ACHDE [?, Ελευθεροτυπία, 23/10/2009 ]

[erma jaguar]

Ζωγραφίζει πιο γρήγορα και από τη σκιά του

 

Ο Achde (Ασντέ), κατά κόσμον Χερβέ Νταρμεντόν, έφτιαξε το ψευδώνυμό του με τα αρχικά του ονόματός του (Η και D) αντιγράφοντας τον δημιουργό τού Τεν Τεν.

 

 

Ο άνθρωπος που σκιτσάρει τον Λούκι Λουκ μετά τον θάνατο του Μορίς, το 2001, ήρθε στην Αθήνα επίσημος καλεσμένος της Μαμούθ Κόμιξ και του Γαλλικού Ινστιτούτου για το πάρτι των πεντηκοστών γενεθλίων του Αστερίξ - όπου θα παρουσιαστεί και το 35ο άλμπουμ του μικρού Γαλάτη και θα γίνει και συζήτηση για την 9η τέχνη.

 

Τα μάτια του γυρνάνε ανάποδα -όπως των καρτούν- όταν του εξηγούμε πως στην ελληνική έκδοση το άλογο του Λούκι Λουκ είναι θηλυκό γιατί ο εκδότης που το πρωτόφερε εδώ του άλλαξε όνομα και φύλο προς τιμήν της κόρης του, Ντόλι. Λίγα δεύτερα μετά την αναφορά του σχετικού κομματιού του Κηλαηδόνη, η κουβέντα ανάβει και ο 48χρονος Γάλλος απαντάει γελώντας.

 

Τα γουέστερν βγήκαν και ξαναμπήκαν στη μόδα αρκετές φορές. Ο Λούκι Λουκ όμως πουλούσε συνεχώς. Γιατί;

 

«Ο Λούκι Λουκ ξεκίνησε την καριέρα του το 1946 σαν ένα απλό κόμικς αμερικανικού στιλ, αλλά εξελίχθηκε μαζί με το γουέστερν του σινεμά και πέρασε από τη φάση Τζον Φορντ, Πέκινπα κ.λ.π. για να φτάσει στη Σέρτζιο Λεόνε περίοδό του και να αποκτήσει αξίες κλασικές και πανανθρώπινες, όπως ο ηρωισμός. Αυτό σε κάνει πετυχημένο είτε είσαι καουμπόης είτε ένας μικρός Γαλάτης. Η κατάκτηση της Δύσης στο βάθος είναι για ένα παιδί η μεγάλη περιπέτεια, όπως στο Star Wars η κατάκτηση του Διαστήματος».

 

Γι' αυτό και οι Τζεντάι φοράνε το φωτόσπαθό τους σαν ρεβόλβερ χαμηλά στον γοφό;

 

«Ακριβώς... και ο ήρωας των καουμπόιδων του Διαστήματος λέγεται επίσης Λουκ ...αλλά Σκάιγουοκερ».

 

Φτάνει αυτό για να πουλάει κάτι σαν τον Αστερίξ ή τον Λούκι Λουκ για άλλα 50 χρόνια;

 

«Δεν ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι πως μπορούν να εξελιχθούν, αλλά όχι να αλλάξουν εντελώς. Μπορεί να αλλάξεις μεθόδους, καδραρίσματα ή τύπωμα, αλλά το πνεύμα τους όχι. Δεν μπορούν να μιμηθούν τη reality tv π.χ. Δεν είναι κάτι που το κάνεις "μάτι". Το απολαμβάνεις σαν βιβλίο και εικόνα, αλλά δεν σου πουλάει "ρεαλισμό"».

 

Πώς νιώσατε όταν μάθατε πως θα αντικαθιστούσατε τον Μορίς;

 

«Ποτέ δεν αντικατέστησα τον Μορίς!».

 

 

Ok. Τι έγινε τη μέρα που σας είπαν πως θα ζωγραφίζετε τον Λούκι Λουκ;

 

«Είχα δουλέψει δοκιμαστικά σ' αυτό, είχα κάνει μικρά στριπ Ρανταπλάν, ένα αφιέρωμα με μικρές ιστορίες... Αλλά όταν έσκασε το τηλέφωνο έμεινα ξερός. Το λέω στη γυναίκα μου και δεν με πιστεύει, οπότε κάθομαι και τρώω για να το ξεχάσω... Ένα χρόνο μετά δεν το είχα αποδεχτεί. Καθόμουν κάθε πρωί στο ατελιέ και κοίταζα τα άλμπουμ και έλεγα "ναι, εγώ είμαι"».

 

Και πώς νιώθατε μπροστά στο λευκό χαρτί που έπρεπε να μεταμορφώσετε στο επόμενο Λούκι Λουκ;

 

«Σαν να έχω πίσω μου τον Μορίς με μια καραμπίνα Γουίντσεστερ και πάρα πολλές σφαίρες. Και μερικές χιλιάδες αναγνώστες έτοιμους να μου την πέσουν στη γωνία. Μου 'ρχότανε να πάω στην εκκλησία... ήθελα να γίνω μαμούνι, να κρυφτώ».

