Search the Community

Εδώ και 3 χρόνια, ο γνωστός γλωσσολόγος Νίκος Σαραντάκος (wiki) αναρτεί στο ιστολόγιο του άρθρα γύρω από διάφορα κόμικ του Αστερίξ Ας τα παραθέσουμε εδώθε Έχουν προηγηθεί άρθρα για τους Βρετανούς, τους χαρακτήρες, την Κατοικία των θεών, τον Μάγο/Μάντη, τους Ελβετούς, τον Αγώνα των Αρχηγών, τον Αστερίξ στην Κορσική, τον Αστερίξ Λεγεωνάριο, τον Οβελίξ και σια, το Δώρο του Καίσαρα και την Ασπίδα της Αρβέρνης. Εδώ έχουμε ένα για το Χρυσό Δρεπάνι. Το άρθρο φυσικά είναι τίγκα στα σπόιλερ και μόνο για όσους το έχουν διαβάσει Καλή ανάγνωση αυτό το ηλιόλουστο Σαββατιάτικο πρωινό === Εδώ και δύο χρόνια έχω αρχίσει να παρουσιάζω, κάθε δυο μήνες, από μία περιπέτεια του Αστερίξ, ενός από τα πιο αγαπημένα μου κόμικς. Όπως έχω πει, με μια δόση υπερβολής βέβαια, οι 24 τόμοι του Αστερίξ (εννοώ την κοινή δημιουργία του Ρενέ Γκοσινί και του Αλμπέρ Ουντερζό) είναι μια από τις σημαντικότερες προσφορές της Γαλλίας στον παγκόσμιο πολιτισμό μεταπολεμικά. Τουλάχιστον η γενιά μου, που γνώρισε τον Αστερίξ στα φοιτητικά της χρόνια, τον αγάπησε σχεδόν ομόθυμα -και η ανταπόκρισή σας σε αυτές τις δημοσιεύσεις ήταν πολύ θετική, οπότε είχα πει ότι θα αρχίσω να παρουσιάζω στο ιστολόγιο, έναν προς έναν, τους 24 τόμους του Αστερίξ, κάτι που, με μια συχνότητα έναν τόμο κάθε δίμηνο (και εφόσον δεν κάνω παρασπονδίες, όπως έκανα φέτος), θα μας πάρει τέσσερα χρόνια. Ξεκινήσαμε τον Οκτώβριο του 2014, με μια παρουσίαση της περιπέτειας Αστερίξ στους Βρετανούς και μετά με μια γενική παρουσίαση των πρωταγωνιστών του κόμικς. Τον Δεκέμβριο είχαμε τη δεύτερη περιπέτεια, την Κατοικία των θεών, τον Φλεβάρη 2015 είδαμε τον Μάγο (ή Μάντη) ενώ στα τέλη Απριλίου παρουσίασα τον «Αστερίξ στη χώρα των Ελβετών». Τέλη Ιουνίου 2015 παρουσιάστηκε Ο αγώνας των αρχηγών, η πέμπτη περιπέτεια της σειράς, αλλά στα τέλη Αυγούστου δεν είχαμε περιπέτεια για τεχνικούς λόγους. O κύκλος συνεχίστηκε στα μέσα Οκτωβρίου με τον Αστερίξ στην Κορσική και η τελευταία δημοσίευση για το 2015 ήταν την παραμονή των Χριστουγέννων με τον Αστερίξ Λεγεωνάριο. Το 2016 ξεκίνησε με την περιπέτεια Οβελίξ και σία τον Φλεβάρη, ενώ τον Απρίλιο ανέβασα το Δώρο του Καίσαρα. Τον Ιούνιο είχε πέσει πολλή δουλειά, τον Αύγουστο είχαμε το… θερινό ραστόνι (και θα ήταν ευκαιρία να βάλουμε τον Αστερίξ Ολυμπιονίκη, κρίμα), οπότε ξαναπιάσαμε το νήμα τον Οκτώβριο με την Ασπίδα της Αρβέρνης. Σήμερα έχουμε την ενδέκατη περιπέτεια της παρουσίασής μας, δηλαδή πλησιάζουμε στα μισά. Θα δούμε το Χρυσό δρεπάνι. Θυμίζω ότι οι περιπέτειες του Αστερίξ κυκλοφόρησαν σε αυτοτελείς τόμους στα ελληνικά πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1970 από τις εκδόσεις Ψαρόπουλου (σε μετάφραση αρχικά του Κώστα Ταχτσή και μετά του Αργύρη Χιόνη) ενώ αργότερα κυκλοφόρησαν σε νέα μετάφραση (της Ειρήνης Μαραντέι) από τις εκδόσεις Μαμούθ, που είναι και η έκδοση που (νομίζω πως) βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο εμπόριο. Εγώ έχω γαλουχηθεί με τις μεταφράσεις του Ψαρόπουλου, και ομολογώ πως τις βρίσκω καλύτερες, αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι τις έχω συνηθίσει. Από την άλλη, ο δεύτερος μεταφραστής βρίσκεται σε δύσκολη θέση, διότι ίσως αισθάνεται αναγκασμένος να αποφύγει τα λογοπαικτικά ευρήματα του πρώτου. Ένα σταθερό χαρακτηριστικό των παρουσιάσεων που κάνω εδώ είναι η σύγκριση των δύο ελληνικών μεταφράσεων, Ψαρόπουλου και Μαμούθ. Η κυρία Ιρένε Μαραντέι, που έχει κάνει τις μεταφράσεις της σειράς Μαμούθ, μάς έκανε την τιμή να σχολιάσει εδώ και να επισημάνει ότι δεν προσπάθησε να αποφύγει τις μεταφραστικές επιλογές του Αργύρη Χιόνη, όπως είχα υποθέσει. Την περιπέτεια, όπως εκδόθηκε από τον Ψαρόπουλο, τη σκανάρισε κάποιος φίλος. Ίσως έχει ένα μικρό πρόβλημα το σκανάρισμα, κάπως θαμπές μου φαίνονται μερικές σελίδες. Τέλος πάντων, την περιπέτεια την ανέβασα σε έναν ιστότοπο φιλοξενίας, απ’ όπου μπορείτε να την κατεβάσετε ή να τη διαβάσετε ονλάιν. Το Χρυσό δρεπάνι είναι μόλις η 2η χρονολογικά από τις 24 περιπέτειες του Αστερίξ που μας χάρισε το δίδυμο Γκοσινί-Ουντερζό και αν προσέξετε το σκίτσο θα δείτε πως οι μορφές των ηρώων δεν έχουν ακόμα στανταριστεί εντελώς (Αυτό πάντως είναι πολύ πιο έκδηλο στην πρώτη περιπέτεια, «Αστερίξ ο Γαλάτης»). Το Χρυσό δρεπάνι παρουσιάστηκε σε συνέχειες στο περιοδικό Πιλότ το 1960-61 και το 1962 κυκλοφόρησε σε αυτοτελή τόμο. Είναι μια από τις «ταξιδιωτικές» περιπέτειες εσωτερικού, όπου οι ήρωες δεν ταξιδεύουν σε κάποιο μακρινό μέρος, αλλά μέσα στη Γαλατία -στην καρδιά της μάλιστα, τη Λουτέσια. Επίσης είναι περιπέτεια χαμηλών τόνων, αφού δεν υπάρχει κάποιος σοβαρός κίνδυνος που να απειλεί το χωριό ούτε κάποιο σχέδιο των Ρωμαίων για να υποτάξουν τους ανυπόταχτους Γαλάτες. Για να διακινδυνεύσω μια εκτίμηση, θα στοιχημάτιζα ότι πολύ δύσκολα θα βρισκόταν κάποιος αστεριξόφιλος που να δηλώσει πως η αγαπημένη του περιπέτεια είναι το Χρυσό δρεπάνι, έστω κι αν αρκετοί θα της έδιναν καλό βαθμό. Η υπόθεση Ενώ όλα κυλούν ειρηνικά κι ανέφελα στο ανυπόταχτο χωριό, ο δρυίδης Πανοραμίξ παθαίνει μια ζημιά: σπάει το χρυσό δρεπάνι του (αν το γκι κοπεί με κοινό δρεπάνι, δεν θα έχει μαγικές ιδιότητες). Ο Αστερίξ και ο Οβελίξ ξεκινούν λοιπόν για τη Λουτέσια, το σημερινό Παρίσι, όπου μένει ο καλύτερος κατασκευαστής δρεπανιών, που μάλιστα τυχαίνει να είναι μακρινός ξάδερφος του Οβελίξ. Το θέμα επείγει, επειδή ο Πανοραμίξ πρέπει να πάρει μέρος σε ενα μεγάλο συνέδριο δρυιδών. Φτάνοντας στη μεγαλούπολη, όμως, βρισκουν κλειστό το εργαστήριο του ξαδέρφου, άφαντο τον ίδιο και κλειστά τα στόματα των γειτόνων. Διαπιστώνουν επίσης ότι στην αγορά υπάρχει μεγάλη έλλειψη χρυσών δρεπανιών -και οι μαυραγορίτες ζητούν υπέρογκα ποσά. Τελικά ανακαλύπτουν ότι η σπείρα των μαυραγοριτών έχει απαγάγει τον ξάδελφο του Οβελίξ -και, το πιο αναπάντεχο, ότι ο έπαρχος της Λουτέσιας είναι ο επικεφαλής της σπείρας. Τα πρόσωπα Ο ξάδερφος του Οβελίξ, ο κατασκευαστής των δρεπανιών, λέγεται Amérix, από την Αμερική -και ίσως όχι τυχαία ο Οβελίξ λέει στην αρχή της περιπέτειας πως είναι ο μόνος από την οικογένεια που πρόκοψε. Ο Χιόνης τον αποδίδει «Μαλαματίξ» ενώ στις εκδόσεις Μαμούθ η Ιρένε Μαραντέι τον λέει «Ταλαντίξ». Ο Οβελίξ δεν τον έχει δει ποτέ του -τελικά μοιάζουν στο πρόσωπο, αλλά ο ξάδερφος είναι πολύ πιο αδύνατος και μικρόσωμος. Ο Οβελίξ κουβαλάει ένα μενίρ για να του χαρίσει επειδή, όπως λέει, les petits cadeaux entretiennent l’amitié, που είναι γαλλική παροιμία και σημαίνει «τα μικροδωράκια συντηρούν τη φιλία», κατά την απόδοση της Μαραντέι. Αυτός που εμφανίζεται για αρχηγός της σπείρας είναι ένας Γαλάτης ιδιοκτήτης νυχτερινού κέντρου, ονόματι Avoranfix (από το A vos rangs, fixe! δηλ. «Στις γραμμές σας, προσοχή»), ενώ το πρωτοπαλίκαρό του λέγεται Lentix (ίσως απο το lentille -φακός/φακή). Και οι δυο έχουν φάτσες ανθρώπων της νύχτας και μπράβων. Στην ελληνική μετάφραση, ο Χιόνης βαφτίζει Παρασιτίξ τον αρχηγό ενώ η Μαραντέι τον λέει Νονίξ. Στο πρωτοπαλίκαρο συμπίπτουν: Μπραβίξ τον λένε και οι δύο. Ο Χιόνης είχε την πολύ καλή ιδέα να βάλει τον Παρασιτίξ να μιλάει μάγκικα με μια δόση καθαρεύουσας, όπως στον Τσιφόρο. Παράδειγμα στη σκηνή αυτή, οπου ο Παρασιτίξ έχει προτείνει στον Αστερίξ ένα χρυσό δρεπάνι «ένα πραματάκι πρώτης, 3000 χρυσά» «3000 ακατέβατα. Λόγω η συνέλευσις στο δάσος των Καρνυτών, δε βρίσκονται πια χρυσά δρεπάνια στη Λουτέσια». Και μετά: «Μη μου ξαναφέρεις ζητιάνους στην επιχείρησις». (Η Μαραντέι το minables το αποδίδει ‘λεχρίτες’). «Ποιος είναι ζητιάνος;» θυμώνει ο Αστερίξ και ακολουθει γενική σύρραξη, οπότε επεμβαίνει το παρατυχόν ρωμαϊκό περίπολο και οδηγεί τους ήρωές μας στον έπαρχο. Ο έπαρχος, ο Gracchus Pleindastus (λογοπαίγνιο με το plein d’astuces = όλο τεχνάσματα) είναι τυπικό δείγμα Ρωμαίου αριστοκράτη, που πλήττει θανάσιμα με τα πάντα. Ο Χιόνης τον απέδωσε Στρογγύλους (ή ίσως Στρόγγυλους, αφού τα γράμματα είναι κεφαλαία, άτονα) ενώ η Μαραντέι τον είπε Γράκχους Βαρεμάριους, ίσως πιο πετυχημένο. Ο Γκοσινί έδωσε στον Ουντερζό εντολή να σκιτσάρει τον έπαρχο με τα χαρακτηριστικά του μεγάλου βρετανού ηθοποιού Τσαρλς Λώτον, ο οποίος είχε παίξει και ρόλους Ρωμαίων π.χ. στον Σπάρτακο -νομίζω πως η ομοιότητα είναι ολοφάνερη. Λογοπαίγνια και ατάκες Υπάρχει κι ένας Αρβέρνιος ταβερνιάρης, γείτονας του Μαλαματίξ, που ξέρει τι έχει γίνει αλλά φοβάται να το πει και από το φόβο του πουλάει την ταβέρνα και φεύγει με τη βοϊδάμαξα για τη Ζεργκόβια, οπότε ο Αστεριξ και ο Οβελίξ τον κυνηγάνε (με τα πόδια!) στην εθνική οδό. Εδώ υπάρχουν και κάμποσοι γουστόζικοι αναχρονισμοί. Η…. καταδίωξη γίνεται στην Ρωμαϊκή οδό VII, υπαινιγμός για τη Route Nationale 7, την εθνική οδό που έπαιρναν οι Παριζιάνοι για να κατέβουν στη Μεσόγειο. H πινακίδα δεξιά γράφει Ralentissez, esclaves au travail («Αργά, έργα σκλάβων» μεταφράζει ο Χιόνης) που παραπέμπει στο τυποποιημένο μήνυμα Ralentissez ! Ouvriers au travail (εργάτες δηλαδή). Ο Οβελίξ παρατηρεί: Il doit y avoir des amphorisages, λογοπαίγνιο με το embouteillage (μποτιλιάρισμα) με τον αμφορέα στη θέση της μποτίλιας. Αυτό εύλογα αποδίδεται αμφορεάρισμα/αμφοράρισμα από τους δυο μεταφραστές μας. Πρωταγωνιστεί επίσης στην περιπέτεια η μεγαλούπολη, το Παρίσι ή μάλλον η Λουτέσια, που παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά των σύγχρονων μεγαλουπόλεων: πολυκοσμία, μολυσμένος αέρας, ο Σηκουάνας γεμάτος σκουπίδια (αμφορείς!) και, βέβαια, κυκλοφοριακό χάος. – Άντε από δω βάρβαρε! – Τι μας παριστάνεις ρε; Τον Μπεν Χουρ; Βέβαια, την εποχή εκείνη όλη κι όλη η Λουτέσια χωρούσε στο νησάκι του Σηκουάνα, που σήμερα λέγεται Ιλ ντε λα Σιτέ, όπως δείχνει και το εξώφυλλο της περιπέτειας. Στο τέλος της περιπέτειας, οι δυο φίλοι εγκαταλείπουν την πρωτεύουσα τραγουδώντας Lutèce c’est une blonde, υπαινιγμός στο προπολεμικό τραγούδι της Μιστεγκέτ Paris c’est une blonde. «Η Λουτέσια είναι θεσπέσια» αποδίδει ο Χιόνης, ενώ «Η Λουτετία είναι μια οπτασία» η Μαραντέι. Υπάρχει κι άλλη μια αναφορά σε τραγούδι. Στην αρχή-αρχή της ιστορίας, βλεπουμε τον Οβελίξ να πελεκάει ένα μενίρ και να τραγουδάει «Γλυκιά μου Γαλατία…» -Douce Gaule στο πρωτότυπο, που είναι υπαινιγμός στο πολύ γνωστό (στους Γαλλους τουλάχιστον) τραγούδι Douce France του Σαρλ Τρενέ. Και βέβαια, παρόλο που αυτή είναι μόλις η δεύτερη περιπέτεια της σειράς, στο τέλος της περιπέτειας ο βάρδος Κακοφωνίξ δεν τραγουδάει, διότι κάποιος (όχι πάντως ο σιδεράς, ο οποίος δεν έχει ακόμα κάνει την εμφάνισή του) τον έχει φιμώσει και δέσει μέσα στην καλύβα του. Αντίθετα, στην πρώτη περιπέτεια (Αστερίξ ο Γαλάτης, που δεν την έχουμε παρουσιάσει ακόμα εδώ) ο βάρδος είναι παρών στο καταληκτικό τσιμπούσι. ===

Αστερίξ εναντίον αρχαιολόγων Aγαλμα του Βερσανζετορίξ στην Αλέσια και δεξιά, το χωριό της Γκεργκόβια |CreativeProtagon/Shutterstock Ένας νέος πόλεμος έχει ξεσπάσει στη Γαλλία για την τοποθεσία όπου ο Βερσανζετορίξ, ο γενναίος Γαλάτης που ενέπνευσε τον ήρωα του αγαπημένου γαλλικού κόμιξ, νίκησε θεαματικά τον στρατό του Καίσαρα - «Υποπτη» η τοποθέτηση ηλιακών συλλεκτών Όταν ο Ιούλιος Καίσαρ και οι ρωμαϊκές λεγεώνες του κατέκτησαν τα εδάφη που είναι τώρα γνωστά ως Γαλλία, Βέλγιο και Ελβετία, αρχηγός της αντίστασης ήταν ένας αδάμαστος γαλάτης πολεμιστής. Με άλλα λόγια, ο πραγματικός Αστερίξ, ο ήρωας των λατρεμένων γαλλικών κόμικς, ήταν ο Βερσανζετορίξ, αρχηγός της φυλής των Αρβέρνι, ο οποίος ένωσε τους Γαλάτες και κέρδισε μια θεαματική νίκη επί του Καίσαρα στη Μάχη της Γκεργκόβια, το 52 π.Χ. Σήμερα, ωστόσο, υπάρχει μικρή αίσθηση ενότητας μετά την απόφαση της κυβέρνησης του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να χαρακτηρίσει το πεδίο μάχης στην περιοχή της Ωβέρνης, της κεντρικής Γαλλίας, μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, γράφει στους Times ο Ανταμ Σέιτζ, ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας στο Παρίσι. Οι επικριτές λένε ότι οι υπουργοί του Μακρόν έχουν παρασυρθεί από μια «αρχαιολογική απάτη», καταγράφοντας τη λάθος τοποθεσία, και ισχυρίζονται ότι το πραγματικό πεδίο μάχης σχεδιάζεται να καλυφθεί από ηλιακούς συλλέκτες. Από την άλλη πλευρά, οι υποστηρικτές της κυβέρνησης επιμένουν ότι πρόκειται για την κατάλληλη τοποθεσία και καταγγέλλουν τους ισχυρισμούς περί του αντιθέτου ως «αφόρητη» επίθεση κατά της επιστήμης, από θεωρητικούς αρχαιολογικών συνωμοσιών. Ο «Αστερίξ» των Ρενέ Γκοσινύ & Αλμπέρ Ουντερζό είναι εμπνευσμένος από τον γενναίο γαλάτη πολέμαρχο Βερσαζετορίξ Η συζήτηση είναι ιδιαίτερα έντονη, επειδή ο Λοράν Βοκιέ, ο κεντροδεξιός επικεφαλής του περιφερειακού συμβουλίου της Οβέρν-Ρον-Αλπ, σχεδιάζει ένα Μουσείο Γαλατικού Πολιτισμού χρηματικού ύψους 40 εκατ. ευρώ στον καταγεγραμμένο χώρο. Ο 47χρονος Βοκιέ, που φιλοδοξεί να διαδεχθεί τον Μακρόν στην προεδρία, πιστεύει ότι το μουσείο του θα βοηθήσει στην ενίσχυση του πατριωτικού αισθήματος σε μια εποχή που απειλείται από την πολιτική ορθότητα, την ακύρωση του πολιτισμού και τη μετανάστευση. Η πιο λεπτομερής αφήγηση για τη Μάχη της Γκεργκόβια προέρχεται από τον ίδιο τον Καίσαρα, ο οποίος έγραψε γι’ αυτήν στον «Γαλατικό πόλεμο», τα απομνημονεύματά του για τη θριαμβευτική εκστρατεία του κατά των Γαλατών. Περίπου 36.000 Ρωμαίοι απωθήθηκαν από μια ακόμη μεγαλύτερη δύναμη υπό την ηγεσία του Βερσαζετορίξ, προσφέροντας στους Γαλάτες την καλύτερη στιγμή τους. Ωστόσο, ο Καίσαρας τους εκδικήθηκε λίγους μήνες αργότερα, στη μάχη της Αλεσίας· τους νίκησε και προσάρτησε τη Γαλατία στη Ρώμη, για αιώνες. Τα κόμιξ του Αστερίξ, γράφει ο Σέιτζ στους Times, διαδραματίζονται την περίοδο μετά τη μάχη της Αλεσίας, όταν υπήρχαν θύλακες αντίστασης προς τους κυρίαρχους Ρωμαίους. «Σκεφτόμασταν τον Βερσαζετορίξ… όταν εφηύραμε τον Αστερίξ μας», είχε πει κάποτε ο Ρενέ Γκοσινί, ο αείμνηστος δημιουργός του «χάρτινου» ήρωα. Ο Βερσαζετορίξ παραδίδει τα όπλα του στον Ιούλιο Καίσαρα μετά τη μάχη της Αλεσίας (52 π.Χ.), σε μια αμφισβητούμενη, φανταστική απεικόνιση του 1899 από τον Λιονέλ Ρουαγιέ (Wikipedia/ Musée CROZATIER du Puy-en-Velay) Το 1560, γράφει ο Στέιτζ στους Times, ο Γκαμπριέλε Σιμεόνι, ένας Φλωρεντινός ουμανιστής, ισχυρίστηκε ότι είχε εντοπίσει το πεδίο μάχης της Γκεργκόβια δίπλα στο χωριό Μερντόν, κοντά στην πόλη Κλερμόν-Φεράν. Και τώρα, ο Βοκιέ θέλει να χτίσει το μουσείο του κοντά στο χωριό, το όνομα του οποίου άλλαξε σε Ζεργκοβί τον 19ο αιώνα, για «να μεταδώσει την υπερηφάνεια της ιστορίας» στις μελλοντικές γενιές. Πρόσφατα, ένα διάταγμα που υπεγράφη από τον υπουργό Περιβάλλοντος Κριστόφ Μπεσί, κατέταξε το πεδίο της μάχης ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Ωστόσο, η Patrimoine-Environnement, μια εθνική ένωση πολιτιστικής κληρονομιάς, τρομοκρατήθηκε. Λέει πως οι αρχαιολόγοι της κυβέρνησης απέτυχαν να διερευνήσουν τους μακροχρόνιους ισχυρισμούς ότι το πραγματικό πεδίο μάχης βρισκόταν τέσσερα χιλιόμετρα μακριά, στο Κοτ-ντε-Κλερμόν. Οι επικριτές πιστεύουν ότι οι αξιωματούχοι φοβούνται να αμφισβητήσουν την επίσημη τοποθεσία των πέντε αιώνων για να μην αναστατώσουν την τοπική τουριστική οικονομία. «Είναι μια αρχαιολογική απάτη» λέει ο Κλεμπέρ Ροσιγιόν, ένας ακτιβιστής για την πολιτιστική κληρονομιά, επιμένοντας ότι «η τοποθεσία που ανακάλυψε ο Σιμεόνι δεν είναι η σωστή. Είναι αδύνατον η μάχη να έγινε εκεί». Η διάταξη των στρατευμάτων στη μάχη της Γκεργκόβια, το 52 π.Χ. Με κίτρινο χρώμα το γαλατικό στρατόπεδο, με ροζ το ρωμαϊκό (Wikimedia Commons) Ο Ροσιγιόν υποστηρίζει ότι η τοπογραφία του επίσημου πεδίου μάχης δεν ανταποκρίνεται στην αφήγηση του Καίσαρα, ενώ δεν διαθέτει παροχή νερού, απαραίτητη για όσους στρατούς θα στρατοπέδευαν εκεί. Επισημαίνει ότι το ζήτημα είναι επείγον λόγω των σχεδίων να τοποθετηθούν ηλιακοί συλλέκτες σε 120 στρέμματα γης στο Κοτ-ντε-Κλερμόν. Και τονίζει ότι «πρέπει να προστατεύσουμε το πραγματικό πεδίο μάχης». Ο Ροσιγιόν και η οργάνωση Patrimoine-Environnement έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, σε μια προσπάθεια να ακυρωθεί το τρέχον καθεστώς πολιτιστικής κληρονομιάς, με την ελπίδα ότι θα ξαναγραφτεί, για να καλύψει αυτό που πιστεύουν ότι είναι το πραγματικό πεδίο μάχης. Στο μεταξύ, ο δήμαρχος του Κλερμόν-Φεράν, Ολιβιέ Μπιανκί, δεν είναι ευχαριστημένος: «Θα προτιμούσα να μη γίνει η δεύτερη μάχη της Γκεργκόβια» λέει. «Έχουμε τη συναίνεση των αρχαιολόγων. Είναι απαράδεκτο να αμφισβητείται διαρκώς η επιστημονική γνώση». Πηγή

Σας έπρηξα με τις δημοσκοπήσεις σήμερα Για πείτε, ποιο κατά τη γνώμη σας πάντα, είναι το καλύτερο από τα άλμπουμ των ταινιών του Αστερίξ. Εννοείται ότι τα περισσότερα είναι σαβούρες( μιλάω ως κάτοχος των πέντε εξ' αυτών), αλλά δε μπορεί, κάποιο θα σας έκανε λίγο παραπάνω κλικ. Για πείτε

Γεια σας και χαρά σας! Αυτές τις μέρες η νοσταλγία με ειχε χτυπήσει κατακεφαλα και μου 'ρθε η τάση να ξαναδιαβασω όλες τα κόμικ με Αστερίξ, Ντίσνεϊ και Λούκι Λουκ που είχα στα ράφια μου. Και κατέληξα τελικά να ζωγραφίσω όλους αυτούς τους παιδικούς μου ήρωες που μου κρατούσαν συντροφιά όταν ήμουν μικρή. Από αριστερά προς τα δεξιά: Αστερίξ, Λούκυ Λουκ, Ιντεφιξ, Ιζνογκούντ και Μπας Ριβς. Δεν ξέρω αν η ανάλυση είναι καλή. Κι επίσης, τώρα που το σκέφτομαι, ο Ιζνογκούντ δεν είναι ήρωας, περισσότερο κακός, αλλά λάτρευα το καρτούν του (κόμιξ του, δυστυχώς, δεν διάβασα ποτέ, οπότε έτσι τον γνώρισα) και η περίφημη φράση του "Θέλω να γίνω χαλίφης στην θέση του χαλίφη" έχει χαραχτεί για πάντα στο μυαλό μου. Ο Ιντεφιξ, ο γλυκούλης μου, δεν υπήρχε περίπτωση να τον αφήσω απ'έξω. Και ναι ξέρω, ο Μπας Ριβς είναι από πρόσφατο ΛΛ, αλλά μ'αρεσε πολύ το character design, και ήταν ωραίο να βλέπουμε ένα μαύρο καουμπόι για αλλαγή (ιδίως επειδή χαρακτήρες σαν αυτόν δεν είναι συχνά το επίκεντρο σε αυτό το κόμικ). Ελπίζω να σας άρεσαν! Μπαϊ!

