Search the Community

Το πολυαναμενόμενο κόμικς των Τάσου Αποστολίδη και Αλέκου Παπαδάτου για τον Αριστοτέλη μάς ταξιδεύει με τον πιο σύγχρονο και χιουμοριστικό τρόπο στη ζωή και τη σκέψη του Σταγειρίτη φιλοσόφου. Γεννήθηκε σε μια εποχή πολυδιάσπασης του ελληνικού κόσμου. Ο θάνατός του συνέπεσε με την απαρχή μιας πρωτόγνωρης νέας εποχής αυτοκρατοριών και ανάμειξης των πληθυσμών. Υπήρξε μαθητής εκείνου που πρώτος καθόρισε την έννοια της λέξης «φιλοσοφία» και συνάμα ήταν προϊόν της πρώτης φιλοσοφικής σχολής που ιδρύθηκε ποτέ. Στη συνέχεια έγινε δάσκαλος ενός από τους μεγαλύτερους κατακτητές της Ιστορίας. Ήταν ο τελευταίος μιας σειράς στοχαστών, κορυφώνοντας μια διανοητική πορεία περίπου δυόμισι αιώνων που εξελίχθηκε στο πλαίσιο της πόλεως-κράτους. Πίστευε ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν έμφυτη την επιθυμία για τη γνώση. Και το απέδειξε: όντας φιλοπερίεργος και αχόρταγος «βιβλιοφάγος», ανέπτυξε μια ευρυμάθεια απίστευτη για την εποχή του. Σύγχρονός μας – παρότι αρχαίος – καθώς ο τρόπος με τον οποίο ταξινόμησε και διευθέτησε τα συγγράμματά του σε ποικίλους τομείς της ανθρώπινης γνώσης (λογική, φυσική, οντολογία, ηθική, πολιτική, ρητορική-ποιητική) θυμίζει σύγχρονη επιστημονική πραγματεία. Αν και δεν μας διασώθηκε τίποτα απ’ όσα δημοσίευσε ενόσω ζούσε, τα «εσωτερικά» κείμενα της Σχολής του, που μας κληροδοτήθηκαν, καθόρισαν σε ασύλληπτο βαθμό τη σκέψη των ανθρώπων σε Ανατολή και Δύση επί δύο χιλιάδες χρόνια. Σήμερα δεν είναι πια η «αυθεντία», αλλά ο τρόπος που σκεφτόμαστε και γράφουμε έχει καθοριστεί από τον Σταγειρίτη φιλόσοφο του 4ου π.Χ. αιώνα, τον Αριστοτέλη. Πολλές βιβλιοθήκες έχουν γραφτεί για το έργο του. Πόσα όμως πραγματικά γνωρίζουμε για τη ζωή ενός από τους σημαντικότερους θεμελιωτές της παγκόσμιας φιλοσοφικής και επιστημονικής σκέψης; Και πώς θα μπορούσε να γίνει προσιτή η σκέψη ενός στοχαστή που έχει γράψει επί παντός επιστητού; Η απάντηση βρίσκεται στο εξαιρετικό κόμικς «Αριστοτέλης» των Τάσου Αποστολίδη και Αλέκου Παπαδάτου, που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 2022 από τις εκδόσεις Ίκαρος. Πρόκειται για ένα αισθητικό και αφηγηματικό κόσμημα, που αν μη τι άλλο πετυχαίνει έναν άθλο: να συνοψίσει σε 216 σελίδες τον βίο και τη διαμόρφωση ενός φιλοσόφου, η σκέψη του οποίου δεν είναι δυνατόν να κατανοηθεί αν προσεγγιστεί επιφανειακά. Οι δημιουργοί του «Αριστοτέλη» είναι γνωστοί και ιδιαίτερα αγαπητοί στο κομιξόφιλο κοινό. Ο Τάσος Αποστολίδης (μαθηματικός και επί 42 χρόνια εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια ιδιωτική εκπαίδευση) από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 έχει γράψει σενάρια και, σε συνεργασία με Έλληνες σχεδιαστές, έχει διασκευάσει σε κόμικς κλασικά έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας (κωμωδίες του Αριστοφάνη, μύθους του Αισώπου, έργα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αρχαία Ελλάδα κ.ά.). Το σενάριο για τον «Αριστοτέλη» άρχισε να δουλεύεται το 2016, χρονιά κατά την οποία ο συγγραφέας παρακολούθησε συστηματικά τις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στην πόλη του, Θεσσαλονίκη, για τον εορτασμό του «Επετειακού Έτους Αριστοτέλη». Ο Αλέκος Παπαδάτος μάς είναι γνώριμος από τις δύο προηγούμενες σχεδιαστικές, διεθνώς αναγνωρισμένες δουλειές του, το «Logicomix» και τη «Δημοκρατία». Η εμπειρία του από την εικονογράφηση κόμικς με φιλοσοφικό και αρχαιογνωστικό θέμα αντίστοιχα, τον κατέστησε τον πλέον κατάλληλο για την παρουσίαση αυτού του τεράστιου κεφαλαίου του ανθρώπινου στοχασμού. Ένα κόμικς που περιγράφει τη ζωή ενός στοχαστή της αρχαιότητας δεν μπορεί παρά να αναπτύσσεται σε τρεις άξονες: της βιογραφίας, της φιλοσοφίας και της ανασύστασης μιας ολόκληρης εποχής. Το ξεδίπλωμα της ιστορίας βασίζεται σε ένα σεναριακό τέχνασμα: στην αφήγηση του Θεόφραστου, διάδοχου του Αριστοτέλη στη διοίκηση του «Λυκείου». Βρισκόμαστε στο 315 π.Χ., επτά χρόνια μετά τον θάνατο του ιδρυτή της Περιπατητικής Σχολής. Έπειτα από μια «κινηματογραφική» εισαγωγή, ο Θεόφραστος ξεκινάει να αφηγείται στους σπουδαστές την περιπετειώδη ζωή του δασκάλου. Η αφήγηση ξεκινάει στα 323, όταν ο Αριστοτέλης πληροφορείται τον θάνατο του Αλέξανδρου στη Βαβυλώνα και αμέσως αποφασίζει να εγκαταλείψει την Αθήνα μαζί με την οικογένειά του, λόγω του αντιμακεδονικού μένους, ώστε να προλάβει τους συνωμότες και «να μην επιτρέψει στους Αθηναίους να κάνουν δύο φορές το ίδιο έγκλημα κατά της φιλοσοφίας» (η πρώτη φορά ήταν η καταδίκη του Σωκράτη). Κατά τη φυγή του, αναπολεί τη μέρα που, «δεκαεφτάχρονο επαρχιωτόπουλο», έφτασε στην Αθήνα και πρωτοεπισκέφτηκε την «Ακαδημία». Τα πρώτα του μαθήματα. Τις αντιλογίες προς τους καθηγητές του. Τις συζητήσεις του με τον Πλάτωνα. Την ανάπτυξη του δικού του φιλοσοφικού συστήματος. Τα ταξίδια του στην Άσσο και στη Λέσβο. Την ανάληψη της εκπαίδευσης του νεαρού Μακεδόνα Αλέξανδρου. Την επιστροφή του στην Αθήνα και την ίδρυση του «Λυκείου»… Με μια ενδιαφέρουσα χρωματική εναλλαγή, ο Παπαδάτος μάς ταξιδεύει σε δύο παράλληλες χρονικές περιόδους: στον «παροντικό» χρόνο του Θεόφραστου, με παλέτα μπλε ουλτραμαρίν, και στον «παρελθοντικό» χρόνο της ζωής του Αριστοτέλη, με παλέτα σε αποχρώσεις της σέπιας. Το άψογο σχέδιο, που ισορροπεί μεταξύ τρυφερής και καρικατουρίστικης απόδοσης των μορφών, διατηρεί την ανάγνωση αμείωτα απολαυστική. Ο ίδιος ο πρωταγωνιστής δεν απεικονίζεται με το κλασικιστικό κλέος που συνήθως τον περιβάλλει, αλλά ως ένας μικρόσωμος συμπαθής ανθρωπάκος με καθημερινά πάθη και άγχη που ταυτόχρονα στοχάζεται για τα υψηλά και τα ωραία. Όσο για τον «κύκλο των χαμένων στοχαστών» της Σαλαμίνας, αποτελεί κατά τη γνώμη μου το πιο ξεκαρδιστικά ευρηματικό κομμάτι του κόμικς… Παρά τον εκλαϊκευτικό του χαρακτήρα, λόγω του πυκνογραμμένου κειμένου και της πληθώρας των εμφανιζόμενων χαρακτήρων, ο «Αριστοτέλης» απαιτεί τη συγκέντρωσή μας. Η καθημερινότητα στην Αθήνα ή στην Πέλλα της Μακεδονίας δεν χρησιμοποιείται παρά ως το σκηνικό όπου ο Αριστοτέλης, με διάφορες αφορμές, εμπνέεται και αναπτύσσει τις φιλοσοφικές θεωρίες του. Θεωρίες όπως του παραγωγικού συλλογισμού, της εντελέχειας, των τεσσάρων αιτίων και του «πρώτου κινούντος ακινήτου» εξηγούνται με τρόπο μοναδικό και διόλου κουραστικό, κάνοντάς μας κοινωνούς των βασικών αρχών της αριστοτελικής σκέψης. Και βέβαια, οι δημιουργοί δεν «χαρίζονται» στον κατά τ’ άλλα σπουδαίο και διαχρονικό φιλόσοφο όταν, ακόμη και αυτός (σε αντίθεση π.χ. με τον λίγο μεταγενέστερο, κατά πολύ προοδευτικότερο και ανοιχτόκαρδο Επίκουρο), αναπαράγει τις κυρίαρχες αντιλήψεις της αρχαιοελληνικής κοινωνίας για τις γυναίκες και τους ξένους. Το κόμικς των Αποστολίδη και Παπαδάτου ενδείκνυται σίγουρα ως εισαγωγή στον Αριστοτέλη. Εκτός αυτού όμως, μπορεί να διαβαστεί και ως ένα σεναριακά προσεγμένο και αισθητικά άρτιο εικονογραφημένο αφήγημα με εξαιρετικά καλοδουλεμένους χαρακτήρες και άφθονο χιούμορ, το οποίο εναλλάσσεται με… αριστοτελική μεσότητα ανάμεσα σε πολιτικές αντιπαραθέσεις, φιλοσοφικούς στοχασμούς και κοσμολογικές αναζητήσεις. Και το σχετικό link...