 

Ποιο είναι τελικά το δυσκολότερο κομμάτι αυτής της δουλειάς;

 

«Το να έχεις μια καλή περιπέτεια. Ένα άλμπουμ είναι η ώσμωση της ιστορίας με το σκίτσο. Αν ένα από τα δύο είναι κακό, το σύνολο είναι χάλια. Πρέπει ο σεναριογράφος να ξέρει τι μπορεί και θέλει να σκιτσάρει ο σκιτσογράφος. Όπως είπε και ο Γκερά (ο σεναριογράφος) "...άμα δεις στο ίδιο καρέ δάσος, Ινδιάνους, βράχια, επίθεση ιππικού και τη Νέα Υόρκη στο βάθος, ε, είναι ηλίθιος ο σεναριογράφος". Οπότε πρέπει να υπάρχει μια ιδιαίτερη χημεία ανάμεσα στους δύο. Γι' αυτό και το δημιουργικό ζευγάρι του Αστερίξ πέτυχε τόσο».

 

Πώς παρατήσατε την Ιατρική για τα κόμικς;

 

«Μια μέρα ξύπνησα και είπα "τελείωσε". Οι γονείς μου φοβούνταν ότι θα καταλήξω άστεγος, θα κοιμάμαι σε χαρτόκουτα κάτω από γέφυρες, άλλος ένας φτωχός και μόνος καλλιτέχνης. Οπότε τούς είπα, ωραία, θα γίνω ένας ωραίος άντρας με λευκή μπλούζα. Σπούδασα και έγινα γιατρός (ραδιολόγος). Δούλεψα 7 χρόνια μέχρι που η γυναίκα μου μού είπε: "Πρέπει να ακολουθήσεις το όνειρό σου, γιατί αλλιώς στο τέλος της ζωής σου θα είσαι θλιμμένος". Όταν παραιτήθηκα με ρώτησαν αν μια αύξηση 1.000 φράγκα τον μήνα θα μου άλλαζε γνώμη. Σκέφτηκα πως μάλλον θα έπρεπε να το είχα κάνει νωρίτερα, αλλά είπα πως προτιμώ να είμαι φτωχός. Μετά τη γέννηση του γιου μου ξεμείναμε με 2.000 φράγκα και -αυτό δεν το έχω ξαναπεί- έστειλα ταχυδρομικά τα δύο τελευταία μου βιογραφικά ελπίζοντας. Τελικά μου απάντησαν από την Dargaud. Είχα στείλει, μάλιστα, το γράμμα στην παλιά τους διεύθυνση και κάποιος στα ταχυδρομεία το ξανάστειλε στη σωστή!»

 

Το χρωστάτε δηλαδή σε έναν ευσυνείδητο ταχυδρόμο!

 

«Ίσως τον μοναδικό στη Γαλλία!»

 

Αν ξαναστήνατε εσείς τον Λούκι Λουκ θα τον ξανακάνατε καουμπόι;

 

«Ναι, η Δύση είναι ωραία γιατί είναι μια σύντομη, συγκεκριμένη περίοδος της Ιστορίας. Αν τον μετέφερα στο μέλλον και την επιστημονική φαντασία, θα έπρεπε να φτιάξω ένα μεγάλο σύμπαν, εντυπωσιακό κ.λ.π. Τα παιδιά θέλουν όλο και πιο πολύ από αυτό, και είναι κακό γιατί μπορούμε να το παρακάνουμε και να χάσουμε την ανθρωπιά του πράγματος».

 

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας χαρακτήρας εκτός από τον Λούκι Λουκ;

 

«Α, μ' αρέσουν πάντα οι βλάκες. Όλοι, ο Ρανταπλάν, ο Τζο Ντάλτον, ο Μπίλι δε Κιντ... Αλλά ο καλύτερος είναι ο Άβερελ, γιατί είναι θεόχαζος αλλά όχι κακός. Του αρέσουν τα ωραία πράγματα, το καλό φαΐ...».

 

 

Πώς νιώσατε όταν ο Λούκι Λουκ έκοψε το κάπνισμα το 1993;

 

«Ο Μορίς το είχε πει ήδη όταν δούλευε στην Αμερική. Είναι χαζοαμερικάνικο πολίτικαλλι κορέκτ, οι ήρωες να μπορούν να πυροβολούν ανθρώπους, αλλά όχι να ανάψουν τσιγάρο. Και να σβήνουν σήμερα στο φότοσοπ τα τσιγάρα από τα χέρια διάσημων στις παπαρατσοφωτογραφίες, όταν όλοι ξέρουν πως καπνίζουν».