Μια μισοτελειωμένη ιστορία του Αστερίξ, του αγαπημένου ηρώα κόμικ, ανακαλύφθηκε σ’ ένα σωρό από παλιά χειρόγραφα. Αυτή αναμένεται να είναι η βάση για το νέο κεφάλαιο των περιπετειών του Γαλάτη, 40 χρόνια μετά από το θάνατο του δημιουργού του. Φήμες κυκλοφορούσαν εδώ και πολλά χρόνια πως ο Ρενέ Γκοσινί είχε φτιάξει κάποια κομμάτια της ιστορίας «Ο Αστερίξ στο Τσίρκο» προτού αφήσει την τελευταία πνοή του το 1977 σε ηλικία 51 ετών από ανακοπή καρδιάς. Η κόρη του Αν αποκάλυψε πως μεταξύ των χειρογράφων του ανακάλυψε περίπου 20 σελίδες που θα αποτελούσαν τον «πυρήνα» του – τότε – 26ου βιβλίου του Αστερίξ. Ανέφερε πως θα είναι «μια θαυμάσια περιπέτεια» να μπορέσουν να το ολοκληρώσουν και να το εκδώσουν. Η Αν Γκοσινί, 53 χρόνων πλέον, πρόσθεσε ότι η προσπάθεια ανακατασκευής της ιστορίας του «Αστερίξ στο Τσίρκο» από τις σημειώσεις του πατέρα της θα είναι δύσκολο έργο. Όπως είπε στο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel»: «θα χρειαστεί ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που θα πρέπει να κάτσει μαζί στο ίδιο τραπέζι και να βυθιστεί στην ιστορία και να προσπαθήσει ν’ ανακαλύψει τη “φωνή” του πατέρα μου. Μοιάζει σαν να είναι ένας πίνακας του Γκόγια με μια τρύπα στη μέση». Οι περιπέτειες του Αστερίξ, του γενναίου πολεμιστή του τελευταίου ελεύθερου χωριού στη Γαλατία από το ζυγό των Ρωμαίων εμφανίστηκαν για πρώτη φορά το 1959 στο κόμικ «Pilote», με τα σκίτσα ν’ ανήκουν στον παλιό φίλο και συνεργάτη του Γκοσινί Αλμπέρ Ουντερζό. Σε μια έρευνα μεταξύ των Γάλλων αναγνωστών τα βιβλία του Αστερίξ βρέθηκαν στην κορυφαία 25άδα τίτλων του περασμένου αιώνα. Τα λογοπαίγνια του Γκοσινί, το ιδιαίτερο χιούμορ και το γέλιο που προκαλούν χαρακτήρες όπως ο Οβελίξ κι ο Κακοφωνίξ, έκαναν το κόμικ παγκόσμια επιτυχία. Το 1967 το 10ο βιβλίο της σειράς πούλησε 1,2 εκατομμύρια αντίτυπα μονάχα στις δύο πρώτες μέρες από την κυκλοφορία του. Μετά από το θάνατο του Γκοσινί, ο Ουντερζό ανέλαβε και τους διαλόγους και συνέχισε να παράγει νέες ιστορίες. Από το 2013 τα βιβλία τα γράφουν ο Ζαν-Ιβ Φερί σε σχέδια του Ντιντιέ Κονράντ. Η τελευταία έκδοση – την Πέμπτη (21/10) – θα είναι η 39η του saga του Αστερίξ. Και το σχετικό link...

Το βασικό πρόβλημα με την τριακοστή όγδοη περιπέτεια του Αστερίξ είναι ότι έχει πέσει στην παγίδα του διδακτισμού, συχνά δανεικού από παλιότερες ιστορίες με τη σφραγίδα του Γκοσινύ, στο όνομα της πιο εξαπλουστευτικής αντίληψης για τη χειραφέτηση και την οικολογία. Κι αυτό τον κάνει προσδοκώμενο και ανιαρό. Η Αδρεναλίνη (στο κέντρο), όπως την εικονογραφεί ο Κονράντ. Κυκλοφόρησε και στα ελληνικά – με καθυστέρηση ενός έτους – η τελευταία περιπέτεια του Αστερίξ του Γαλάτη, με τίτλο Η κόρη του Βερσιζεντορίξ. Εκδοτικό γεγονός στη γηραιά ήπειρο, καθώς η έκδοσή του πέρυσι στη Γαλλία συνέπεσε με τους εορτασμούς για τα 60 χρόνια ζωής του ήρωα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι κυκλοφόρησε σε τιράζ 5.000.000 αντιτύπων (τα 2 εκ των οποίων μόνο στη Γαλλία). Δεν γινόταν να μην ασχοληθούμε με αυτήν την κυκλοφορία καθώς ο Αστερίξ έχει ξεπεράσει προ πολλού τα στενά όρια της ένατης τέχνης, διαβάζεται ευρέως με λίγα λόγια και συνεπώς επηρεάζει κατά κόρον τον τρόπο με τον οποίο το ευρύ κοινό αντιμετωπίζει τα κόμικς ως τέχνη. Το συγγραφικό δίδυμο Φερρί-Κονράντ (σενάριο-σχέδιο) που πήρε τη σκυτάλη συνέχισης του κόμικς το 2013 από τον Αλμπέρ Ουντερζό, έδειχνε να βελτιώνεται και να εξελίσσεται διαρκώς έχοντας ήδη παραδώσει τρία άλμπουμ – με το τελευταίο, Ο Αστερίξ και ο Υπεριταλικός, να είναι καλό. Η κόρη του Βερσιζεντορίξ όμως είναι μια παταγώδης αποτυχία, από την οποία δεν ξέρουμε τι να πρωτοξεχάσουμε. Ας δούμε όμως την ιστορία. Ο Γαλάτης αρχηγός Βερσιζεντορίξ, αφού ηττήθηκε μαχόμενος ενάντια στους Ρωμαίους και αιχμαλωτίστηκε από τον Καίσαρα, άφησε την κόρη του, Αδρεναλίνη τη λένε, σε δύο Αρβέρνιους αρχηγούς για να τη μεγαλώσουν. Η Αδρεναλίνη όμως είναι ο στόχος ενός προδότη, ο οποίος έχει υποσχεθεί στους Ρωμαίους πως θα τη βρει και τους φέρει το “τορκ” της (γαλατικό κόσμημα και σύμβολο δύναμης που ανήκε στον πατέρα της). Φυσικά το – πάντα φιλόξενο – χωριό του Αστερίξ στην Αρμορική της Βρετάνης είναι ο τόπος που θα σπεύσουν οι Αρβέρνοι θετοί «μπαμπάδες» της Αδρεναλίνης για να διαφυλάξουν την ασφάλειά της. Το έργο της φύλαξης της έφηβης αναλαμβάνουν φυσικά ο Αστερίξ και ο Οβελίξ, αλλά η Αδρεναλίνη κάνει του κεφαλιού της. Το άλμπουμ όμως έχει πολλά προβλήματα. Αρχικά απουσιάζουν χαρακτήρες από την πλοκή (ο Κακοφωνίξ λέει μόνο μια πρόταση σε ένα σημείο). Τα λογοπαίγνια είναι σπάνια ή χιλιοειπωμένα και χιλιοδιαβασμένα, το σχέδιο στερείται έμπνευσης με τα πρόσωπα των εφήβων (όπου υπάρχουν) να θυμίζουν χαρακτήρες που έχουμε ξανασυναντήσει στη σειρά και η εξέλιξη του σεναρίου προβληματική έως βαρετή, θυμίζοντας τα χειρότερα καρέ της Γαλέρας του Οβελίξ (1996) ή του Και ο ουρανός έπεσε στο κεφάλι τους (2005). Η Αδρεναλίνη αντιδρά σε όλα, είναι «έτοιμη για μάχη» και έχει μόνιμο θυμό, σαν έφηβη με κοτσίδα (πού το έχετε ξαναδεί;). Στον γαλλικό Τύπο παρομοιάστηκε με την Γκρέτα Τούνμπεργκ και το άλμπουμ χαιρετίστηκε για την ανάδειξη μιας ανεξάρτητης και μαχητικής γυναικείας προσωπικότητας αλλά και για την οικολογική του συνείδηση(;). Φυσικά οι συγγραφείς, σε συνέντευξη που παραχώρησαν σε βρετανική εφημερίδα, έσπευσαν να χαρακτηρίσουν το γεγονός ευτυχή «σύμπτωση», προσθέτοντας πως ήθελαν να πρωτοτυπήσουν σε αυτό το άλμπουμ προσθέτοντας μια πρωταγωνίστρια γένους θηλυκού που να μη δίνεται έμφαση στον «υποτακτικό» της ρόλο προς τους άντρες του χωριού. Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται πολύ προοδευτικά για τους περισσότερους αναγνώστες. Απλώς η αφήγηση προσδένεται στο ρεύμα του παγκόσμιου προοδευτισμού. Αλλά κινείται στην επιφάνεια. Δεν υπάρχει δυστυχώς τίποτα πρωτότυπο σε αυτό το άλμπουμ. Και τίποτα βαθύτερο απ’ ό,τι επιφανειακά αναπαρίσταται. Χιλιοειπωμένα αστεία Μπορεί οι γυναίκες στο Αστερίξ να παρουσιάζονται στερεοτυπικά (π.χ. εκνευριστική και με εξουσία όπως η Κλεοπάτρα, «μπίμπο» όπως η γυναίκα του Μαθουσαλίξ ή το αρχέτυπο της «καλής» και πιστής μεν, που-κάνει-κουμάντο δε, συζύγου όπως η Μπονεμίνα), όμως στερεοτυπικά παρουσιάζονται και οι άνδρες και όλοι οι λαοί που συναντάμε στο κόμικς, και αυτό αποτελεί – μαζί με τα λογοπαίγνια – συστατικό της επιτυχίας του. Σίγουρα πάντως η εικόνα της Αδρεναλίνης όταν αρνείται να φορέσει φόρεμα μπροστά στην Μπονεμίνα φαίνεται τουλάχιστον αμήχανη και αστείο. Εν τούτοις, το Ρόδο και Ξίφος (1991) όπου οι γυναίκες διοικούν μόνες τους το χωριό, έχει πολύ περισσότερα να πει για τη χειραφέτηση απ’ ότι Η κόρη του Βερσινζετορίξ. Οι έφηβοι εξάλλου που παρουσιάζονται στο τεύχος, αν και αποτελούν πολύ ενδιαφέρουσες προσθήκες, μιας και σπανίζουν τα τεύχη που δεν περιστρέφονται γύρω από ενήλικες, δεν είναι κάτι πρωτότυπο. Ίσως ο πιο ωραίος χαρακτήρας της σειράς να είναι ο Περικλής Κρεμιδόνεζ Υ Παέγια ή Πέπε από το Αστερίξ στην Ισπανία (1969), που όλως τυχαίως και αυτός ψάχνει να βρει καταφύγιο από τον Καίσαρα και επίσης του φταίνε τα πάντα και αντιδρά συνεχώς, ενώ ο χαρακτήρας εφήβου που «δεν κάνει αυτό που κάνουν οι μεγάλοι γιατί το κάνουν οι μεγάλοι και μόνο» μας είχε συντροφεύσει ως Γιεγιεδίξ ή Χαβαλεδίξ στο Αστερίξ και οι Νορμανδοί (1967). Τέλος, το ζήτημα της οικολογίας που ήθελαν να προβάλουν οι συγγραφείς περιορίστηκε σε χιλιοειπωμένα αστεία για την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και δεν άγγιξε καν το θέμα της κλιματικής αλλαγής. Σε παλιότερες ιστορίες όμως όπως η Κατοικία των Θεών (1971), γινόταν σημαντική νύξη και σεναριακά και σχεδιαστικά στο ζήτημα της αποψίλωσης των δασών με την παράλληλη απεικόνιση των πόλων ως άσχημων και χαοτικών τόπων, ενώ στο Αστερίξ και Χαλαλιμά (1987) θίγεται το πρόβλημα της ξηρασίας και της ανομβρίας. Δεν είπε κανείς ποτέ πως είναι εύκολη τέχνη τα κόμικς. Καμία τέχνη δεν είναι άλλωστε. Απαιτητική η ένατη τέχνη, πόσο μάλλον όταν καλείσαι ως δημιουργός να συνεχίσεις την πορεία της πιο επιτυχημένης, έξυπνης και εμπορικής ευρωπαϊκής σειράς. Οι συνεχιστές του Λούκυ Λουκ παραδείγματος χάρη, έχουν βρει τα πατήματά τους παρουσιάζοντας εξαιρετικά δείγματα δουλειάς (όπως θίξαμε και στο τεύχος 114 του Books’ Journal). Οι επιλογές είναι δύο: είτε επιλέγεις τον εύκολο δρόμο της ανάμειξης σκηνών, περιστατικών, αστείων και αναφορών από παλιές ιστορίες με το αποτέλεσμα που αναφέραμε, είτε ακολουθείς το μοτίβο των ιστοριών κάνοντας έρευνα και φέρνοντας πραγματική πρωτοτυπία στο σενάριο. Jean-Yves Ferri (σενάριο), Didier Conrad (σχέδιο), Αστερίξ (τχ. 38), Η κόρη του Βερσιζεντορίξ, μετάφραση από τα γαλλικά: Σταματίνα Στρατηγού, Μαμούθ, Αθήνα 2020, 48 σελίδες Και το σχετικό link...

Θα μπορούσε ίσως να χαρακτηριστεί ως ο πρύτανης των εκδόσεων κόμιξ στην Ελλάδα. Είναι ο Γιώργος Τσίτσοβιτς, εκδότης της Μαμούθ Κόμιξ και μιλάει στο topontiki.gr για τα ζητήματα, τις προοπτικές και τα δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο συγκεκριμένος κλάδος στην Ελλάδα. Κύριε Τσίτσοβιτς, θέλω να ρωτήσω εάν ο κλάδος των κόμιξ στην Ελλάδα έχει μέλλον; Πιστεύω ότι έχει μέλλον. Υπάρχει μια σχετική κίνηση και ένα σίγουρα μεγάλο ενδιαφέρον.Το μεγάλο πρόβλημα εστιάζεται κυρίως στα σημεία πώλησης. Τα μνημόνια και όσα αυτά επέφεραν δημιούργησαν μεγάλα προβλήματα στα περίπτερα και τα βιβλιοπωλεία με αποτέλεσμα να στερούμαστε σημαντικών σημείων πώλησης. Τα νέα παιδιά, η νέα γενιά αγαπάει τα περιοδικά κόμιξ; Περισσότερο τα αγαπάνε οι μεγαλύτερες ηλικίες και ιδιαίτερα οι σαραντάρηδες και οι πενηντάρηδες. Αυτοί που μεγάλωσαν δηλαδή με κόμιξ. Αυτοί ως γονείς παίρνουν τα παιδιά τους από το χέρι και προσπαθούν να τους μάθουν την γοητεία του να ξεφυλλίζεις ένα φρεσκοτυπωμένο περιοδικό γεμάτο με τις περιπέτειες των αγαπημένων σου ηρώων. Δεν γίνονται και εκθέσεις πια λόγω της πανδημίας, ωστόσο σε παλαιότερες εκθέσεις ήταν συνηθισμένο να βλέπεις τους γονείς να κρατάνε τα παιδιά από το χέρι και να χαζεύουν μαζί ένα τεύχος Αστερίξ ή Ιζνογκούντ για παράδειγμα. Κυρίως πουλάνε οι γνωστοί κλασσικοί ήρωες όπως ο Αστερίξ ή ο Λούκυ Λουκ ή υπάρχει ενδιαφέρον για άλλους λιγότερο γνωστούς; Oι πιο γνωστοί ήρωες έχουν μεγαλύτερη απήχηση. Ωστόσο το αναγνωστικό κοινό είναι ανοιχτό και σε νέες προτάσεις. Είναι πρόθυμο να γνωρίσει και νέους ήρωες και να μοιραστεί μαζί τους εμπειρίες και ιστορίες. Υπάρχει επίσης και υλικό παλαιών ηρώων που δεν έχει κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Εμείς ήμασταν έτοιμοι πριν την πανδημία να κυκλοφορήσουμε αδημοσίευτες στην Ελλάδα ιστορίες του Ιζνογκούντ. Ωστόσο μας πρόλαβε ο κορωνοϊός και το αφήσαμε για αργότερα. Εσάς προσωπικά ο αγαπημένος ήρωας ποιος είναι; Εγώ έχω αδυναμία στον Λούκυ Λουκ. Είναι ο ήρωας που αγαπάω περισσότερο. Τα σενάρια του έχουν ιστορικό υπόβαθρο, παράγουν χιούμορ. Υπάρχουν σταθεροί χαρακτήρες που εμφανίζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και οι υποθέσεις είναι πάντα ενδιαφέρουσες. Βέβαια είναι παράξενο που τα λέω αυτά αυτή την εποχή, που τα έργα γουέστερν έχουν σχεδόν πεθάνει, που δεν έχουν την απήχηση που είχαν. Με αφορμή τον Αστερίξ που έχει αλλάξει πια πνευματικούς γονείς – γράφεται και σχεδιάζεται από άλλους και όχι από τους Ουντερζό και Γκοσκινί – θέλω να κάνω την εξής ερώτηση: Πιστεύετε ότι ο δημιουργός παρασέρνει τον ήρωα και τον πλάθει στα πρότυπά του ή ο ήρωας καθορίζει και τον δημιουργό; Πιστεύω ότι ο δημιουργός μπορεί να βάλει τις δικές του προσωπικές του πινελιές, ωστόσο δεν μπορεί να ξεφύγει από το βασικό πλαίσιο που κινείται ο ήρωας. Στον Αστερίξ βλέπουμε ότι έχουν προστεθεί ορισμένα μοντέρνα χαρακτηριστικά, υπάρχουν πολιτικά υπονοούμενα, υπάρχουν παρεμβάσεις που κάνουν το κόμιξ πιο political correct στην εποχή μας. Δεν ξέρω εάν αυτά θα έχουν και τι απήχηση. Ωστόσο το αντιστασιακό χωριό με τους χαρακτήρες και το ταμπεραμέντο των ηρώων δεν νομίζω ότι μπορεί να αλλάξει. Άλλο παράδειγμα είναι ο Λούκυ Λουκ. Στις τελευταίες περιπέτειες σταμάτησε να καπνίζει. Περνάει ένα πολύ ωραίο μήνυμα. Αυτή η αλλαγή δεν επηρεάζει σε τίποτα την ποιότητα των ιστοριών ή τον χαρακτήρα του ήρωα. Μην ξεχνάμε ότι οι χάρτινοι ήρωες είναι «ζωντανοί». Εξελίσσονται, προσαρμόζονται. Υπάρχει, τέλος, ένας ήρωας που έχετε ζηλέψει; Που θα θέλατε να έχετε τα δικαιώματα και να εκδίδετε τις περιπέτειες του; Ναι, ο Σνούπυ, ο Τσάρλι Μπράουν και όλη αυτή την παλιοπαρέα. Ο Αστερίξ ξανάρχεται Η ναυαρχίδα των εκδόσεων της Μαμούθ Κόμιξ είναι ως γνωστόν ο Αστερίξ και οι υπολοιποι Γαλάτες ήρωες. Το 38ο κόμικ της διάσημης γαλλικής σειράς έχει τίτλο «Η κόρη του Βερσινζετορίξ» και έχει κυκλοφορήσει. Ο πατέρας της Αδρεναλίνης, Βερσινζετορίξ, ένας αρχηγός των Γαλατών και πλέον αιχμάλωτος του Καίσαρα δίνει εντολή σε δύο στρατιώτες του να την προφυλάξουν από τους Ρωμαίους. Την ίδια ώρα, την έφηβη με την κοτσίδα και τον οξύθυμο και επαναστατικό χαρακτήρα παρακολουθεί ένας προδότης ο οποίος θέλει να βάλει στο χέρι το πολύτιμο περιδέραιο που φορά στο λαιμό και να την παραδώσει στον Ιούλιο Καίσαρα. Η Αδρεναλίνη καταλήγει στο ελεύθερο χωριό του Αστερίξ, ο οποίος μαζί με τον Οβελίξ αναλαμβάνει να την προστατεύσει από τους Ρωμαίους. Έρχεται και άλλη περιπέτεια Όπως αποκάλυψε ο Γάλλος σκιτσογράφος Ζαν-Ιβ Φερί που μαζί με τον εικονογράφο Ντιντιέ Κονράντ συνεχίζουν να δίνουν ζωή τα τελευταία χρόνια στο γαλατικό χωριό, στις 21 Οκτωβρίου 2021 θα κυκλοφορήσει το νέο τεύχος με τις περιπέτειες του Αστερίξ και της παρέας του. Το 39ο βιβλίο θα σηματοδοτήσει την πέμπτη ιστορία που υπογράφει το καλλιτεχνικό δίδυμο από το 2013, οπότε ανέλαβαν τις τύχες του διάσημου κόμικ. «Μπορώ να πω ότι αυτό είναι ένα άλμπουμ-ταξίδι αφού η τελευταία περιπέτεια έλαβε χώρα στο χωριό και στα πέριξ του. Οι Αστερίξ και Οβελίξ θα φύγουν για έναν προορισμό όπου δεν έχουν ξαναταξιδέψει. Είναι κάτι, ξέρετε, που γίνεται όλο και πιο δύσκολο, επειδή οι δυο τους έχουν ήδη επισκεφτεί πολλές χώρες, από την Ιταλία και την Ελλάδα, έως την Ινδία και την Αμερική. Μπορούμε να πούμε ότι αυτή η χώρα δεν υπάρχει σήμερα ως έχει. Αυτό το ταξίδι θα είναι μια ευκαιρία για να αλλάξει ελαφρώς η αφήγηση. Κάθε άλμπουμ είναι ένα μικρό βήμα για να φέρει κάτι νέο», ανέφερε ο Φερί μιλώντας στην εβδομαδιαία γαλλική εφημερίδα «Le Journal du Dimanche». Και το σχετικό link...

Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί έναν κόσμο χωρίς Αστερίξ; Χωρίς Τζέιμς Μποντ; Έναν κόσμο όπου τα παιδιά δεν είχαν νέες περιπέτειες του Θείου Σκρουτζ ή του Ντόναλντ Ντακ να διαβάσουν; Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί μια γενιά που δεν γνώριζε τον Ηρακλή Πουαρό; Οι παραπάνω ήρωες – και αρκετοί άλλοι – αποτελούν σημεία κατατεθέντα του 20ου και του 21ου αιώνα. Ταυτόχρονα αποτελούν πολύ δυνατά brand name. Αποφέρουν εκατομμύρια δολάρια, τροφοδοτούν τεράστιο αριθμό επιχειρήσεων. Σε ένα τόσο καπιταλιστικό κόσμο σαν τον δικό μας αυτό θα μπορούσε να είναι αρκετό για την αιωνιότητα τους. Ωστόσο υπάρχει και μία συναισθηματική πτυχή. Σε έναν κόσμο που αλλάζει τόσο γρήγορα, που οι εξελίξεις, τεχνολογικές, οικονομικές, κοινωνικές, είναι τόσο ραγδαίες που δεν μπορεί πάντα να τις παρακολουθεί κανείς, ο άνθρωπος – από τη φύση του – χρειάζεται κάποιες σταθερές. Ναι, θα δει άπειρες ταινίες, θα γνωρίζει πολυάριθμους χαρακτήρες αλλά όταν θα έρθει η ώρα για την καινούργια ταινία του Τζέιμς Μποντ, θα τον χαλαρώσει το οικείο, το γνωστό, αυτό με το οποίο μεγάλωσε. Μπορεί η φιγούρα του ήρωα να έχει προσαρμοστεί στην εποχή μας αλλά η ουσία δεν παύει να είναι ίδια. Έτσι οι ήρωες αυτοί μεταφέρονται από γενιά σε γενιά και παραμένουν αθάνατοι. Ποιοι είναι όμως αυτοί που φροντίζουν για την αιωνιότητά τους; Ηρακλής Πουαρώ: Φέτος το τέταρτο βιβλίο Ο δαιμόνιος ντετέκτιβ, ο σαρκαστικός Βέλγος (που όλοι περνούν για Γάλλο), ο εκκεντρικός παρατηρητής με τα γκρίζα κύτταρα φαιάς ουσίας, καλείται να διαλευκάνει μια νέα υπόθεση δολοφονίας το 2021. Η συγγραφέας Sophie Hannah, 45 χρόνια μετά το τελευταίο βιβλίο της Agatha Christie, αναβίωσε τον μυθικό χαρακτήρα και το πνεύμα της εποχής του και το επιτυγχάνει με μια ιστορία που μοιάζει να γράφτηκε από την ίδια την «μητέρα» του διάσημου ντετέκτιβ Αγκάθα Κρίστι! Η Sophie Hannah είναι και η ίδια από τις πιο διάσημες συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων κι έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα ανά τον κόσμο. Κινείται στο χώρο του ψυχολογικού θρίλερ και τα βιβλία της έχουν κυκλοφορήσει σε πάνω από 27 χώρες, ενώ κάποια αποτέλεσαν σενάρια για την τηλεόραση. Έχει αποσπάσει υποψηφιότητες και βραβεία λογοτεχνίας και το ξεχωριστό χάρισμά της στην κατασκευή συναρπαστικών υποθέσεων και μοναδικών χαρακτήρων έκανε τους κληρονόμους των πνευματικών δικαιωμάτων της Αγκάθα Κρίστι, έπειτα από δεκαετίες πιέσεων από δεκάδες συγγραφείς αστυνομικών, να εμπιστευτούν στη Hannah το διασημότερο δημιούργημα της μεγάλης κυρίας του crime fiction – τα βιβλία της οποίας εξακολουθούν να είναι τα πλέον ευπώλητα σε όλο τον κόσμο. Απ’ την έκδοση του πρώτου της βιβλίου το 1920, η Κρίστι έγραψε 33 μυθιστορήματα, δύο θεατρικά και πάνω από 50 διηγήματα με πρωταγωνιστή τον Ηρακλή Πουαρό. Η ίδια η συγγραφέας εξιστόρησε: « Το πιο σημαντικό για εκείνους – τους κληρονόμους της βρετανίδας συγγραφέως- ήταν (και παραμένει) να μην ξεχάσουν οι νεότερες γενιές των αναγνωστών το έργο της Αγκάθα Κρίστι, να έλθουν σε μια ελκυστική επαφή μαζί της. Κάποια μέρα λοιπόν, ο Πίτερ Στράους, ο ατζέντης μου, συζητούσε μάλλον κάτι άσχετο με τους υπεύθυνους στον μεγάλο εκδοτικό οίκο HarperCollins που εκδίδει, ως γνωστόν, τα βιβλία της Αγκάθα Κρίστι. Τότε του κατέβηκε η ιδέα: Είστε οι εκδότες της Αγκάθα Κρίστι, έτσι δεν είναι; Γιατί δεν ζητάτε από την πελάτισσά μου Σόφι Χάνα να σας γράψει ένα βιβλίο, κάτι σαν συνέχεια των ιστοριών της; Είναι μεγάλη θαυμάστρια της Αγκάθα!». Κάπως έτσι έγιναν τα πράγματα». 007: Ζει μονάχα… πολλές φορές Ο Τζέιμς Μποντ ή Πράκτωρ 007 δεν χρειάζεται συστάσεις. Είναι φανταστικός χαρακτήρας που δημιουργήθηκε το 1953 από τον Άγγλο συγγραφέα Ίαν Φλέμινγκ. Είναι πρωταγωνιστής δώδεκα μυθιστορημάτων και δύο συλλογών διηγημάτων. Το ονοματεπώνυμό του ανασύρει εικόνες πλούτου, εξωτικές τοποθεσίες, σεξ, περιπέτεια και κατασκοπεία. Τα βιβλία του Ίαν Φλέμινγκ, με φανατικούς αναγνώστες στα τέλη της δεκαετίας του 1950, μεταφέρθηκαν στη μεγάλη οθόνη δημιουργώντας τη δημοφιλέστερη, πιο μακροχρόνια και επιτυχημένη κινηματογραφική σειρά, που απέφερε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Όσο λοιπόν η τελευταία ταινία «No Time To Die» με πρωταγωνιστή τον Ντάνιελ Κρεγκ και 25η από τον κόσμο του Τζέιμς Μποντ αναμένεται στις αίθουσες στις 8 Οκτωβρίου 2021, κορωνοϊού επιτρέποντος, το ερώτημα που κυριαρχεί είναι ποιος θα είναι ο επόμενος Τζεημς Μποντ. https://www.youtube.com/watch?v=VNYhgQGS2jU Οι παραγωγοί των ταινιών έβαλαν τέλος στις εικασίες ξεκαθαρίζοντας πως ο επόμενος Μποντ δεν θα είναι γυναίκα, ενώ παραδέχτηκαν ότι μπορεί να είναι αρκετά διαφορετικός από ότι έχουμε συνηθίσει. Μάλιστα η παραγωγός Barbara Broccoli δήλωσε πως «Μπορεί να είναι οποιουδήποτε χρώματος, αλλά θα είναι άντρας». Ο Γαλάτης που κατέκτησε τον κόσμο Το φαινόμενο «Αστερίξ» αποτελεί σταθμό στην τέχνη των κόμικς, όχι μόνο για τα εκπληκτικά σκίτσα του Albert Uderzo αλλά και για το πλούσιο σενάριο, που οφείλεται στον Rene Goscinny. Ο τελευταίος ήταν και ο εμπνευστής της περίφημης σειράς το 1959. Μετά τον θάνατο του Goscinny, ο Uderzo συνέχισε την έκδοση της σειράς μόνος και παρά τις έντονες διαμαρτυρίες της κόρης του, παρέδωσε τη σκυτάλη στο νέο καλλιτεχνικό δίδυμο JeanYves Ferri και Didier Conrad. Ο ίδιος ο Uderzo αποκάλυψε ότι αισθανόταν το χρέος να μεταβιβάσει στις επόμενες γενιές τον χαρακτήρα του Αστερίξ: «Όταν πήρα αυτήν την απόφαση έπρεπε να στρωθούμε αμέσως στη δουλειά», τόνισε αναφερόμενος στους νέους «κηδεμόνες» του Γαλάτη ήρωα. Ο Conrad, ο νέος σκιτσογράφος, παραδέχεται ότι δεν ήταν εύκολη η προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα: «Πολλές φορές έχανα κάθε ελπίδα και ήμουν έτοιμος να τα παρατήσω», ανέφερε ο Γάλλος περιγράφοντας την εμπειρία του από τη συνεργασία με τον προκάτοχο του Uderzo. «Πιστεύω ότι ο δημιουργός μπορεί να βάλει τις δικές του προσωπικές του πινελιές ωστόσο δεν μπορεί να ξεφύγει από το βασικό πλαίσιο που κινείται ο ήρωας. Στον Αστερίξ βλέπουμε ότι έχουν προστεθεί ορισμένα μοντέρνα χαρακτηριστικά, υπάρχουν πολιτικά υπονοούμενα, υπάρχουν παρεμβάσεις που κάνουν το κόμιξ πιο political correct στην εποχή μας» είχε αναφέρει στο topontiki.gr ο έλληνας εκδότης του Αστερίξ Γιώργος Τσίτσοβιτς. Στις 21 Οκτωβρίου 2021 θα κυκλοφορήσει το νέο τεύχος με τις περιπέτειες του Αστερίξ και της παρέας του. Το 39ο βιβλίο θα σηματοδοτήσει την πέμπτη ιστορία που υπογράφει το καλλιτεχνικό δίδυμο από το 2013, οπότε ανέλαβαν τις τύχες του διάσημου κόμικ. https://www.youtube.com/watch?v=wipG9U2zaOs Ο θαυμαστός κόσμος της Ντίσνευ Τα σχέδια του Ντον Ρόσα και του Καρλ Μπαρκς συντρόφευσαν αμέτρητους πιτσιρικάδες από το 1966, οπότε κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του Μίκυ Μάους στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Τερζόπουλου. Το 1990 ο νεαρός τότε Πάολο Μοτούρα γνώρισε στα στούντιο της Ντίσνεϊ στο Μιλάνο έναν από τους μεγάλους κομίστες της εταιρείας, τον Τζιοβάνι Μπατίστα Κάρπι, που ήταν στην ίδια γενιά με τους Ρομάνο Σκάρπα και Τζόρτζο Καβατσάνο. Τότε έκανε πραγματικότητα το παιδικό του όνειρο και ξεκίνησε να σκιτσάρει τους αγαπημένους του ήρωες. «Ο μεγάλος “δάσκαλος” των κόμικς, ο Μπατίστα Κάρπι, μου έδωσε να εικονογραφήσω το πρώτο μου σενάριο», τονίζει και περιγράφει αυτό που κάνει ως «κάτι περισσότερο από δουλειά και κάτι λιγότερο από τρόπο ζωής». Όσο περνούσαν τα χρόνια, η ποιότητα του χαρτιού στο Μίκυ Μάους άλλαζε προς το καλύτερο και μαζί του άλλαζε και ο σχεδιασμός των ηρώων του. Από τα τετραγωνισμένα καρέ των πρώτων δεκαετιών και την απλή εικονογράφηση των χαρακτήρων με μια βασική χρωματική παλέτα περάσαμε μετά το 2000 σε πιο εξεζητημένα σχέδια, με περισσότερες λεπτομέρειες, φωτοσκιάσεις, ενώ άλλαξε και το «στήσιμο» του περιεχομένου με ιστορίες μυστηρίου σε συνέχειες και κινηματογραφική σκηνοθεσία. «Το ιταλικό στυλ είναι πιο στυλιζαρισμένο. Η πρόκληση για τους σχεδιαστές είναι να προσελκύσουμε και να γοητεύσουμε νέους αναγνώστες με νέες θεματικές και στυλ, χωρίς να απομακρυνόμαστε από το κλασικό πνεύμα του κόσμου που έπλασε ο Ντίσνευ», τονίζει ο Ιταλός σχεδιαστής. Όπως και να έχει οι περιπέτειες με τους ήρωες του Ντίσνευ είναι αμέτρητες. Στην Ελλάδα τα περιοδικά κυκλοφορούν πλέον με εκδότη τον Θέμη Αλαφούζο – της Καθημερινής, της Vogue κ.λ.π – και παραμένουν στην κορυφή της κυκλοφορίας. Ένας μικρός και μόνος κάου-μπόι Ο Λούκυ Λουκ, συνεχίζει και αυτός χωρίς τον Μορίς, τον «πατέρα» του. Ο Βέλγος δημιουργός έφυγε από τη ζωή το 2001, αλλά το χιουμοριστικό έπος της Άγριας Δύσης με αυτούς τους γκροτέσκους χαρακτήρες, εδώ και μια δεκαετία βρίσκει συνέχεια στα σχέδια του Achde. Και πρόσφατα είδαμε στα ελληνικά νέα τεύχη του «Λούκυ Λουκ» σε σενάρια των Daniel Pennac & Tonino Benacquista όπου ο φτωχός και μόνος καουμπόι έρχεται αντιμέτωπος με τη μητροπολιτική αστυνομία, και για άλλη μια φορά οι Ντάλτονς κλέβουν την παράσταση. Και το σχετικό link...

Στα σχέδιά του ο σπουδαίος κομιξάς, ο Αλμπέρ Ουντερζό, μετέγραψε μνημειακά έργα κορυφαίων Ευρωπαίων ζωγράφων, αποτίοντας φόρο τιμής ή σατιρίζοντας τους μάστορες της δυτικής τέχνης. Στιγμιότυπο από την έκθεση "Ο Αστερίξ στο Βέλγιο" στο μουσείο Comics Art Museum May 31, 2017 Στον πρόσφατα χαμένο Αλμπέρ Ουντερζό (έφυγε ήσυχα στον ύπνο του, σε ηλικία 92 χρόνων στις 24/3) δεν αποχαιρετούμε απλώς τον «πατέρα» του Αστερίξ. Στο πρόσωπό του – μαζί με τον Ρενέ Γκοσινί – βλέπουμε κι έναν σημαντικό ευρωπαίο δημιουργό. Και οι δυο τους αναζήτησαν έμπνευση από την ευρωπαϊκή ιστορία και μολονότι την έραψαν στα μέτρα του γαλλικού εθνοκεντρισμού, ο μικρόσωμος Αστερίξ έγινε «ήρωας» όλης της Ευρώπης. Δεν είναι τυχαίο που ο καταγόμενος από Ιταλούς Ουντερζό οραματιζόταν όπως είχε πει, να γίνει «ο Γάλλος Ντίσνεϋ». Και τα κατάφερε. Οι νεότερες γενιές των Ευρωπαίων συνολικά, νιώθουν «δικό» τους το γαλατικό χωριό, είναι μέρος της σύγχρονης λαϊκής κουλτούρας των Ευρωπαίων. Ο Αλμπέρ Ουντερζό Με έμπνευση και αφομοιωτική ικανότητα ο Ουντερζό μετέφερε στο πενάκι του πρόσωπα της γαλλικής πολιτικής σκηνής (Ζισκάρ ντ’ Εσταίν, Ζακ Σιράκ) αλλά και δημοφιλείς χαρακτήρες της εποχής, όπως τον Κερκ Ντάγκλας που ταυτίστηκε με τον ανυπότακτο θρακιώτη Σπάρτακο. Βρετανικό πόστερ Αντίστοιχα, στα σχέδιά του ο σπουδαίος κομιξάς μετέγραψε μνημειακά έργα κορυφαίων Ευρωπαίων ζωγράφων, αποτίοντας φόρο τιμής ή σατιρίζοντας τους μάστορες της δυτικής τέχνης. Όμως, ο Μπρίγκελ και ο Ρέμπραντ δεν στέκονται απλώς ψηλά στην ευρωπαϊκή ζωγραφική. Είναι ταυτόχρονα δάσκαλοι της κουλτούρας μας. Ο Ουντερζό βρήκε πρόσφορο έδαφος να μιλήσει στην ψυχή των Ευρωπαίων, μεταφέροντας την αγάπη του για περίφημα έργα που χαιρόμαστε στα μουσεία. Το έκανε με τρόπο ευρηματικό και κάποια από αυτά κυκλοφορούν σήμερα με μεγάλη απήχηση, ενώ τα αυθεντικά σχέδια πωλούνται σε τιμές αστρονομικές από οίκους δημοπρασιών. Πήτερ Μπρίγκελ – «O χωριάτικος γάμος» Πιο διαδεδομένη στο ίντερνετ είναι η σκηνή-παρωδία του περίφημου έργου του Πήτερ Μπρίγκελ «ο χωριάτικος γάμος». Στη γαμήλια γιορτή του 16ου αιώνα, ο Ουντερζό μας χαρίζει μια αναπαράσταση που αμέσως απηχεί το εορταστικό πνεύμα του πίνακα. Ο νεότερος δημιουργός κράτησε τη βασική διάταξη του έργου, αντικαθιστώντας τα απεικονιζόμενα πρόσωπα με τη φυλή των Βέλγων που κάλεσαν σε γλέντι τον Αστερίξ και τη συντροφιά του. Στην θέση των δύο μουσικών που παίζουν γκάιντα, ο Ουντερζό τους δίνει άρπα, ενώ ο σχεδιαστής κρατά ίδιο και τον αρχιτεκτονικό διάκοσμο της αίθουσας. Ακόμη και στην κεφαλή του τραπεζιού που ο Μπρίγκελ αποδίδει κάποιον επίσημο με τον ιερέα που τέλεσε τον γάμο, ο Ουντερζό τοποθετεί τον αρχηγό του γαλατικού χωριού Μαζεστίξ. Τα σάπια ψάρια του Αλβαβητίξ, αυτά που συνήθως γίνονται αιτία για να γίνουν οι Γαλάτες «μύλος», μας δίνουν ένα διαφορετικό «μάθημα ανατομίας», όχι από τον Δρα Τουλπ, αλλά από την σκοτεινή μορφή ενός δρυΐδη-μάγου. Ρέμπραντ – Μάθημα ανατομίας του Δρ. Τουλπ (The Hague, Mauritshuis) Το έργο του Ρέμπραντ φιλοτεχνήθηκε σε φυσικό μέγεθος το 1632 και αποτελεί ένα είδος ιστορικής καταγραφής των μαθημάτων που παρέδωσε τον Ιανουάριο του ίδιου έτους μια μεγάλη φυσιογνωμία της ιατρικής, ο καθηγητής ανατόμος Νικολάες Τουλπ (είχε διατελέσει μόνιμος δημοτικός σύμβουλος και τέσσερις φορές δήμαρχος). Ο Ουντερζό υποκαθιστά ευφάνταστα το εγκληματικό σώμα ενός κατάδικου με ένα από τα «εγκληματικά» ψάρια του Αλφαβητίξ. Αυτοί οι έρμοι οι πειρατές που όταν έβλεπαν Γαλάτες βύθιζαν από μόνοι τους το πλοίο, βρήκαν σωτηρία στη «σχεδία της Μέδουσας». Στο πιο φρικώδες ναυάγιο που απαθανάτισε ο Τεοντόρ Ζερικώ το 1818, σε έναν μνημειακό πίνακα διαστάσεων 491 x 716 εκατοστά! Τεοντόρ Ζερικώ – Η Σχεδία της Μέδουσας,1818-1819 Από τα πιο εμβληματικά εκθέματα στο Λούβρο, το έργο του Γάλλου ζωγράφου εξιστορεί τον πλου της σχεδίας που έγινε πραγματική κόλαση για τους επιβαίνοντες. Το ναυάγιο (1816) ξεπέρασε τα όρια μιας καταστροφής λόγω των φαινομένων κτηνωδίας και κανιβαλισμού που έλαβαν χώρα μεταξύ των επιβαινόντων. Από τους 150 περίπου ναυαγούς περισυνελέγησαν ζωντανοί μόνον δέκα. Πουθενά αλλού, ίσως, δεν είναι πιο ταιριαστοί οι μονίμως χαμένοι πειρατές στις περιπέτειές τους με τους Γαλάτες. Η Ελευθερία οδηγεί το Λαό (γαλλ. La liberté guidant le peuple) είναι πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ευγένιου Ντελακρουά εμπνευσμένο από την Ιουλιανή επανάσταση του 1830 (Μουσείο του Λούβρου). Το πιο απολαυστικό έργο όμως στον Αστερίξ, είναι με απόσταση η κατά Ουντερζό «Ελευθερία». Ένα έργο αναφοράς του Ευγένιου Ντελακρουά στην επαναστατημένη Γαλλία του 1830. Όμορφη, λυγερή και με γυμνό το στήθος, φορώντας τη σκούφια των Ιακωβίνων, κρατώντας ντουφέκι με ξιφολόγχη στο αριστερό χέρι και υψώνοντας την απαγορευμένη επαναστατική Τρικολόρ στο δεξί, η προσωποποίηση της Ελευθερίας ορμά μπροστά οδηγώντας τον λαό. Ο αθεόφοβος Ουντερζό έβαλε στη θέση της τη Μιμίνα να κρατά, όχι την Τρικολόρ, αλλά έναν πλάστη. Η σύζυγος του αρχηγού Μαζεστίξ και άρα πρώτη κυρία του χωριού, αν και ως γυναίκα δε λαμβάνει μέρος στις μάχες (ενίοτε βέβαια συμμετέχει στους ψαροκαβγάδες όπου μαλλιοτραβιέται με τις συγχωριανές της), δείχνει τον δρόμο προς τις αρχές της Γαλλικής Δημοκρατίας. Και το σχετικό link...

Στα ελληνικά «Η Κόρη του Βερσινζετορίξ» μόλις κυκλοφόρησε, όμως οι διάδοχοι των Γκοσινί και Ουντερζό προχωρούν ήδη στην επερχόμενη 39η περιπέτεια του δημοφιλούς Γαλάτη ήρωα κόμικς, η οποία αναμένεται τον Οκτώβριο, και δίνουν τις πρώτες πληροφορίες για αυτήν… Tι κι αν ο κοροναϊός έχει κλείσει τα σύνορα των χωρών κι έχει βάλει εμπόδια στις μετακινήσεις, ο Αστερίξ, ο Οβελίξ, ο Ιντεφίξ και ο Πανοραμίξ ετοιμάζονται ήδη για ένα ακόμα ταξίδι. Όπως αποκάλυψε ο Γάλλος σκιτσογράφος Ζαν–Ιβ Φερί που μαζί με τον εικονογράφο Ντιντιέ Κονράντ συνεχίζουν να δίνουν ζωή τα τελευταία χρόνια στο γαλατικό χωριό, στις 21 Οκτωβρίου θα κυκλοφορήσει το νέο τεύχος με τις περιπέτειες του Αστερίξ και της παρέας του. Το 39ο βιβλίο θα σηματοδοτήσει την πέμπτη ιστορία που υπογράφει το καλλιτεχνικό δίδυμο από το 2013, οπότε ανέλαβαν τις τύχες του διάσημου κόμικ. Ένα χρόνο λοιπόν μετά την 38η περιπέτεια με τίτλο «Η Κόρη του Βερσινζετορίξ», που πριν από λίγες ημέρες κυκλοφόρησε στα ελληνικά έχοντας ήδη σημειώσει ρεκόρ πωλήσεων σε όλο τον κόσμο, μια νέα ιστορία θα «ταξιδέψει» τους φανατικούς του αναγνώστες. «Μπορώ να πω ότι αυτό είναι ένα άλμπουμ–ταξίδι αφού η τελευταία περιπέτεια έλαβε χώρα στο χωριό και στα πέριξ του. Οι Αστερίξ και Οβελίξ θα φύγουν για έναν προορισμό όπου δεν έχουν ξαναταξιδέψει. Είναι κάτι, ξέρετε, που γίνεται όλο και πιο δύσκολο, επειδή οι δυο τους έχουν ήδη επισκεφτεί πολλές χώρες, από την Ιταλία και την Ελλάδα, έως την Ινδία και την Αμερική. Μπορούμε να πούμε ότι αυτή η χώρα δεν υπάρχει σήμερα ως έχει. Αυτό το ταξίδι θα είναι μια ευκαιρία για να αλλάξει ελαφρώς η αφήγηση. Κάθε άλμπουμ είναι ένα μικρό βήμα για να φέρει κάτι νέο», ανέφερε ο Φερί μιλώντας στην εβδομαδιαία γαλλική εφημερίδα «Le Journal du Dimanche». Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες για την πλοκή που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, το ταξίδι θα ξεκινήσει ξαφνικά. Ενώ ο Αστερίξ και ο Οβελίξ αμφισβητούν ο ένας τον άλλο με αφορμή μια παρτίδα σκάκι, ο Πανοραμίξ που έπαιρνε τον υπνάκο του ξυπνάει ουρλιάζοντας. Ποιος θα μπορούσε να τον ενοχλήσει στον ύπνο του και γιατί είναι επείγον να φύγει για να τον βοηθήσει; Και κάπου εδώ ξεκινάει το μυστήριο για τους λάτρεις των Γαλατών. Πού θα πάει η παρέα; Και πάνω απ’ όλα, ποιος είναι αυτός που χρειάζεται τη συνδρομή τους; Η πρόκληση του Φερί Ερωτώμενος αν ο νέος «πατέρας» του Αστερίξ και του Οβελίξ θα παίξει με τις λεπτομέρειες και τα κλισέ της χώρας που οι δύο Γαλάτες θα επισκεφτούν, όπως συνήθιζαν να κάνουν στο παρελθόν, ο Φερί παραδέχτηκε ότι αυτό αποτελεί πρόκληση για τον ίδιο. «Στη δεκαετία του 1960, οι Αλμπέρ Ουντερζό και Ρενέ Γκοσινί μπορούσαν να κοροϊδέψουν τους ξένους, έκαναν καρικατούρες για τους Άγγλους με τα μεγάλα δόντια τους, τους Έλληνες με την κατατομή τους. Το κλίμα της εποχής το σήκωνε. Σήμερα χρειάζεσαι σχεδόν ένα ολόκληρο λεξικό στο γραφείο σου για να ξέρεις με τι επιτρέπεται να αστειεύεσαι και με τι όχι», σχολίασε ο δημιουργός, κάνοντας ένα έμμεσο σχόλιο για την ανοχή στη σάτιρα και το πολιτικά ορθό. «Το παιχνίδι με κλισέ είναι μέρος των κωδικών του Αστερίξ. Αλλά δεν με πειράζει να απομακρυνθώ από αυτό λίγο. Είμαι τυχερός που το προσωπικό μου χιούμορ δεν με οδηγεί σε κλασικές καρικατούρες. Στην «Κόρη του Βερσινζετορίξ» δεν έδωσα τόσο μεγάλη έμφαση στην αργκό που χρησιμοποιούν οι έφηβοι, για παράδειγμα», συνέχισε ο σεναριογράφος. Αν και η πανδημία αρχίζει να παρεισφρέει στην ιστορία πολλών άλλων έργων, από τον νέο Αστερίξ θα απουσιάζει, αφού το σχεδιαστικό του δίδυμο προτίμησε να κρατήσει το νέο τεύχος Covid free. «Ήταν δελεαστικό να μιλήσω για τον κοροναϊό που πλήττει ολόκληρο τον κόσμο, αλλά το άφησα. Η επιδημία είναι ένα θλιβερό θέμα, γεμάτο άγχος. Είναι καλύτερο να γελάσουμε με κάτι άλλο και να ευχηθούμε ότι όταν βγει το άλμπουμ τελικά θα γυρίσουμε σελίδα», υπογράμμισε ο Φερί. «Παρ’ όλα αυτά, μπορεί να βρείτε μια νύξη σε ένα φίλτρο που μοιάζει με εμβόλιο ή μερικά κλεισίματα του ματιού», πρόσθεσε ο ίδιος. Τα τελευταία επτά χρόνια που οι δημιουργοί της νέας εποχής του Αστερίξ ανέλαβαν την καλλιτεχνική του επιμέλεια, ο μικρόσωμος Γαλάτης έχει αναζητήσει την περιπέτεια σε νέες υποθέσεις. Όλες του ωστόσο είχαν κατά κάποιο τρόπο την έγκριση του αρχικού εμπνευστή του Αλμπέρ Ουντερζό, ο οποίος έως τον θάνατό του τον περασμένο Μάρτιο ασχολιόταν με τις νέες δημιουργίες των διαδόχων του. Έτσι, πριν πεθάνει, είχε προλάβει να συζητήσει με τους Φερί και Κονράντ για το καινούργιο τους ταξίδι εκτός του γαλατικού χωριού. «Ενέκρινε την ιστορία, μας ενθάρρυνε. Σε αντίθεση με αυτό που μπορεί να σκεφτεί κανείς, ο Αλμπέρ δεν στεκόταν από πάνω μας για να ελέγχει τα πάντα», σχολίασε ο σκιτσογράφος. Και το σχετικό link...