Αριστοτέλης: Η Athens Voice προδημοσιεύει αποκλειστικά ένα απόσπασμα του κόμικς των Αλέκου Παπαδάτου & Τάσου Αποστολίδη που θα κυκλοφορήσει από τις Εκδ. Ίκαρος. Είναι ο φιλόσοφος οι ιδέες του οποίου επέδρασαν όσο κανενός άλλου στην παγκόσμια διανόηση διαρκώς επί είκοσι τέσσερις αιώνες. Ο Αριστοτέλης και η ζωή και φιλοσοφική του σκέψη έγιναν ένα εκτενές graphic novel που θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις Εκδόσεις Ίκαρος. Το σενάριο υπογράφει ο Τάσος Αποστολίδης (Οι Κωμωδίες του Αριστοφάνη κ.ά.) και το σχέδιο ο Αλέκος Παπαδάτος (Logicomix, Δημοκρατία κ.ά.). Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο. Οι δύο συγγραφείς κατορθώνουν σε 216 σελίδες να ξετυλίξουν το νήμα της συναρπαστικής ζωής, της προσωπικότητας και της στοχαστικής ιδιοφυΐας του μεγαλύτερου φιλοσόφου όλων των εποχών. Με μια αφήγηση κατά βάση δραματοποιημένη, ενίοτε τριτοπρόσωπη, μ’ ένα σενάριο έντονο και ρυθμικό και με τον Αλέκο Παπαδάτο να ξεδιπλώνει – ίσως περισσότερο από ποτέ – τη δεινότητά του στα τεχνικά σημεία, στον χειρισμό των καρέ, στην – όχι απλά ικανοποιητική – εικονογράφηση ενός εκτενούς και απαιτητικού σεναρίου με πολύ κείμενο, ο αναγνώστης βρίσκεται σε συνεχή διάλογο μ’ ένα κόμικ του οποίου ο ειδολογικός χαρακτηρισμός ξεπερνά την ιστορία και τη βιογραφία. Η ιστορία βρίσκει στην αρχή της αφήγησης τον Αριστοτέλη στην Αθήνα αντιμέτωπο με το αντιμακεδονικό μένος που έχει ξεσπάσει μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αναγκασμένο να εγκαταλείψει για άλλη μια φορά την πόλη που αγάπησε. Διά στόματος Θεόφραστου (υπηρετεί την πλοκή ως αφηγητής), φίλου του Αριστοτέλη και διαδόχου του στο «Λύκειο», βλέπουμε τη ζωή του στοχαστή: από την Αθήνα, την Άσσο, τη Λέσβο, την Πέλλα και τη Μίεζα, στα Στάγειρα, τους Δελφούς, πάλι την Αθήνα και τέλος τη Χαλκίδα. Με εντυπωσιακά πάνελ, συνδυασμό πεζού κειμένου και εικόνων, στακάτες προτάσεις (όπου η αφήγηση είναι δραματοποιημένη), με καρέ που υπηρετούν άριστα το μέσο και τις σελίδες γεμάτες με κάθε λογής τεχνικές εικονογραφικής απεικόνισης, ο Αριστοτέλης των Τάσου Αποστολίδη και Αλέκου Παπαδάτου είναι μία από τις πιο εκλεκτικές και σίγουρα καλύτερες ελληνικές κυκλοφορίες κόμικς των τελευταίων ετών. Η Annie Di Donna, που χρωμάτισε το κόμικς, κατορθώνει να ξεφύγει από το να το κάνει απλά ομορφότερο συνεισφέροντας ουσιαστικά, καθώς με τα χρώματα που επιλέγει κάνει ευδιάκριτη τη χρονική εναλλαγή της αφήγησης από τριτοπρόσωπη σε δραματοποιημένη. Ο Αποστολίδης επιλέγει να αφηγηθεί τη ζωή του μεγαλύτερου στοχαστή όλων των εποχών αδιαφορώντας για σύγχρονες ματιές πάνω στο έργο και κυρίως την προσωπικότητά του. Η αποστασιοποίησή του από τη σύγχρονη κριτική, η οποία έχει μεταξύ άλλων κατηγορήσει τον Αριστοτέλη για σεξισμό και υπεράσπιση της δουλείας, δίνει μεγάλη ανάσα στην αφήγησή του, καθώς προσδίδει διαχρονικότητα στη δουλειά του – μακριά από επίκαιρες και ίσως επιπόλαιες απόψεις. Δείχνει η αντιμετώπισή του αυτή, τέλος, ότι έχει κατανοήσει σε βάθος ότι η προσέγγιση του Αριστοτέλη στην ηθική ήταν εμπειρική – δηλαδή βασιζόταν στην παρατήρηση. Και στην παρατήρησή του αυτή εντασσόταν φυσικά και ο ήδη παγιωμένος και διαμορφωμένος κόσμος που τον περιέβαλλε. Και το σχετικό link...

