Κόμικς το [kómiks] & κόμικ το [kómik] Ο (άκλ.)

[GeoTrou]

Ώρα για μάθημα.

Πώς είναι άραγε η λέξη κόμικς σε άλλες γλώσσες; Πέρα από τα βασικά (comics, bande dessinée, άντε και fumetti) δεν είναι γνωστοί και πολλοί άλλοι ξένοι όροι. Νομίζω έχει ένα ενδιαφέρον να δούμε πώς λένε σε άλλες γλώσσες αυτό που αγαπάμε εδώ μέσα. Βέβαια, θα μπορούσε να είναι και οι άχρηστες πληροφορίες της ημέρας.

 

Στ’ αγγλικά η λέξη του μέσου είναι comics. Ετυμολογικά προέρχεται από το λατινικό comicus, που με τη σειρά του κατάγεται από το ελληνικό κωμικός. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά για τα χιουμοριστικά στριπάκια στις αμερικανικές εφημερίδες, ήδη από τα τέλη του 19^ου αιώνα. Ο πιο ειδικός όρος comic strip, που περιγράφει αυτά ακριβώς τα στριπάκια, εμφανίστηκε το 1920. Το κλασικό έντυπο κόμικ των 32 σελίδων ονομάζεται comic book, όρος που πρωτοχρησιμοποιήθηκε αρκετά χρόνια μετά και πιο συγκεκριμένα το 1941.

 

Η αμερικανική σχολή των κόμικς είναι ίσως η πιο δημοφιλής και πολλές ανά τον κόσμο γλώσσες χρησιμοποιούν τον αγγλικό όρο. Έτσι, έχουμε Comic στα γερμανικά, komiks στα πολωνικά και τα ρώσικα, komik στα μαλαισιανά, komiksas στα λιθουανικά κλπ, ενώ ο όρος strip έχει περάσει αυτούσιος σε αρκετές γλώσσες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως τα σέρβικα, τα κροάτικα και τα αλβανικά.

 

Στα ελληνικά, εκτός από το κόμικς, υπάρχουν και οι «ελληνικότεροι» όροι εικονογράφημα και κωμικογράφημα. Ιδιαίτερα η πρώτη χρησιμοποιούνταν σημαντικά πριν αρκετά χρόνια, για προφανείς πατριωτικούς λόγους. Το κατά πόσο η λέξη κόμικς θα χρησιμοποιείται αυτούσια σε πληθυντικό και ενικό, όπου υπάρχει η επιλογή κόμικ, βρίσκεται στην διακριτική ευχέρεια του καθενός. Ο όρος κόμιξ, που μάλλον έχει καθιερωθεί από το γνωστό Disney περιοδικό, επίσης εμφανίζεται συχνά στη γλώσσα μας.

 

Στα γαλλικά, μία εκ των δύο γλωσσών έκφρασης της γαλλοβελγικής σχολής, συναντάται το bande dessinée (BD ή bédé για συντομία), που παγιώθηκε κατά τη δεκαετία του 1960. Σημαίνει «σχεδιασμένα στριπς» και χρησιμοποιείται αδιακρίτως για το ίδιο το μέσο και για τα έντυπα. Στις γαλλόφωνες περιοχές, ο όρος comic(s) αναφέρεται συνήθως στις αμερικανικές δημιουργίες. Αντιθέτως, έξω από τα μέρη αυτά, ο όρος bande dessinée χρησιμοποιείται για να προσδιοριστεί η γαλλοβελγική καταγωγή ενός αναγνώσματος.

 

Όπως και με τα αγγλικά, έτσι κι εδώ, κάποιες γλώσσες έχουν δανειστεί τον όρο των γαλλόφωνων. Για παράδειγμα, στα ρουμάνικα, μια λατινογενή γλώσσα, έχουμε το bandă desenată. Στα πορτογαλικά υπάρχουν πολλές διαφορετικές λέξεις και φράσεις (história aos quadradinhos, história em quadrinhos, quadrinhos, gibi, HQ, revistinha, historieta), αναλόγως αν αναφερόμαστε στην Πορτογαλία ή την Βραζιλία, αλλά κυριαρχεί το banda desenhada και η συντομογραφία BD. Και τώρα πετάμε για Τόκιο. 

Ως γνωστόν, τα κόμικς στα ιαπωνικά ονομάζονται manga, μια λέξη που μπορεί να μεταφραστεί ως «φαντασιώδεις εικόνες». Βέβαια, το ιδεόγραμμα που χρησιμοποιείται είναι κινεζικής προέλευσης, πρόκειται δηλαδή για kanji, και εμφανίστηκε κατά τον 18ο και 19ο αιώνα για να περιγράψει βιβλία με εικόνες διαφόρων καλλιτεχνών. Στις χώρες της Δύσης, το manga ισοδυναμεί με τα κόμικς από την Ιαπωνία και γίνεται διάκριση από τον –συνώνυμο ουσιαστικά– όρο comics.