 

Αν έπρεπε να διαλέξετε ένα καρεδάκι μόνο απ' όλο τον Λούκι Λουκ για να σώσετε ή να κρεμάσετε στον τοίχο, ποιο θα ήταν;

 

«Μα, φυσικά, το τελευταίο, με αυτόν να φεύγει στο ηλιοβασίλεμα τραγουδώντας "είμαι ένας φτωχός και μόνος καουμπόι", πάνω από το ΤΕΛΟΣ».

 

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΒΑΓΓΕΛΑΤΟΣ

[ramirez]

Άλλη μια συνέντευξη του Achde, αυτή τη φορά στα Νέα και στην Χάρι Ποντίδα (23/10/2009).

 

 

 

«Είναι λίγο σαν τους μύθους του Αισώπου. Ένας καθρέφτης τού τι είμαστε εμείς. Χωριό του Αστερίξ (λόγου χάριν) μπορείς να βρεις και στην Ελλάδα. Ο Λούκι Λουκ είναι κι αυτός ένας διαχρονικός ήρωας γιατί αντιμετωπίζει καταστάσεις που θα μπορούσαν να συμβούν παντού».

 

 

 

Ο Αchde είναι ο διάσημος Γάλλος σκιτσογράφος (και σεναριογράφος) που του ανατέθηκε να συνεχίσει τον μύθο του Λούκι Λουκ, μαζί με τον Λοράν Ζερά μετά τον θάνατο του δημιουργού του Μorris (Μορίς ντε Μπεβέρ). Λούκι Λουκ, Αστερίξ και Τεντέν είναι τρία από τα δημοφιλέστερα κόμικς στην ιστορία του είδους, με εκατομμύρια πωλήσεις σε όλο τον κόσμο και μεταφράσεις σε δεκάδες γλώσσες. Ο Αchde ήρθε στην Ελλάδα για να συμμετάσχει στη συζήτηση που οργάνωσαν οι Εκδόσεις Μαμούθ Κόμικς στο Γαλλικό Ινστιτούτο για τα 50 χρόνια από τη γέννηση του Αστερίξ. Το όνομά του αποτελεί συνέχεια εκείνης της γενιάς του ΄50 (ο Λούκι Λουκ γεννήθηκε το 1947 και ο Αστερίξ το 1959) που έβαλε τις βάσεις στη Γαλλία για ένα κόμικς διεθνούς εμβέλειας, κάνοντάς το και ένα δυνατό εξαγώγιμο προϊόν. Άλλωστε ο Αστερίξ και ο Λούκι Λουκ είχαν κοινό σεναριογράφο, τον Ρενέ Γκοσινί. Και ο Αchde μεγάλωσε τα χρόνια του ΄60 με Λούκι Λουκ και Αστερίξ...

 

«Ήταν οι φανταστικοί μου φίλοι» λέει στα «ΝΕΑ». «Ήταν μια εποχή που δεν υπήρχε τηλεόραση, δεν υπήρχε τίποτα. Ο μόνος τρόπος για να δραπετεύω ήταν τα βιβλία που δεν ήταν και πολύ ακριβά. Όταν ήθελα να γελάσω διάβαζα Αστερίξ. Όταν ήθελα περιπέτεια, Λούκι Λουκ. Ο Λούκι Λουκ ήταν το προσωπικό μου σινεμά».

 

 

Ποιο είναι το μυστικό της διάρκειας για τα κόμικς αυτά;

 

Σήμερα ζούμε την εποχή του εφήμερου. Ο κόσμος έχει την τάση να καταναλώνει τις εικόνες όπως καταναλώνει τα πάντα. Δεν προλαβαίνει να τις κοιτάξει. Το μόνο που διαρκεί στον χρόνο είναι το βιβλίο. Όταν διαβάζεις ένα βιβλίο «ακούς» τη φωνή του ήρωα.

 

 

Δεν αλλάζει αυτή η φωνή από γενιά σε γενιά;

 

Βέβαια αλλάζει. Αλλά υπάρχουν και ανθρώπινες πλευρές που μένουν σταθερές μέσα στα χρόνια. Νομίζω ότι εκεί έγκειται η παγκόσμια εμβέλεια αυτών των κόμικς. Είναι, όπως είπα και πριν, σαν τους μύθους του Αισώπου.

 

 

Στο τελευταίο Λούκι Λουκ («Ο άνθρωπος της Ουάσιγκτον») υπάρχουν και πολιτικές αιχμές για τον πρώην πρόεδρο Μπους. Πού απευθύνεστε όταν φτιάχνετε την ιστορία;

 

Υπάρχουν πολλά επίπεδα διαβάσματος. Αυτή ήταν και η άποψη του Γκοσινί. Ένα παιδί ενδιαφέρεται μόνο για τη δράση. Στα 15 ή 16 του κάτι αρχίζει και αντιλαμβάνεται. Ένας ενήλικος πάλι, που έχει τις απόψεις του, διαβάζει διαφορετικά. Και μπορεί να συμφωνεί ή να διαφωνεί...