Δεκάξι χρόνια μετά την κυκλοφορία στα ελληνικά του πρώτου τεύχους του κόμικ «Ομήρου Οδύσσεια» σε διασκευή–κείμενα του Τάσου Αποστολίδη και εικόνες του Γιώργου Ακοκαλίδη και δεκατρία χρόνια μετά την αγγλική της μετάφραση, τον Απρίλιο του 2021 κυκλοφόρησε σε ηλεκτρονικό βιβλίο στα κινέζικα. Τη βαθιά του ικανοποίηση που «ο Όμηρος περνάει στην Ασία, μια αχανή χώρα με τεράστιο πολιτισμό και τεράστιο πληθυσμό» μέσα από την «Οδύσσειά» του εκφράζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Τάσος Αποστολίδης, ο οποίος χαρακτηρίζει τον εαυτό του «ένα όχημα» που φέρνει τον αρχαίο Όμηρο στη σημερινή Κίνα. Το δυνητικά τεράστιο αναγνωστικό κοινό της χώρας – που αριθμεί κάτι λιγότερο από 1,5 δισεκ. κατοίκους – μπορεί να φέρει σημαντικό οικονομικό κέρδος στους δημιουργούς, παρά την εξαιρετικά χαμηλή τιμή στην οποία πωλείται η «Οδύσσεια» εκεί, 8,79 γουάν (κάτι παραπάνω από 1 ευρώ). Ωστόσο ο κ. Αποστολίδης κάνει λόγο για μεγάλη ηθική αμοιβή. «Με τα βιβλία δεν έχω κανένα παράπονο. Ο Αριστοφάνης έχει πουλήσει πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα, πουλάει και σήμερα, ακόμη και στα πωλητήρια των μουσείων». Η συμφωνία με τους κινέζους για την «Οδύσσεια» αφορά μόνο το ηλεκτρονικό βιβλίο και εφόσον πάνε καλά οι πωλήσεις υπάρχει περίπτωση να βγει και σε έντυπο. Η... εξαγωγή του κόμικ «Ομήρου Οδύσσεια» ξεκίνησε το 2018 όταν ζήτησαν τα έξι τεύχη και το επίτομο η αμερικάνικη και η αγγλική amazon. Το Σεπτέμβριο του 2020 τους δημιουργούς πλησίασε η κινεζική amazon, έγιναν τα συμβόλαια, τον Απρίλιο του 2021 βγήκε διαδικτυακά το πρώτο τεύχος και θα κυκλοφορήσουν τα άλλα πέντε. Οι δημιουργοί δεν έχουν καν δει ακόμη πως είναι το περιεχόμενο της κινέζικης έκδοσης, εντυπωσιάστηκαν όμως από την ταχύτητα της μετάφρασης. «Πέντε μήνες είναι απίστευτα γρήγορος χρόνος. Αυτό μάλλον είναι καλός οιωνός», σημειώνει ο Τάσος Αποστολίδης, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι μάλλον έγινε τόσο γρήγορα γιατί οι Κινέζοι λατρεύουν τη μυθολογία. «Επειδή και αυτοί έχουν αρχαία μυθολογία και ιστορία εκτιμούν πολύ την αντίστοιχη», σημειώνει και προσθέτει ότι στην Κίνα είναι ήδη καταταγμένο στα βιβλία με τις καλύτερες πωλήσεις. Κινέζοι εκδότες είχαν ενδιαφερθεί πριν από περίπου 15 χρόνια να πάρουν τα κόμικς των Αποστολίδη–Ακοκαλίδη με τα έργα του Αριστοφάνη – έχουν μεταφραστεί σε αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και τούρκικα – αλλά εκείνη η συνεργασία δεν προχώρησε, οπότε οι δημιουργοί είχαν θεωρήσει ότι δε θα υπάρξει εκ νέου ενδιαφέρον. Έτσι βρέθηκαν προ εκπλήξεως όταν ήρθε η πρόταση συνεργασίας, από άλλη κινέζικη αυτή τη φορά εκδοτική εταιρεία. Πρόκειται πιθανότατα για την πρώτη έκδοση της Οδύσσειας σε κόμικ στην Κίνα, σε αντίθεση με την Αμερική που πριν από τη μετάφραση του Τάσου Αποστολίδη υπήρχαν ήδη πάνω από δέκα «Οδύσσειες». «Δεν ξέρω γιατί οι Κινέζοι προτίμησαν τη δική μας κι όχι μια αμερικάνικη. Προφανώς γιατί εκτίμησαν ότι οι Έλληνες δημιουργοί θα ξέρουν καλύτερα την Οδύσσεια», σημειώνει. «Ο Όμηρος δε με κούρασε ποτέ» Η... οδύσσεια του Τάσου Αποστολίδη για τη δημιουργία του κόμικ «Ομήρου Οδύσσεια» διήρκεσε έξι χρόνια και τέσσερα χρόνια του Γιώργου Ακοκαλίδη για την εικονογράφηση. «Σελίδες που ο αναγνώστης διαβάζει σε κάποιες ώρες, κανείς δεν ξέρει ότι χρειάζονται πολλά χρόνια και πολύς κόπος για να γίνουν» εξηγεί, αλλά προσθέτει ότι ο Όμηρος δεν τον κούρασε ποτέ. «Ο Όμηρος έχει μια καταπληκτική ικανότητα να διηγείται με εικόνες. Διαβάζοντάς τον, βλέπεις εικόνες. Νομίζω ότι έγραψε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια για να γίνουν εύκολα σενάρια, κόμικς. Ήταν πολύ γλυκός με τον χρήστη...», δηλώνει ο Τάσος Αποστολίδης. Σχεδόν διπλάσια χρόνια χρειάστηκαν για την ολοκλήρωση των έργων του Αριστοφάνη. Αλλά υπάρχει ανταμοιβή και όχι μόνον οικονομική. Θυμάται με συγκίνηση, αλλά και βαθιά ικανοποίηση ένα καλοκαίρι στο Ναύπλιο, όπου παίζονταν οι «Νεφέλες», έναν πιτσιρικά να ζητάει από τη μαμά του να δουν την παράσταση επειδή είχε διαβάσει το κόμικ και του άρεσε. «Τα κόμικ έστειλαν τον πιτσιρικά να δει το έργο στην πρωτότυπη μορφή του. Για μένα αυτό ήταν επιβράβευση των κόπων μου». Ο Αριστοφάνης τον «βοήθησε» όπως εξηγεί να περάσει πολλά μηνύματα στα παιδιά. «Σαν δάσκαλος θεωρώ καθήκον μου να περάσω στα παιδιά ό,τι πιστεύω ότι θα τους είναι χρήσιμο για τη ζωή τους. Ο Αριστοφάνης βοήθησε να περάσω πολλά μηνύματα που έχουν σχέση με τον πόλεμο, την ειρήνη, τις ανθρώπινες συμπεριφορές, τον έρωτα, τις σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών, τις σχέσεις ανθρώπων-πολιτείας. Με βοήθησε πολύ ο μύθος και αυτό νομίζω έκανε καλό στα παιδιά». Και το σχετικό link...