Στις 37 προηγούμενες περιπέτειες του Αστερίξ και του Οβελίξ, πρωταγωνιστές ήταν Γαλάτες, Ρωμαίοι, Νορμανδοί, Αιγύπτιοι, Ισπανοί, Ελβετοί, Βέλγοι, Βρετανοί, Κορσικανοί, Έλληνες, Ινδιάνοι, πειρατές κ.ά., σε έναν διαρκή και βίαιο ανταγωνισμό μεταξύ τους. Για πρώτη φορά μια νέα κοπέλα τούς δείχνει έναν εναλλακτικό, ειρηνικό τρόπο ζωής. Στην πρώτη κιόλας σελίδα της πρώτης περιπέτειας του Αστερίξ των Rene Goscinny και Albert Uderzo από το μακρινό 1959, οι αναγνώστες μαθαίνουν για την ήττα των Γαλατών από τις ρωμαϊκές λεγεώνες το 50 π.Χ. και βλέπουν τον Αρβέρνιο αρχηγό Βερσινζετορίξ να αποθέτει τα όπλα του στον Καίσαρα. Από τότε όλη η Γαλατία τελεί υπό την κατοχή των Ρωμαίων. Όλη; Όχι όλη, καθώς το χωριό των Αστερίξ και Οβελίξ παραμένει ανυπότακτο και ανυπάκουο. Από τότε επίσης, οι Goscinny και Uderzo έφτιαξαν πολλές ακόμα ιστορίες με το μοτίβο της γαλατικής αντίστασης να κυριαρχεί. Μετά τον θάνατο του Goscinny το 1977, ο Uderzo συνέχισε μόνος του για να παραδώσει το 2013 στους Jean-Yves Ferri (σενάριο) και Didier Conrad (σχέδια) που από τότε έχουν συνεργαστεί σε τέσσερις ιστορίες. Ο Uderzo πέθανε τον περασμένο Μάρτιο, λίγο μετά την κυκλοφορία της 38ης περιπέτειας και τέταρτης των νέων δημιουργών. Μιας καταπληκτικής και διαφορετικής ιστορίας που πριν από λίγες ημέρες κυκλοφόρησε και στα ελληνικά (εκδόσεις Μαμούθ Κόμιξ) με πρωταγωνίστρια την κόρη του Βερσινζετορίξ. Μια νέα κοπέλα που, με το όνομα Αδρεναλίνη και κουβαλώντας στις πλάτες της χωρίς να ρωτηθεί και χωρίς να το επιλέξει ένα τεράστιο συμβολικό κύρος, αρνείται να γίνει μέρος του αέναου κύκλου της βίας. Και στις τρεις προηγούμενες ιστορίες τους (Ο Αστερίξ στους Πίκτους, Ο Πάπυρος του Καίσαρα, Ο Αστερίξ και ο Υπεριταλικός) οι Ferri και Conrad απέδειξαν ότι είναι άξιοι συνεχιστές των Goscinny και Uderzo. Τόσο το χιούμορ του Ferri με τους ευφυείς αναχρονισμούς, τη λεπτή ειρωνεία, τις πολιτικές αιχμές και τις έμμεσες αναφορές σε υπαρκτά πρόσωπα όσο και τα σχέδια του Conrad με τις εντυπωσιακές πολυπρόσωπες σκηνές και τις απολαυστικές μάχες με τους Ρωμαίους, αλλά και τους τρικούβερτους καβγάδες μεταξύ Γαλατών για ψύλλου πήδημα, αποδεικνύουν ότι ο μύθος του Αστερίξ μπορεί να έχει ακόμα πολλές συνέχειες και να παραμένει επίκαιρος. Κάτι που γίνεται ακόμα πιο εμφατικό με την «Κόρη του Βερσινζετορίξ» και τα νέα σεναριακά μονοπάτια που τολμούν να σκιαγραφήσουν και να διασχίσουν οι δύο Γάλλοι καλλιτέχνες. Κι αυτό γιατί η πραγματική πρωταγωνίστρια στη νέα περιπέτεια απέχει πολύ από το πρότυπο του γενναίου και ανυπότακτου πολεμιστή. Δεν είναι δυνατή, ούτε θέλει να πίνει μαγικό ζωμό για να ξυλοφορτώνει Ρωμαίους. Δεν εκπροσωπεί τον τόπο της, ούτε πασχίζει να κάνει υπερήφανο τον λαό της. Δεν τη συνδέει τίποτα με το παρελθόν της, αντιθέτως προσπαθεί να αποκοπεί από αυτό για να νιώσει ελεύθερη και να ακολουθήσει τον δρόμο της καρδιάς της και των ονείρων της. Είναι μια αναχωρήτρια που δεν διστάζει να το σκάσει από κάθε κατάσταση που την καθιστά εκμεταλλεύσιμο προϊόν λόγω του ονόματός της και του εμβληματικής σημασίας κολιέ της. Την αναζητούν ο Καίσαρας και οι προδότες που συνεργάζονται μαζί του, τη θέλουν δική τους οι Γαλάτες συμπολεμιστές του μπαμπά της, τη φυλάνε ο Αστερίξ, ο Οβελίξ κι ολόκληρο το χωριό τους. Αλλά αυτή νιώθει καλά μόνο με τους συνομηλίκους της. Κι όταν δεν τη χωρά ο τόπος, απλώς φεύγει. «Να ’χεις τον νου σου, την κοπανάει» προειδοποιούν όλοι όποιον αναλαμβάνει να την προσέχει. Μα αυτή εντέλει θα την κοπανήσει γιατί δεν θέλει να την προσέχει κανείς, προκαλώντας καταδιώξεις σε στεριά και θάλασσα και άγριο ξύλο με όλους εναντίον όλων στο γνώριμο ύφος της σειράς. Ο Βερσινζετορίξ το 1959 (αριστερά) και το 2019 (δεξιά), πατέρας της πρωταγωνίστριας της 38ης ιστορίας του Αστερίξ Ένα μοτίβο που συνεχίζεται μεν αλλά αυτοσαρκαστικά υπονομεύεται κιόλας από την έντονη συμμετοχή των εφήβων. Η Αδρεναλίνη, αντί να γίνεται αντικείμενο θαυμασμού, επιλέγει να συναντά τους έφηβους φίλους της στο απόμερο νταμάρι του Οβελίξ, μακριά από τους μεγάλους, και να συζητούν γι' αυτά που απασχολούν τα παιδιά. Με αθωότητα, ειλικρίνεια και με τους δικούς τους κώδικες, οι έφηβοι αρνούνται να βαδίσουν στα χνάρια των γονιών τους. Ο γιος του ψαρά και ο γιος του σιδερά, αντί να σκοτώνονται στο ξύλο όπως οι πατεράδες τους, κουβεντιάζουν για το μέλλον τους, για τις ανασφάλειές τους, για τα ρούχα τους, για τη διατροφή τους, για το περιβάλλον, για την καταπίεση που αισθάνονται, για τις κακές συνήθειες των γονιών τους. Και βρίσκουν σύμμαχο την ορφανή Αδρεναλίνη, που εντέλει είναι πιο ανυπότακτη από όλους, αρνούμενη να υποδυθεί έναν ρόλο που δεν της ανήκει. Αυτή θέλει μόνο να βοηθά τους συνανθρώπους της. Πασχίζει η Μιμίνα να την πείσει να ντύνεται «γυναικεία» για να αποκτήσει θηλυκότητα κι αυτή απαντά «Όχι, είναι βλακεία να ντυθώ σαν κορίτσι! Εμένα μ’ αρέσει να ντύνομαι γοτθικά. Κι έπειτα δεν θέλω να ασχολούνται μαζί μου!». Και λίγο παρακάτω: «Θα πάω να βοηθήσω τα ορφανά παιδιά όπως εγώ… Θα τα πάω σε ένα απομονωμένο νησί πέρα από τη γνωστή Γη, εκεί όπου οι Ρωμαίοι δεν θα με βρουν ποτέ». Μπορεί να φαίνεται διδακτική και ανιαρή η ιστορία των Ferri και Conrad με πρωταγωνίστρια μια κοπέλα που δεν επιθυμεί να δέρνει ούτε να δέρνονται γι’ αυτήν, και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των υπολοίπων γιατί δεν χωρά σε καλούπια. Δεν είναι όμως. Είναι διανθισμένη με τόσα αστεία και τόσες αναφορές που θυμίζει τις καλύτερες στιγμές των πρώτων εμπνευστών της: το θέμα της ιστορίας είναι υβρίδιο των περιπετειών «Ο Αστερίξ και η Χύτρα» και «Ο Αστερίξ στην Ισπανία», μόνο που το γεμάτο λεφτά μαγειρικό σκεύος και το εγωιστικό πιτσιρίκι έχουν αντικατασταθεί από την κόρη του Βερσινζετορίξ που με τον νεανικό της αυθορμητισμό γίνεται πρότυπο, αντιστεκόμενη στα στερεότυπα, το όνομα του Βερσινζετορίξ εκφέρεται χαμηλόφωνα από όλους και γράφεται με μικρότερους χαρακτήρες γιατί θυμίζει την ήττα, παραπέμποντας στον Βόλντεμορτ του Χάρι Πότερ που το όνομά του δεν λέγεται ποτέ, ο νεαρός που θα πάρει μαζί του την Αδρεναλίνη είναι ένα ονειροπόλο παιδί των λουλουδιών που λέγεται Λετιτμπίξ κ.ά. Αυτό που εντυπωσιάζει περισσότερο στη νέα ιστορία είναι η αναβαθμισμένη θέση των παιδιών, των νέων γενικότερα. Σε μια σειρά που βασίζεται εδώ και 60 χρόνια σε συγκεκριμένη σεναριακή ιδέα, αυτήν του υπέρ πάντων αγώνα για την ελευθερία και την ανεξαρτησία, με τους ενηλίκους να λύνουν τα προβλήματά τους με τη βία ακόμα κι όταν μπορούν να την αποφύγουν, τα παιδιά εμφανίζονταν σπάνια και κυρίως για να συνεισφέρουν στο καλοπροαίρετο χιούμορ με την αφέλειά τους, την αταίριαστη με το πνεύμα της ιστορίας και τις συνήθειες των ενηλίκων, άρα και εμμέσως μη «αποδεκτή», συμπεριφορά τους. Η Αδρεναλίνη και τα παιδιά των Γαλατών έρχονται να «διορθώσουν» με τις πράξεις τους αυτή την ακούσια υπεραπλούστευση. Αντιμετωπίζουν την κατάσταση με σύνεση, έχουν επιχειρήματα, συζητούν ήρεμα, δεν καταφεύγουν στη βία, στέκονται αλληλέγγυα το ένα στο άλλο. Όταν ο Αλφαβητίξ ετοιμάζεται να δείρει τον γιο του που εργάζεται στωικά στο ψαράδικο καθαρίζοντας λέπια και μύδια, ο μικρός θα απαντήσει ήρεμα και θα βρει καταφύγιο στην παρέα του την ώρα που θα ξεσπάσει ακόμη ένας αναίτιος καβγάς, με τον Οβελίξ να καταγγέλλει τη βία ρίχνοντας στα κεφάλια αυτών που τσακώνονται ένα πελώριο μενίρ. Και όταν η Αδρεναλίνη ετοιμάζεται να αποδράσει από την καταπίεση των νουθεσιών, θα βρει συμμάχους τους νεαρούς φίλους της που θα σταθούν στο πλευρό της παραβαίνοντας τους κανόνες και αψηφώντας τους κινδύνους. Όλα αυτά με αποκορύφωμα το βαθύτατα συγκινητικό τέλος καθιστούν την 38η περιπέτεια του Αστερίξ μία από τις πιο ξεχωριστές της σειράς. Με τη φρεσκάδα των παιδιών να δίνει νέα πνοή κόντρα στους πάντα προβλέψιμους μεγάλους. Και το σχετικό link...

Ο εκδότης του στην Ελλάδα, Γιώργος Τσίτσοβιτς και ο πρώην υπεύθυνος επικοινωνίας της Μαμούθκομιξ, Κωστής Κατσακιώρης, που τον είχε επισκεφθεί στο ατελιέ του μοιράζονται αναμνήσεις από τον θρυλικό γάλλο σχεδιαστή που έφυγε από τη ζωή πριν λίγες μέρες. Εικονογράφηση: Κατερίνα Καραλή «Ήταν ψηλός, λίγο γεμάτος, χαμογελαστός. Ήταν λίγο Οβελίξ, αν θες. Προσιτός, μέχρι ενός σημείου, και, μετά από αυτό, απόμακρος. Πατρική φιγούρα που έβγαζε κύρος και πυγμή. Σίγουρα ιδιαίτερος, ήταν αδύνατο να βρεθείς δίπλα του και να μην αντιληφθεις το μεγαλείο του», ο Κωστής Κατσακιώρης γυρίζει πίσω 13 χρόνια. Τον Απρίλιο του 2007, όταν ως υπεύθυνος επικοινωνίας της Μαμούθκομιξ βρέθηκε στο Παρίσι για την εκδήλωση “Asterix et ses Amis” (Ο Αστερίξ και οι Φίλοι του) με την αφορμή την έκδοσης του ομώνυμου τόμου. Ήταν μια, εκτός σειράς, συλλογή από μικρές ιστορίες, ένας φόρος τιμής των εκδόσεων Αλμπέρ Ρενέ στον θρυλικό σχεδιαστή του Γαλάτη ήρωα, Αλμπέρ Ουντερζό, που σταμάτησε να πίνει από τον μαγικό ζωμό της ζωής πριν λίγες μέρες στα 92 του χρόνια. Προκαλώντας πένθος σε γενιές και γενιές ανθρώπων που αγαπήσαμε τα κόμιξ μέσα από τις μαγικές του ιστορίες. «Ο συλλογικός αυτός τόμος κυκλοφόρησε για τα 80α τότε γενέθλια του Ουντερζό και φιλοξενούσε 24 καλλιτέχνες που είχαν συνεργαστεί ή/και επηρεαστεί από το έργο του. Θυμάμαι ας πούμε τον Achdé (που δύο χρόνια μετά υποδεχθήκαμε στο Γαλλικό Ινστιτούτο για τα “50 χρόνια Αστερίξ”) ή τον Zep. Έγιναν τα εγκαίνια της σχετικής έκθεσης, υπήρχε κι ένα βραδινό event για 50-60 ανθρώπους απ’ όλον τον κόσμο. Είχαμε κάνει μάλιστα κι έναν διαγωνισμό στην Ελλάδα και είχε ταξιδέψει και μια τυχερή αναγνώστρια για τις εκδηλώσεις. Το πιο σημαντικό, βέβαια, ήταν η επίσκεψη στο γραφείο του. Εκεί που 10-12 άτομα είδαμε το μεγάλο ταμπλό πάνω στο οποίο σχεδίαζε και είχαμε την ευκαιρία να πούμε 2-3 κουβέντες μαζί του σε μια συγκινητική γνωριμία, αφού πάνω απ’ όλα ήμασταν fans. Και, φυσικά, να πάρουμε ένα αυτόγραφο, από τα πιο πολύτιμα πράγματα που έχω στο αρχείο μου», συμπληρώνει ο Κωστής Κατσακιώρης που σήμερα είναι στέλεχος επιχειρήσεων στον τομέα της βιωσιμότητας κι αειφόρου ανάπτυξης. Η πρώτη ιστορία του Αστερίξ δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Pilote, στις 29 Οκτωβρίου του 1959. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τότε ότι ο ήρωας που επινόησαν ο Ρενέ Γκοσινύ κι ο Αλμπέρ Ουντερζό θα εξελισσόταν σε μια από τις κορυφαίες φιγούρες της ένατης τέχνης, θα μεταφραζόταν σε περισσότερες από 100 γλώσσες, θα μεταφερόταν στο σινεμά, θα συμβάδιζε με την ανάπτυξη της τεχνολογίας κι εκτός από t-shirt κι αξεσουάρ θα γινόταν και video-game, για να μη μιλήσουμε και για το θεματικό πάρκο που άνοιξε στο Παρίσι το 1989. Ο Ουντερζό, ας τον λέμε έτσι αν και μάλλον η σωστή προφορά του επωνύμου του είναι «Υντερζό» με τα χείλη σουφρωμένα προς τα έξω, δεν έκρυψε ποτέ ότι αγαπούσε ιδιαίτερα τον Οβελίξ (ο οποίος μάλιστα δεν ήταν στο αρχικό πλάνο, αλλά προέκυψε ως συμπρωταγωνιστής γιατί ο Αστερίξ έπρεπε… να μιλάει με κάποιον). Σιγά σιγά, εμπλούτισε το σύμπαν του με ήρωες όπως το σκυλάκι Ιντεφίξ που σχεδιάστηκε για τον Γύρο της Γαλατίας, αλλά έμεινε κατ’ απαίτηση των αναγνωστών (που μάλιστα τον βάφτισαν κιόλας σε σχετικό διαγωνισμό), ενώ πολύ συχνά σχεδίαζε ήρωες των ιστοριών με βάση αληθινά πρόσωπα οπως ο ιταλός ηθοποιός Λίνο Βεντούρα (το pattern του Ρωμαίου εκατόνταρχου), ο τότε δήμαρχος Παρισίων-μετέπειτα Πρόεδρος Ζακ Σιράκ ή ακόμα και η γυναίκα του με την οποία μοιάζει η Φαλμπαλά (άσχετα αν ο ίδιος δεν το παραδέχθηκε ποτέ). Συχνά σε συνεντεύξεις του ομολογούσε ότι αισθανόταν ριγμένος τα πρώτα χρόνια της έκρηξης της δημοφιλίας του Αστερίξ, αφού το περισσότερο credit πήγαινε στον σεναριογράφο Γκοσινύ που όμως έφυγε νωρίς, μόλις στα 51 του το 1977. Ο Ουντερζό αποφάσισε τότε να κρατήσει ζωντανό τον ήρωα, αναμείχθηκε μάλιστα και στο σενάριο. Με τα χρόνια να περνούν και τον μύθο του Αστερίξ να μεγαλώνει πήρε κι ο ίδιος το μερίδιο της επιτυχίας που του αναλογεί. Μέχρι να αποσυρθεί το 2009 πουλώντας τα δικαιώματα του ήρωα στον εκδοτικό γίγαντα Hachette. Στην Ελλάδα, οι ιστορίες του Αστερίξ κυκλοφορούσαν από διάφορους εκδότες χωρίς ιδιαίτερη αναγνώριση μέχρι το 1989. Τότε απέκτησε τα δικαιώματά τους ένας σχετικά νέος εκδοτικός οίκος που όμως είχε ήδη στο ρόστερ του δύο ακόμα εμβληματικούς κόμικ ήρωες, τον Τεν Τεν και τον Λούκι Λουκ. Ήταν η Μαμούθκομιξ του Πάνου Κουτρουλάρη και του Γιώργου Τσίτσοβιτς. Η πρώτη κίνηση με τον Αστερίξ ήταν να μειώσουν την τιμή (από 550 σε 350 δρχ.) και να επεκτείνουν το δίκτυό τους στα περίπτερα και τα πρακτορεία διανομής τύπου σε όλη την Ελλάδα. Κι ακολούθησε το μπαμ που γέμισε τα καλοκαίρια, την παιδική μας ηλικία, τις ενήλικες αναμνήσεις μας… «Κάποια περίοδο, αναλογικά και με τον πληθυσμό, ήμασταν τέταρτοι στην Ευρώπη σε πωλήσεις μετά από Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, πολύ πάνω π.χ. από Αγγλία-Ιταλία. Συνολικά έχουν φύγει πάνω από 7 εκατομμύρια Αστερίξ αυτά τα 30 χρόνια. Η χρυσή περίοδος θα έλεγα ήταν ως το 2002», θυμάται ο Γιώργος Τσίτσοβιτς. Έχει κι εκείνος λίγο πολύ τις ίδιες αναμνήσεις από τον Ουντερζό: «2-3 φορές τον είχα δει σε φεστιβάλ και σε εκδηλώσεις του Αστερίξ – κύριος, αστός, λίγο στριφνός, πάντα με την καλή του κυρία και την κόρη του». Φυσικά, ακόμα και σχεδιαστικά, ο ήρωας δεν έμεινε ίδιος αυτά τα 60 χρόνια ζωής του. «Σαφώς και υπάρχει αλλαγή. Δεν περιγράφεται εύκολα με λέξεις. Αν δει κανείς τον “Αστερίξ στο Παλάτι”, το νο. 1, και το συγκρίνει με το νούμερο 20, θα βρει τεράστιες διαφορές. Ο χαρακτήρας έγινε πιο στρογγυλός. Πιο κοντά στον Ντίσνεϋ, πιο καρτουνίστικη γραμμή. Έχουν αλλάξει πια και οι τρόποι εκτύπωσης, η ψηφιακή επεξεργασία κάνει το κόμικ ζωγραφική. Κάτι που μας φέρνει στα χρώματα, εκεί που κάθε 3-4 χρόνια κάνουν κάτι νέο. Για γίνει πιο μοντέρνο και για να πουλάνε το υλικό. Στους συλλέκτες και σε μας για τις επενεκδόσεις», λέει ο Γιώργος Τσίτσοβιτς, τονίζοντας παράλληλα ότι «ήταν πάντα πάρα πολύ αυστηρές οι προδιαγραφές απ’ έξω. Τσέκαραν τα πάντα και είχαν επισημάνσεις-διορθώσεις ακόμα και για εκδόσεις του Αστερίξ στα ποντιακά ή τα κρητικά που βγάλαμε αργότερα». Το 1958-59, οι Γκοσινύ και Ουντερζό θέλησαν να κάνουν μια σειρά διασκεδαστική, χιουμοριστική. Πώς πέτυχαν να φτιάξουν έναν ήρωα τόσο διαχρονικό τελικά; Τι είναι αυτό που συναρπάζει ακόμα στον Αστερίξ, 61 χρόνια και 38 άλμπουμ μετά; Ο Κωστής Κατσακιώρης πιστεύει ότι πρόκειται για έναν ήρωα επίκαιρο κάθε στιγμή. «Ακόμα και στη σημερινή, δύσκολη συγκυρία της καραντίνας είναι το σχέδιο και το πνεύμα του Αστερίξ που καλούντα να βρουν εφαρμογή. Κι έπειτα είναι ένας ήρωας που αγγίζει τον καθένα μας, αλτρουιστής και περήφανος. Οι ιστορίες θα μεταφέρουν την κληρονομιά του από γενιά σε γενιά αφου μιλάνε για τα πιο ανθρώπινα συναισθήματα: χαρά-λύπη-εγωισμό-αγάπη. Επίσης, ο χρόνος του φέρθηκε καλά, το πέρασμά του σε άλλα τερέν όπως το σινεμά δεν τον έκανε π.χ. κάτι σαν ήρωα των Transformers». Ο Γιώργος Τσίτσοβιτς βάζει και μια άλλη διάσταση. «Νομίζω, ο Αστερίξ συγκινεί ως ο αδύναμος που κατατροπώνει τους ισχυρούς». Μιλώντας για την εξέλιξη του ήρωα παρατηρεί ότι «ως χαρακτήρας ο Αστερίξ τελευταία “κατέβηκε” 2-3 χρόνια σε ηλικία. Τα άλμπουμ είναι πιο βατά, πιο εύκολα. Όχι ότι δεν έχει και πάλι κρυφά ή επίκαιρα καλαμπούρια. Πάντα ήταν πολιτικός στο δεύτερο επίπεδό του, χωρίς όμως να είναι ποτέ στο μυαλό του Γκοσινί ή του Ουντερζό να μιλήσουν αλληγορικά για την Ευρώπη». Το τελευταίο άλμπουμ που κυκλοφόρησε με τον Ουντερζό εν ζωή ήταν Ο Αστερίξ και ο Υπεριταλικός. Μετά, ο «Μάστερ» – όπως τον αποχαιρέτισε ο σπουδαίος κομίστας Μαρκ Μίλλαρ (Kick-Ass, Kingsman) – αναχώρησε. Πιθανώς για την Κατοικία των Θεών… Πηγή