 

 

Με τη νεώτερη γενιά σχεδιαστών μιλάτε;

 

Μιλάω. Αλλά οι νέοι έχουν τις αντιρρήσεις τους. Τα ξέρουν όλα. Και στη Γαλλία υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός του κόμικς για διανοούμενους και του λαϊκού κόμικςκαι οι Γάλλοι έχουν μια αδυναμία στο πρώτο. Αλλά όπως έλεγε ο Γκοσινί, δεν πειράζει, πάρτε εσείς τα βραβεία και αφήστε σε μας τις πωλήσεις...

 

 

 

 

Με μια ματιά

 

 

● Ο Λούκι Λουκ γεννήθηκε το 1946 από τον Βέλγο Μorris για το περιοδικό κόμικς «Spirou».

 

● Έπειτα από 10 άλμπουμ «συναντάει» τον σεναριογράφο Ρενέ Γκοσινί (αργότερα θα υπάρξουν κι άλλοι).

 

● Σήμερα υπάρχουν 90 άλμπουμ και πολλές κινηματογραφικές μεταφορές.

 

● Ο Γάλλος Αchde συνέχισε να σχεδιάζει τις νέες ιστορίες του Lucky Luke μαζί με τον Laurent Gerra (οι τρεις τελευταίες είναι δικές τους).

 

● Και μια αποκάλυψη: Το άλογο του Λούκι Λουκ (Ντόλι) είναι... αγόρι. Θα το διαπιστώσουμε προσεχώς...

 

 

 

Και το σχετικό link.

[GreekComicFan]

Μιλάω. Αλλά οι νέοι έχουν τις αντιρρήσεις τους. Τα ξέρουν όλα. Και στη Γαλλία υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός του κόμικς για διανοούμενους και του λαϊκού κόμικς και οι Γάλλοι έχουν μια αδυναμία στο πρώτο. Αλλά όπως έλεγε ο Γκοσινί, δεν πειράζει, πάρτε εσείς τα βραβεία και αφήστε σε μας τις πωλήσεις...

 

έτσιιι!

[pastoula]

● Και μια αποκάλυψη: Το άλογο του Λούκι Λουκ (Ντόλι) είναι... αγόρι. Θα το διαπιστώσουμε προσεχώς...

 

 

Αν ακουγατε τα γελια του οταν πρωτοακουσε οτι εχουμε την Ντολυ θυλικια...

 

Αλλο να σας το λεω κι αλλο να το βλεπετε!

[ramirez]

Κι άλλη συνέντευξη του Achde, αυτή τη φορά στο Βήμα της Κυριακής και την Αστερόπη Λαζαρίδου (25/10/2009).

 

 

«Ο Λούκυ Λουκ δεν είναι γκέι!»

 

 

Ο σκιτσογράφος του μοναχικού καουμπόι επισκέφθηκε τη χώρα μας και μας πληροφόρησε (ανάμεσα σε άλλα) ότι το άλογο Ντόλυ δεν είναι θηλυκό, όπως μας έκανε για χρόνια να πιστεύουμε ο πρώτος έλληνας εκδότης του κόμικ.

 

 

Ο σκιτσογράφος του Λούκυ Λουκ, Ασντέ

 

 

«Είστε τρελοί εσείς οι Ελληνες!» αναφώνησε ο σχεδιαστής του Λούκυ Λουκ Ασντέ, όταν κατά τη διάρκεια της συνέντευξής μας πληροφορήθηκε ότι το ελληνικό δαιμόνιο κατάφερε να κάνει... αλλαγή φύλου στο άλογο του μοναχικού καουμπόι. Ο γάλλος σκιτσογράφος βρέθηκε στη χώρα μας προσκεκλημένος της Μαμούθ Κόμιξ και του Γαλλικού Ινστιτούτου, προκειμένου να μιλήσει για έναν άλλο αγαπημένο χάρτινο ήρωα, τον Αστερίξ. Και το τεύχος νούμερο 78 με τίτλο «Η ωραία Προβένς» - όπου Προβένς είναι το όνομα της φοράδας που ερωτεύεται παράφορα το άλογο του Λούκυ Λουκ - στάθηκε η αφορμή για να λυθεί αυτή η χρόνια παρεξήγηση και να αποκατασταθεί η χαμένη τιμή του αγέρωχου τετράποδου.