Παρά τον εγκλεισμό και την καραντίνα, η τέχνη δεν μπορεί και δεν πρέπει να σταματήσει. Ένα νέο ψηφιακό μουσείο γεμάτο κόμικς δεν υπόσχεται ότι θα υποκαταστήσει την επαφή του κοινού με τον έντυπο κόσμο, αλλά δεσμεύεται ότι θα προσπαθήσει να διατηρήσει τα έργα ζωντανά και να τα κάνει προσβάσιμα σε όσο το δυνατόν περισσότερους αναγνώστες. Δημήτρης Κάσδαγλης, «Εν Αιθρία 7» Την προσεχή Τρίτη 18 Μαΐου, «διεθνή ημέρα μουσείων» που γιορτάζεται σε ολόκληρο τον κόσμο υπό την αιγίδα του ICOM (Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων), θα ανοίξει τις διαδικτυακές του πύλες το Ψηφιακό Μουσείο Κόμικς για να υποδεχθεί τους πρώτους εξ αποστάσεως επισκέπτες του. Οι υπεύθυνοι του το προετοίμαζαν εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο προσπαθώντας να συγκεντρώσουν υλικό, να οργανώσουν τη δομή και τις λειτουργίες του, να του δώσουν μια φιλική μορφή προς κάθε χρήστη με σκοπό να μην αποτελέσει έναν ακόμη απρόσωπο διαδικτυακό τόπο που απλώς παραθέτει κόμικς αλλά έναν ζωντανό οργανισμό με πολλαπλές λειτουργίες, δράσεις και δυνατότητες. Η πρώτη μας επαφή δείχνει ότι το πέτυχαν. Η εμπειρία άλλωστε των δυο διευθυντικών μελών του μουσείου είναι τεράστια. Τόσο ο Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου όσο και η Λήδα Τσενέ δραστηριοποιούνται εδώ και περίπου δεκαπέντε χρόνια στο Comicdom του οποίου αποτελούν ιδρυτικά μέλη, ενώ ο πρώτος είναι επίσης σεναριογράφος κόμικς, δημοσιογράφος, διοργανωτής εκδηλώσεων και φεστιβάλ, επιμελητής εκθέσεων κ.ά., ενώ η δεύτερη είναι διδάκτωρ Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, διδάσκουσα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, δημοσιογράφος και σύμβουλος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, ιδρυτικό μέλος της Athens Comics Library κ.ά. Αλεξία Λουγιάκη, «Εν Αιθρία 7» Πώς, όμως, γεννήθηκε η ιδέα για την ίδρυση του Ψηφιακού Μουσείου και τι ρόλο έπαιξε το λόκνταουν στην υλοποίησή του; «Η ιδέα προϋπήρχε, καθώς εδώ και καιρό θέλαμε να δημιουργήσουμε μια ψηφιακή βιβλιοθήκη αποτυπώνοντας την Iστορία, τους σημαντικούς σταθμούς, τα φεστιβάλ και τις εκδηλώσεις της ελληνικής σκηνής comics. Παρότι κάποιες από αυτές τις πληροφορίες υπάρχουν διασκορπισμένες (η κοινότητα του greekcomics για παράδειγμα, έχει κάνει εξαιρετική δουλειά σε αυτόν τον τομέα) είχαμε μια πολύ συγκεκριμένη αντίληψη για το πώς αυτές μπορούν να παρουσιαστούν και να αναδειχθούν. Η πανδημία μάς εξοικείωσε ακόμα περισσότερο με τα ψηφιακά περιβάλλοντα, ενώ δημιουργήθηκαν και κάποιες ευκαιρίες υποστήριξης τέτοιων εγχειρημάτων. Οπότε ναι, η ιδέα προϋπήρχε και το λοκντάουν θα λέγαμε ότι την επιτάχυνε» διευκρινίζουν τα διευθυντικά στελέχη του μουσείου. Γιώργος Μπότσος, «Εν Αιθρία 7» Μπορεί ένα τέτοιο μουσείο να υποκαταστήσει τα φυσικά μουσεία; «Τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη φυσική παρουσία. Ένα ψηφιακό μουσείο όμως μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά. Οι εκθέσεις και το αρχείο του, εκθεσιακό και ιστορικό, θα βρίσκονται πάντα εκεί και θα είναι διαθέσιμα σε όλους, χωρίς τους φυσικούς περιορισμούς της απόστασης. Είτε βρίσκεται κάποιος στην Αθήνα, τα Ιωάννινα, τη Νέα Υόρκη ή τη Μελβούρνη, θα μπορεί να περιηγηθεί στις ψηφιακές γκαλερί μας. Επιπλέον μπορεί να λειτουργεί και ως κίνητρο για τους επισκέπτες, να αναζητήσουν τους δημιουργούς και σε φυσικά περιβάλλοντα, είτε αυτά είναι εκθέσεις και φεστιβάλ, είτε εκδόσεις» τονίζουν οι Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου και Λήδα Τσενέ. Τάσος Μαραγκός, «Εν Αιθρία 7» Ποιες διαφορές λοιπόν θα είναι εφικτό να ξεπεραστούν σε σχέση με τη φυσική παρουσία; «Προσπαθήσαμε να διατηρήσουμε, στον βαθμό που είναι δυνατόν, την εμπειρία της διαδρομής που ακολουθεί ο επισκέπτης σε μια έκθεση, επιλέγοντας στις ψηφιακές μας γκαλερί την οριζόντια πλοήγηση, κάτι που σπάνια συναντά κανείς στο internet. Επίσης με τη βοήθεια της τεχνολογίας, σταδιακά, θα προσπαθήσουμε να εμπλουτίσουμε αυτή την εμπειρία και με άλλα χαρακτηριστικά που θα φέρνουν ακόμα πιο κοντά τη φυσική με την ψηφιακή εμπειρία. Σίγουρα όμως η διάδραση με τα φυσικά αντικείμενα είναι κάτι που δεν μπορεί να υποκατασταθεί. Όπως και το να βρίσκεσαι μαζί με άλλους επισκέπτες στον ίδιο χώρο, συνδημιουργώντας την ερμηνεία των έργων» τονίζουν οι δυο υπεύθυνοι του μουσείου που ξεκαθαρίζουν και τους στόχους τους αλλά και τον τρόπο λειτουργίας: «Στόχος μας είναι η δημιουργία μιας ψηφιακής παρακαταθήκης της ελληνικής παραγωγής comics. Στο πλαίσιο αυτό θα παρουσιάζουμε σε μηνιαία βάση νέες εκθέσεις, άλλοτε αναδρομικές καταξιωμένων Ελλήνων δημιουργών, άλλοτε θεματικές ομαδικές εκθέσεις, είτε αναδεικνύοντας υπάρχον υλικό, είτε με open call για τη δημιουργία πρωτότυπων έργων. Στους στόχους μας είναι και οι συνέργειες μεταξύ Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών, αλλά και η συνομιλία των comics με άλλες μορφές τέχνης. Σε ότι αφορά τις εκθέσεις και το αρχειακό υλικό η είσοδος θα είναι δωρεάν, το μόνο που χρειάζεται ο επισκέπτης είναι να έχει σύνδεση στο διαδίκτυο και ενδιαφέρον να ανακαλύψει το περιεχόμενό μας. Σε δεύτερο στάδιο όταν και θα ξεκινήσουμε τη διενέργεια ψηφιακών σεμιναρίων, ενδεχομένως να υπάρξει σε αυτά κάποιο κόστος συμμετοχής για τους ενδιαφερόμενους». Τάσος Αποστολίδης, «Λυσιστράτη», σε σχέδια του Γιώργου Ακοκαλίδη Αν και ακούγεται πολύ ελπιδοφόρο ως μια απελευθερωτική διέξοδος στην εποχή της πανδημίας από τη μια, από την άλλη μοιάζει ως πλησίασμα στη δυστοπία της αποστασιοποίησης και της απομάκρυνσης από την πραγματική επαφή των ανθρώπων με την τέχνη. Οι Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου και Λήδα Τσενέ αντιμετωπίζουν με αισιοδοξία την κατάσταση: «Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον, είμαστε όμως αισιόδοξοι ότι η ανάγκη του ανθρώπου να βρεθεί πάλι σε χώρους τέχνης θα κινητοποιήσει την προσαρμοστικότητά του, κι αυτοί θα ανοίξουν ξανά. Ίσως με περιορισμούς, αλλά θα ανοίξουν, και οι ψηφιακές δράσεις θα είναι εκεί να συμπληρώσουν και όχι να υποκαταστήσουν, να δώσουν πρόσβαση σε περιεχόμενο και εμπειρίες σε ανθρώπους που για κάποιους λόγους δεν έχουν τη δυνατότητα να επισκέπτονται με φυσική παρουσία χώρους πολιτισμού. Όχι ως λύσεις ανάγκης, αλλά λύσεις διεξόδου». Τάσος Αποστολίδης, «Χαμένο φάσμα», σε σχέδια της Μαρίας-Ηλέκτρας Ζογλοπίτου Ποιοι θα είναι όμως οι πόροι του Μουσείου, ποιες είναι οι πηγές χρηματοδότησής του; «Η εκκίνηση του Ψηφιακού Μουσείου καλύπτεται οικονομικά από το περσινό πρόγραμμα του ΥΠΠΟΑ για την ενίσχυση του Ψηφιακού Πολιτισμού. Από εκεί και ύστερα θα απευθυνθούμε όπου μπορούμε, εντός και εκτός συνόρων για να καταστήσουμε βιώσιμη τη λειτουργία του Ψηφιακού Μουσείου Κόμικς, ενισχύοντας τόσο το αρχείο του όσο και τον διεθνή του χαρακτήρα. Παράλληλα δουλεύουμε και προς την κατεύθυνση ενός οικονομικού πλάνου, το οποίο θα λειτουργεί ανεξάρτητα από χρηματοδοτήσεις ή δωρεές με βάση το – υπό κατασκευή – eshop του Μουσείου, αλλά και την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, καθώς στόχος μας είναι η βιωσιμότητα του εγχειρήματος» ξεκαθαρίζουν οι ιδρυτές του. Τάσος Αποστολίδης, «Οι άθλοι του Βούγδουπου», σε σχέδια του Μάκη Αδαμτζίλογλου Ανάμεσα στις πρώτες εκθέσεις του Μουσείου που θα εγκαινιαστεί ταυτόχρονα με το επίσημο άνοιγμα του είναι μια αναδρομική έκθεση στο έργο του βετεράνου σεναριογράφου κόμικς Τάσου Αποστολίδη («Κωμωδίες του Αριστοφάνη σε Κόμικς» σε σχέδια Γιώργου Ακοκαλίδη, «Το Χαμένο Φάσμα» σε σχέδια Μαρίας-Ηλέκτρας Ζογλοπίτου κ.ά.). Επίσης, από την πρώτη κιόλας μέρα στο Μουσείο θα φιλοξενείται μια επιλογή 75 έργων από την πλούσια ιστορία της έκθεσης κόμικς και εικονογράφησης «Εν Αιθρία», μιας έκθεσης που ξεκίνησε πριν πολλά χρόνια από την Πλάκα και το κτίριο της Ένωσης Πτυχιούχων της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του εικαστικού και δημιουργού κόμικς Γαβριήλ Τομπαλίδη και συνεχίζεται πλέον στο πλαίσιο του Comicdom. Τα εξώφυλλα των άλμπουμ του Τάσου Αποστολίδη Στις μόνιμες εκθέσεις του Μουσείου συγκαταλέγονται ο «Κατάλογος Εκθέσεων και Φεστιβάλ» με καταγραφή του συνόλου των σχετικών με τα κόμικς γεγονότων που έχουν συμβεί στην Ελλάδα, οι «Σταθμοί στην Ιστορία», μια αναδρομή με έμφαση στις «πρωτιές» αναφορικά με την εγχώρια παραγωγή όσο και τις μεταφρασμένες εκδόσεις (π.χ. το πρώτο ελληνικής παραγωγής κόμικ-στριπ, η πρώτη εμφάνιση του Μίκυ Μάους, το πρώτο ελληνικό άλμπουμ κ.ά.), οι ανασκοπήσεις δεκαετιών και τα αφιερωματικά άρθρα για τα ελληνικά κόμικς κ.ά. Παράλληλα θα διεξάγονται ψηφιακά εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, εκπαιδευτικούς και ενήλικες με έμφαση στην αναζήτηση της γνώσης μέσω των κόμικς αλλά και στην εκπαίδευση σε τεχνικές έρευνας, μιντιακού εγγραμματισμού και ανάπτυξης soft skills όπως συνεργασία, δημιουργική επίλυση προβλημάτων κ.λ.π. Αγγελική Σαλαμαλίκη, «Εν Αιθρία 7» Από την επόμενη Τρίτη όλα αυτά θα είναι διαθέσιμα στις οθόνες μας. Απαλύνοντας λίγο τον πόνο για την απώλεια τόσων και τόσων γεγονότων γύρω από τα κόμικς κατά τους τελευταίους δεκατέσσερις μήνες. Και με την ελπίδα ότι σύντομα τέτοιες ψηφιακές δράσεις θα εξελίσσονται παράλληλα με δράσεις με φυσική παρουσία καλλιτεχνών και κοινού. Και το σχετικό link...