Στο προηγούμενο τεύχος αναφερθήκαμε στο αξεπέραστο έργο του Αλμπέρ Ουντερζό, συνδημιουργού του Αστερίξ, που πέθανε πριν από λίγες μέρες. Σήμερα τον λόγο παίρνουν ο Περικλής Κουλιφέτης, ο Πάνος Ζάχαρης και ο Δημήτρης Καμένος, και καταθέτουν τη δική τους καλλιτεχνική άποψη για τον σπουδαίο χιουμορίστα. O Ουντερζό τον Σεπτέμβριο του 1985 σε ένα Bugatti του 1927 μαζί με φιγούρα του Αστερίξ Είναι το «Kαι ο ουρανός έπεσε στο κεφάλι τους» το κύκνειο άσμα του Αλμπέρ Ουντερζό; Του Περικλή Κουλιφέτη Ο πρόσφατος θάνατος του μεγάλου και αγαπημένου δημιουργού μού έφερε στη μνήμη πολλές αγαπημένες αναμνήσεις με τον Αστερίξ, τον Οβελίξ, το γαλατικό χωριό, όπως και σχεδιαστικές κορυφώσεις του Ουντερζό σε δασώδη τοπία, ρωμαϊκά αρχιτεκτονήματα, πόζες χαρακτήρων και γλαφυρών καρτουνίστικων εκφράσεων. Μεταξύ αυτών θυμήθηκα και το «Kαι ο ουρανός έπεσε στο κεφάλι τους», ένα αρκετά αλλόκοτο άλμπουμ του Αστερίξ που μπορεί να θεωρηθεί κάλλιστα το καλλιτεχνικό «αντίο» του Γάλλου σχεδιαστή. Η ιστορία αυτή σε σενάριο και σχέδιο του Ουντερζό δημοσιεύτηκε το 2005 και – παρά την επιτυχία της στις πωλήσεις – σχολιάστηκε αρκετά αρνητικά από τους κριτικούς. Και όχι πολύ άδικα. Όλοι οι φαν του Αστερίξ, νομίζω, συμφωνούν πως το σενάριο δεν ήταν ποτέ το δυνατό σημείο του Ουντερζό. Οι περισσότερες (όλες; όχι όλες!) ιστορίες του Αστερίξ που έγραψε και σχεδίασε μόνος του μετά τον θάνατο του σεναριογράφου/συνδημιουργού Ρενέ Γκοσινί είναι στην καλύτερη μέτριες: αδιάφορες πλοκές, άνοστα αστεία και αναίτια σουρεάλ στιγμιότυπα χαρακτηρίζουν τις περισσότερες από τις δέκα αυτές ιστορίες. Με το «Kαι ο ουρανός έπεσε στο κεφάλι τους» φάνηκε πως ο Αλμπέρ το τερμάτισε, μια και το γαλατικό χωριό δέχεται… επίσκεψη εξωγήινων! Το όλο κόνσεπτ αλλά και η εξέλιξη της πλοκής δεν λειτούργησαν πολύ καλά, προκαλώντας από αμηχανία έως εκνευρισμό στον πιστό αστεριξικό φαν, με πολλούς να το θεωρούν μέχρι σήμερα το χειρότερο άλμπουμ της διάσημης σειράς (ακόμα κι εγώ όταν το διάβαζα ως παιδί το 2005 θυμάμαι να νιώθω περίεργα). Όμως αυτές οι παράγραφοι δεν γράφονται για να κακολογήσουν τον αποθανόντα, αλλά για να αναλυθεί ένα άλμπουμ στο οποίο διακρίνεται ο ειλικρινής αποχαιρετισμός ενός μεγάλου δημιουργού. Το εξώφυλλο του «Και ο Ουρανός έπεσε στο Κεφάλι τους». Πρόκειται για αντιστροφή του εξωφύλλου του 1ου άλμπουμ της σειράς, του «Αστερίξ ο Γαλάτης» του 1959, και αποτελεί άλλο ένα δείγμα «κλεισίματος του κύκλου» από τον Ουντερζό. Στο «Και ο ουρανός έπεσε στο κεφάλι τους», δυο εξωγήινες φυλές επισκέπτονται το γαλατικό χωριό αναζητώντας το μυστικό όπλο των Γαλατών που τους κάνει πανίσχυρους: τον μαγικό ζωμό. Από τη μία οι φιλειρηνικοί Τατζίλβιοι και από την άλλη οι επιθετικοί Νάγκμα. Οι ομοιότητες των δυο φυλών με γνώριμους λαούς του δικού μας παρόντος είναι οφθαλμοφανείς. Οι Τατζίλβιοι με τον κοντούλη, μοβ Τουν σε σχεδιαστικό στιλ rubber hose (αλά Μίκι Μάους) και τους κλώνους-Σούπερμαν με κεφάλια Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ, είναι οι Αμερικάνοι. Οι ζηλόφθονοι και αρματωμένοι Νάγκμα, με τα ρομπότ και το στερεοτυπικό κίτρινο ασιατικό χρώμα δέρματος, είναι οι Ιάπωνες. Αλλά γιατί ο Ουντερζό να κάνει αυτήν την παρομοίωση; Πρόκειται για ρατσισμό; Όχι (εντελώς). Ο 78χρονος τότε Ουντερζό αποτυπώνει σε αυτό το άλμπουμ την παγκόσμια σκηνή κόμικς όπως την έβλεπε εκείνος. Το γαλατικό χωριό/γαλλοβελγική σκηνή βρίσκεται απέναντι στους υπεράριθμους, δυνατούς και «προηγμένους» εξωγήινους/αμερικανική και ιαπωνική σκηνή. Ακόμα και τα ονόματά τους είναι αναγραμματισμοί: ο πλανήτης Τατζίλβ του Γουόλτ Ντίσνεϊ (Tadsylwine: Walt Disney) και οι Νάγκμα των μάνγκα. Αποζητούν τον μαγικό ζωμό, την πηγή της δημιουργικότητας και πρωτοτυπίας των γαλλοβελγικών κόμικς. Τον ρόλο των «καλών» εξωγήινων θα πάρει η αμερικανική σκηνή, λόγω της επιρροής που είχε ο Ουντερζό – μα και όλοι οι Γαλλοβέλγοι δημιουργοί της γενιάς του – από αυτήν. Δεν κρύβει άλλωστε την ευγνωμοσύνη του, κλείνοντας το άλμπουμ με ένα ευχαριστήριο σημείωμα στον «μεγάλο Τατζίλβιο […] δρυΐδη» Walt Disney, στου οποίου τη «μαρμίτα με το μαγικό φίλτρο που μόνο αυτός κατείχε το μεγάλο μυστικό του» δηλώνει πως έπεσε. Οι «κακοί» εξωγήινοι είναι τα μάνγκα, οι «νέοι παίκτες» στο παγκόσμιο προσκήνιο, τα οποία από τη δεκαετία του ’90 επεκτάθηκαν ραγδαία από την Άπω Ανατολή στη Δύση, μαγεύοντας τους αναγνώστες και επηρεάζοντας τους νέους δημιουργούς. Με επιφύλαξη αλλά όχι και άτοπα, μπορεί να υποθέσει κανείς πως ο γερασμένος Ουντερζό τα είδε με αρνητικό βλέμμα: ξενόφερτα κόμικς που έρχονται να κλέψουν τη δόξα από τα ντόπια γαλλικά. Αλλά ούτε και οι Τατζίλβιοι αποτυπώνονται με απόλυτα θετική χροιά, μιας και οι προθέσεις τους να κατασχέσουν τον μαγικό ζωμό για την ασφάλεια του σύμπαντος από τους «πρωτόγονους» Γαλάτες θυμίζει τις κλασικές αμερικανικές επεμβάσεις για την «εξασφάλιση της ειρήνης». Τα δύο καρέ του άλμπουμ «Και ο Ουρανός έπεσε στο Κεφάλι τους» που συνοψίζουν την οπτική του Ουντερζό για τα παγκόσμια κόμικς και – ίσως ακόμα – προοικονομούν την αποχώρησή του από τον χώρο Και οι δύο εξωγήινες φυλές έχουν σχεδόν τα πάντα: λάμψη, τεχνολογία, φαντασμαγορία, σούπερ ήρωες και ρομπότ που θαμπώνουν τους Γαλάτες – και τους αναγνώστες. Είναι ασφαλώς οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Όμως ο μαγικός ζωμός δεν έχει φτιαχτεί για αυτούς. Ο Νάγκμα και ο Τουν επηρεάζονται αρνητικά από το φίλτρο του γερο-δρυΐδη και δεν αποκτούν την υπεράνθρωπη δύναμη που περίμεναν. Η μαγεία των Γαλλοβέλγων απλά δεν τους ταιριάζει κι έτσι αποχωρούν άπρακτοι, αφήνοντας στην ησυχία του το ανυπότακτο χωριό της γαλλοβελγικής σκηνής και το μυστικό της δύναμής του ασφαλές. Ο Τουν μάλιστα με μια ακτίνα αφαιρεί από τις μνήμες Γαλατών και Ρωμαίων το όλο συμβάν – η ιστορία αυτή θα μπορούσε να μην είχε καν συμβεί. Το τέλος του άλμπουμ μπορεί να συνοψιστεί με τα λόγια του δικού μας ήρωα, του Καραγκιόζη, «αυτοί το δικό τους γλέντι κι εμείς το δικό μας». Ίσως το νόημα όλου του άλμπουμ και της οπτικής του ηλικιωμένου Ουντερζό στην παγκόσμια σκηνή κόμικς συνοψίζεται στη σελίδα 27 του άλμπουμ. Έξω από την οχύρωση του χωριού, οι ανυπότακτοι Γαλάτες έχουν βγει να παρακολουθήσουν την επική σύρραξη των Τατζίλβιων κλώνων και των ρομπότ των Νάγκμα. Οι δύο αντίπαλες δυνάμεις εκτοξεύουν εκκωφαντικά πυρά ίσης δύναμης. Ο άνεμος της σύγκρουσης πετάει πίσω τους έκπληκτους Γαλάτες που κρατούν τα αυτιά τους από τη δυνατή βοή. Μόνον ο Οβελίξ λέει απαξιωτικά: «Πιφ! Πολλή φασαρία για το τίποτα! Όλα αυτά είναι αέρας κοπανιστός! Πάμε βόλτα, Ιντεφίξ!» Παίρνει τον Ιντεφίξ και απομακρύνονται. Έτσι κι ο Αλμπέρ παίρνει τα μολύβια και τα μελάνια του κι απομακρύνεται από το προσκήνιο, βετεράνος με τα παράσημά του. Το 2009 θα εκδώσει ακόμα ένα άλμπουμ Αστερίξ («Τα γενέθλια των Αστερίξ και Οβελίξ: η Χρυσή Βίβλος») και το 2011 θα παραδώσει τη δημιουργική σκυτάλη της σειράς στους Zαν-Ιβ Φερί και Ντιντιέ Κονράντ. Όμως τον τελευταίο του λόγο πιστεύω πως τον έδωσε τότε, το 2005, αφήνοντας στο κύκνειο άσμα του τη γνώμη του για τη σκηνή κόμικς (που τόσο πολύ αγάπησε και διαμόρφωσε) και τους Γαλάτες, για άλλη μια φορά, να στήνουν τσιμπούσι κάτω από τον έναστρο ουρανό… Ήταν τρελός αυτός ο Γαλάτης Του Πάνου Ζάχαρη Έχω πολλούς δασκάλους. Δασκάλους αγαπημένους που χωρίς ποτέ να τους ζητηθεί, πιάνουν το χέρι μου και το πιέζουν πάνω σε μια λευκή κόλλα ξανά και ξανά μέχρι να βγει ένα σκιτσάκι της προκοπής. Ξεκίνησα μαθήματα μαζί τους πριν καλά καλά μάθω να διαβάζω. Μου έμαθαν τα βασικά και αργότερα με έβαλαν στο τμήμα των προχωρημένων. Ακόμα σπουδάζω και χαίρομαι που δεν θα αποφοιτήσω ποτέ. Τους αγαπώ αυτούς τους δασκάλους γιατί με βοηθάνε, αλλά με εκνευρίζουν απίστευτα όταν ψάχνω να βρω πώς στο διάολο θα αποδώσω αυτό που έχω σκεφτεί κι εκείνοι έχουν ήδη βρει την πιο όμορφη κι απλή λύση. Δουλεύω πάνω από δέκα χρόνια κι όμως όσο πιο πολύ μαθαίνω τόσο συχνότερα αποζητώ τη βοήθειά τους, απαλλαγμένος από την ανώριμη αυτάρκεια που είχα όταν ξεκινούσα. Ο Ουντερζό είναι ένας από αυτούς. Δάσκαλος αλλά και θύμα. Θύμα ληστείας αφού του κλέβω σχεδιαστικές λύσεις πολύ συχνά. Τα έχει αφήσει αφύλαχτα τα σκίτσα του στη βιβλιοθήκη μου δίπλα στου Μορίς και είναι σαν να μου λέει «παρ’ τα ρε, κάν’ τα ότι θες, μόνο πείραξέ τα λίγο μη γίνεις ρεζίλι». Και τα βουτάω… Τους ρίχνω μια ματιά, τσαντίζομαι και τα αφήνω στην ησυχία τους για να επιστρέψω στη δουλειά μου. Κι αφού λιώσω μια γόμα πάνω στο χαρτί, τα ξανακοιτάω φευγαλέα μπας και μου μείνει κάτι… Ειδικά κάτι νυχτερινά πλάνα, κάτι ρωμαϊκές αρένες, πανοπλίες και κτίρια… Μόνο τα κύματα δεν μπορώ να του κλέψω. Τα προσέχει πολύ μάλλον. Μα πώς στο καλό σχεδίαζε τόσο υπέροχα τη θάλασσα; Ήταν τρελός αυτός ο Γαλάτης. Γκοσινί - Ουντερζό: μια παρτίδα πόκερ Του Δημήτρη Καμένου Πιστεύω ότι ο Αλμπέρ Ουντερζό είναι το όνειρο κάθε σεναριογράφου κόμικς. Γιατί αν μια εικόνα αξίζει χίλιες λέξεις, ο συν-δημιουργός του Αστερίξ είχε τη δύναμη να συμπυκνώσει χίλιες λέξεις σε μια εικόνα. Ήταν από τους λίγους που μπορούσαν να μεταφράσουν τις περιγραφές που δακτυλογραφούσε ο λεπτολόγος Ρενέ Γκοσινί σε ένα μεστό καρέ, αξιοποιώντας και το τελευταίο τετραγωνικό εκατοστό του χαρτιού. Ο Ουντερζό ψήθηκε πολλά χρόνια και ασχολήθηκε με πολλές άλλες δουλειές πριν καταπιαστεί με το opus magnum του, τον Αστερίξ. Αλλά αυτό που διαβάζουμε στην περίπτωση του Αστερίξ είναι μια παρτίδα πόκερ μεταξύ δύο δεινών παικτών. Ο Γκοσινί ποντάρει ιδέες κι ο Ουντερζό απαντά «τα βλέπω», έχοντας στα χέρια του μια τυχερή (αλλά καθόλου τυχαία) μοιρασιά από εμπνευσμένες εικόνες. Σε κάθε γκαγκ, σε κάθε ευφυολόγημα, σε κάθε λογοπαίγνιο του μεγάλου Γκοσινί, ο Ουντερζό έχει να αντιτάξει ένα εξίσου πετυχημένο οπτικό εύρημα. Μερικά γνωστά παραδείγματα: ο τρόπος που ο Αστερίξ αιωρείται κάθε φορά που πίνει το μαγικό φίλτρο. Το ασταμάτητο παιχνίδι με τους όγκους ανάμεσα στον γιγάντιο Οβελίξ και τον μικροσκοπικό Ιντεφίξ. Η θεαματική πτήση των Ρωμαίων έπειτα από κάθε μπούφλα. Τα μουστάκια των Βρετανών που κοιτάζουν τον ουρανό σε αντίθεση με εκείνα των Γότθων που σημαδεύουν το πάτωμα. Το στρογγυλό σουλούπι των παρακμιακών λεγεωνάριων κόντρα στη γωνιώδη κατατομή των αγέρωχων Κορσικανών. Η αντίθεση ανάμεσα στα γεωμετρικώς αψεγάδιαστα αρχιτεκτονήματα των Ρωμαίων και το αναρχικό γαλατικό χωριό που αποδίδεται με καμπύλες, σαν ένας παλλόμενος, ζωντανός οργανισμός. Ο Γκοσινί γράφει έξυπνα. Ο Ουντερζό σχεδιάζει εξίσου έξυπνα. Αλλά τελικός νικητής σε αυτή την ευτυχή αναμέτρηση είμαστε εμείς οι αναγνώστες. Αριστερά ο Αλμπέρ Ουντερζό, δεξιά ο Ρενέ Γκοσινί Για κλείσιμο έχω την εξής σκέψη. Παρόλο που στη μακρά του πορεία ο Ουντερζό δοκίμασε διάφορα στιλ, περνώντας και από πιο ρεαλιστικά ιδιώματα, ο κόσμος του Αστερίξ είναι τόσο στιλιστικά συνεπής που σχεδόν δεν φαίνονται οι ραφές. Σαν να έπλασε μια γλώσσα με πλούσιο λεξιλόγιο, με άψογη γραμματική και συντακτικό χάρη στην οποία ο επαρκής (και φυσικά ταλαντούχος) «ομιλητής» μπορεί να εκφράσει οτιδήποτε. Απόδειξη το πως όταν ήρθε ο καιρός να σχεδιαστεί ο Αστερίξ από ξένα χέρια, ο νέος καλλιτέχνης Ντιντιέ Κονράντ στάθηκε επαρκέστερος του Zαν-Ιβ Φερί που ανέλαβε το μάλλον ακατόρθωτο έργο να αντικαταστήσει τον Γκοσινί! Και το σχετικό link...

Ο Αλμπέρ Ουντερζό ήταν µέχρι τον θάνατό του ο διασηµότερος δηµιουργός κόµικς της Γαλλίας, ένα «ιερό τέρας» της γελοιογραφίας. Το έτερον ήµισυ - µαζί µε τον Ρενέ Γκοσινί - της διάσηµης σειράς «Αστερίξ και Οβελίξ» αποχώρησε από τα εγκόσµια στις 24 Μαρτίου 2020, πλήρης ηµερών στα 92 του, από ανακοπή καρδιάς ενώ κοιµόταν. Ο Ουντερζό ήταν αυτός που σχεδίαζε αρχικά και κατόπιν έγραφε µόνος του και εικονογραφούσε τις περιπέτειες των ανυπότακτων Γαλατών Αστερίξ και Οβελίξ στα περίπου 325 εκατοµµύρια αντίτυπα των 34 άλµπουµ των κόµικς που αγαπήθηκαν πολύ, µεταπήδησαν στον κινηµατογράφο µε 12 ταινίες και απέκτησαν ένα µεγάλο θεµατικό πάρκο στη Γαλλία. Μαζί µε τον σεναριογράφο των περιπετειών αυτών Ρενέ Γκοσινί, ο Αλµπέρ Ουντερζό αποτέλεσε ένα αχτύπητο δίδυµο στο πλαίσιο µιας καλλιτεχνικής συνάντησης που αποδείχθηκε καρµική και τους κατέστησε τους πιο εµπορικούς Γάλλους συγγραφείς στο εξωτερικό. Σήµερα όλοι λένε ότι ο Ουντερζό πήγε επιτέλους να συναντήσει τον φίλο του. Οι Ουντερζό και Γκοσινί ήταν πολύ διαφορετικοί και όµως ταιριαστοί «πατεράδες» ενός ξεχωριστού κόσµου στην κουλτούρα των κόµικς. Ιταλός στην καταγωγή, αλλά Γάλλος µε κάθε ίντσα του ταµπεραµέντου του όπως παραδεχόταν, ο Ουντερζό έµαθε να ζωγραφίζει χάρη στους Αµερικανούς κατά το πρότυπο του Γουόλτ Ντίσνεϊ. Γεννηµένος στην πόλη Φιµ του γαλλικού Βορρά στις 25 Απριλίου 1927 από Ιταλούς γονείς µετανάστες, πήρε το όνοµα του τρίτου παιδιού της οικογένειας των Ουντερζό που έχασε τη ζωή του σε ηλικία µόλις 8 µηνών. Στα παιδικά του χρόνια στα ανατολικά προάστια του Παρισιού, στο Κλισί σου Μπουά, βίωσε τον ρατσισµό κατά των Ιταλών, αν και είχε αποκτήσει τη γαλλική υπηκοότητα από πολύ µικρός, από το 1934, την ίδια χρονολογία που γεννήθηκε και ο Μίκι Μάους. Από το 1951 Η µοίρα του Ουντερζό έµοιαζε µε εκείνη του Γκοσινί, που είχε γεννηθεί το ’26 στο Παρίσι από πατέρα Πολωνό και µητέρα Ουκρανή. Η κοινή τους καλλιτεχνική δηµιουργία από το 1951 έφερε στον κόσµο τον Γάλλο Αστερίξ, «πρόσωπο» της µετανάστευσης, µε ένα τυπογραφικό σύµβολο - τον γνωστό αστερίσκο - για όνοµα, στην αυγή της δεκαετίας του ’60. Ο Αλµπέρ Ουντερζό ασχολήθηκε µε τις τέχνες, κυρίως µε τη ζωγραφική, από µικρή ηλικία. Στα σχέδια του Ντίσνεϊ βρήκε την έµπνευση, στα µεγάλα πρόσωπα του Ποπάι είδε το δικό του όραµα των ανυπότακτων Γαλατών µε τις µεγάλες µύτες και τα έντονα χαρακτηριστικά. Μαζί µε τον Γκοσινί ο Ουντερζό δηµιούργησε σχολή γύρω από τα γαλλόφωνα κόµικς. Το κοινό τους όραµα στη µεταπολεµική Ευρώπη, αν και δεν ξεκίνησε από µια συνειδητή πολιτική στάση, ήταν εδραιωµένο πάνω σε απλές αξίες παγκόσµιου βεληνεκούς: η αντίσταση ενάντια στον κατακτητή έκανε τους αγαπηµένους φίλους και συµπολεµιστές Αστερίξ και Οβελίξ ακαταµάχητους καθώς κατατρόπωναν τους Ρωµαίους που πολιορκούσαν το µικρό γαλατικό χωριό τους από το ένα κόµικς στο άλλο. Φιλία, πίστη σε έναν κοινό στόχο, ελπίδα και µαχητικότητα, χιούµορ που τόνιζε τα προτερήµατα και των Γάλλων αλλά και τα αναγνωρίσιµα ανά τον κόσµο κουσούρια τους, ήταν τα απλά συστατικά του µαγικού φίλτρου που κατέστησαν το κόµικ των Ουντερζό και Γκοσινί δηµοφιλές, µεγαλύτερη επιτυχία στην Ευρώπη από τον «Τεντέν» του Ερζέ. O Ουντερζό αγαπούσε πολύ τον χειροδύναµο, «βραχώδη» Οβελίξ, τον ανθρώπινο υπερδύναµο κολοσσό. Ίσως γιατί ήταν δική του έµπνευση, ένας δυνατός αλλά αργόστροφος σύντροφος για τον ευφυή αλλά µικρόσωµο Αστερίξ. Και ο ίδιος, όπως ο αγαπηµένος του «Οβελίσκος» που δεν σταµατά να λαξεύει τα µενίρ τα οποία κουβαλά στις πλάτες του και εκτοξεύει προς τον εχθρό, ήταν ένας λαξευτής-σχεδιαστής του χαρτιού, επιφορτισµένος να εικονογραφεί τις ιστορίες του Γκοσινί µε τον αστειότερο τρόπο. Ο πρόδρομος του Αστερίξ Ο Αλµπέρ Ουντερζό δηµιούργησε µε τον Ρενέ Γκοσινί πρώτα τον Oumpah-Pah, πρόδροµο του Αστερίξ, κόµικ εντός των σελίδων του γαλλοβελγικού περιοδικού «Τεντέν». Η πρώτη περιπέτεια του Αστερίξ ξεπήδησε από τα πενάκια των δύο συνεργατών το 1959 στο περιοδικό «Pilote», ενώ το πρώτο άλµπουµ του «Αστερίξ του Γαλάτη» εκδόθηκε το 1961: ο Αστερίξ ήταν ένας Γάλλος ήρωας, κατά το κοινό πρότυπο του Γάλλου ήρωα και η κοινή απόφαση ήταν να τοποθετηθεί η δράση στην αρχαία Γαλατία. Η µεγάλη επιτυχία του Αστερίξ απέφερε τα επόµενα χρόνια πωλήσεις εκατοµµυρίων αντιτύπων του κόµικ και όταν ο Γκοσινί πέθανε, το 1977, ο Ουντερζό συνέχισε τις µάχες του γαλατικού χωριού γράφοντας και σχεδιάζοντας µόνος, πουλώντας τα κόµικς µέσω του εκδοτικού του οίκου Albert-Rene. Στα χρόνια που ακολούθησαν προέκυψαν δικαστικές διαµάχες για τη διεκδίκηση των δικαιωµάτων των πρώτων 24 άλµπουµ των Ουντερζό και Γκοσινί από τον Dargaud, αρχικό εκδότη της σειράς των «Αστερίξ και Οβελίξ», ενώ το 2009 ο ίδιος ο Ουντερζό πούλησε το µετοχικό του κεφάλαιο στα δικαιώµατα της πρωτότυπης σειράς που κέρδισε πίσω στον οίκο Hachette, ο οποίος ανέλαβε και τις εκδόσεις των κόµικς. Το αποτέλεσµα ήταν µια νέα δικαστική διαµάχη µε τη µοναχοκόρη του Σιλβί, που απέκτησε µε τη σύζυγό του Άντα Μιλάνι, την οποία παντρεύτηκε το 1953. Η κληρονοµιά των Αστερίξ και Οβελίξ στην ποπ κουλτούρα της εποχής µας θα συνεχιστεί και µετά τον θάνατο του Αλµπέρ Ουντερζό. Άλλωστε είχε φροντίσει ο ίδιος γι’ αυτό παραχωρώντας το πενάκι του σε νεότερους γελοιογράφους µετά τη συνταξιοδότησή του το 2011. Το 2015, στα 87 του χρόνια, είχε επανέλθει στο προσκήνιο µε ένα οργισµένο και θλιµµένο σκίτσο των Αστερίξ και Οβελίξ σε ένδειξη διαµαρτυρίας και πένθους για το τροµοκρατικό χτύπηµα στο σατιρικό περιοδικό «Charlie Hebdo» και την ελευθερία του λόγου που κόστισε τη ζωή σε συναδέλφους του γελοιογράφους. Και το σχετικό link...

Και πριν πεθάνει, σίγουρα τον είχαμε σκεφτεί αρκετοί τούτες τις ζόρικες μέρες τον Αλμπέρ Ουντερζό, τον έναν από τους δύο πατέρες του Αστερίξ, του Οβελίξ και της υπόλοιπης τερπνής παρέας. Είχαμε σκεφτεί δηλαδή, έτσι εγκλωβισμένους όπως μας κρατάει η πανδημία, να ζητήσουμε και πάλι λίγη βοήθεια από τις σελίδες που ιστορούν τις περιπέτειες των ηρωικών Γαλατών επί Ιουλίου Καίσαρα. Δεν είμαστε λίγοι, στην Ελλάδα, στη Γαλλία κι αλλού στην Ευρώπη, που επιστρέφουμε στον «Αστερίξ» κάθε ένα ή δύο χρόνια, με τον ρυθμό του ο καθένας και τις ανάγκες του. Ξαναδιαβάζουμε τα παλιά τεύχη (αρχικά σε μετάφραση του Κώστα Ταχτσή και κατόπιν του Αργύρη Χιόνη) για να χρησιμοποιήσουμε το χιούμορ τους σαν αναμνηστικό εμβόλιο ή σαν αναμνηστικές συνεδρίες βελονισμού. Ίσως με τα χρόνια το άφθονο γέλιο που προκαλούσε κάποια ατάκα του Ρενέ Γκοσινί ή μια εικονογραφική λεπτομέρεια διά χειρός Ουντερζό να έγινε χαμόγελο, αλλά μια χαρά είναι κι έτσι. Είπα λίγο πριν «κι αλλού στην Ευρώπη», άφησα δηλαδή έξω τις Ηνωμένες Πολιτείες. Όσο ξέρω, οι ήρωες που πλάστηκαν από τον Ουντερζό και τον Γκοσινί δεν τα κατάφεραν ιδιαίτερα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ούτε έντυποι ούτε κινηματογραφημένοι (σαν καρτούν ή εμψυχωμένοι από ηθοποιούς). Κι ας είχαν ανακαλύψει την Αμερική περίπου μιάμιση χιλιετία προ Κολόμβου. Είχαν ανακαλύψει τα «γλου-γλου», δηλαδή τις γαλοπούλες, που όμως όσο νόστιμες κι αν ήταν, δεν μπόρεσαν να λυτρώσουν τον βεργολυγερό Οβελίξ από το πάθος του για τα αγριογούρουνα. Το σπίρτο του γαλλικού διδύμου δεν πέρασε τον ωκεανό. Δεν έχουμε άλλωστε να κάνουμε με κόμικ που το εξαντλεί η μια κι έξω ανάγνωση. Ο Γκοσινί, ο κειμενογράφος, και ο Ουντερζό, ο σκιτσογράφος, που μετά το 1977, οπότε πέθανε το έτερόν του πνευματικό ήμισυ, έγραφε και το κείμενο, ετοίμασαν ένα τραπέζι πλούσιας φαντασίας, σκορπίζοντας πάνω του και κάμποσα ψίχουλα πειραγμένης ιστορίας. Το χιούμορ τους, στον λόγο και στην εικόνα, δεν είναι απλοϊκό και ετοιματζίδικο. Υπάρχουν φυσικά αρκετά μοτίβα, σαν μόνιμα νήματα στην εξύφανση κάθε νέας περιπέτειας (η πείνα του Οβελίξ, ο πανικός από τις μουσικές απόπειρες του Κακοφωνίξ, τα λατινικά του γερο-πειρατή), αλλά κι αυτά με τον τρόπο της έκπληξης μας τα πρόσφερε πάντα η φαντασία του διδύμου στα τεύχη που δημιούργησε η έμπνευσή τους συνεργαζόμενη. Απόδειξη και τα τεύχη του «Αστερίξ» που εμφανίστηκαν στην αγορά με την υπογραφή τρίτων. Όλα τους έμειναν μακριά από το πρότυπο. Και το σχετικό link...