 

 

Ως άλλος... Ντάλτον, καταζητείται λοιπόν από την περασμένη Πέμπτη - όταν συναντήσαμε τον δημιουργό στο ξενοδοχείο Divani Caravel - ο πρώτος έλληνας εκδότης του κόμικ και νονός του αλόγου. Εκείνος ήταν που αποφάσισε να δώσει στο ταλαίπωρο άλογο το όνομα της κόρης του: Ντόλυ! «Δικό του το κόμικ, δική του η κόρη, δικό του και το άλογο» όπως εξηγούν οι υπεύθυνοι της Μαμούθ Kόμιξ από την οποία εκδίδεται πλέον η σειρά. Κάτι η ξανθιά χαίτη, κάτι οι ατάκες του τύπου «αφεντικό γύρνα από την άλλη γιατί δε θέλω να με βλέπεις τώρα που θα αλλάζω σέλα», και η εγχώρια φαντασία άρχισε να καλπάζει. Τα χρόνια περνούσαν, τα άλμπουμ του συγκεκριμένου κόμικ πλήθαιναν και τίποτε δεν έμοιαζε να διαταράσσει το αξίωμα ότι ο Τζόλι Τζάμπερ λέγεται πλέον Ντόλυ και είναι γυναίκα.

 

 

Ωσπου μπήκε στη ζωή του η ωραία Προβένς και όλα άλλαξαν. «Μα κοιτάξτε! Την ερωτεύεται!» προσπαθούσε να μας πείσει ο συμπαθέστατος Ασντέ, μην ξέροντας αν πρέπει να κλάψει ή να γελάσει. Και ως διά μαγείας, στο συγκεκριμένο τεύχος, η Ντόλυ ξαναβαπτίζεται για να δικαιολογηθεί το ειδύλλιο. Και το όνομα αυτού «Ντόλης ο Τζάμπερ»! «Είναι πολύ αστείο! Εχω δει πολλές φορές τα ονόματα ηρώων να αλλάζουν για να προσαρμοστούν στη γλώσσα της χώρας την οποία επισκέπτονται. Στην Ιταλία για παράδειγμα, τον Ντόναλντ Ντακ τον λένε Παπερίνο και τον Μίκι Μάους Τοπολίνο. Οι Ελληνες όμως φαίνεται ότι είστε πάντοτε ένα βήμα μπροστά, επεμβαίνοντας ακόμη και στη φύση. Αν λοιπόν το “Βrokeback Μountain” γυριζόταν σε καρτούν, είμαι σίγουρος ότι θα περιμένατε να δείτε τον Λούκυ Λουκ σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Ωστόσο σας διαβεβαιώ: ο Λούκυ Λουκ δεν είναι γκέι!» μας διευκρίνισε ο Ασντέ. Και για να μην αφήσει κανένα ίχνος υποψίας, ζωγράφισε στην τελευταία σελίδα του επίμαχου τεύχους έναν οργισμένο Τζόλι Τζάμπερ να δηλώνει: «Είμαι αρσενικό! $%#&».

 

 

«Είμαι αρσενικό!» ξεκαθαρίζει αγριεμένο το άλογο του Λούκυ Λουκ Τζόλι Τζάμπερ,

μέσα από την αφιέρωση που μας έκανε ο σκιτσογράφος Ασντέ

 

 

Αν και από τότε που θυμάται τον εαυτό του έλεγε ότι ήθελε να γίνει σκιτσογράφος και να φτιάχνει κόμικς όταν μεγαλώσει, αναγκάστηκε να κάνει το χατίρι της μητέρας του και να σπουδάσει Ιατρική με ειδίκευση στην Ακτινολογία: «Προέρχομαι από πλούσια οικογένεια του Μαρόκου, η οποία όμως, όταν πήγε στη Γαλλία, τα έχασε όλα. Στην ουσία ήμασταν λοιπόν ξεπεσμένοι αριστοκράτες. Είχαμε το ένδοξο παρελθόν, αλλά όχι τα χρήματα». Επιστρέφοντας κάθε βράδυ από το νοσοκομείο όπου εργαζόταν πολύ και κέρδιζε πολλά, η σύζυγός του τον έβλεπε να ξενυχτάει σκιτσάροντας. Ηταν εκείνη που του είπε ότι έπρεπε να κυνηγήσει το όνειρό του, αλλιώς θα το μετάνιωνε για μια ολόκληρη ζωή. Τα πρώτα έξι χρόνια ήταν δύσκολα, άρχισαν να πουλάνε έπιπλα του σπιτιού για να ζήσουν. Και εκεί που ήταν έτοιμος να επιστρέψει στη δουλειά του γιατρού, χτύπησε το τηλέφωνο και το όνειρό του έγινε πραγματικότητα: Θα ήταν εκείνος που θα συνέχιζε τη μακρά παράδοση, σκιτσάροντας τον Λούκυ Λουκ καβάλα στο τόσο, μα τόσο, αρρενωπό άλογό του.

 

 

Και το σχετικό link.