 

Το ιδεόγραμμα της λέξης manga

 

Συγγενικοί όροι υφίστανται στα κινέζικα και τα κορεάτικα (manhua και manhwa αντίστοιχα). Ωστόσο, είτε για λόγους marketing, είτε λόγω άγνοιας, η λέξη manga χρησιμοποιείται για οποιοδήποτε κόμικ από χώρα της Άπω Ανατολής. Γιατί όπως πολύ σωστά έχει ειπωθεί, τα manga δεν είναι τίποτε άλλο από «κινέζικα μίκυ μάου με μεγάλα μάτια».

 

Πίσω στην Ευρώπη. Οι Ιταλοί χρησιμοποιούν τον όρο fumetto (fumetti στον πληθυντικό), που σημαίνει «μικρή τολύπα καπνού» και αναφέρεται στα μπαλονάκια των διαλόγων. Αξίζει να σημειωθεί ότι στ’ αγγλικά, η λέξη fumetto χαρακτηρίζει αυτά που εμείς ονομάζουμε φωτορομάντσα, καθώς η τεχνική αυτή ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στην Ιταλία. Στα ισπανικά, την γλώσσα πολλών σπουδαίων δημιουργών από την Ισπανία και την Αργεντινή, εμφανίζεται η λέξη historieta(s).

 

Τελείως ξεχωριστή (άκυρη θα μπορούσε να πεις κάποιος κακοπροαίρετος  ) είναι η περίπτωση των σκανδιναβικών γλωσσών, όπου έχουμε τις ομόρριζες λέξεις Tegneserie στα δανέζικα και νορβηγικά, Technad serie στα σουηδικά και Teiknimyndasaga στα ισλανδικά. Ιδιαίτερη είναι και η περίπτωση των Ολλανδών, που χρησιμοποιούν τις λέξεις stripverhaal (ιστορία σε στριπς), beeldverhaal (ιστορία με εικόνες) ή απλά strip. Οι Τούρκοι χρησιμοποιούν διάφορους όρους, όπως το çizgi roman (αντίστοιχο του comic book των Αμερικάνων) και το resimli roman (graphic novel), ενώ στη Φινλανδία συναντάμε το Sarjakuva(t).

 

Βγείτε διάλειμμα τώρα και μην πιάσω κανέναν να μη διαβάζει κάποιο κόμικ, manga, BD ή resimli roman γιατί θα καλέσω τους γονείς του. 

[x for xepeta]

O Πέτρος Μαρτινίδης δίνει τον όρο ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΓΗΣΗ.

[comicos]

 

Ωραιότατα! Τόσο καιρό είχα στην κατοχή μου αυτό το σουηδικό Μίκυ-Μάου, χωρίς να γνωρίζω ότι είναι ένα Technad serie..! 

 

Πολύ ενδιαφέρον άρθρο,   για το νυχτερινό μάθημα!

[DaDiRa]

Μπορεί να μην πρωτοτυπήσαμε που χρησιμοποιούμε το "κόμικ", αλλά είμαστε διαφορετικοί από τους γείτονες (εκτός αν και αυτοί δεν πολυ-χρησιμοποιούν τους δικούς τους όρους).
 

 

Kalle_Anka_2010_01.jpg

 

Για να δείξω ότι αποδίδει η περιστασιακή μου επίσκεψη στο duolingo, να προσθέσω ότι "anka" σημαίνει πάπια
 

 

Όπως και με τα αγγλικά, έτσι κι εδώ, κάποιες γλώσσες έχουν δανειστεί τον όρο των γαλλόφωνων. Για παράδειγμα, στα ρουμάνικα, μια λατινογενή γλώσσα, έχουμε το bandă desenată. Στα πορτογαλικά υπάρχουν πολλές διαφορετικές λέξεις και φράσεις (história aos quadradinhos, história em quadrinhos, quadrinhos, gibi, HQ, revistinha, historieta), αναλόγως αν αναφερόμαστε στην Πορτογαλία ή την Βραζιλία, αλλά κυριαρχεί το banda desenhada και η συντομογραφία BD.

 

Και διαβάζω τόσο καιρό "HQ review" σε προτεινόμενα βίντεο στο youtube και δεν τα ανοίγω επειδή θεωρώ τον uploader αλλαζόνα που χαρακτηρίζει τα review του high quality.

Η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια.

 

Επεξεργασία Οκτωβρίου 20, 2016 από DaDiRa