Με τον τρόπο που το εύχεσαι σε πρόσωπο οικείο και αγαπημένο, σε κάποιον μακρινό θείο ξεχασμένο από τον χρόνο. Με τρόπο σχεδόν τρυφερό, σχεδόν παρήγορο. Στα 92 του, στο σπίτι του, στο κρεβάτι του, από ανακοπή στον ύπνο του. Έτσι έφυγε στις 24 του Μάρτη από τη ζωή ο Αλμπέρ Ουντερζό, συνδημιουργός και ζωγράφος του Αστερίξ. Γιατί ο Ουντερζό ήταν ο μακρινός θείος όλων μας. Ο μεγάλος μας οικείος ακόμα κι αν οι περισσότεροι δεν μπορούμε να ανακαλέσουμε το πρόσωπό του στη μνήμη μας. Ανακαλούμε όμως διαρκώς τα πρόσωπα που δημιούργησε, όλους τους ήρωες που πέρασαν από τις σελίδες των Αστερίξ, πρόσωπα με τα οποία συναντηθήκαμε τόσο πολλές φορές που κατέληξαν συγγενικά. Γιατί οι ιστορίες του Γκοσινί και τα σκίτσα του Ουντερζό είναι οι εφευρέτες του άλλου χρόνου μας. Αυτό που επικρατεί στα Αστερίξ είναι μια ιστορικά ακριβής αχρονικότητα. Εκεί όπου το παρελθόν συναντιέται με τρόπο αρμονικό με τα σύγχρονα γεγονότα, τα σύγχρονα ήθη συνυπάρχουν με τρόπους παλαιούς, ενώ ιστορικά πρόσωπα διαφορετικών εποχών συναθροίζονται μέσα στη γελοιογραφία ενός χρόνου συνολικού, πέρα από τον αναχρονισμό. Ο Ιούλιος Καίσαρας και ο Βερσιζεντόριξ συναντούν τους Μπιτλς και τον Κερκ Ντάγκλας, οι γαλέρες και τα ρωμαϊκά στρατόπεδα το μποτιλιάρισμα και την ξενοφοβία. Οι ήρωες δεν γερνούν, τα γεγονότα που πέρασαν σπάνια επηρεάζουν την κατοπινή ζωή τους. Οι ήρωες και τα γεγονότα συμμετέχουν στην ιστορία με τον ίδιο τρόπο που ένα παιδί φαντάζεται τον εαυτό του στο παρελθόν όταν διαβάζει μια ιστορία. Δίπλα στα ιστορικά πρόσωπα, πρωταγωνιστής αλλά πάντοτε με διακριτική παρουσία, με το ανάστημα που μόνο τα παιδικά χρόνια μπορούν να δώσουν. Παντοδύναμος, αθώος και αγαπητός. Ακριβώς σαν τον Οβελίξ και τον Αστερίξ. Και ταυτόχρονα, παράλληλα με την παιδική υφή του κόσμου, παράλληλα με το ατελείωτο χιούμορ και με τη γελοιογραφία της ζωής απλώνεται η εμμονική συνέπεια των δημιουργών στην ιστορική ακρίβεια. Αντλώντας ιστορίες και λεπτομέρειες από τους Βίους του Πλούταρχου, τον Τάκιτο και το Bello Gallico του Ιούλιου Καίσαρα, τόσο στη ροή της αφήγησης όσο και στην αποτύπωση του σκίτσου, ο Γκοσινί και ο Ουντερζό γειώνουν τη φαντασία στην πραγματικότητα αίροντας την αντίθεση μεταξύ τους. Και εντός αυτής της άρσης περνούν μερικοί από τους πιο αγαπημένους ήρωες που αποθηκεύσαμε στον παιδικό μας χρόνο. Είναι αυτοί οι λίγοι, οι ευτυχισμένοι λίγοι. Έγκλειστοι και περιφρουρημένοι, οι Γαλάτες του μικρού χωριού είναι οι πιο ελεύθεροι άνθρωποι στον κόσμο. Περιορισμένοι, ταξιδεύουν ανελλιπώς σε κάθε μήκος και πλάτος, αν και αριθμητικά ελάχιστοι επικρατούν απέναντι στην πραγματικότητα μιας αχανούς αυτοκρατορίας και τελικά κερδίζουν παραμένοντας αθώοι. Οι ήρωες ερωτεύονται κοκκινίζοντας, βοηθούν ο ένας τον άλλο χωρίς ανταλλάγματα, καταναλώνουν την υπερβολή των ατελείωτων πιάτων και όταν καβγαδίζουν κανείς δεν παθαίνει κακό. Γιατί τα Αστερίξ δεν ηθικολόγησαν ποτέ. Οι περιπέτειες των ηρώων, οι νίκες, οι ήττες και οι εκβάσεις του κάθε μύθου ποτέ δεν ορίστηκαν από ένα απόλυτο καλό με όρους ιδανικού ή απαράβατης αλήθειας. Πίσω από τα κίνητρα των ηρώων, πίσω από την ανθρωπινότητα των πρωταγωνιστών αυτό που επικρατεί είναι η ηθική της φιλίας, οι άγραφοι κώδικες της παρέας, όπως αυτοί ενσαρκώνονται περισσότερο από οπουδήποτε στη σχέση του Αστερίξ με τον Οβελίξ. Μια σχέση που διεκδικεί μαζί τους και ο αναγνώστης στην κάθε του νέα ανάγνωση. Γιατί δίπλα στον χρόνο των ιστοριών του Αστερίξ και του Οβελίξ, δίπλα στον χρόνο των αναφορών (από τον Σπάρτακο μέχρι το rock and roll) και στον χρόνο των δημιουργών (του Γκοσινί και του Ουντερζό) έρχεται τελικά να προστεθεί και ο χρόνος του αναγνώστη, το διαρκές παρόν της ανάγνωσης. Ένα παρόν που ενώ προχωρά μέσα στις ηλικίες – από ανάγνωση σε νέα ανάγνωση – και ενώ οι αναγνώστες τελικά μεγαλώνουν, αυτό δεν αλλάζει. Ακόμα και αν κάθε ηλικία μας κατασκευάζει έναν διαφορετικό αναγνώστη με διαφορετικά φορτία και διαφορετικές απαιτήσεις, η επιστροφή στα Αστερίξ μάς επαναφέρει στην πραγματικότητα του ενός αναγνώστη. Εκεί που όλες οι ηλικίες και οι αναγνώσεις συνυπάρχουν συμφιλιωμένες. Ακόμα και μέσα στο χάος των ημερών, με την αναγγελία του θανάτου του Ουντερζό, η παιδική μας ηλικία μοιάζει να γέρασε απότομα. Και το σχετικό link...

Μια συζήτηση με τον δημιουργό του Αστερίξ από το 2005, ο οποίος συνήθιζε να μιλάει με το πενάκι του και απέφευγε τις συνεντεύξεις. Σε μια από τις σπάνιες παραβιάσεις του κανόνα του η Έλγκα Νταϊφά συναντήθηκε μαζί του στο Παρίσι. Ο Αστερίξ, ο Οβελίξ και οι λάτρεις των ιστοριών τους είναι στενοχωρίξ• ούτε το µαγικό φίλτρο δεν µπορεί να τους φτιάξει τη διάθεση. Οι Ρωµαίοι δεν έχουν όρεξη για µάχες, έχουν αφήσει παράµερα τις ασπίδες τους. Τίποτε πια δεν είναι το ίδιο στη Ρωµαϊκή Αυτοκρατορία, στο µικρό γαλατικό αλλά και το παγκόσµιο χωριό. Όλοι είναι κακοκεφίξ. Στις 24 Μαρτίου, οκτώ χρόνια προτού συµπληρώσει τα 100, έφυγε από τη ζωή ο συν-µπαµπάς του πιο αγαπηµένου κόµικ, ο Αλµπέρ Ουντερζό – ή Ιντερζό για τους γαλλοµαθείς – (ο έτερος µπαµπάς, ο σεναριογράφος Ρενέ Γκοσινί, πέθανε το 1977). Στην επίσηµη ιστοσελίδα του Αστερίξ οι Γαλάτες ήρωες αποχαιρετούν τον δηµιουργό τους µε βαθιά υπόκλιση και τη λεζάντα «Μerci Maestro». Εν µέσω της πανδηµίας η οικογένειά του διευκρίνισε πως ο θάνατός του δεν οφείλεται στον κορονοϊό. Τραγική ειρωνεία; Λίγες ηµέρες πριν είχε κάνει τον γύρο του διαδικτύου ένα προφητικό τεύχος του 2017. Στο άλµπουµ µε τίτλο «Ο Αστερίξ και ο υπεριταλικός» αναφέρεται ένας Ρωµαίος λεγεωνάριος που έχει το ευφάνταστο όνοµα Κορονοϊός! Εξήντα ένα χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο πλανήτης πρωτογνώρισε τον υπερτεράστιο Οβελίξ και τον υπερεύστροφο Αστερίξ και απόλαυσε τις πολυµήχανες τρικλοποδιές τους στους… πεντάχαζους Ρωµαίους. Από το 1959 έως σήµερα στις βινιέτες των περιπετειών τους έχουν παρελάσει 78 ήρωες. Ο Αστερίξ και ο Οβελίξ έχουν αναδειχθεί σε δυνατά brand names, σπάνε ρεκόρ και φέρνουν εκατοµµύρια ευρώ: έχουν πουληθεί 370 εκατοµµύρια άλµπουµ παγκοσµίως, οι περιπέτειές τους έχουν µεταφραστεί σε 111 γλώσσες και διαλέκτους, οι χαρακτήρες έχουν ζωντανέψει σε 13 φιλµ (live action και animation) που σπάνε ταµεία, ενώ στη µηχανή που γεννάει χρήµατα έχει προστεθεί και ένα πάρκο ψυχαγωγίας µε ετήσια κέρδη 7.000.000 ευρώ. Τα έσοδα του χρυσωρυχείου Αστερίξ φούσκωσαν τους τραπεζικούς λογαριασµούς του Ουντερζό και η περιουσία του ξεπερνάει τα 150 εκατ. ευρώ. Στη λίστα των πολυτελών αποκτηµάτων του φιγουράρουν εντυπωσιακές επαύλεις στην ειδυλλιακή γαλλική εξοχή όπως και η συλλογή του από οκτώ πανάκριβες Ferrari, κατάλοιπο ίσως της ιταλικής καταγωγής του. Στο γκαράζ του έως και το 1991 βρισκόταν και η θρυλική F40 LM (1991) που κυκλοφόρησε σε µόλις 17 αντίτυπα• τελικά ο Ουντερζό την πούλησε για 540.000 ευρώ. Κάπου εδώ το παραµύθι του ταλαντούχου, αυτοδηµιούργητου εικονογράφου που καταφέρνει να αγγίξει την κορυφή ρίχνει τίτλους τέλους και ο «δράκος» κάνει την εµφάνισή του µε τη µορφή ενός ενδοοικογενειακού εµφυλίου: Ουντερζό εναντίον Ουντερζό. Από τη µία πλευρά των χαρακωµάτων ο καλλιτέχνης, από την άλλη η κόρη του Σιλβί µε τον άντρα της και στη µέση εκατοµµύρια ευρώ. Η σύρραξη δεν θα κριθεί στις αρµατοδροµίες ούτε στη ρίψη των κορµών των δέντρων όπως συµβαίνει στην αστερίξεια πραγµατικότητα, αλλά στις αίθουσες των γαλλικών δικαστηρίων µε επιχειρήµατα που πληγώνουν και ευτελίζουν και τα δύο µέρη. Το 2007 η Σιλβί Ουντερζό αντέδρασε έντονα στην απόφαση του πατέρα της να πουλήσει το 60% των δικαιωµάτων του Αστερίξ στον εκδότη του, δίνοντάς του έτσι τη δυνατότητα να κυκλοφορεί βιβλία και µετά τον θάνατό του. Στην αγωγή της αναφέρθηκε στην «εύθραυστη κατάσταση της υγείας» του πατέρα της που «έπεσε θύµα εκµετάλλευσης». Ο Ουντερζό ανταπάντησε πως εκείνη και ο σύζυγός της «του ασκούν ψυχολογική βία» και πως «ενορχηστρωτής της επίθεσης είναι ο γαµπρός του», ενώ υποχρεώθηκε να περάσει ιατρικά τεστ για να αποδείξει την πνευµατική του διαύγεια. Οι γιατροί έκριναν ότι ήταν «διανοητικά υγιής». Το 2014, ύστερα από µια επταετία δικαστικής φαγούρας, πατέρας και κόρη έβαλαν τελεία στην άγρια αντιπαράθεση τους µε δελτίο Τύπου που συνυπέγραψαν: «Ύστερα από αµοιβαίες παραχωρήσεις συµφιλιωθήκαµε και είµαστε αποφασισµένοι να βρούµε ξανά την ευτυχία». Κανείς ποτέ δεν έµαθε πόσο πολλά ευρώ κόστισε η οικογενειακή σύµπλευση που οδήγησε στην αρµονία. Ραντεβού στο ανοιξιάτικο Παρίσι Συνάντησα τον Αλµπέρ Ουντερζό το 2005 στο Παρίσι για µια τετ α τετ συνέντευξη. Ο καιρός ήταν καθαρός, φωτεινός και εγώ ήµουν πολύ κοντά στην Αψίδα του Θριάµβου σε ένα κοµψό, παρισινό quartier. Το γραφείο του βρισκόταν σε ένα από εκείνα τα κτίρια που ξεπήδησαν µέσα από τα σχέδια του πολεοδόµου και αναµορφωτή του παρισινού αστικού τοπίου Ζορζ Εζέν Οσµάν στα τέλη του 18ου αιώνα. Το ατελιέ του θρύλου µε το πενάκι ήταν στον τρίτο όροφο• ο χώρος λευκός µε µεγάλα παράθυρα χωρίς κουρτίνες. Ολόγυρα κουκλάκια Αστερίξ και Οβελίξ, και όµως δεν κυριαρχούσαν αυτά στον χώρο, αλλά η µεγάλη του αγάπη, η συλλογή του από µινιατούρες Ferrari. Παιδικός τρόπος για να θυµίσει πως οι αληθινές Ferrari βρίσκονται στο γκαράζ του σπιτιού του! Αναρωτήθηκα αν µπαίνοντας στο γραφείο του CEO της Ferrari θα έβλεπα φατσούλες του Αστερίξ. Η εσωτερική απορία ήρθε και έφυγε αστραπιαία. Ο Αλµπέρ Ουντερζό από κοντά θύµιζε τον Λάµπρο Κωνσταντάρα. Ήταν ψηλός, κοκέτης, χαµογελαστός, άνετος, πληθωρικός. Ο αέρας της επιτυχίας ή η γαλατική ευγένεια; ∆εν το έψαξα. Το κόκκινο φωτάκι του recorder άναψε και µαζί του και η κουβέντα µας. Τα συστατικά του µαγικού ζωµού είναι µυστικά. Μπορείτε όµως να αποκαλύψετε τους λόγους της πολύ µεγάλης επιτυχίας του Αστερίξ; Είναι µια ερώτηση που απασχολεί κι εµένα αλλά ακόµη δεν έχω καταφέρει να δώσω απάντηση. Ίσως οι αναγνώστες χαίρονται όταν βλέπουν ότι οι αδύναµοι όχι µόνο αντιστέκονται στους δυνατούς αλλά επιπλέον τους κερδίζουν! Γυρνώντας τον χρόνο πίσω µπορείτε να ανακαλέσετε στη µνήµη σας πώς δηµιουργήθηκε ο Αστερίξ; Τον Αύγουστο του 1959 ο Ρενέ Γκοσινί και εγώ προσπαθούσαµε να σκεφτούµε ποια θα ήταν η καινούργια εκδοτική µας προσπάθεια. Αρχικά ο Ρενέ πρότεινε η ιστορία να εξελίσσεται στην προϊστορική εποχή. Τότε του είπα να γράψουµε για τον Νεάντερταλ και την παρέα του αλλά δεν του άρεσε η ιδέα. Αργότερα του µίλησα για τους Γαλάτες… Ενθουσιάστηκε. Το ίδιο απόγευµα ξεκινήσαµε δουλειά. Πιστέψατε τότε ότι είχατε µια δυνατή ιδέα; Θυµάµαι πόσο ξαφνιάστηκα αλλά και πόσο χάρηκα όταν στα πρώτα χρόνια του Αστερίξ κυκλοφορούσα στον δρόµο και άκουσα µια κυρία να φωνάζει τον σκύλο της Ιντεφίξ. Ο Αστερίξ και οι ιστορίες του δηµιουργήθηκαν για να χαρίζουν το χαµόγελο και όχι για να κάνουν µάθηµα. Πότε συνειδητοποιήσατε ότι οι περιπέτειες του Αστερίξ δεν είναι ένα ακόµη κόµικ αλλά γράφουν ιστορία; Πριν από πολλά χρόνια µια συµµαθήτρια της κόρης µου στην ερώτηση της δασκάλας «ποιοι είναι οι δρυΐδες» απάντησε ότι «είναι µάγοι που κόβουν γκι µε το χρυσό δρεπάνι και το χρησιµοποιούν για να παρασκευάσουν τον µαγικό ζωµό των Γαλατών». Απίστευτο; Σχηµατικά ο Αστερίξ συµβολίζει το µυαλό και ο Οβελίξ τη δύναµη. Ποιο στοιχείο είναι χρησιµότερο στις σύγχρονες µάχες, τις µάχες της καθηµερινότητάς µας; Νοµίζω ότι η ουσία κρύβεται στον συνδυασµό. Όλοι µέσα µας κρύβουµε λίγο από Οβελίξ και λίγο από Αστερίξ. Εσείς όµως σε ποιον έχετε αδυναµία; Τους αγαπάω όλους σαν παιδιά µου αλλά ξεχωρίζω τον Οβελίξ, ίσως γιατί µοιάζουµε• έχουµε και οι δύο µεγάλη κοιλιά! Ποια διαδικασία ακολουθείτε για τη δηµιουργία ενός νέου άλµπουµ; Ο κεντρικός κορµός µε παιδεύει πάρα πολύ. Μέχρι να βρω την ιστορία που θα µε ικανοποιήσει απόλυτα είµαι πολύ νευρικός και ιδιαίτερα αγχωµένος. Αφού κατασταλάξω, χρειάζοµαι έναν ολόκληρο χρόνο για να γράψω το σενάριο. Στη συνέχεια ακολουθεί το εύκολο κοµµάτι, η εικονογράφηση. Όταν έφυγε από τη ζωή ο Ρενέ Γκοσινί σκεφτήκατε να βρείτε κάποιον άλλο συνεργάτη; Πεθαίνοντας ο φίλος µου Ρενέ πίστεψα ότι ο Αστερίξ έπρεπε να σταµατήσει, να κλείσει ο κύκλος του. Από την επόµενη µέρα όµως αυτού του τόσο θλιβερού γεγονότος λάµβανα µηνύµατα από τους θαυµαστές των ηρώων µας που µου ζητούσαν – σχεδόν µε παρακαλούσαν – να συνεχίσω και έτσι πήρα το ρίσκο και δεν έβαλα τελεία. Έχετε σχέσεις µε την οικογένεια Γκοσινί; Ναι, αλλά δεν θα ήθελα να επεκταθώ. Στις ιστορίες σας οι Γαλάτες αναφωνούν: «Είναι τρελοί αυτοί οι Ρωµαίοι». Σήµερα εσείς ποιον θα βάζατε στη θέση των «τρελών Ρωµαίων»; Υπάρχουν πολλοί «τρελοί» ανάµεσά µας (γελάει πολύ και δυνατά). Ζούµε δύσκολες µέρες και µια τέτοια κουβέντα σαν αυτή που λένε οι Γαλάτες είναι απόλυτα επίκαιρη και δικαιολογηµένη. Σήµερα θα την έλεγαν σε πολλούς. Σκεφτείτε αυτούς που κυβερνούν αλλά και εκείνους που ευθύνονται για τα τροµοκρατικά χτυπήµατα. Πώς βλέπετε το µέλλον του Αστερίξ; Είναι σαν να ρωτάτε για το δικό µου µέλλον. ∆εν είµαι πια νέος, όταν λοιπόν φύγω από τη ζωή ο Αστερίξ δεν θα υπάρχει ως ιστορία αλλά θα ζει µέσα από τις ταινίες και τα άλµπουµ. Σας υπόσχοµαι όµως ότι θα ζήσω πολλά πολλά χρόνια ακόµη. Όταν ήµουν επτά χρόνων ήθελα να γίνω κλόουν για να προσφέρω γέλιο. Σήµερα µέσα από τον Αστερίξ νιώθω ότι ίσως το πέτυχα. Και το σχετικό link...