Η πιο πρόσφατη μεταφρασμένη στην αγγλική έκδοση των κωμωδιών του Αριστοφάνη από τους Αποστολίδη/Ακοκαλίδη. Δεν έχω καταλάβει τι διαφορά υπάρχει από την αμέσως προηγούμενη έκδοση που έγινε 1-2 χρόνια νωρίτερα από τις εκδόσεις Κώμος. Για ποιο λόγο δηλαδή άλλαξε η εκδοτική. Για την αρχική ελληνική έκδοση, πατήστε εδώ.

"Ο Αριστοφάνης μέσα από τα Κόμικς" Επετειακή εκδήλωση για τα 35 χρόνια συνεχούς κυκλοφορίας των βιβλίων. Διοργάνωση: Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και Σύλλογος Αποφοίτων Α.Π.Θ. Κυριακή 17 Μαρτίου 2019, στις 19:00 στο Φουαγιέ του Αρχαιολογικού Μουσείου Βασικοί ομιλητές: Πέτρος Μαρτινίδης, ομότιμος καθηγητής Α.Π.Θ., Τάσος Αποστολίδης, Γιώργος Ακοκαλίδης, οι δημιουργοί των κόμικς. Συντονιστής: Κώστας Μπλιάτκας, δημοσιογράφος. Την "Παιδική χορωδία της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής" διευθύνει ο Κανάρης Κεραμάρης, στο πιάνο ο Δημήτρης Τσακυρίδης. Το "Arts & Quality of Life" θα πλαισιώσει την εκδήλωση με ομάδες χορού από την Σχολή: "Ελένη Γουγουτσά", Χορογράφος: Ζαχαρούλα Ζεχίρη.

Ένα ιστορικό κόμικς, κατά τη γνώμη μου, το οποίο πιστεύω ότι επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την ελληνική σκηνή. Εκδόθηκε δύο φορές σε βιβλίο, οπότε δεν χρειάζεται να γράψω πολλά, υπάρχουν όλα στις παρουσιάσεις: 1. 2. Κυκλοφόρησε ωστόσο και σε συνέχειες στο θεσσαλονικιώτικο free press Frog (τεύχη 18 έως 47) και στη συνέχεια μετακόμισε (μέχρι και σήμερα 1/10/2017) στην εφημερίδα Τούμπα, χάνοντας πολύ ποιοτικά, λόγω μικρού φορμά των σελίδων σε αυτές τις δύο εκδόσεις.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1988, οι Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις (ΑΣΕ) κυκλοφόρησαν μια αγγλική έκδοση της επιτυχημένης και κλασικής πλέον σειράς Οι Κωμωδίες του Αριστοφάνη σε Κόμικς, υπό τον τίτλο Aristophanes' Comedies in Cartoons. Το όνομα του μεταφραστή αναγράφεται ως Tassos Pougouras, οπότε δεν ξέρω αν είναι Πούγουρας, Πούγκουρας ή κάτι άλλο και ζητώ ταπεινά συγγνώμη. Το lettering είναι της Βάνας Λαγοπούλου. Τι και πότε βγήκε, είναι μπέρδεμα. Στην ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΒ) αναγράφονται μόνο οι Όρνιθες (Birds - 1988) και οι Αχαρνείς (Acharnians - χωρίς ημερομηνία). Στα χέρια μου κρατάω τη Λυσιστράτη (Lysistrata), όπου δεν αναγράφεται ημερομηνία έκδοσης, αλλά σε ένα ξένο σάιτ αναφέρει το 2001. Σύμφωνα πάντα με το ΕΚΒ, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ΑΣΕ έβγαλε επίσης κάποια από τα άλμπουμ σε γαλλικά και γερμανικά, ενώ στην αγγλική έχουν κυκλοφορήσει και ορισμένα από την εκδοτική Μέδουσα/Σέλας. Η έκδοση είναι ίδια με την πρωτότυπη ως προς το μέγεθος, τα χρώματα και ποιότητα χαρτιού. Εδώ, παρότι δεν έχω εύκαιρη κάποια αντίστοιχη ελληνική βερσιόν, κάνουν την εμφάνιση επεξηγηματικά πλαίσια, ώστε να διευκολύνουν την ανάγνωση από κάποιον ξένο. Δεν το έχω διαβάσει, αλλά με μια πρόχειρη ματιά θα έλεγα ότι έχει γίνει καλή δουλειά στην απόδοση, χωρίς ο μεταφραστής να μείνει στεγνά στο πρωτότυπο.