[rotagiatipino]

Περιοδικό ΕΨΙΛΟΝ της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας τ. 968, 1/11/2009 (υπό Άρη Μαλανδράκη):

 

 

[Bonadrug]

Οι ήρωες των κόμικς δεν μπορούν να πεθάνουν

 

Ο Γάλλος σχεδιαστής Ερβέ Νταρμεντόν μιλάει για τον Αστερίξ και τον Λούκι Λουκ

Tου Σπυρου Γιανναρα

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 1/11/2009

 

Ο Γάλλος σεναριογράφος και σχεδιαστής κόμικ Ασντέ (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ερβέ Νταρμεντόν) επισκέφθηκε πρόσφατα τη χώρα μας, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την πρώτη εμφάνιση του Αστερίξ του στο περιοδικό «Pilote» το 1959. Ο Ασντέ, ο οποίος από το 2001 συνεχίζει επιτυχημένα το έργο του Μορίς, δημιουργού του Λούκι Λουκ, μίλησε για τα δύο πασίγνωστα γαλλικά κόμικς, τα οποία έχουν πουλήσει εκατοντάδες εκατομμύρια αντίτυπα, ενώ κατέθεσε τη δική του οπτική για την 7η τέχνη ως δημιουργός.

 

Ολα τα μεγάλα έργα έχουν ένα τέλος.

 

– Πιστεύετε ότι ο Αστερίξ κι ο Λούκι Λουκ πρόκειται να γεράσουν ή να πεθάνουν;

 

– Οι χάρτινοι ήρωες δεν γερνούν εξ ορισμού. Ακόμα κι όταν ορισμένοι δημιουργοί επιλέγουν αυτή τη λύση, όπως π.χ. ο Ζαν Ζιρό με τον «Μπλούμπερι», μια εξαιρετικά δημοφιλή σειρά στη Γαλλία. Από την άλλη πλευρά άνθρωποι όπως ο Μορίς και πρόσφατα ο Ουντερζό αποφάσισαν, λόγω και της οικουμενικότητας των ηρώων τους, να τους παραχωρήσουν στους αναγνώστες. Για αυτό και ανέθεσαν σε κάποιους σχεδιαστές να συνεχίσουν το έργο τους. Στη Γαλλία υπήρξαν πολύ επιτυχημένες συνέχειες όπως του «Μπλέικ και Μόρτιμερ» και του «Μπουλ και Μπιλ». Συνειδητοποιήσαμε λοιπόν ότι η έννοια της συνέχειας εξαρτάται από την παγκόσμια απήχηση και προφανώς από την οικονομική επιτυχία του κόμικ.

 

Μ’ αρέσει να υπενθυμίζω ότι οι πάντες γνωρίζουν τον Αστερίξ, αλλά όχι τον Ουντερζό. Οπως γνωρίζουν τον Λούκι Λουκ κι όχι τον Μορίς. Κανείς δεν αναγνώρισε ποτέ στον δρόμο τον Ουντερζό, τον Γκοσινί ή τον Μορίς. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι οι ήρωες των κόμικς δεν μπορούν να πεθάνουν. Νομίζω όμως ότι είναι θέμα προσωπικής στάσης.

 

– Πώς εξηγείτε την παγκόσμια επιτυχία του Αστερίξ, ενός τόσο τυπικού γαλλικού προϊόντος σε ένα αμερικανοκρατούμενο κόσμο τουλάχιστον όσον αφορά τα κόμικς;

 

– Πιστεύω ότι οι χαρακτήρες είναι οικουμενικοί. Εκεί οφείλεται η επιτυχία... Οσον αφορά τον Αστερίξ, πρόκειται για ένα χωριό αντιπροσωπευτικό κάθε χωριού. Οι κάτοικοί του τσακώνονται, ζηλεύουν ο ένας τον άλλο, αλλά ενώνονται μεταξύ τους όταν έχουν να αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημα. Το είδαμε στους σεισμούς της Ιταλίας ή στις πυρκαγιές της Ελλάδας. Τα χωριά ενώθηκαν προσωρινά και μετά ξανάρχισαν τους τσακωμούς και τις έχθρες. Αλλά είμαστε όλοι ίδιοι. Μας αρέσει η διασκέδαση. Είναι παγκόσμιο. Ο Λούκι Λουκ είναι λιγότερο της διασκέδασης και περισσότερο ο τύπος του χολιγουντιανού ήρωα, αλλά διαθέτει κι εκείνος οικουμενικές αξίες. Το κουράγιο, την αφοσίωση, την εντιμότητα... Αυτά τα στοιχεία καθιστούν αξιαγάπητους τους ήρωες και οι άνθρωποι αναγνωρίζουν σε αυτούς τον εαυτό τους. Για τον Λούκι Λουκ αυτό σχετίζεται περισσότερο με την περιπέτεια. Πρόκειται για τον μύθο του Φαρ Ουέστ που είναι ακόμα ζωντανός. Ο Αστερίξ λειτουργεί περισσότερο ως καθρέφτης. Κι όταν δεν τους αρέσει αυτό που αντικρίζουν, λένε πάντα δεν είμαι εγώ, αλλά μοιάζει με τον γείτονά μου.

 

– Το να συνεχίζει κανείς να δίνει ζωή σε ήρωες όπως ο Αστερίξ κι ο Λούκι Λουκ πρέπει να αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Το να μπορεί να αντιγράφει άπταιστα τον ήρωά είναι αρκετό;

 

– Οχι, δεν πρόκειται απλώς για μια δουλειά αντιγραφέα. Συγκρίνω συχνά τη δουλειά μου με εκείνη του δρομέα. Παίρνω τη σκυτάλη και ζωγραφίζω τον Λούκι Λουκ για κάποια χρόνια και ελπίζω ότι τη μέρα που δεν θα μπορώ να συνεχίσω θα αναλάβει κάποιος άλλος. Κι αυτό είναι κάτι καλό, γιατί ο ήρωας ανήκει περισσότερο στον αναγνώστη και λιγότερο στον δημιουργό. Σε ξεπερνάει. Ο πραγματικός πατέρας παραμένει βέβαια πάντα ο Μορίς.

 

Επιστροφή

 

Εικονογραφικά επέστρεψα στην περίοδο μεταξύ του τέλους της δεκαετίας του ’50 και τις αρχές του ’70, η οποία με αγγίζει οπωσδήποτε περισσότερο, διότι τότε ήταν που τον διάβαζα. Κι από την άλλη είναι αλήθεια πως όταν εξετάζουμε συνολικά το έργο του Μορίς είναι η περίοδος που το σχέδιό του έχει φτάσει στο απόγειό του. Ενα σχέδιο πραγματικά εξαιρετικής ποιότητας.

 

Σε κάθε άλμπουμ προσθέτουμε ένα μικρό λιθαράκι, το οποίο προσδίδει όγκο και υπόσταση στον ήρωα. Αυτό θέλω να κάνω. Διαφορετικά πέφτουμε στη λούμπα του «Σπιρού και Φαντάζιο», όπου εδώ και μια δεκαετία θέλουν να αλλάξουν τα πάντα μονομιάς, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να μην αναγνωρίζει τίποτα. Χάνει την αίσθηση του οικείου.

 

Σε ό,τι με αφορά τον εξελίσσω εικονογραφικά σιγά σιγά γιατί το σχέδιό μου αλλάζει. Κάνω όπως έκανε κι ο Μορίς: σε κάθε άλμπουμ προσθέτουμε κάτι, αφαιρούμε κάτι. Η ουσία όμως του ήρωα μένει ανέγγιχτη. Το ίδιο ισχύει και στον Αστερίξ.

 

– Εχετε την αίσθηση ότι αφήνετε το δικό σας ίχνος;

 

– Πάντα συνεισφέρουμε κάτι. Οταν ζωγραφίζουμε ή όταν διηγούμαστε την περιπέτεια ενός ήρωα, προσθέτουμε πάντα κάτι δικό μας. Κάτι που είδαμε ή κάτι προσωπικό: ένα αντικείμενο, μια κατάσταση, μια εικόνα. Σε όλα μου τα κόμικς θα βρείτε αντικείμενα που έχω σπίτι μου.

 

– Φοβάστε πως ενώ μέχρι τώρα σας διέκρινε μια ποικιλία στο έργο σας κινδυνεύετε να «εγκλωβιστείτε» στον Λούκι Λουκ;

 

– Είναι αλήθεια ότι ζωγραφίζοντας τον Λούκι Λουκ επέστρεψα στο αρχικό μου σχέδιο, γιατί έτσι είχα ξεκινήσει να σχεδιάζω. Οι έκδοτες μου έλεγαν τότε μόνο ένας Μορίς υπάρχει, η δουλειά σας δεν μας ενδιαφέρει. Και δεδομένου ότι δεν έφτιαχνα καουμπόικες ιστορίες το σχέδιό μου ξένιζε πολύ. Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι ο Μορίς δεν έφτιαξε «σχολή». Υπάρχει μόνο ο Μορίς. Το σχέδιό του είναι ένα μείγμα ρεαλιστικού και αμερικανικού σχεδίου. Και σ’ αυτό προσθέτετε ένα ίχνος τεχνοτροπίας Γουόλτ Ντίσνεϊ, π.χ. στα μάτια. Τα μάτια των ηρώων του Μορίς είναι τυπικά των ηρώων του Ντίσνεϊ της δεκαετίας του ’40: δυο γραμμές. Αντιθέτως το πιο γελοιογραφικό στυλ, της καρικατούρας έφτιαξε «σχολή». Η σχολή του Μαρσινέλ, την οποία αναγνωρίζει κανείς στον Ουντερζό, στον Φρανκέν κ.ά. Εγώ επέστρεψα στο σχέδιο που έκανα παλιά, αν και μια εποχή πλησίασα την καρικατούρα, αλλά εξακολουθώ και χαίρομαι να «ζωγραφίζω» πρόσωπα.

 

Σαν ορειβασία

 

Οταν τελείωσα το πρώτο μου άλμπουμ του Λούκι Λουκ, το οποίο επιπλέον σημείωσε μεγάλη επιτυχία, ένιωσα σαν τον ορειβάτη που φτάνει στην κορυφή του βουνού. «Και μετά τι κάνουμε», αναρωτήθηκα. Επρεπε όμως να θέσω νέους στόχους. Ο πρώτος ήταν το επόμενο άλμπουμ να είναι εφάμιλλο του πρώτου. Το δυσκολότερο ήταν ξεπεράσω τον φόβο ότι μετά την εκπλήρωση του μεγαλύτερου πόθου μου δεν θα έχω όρεξη για τίποτα.

 

Δεν κάνω copy paste στο Photoshop. Oταν μου ζητάνε μια σκηνή, μπορώ να την κάνω. Μπορεί να μου πάρει καιρό αν είναι περίπλοκη, όμως την κάνω. Σχεδίασα σκηνές που δεν είχαν ξαναγίνει. Μετέφερα στο χαρτί αμιγώς κινηματογραφικές εικόνες. Προσπαθώ να μπω στη θέση του Μορίς, ο οποίος «έκανε» πολύ σινεμά. Ο τρόπος που κάνω το ντεκουπάζ είναι πολύ κινηματογραφικός και προσωπικός. Ακόμα και εικονογραφικά υπάρχουν πράγματα που δεν έχουν ξαναγίνει, όπως π.χ. η άμαξα. Οταν κάνω κάτι που είναι σχεδόν σαν επανάληψη κάποιας σκηνής του Μορίς βάζω την Ντόλι να λέει: έχω την εντύπωση ότι αυτό το έχω ξαναζήσει. Δεν μπορώ να αλλάξω τη σκηνή γιατί είναι μια σκηνή που έχει ήδη γίνει. Στο κάτω κάτω πρόκειται για το έργο ανθρώπων που δούλεψαν 60 χρόνια πάνω σ’ αυτό.

 

Η επιλογή του σχεδιαστή

 

– Πώς έγινε η επιλογή των νέων σχεδιαστών του Λούκι Λουκ;

 

— Τυχαία. Πριν από δέκα χρόνια συμμετείχα μαζί με άλλους σχεδιαστές σε ένα άλμπουμ φόρο τιμής στον Μορίς: έφτιαξα τέσσερις σελίδες Λούκι Λουκ. Ηταν το όνειρο που είχα από μικρός, έλεγα: θα γίνω σχεδιαστής του Λούκι Λουκ. Κάτι τελείως τρελό στην ηλικία των έξι ετών. Ο Μορίς επεσήμανε τις σελίδες μου. Ηταν εξαιρετική τιμή γιατί ο Μορίς δεν έκανε καθόλου κομπλιμέντα. Τέσσερα χρόνια αργότερα δέχθηκα ένα τηλεφώνημα όπου μου ζήτησαν να δουλέψω πάνω στον Ρανταπλάν, τον σκύλο. Σε κόμικ στριπ, κατά τον αμερικανικό τρόπο, φτιάχνοντας μικρά αυτοτελή γκαγκ τριών, τεσσάρων δηλαδή εικόνων το πολύ που διηγούνται μια ιστορία.

 

Την εποχή που τα δούλευα με προοπτική την έκδοση ενός πρώτου άλμπουμ ο Μόρις έχασε τη ζωή του σε δυστύχημα. Οπότε σταμάτησα τα πάντα. Θυμάμαι ότι σχεδίαζα έναν Ρανταπλάν όταν άκουσα στο ραδιόφωνο ότι πέθανε κι έμεινα με το χέρι μετέωρο πάνω από το χαρτί. Εξι μήνες αργότερα μου τηλεφώνησαν για να μου πουν ότι ο Μορίς είχε δηλώσει πως ήθελε να συνεχιστεί το έργο του. Οπότε μου ζήτησαν να κάνω ένα δοκιμαστικό. Το έκανα. Πέρασαν όμως οι μήνες κι έπαψα να το πιστεύω. Και μια μέρα δέχομαι ένα άλλο τηλεφώνημα και μου λένε ότι θα είσαι ο νέος σχεδιαστής του Λούκι Λουκ. Ετσι έγινε. Χρειάστηκα βέβαια πολύ χρόνο για να το συνειδητοποιήσω. Στην αρχή, το πρωί όταν έφτανα στο ατελιέ, όπου για ένα εξάμηνο ξαναδούλευα τα σχέδια του Μορίς, δεν μπορούσα πιστέψω ότι ήμουν εγώ που το έκανα. Επρεπε να φτάσω στη μέση του «Οι Ντάλτον στην κρεμάλα» για να αρχίσω να παραδέχομαι ότι ήμουν ο νέος σχεδιαστής του Λούκι Λουκ. Είχα φοβερούς ενδοιασμούς που σε έναν βαθμό παραμένουν μέχρι σήμερα