Με το έργο του ο Αλμπέρ Ουντερζό έκανε εκατομμύρια ανθρώπους να γελάσουν, να ενδιαφερθούν για την Ιστορία και τον παγκόσμιο πολιτισμό και πάνω απ’ όλα να ζηλέψουν τους ανυπότακτους και αδούλωτους Γαλάτες. Ο Αστερίξ είναι αναμφίβολα ο πιο δημοφιλής χαρακτήρας των ευρωπαϊκών κόμικς και ένας από τους πιο γνωστούς ήρωες της ένατης τέχνης παγκοσμίως. Η ιδέα για τον βραχύσωμο Γαλάτη ξεπήδησε από την οργιώδη φαντασία του Ρενέ Γκοσινί, αλλά για την εικόνα του ήταν αποκλειστικά υπεύθυνος ο Αλμπέρ Ουντερζό. Οι Γκοσινί και Ουντερζό το 1975 Η συνεργασία των δύο εμβληματικών δημιουργών ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 και ένα από τα πρώτα αποτελέσματά της ήταν ο Ινδιάνος Ούμπα-Πα, ένας χαρακτήρας που μπορεί να μη γνώρισε την επιτυχία που είχαν όσοι ακολούθησαν αλλά έμαθε τους δυο καλλιτέχνες να δουλεύουν μαζί, να μοιράζονται ιδέες, να πειραματίζονται, να τολμούν. Το 1959 ανέλαβαν από κοινού τις τύχες του περιοδικού Pilote με κόμικς που δεν απευθύνονταν σε μικρούς αναγνώστες αλλά σε μεγαλύτερα παιδιά, εφήβους, ακόμα και ενηλίκους. Ο Γκοσινί ανέλαβε τη συνολική επιμέλεια και ο Ουντερζό την καλλιτεχνική διεύθυνση. Παρά τον φόρτο της έκδοσης ενός περιοδικού και του συντονισμού πλειάδας σπουδαίων δημιουργών, οι δυο φίλοι δεν σταμάτησαν να συνεργάζονται και σύντομα παρουσίασαν την πρώτη τους μεγάλη επιτυχία, μια χιουμοριστική σειρά με Γαλάτες πρωταγωνιστές στα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Αστερίξ, ο Οβελίξ και όλοι οι παράξενοι, ανυπότακτοι και καλοφαγάδες Γαλάτες, που βάζουν πάνω απ’ όλα την ελευθερία τους κόντρα σε έναν πάνοπλο στρατό κατακτητών, κέρδισαν αμέσως τις εντυπώσεις του κοινού. Η πρώτη ιστορία με τίτλο «Αστερίξ ο Γαλάτης», που συγκεντρώθηκε σε ενιαίο άλμπουμ το 1961, άνοιξε τον δρόμο για μια ξέφρενη πορεία, τόσο δημιουργικά για τους δυο καλλιτέχνες όσο και εκδοτικά. Οι Γκοσινί και Ουντερζό εξηγούν πώς συνέλαβαν την ιδέα για τον Αστερίξ (1962) Οι Γκοσινί και Ουντερζό, μέχρι τον θάνατο του πρώτου το 1977 σε ηλικία 51 ετών, φιλοτέχνησαν 24 ιστορίες με πιο γνωστές τις: «Αστερίξ και Κλεοπάτρα» (1965), «Ο Αστερίξ Λεγεωνάριος» (1967), «Ο Αστερίξ στους Ολυμπιακούς Αγώνες» (1968), «Η Κατοικία των Θεών» (1971), «Ο Μάντης» (1972) κ.ά., που όλες μεταφράστηκαν σε δεκάδες γλώσσες, πούλησαν εκατομμύρια αντίτυπα αλλά, παραδόξως, δεν σημείωσαν μεγάλη επιτυχία στις ΗΠΑ, ίσως λόγω της μεγάλης αμερικανικής παράδοσης στο υπερηρωικό είδος που δεν άφηνε χώρο σε εναλλακτικούς και χιουμοριστικούς ήρωες με πεδίο δράσης τους την Ευρώπη της αρχαιότητας. Από το 1977 και μετά ο Ουντερζό συνέχισε τις ιστορίες του Αστερίξ γράφοντας ο ίδιος τα σενάρια και φυσικά σχεδιάζοντάς τα («Η Μεγάλη Τάφρος», «Η Οδύσσεια του Αστερίξ», «Η Γαλέρα του Οβελίξ» κ.ά.) μέχρι το 2005, όταν και κυκλοφόρησε το «Και ο Ουρανός Έπεσε στο Κεφάλι τους» που ήταν και το τελευταίο άλμπουμ του Αστερίξ με τη συμμετοχή του. Η αλήθεια είναι ότι για τις περισσότερες από αυτές τις ιστορίες η κριτική δεν ήταν ένθερμη καθώς, αν και τα σχέδια παρέμειναν στα υψηλά πρότυπα του παρελθόντος, το χιούμορ ήταν εμφανώς διαφορετικό από αυτό του Γκοσινί και τα σενάρια είχαν όλο και περισσότερες αναφορές στη σύγχρονη ζωή, γεγονός που δεν ικανοποίησε μια μερίδα πιστών οπαδών του Αστερίξ. Αυτό από την άλλη δεν μείωσε σε τίποτα την εμπορική επιτυχία και τις ατέλειωτες επανεκδόσεις και μεταφράσεις. Η πρώτη περιπέτεια (1980) που δημιούργησε ο Ουντερζό μόνος του μετά το θάνατο του Γκοσινί Από το 2013 τις τύχες των Γαλατών ανέλαβαν δυο νέοι Γάλλοι δημιουργοί, οι Jean-Yves Ferri και Didier Conrad, που συνεχίζουν πάνω στα χνάρια των Γκοσινί και Ουντερζό με αρκετή επιτυχία μέχρι σήμερα. Ως προς καθαυτό το σχεδιαστικό μέρος και τη μοναδική δεξιοτεχνία του Ουντερζό, αξίζει να επισημανθεί η σπάνια ικανότητά του να αποδίδει με έναν εξόφθαλμα στερεοτυπικό τρόπο σχεδόν κάθε χαρακτήρα, κάθε κοινωνική ομάδα, κάθε εθνική προέλευση, χωρίς ποτέ να γίνεται προσβλητικός ή να μπορεί να χαρακτηριστεί ρατσιστής. Η πολιτική ορθότητα φυσικά δεν είχε απλωθεί τόσο έντονα, στην τέχνη γενικά και στην τέχνη των κόμικς ειδικότερα όταν ο Ουντερζό ξεκίνησε να σχεδιάζει, αλλά το χιούμορ του ήταν τόσο επιτυχές και οι προθέσεις του τόσο προδήλως αγαθές που θα ήταν υπερβολή να δεχτεί κριτική επειδή παρουσιάζει τον αφελή Οβελίξ ως ευτραφή, τον υπερήλικα Μαθουσαλίξ στα όρια της άνοιας, τους Αιγύπτιους κοντούς και σχεδόν ομοιόμορφους, τους Έλληνες με μεγάλες μύτες, τους Αφρικανούς με φουσκωτά χείλια. Αυτό όμως δεν γίνεται για να χλευαστούν οι άνθρωποι ή οι λαοί αλλά για να γίνουν ταχέως αναγνωρίσιμοι. Άλλωστε όλοι αντιμετωπίζονται από τα ευφυή πενάκια του Ουντερζό με την ίδια διάθεση για χιούμορ. Απόσπασμα από «Το δώρο του Καίσαρα» (1974). Όλες οι ιστορίες του Αστερίξ κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μαμούθ Κόμιξ. Όπως σημειώνει και η Μαριάννα Μίσιου στο εξαιρετικό βιβλίο της για τον Γκοσινί και τις θεωρητικές, ερμηνευτικές και διδακτικές διαστάσεις των κόμικς με τίτλο «Τα Κόμικς από το Περίπτερο στη Σχολική Τάξη – Ξεφυλλίζοντας τον Γκοσινί»: «Εκτός από τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του κάθε λαού, οι ενδυματολογικές επιλογές και τα χρηστικά αντικείμενα συμβάλλουν στον σχηματισμό της εξωτερικής εμφάνισης του Άλλου που τον διαχωρίζει από το Εγώ. Τα κοινά και συνηθισμένα αντικείμενα του Άλλου είναι αξιοπερίεργα και αλλόκοτα για κάποιον που δεν ανήκει στην κουλτούρα του. Για τον λόγο αυτόν κάθε τέτοιο αντικείμενο επισημαίνει την ετερότητα παραπέμποντας στον χαρακτήρα και τη νοοτροπία του Άλλου. Για παράδειγμα στον Αστερίξ, η ενδυμασία που αποτελείται από προβιές ζώων φοριέται από λαούς που εμφανίζονται ως τραχείς, όπως οι Γότθοι και οι Νορμανδοί. Οι Γότθοι τυλίγονται με μια προβιά, τα πόδια τους είναι γυμνά και κρατούν πελέκια ή ρόπαλα, γεγονός που ενισχύει την εντύπωση της βαρβαρότητας. Οι Νορμανδοί φορούν και αυτοί γιλέκα από προβιά και πίνουν από ανθρώπινα κρανία. Αντίθετα οι Έλληνες φορούν χλαμύδα και κρατούν στις πλάτες τους αμφορείς, οι Γαλάτες ψηλές βράκες και ξίφη, ενώ οι ενδυμασίες των Βρετανών είναι από ύφασμα τουίντ ή καρό, από όπου αναδύεται μια σχετική κομψότητα και συχνά κρατούν ένα φλιτζάνι τσάι». Αυτή η πολυποικιλότητα των εμφανίσεων και των συμπεριφορών βρίσκει την αποθέωσή της όμως στους τρόπους που ο Ουντερζό αποδίδει τα πραγματολογικά στοιχεία, την αρχιτεκτονική, τη ρυμοτομία, ακόμα και τα φαγητά και τα οχήματα και περισσότερο τα στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε λαού. Όπως επισημαίνει η Μαριάννα Μίσιου: «Στα “αντικείμενα” του Άλλου ανήκουν και τα αξιοθέατα που ανακαλύπτουν στα ταξίδια τους οι Γαλάτες πρωταγωνιστές, τα οποία αποτελούν ισχυρά σύμβολα της συλλογικής ταυτότητας. Χάρη στη μεγάλη τους διάδοση, τα μνημεία της πολιτισμικής κληρονομιάς του κάθε λαού είναι παγκοσμίως γνωστά και αναγνωρίζονται εύκολα από τους αναγνώστες κάθε πολιτισμού. Παράλληλα το σύνολο αυτών των αναφορών μαρτυρεί την αναγνώριση της πολιτισμικής ταυτότητας του Άλλου. Για παράδειγμα, όταν ο Αστερίξ και οι φίλοι του φτάνουν στην Αθήνα απολαμβάνουν την Ακρόπολη, τις δωρικές στήλες του Παρθενώνα, το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς […] Παρόμοια στη Βρετανία ο Οβελίξ φυλακίζεται στον Πύργο του Λονδίνου, ένα από τα πιο γνωστά ιστορικά κτίρια και ένα από τα σύμβολα του Λονδίνου που κατά καιρούς χρησιμοποιήθηκε ως κάστρο και ως φυλακή για αριστοκράτες […] Στην Αίγυπτο οι πρωταγωνιστές συναντούν την αρχαία πόλη Λούξορ, τη Σφίγγα και τις πυραμίδες, ενώ στη Γενεύη διέρχονται από το κτίριο των Ηνωμένων Εθνών». Το στίγμα λοιπόν στις ιστορίες των Γκοσινί και Ουντερζό για περίπου δύο δεκαετίες και στο έργο του Ουντερζό μόνου του για τις επόμενες τρεις δεν δίνουν τα αρνητικά στερεότυπα, αλλά οι χιουμοριστικές αναπαραστάσεις του Άλλου όπως είναι καταγεγραμμένος, εσφαλμένα ίσως, στη συλλογική μνήμη και γνώση. Οι προθέσεις όμως είναι αγαθές και με γνώμονα το καλοπροαίρετο χιούμορ. Επιπλέον, η δημοκρατικότητα των χιουμοριστικών αναπαραστάσεων από τις οποίες δεν ξεφεύγει κανείς, κι ακόμα περισσότερο οι Γαλάτες πρόγονοι του Ουντερζό που αποδίδονται με το μέγιστο του χιούμορ, αίρει κάθε επιφύλαξη. Το έργο του Ουντερζό ήταν και θα είναι αξεπέραστο για πολλές γενιές αναγνωστών που γνώρισαν μέσω των σχεδίων του και των πανέξυπνων αναχρονισμών του δεκάδες πολιτισμούς και συμπεριφορές, μνημεία και συνήθειες λαών, ιστορικά και πολιτικά γεγονότα. Και πάντα με επίκεντρο την αδάμαστη ψυχή μιας ομάδας ανθρώπων που επιλέγουν να ζήσουν αδούλωτοι απέναντι σε μια πολεμική μηχανή. Ο Ουντερζό, όπως και ο Γκοσινί, ποτέ δεν εξιδανίκευσε τον Αστερίξ και τους συγχωριανούς του. Τους παρουσίασε οξύθυμους, γκαφατζήδες, ευκολόπιστους, δεισιδαίμονες αλλά την κρίσιμη στιγμή μονιασμένους και καθόλου διστακτικούς να πράξουν το αυτονόητο: να υπερασπιστούν τη γη τους κόντρα στον εισβολέα. Όχι μόνο με τα λόγια αλλά και εμπράκτως. Με δικαιολογημένη και επιβεβλημένη βία κόντρα στη βία του ισχυρού. Και το σχετικό link...

Είναι σαν να διαλέγεις ένα τραγούδι από το αγαπημένο σου συγκρότημα. Ή το ομορφότερο χαρακτηριστικό ενός προσώπου που δεν χορταίνεις να κοιτάς. Κι ας μιλάμε εδώ για σκίτσα και χρώματα, για τοπία και φιγούρες, σε ιστορίες μόλις 48 σελίδων: αν γέλασες μαζί τους ως παιδί κάποιο καλοκαιρινό απομεσήμερο, αν ως ενήλικας εντόπισες ιστορικές λεπτομέρειες που σου διέφευγαν, τότε όλες οι περιπέτειες του Αστερίξ μοιάζουν τέλειες σαν τη μύτη της Κλεοπάτρας ή τα μαλλιά της Φραμπάλας. Για τα σενάρια του δαιμόνιου Ρενέ Γκοσινί, που έφυγε από τη ζωή το 1977, έχουν ήδη γραφτεί πολλά. Για την εικονογράφηση που τα συνόδευε σε ένα σπάνιο συνδυασμό αφηγηματικού ρυθμού και σχεδιαστικής απλότητας, αρκεί μια ματιά σε τεύχη όπως «Ο Αστερίξ στην Κορσική», «Η κατοικία των θεών» ή «Οι δάφνες του Καίσαρα». Οι ανθρώπινες φιγούρες αποκαλύπτουν μόνες τους τον κωμικά εκφραστικό τους πλούτο: τόσοι ψαρωμένοι λεγεωνάριοι, ματαιωμένοι πειρατές, αγανακτισμένοι πωλητές αγριογούρουνων, αλλά και κρυόμπλαστροι Βρετανοί, καταφερτζήδες Έλληνες ή μιλιταριστές Γότθοι, δείχνουν καθαρά πόσο δύσκολη αλλά διασκεδαστική υπόθεση είναι το οπτικό χιούμορ. Την περασμένη Τρίτη ο Αλμπέρ Ουντερζό, σχεδιαστής όλων των παραπάνω, συνδημιουργός και τελικά μοναχικός ενορχηστρωτής των περιπετειών του Αστερίξ, πέθανε από καρδιακή προσβολή στο σπίτι του στο Νεϊγί σε ηλικία 93 ετών. «Ήταν πολύ κουρασμένος τις τελευταίες εβδομάδες» έλεγε η μελαγχολική κατακλείδα της ανακοίνωσης του θανάτου του, λες και όλα τα σχέδια μιας ζωής τον είχαν καταπονήσει ανεπανόρθωτα. Η αλήθεια είναι ότι τα πρώτα του χρόνια ως επαγγελματίας της Ένατης Τέχνης είχαν ξενύχτι: «Το να ζεις από τα κόμικς ήταν πολύ δύσκολο εκείνες τις μέρες, έπρεπε λοιπόν να σχεδιάζω έναν αστρονομικό αριθμό σελίδων για να βγει ο μήνας», θυμόταν κάποτε. Μιλούσε για την περίοδο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν είχε εγκαταλείψει τα όνειρα να γίνει κλόουν ή μηχανικός αεροσκαφών σαν τον μεγαλύτερο αδελφό του Μπρούνο και εργαζόταν ως εικονογράφος παιδικών ιστοριών στη Société Parisienne d’Édition, και έπειτα ως κομίστας σε μικρούς εκδοτικούς ή ως «ρεπόρτερ-σχεδιαστής» σε περιοδικά. Στα διαπλαστικά εκείνα χρόνια είχε δημιουργήσει μια παρωδία του Ταρζάν, αλλά και μια ιστορία με πρωταγωνιστές τον παντοδύναμο Άρις Μπακ και τον κοντοπίθαρο Καστανιάκ. Μέχρι που το 1951 στο βελγικό πρακτορείο ειδήσεων International Press γνωρίστηκε με τον Ρενέ Γκοσινί. Σύμφωνα με τον θρύλο, ο ήρωας με τα ξανθά μουστάκια και ο εύσωμος φίλος του με τις κόκκινες κοτσίδες γεννήθηκαν στο διαμέρισμα του Ουντερζό, ένα βράδυ με πολλά τσιγάρα και ποτήρια παστίς. «Στα πρώτα μου σκίτσα εμφανίστηκε ένας χαρακτήρας ψηλός, ταιριαστός με τη διαδεδομένη εικόνα των Γαλατών. Τότε ο Ρενέ μου έβαλε την ιδέα ενός ήρωα μικρόσωμου, αδύναμου, όχι οπωσδήποτε ευφυούς και όμορφου, αλλά πάντως ξύπνιου και επιτήδειου, κόντρα στα πρότυπα που ήθελαν πρωταγωνιστές με τους οποίους να ταυτίζονται τα παιδιά», έγραφε ο Ουντερζό στα απομνημονεύματά του. Κάπως έτσι ο Αστερίξ ο Γαλάτης έκανε το ντεμπούτο του στο περιοδικό Pilote στις 29 Οκτωβρίου του 1959. Η πρώτη ομώνυμη ιστορία του κυκλοφόρησε αυτοτελώς το 1961 από την Dargaud, ενώ σειρά είχαν το «Χρυσό δρεπάνι» και ο «Αστερίξ στους Γότθους». Γκοσινί και Ουντερζό είχαν ήδη συνεργαστεί στις περιπέτειες του ερυθρόδερμου Ούμπα-Πα, όμως εδώ χτύπησαν μια φλέβα ευρωπαϊκή, παγκόσμια: τα καμώματα των πεισματάρηδων και καβγατζήδων Γαλατών, που υπερασπίζονται το μικρό χωριό τους από τους φουκαράδες λεγεωνάριους του Ιούλιου Καίσαρα, παρουσίαζαν μεταπολεμικά την εικόνα ενός κόσμου, όπου όσες μάχες και αν ξεσπούσαν, στο τέλος δεν υπήρχε ούτε ένας νεκρός. Οι μάχες. Οι περίφημες μάχες μεταξύ μαγικού ζωμού και ρωμαϊκού ιμπεριαλισμού, μια πανδαισία από χρώματα και μπούφλες που ο Ουντερζό εμπνεύστηκε έχοντας διαβάσει ως πιτσιρικάς πολύ Ποπάι. Το σχεδιαστικό του στυλ θα εντασσόταν κατόπιν στην «καθαρή γραμμή», τη «ligne claire» των γαλλοβελγικών κόμικς, όμως ο ίδιος θα δήλωνε ότι βασική του επιρροή ήταν ο Γουόλτ Ντίσνεϊ και ταινίες όπως το «Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι». Ο Μίκι Μάους επίσης · το 1934 ήταν η χρονιά που κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του Journal de Mickey στη Γαλλία και που οι γονείς τού Ουντερζό, δύο Ιταλοί μετανάστες εγκατεστημένοι στα προάστια του Παρισιού, πήραν επιτέλους τη γαλλική υπηκοότητα. Η καταγωγή του μικρού Ουντερζό έκανε τους συμμαθητές του να τον φωνάζουν πειρακτικά «μακαρονά» και τον ίδιο να επιμένει ότι δεν τον λένε Αλμπέρτο αλλά Αλμπέρ. Όσο ο πατέρας του εργαζόταν ως ξυλουργός, η μητέρα του έδινε σε εκείνον και στα αδέλφια του λευκά χαρτιά και μολύβια για να περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους. Ο Αλμπέρ φαντάστηκε τις πρώτες του ιστορίες επηρεασμένος και πάλι από τον αδελφό του Μπρούνο, που προσπαθούσε να γλιτώσει από τους ναζί στην κατεχόμενη Γαλλία. Το πιο εντυπωσιακό από όλα; Είχε γεννηθεί με έξι δάχτυλα σε κάθε χέρι και αχρωματοψία. Το πρώτο διορθώθηκε με επέμβαση. Το δεύτερο με πολλές ετικέτες κολλημένες στους μαρκαδόρους του. Σε μια συνέντευξη του 2015 έλεγε ότι λίγο μετά την κυκλοφορία του πρώτου Αστερίξ είχε ρωτήσει ένα ψηλομύτικο στέλεχος της Dargaud γιατί δεν προωθεί αρκετά το καινούργιο κόμικ. «Όταν φτάσετε τις 30.000 αντίτυπα θα το σκεφθούμε», ήταν η απάντηση. Δεκαετίες αργότερα, τα συνολικά 38 τεύχη του Αστερίξ έχουν μεταφραστεί σε περίπου 110 γλώσσες και διαλέκτους έχοντας πουλήσει σχεδόν 370 εκατομμύρια αντίτυπα. Στην Ελλάδα ήρθαν στα τέλη του ’60 από τις εκδόσεις «Σπανός», «Ψαρόπουλος» και «Μαμούθ Comix», σε μεταφράσεις του Κώστα Ταχτσή, του Αργύρη Χιόνη, της Ειρήνης Μαραντέι. Η διεθνής εκδοτική τους ιστορία δεν ήταν μόνο ρόδινη: κάτοχος μιας έπαυλης και μια συλλογής από Φεράρι, χρισμένος Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής, ο Ουντερζό θα έφτανε στα δικαστήρια με την κόρη του Σιλβί το 2014 εξαιτίας της απόφασης να πουλήσει τα πνευματικά δικαιώματα του Αστερίξ στην Hachette. Από το 2011 την αφήγηση και τον σχεδιασμό του κόμικ έχουν αναλάβει οι Ζαν-Ιβ Φερί και Ντιντιέ Κονράντ. Τα τελευταία χρόνια ο Ουντερζό δεν ήταν απλώς «πολύ κουρασμένος» · ήταν ανήμπορος να σχεδιάσει έστω μια μικρή αφιέρωση. Τα γραπτά μένουν όμως, έτσι δεν λέμε; Τα σκίτσα και τα χρώματα ομοίως. Και στο τελευταίο καρέ θα στήνεται πάντα ένα γενναίο τσιμπούσι: οι Γαλάτες θα αγκαλιάζονται χωρίς να φοβούνται τίποτα και οι Ρωμαίοι θα μετράνε μπούφλες και αστράκια. Και το σχετικό link...

Αντί οποιασδήποτε άλλης εθιμικής ψευδοείδησης, την Πρωταπριλιά του 1993 η βρετανική "Independent" ανήγγειλε στους αναγνώστες της ότι επιτέλους η ειδική αγγλο-γαλλική ομάδα αρχαιολόγων είχε βρει το χωριό του Αστερίξ! Τα ερείπια που είχαν βρεθεί επέτρεπαν το συμπέρασμα πως επρόκειτο για το πραγματικό γαλατικό χωριό που εικονιζόταν με μεγεθυντικό φακό στην αρχή κάθε νέου επεισοδίου του Αστερίξ. Επινοημένη η είδηση. Όμως αν έδειχνε κάτι πραγματικό το ψεματάκι της έγκυρης εφημερίδας, αυτό ήταν το διαρκές ενδιαφέρον ενός ευρύτατου κοινού για την Ιστορία που είχε διδαχθεί μέσα από τις εικονογραφημένες χιουμοριστικές αφηγήσεις του Ρενέ Γκοσινί και του Αλμπέρ Ουντερζό. Τρία χρόνια αργότερα,το 1996, το "Figaro Magazine" φωτογράφιζε από ψηλά το λιμάνι Erquy, με τον Ουντερζό μέσα από το ελικόπτερο να το δείχνει με το δάκτυλο... "Πήρα την τρομάρα της ζωής μου. Δεν φορούσα ζώνη ασφαλείας, τα πόδια μου κρέμονταν στο κενό, έβρεχε, και το νερό όπως το έσπρωχνε ο έλικας μου μαστίγωνε το πρόσωπο, ενώ το ελικόπτερο έπαιρνε τη μέγιστη κλίση για να φαίνεται όσο γίνεται καλύτερα το χωριό. Και βέβαια μου ζητούσαν να χαμογελώ και να έχω 'φυσικό ύφος'! Το επάγγελμα του σχεδιαστή έχει και κάποιες βρεγμένες πλευρές" σημείωνε ο Ουντερζό, που μάλλον δεν ήταν κι εντελώς άσχετος με τον εντοπισμό στο συγκεκριμένο χώρο του σκηνικού των περιπετειών του Αστερίξ. Το λιμάνι αυτό ήταν από τα πιο αγαπημένα του μέρη κατά τα χρόνια της Κατοχής όταν ήταν έφηβος. Πιθανότατα οι εφηβικές αποδράσεις του πέρασαν μέσα από τα μολύβια του σχεδιαστή και έγιναν ο φανταστικός χάρτης του ανυπότακτου χωριού των Γαλατών... Μια ανορθόδοξη "αναψηλάφηση" Ο Ρενέ Γκοσινί ήταν αναμφίβολα η κινητήρια ψυχή αυτής της επιτυχημένης αφήγησης. Δικά του τα κείμενα, όπως και πολλά άλλα διάσημα, του Μικρού Νικόλα, του Ούμπα-Πα και του Λούκυ Λουκ. Ήταν κι αυτός σχεδιαστής, όμως τα σενάριά του έγιναν μεγάλες επιτυχίες με τη συνδρομή κατά κανόνα άλλων σχεδιαστών. Με τον Αλμπέρ Ουντερζό συνεργάζονται σε κάμποσα διαφορετικά εγχειρήματα τη δεκαετία του 1950, μέχρι που το '59 ο Αστερίξ καταφέρνει να κλέψει την παράσταση. Μέσα από μια ανορθόδοξη "αναψηλάφηση" της Ιστορίας των προγόνων των Γάλλων υπό ρωμαϊκή κατοχή, με πολλά ευφυή λογοπαίγνια, με ευρηματικά ονόματα που ξεγυμνώνουν άμεσα τον ρόλο των υποκειμένων, με τον συστηματικό σαρκασμό των πολιτισμικών διαφορών... Αλλά και με την εύγλωττη παραστατικότητα των πλάνων του Ουντερζό και το ιδιαίτερα κινητικό για τα στάνταρ της εποχής εκείνης σχέδιο των χαρακτήρων και των στιγμιοτύπων από τα ομαδικά δρώμενα, χωρίς τα οποία θα ήταν οι περιπέτειες των Γαλατών μια ακόμα λογοτεχνία του φανταστικού. Χωρίς οπτική ενσάρκωση και γεωπολιτική εδαφικότητα. Δύο μαέστροι Πολλοί λάτρεις της σειράς που έχουν πέσει μικροί στη χύτρα της μαγείας της λένε πως η ψυχική ορμή της χάθηκε οριστικά με τον ξαφνικό χαμό του Ρενέ Γκοσινί το 1977. Και παρότι ο Ουντερζό συνέχισε να γράφει, να σχεδιάζει και να κυκλοφορεί ιστορίες του Αστερίξ μέχρι το 2011, αυτές δεν διατηρούσαν τη ζωντάνια των παλαιότερων. Ίσως έχουν δίκιο. Όμως είναι αληθινά αδύνατον να ξεχωρίσει κανείς σε ποσοστά την εξ αδιαιρέτου συμβολή του σεναριογράφου και του σχεδιαστή, ως των δύο γονέων της ανεπανάληπτης επιτυχίας. Διότι τα πάντα, από τα σκηνικά και τους χαρακτήρες, από το ντεκουπάζ, τον χωρισμό των καρέ και του κειμένου μέχρι τα ευρηματικά ονόματα και το πάρε-δώσε με την Ιστορία, δηλαδή τον χρόνο, τον τόπο και τη φάρσα τους, ήταν προϊόντα δυναμικής ζύμωσης μεταξύ των δύο μαέστρων. Ήταν κέντημα και των δύο οι ιστορίες που για 28 χρόνια παραδίδονταν από γενιά σε γενιά και κυκλοφορούσαν σε εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα η καθεμιά. Δημιούργημα της μεταπολεμικής περιόδου Μια και μιλάμε όμως για Ιστορία, διαλεκτική ένταση και φαντασία, ας μην περιοριζόμαστε ψάχνοντας μόνο κάποιο DNA της επιτυχημένης συνεργασίας σε κάποιο εργαστήρι. Ήταν και η εποχή που επέτρεψε, αν δεν έσπρωξε, τους δημιουργούς να ξετυλίξουν τα κόλπα τους. Να δέσει ο μαγικός τους ζωμός. Η Ευρωπαϊκή και δη η γαλλική μεταπολεμική συνθήκη. Η σκέψη, η καλλιτεχνική δημιουργία και η αναζήτηση ενός ιδιαίτερου στίγματος μέσα από την ανανέωση και τις ανατροπές των τοτέμ, των ταμπού και των... μενίρ. Το όλο και πιο εγγράμματο και αυτοκριτικό χιούμορ κέρδιζε έδαφος σε μια κοινωνία που βαριόταν, λίγες ώρες πριν ξεσπάσει ο Μάης του '68. Η φαντασία στην εξουσία, η κριτική των... Μαθουσαλίξ, οι έφοδοι στον ουρανό! Στον ουρανό; Λέτε να μας πέσει στο κεφάλι τώρα που φορτώθηκε και τον Αλμπέρ Ουντερζό; Και το σχετικό link...