Το 2004 η κ. Καλκάνη Ελένη έκανε στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου τη διατριβή της με θέμα "Αρχαία κωμωδία και παιδικό βιβλίο: οι διασκευές του Αριστοφάνη". Οι 531 σελίδες της διατριβής είναι διαθέσιμες online στο Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών και για την ακρίβεια εδώ. (απ'ότι καταλαβαίνω απαγορεύεται η αναπαραγωγή των διατριβών. πλην όμως θεωρώ αμαρτία το να υπάρχει τέτοια δουλειά διαθέσιμη στο κοινό και να μην μνημονεύεται κάπως στο φόρουμ) Ανάμεσα στις διάφορες διασκευές του Αριστοφάνη για παιδιά, η διατριβή ασχολείται και με (α) τη μεταφορά του Πλούτου στα Κλασσικά Εικονογραφημένα (σελ 113-143) και (β) με τις Κωμωδίες του Αριστοφάνη σε Κόμικς των Τάσου Αποστολίδη και Γιώργου Ακοκαλίδη (σελ 277-357). Δεν γνωρίζω κατά πόσο μια προσεκτικότερη ανάγνωσή της (πέραν του ξεφυλίσματος των περιεχομένων που έκανα ) δείξει ότι υπάρχουν κι άλλα διαμάντια μέσα που να μας αφορούν

Μέσα στο έτος 2014 ο γνωστός σεναριογράφος και παράγων της κόμικς σκηνής Τάσος Αποστολίδης άρχισε να επανδραστηριοποιείται στο χώρο αναβιώνοντας τις εκδόσεις Κώμος. Μέχρι σήμερα έχει προχωρήσει σε επανεκδόσεις οορισμένων παλιών του βιβλίων, μεταξύ των οποίων είναι και η συγκεκριμένη σειρά. Οι Μύθοι έχουν ως τώρα εκδοθεί από Τις ΑΣΕ Τα Γράμματα Το Μεταίχμιο

Σειρά βιβλίων «Παίζω... με τα κόμικς» του Τάσου Αποστολίδη Η σειρά «Παίζω... με τα κόμικς» εξοικειώνει τα παιδιά με τα «πολυτροπικά κείμενα» και είναι πολύ κοντά στα «παιχνίδια μετασχηματισμού», στις δραστηριότητες δηλαδή που αποτελούν μια από τις θετικές ενότητες στη διδασκαλία της γλώσσας. Το «Παίζω... με τα κόμικς» είναι ένα διαδραστικό εκπαιδευτικό παιχνίδι, που επινόησε ο μαθηματικός και γνωστός σεναριογράφος κόμικς (Κωμωδίες Αριστοφάνη, Οδύσσεια, Χαμένο Φάσμα κτλ.) Τάσος Αποστολίδης, με συνεργασία εκπαιδευτικών και ομάδας εικονογράφων που απευθύνεται σε παιδιά Δημοτικού, παίζεται ατομικά αλλά και ομαδικά, ενώ υποστηρίζεται από τέσσερα ομώνυμα τεύχη (εκδ. ΚώΜΟΣ) που ενισχύουν τις δεξιότητες των παιδιών στον οπτικό και γλωσσικό γραμματισμό. Η σειρά «Παίζω... με τα κόμικς» εξοικειώνει τα παιδιά με τα «πολυτροπικά κείμενα» και είναι πολύ κοντά στα «παιχνίδια μετασχηματισμού», στις δραστηριότητες δηλαδή που αποτελούν μια από τις θετικές ενότητες στη διδασκαλία της γλώσσας. Το όλο εγχείρημα χαρακτηρίστηκε ως ψυχαγωγικό γύμνασμα φαντασίας, παρατηρητικότητας, γραφής και ζωγραφικής, καθώς τα παιδιά καλούνται να εκμαιεύσουν το μύθο, να γράψουν τους διαλόγους, να χρωματίσουν ασπρόμαυρες εικόνες ή και να δημιουργήσουν καρέ-καρέ μια μικρή δική τους ιστορία. Οι εικόνες των τευχών είναι επιμελώς ατελείς (!) ώστε να μην αποθαρρύνεται το παιδί να ζωγραφίσει δίπλα τους. Ακόμη υπάρχουν υποδείξεις χρήσης υλικών χρωμάτων και τεχνοτροπιών. Έτσι -εκτός της άμιλλας- με την παρέμβαση των παιδιών στη μυθοπλασία και την αισθητική των βιβλίων, αναπτύσσεται η αυτοπεποίθησή τους, η πρωτοβουλία και τους δίνεται η δυνατότητα να ανακαλύψουν ταλέντα τους άξια να καλλιεργηθούν στο μέλλον. Κεντρική διάθεση, πώληση και συντονισμός του προγράμματος που εφαρμόζεται στα Δημοτικά σχολεία, έχει η κ. Μαρία Ιωάννα Χριστοφορίδου. ΠΗΓΗ: in.gr