Ο Αλμπέρ Ουντερζό, ο οποίος έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών από καρδιακή προσβολή, υπήρξε ο τρίτος πιο πολυμεταφρασμένος δημιουργός κόμικς μετά τον Γκοσινί και τον Ερζέ. Θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους δημιουργούς των γαλλοβελγικών κόμικς, με μεγάλη επίδραση στις μεταγενέστερες γενιές. Παιδί Ιταλών μεταναστών, γεννήθηκε στις 25 Απριλίου του 1927 στο Φιμ της Μαρν. Ήδη από το νηπιαγωγείο γέμιζε τα τετράδιά του με σκίτσα. Το 1942 ο αδελφός του Μπρούνο έφυγε για τη Βρετάνη και του ζήτησε να τον συνοδεύσει στο Λε Βιγιάζ. Παρότι του άρεσε η περιοχή, ο πόλεμος τον ανάγκασε να επιστρέψει στο Παρίσι. Κατά την απελευθέρωση εργάστηκε ως σκιτσογράφος σε περιοδικά. Μετά την επιστροφή του από το στρατό το 1947, συνεργάστηκε ως γελοιογράφος με δύο πρακτορεία Τύπου. Παράλληλα άρχισε να εργάζεται σε μια εταιρεία παραγωγής κινουμένων σχεδίων με στόχο να γίνει όπως έλεγε «ο Γάλλος Ντίσνεϋ». Η πρώτη προσωπική δουλειά του Ουντερζό ήταν το «Flamberge, gentilhomme gasconne», μια κόμικ περιπέτεια που δημοσιεύτηκε μεταξύ 1945 και 1946. Ακολούθησαν τα επίσης «Clopinard» (1946) και «Belloy» (1948). Για το τελευταίο, από το 1950 κι έπειτα συνεργάστηκε με τον σεναριογράφο Ζαν-Μισέλ Σαρλιέ. Με τον Ρενέ Γκοσινί γνωρίστηκαν τον χειμώνα του 1951 στο Παρίσι και γρήγορα άρχισαν να δουλεύουν μαζί για ένα βελγικό έντυπο. Ο πρώτος σημαντικός κοινός τους τίτλος είναι το «Ιωάννης Πιστολέ» (1952), ένα κόμικ με πειρατές. Το 1958 δημιούργησαν το «Ούμπα-πα», τον πρόδρομο του Αστερίξ. Παρότι βραχύβια, αυτή η κωμική σειρά με πρωταγωνιστές έναν ρωμαλέο Ινδιάνο και τον Γάλλο φίλο του, θεωρείται πλέον ένα από τα αριστουργήματα του διδύμου Γκοσινί-Ουντερζό. Το 1956 ο Ουντερζό μαζί με τον Γκοσινί, τον Σαρλιέ και τον Ζαν Εμπράρντ, δημιούργησαν τις εταιρίες Edipresse (πρακτορείο Τύπου) και της Edifrance (διαφημιστικό πρακτορείο), οι οποίες τους έδωσαν την ευκαιρία για ελεύθερη δημιουργία και έκφραση. Το 1959 ο Γκοσινί ήταν μεταξύ των συνιδρυτών του περιοδικού νεανικού περιοδικού «Pilote» το οποίο είχε τεράστια επιτυχία, μόλις την πρώτη μέρα κυκλοφορίας της πούλησε 300.000 αντίτυπα. Ο αρχισυντάκτης Φρανσουά Κλωτώ προσπαθώντας να αντισταθεί στην κυριαρχία των βελγικών σειρών «Τεντέν» και «Σπιρού» θέλησε να προωθήσει μια συγκεκριμένη εικόνα της Γαλλίας. Για το λόγο αυτό ο Γκοσινί και ο Ουντερζό αναζήτησαν έμπνευση από τη γαλλική ιστορία. Κάπως έτσι αποφάσισαν να ασχοληθούν με τη ρωμαϊκή κατοχή της Γαλατίας. Αρχικά, ο Ουντερζό είχε στο μυαλό του έναν Αστερίξ ψηλό και μυώδη, αλλά τελικά επικράτησε η ιδέα του Γκοσινί. Στις 29 Οκτωβρίου 1959, στο πρώτο τεύχος του «Pilote», έκαναν την εμφάνισή τους οι δύο εναρκτήριες σελίδες της σειράς. Μέσα στις δεκαετίες που ακολούθησαν γνώρισε τεράστια παγκόσμια απήχηση. Το 1959 έκανε επίσης ντεμπούτο το «Τανγκύ και Λαβεντύρ» σε σενάριο του Σαρλιέ και σχέδια του Ουντερζό. Σε αντίθεση με το γνωστότερο καρτουνίστικο στυλ του, εδώ ο Ουντερζό σχεδιάζει μια ρεαλιστική περιπέτεια με ήρωες δύο πιλότους της Γαλλικής Πολεμικής Αεροπορίας. Παρά το σοβινιστικό πνεύμα που τη διακατέχει, τα σενάρια του Σαρλιέ και το σχέδιο του Ουντερζό κάνουν το Τανγκύ και Λαβερντύρ μια από τις κλασικές σειρές περιπέτειας των γαλλόφωνων κόμικς. Ο Ουντερζό με τον Γκοσινί συνέχισαν να εργάζονται μαζί ή ξεχωριστά μέχρι τις 5 Νοεμβρίου 1977, όταν πάνω σε ένα τεστ κοπώσεως ο Ρενέ Γκοσινί άφησε την τελευταία του πνοή από καρδιακή ανακοπή σε ηλικία 51 χρόνων. Ο Ουντερζό από τότε ανέλαβε μόνος του τις περιπέτειες του Γάλλου ήρωα και δημιούργησε τις Éditions Albert René. Συνέχισε να δημιουργεί μέχρι το 2011 όταν αποσύρθηκε από τη σκιτσογραφία, αφήνοντας ως συνεχιστές του έργου του τον Ζαν-Υβ Φερί (κείμενα) και τον Ντιντιέ Κονράντ (σχέδιο). Η επιτυχία της σειράς 34 τόμων του «Αστερίξ και Οβελίξ» υπήρξε τόσο μεγάλη (325 εκατομμύρια αντίτυπα έχουν πουληθεί μέχρι σήμερα) ώστε οδήγησε στην προσαρμογή αρκετών βιβλίων σε 12 ταινίες: οκτώ κινουμένων σχεδίων και τέσσερις με ζωντανούς ηθοποιούς. Υπάρχει επίσης μια σειρά από παιχνίδια βασισμένα στους χαρακτήρες, και ένα θεματικό πάρκο κοντά στο Παρίσι, το Parc Αστερίξ, που είναι βασισμένο γύρω από τη σειρά. Και το σχετικό link...

Αν διάβαζες Αστερίξ είχες γαμάτα παιδικά χρόνια. Εντάξει, στην πραγματικότητα δεν έχω ιδέα αν είχες όντως γαμάτα παιδικά χρόνια, μπορεί να σε είχαν απαγάγει πειρατές και να δούλευες σε κάποιο ορυχείο π.χ., αλλά σίγουρα ξέρω ότι τις στιγμές που πέρασες ακολουθώντας τις περιπέτειες που δημιούργησαν αριστοτεχνικά για εσένα ο Albert Uderzo κι ο Rene Goscinny δεν τις έχεις ξεχάσει μέχρι σήμερα. Επίσης ξέρω ότι αν έχεις αυτά τα τεύχη σπίτι σου σε τακτά διαστήματα και σε διαφορετικές ηλικίες τα περνάς μια επανάληψη και διαπιστώνεις κάθε φορά το μεγαλείο τους, καθώς και τις λεπτομέρειες που πιθανώς δεν μπορούσες να εκτιμήσεις παλιότερα. Κι ας παραδεχτούμε και κάτι άλλο όλοι μαζί. Τα Αστερίξ μας έμαθαν περισσότερη ιστορία από οτιδήποτε άλλο! Πώς τιμάς λοιπόν αυτόν τον τεράστιο δημιουργό, αυτό το κομμάτι της παιδικής μας ηλικίας που έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών στα 93 του χρόνια; Ας επισκεφθούμε μαζί μερικές αγαπημένες δουλειές του, επιλεγμένες από 10 Έλληνες δημιουργούς κόμιξ (με τα δικά τους λόγια, φυσικά). Σταύρος Κιουτσούκης: Η ΔΙΧΟΝΟΙΑ Το να επιλέξεις το αγαπημένο σου τραγούδι των Beatles ή την σοκολάτα που θα έπαιρνες σε ένα ερημικό νησί έχοντας μία μόνη επιλογή είναι κάτι πραγματικά δύσκολο. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και με τα κόμικς, ιδίως αν πρέπει να ξεχωρίσεις ένα τεύχος του Αστερίξ. Παρόλα αυτά στην καρδιά μου θα έχει πάντοτε ξεχωριστή θέση η «Διχόνοια», για δύο λόγους. Αφενός γιατί είναι ο πρώτος τόμος που διάβασα και μέσα απ’ αυτόν μου συστήθηκε όλο το γαλατικό χωριό, και αφετέρου λόγω της «εισβολής» του ζιζανίου που λέγεται διχόνοια μέσα στο ίδιο το απόρθητο γαλατικό χωριό. Ο παραλληλισμός του χαρακτήρα με το διασπαστικό στοιχείο και η – ευτυχώς προσωρινή - επιτυχία αυτού που δεν κατάφερναν οι ρωμαϊκές λεγεώνες με σπαθιά και γροθιές, με κάνει ακόμη και σήμερα να θεωρώ το συγκεκριμένο κόμικς ως το αγαπημένο μου Αστερίξ και Οβελίξ. Πάνος Ζάχαρης: Ο ΑΣΤΕΡΙΞ ΣΤΗΝ ΚΟΡΣΙΚΗ Γιατί είναι το πρώτο τεύχος που διάβασα ένα πρωί στη δουλειά της μητέρας μου τρώγοντας λουκανικόπιτα. Δεν είχα σχολείο και με πάρκαρε σε έναν δερμάτινο καναπέ δίνοντας μου την «Κορσική» και το πρώτο και ίσως το μοναδικό μάθημα επαγγελματικού προσανατολισμού που πήρα στη ζωή μου. Γιατί το εκλογικό σύστημα που προτείνει είναι απλό και βαθιά δημοκρατικό: Οι γεμάτες κάλπες ρίχνονται στη θάλασσα και αρχηγός γίνεται ο δυνατότερος. Γιατί θα ’θελα να αράξω κι εγώ μισή ώρα, όχι παραπάνω, με τα αιωνόβια γερόντια ή να ψαρέψω με την ησυχία μου στο ποτάμι χωρίς να χρειάζεται να σηκώνομαι κάθε έξι μήνες. Γιατί κάθε φορά που το ξαναδιάβαζω προσπαθώντας να καταλάβω τη διαφορά του άγριου γουρουνιού και του εξημερωμένου αγριογούρουνου, αυτό το λεπτό άρωμα κι ανάλαφρο άρωμα του χαρτιού κι ακόμα αυτή η ανεπαίσθητη ανάσα μελανιού και σκόνης με μεταφέρει σε εκείνον τον καναπέ. Κι εκείνη τη λουκανικόπιτα. Δήμητρα Αδαμοπούλου: Ο ΑΣΤΕΡΙΞ ΚΑΙ Η ΧΥΤΡΑ Αγαπημένη μου ιστορία είναι το “Ο Αστερίξ και η χύτρα” όπου ο Αστερίξ και ο Οβελίξ μπλέκουν σε διάφορες περιπέτειες προκειμένου να βρουν λεφτά να γεμίσουν μια χύτρα. Γελάω πολύ με τους τσακωμούς που κάνουν σε αυτό το τεύχος και με τους τρόπους που βρίσκουν για να βγάλουν τα πολυπόθητα σηστέρσια. Επίσης έχει μέσα ατακάρες όπως: “Εδώ τα καλά τα καλά τα καλά αγριογούρουνα!” και φυσικά την ατάκα ορόσημο-συμβουλή ζωής-φάρο αισιοδοξίας που λέει ο Οβελίξ στον Αστερίξ σε μια στιγμή απογοήτευσης: “Μην ανησυχείς Αστερίξ, θα τα καταφέρουμε όλα, έτσι έξυπνοι και λογικοί που είμαστε!”. Θανάσης Πετρόπουλος: Ο ΜΑΝΤΗΣ Παρόλο που πολύ θα ήθελα να κάνω ζαβολιά και να διαλέξω όλα τα άλμπουμ που δημιούργησαν μαζί ο Γκοσινί με τον Υντερζό δεν θα το κάνω – θα πω το άλμπουμ Ο ΜΑΝΤΗΣ. Πιστεύω ότι είναι ίσως μια από τις πιο ώριμες περιπέτειες του Αστερίξ, σεναριακά και σχεδιαστικά και σίγουρα η πιο “σκοτεινή” – η πρώτη σκηνή που ο μυστηριώδης μάντης φθάνει στο γαλατικό χωριό μια νύχτα με καταιγίδα έχει μια σχεδόν φολκ-χόρρορ ατμόσφαιρα, ο Πανοραμίξ λείπει σε συνέδριο δρυίδων, οι δεισιδαιμονίες των Γαλατών σε αντίθεση με τη φωνή της λογικής που αντιπροσωπεύει ο Αστερίξ οδηγούν στην εγκατάλειψη του χωριού, στην κατάληψή του από τους Ρωμαίους και για πρώτη φορά στην ιστορία του κόμικ ΟΛΗ η Γαλατία βρίσκεται υπό Ρωμαϊκή Κατοχή... για λιγουλάκι τουλάχιστον – ξέρουμε όλοι τι γίνεται στο τελευταίο καρέ… Ηλίας Κυριαζής: Ο ΓΥΡΟΣ ΤΗΣ ΓΑΛΑΤΙΑΣ Το πιο food porn από τα άλμπουμ. Ο Αστερίξ κι ο Οβελίξ μαζεύουν λιχουδιές για ένα τραπέζωμα. Από μικρός ήξερα να ξεχωρίζω τα σημαντικά πράγματα στη ζωή. Αλέξια Οθωναίου: Ο ΑΣΤΕΡΙΞ ΚΙ Η ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ Ψηφίζω Το Αστερίξ και Κλεοπάτρα γιατί έχει έξτρα μπόνους κάτι που δεν έχουν οι περισσότερες άλλες περιπέτειες του Αστερίξ, αυτό που λέμε “strong female lead”: την καταπληκτική Κλεοπάτρα! Γιώργος Γούσης: Ο ΜΑΝΤΗΣ Έχω να διαβάσω τεύχος Αστερίξ περίπου 20 χρόνια και σίγουρα η τελευταία φορά θα ήταν κάποιο προεφηβικό μου καλοκαίρι. Ακόμα και τώρα όμως, το πρώτο τεύχος που μου έρχεται στο μυαλό είναι ο «Μάντης». Έκανα μια σύντομη έρευνα για να βρω το γιατί και κατάλαβα πως αυτό το τεύχος και ειδικά αυτός ο χαρακτήρας, έχει πολλά απο τα στοιχεία που με γοητεύουν στις ιστορίες που καταναλώνω αλλά και σε αυτές που φτιάχνω. Το στοιχείο του ξένου που φτάνει σε μια κοινότητα, ο ικανός αφηγητής που ξέρει να ξελογιάζει και να γοητεύει με τα παραμύθια του, το λεπτό όριο μεταξύ του τι είναι αλήθεια και τι αυτό που θελει κάποιος να πιστέψει ως αλήθεια, αλλά και το πως χρησιμοποιεί αυτούς τους ανθρώπους η εξουσία (οι Ρωμαίοι εν προκειμένω). Οπότε μιας και μεγαλώνοντας έχω γίνει μοιρολάτρης, ζωδιάκιας και βγάζω το ψωμί μου λέγοντας ψεύτικες ιστορίες, ο «Μάντης» θα είναι το δικό μου all time classic. Γεωργία Ζάχαρη: Η ΑΣΠΙΔΑ ΤΗΣ ΑΡΒΕΡΝΗΣ ΚΡΑΖΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΒΟΥΝΑ! Διάβαζα Αστερίξ από (πολύ) μικρή; Εννοείται. Έγινα ένα σπασικλάκι στην ιστορία επειδή διάβαζα Αστερίξ από πολύ μικρή; Ίσως. Μου ήταν δύσκολο να διαλέξω αγαπημένο τεύχος; Καθόλου. Συνειδητοποίησα πριν λίγο ότι η Ασπίδα της Αρβέρνης είναι το αγαπημένο μου Αστερίξ επειδή είναι κάπως (ακόμα) πιο ιστορικό από τα άλλα; Πιθανότατα. Η Ασπίδα της Αρβέρνης ξεκινάει κάποια χρόνια πριν το συνηθισμένο δραματικό χρόνο του Αστερίξ, με την ήττα των Γαλατών στην Αλέζια και τον αρχηγό Βερσινζετορίξ να πετάει τα όπλα του στα πόδια του Καίσαρα. Η ασπίδα του κάπως, κάπου χάνεται και στο γνωστό 50 π.Χ. πλέον οι Αστερίξ και Οβελίξ, οι οποίοι βρίσκονται στην περιοχή συνοδεύοντας τον Μαζεστίξ που πηγαίνει για δίαιτα στα ιαματικά λουτρά, καλούνται να την βρουν πριν τον Καίσαρα, ο οποίος θέλει να παρελάσει πάνω της για να ταπεινώσει τους ανυπότακτους Γαλάτες. Είναι λοιπόν μια ιστορία που φωτίζει λίγο παραπάνω το γεγονός ότι η Γαλατία είναι μια κατεκτημένη χώρα, και που μίλησε από την αρχή στην παιδική ψυχούλα μου που υποστήριζε πάντα τους ανυπότακτους και τους ηττημένους και μισούσε τον ιμπεριαλισμό, και αυτός είναι ένας καλός λόγος να την αγαπώ ακόμα και σήμερα. Ως ενήλικη καταλαβαίνω ότι το storytelling της είναι φανταστικό και από τα πλέον δραματικά στη σειρά, χωρίς να παύει να είναι αστείο. Οι Γαλάτες γενικά και ο Μαζεστίξ σε δίαιτα ειδικά, μου θυμίζουν πάντα με κάποια τρυφερότητα τους θείους μου. Και για κάποιο λόγο το gag με την προφορά των Αρβερνιωτών που πουλάνε όλοι ΚΡΑΖΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΒΟΥΝΑ θα μου φαίνεται πάντα εξωφρενικά αστείο. Σπύρος Δερβενιώτης: Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ «Κατοικία των Θεών» - ένα Μasterclass σχεδιαστικής δεινότητας. Aν (ξανα)πέθαινε ο Γκοσινύ, αυτή τη στιγμή θα έγραφα μανιφέστο Ατέρμονης Λατρείας προς κάθε ατάκα του Αστερίξ στην Κορσική. Αλλά πέθανε ο Ουντερζό, οπότε αυτό είναι ένα γράμμα Ανείπωτης Καψούρας για την «Κατοικία των Θεών». Η σχεδιαστική γκάμα του Ουντερζό ξεδιπλώθηκε εκεί σε όλο της το εύρος. Από τη λεπτομερή απεικόνιση της στιβαρής Ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής ως την οργιαστική αποτύπωση του αντίπαλου δέους της περιρρέουσας φύσης, ήταν ένα masterclass αφήγησης μέσω του σχεδίου. Και ω θεέ μου αυτά τα νυχτερινά πλάνα στο δάσος! Τάσος Ζαφειριάδης: Η ΔΙΧΟΝΟΙΑ Ξαναδιαβάζοντας όλα τεύχη του Αστερίξ μεγάλος συνειδητοποίησα πόσες αναφορές και πόσα επίπεδα ανάγνωσης έχανα μικρός. Δύσκολο να διαλέξει κανείς από τα τόσα πολλά και τόσο εξαιρετικά τεύχη, αλλά η «Διχόνοια» μου έρχεται αμέσως στο μυαλό όταν σκέφτομαι ποιο είναι το καλύτερο. Πανέξυπνο στήσιμο καταστάσεων, διασκεδαστικότατοι διάλογοι, μορφολογικοί πειραματισμοί (τα εριστικά λόγια έχουν το δηλητηριώδες πράσινο χρώμα για φόντο), μια για πάντα σύγχρονη ακτινογραφία και μικρογραφία της κοινωνίας. Και φυσικά όλος αυτός ο αλλοπρόσαλλος θίασος αποδίδεται απολαυστικά με γκριμάτσες και καρικατουρίστικη υπερβολή από τον μάστορα Ουντερζό, ο οποίος κάνει τη δουλειά του με τόση επιδεξιότητα που ξεχνάς να προσέξεις πόσο καλός τεχνίτης είναι. Και φυσικά να μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε και τις απαραίτητες μπούφλες: μπορεί να τις έγραφε ο Γκοσινί, αλλά ο μακαρίτης τις ζωγράφιζε πιο χορταστικά από κάθε άλλον! Υ.Γ. Κι ας μην φεύγουν συνήθως οι γομφίοι σε οδοντικό τραύμα από γροθιά, ως οδοντίατρος να το πω κι αυτό. Και το σχετικό link...

Παθιασμένος με το σχέδιο και το σκίτσο από πολύ μικρή ηλικία ήταν ο Αλμπέρ Ουντερζό, ο έτερος μπαμπάς του Αστερίξ, που αποχαιρέτησε τη ζωή στα 93 του χρόνια τρέχοντας να συναντήσει τον φίλο και συνδημιουργό του διάσημου ήρωα και της παρέας του Ρενέ Γκοσινί. Αυτό που αγαπούσε περισσότερο απ’ όλα και τον έκανε να γελά ήταν, όπως συχνά ομολογούσε, να σχεδιάζει χαρακτήρες με μεγάλες μύτες. Από τους σημαντικότερους και πλέον αναγνωρισμένους και επιδραστικούς δημιουργούς κόμικ, μεγάλος θαυμαστής του Ντίσνεϊ, που ήθελε να του μοιάσει, ο Ουντερζό γεννήθηκε στο Φιμ του Νομού Μαρν, σε μια οικογένεια με ιταλική καταγωγή και τέσσερα παιδιά. Μάλιστα, ο μεγάλος του αδελφός ήταν εκείνος που τον ενθάρρυνε να πάει στο Παρίσι και να επιδιώξει να ασχοληθεί με τα κόμικ. Η συνάντηση με τον Γκοσινί Το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκει τον Ουντερζό να εργάζεται σε μια εταιρεία παραγωγής κινουμένων σχεδίων, ενώ η κομβική συνάντηση με τον Γκοσινί συμβαίνει το 1959. Ήταν η χρονιά που το περιοδικό «Pilote» αναζητούσε να λανσάρει μια διαφορετική εικόνα της Γαλλίας ως απάντηση στη βελγική κυριαρχία των σειρών κόμικ Τεντέν και Σπιρού. Οι Γκοσινί και Ουντερζό εμπνέονται από τη γαλλική Ιστορία και την περίοδο της ρωμαϊκής κατοχής της Γαλατίας και γεννιέται η πρώτη ιστορία της σειράς που έμελλε να θριαμβεύσει στο πέρασμα των χρόνων. Όταν ρωτούσαν συχνά τον Ουντερζό για το πώς έφτασε η σειρά να γίνει τόσο λαοφιλής, απαντούσε πως κανένας από τους δύο, ούτε ο ίδιος ούτε ο Γκοσινί, είχε συνειδητοποιήσει την επιτυχία αυτού που έκαναν. Μέχρι που μια μέρα, όπως αφηγούνταν χαριτολογώντας, "εκεί που έκανα βόλτες, άκουσα έναν τύπο να φωνάζει στον σκύλο του 'Αστερίξ, έλα δω'”! Ήδη γνωστοί από τις αρχές του 1950, οι Γκοσινί και Ουντερζό συνεργάζονται για πρώτη φορά στη δημιουργία ενός χιουμοριστικού κόμικ με πειρατές και τον τίτλο «Ιωάννης Πιστολέ». Προς το τέλος της δεκαετίας δημιουργούν μια κωμική σειρά με τον τίτλο «Ούμπα-πα» και πρωταγωνιστές έναν ρωμαλέο Ινδιάνο και τον Γάλλο φίλο του, που από πολλούς θεωρείται πρόδρομος των περιπετειών του Αστερίξ. Το 1961 η πρώτη ιστορία του Αστερίξ συγκεντρώνεται σε ένα άλμπουμ, που κυκλοφορεί σε 6.000 αντίτυπα, αλλά πολύ γρήγορα η σειρά αρχίζει να γίνεται δημοφιλής και οι πωλήσεις να αυξάνονται. «Το χρυσό δρεπάνι» πούλησε 15.000 αντίτυπα, το «Ο Αστερίξ και οι Γότθοι» 30.000 και το «Ο Αστερίξ στους Βρετανούς» έφτασε τα 600.000. Η σειρά έγινε τόσο αγαπητή, που το 1965 το περιοδικό «Pilote» υιοθέτησε τον υπότιτλο «Το περιοδικό του Αστερίξ και του Οβελίξ». «Γελούσαμε πολύ» Μπορεί ο Γκοσινί να ήταν ο σεναριογράφος της διάσημης σειράς και να όριζε την πλοκή, όμως η συμμετοχή του Ουντερζό στην επιτυχία της σειράς ήταν καθοριστική, καθώς το σχέδιό του έγινε σημείο αναφοράς. Ο ίδιος ο Ουντερζό δεν έκρυβε πως τα κείμενα και οι ιστορίες του Γκοσινί τον έκαναν να διασκεδάζει και να γελάει πολύ. «Γελούσαμε πολύ όταν δουλεύαμε» συνήθιζε να λέει, εξηγώντας μάλιστα πως αν δεν γελούσε στο άκουσμα μιας ιστορίας, ο Γκοσινί αγχωνόταν. Οι δυο τους συνεργάστηκαν για 26 ολόκληρα χρόνια, έως και το 1977, οπότε ο Γκοσινί πέθανε από ανακοπή κατά τη διάρκεια τεστ κοπώσεως. Ο Ουντερζό συνέχισε μόνος του τη σειρά γράφοντας και σχεδιάζοντας εννέα άλμπουμ που συνέχισαν να σημειώνουν μεγάλη επιτυχία. Το «Και ο ουρανός έπεσε στα κεφάλια τους» πούλησε στη Γαλλία περίπου 1.300.000 αντίτυπα, ενώ το «Ο Αστερίξ και η ΛαΤραβιάτα»ξεπέρασε τα 2.000.000. Ο Ουντερζό δεν παρέλειπε να δηλώνει το πόσο του έλειπε ο Γκοσινί και συνέχιζε να δουλεύει έχοντάς τον στη σκέψη του. Η ταύτιση με τη μαχητικότητα των ηρώων Όταν τον ρωτούσαν πού απέδιδε ο ίδιος την επιτυχία της σειράς, εξηγούσε πως ο Αστερίξ και η παρέα του αντιπροσωπεύουν την αντίσταση στον κατακτητή και οι αναγνώστες μπορούν να ταυτιστούν με τους ήρωες και τη μαχητικότητά τους. Ο ίδιος δεν δίστασε σχολιάζοντας, σατιρίζοντας αλλά και τιμώντας διάσημα σύγχρονα πρόσωπα, να τα εντάσσει στις ιστορίες του κόμικ, από τον Ζακ Σιράκ και τον Κερκ Ντάγκλας, έως τον Σον Κόνερι και τους Σταν Λόρελ και Όλιβερ Χάρντι. Έτσι οι Beatles εμφανίζονται ως βάρδοι στο άλμπουμ «Ο Αστερίξ στους Βρετανούς», ενώ ο φοροεισπράκτορας στο άλμπουμ «Ο Αστερίξ και η χύτρα» θυμίζει τον τότε Υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ' Εστέν. Γκοσινί και Ουντερζό ομολογούσαν πως μέσα από τον Αστερίξ και τις περιπετειώδεις ιστορίες του σατίριζαν κυρίως τους εαυτούς τους και τα γαλλικά κλισέ, αλλά και όσα οι άλλοι θεωρούσαν κλισέ για τους Γάλλους. Το 2011 ο Ουντερζό αποσύρθηκε οριστικά από τον χώρο των κόμικ και τη δημιουργία νέων άλμπουμ ανέλαβαν ο σεναριογράφος Ζαν-Ιβ Φερί και ο σκιτσογράφος Ντιντιέ Κονράντ. Και το σχετικό link...