Το τετράγωνο της υποτείνουσας ενός ορθογώνιου τριγώνου ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δύο κάθετων πλευρών". Πόσες "τραυματικές" ιστορίες έχουν "γραφεί" στα σχολικά θρανία, γύρω από το Πυθαγόρειο Θεώρημα και άλλα γεωμετρικά αξιώματα; Και πόσοι παλιοί μαθητές θυμούνται "εφιαλτικά" το -κατεξοχήν παρεξηγημένο- μάθημα της Γεωμετρίας; Θα μπορούσαν, όμως, οι γεωμετρικές έννοιες να ζωντανέψουν και να γίνουν πιο φιλικές στα παιδιά, ακόμη και σε εκείνα των πρώτων τάξεων του Δημοτικού; "Πυθαγόρας, ο μουσάτος" Ο Πυθαγόρας έχει καστανά μαλλιά και αρκετά μακρύ μούσι. Φορά καπελάκι (πέτασο) και άσπρο χιτώνα, τον οποίο συνοδεύει με λαχανί ιμάτιον και ασορτί σανδάλια. Βρίσκεται στο σπίτι του, στη Σάμο και κάνει... "πλάκα" με κάτι πλακάκια, που τοποθετεί, φτιάχνοντας τετράγωνα, γύρω από ένα τρίγωνο. Χωρίς περίπλοκες πράξεις, μετρώντας απλώς τα πλακάκια, καταλήγει στη διατύπωση του θεωρήματος, που έμελλε να τον κάνει διάσημο -και όχι πάντοτε δημοφιλή- μεταξύ των μαθητών, διαχρονικά. Το Πυθαγόρειο θεώρημα μπορεί να γίνει, όχι απλώς κατανοητό, αλλά και διασκεδαστικό, μέσα σε μόλις δύο σελίδες κόμικς! "Ένα χρήσιμο εργαλείο με απεριόριστες εφαρμογές" "Οι εκπαιδευτικοί αναζητούν καινούριους τρόπους και εναλλακτικές μεθόδους, προκειμένου να περάσουν τα διδακτικά θέματα στα παιδιά πιο εύκολα, πιο εντυπωσιακά, πιο ευχάριστα και πιο αποτελεσματικά" λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Τάσος Αποστολίδης, εκπαιδευτικός και συγγραφέας, γνωστός ευρύτερα ως σεναριογράφος κόμικς, από τις διασκευές των κωμωδιών του Αριστοφάνη. "Τα κόμικς είναι ένα εύχρηστο εργαλείο για τον εκπαιδευτικό, που έχει ενημερωθεί πώς να το αξιοποιήσει" προσθέτει ο κ. Αποστολίδης, ο οποίος μέσα από προγράμματα και σεμινάρια έχει αναλάβει να μεταδώσει σε δασκάλους και καθηγητές, που το επιθυμούν, γνώσεις από την πολυετή πείρα του ως ευθυμογράφος, να εξηγήσει πώς τα κόμικς εκτός από ψυχαγωγικά αναγνώσματα μπορούν να αποτελέσουν φορείς γνώσεων και πληροφοριών και να τους εκπαιδεύσει πώς ένα μάθημα μετατρέπεται σε πολυτροπικό κείμενο (κόμικ), ξεκινώντας από μία λευκή σελίδα. "Στα κόμικς υπάρχει το πλεονέκτημα της προσωποποίησης, τα ζώα μιλάνε, έχουν συναισθήματα, γι' αυτό και δεν υπάρχουν περιορισμοί, οποιαδήποτε γνώση και έννοια μπορεί να αποκτήσει μορφή και φωνή, είτε πρόκειται για το μάθημα της Ιστορίας, είτε των Μαθηματικών, είτε για οποιοδήποτε άλλο μάθημα" διευκρινίζει. Σήμερα δεν είναι λίγοι οι εκπαιδευτικοί, που έχουν εντάξει τη συγκεκριμένη βιωματική ενεργητική και ... παιγνιώδη μορφή μάθησης στην ευέλικτη ζώνη διδασκαλίας. "Μετατρέποντας το μάθημα σε κόμικς" Σε σεμινάρια, που διοργανώνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα (τα προσεχή στις 18/3/2015 στον Πολυχώρο Οξυγόνο Θεσσαλονίκης- Ολύμπου 81 και στις 26/3/2015 στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Πυλαίας), ο κ.Αποστολίδης καθοδηγεί τους εκπαιδευτικούς βήμα προς βήμα, πώς να αξιοποιήσουν το εργαλείο των κόμικς στην τάξη τους. "Χρειάζεται μόνο φαντασία και κέφι, η μέθοδος είναι απλή με λίγα βήματα, άλλωστε η τέχνη δε μπορεί να διδαχθεί, η τεχνική όμως μπορεί" σημειώνει. Το πρώτο βήμα για τη μετατροπή ενός μαθήματος σε πολυτροπικό κείμενο είναι η επεξεργασία ενός αρχικού κειμένου και ο διαχωρισμός του σε εικόνες. "Αυτές τις εικόνες, χωρίς να χρειάζεται να είναι κανείς ζωγράφος, τις τοποθετεί, χωρίζοντας σε καρέ ένα χαρτί Α4. Σε κάθε εικόνα περιγράφει ποιος μιλάει και τι λέει, πώς είναι ο περιβάλλων χώρος και ποια είναι η συναισθηματική κατάσταση των ηρώων. Αυτό είναι το λεγόμενο storyboard" εξηγεί ο συγγραφέας. Στη συνέχεια, όπως προσθέτει, "η καρεδιασμένη σελίδα μετατρέπεται σε πρόχειρη ασπρόμαυρη διαδικασία εικονογράφησης, όπου ο καθένας ζωγραφίζει αυτό που μπορεί να κάνει, χωρίς να χρειάζονται οι απίστευτες ικανότητες". Στο τρίτο βήμα, "πάνω από το πρόχειρο σχέδιο με το μολύβι, γίνονται διορθώσεις, όπου είναι αναγκαίες και έπειτα αφού το σχέδιο πατηθεί από επάνω με μαρκαδόρο, γίνεται πιο ευανάγνωστο και καθαρό". Στο τέταρτο βήμα μπαίνουν τα χρώματα και έπειτα καθαρογράφονται οι διάλογοι. Όσον αφορά τη μέθοδο εργασίας για τη δημιουργία των κόμικς, ο δάσκαλος μπορεί να επιλέξει, εάν θα εργαστεί μόνος πάνω στο σχέδιο, μοιράζοντάς το στη συνέχεια στα παιδιά της τάξης του (παθητική διαδικασία) ή αν θα αφήσει τα παιδιά να φτιάξουν το καθένα το δικό του σχέδιο. "Η μέθοδος που συστήνω εγώ είναι η συνεργασία του δασκάλου με κάθε μαθητή ή με μικρές ομάδες μαθητών" σημειώνει ο κ.Αποστολίδης. "Έκπληκτος ο Ποσειδώνας αντίκρισε την Αθηνά... και το παιδάκι ζωγράφισε μόνο δύο μεγάλα μάτια, γεμάτα έκπληξη, όμως αυτό ήταν αρκετό",αναφέρει, ενθυμούμενος χαρακτηριστικό σκίτσο μαθητή του δημοτικού. "Παίζω με τα κόμικς" Ο κ. Αποστολίδης επινόησε το διαδραστικό εκπαιδευτικό παιχνίδι "Παίζω με τα κόμικς", μία σειρά μικρών βιβλίων με επιμελώς ατελείς εικόνες, αποτελούμενη από τέσσερα τεύχη, που απευθύνεται σε παιδιά Δημοτικού. Πρόκειται, σύμφωνα με τον συγγραφέα, για ένα ψυχαγωγικό γύμνασμα φαντασίας, παρατηρητικότητας, γραφής και ζωγραφικής, καθώς τα παιδιά καλούνται να εκμαιεύσουν τον μύθο, να γράψουν τους διαλόγους, να χρωματίσουν ασπρόμαυρες εικόνες και να δημιουργήσουν καρέ καρέ μια δική τους μικρή ιστορία, με τη βοήθεια υποδείξεων χρήσης υλικών, χρωμάτων και τεχνοτροπιών. Η σειρά εγκρίθηκε από την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, ως παιδαγωγικά κατάλληλη για υλοποίηση σε δημοτικά σχολεία. Ειδικά εκπαιδευμένοι συνεργάτες της ομάδας "Παίζω με τα Κόμικς" τού Τάσου Αποστολίδη, επισκέπτονται, κατόπιν συνεννόησης, τάξεις δημοτικών σχολείων και εντός δύο σχολικών ωρών αναλύουν τους τρόπους, που τα κόμικς μπορούν να αξιοποιηθούν στο μάθημα και διδάσκουν στα παιδιά τη διαδικασία σχεδιασμού ενός κόμικ και τεχνικές γραφής σεναρίων. "Συναισθηματική εκτόνωση" Τα κόμικς ως εκπαιδευτικό εργαλείο συμβάλλουν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών, οι οποίοι μαθαίνουν να δημιουργούν και να αποκωδικοποιούν εικόνες. Κατά την εφαρμογή της μεθόδου, όμως, αποκαλύφθηκε και μία ακόμη, εξίσου ενδιαφέρουσα, διάστασή της, που έχει να κάνει με τον ψυχισμό των παιδιών. "Διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά εκτονώνουν έντονα συναισθήματα μέσα από τη δημιουργία κόμικς, εκφράζουν με μεγαλύτερη ευκολία ό,τι μπορεί να τους απασχολεί, από απλά καθημερινά προβλήματα, μέχρι σύνθετα κοινωνικά ζητήματα, ανακαλύψαμε μέχρι και θύματα σχολικού εκφοβισμού" λέει χαρακτηριστικά ο κ.Αποστολίδης. Το πρωτοδιάβασα εδώ.

Νομίζω ότι το συγκεκριμένο νέο αξίζει μιας αναφοράς. Συγγνώμη αν το έχει ποστάρει άλλος πιο πριν, μια πρόχειρη έρευνα στο φόρουμ δεν μου έφερε αποτελέσματα. Η πολύ επιτυχημένη σειρά των εκδόσεων Μεταίχμιο «Οι κωμωδίες του Αριστοφάνη σε κόμικς» σε κείμενα του Τάσου Αποστολίδη και εικόνες του Γιώργου Ακοκαλίδη κυκλοφορεί τώρα και στην Τουρκία, από τον ανεξάρτητο εκδοτικό οίκο istos, με μεταφραστή τον Berivan Bazencir. Ο εκδοτικός οίκος istos ιδρύθηκε το 2011 με πρωτοβουλία των μελών της Ρωμαίικης κοινότητας της Κωνσταντινούπολης και θέτει ως βασικό του στόχο την προώθηση έργων σχετικών με την πολίτικη ιστορία, τον πολιτισμό και τον σύγχρονο αστικό βίο. Όπως αναφέρεται στο επίσημο site του, «αναβιώνοντας μια πλούσια, εγχώρια, εκδοτική παράδοση, ύστερα από διακοπή μισού περίπου αιώνα, ο «ιστός» φιλοδοξεί να αντικαταστήσει το υπάρχον «πνεύμα νοσταλγίας» για τους Ρωμιούς με μια ουσιαστική και σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή». Στα τουρκικά έχουν ήδη κυκλοφορήσει οι κωμωδίες Λυσιστράτη και Ειρήνη, ενώ την άνοιξη του 2015 αναμένονται και οι Ιππείς. Η σειρά «Οι κωμωδίες του Αριστοφάνη σε κόμικς» εκδίδεται συνεχώς εδώ και τριάντα χρόνια και αποτελεί την πρώτη σε κυκλοφορία σειρά κόμικς στην Ελλάδα, έχοντας κερδίσει το αναγνωστικό κοινό χάρη στο καθημερινό λεξιλόγιο, το χιούμορ και τα έξυπνα σκίτσα της. Αποτελείται συνολικά από έντεκα κωμωδίες (Αχαρνείς, Ιππείς, Νεφέλες, Σφήκες, Ειρήνη, Όρνιθες , Λυσιστράτη, Θεσμοφοριάζουσες, Βάτραχοι, Εκκλησιάζουσες, Πλούτος) που επανακυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ το 2006 και το 2007, με καινούργια επεξεργασία εικόνων από τον Γιώργο Ακοκαλίδη και κειμένων από τον Τάσο Αποστολίδη. Τα συγκεκριμένα κόμικς σχολιάζουν, παρεμβαίνουν, αντιπαραθέτουν, ώστε ο αναγνώστης πέρα από την υπόθεση της κωμωδίας να σχηματίζει μια γενικότερη και πιο ολοκληρωμένη εικόνα του περιβάλλοντος χώρου της Αθήνας του Περικλή, αγγίζοντας την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της εποχής, όπως και τα προβλήματα των ανθρώπων της. Η σειρά έχει μεταφραστεί στην αγγλική, γαλλική και γερμανική γλώσσα, έχει αποσπάσει διεθνή τιμητική διάκριση, αποτέλεσε θέμα διδακτορικών διατριβών, ενώ αποσπάσματα ανθολογούνται στα σχολικά βιβλία. Το διάβασα εδώ, αν και κυκλοφορεί και σε πολλά άλλα σάιτ.

Εκδήλωση με αφορμή τη νέα επίτομη έκδοση της ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ – GRAPHIC NOVEL του Τάσου Αποστολίδη και του Γιώργου Ακοκαλίδη Μια συνάντηση των παιδιών με τη συναρπαστική μεταφορά σε graphic novel του έπους του Ομήρου, από τους δημιουργούς της πολυβραβευμένης κλασικής και πρώτης σε κυκλοφορία σειράς κόμικς για τις κωμωδίες του Αριστοφάνη (κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο). Οι δημιουργοί της σειράς συζητούν με μαθητές και μαθήτριες για τον Οδυσσέα, τοποθετούν σε χάρτη την περιπετειώδη διαδρομή της επιστροφής του στην Ιθάκη, σκιαγραφούν τους χαρακτήρες του Οδυσσέα, της Πηνελόπης και του Τηλέμαχου, αναγνωρίζουν σκηνές της Οδύσσειας σε προβολή DVD, επινοούν μια υποτιθέμενη χαμένη ραψωδία και την αφηγούνται. Τέλος, μαθαίνουν τι απέγιναν οι ήρωες όπως και άλλες εξελίξεις. Η εκδήλωση απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 8-12 ετών. Απαραίτητη η δήλωση συμμετοχής (έναρξη δηλώσεων: 5 Ιανουαρίου). Είσοδος ελεύθερη. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΕΙΡΑ Τα ομηρικά έπη έχουν εμπνεύσει κατά καιρούς διάφορους δημιουργούς κι έτυχαν έτσι πολλών αποδόσεων, διασκευών, αναπλάσεων, σε διάφορες μορφές τέχνης. Η Οδύσσεια κινείται ανάμεσα στον πραγματικό κόσμο της εποχής του Ομήρου και τον φανταστικό κόσμο της εποχής του Τρωικού πολέμου. Η εικονογραφήγηση (graphic novel) είναι η κατεξοχήν τέχνη που έχει τη δυνατότητα να απεικονίσει τους δύο αυτούς κόσμους παράλληλα, ικανοποιώντας ψυχαγωγικούς και εκπαιδευτικούς στόχους. Οι ραψωδίες αποδίδονται πιστά. Ο λόγος είναι απλός, καθημερινός, κρατάει ωστόσο έναν αφηγηματικό ρυθμό σε ανάμνηση του μέτρου του πρωτοτύπου. Μικρά κείμενα, στο τέλος του βιβλίου, δίνουν χρήσιμες ειδικές πληροφορίες για τον Όμηρο, τον Οδυσσέα, αλλά και γενικά για την εποχή της Οδύσσειας. Κυκλοφορεί επίσης στα αγγλικά. **** Σάββατο 17 Ιανουαρίου, στις 12.30 το μεσημέρι ΟΛΥΜΠΟΥ 81, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ T: 2310 26 00 85 Ε: info@oxygono-metaixmio.gr fecebook event

Παρουσίαση των 4ων διαδραστικών βιβλίων της σειράς του Τάσου Αποστολίδη: "ΠΑΙΖΩ ΜΕ ΤΑ ΚΟΜΙΚΣ", εκδόσεις ΚώΜΟΣ, με παράλληλη επίδειξη του ομώνυμου παιχνιδού. Εκτός του συγγραφέα στην παρουσίαση συμμετέχουν: Γιώργος Καρατάσιος Περιφερειακός Δ/ντής Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, Άβρα Αυδή Εκπαιδευτικός, Ελπίδα Παυλίτσεβιτς δασκάλα μαζί με μαθητές του Δημοτικού Σχολείου της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής. Τα ΠΑΙΖΩ ΜΕ ΤΑ ΚΟΜΙΚΣ χαρακτηρίστηκαν ως ψυχαγωγικό γύμνασμα φαντασίας,παρατηρητικότητας,γραφής και ζωγραφικής,καθώς τα παιδιά καλούνται να εκμαιεύσουν το μύθο, να γράψουν τους διαλόγους,να χρωματίσουν τις εικόνες ή και να δημιουργήσουν καρέ-καρέ μια μικρή δική τους ιστορία. Με την παρέμβαση των παιδιών στη μυθοπλασία και την αισθητική των βιβλίων,αναπτύσσεται η αυτοπεποίθησή τους, η πρωτοβουλία και τους δίνεται η δυνατότητα να ανακαλύψουν ταλέντα τους άξια ίσως να καλλιεργηθούν στο μέλλον. Τα ΠΑΙΖΩ ΜΕ ΤΑ ΚΟΜΙΚΣ απαντούν ακόμη και στο ερώτημα του εκπαιδευτικού: "πώς μπορώ να αξιοποιήσω τα κόμικς στο μάθημα μου ώστε να το κάνω πιο ενδιαφέρον και ευχάριστο". Θεσσαλονίκη - Αριστοτέλους 7 13 Οκτωβρίου 2014 19:00 link

Δεν ξέρω από ποια εφημερίδα είναι το άρθρο, όμως τουλάχιστον έχω σημειώσει ακριβής ημερομηνία.

Σταχυολογώ: ..... Η γραφή είναι και η ίδια ένα κόμικ, πολύ αφαιρετικό βέβαια. Πως αλλιώς γεννήθηκε το αλφάβητο; Τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά και (πιο συγκαλυμμένα) τα κινέζικα ιδεογράμματα μας υπενθυμίζουν σαφώς αυτή την καταγωγή του. Στην κινέζικη γραφή η λέξη καλός είναι μια γυναίκα μ' ένα παιδί, ενώ ένα άλογο στο άνοιγμα μιας πόρτας σημαίνει ξαφνική διακοπή, και αν αυτό που προβάλλει μέσα από την πόρτα δεν είναι άλογο αλλά το φεγγάρι, έχουμε το ιδεόγραμμα για την ησυχία. Όλα αυτά είναι εικόνες που δημιουργούν ιστορίες. Η αίσθηση του κόμικ δεν είναι άσχετη με τον πόθο επιστροφής σε μια πιο αρχέγονη έκφραση, πιο άμεση και ριγηλή από αυτή που μας σπρώχνουν αποστεωμένες γλωσσικές συμβάσεις και λέξεις. Είναι (ενν. τα κόμικ) πολύ περισσότερο μια απόπειρα να ξαναγίνει ο λόγος διάφανος ως τις ρίζες του. Η εικόνα δεν είναι το αντίθετο του λόγου. Είναι η μήτρα του. Ολόκληρο το άρθρο: