Αναζήτηση στην Κοινότητα

Ο πολυγραφότατος, ταλαντούχος και πάντα προσηλωμένος στην αγαπημένη του θεματολογία, Θεσσαλονικιός κομίστας Σταύρος Κιουτσιούκης, ξαναχτυπά με ακόμα ένα μικρό άλμπουμ, που φέρει τον τίτλο “Δρακουλίτσα: Μακάβρια στριπάκια με μία εσάνς απέθαντου ερωτισμού…” και κατά κάποιον τρόπο μάς συστήνει έναν νέο χαρακτήρα, που μπορεί να είναι απέθαντος, διατηρεί, όμως, τα kinky χαρακτηριστικά που διέπουν συνήθως τους ζωντανούς. Όπως αποκαλύπτει κι ο ίδιος ο τίτλος, το κόμικ κινείται στον τομέα των βαμπίρ, τα οποία έχουν κι εκείνα δικαίωμα στην σεξουαλική απόλαυση, και ουσιαστικά παραθέτει μία σειρά από στριπάκια, τα περισσότερα μονοσέλιδα, που εκτείνονται από ένα, μέχρι και τέσσερα καρέ το πολύ. Αν και δηλώνω προσκείμενος στο ρεύμα, πάνω στο οποίο κινείται ο δημιουργός, εντούτοις εδώ δεν μπορώ να πω ότι έμεινα απόλυτα ικανοποιημένος. Ομολογώ ότι η ιδέα να συνδυαστεί ένα φετίχ, με το μακάβριο στοιχείο που προκαλούν οι απέθαντοι, είναι αρκετά εμπνευσμένη και θα μπορούσε να δουλέψει με πρωτοτυπία. Δυστυχώς, όμως, τα στριπ που παρατίθενται ήταν κάπως ανέμπνευστα και στερούνταν του ποιοτικού κωμικού στοιχείου, που μας έχει συνηθίσει ο Κιουτσιούκης. Λίγα ήταν εκείνα που κατάφεραν να κερδίσουν το χαμόγελό μου, ενώ τα περισσότερα τα βρήκα κάπως επίπεδα κι άνοστα. Βέβαια, αυτή είναι μία προσωπική εκτίμηση και σε καμία περίπτωση δεν προσπαθώ να αποτρέψω κάποιον από το να διαβάσει το παρόν άλμπουμ. Άξιο λόγου είναι, επίσης, το γεγονός ότι βλέπουμε (κι εδώ) τον ίδιο τον δημιουργό να συμμετέχει μέσα στο κόμικ του. Εν κατακλείδι, είναι ένα κόμικ, το οποίο θα το πρότεινα στους φίλους του δημιουργού, ο οποίος νομίζω ότι εδώ δεν ήταν στα… κέφια του. Οι υπόλοιποι ας το διαβάσουν με δική τους ευθύνη. Να αναφέρουμε ότι το κόμικ έχει χαρακτηριστεί από την εκδοτική (ή από τον δημιουργό) κατάλληλο για αναγνώστες άνω των 18 ετών. Ο εικαστικός τομέας δεν έκρυβε εκπλήξεις στον υποψιασμένο αναγνώστη. Το σχέδιο είναι αυτό που χαρακτηρίζει την γραμμή του δημιουργού, είναι καθαρό, ενώ βοηθάει στην κωμική αποτύπωση του σεναρίου (του στριπ στην προκειμένη περίπτωση). Όσον αφορά τον χρωματισμό, έχει υιοθετηθεί (κι εδώ) μία όμορφη παλέτα από απαλά χρώματα, που είναι απολύτως ξεκούραστα στο μάτι. Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι κάνει μία αντίθεση, σε σχέση με το μακάβριο θέμα που είχε να διαχειριστεί. Θα το ήθελα λίγο πιο dark για να ταιριάζει με το σύνολο. Η έκδοση έχει μικρό μέγεθος και στενόμακρο φορμάτ, ό,τι πρέπει για να φιλοξενήσει μία τέτοια σειρά από στριπ. Το χαρτί είναι ματ και σχετικά παχύ, το εξώφυλλο είναι ανθεκτικό, πλαισιωμένο με ένα κίτρινο χρώμα που μου άρεσε αρκετά, ενώ κανένα παράπονο δεν έχω κι από την κόλληση στην ράχη. Την ονομαστική τιμή των 7,50€ την βρήκα λίγο “αλμυρή” για ένα τέτοιο έντυπο, αλλά αν αναλογιστούμε τις αυξήσεις που έχουν γίνει στο χαρτί την τελευταία περίοδο, θα την δικαιολογήσω. Το συνοδευτικό υλικό λάμπει δια της απουσίας του. Αφιέρωμα στον Σταύρο Κιουτσιούκη Αφιέρωμα στην εκδοτική

Σύνοψη από την εκδοτική: Ένας συγκεντρωτικός τόμος που περιλαμβάνει όλες τις περιπέτειες του Καπετάν Νυχτερίδα που έχει γράψει και σχεδιάσει ο Πέτρος Χριστούλιας! Αναλυτικά περιλαμβάνονται τα: “Γυρνώ σαν Νυχτερίδα”, “ Τριγυρνώ μες στην Αθήνα”, “ Αφού μ’ αρέσει να γυρνώ”, το αδημοσίευτο “Η Νυχτερίδα της ασφάλτου”, αρχειακό υλικό και επίλογος από τον δημιουργό της σειράς, καθώς και fan-art από τους: Ηλία Κυριαζή, Αγγελική Σαλαμαλίκη, Γιάννη Ρουμπούλια, Παύλο Κιζιρίδη και Θανάση Πέτρου! Μια από τις καλύτερες ελληνικές κόμικς σειρές της τελευταίας δεκαετίας, μαζεμένη σε έναν τόμο! Λίγα λόγια για την έκδοση: Μετά το Μπάτμαν αυτή η Αδερφή 2 του Πέτρου Χριστούλια, η σειρά του Έλληνα δημιουργού φιλοξενήθηκε στο socomic.gr και στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, η Jemma ξεκίνησε να εκδίδει άλμπουμ σχετικά με τη σειρά. Κατά την προσφιλή της τακτική τελευταία (και κατά τη γνώμη μου ολόσωστα), η εκδοτική προχωράει σε έκδοση και των τριών άλμπουμ μαζί με αδημοσίευτο υλικό και fan art που αφορούν τον Κάπτεν Νυχτερίδα. Κάθε άλμπουμ διαθέτει τέσσερα κεφάλαια και πιο συγκεκριμένα: 1. Γυρνώ σαν Νυχτερίδα: - Αυτή η αδερφή - Ο ζητιάνος της αγάπης - Που να 'σαι αλήθεια το βράδυ αυτό; - Όταν μπουκάρω στον τεκέ 2. Τριγυρνώ μες στην Αθήνα - Ου γαρ έρχεται μόνον - Ο γάμος του Καραγκιόζη - Το είπε το φλιτζάνι - Εκείνο το κρύο πρωινό 3. Αφού μ’ αρέσει να γυρνώ - Για ένα καθαρό κούτελο - Εμπορική πανήγυρις - Βραδινή παράσταση - Ρουφιανιά και κουτσομπολιό Η έκδοση είναι στα πρότυπα του Τέζα Omnibus, ένα ωραίο βιβλίο με ασπρόμαυρο σχέδιο και τις περιπέτειες του Καπετάν Νυχτερίδα που είναι πολύ διασκεδαστικές, ενώ είναι χορταστικότατη αφού περιέχει 280 σελίδες. Μερικοί ακόμα σύνδεσμοι για το κόμικ στο φόρουμ: Αφιέρωμα στον Πέτρο Χριστούλια Παρουσίαση του Γυρνώ σαν Νυχτερίδα Παρουσίαση του Τριγυρνώ μες στην Αθήνα Παρουσίαση του Αφού μ’ αρέσει να γυρνώ Το Κανάλι του Νυχτερίδα στο Youtube με making of της σειράς και άλλα βίντεο Καλό διάβασμα σε όλους

Αρχές Μαρτίου η "Jemma Press" κυκλοφόρησε τον πρώτο τόμο της τριλογίας που έγραψε και σχεδίασε ο Vittorio Giardino, No Pasaran, με ήρωα τον Μαξ Φρίντμαν που στην Ελλάδα τον έχουμε γνωρίσει μέσα από την Ουγγρική Ραψωδία του ίδιου συγγραφέα. Η συγκεκριμένη τριλογία αποτελείτε από: Max Fridman: No Pasaran (1999) Max Fridman: Rio de Sangre (2002) Max Fridman: Sin Ilusion (2008) Σε αυτό τον τόμο παρακολουθούμε τον Φρίντμαν όπου το Φθινόπωρο του 1938 αποφασίζει να επιστρέψει στην Ισπανία για να βρει έναν παλιό του φίλο που όλα δείχνουν ότι έχει εξαφανιστεί. Και από εκείνη τη στιγμή αρχίζει η περιπέτεια. Τα γεγονότα διαδραματίζονται σε μια Ισπανία που υπάρχει εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα σε Δημοκράτες και Φασίστες και μάλιστα κοντά στο τέλος αυτού του πολέμου, γιατί τον Μάρτιο του 1939 η Δημοκρατία χάνει. Από το οπισθόφυλλο Οκτώβρης 1938. Η Ισπανία είναι βυθισμένη στον τρόμο του εμφυλίου πολέμου. Ο Μαξ Φρίντμαν αναγκάζεται να αφήσει την ηρεμία του σπιτιού του στα περίχωρα της Γενεύης για να επιστρέψει στην ταραγμένη Ιβηρική χερσόνησο αναζητώντας έναν παλιό του φίλο, έναν εθελοντή μαχητή της ελευθερίας που τα ίχνη του έχουν χαθεί στη φρίκη του μετώπου. Ο Φρίντμαν συναντά παλιούς εχθρούς και φίλους και προσπαθεί αρχικά να κρατήσει ουδέτερη στάση, αλλά γρήγορα παρασύρεται σε μια δίνη από ίντριγκες και σκευωρίες… Μια καταπληκτική ιστορία (επίκαιρη) με ένα όμορφο σχέδιο. Στα της έκδοσης: μεγάλο σχήμα, εξώφυλλο-οπισθόφυλλο στα ίδια στάνταρ με τις περισσότερες εκδόσεις της εταιρίας, αλλά το χαρτί εσωτερικά λίγο πιο ματ (οικονομία). Στα έξτρα έχουμε στην αρχή τρεις σελίδες με μια σύντομη ιστορική αναδρομή και μια εισαγωγή και στο τέλος τέσσερις σελίδες με την αφηγηματική μηχανή του Βιτόριο Τζαρντίνο. Η εκδοτική συνεχίζει να μας προσφέρει αξιόλογους τίτλους. Ας ελπίσουμε να δούμε σύντομα και τους άλλους δύο τόμους που ολοκληρώνουν την ιστορία.

Είκοσι Ιταλοί δημιουργοί κόμικς τιμούν τον Diabolik, τον θρυλικό Άρχοντα του εγκλήματος και της μεταμφίεσης, που συμπληρώνει 60 χρόνια ζωής. Ήταν άσος των μεταμφιέσεων και μπορούσε να ξεγελάσει τους πάντες με τις μάσκες και τα υπέροχα σχεδιασμένα κοστούμια του. Ήταν όμως και άριστος γνώστης των πολεμικών τεχνών, ειδήμων στα όπλα και τη χρήση τους, ικανότατος κατασκευαστής εκρηκτικών και παρασκευαστής χημικών μιγμάτων για κάθε περίσταση. Ήταν επίσης καλλιεργημένος και μορφωμένος αλλά και πολύ εκλεκτικός στα γούστα του. Οδηγούσε πάντα μια μαύρη Τζάγκουαρ και διάλεγε (να κλέβει) τα καλύτερα. Από το 1962 μέχρι σήμερα κανείς δεν έμαθε το πραγματικό του όνομα. Όλοι όμως ήξεραν και έτρεμαν τον Diabolik. Ο μαυροφορεμένος Άρχοντας του εγκλήματος με τις αριστοκρατικές συνήθειες έκανε την πρώτη του εμφάνιση στα ιταλικά κόμικς το 1962. Τον χαρακτήρα του αλλά και το format των βιβλίων που θα τον φιλοξενούσαν επινόησαν δύο αδελφές από το Μιλάνο, η Angela και η Luciana Giussani. Όπως έλεγαν οι ίδιες, εμπνεύστηκαν τον Diabolik αλλά και το στιλ των ιστοριών του όταν βρήκαν παρατημένο στον σταθμό του τρένου ένα βιβλίο τσέπης με περιπετειώδεις ιστορίες. Η σκέψη ήταν απλή: ένας χαρακτήρας ο οποίος θα πρωταγωνιστεί σε περιπέτειες που διαρκούν όσο ένα σύντομο ταξίδι με τρένο και μάλιστα σε ιστορίες με αστυνομική δράση, που εκείνη την εποχή ήταν ένα ιδιαιτέρως δημοφιλές λογοτεχνικό είδος. Οι αδελφές Giussani ήταν αυτές που εισήγαγαν, ή τουλάχιστον διέδωσαν τη μορφή των «fumetti neri», των αυτοτελών, σκοτεινών ιταλικών κόμικς με έναν σταθερό χαρακτήρα που κυκλοφορούσαν σε μικρό μέγεθος και κάθε σελίδα τους αποτελούνταν από δύο καρέ. Στον Diabolik πιθανώς οφείλει την ύπαρξή του ένα ολόκληρο είδος κόμικς που στην Ιταλία έκαναν θραύση από τη δεκαετία του 1960 και μετά. Όπως γράφει και ο Milo Manara στον πρόλογό του για το «Diabolik – Με το βλέμμα των άλλων» (εκδόσεις Jemma Press, μετάφραση: Γαβριήλ Τομπαλίδης, 192 σελίδες): «Αν δεν είχε υπάρξει το Diabolik πιθανόν δεν θα υπήρχαν όλα αυτά τα φουμέτι μικρού σχήματος, με δύο καρέ σε κάθε σελίδα που, όπως και αν το δείτε, τους αξίζουν τα εύσημα για το ότι αποτελούσαν για τους αναγνώστες το μεταφορικό μέσο από τα παιδικά κόμικς σ’ εκείνα για ενηλίκους. […] Επιπλέον, η ανάγνωση του Diabolik πέρα από κάθε αμφιβολία συντέλεσε στη μεγάλη αλλαγή νοοτροπίας, στην κοινωνική και πολιτική ματιά που είναι γνωστή σαν το “εξήντα οκτώ”. Δεν μπορώ να ξέρω σε τι ποσοστό, όμως δίχως άλλο το έκανε, αν μη τι άλλο και μόνο εξαιτίας του θάρρους που είχαν οι αδερφές Giussani να προτείνουν έναν εγκληματία για τον ρόλο ενός ήρωα σαγηνευτικού και ατρόμητου: κάτι πρωτόγνωρο!». Τον Diabolik σχεδίασαν πολλοί σπουδαίοι Ιταλοί δημιουργοί, ανάμεσά τους οι Sergio Zaniboni, Giorgio Montorio, Brenno Fiumali κ.ά. που διατήρησαν τα βασικά χαρακτηριστικά απαράλλαχτα: έντονη δράση με πρωταγωνιστή τον Diabolik και τη συνεργάτιδα, σύντροφο και ερωμένη του Eva Kant, απίστευτες επινοήσεις και ευρηματικότητα από έναν γοητευτικό και τετραπέρατο ληστή που σκοτώνει σπάνια τους εχθρούς του και μόνο όταν κινδυνεύει η ζωή του, παθιασμένοι ντετέκτιβ και αστυνομικοί που διαρκώς αποτυγχάνουν γιατί ο Diabolik είναι πολύ εξυπνότερος από αυτούς. Οι περιπέτειες του Diabolik έχουν πουλήσει πολλά εκατομμύρια αντίτυπα στην Ιταλία και σε άλλες χώρες, έχουν μεταφερθεί σε κινούμενα σχέδια, σε κινηματογραφική ταινία, σε ραδιοφωνική σειρά. Και σίγουρα έχουν επηρεάσει πολλούς από τους σύγχρονους Ιταλούς δημιουργούς κόμικς. Πολλοί από αυτούς, μεγάλα ονόματα των σύγχρονων ευρωπαϊκών κόμικς (Vittorio Giardino, Sergio Toppi, Giuseppe Palumbo, Silvia Ziche, Lorenzo Mattotti, Giorgio Cavazzano, Roberto Baldazzini κ.ά.), αποτίοντας φόρο τιμής στον μασκοφόρο αντιήρωα και αποδίδοντας τα εύσημα στις δημιουργούς του, συμμετέχουν στην έκδοση «Diabolik – Με το βλέμμα των άλλων» με δικές τους ιστορίες για τον «βασιλιά του τρόμου». Σε μια έξοχη έκδοση που συνοδεύεται από τα λόγια και τις απόψεις πολλών από αυτούς τους δημιουργούς για τον μασκοφόρο, διαφορετικό εγκληματία και «δάσκαλό» τους στη σπουδαία διαδρομή των ιταλικών κόμικς από το 1960 μέχρι σήμερα. Και το σχετικό link...

Όπως προαναγγέλλει το οπισθόφυλλο (λες κι εμείς δεν το υποψιαστήκαμε ) ο αγαπητός δημιουργός από την Συμπρωτεύουσα, ο Σταύρος Κιουτσιούκης, επανέρχεται στην σκηνή, δίνοντας στην δημοσιότητα (ακόμα) ένα φετιχιστικό άλμπουμ, το οποίο δίνει έμφαση στο αγαπημένο σημείο του σώματος των γυναικών (σύμφωνα με τις προτιμήσεις του ίδιου), που δεν είναι άλλο από τα… πατουσάκια. Το συγκεκριμένο πόνημά του κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2021 και δεν έχει την μορφή ενός κόμικ, πρόκειται για μία σειρά από μονοσέλιδα καρέ, τα οποία περιγράφουν με γλαφυρότητα το γυναικείο κορμί και ιδιαίτερα τα πόδια. Το κείμενο είναι ελάχιστο, καθώς περισσότερη βάση δίνεται στο εικαστικό κομμάτι, παρά στο συγγραφικό. Δικαιολογημένο, αν θέλετε την δική μου άποψη, από την στιγμή που δεν μιλάμε για ένα κανονικό σενάριο, αλλά περισσότερο για μία μορφή sketchbook - γελοιογραφίας. Και μιας κι αναφερθήκαμε στον εικαστικό τομέα, αυτός φέρει, φαρδιά – πλατιά, την υπογραφή του δημιουργού, καθώς δεν αλλάζει στο ελάχιστο από το καλλιτεχνικό του στυλ, το οποίο έχει υιοθετήσει όλα αυτά τα χρόνια που δραστηριοποιείται στον τομέα αυτό. Ο αναγνώστης θ’ απολαύσει καλοφτιαγμένες κοπέλες, μακριά από τα κόμπλεξ των επιταγών της εποχής, που θέλουν την γυναίκα να είναι αψεγάδιαστη, οι οποίες μπορεί ν’ ασχολούνται με “ενήλικες” δραστηριότητες, παράλληλα, όμως, βγάζουν προς τα έξω έναν χαρακτήρα που θα τον λέγαμε και καρτουνίστικο. Συμπερασματικά, το παρόν άλμπουμ, από την στιγμή που δεν αποτελεί ένα καθαρόαιμο κόμικ, προτείνεται στους θαυμαστές του δημιουργού (που θέλουν να έχουν όλες του τις δουλειές) και σε εκείνους που συμμερίζονται το φετίχ της ποδολαγνείας. Οι υπόλοιποι σίγουρα θα βρουν κάτι άλλο από τον Κιουτσιούκη να διαβάσουν. Αυτό που χτυπάει αμέσως στο μάτι όταν πιάνουμε στα χέρια μας την παρούσα έκδοση, είναι το μικρό της μέγεθος, το οποίο προσδίδει στο ανάγνωσμα μία αμαρτωλή αίσθηση. Αν και θα μπορούσε να είναι δεμένο με καρφίτσα, εντούτοις έχουμε θερμοκολλημένη ράχη, αρκετά στιβαρή. Το χαρτί είναι ματ και σχετικά παχύ, ενώ η εκτύπωση είναι τίμια, δεδομένου ότι τα χρώματα (λόγω της παλ υφής τους) δεν χρειάζονται μεγάλη πιστότητα. Όσον αφορά το συνοδευτικό υλικό, αυτό είναι εντελώς ανύπαρκτο, γεγονός που δημιουργεί αρνητική εντύπωση σε όλους εμάς τους ψυχαναγκαστικούς με το συγκεκριμένο θέμα. Αν και δεν συνηθίζω να γκρινιάζω για την τιμή ενός κόμικ, εδώ θα κάνω μία εξαίρεση και θα πω ότι την βρήκα σχετικά υψηλή. Προσωπικά πιστεύω ότι τα 6,50€ είναι ένα κόστος αρκετά “αλμυρό” για ένα τέτοιο άλμπουμ (που δεν είναι καθαρό κόμικ, που είναι μικρή έκδοση, που δεν έχει εξτραδάκια κ.ά.). Εννοείται, επίσης, ότι δεν χρειάζεται ν΄ αναφέρουμε ότι η παρούσα δουλειά ΔΕΝ απευθύνεται στις μικρές ηλικίες του αναγνωστικού κοινού. Αφιέρωμα στον Σταύρο Κιουτσικούκη Αφιέρωμα στην εκδοτική

Σύνοψη από την εκδοτική: ΕΝΑΣ ΝΕΑΡΟΣ, ΑΠΟΒΛΗΤΟΣ ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΗΣ, ΜΕ ΑΡΑΒΙΚΗ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΠΑΛΕΨΕΙ ΤΟΥΣ ΧΘΟΝΙΟΥΣ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΣΩΣΕΙ ΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ. 10 αιώνας μ.Χ. Στα ανατολικά σύνορα του Βυζαντίου με την Σαρακινή Συρία, μεγαλώνει ο Βασίλειος Μουσούρ, γιος μιας Βυζαντινής αριστοκράτισσας και ενός Σύρου εμίρη. Σε μια βίαιη εποχή, όπου η επιβίωση εξαρτάται από τις πολεμικές αρετές, ο νεαρός Βασίλειος κυνηγάει τα όνειρά του αλλά δεν έχει να επιδείξει ούτε ρώμη ούτε δεξιοτεχνία. Μέσα, όμως, από ένα μακρινό κι αιματηρό ταξίδι στον Δρόμο του Μεταξιού και στα βάθη της ψυχής του, ο Βασίλειος ξεκινάει μια μεταμόρφωση. Παλεύοντας με το παρελθόν του, τον εαυτό του και τον ίδιο τον θάνατο, ανακαλύπτει την πραγματική του φύση κι αναγεννιέται σε ικανό πολεμιστή· Γίνεται ο «Διγενής Ακρίτας». Πρόκειται για ένα graphic novel, μια παραλλαγή του μεσαιωνικού έπους του Διγενή Ακρίτα· μια ιστορία που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην αγάπη και το μίσος, στην εξουσία και την υποταγή, στην πίστη και την αθεΐα και διαδραματίζεται στον Δρόμο του Μεταξιού, κατά την περίοδο των πιο σκοτεινών χρόνων του Mεσαίωνα. Η ιστορία: Έχει αρχίσει και γίνεται αρκετά δημοφιλές πλέον στα ελληνικά κόμικς, οι δημιουργοί τους να τα βλέπουν σαν ολοκληρωμένα projects και τέτοιες κινήσεις μου αρέσουν πολύ. Ο Διγενής λοιπόν είναι μια ολοκαίνουρια σειρά που θα εκδίδεται από τη Jemma Press και σε πολλά επίπεδα μου θυμίζει το 1800 του Θανάση Καραμπάλιου. Αρχικά να πούμε ότι βγαίνει στο ίδιο μέγεθος με παρόμοιες σελίδες και ότι το σχέδιο θυμίζει αρκετά το 1800. Από την άλλη πλευρά πρόκειται για ένα ιστορικό κόμικ που διαδραματίζεται τον 10ο αιώνα και μας παρουσιάζει τη μεταμόρφωση του Βασίλειου Μουσούρ στον Διγενή Ακρίτα όπως τον γνωρίζουμε μέσα από το το Έπος του Βασιλείου Διγενή Ακρίτα. Οι συγγραφείς: Γιατί αναφέρω πιο πάνω ότι αρκετούς νέους τίτλους τους βλέπουν σαν project; Γιατί πολύ απλά ο Διγενής δεν είναι ένας τίτλος που μπορείς να μάθεις στο βιβλιοπωλείο, αλλά έχει δικό του σάιτ και σελίδα στο Facebook που τροφοδοτείται συνεχώς με πληροφορίες για την έκδοση. Συγγραφείς λοιπόν είναι ο Κωνσταντίνος Δημητρίου και η Κάλλια Παπαδάκη. Ο πρώτος είναι απόφοιτος του Cambridge και του Harvard και στο κόμικ απ' όσο φαίνεται συνδυάζει την αγάπη του για τον Τόλκιν με τα ταξίδια που έχει κάνει σε χώρες της Ασίας. Η δεύτερη είναι συγγραφέας, ποιήτρια και σεναριογράφος με αρκετές βραβευμένες δουλειές και είναι εμφανής η χημεία των δύο και οι διαφορετικές επιρροές τους στο κόμικ. Το σχέδιο: Προσωπικά με κέρδισε από την πρώτη στιγμή σε τεράστιο βαθμό. Σχεδιαστές είναι οι Αύγουστος Κανάκης και Ντένης Γιατράς, δύο νεαροί σχεδιαστές που δουλεύουν μαζί σε αρκετά projects. Έχουν τρομερή χημεία και το κόμικ είναι πραγματικό eye candy. Λεπτές γραμμές, λεπτομέρεια σε τοπία, εκφραστικά πρόσωπα, πολύ ωραία μελάνια, γενικά είναι μια δουλειά εξαιρετικά προσεγμένη από την αρχή ως το τέλος, μου αρέσουν οι εναλλαγές στα καρέ και μπορώ να πω ότι περιμένω πως και πως να δω την εξέλιξή τους στα επόμενα τεύχη. Επίσης σε αυτό το βίντεο μπορείτε να δείτε πως παίρνουν το σενάριο και όλα τα βήματα για να φτιάξουν τις σελίδες: Τελικός απολογισμός: Νομίζω η Jemma έχει βρει τη νέα της σειρά που θα λατρέψουμε όπως το 1800. Φαίνεται ότι είναι project που αγαπούν όλοι οι συντελεστές του και ελπίζω ειλικρινά να πάει καλά. Ήδη στο τέλος του πρώτου άλμπουμ ενημερωνόμαστε ότι το δεύτερο βιβλίο ΙΙ. Πυρ και Θείον θα έρθει τον Ιούνιο του 2022, δείγμα του πόσο πιστεύουν τη σειρά. Έχουν προγραμματιστεί έξι άλμπουμ μέχρι στιγμής που θα είναι τα εξής: 2. Πυρ και Θείον - Ιούνιος 2022 3. Κατά Ιούδαν Ευαγγέλιον - Δεκέμβριος 2022 4. Θάνατον Πατήσας - Ιούνιος 2023 5. Αγία Σοφία - Δεκέμβριος 2023 6. Αποκάλυψη - Ιούνιος 2024 Προσωπικά το προτείνω, είναι μια προσεγμένη έκδοση και έχει πολλά περιθώρια να γίνει ακόμα συναρπαστικότερη. Καλό διάβασμα σε όλους Το σάιτ του Διγενή Το Facebook Page του Διγενή

Σύνοψη από την εκδοτική: Η συλλεκτική έκδοση που κρατάτε στα χέρια σας περιλαμβάνει άπαντα τα στριπάκια με τα σιχαμερά και κωμικά ζωύφια που έχει δημιουργήσει ο Γιώργος Μελισσαρόπουλος από το 2003. Τι ζωύφια θα αναρωτηθείτε... Ναι, όσοι δεν είστε εξοικειωμένοι με τη σειρά "ΤΕΖΑ" να σας ενημερώσουμε πως πρόκειται για κατσαρίδες, αλλά μην βιαστείτε να αφήσετε το βιβλίο κάτω! Πρόκειται για μια από τις πλέον αστείες σειρές κόμικς που έχετε διαβάσει ποτέ! Περιλαμβάνει τα κλασικά 5 αλμπουμάκια καθώς και τα εξαντλημένα και δυσεύρετα: "Σαμουράι Τέζα", "Κρίση και Τέζα" αλλά και επιπλέον υλικό! Τα στριπς του Τέζα: To Τέζα είναι μια σειρά του Γιώργου Μελισσαρόπουλου, η οποία κυκλοφόρησε από το 2003 έως το 2013, όντας μάλιστα το πρώτο ελληνικό κόμικ που εξέδωσε η Jemma. Η σειρά περιλαμβάνει στριπάκια με ιστορίες από τη ζωή των κατσαρίδων, καθώς και το πως αυτή επηρεάζει τους ανθρώπους. Είναι ένα πραγματικά εξαιρετικά αστείο ανάγνωσμα με μπόλικες δόσεις σουρεαλισμού, αφού βλέπουμε από σαμουράι και υπερήρωες μέχρι ζόμπι να παρελαύνουν από τις σελίδες τους. Συγκρίνοντας τα με πιο πρόσφατες ιστορίες του δημιουργού, πρέπει να πω ότι το Τέζα μπορεί να έχει απλούστερο σχέδιο, αλλά πολύ πιο ενήλικο σενάριο και φυσικά πολλά έξυπνα αστεία. Ξεκινάμε από το πρώτο άλμπουμ με στριπς που δημιουργήθηκαν για το fanzine Kapow και περιλαμβάνονται και τα 4 επόμενα με κάποια να έχουν κοινή θεματική όπως το σεξ, τους υπερήρωες και τη μετανάστευση. Επειδή ακριβώς είναι omnibus έχουμε και το υλικό από δύο άλμπουμ που είχαν κυκλοφορήσει σε Comic Dom Con, συγκεκριμένα το Samurai Τέζα του 2007 και το Κρίση και... Τέζα του 2010, καθώς και κάποια ακόμα ανέκδοτα στριπς. Η έκδοση: Στο κλασικό μέγεθος των Omnibus της Jemma όπως ας πούμε τα Κουραφέλκυθρα, το Τέζα Omnibus είναι μια πάρα πολύ καλή έκδοση για μια σειρά που δεν είναι καθόλου εύκολο να βρεις τα περισσότερα άλμπουμς της και τώρα μάλιστα κυκλοφορεί με έξτρα υλικό, οπότε για όσους θέλαμε να τη διαβάσουμε αξίζει πολύ. Καλό διάβασμα σε όλους

Ο Διγενής Ακρίτας σαν υπερήρωας Ο Κ. Δημητρίου και η Κ. Παπαδάκη μιλούν για τη μεταφορά του βυζαντινού έπους σε graphic novel «Το στυλ του Αύγουστου Κανάκη και του Ντέννι Γιατρά, ένα εκλεπτυσμένο μείγμα της ευρωπαϊκής και της manga σχολής, με καθαρές γραμμές και παλέτες, είναι σύγχρονο, δραματικό και ρεαλιστικό, χωρίς φληναφήματα», αναφέρει ο ο Κωνσταντίνος Δημητρίου. Νικόλας Ζώης 18.01.2022 • 15:14 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΚΑΛΛΙΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΑΝΑΚΗΣ, ΝΤΕΝΝΙΣ ΓΙΑΤΡΑΣ Διγενής Ι. Το σημάδι του Κάιν εκδ. Jemma Press, σελ. 48 Πολεμικά κατορθώματα μεταξύ θρύλου και Ιστορίας, μάχες με δράκους, έρωτες με κόρες στρατηγών και, βέβαια, μια αναμέτρηση με τον Χάρο στα μαρμαρένια αλώνια που έγινε δημοτικό τραγούδι: είναι στα αλήθεια ηρωικό και με κάθε σημασία φανταστικό το έπος του Διγενή Ακρίτα, του γιου ενός Σύρου εμίρη και μιας βυζαντινής αριστοκράτισσας, ο οποίος υπερασπίστηκε τα σύνορα του Βυζαντίου κατά τον 9ο ή 10ο αιώνα μ.Χ. και τα ανδραγαθήματά του έφτασαν να μνημονεύονται για πολλά πολλά χρόνια. Είναι επίσης μια ιστορία που, ενώ διασώζεται σε διάφορες εκδοχές και χειρόγραφα, διατηρεί αναλλοίωτα ορισμένα αφηγηματικά χαρακτηριστικά, που κληρονομήθηκαν στα ακριτικά τραγούδια και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το εξής: «Οι λεπτομέρειες και οι χρωματισμοί στην αλλαγή των εικόνων», αναφέρει στο βιβλίο του «Τα ωραιότερα δημοτικά τραγούδια» (εκδ. Ιωλκός) ο Γιάννης Κορίδης, «είναι κάτι το μοναδικό». Ισως εκεί βρέθηκε το έναυσμα για τη μεταφορά του έπους του Διγενή σε graphic novel, ο πρώτος τόμος του οποίου μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Jemma Press: το σενάριο υπογράφουν ο Κωνσταντίνος Δημητρίου, σύμβουλος στρατηγικής επιχειρήσεων που ζει μεταξύ Σιγκαπούρης και Οξφόρδης, και η πολυβραβευμένη συγγραφέας, ποιήτρια και σεναριογράφος Κάλλια Παπαδάκη, ενώ τις εικόνες ανέλαβαν οι Αύγουστος Κανάκης και Ντέννις Γιατράς, δύο σχεδιαστές που δραστηριοποιούνται και εκτός συνόρων. Πέρα ωστόσο από την εικαστική δύναμη των ακριτικών τραγουδιών, το έπος του Διγενή διαθέτει και ιδιότητες που ξεπερνούν το πεδίο της ένατης τέχνης. «Εχω πάθος με την ανθρωπολογία», λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Δημητρίου και συνεχίζει: «Πριν από έξι χρόνια, διάβασα τον “Χρυσό κλώνο” του Τζέιμς Φρέιζερ σε μια προσπάθεια να ερευνήσω τη διάδραση μεταξύ μύθου και Ιστορίας, το ειδικό βάρος των προφορικών παραδόσεων και εθίμων, τη σημασία τους στην κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης μέσα από τον “μονομύθο” του Τζόζεφ Κάμπελ, τη θεωρία ότι όλες οι ιστορίες ηρώων ανεξαρτήτως πολιτισμού και εποχής ακολουθούν έναν παρεμφερή κύκλο. Οι αναφορές του Φρέιζερ στις ευρωπαϊκές λαϊκές παραδόσεις μού θύμισαν τον δικό μας Διγενή Ακρίτα. Από περιέργεια διάβασα την απόδοση του “χειρογράφου της Ανδρου” του Διγενή από τον Αντώνη Μηλιαράκη, που εκδόθηκε το 1881, και συνειδητοποίησα ότι ο συγγραφέας περιγράφει έναν υπερήρωα, τον κατεξοχήν πρωταγωνιστή των κόμικς. Ετσι γεννήθηκε η ιδέα». «Ο δικός μας Διγενής είναι τραγικό πρόσωπο, ένας άνδρας στα σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που μάχεται ανάμεσα σε δύο ταυτότητες, που πασχίζει να αντιπαρέλθει εχθρούς και προσωπικούς δαίμονες, να υπερβεί όσα τον περιορίζουν», τονίζει η Κάλλια Παπαδάκη. Από τον πρώτο τόμο της σειράς (οι υπόλοιποι πέντε θα κυκλοφορούν ανά έξι μήνες), που έχει τον τίτλο «Διγενής Ι. Το σημάδι του Κάιν», φαίνεται πως πρόκειται για μια παραλλαγή του κλασικού έπους, η οποία ξεκινά με το origin story του βασικού χαρακτήρα και τον ακολουθεί στη μεταμόρφωσή του από άνθρωπο των βιβλίων σε ήρωα και από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία μέχρι τα βάθη της Ανατολής: ο δεκαεξάχρονος Διγενής μεγαλώνει στα σύνορα του Βυζαντίου με τη σαρακινή Συρία, αγαπά τη Σοφία, κόρη του στρατηγού Βάρδα Φωκά, και πασχίζει, όχι χωρίς κόστος, να αποδείξει στον περίγυρό του τις ικανότητές του. Σύμφωνα με την Κάλλια Παπαδάκη, «ο Διγενής Ακρίτας, σε όλες τις παραλλαγές που διαθέτουμε, είναι ένας άνδρας που έχει όλες τις σωματικές και ψυχικές αρετές για να προκόψει σε μια εποχή που μαστίζεται από τον πόλεμο και τη βία. Στην παρούσα όμως μεταφορά, αναγεννιέται μέσα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, τον προσωπικό του μόχθο, του λείπουν αρχικά όλα τα εφόδια, πέρα από μια ροπή προς τη γνώση, σε μια εποχή που η ρώμη υπερτερεί. Ο δικός μας Διγενής είναι τραγικό πρόσωπο, ένας άνδρας στα σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που μάχεται ανάμεσα σε δύο ταυτότητες, που πασχίζει να αντιπαρέλθει εχθρούς και προσωπικούς δαίμονες, να υπερβεί όσα τον περιορίζουν. Η διαδρομή που ακολουθεί είναι ένα μακρύ ταξίδι ενηλικίωσης και μαθητείας στον Δρόμο του Μεταξιού, όπου σταδιακά μεταμορφώνεται από έναν αδύναμο ψυχικά και σωματικά άνδρα σ’ έναν ήρωα, κάποιον που υπερβαίνει εαυτόν, ώστε να ζήσει ελεύθερος». Σύγχρονο και δραματικό Κυριαρχούν φυσικά εκείνες «οι λεπτομέρειες και οι χρωματισμοί στην αλλαγή των εικόνων»: όπως παρατηρεί ο Κωνσταντίνος Δημητρίου, «το στυλ του Αύγουστου Κανάκη και του Ντέννι Γιατρά, ένα εκλεπτυσμένο μείγμα της ευρωπαϊκής και της manga σχολής, με καθαρές γραμμές και παλέτες, είναι σύγχρονο, δραματικό και ρεαλιστικό, χωρίς φληναφήματα». Πώς νοηματοδοτείται, όμως, σήμερα ένας μύθος στον οποίο, σύμφωνα με τον Νικόλαο Πολίτη, «αποκορυφούνται οι πόθοι και τα ιδεώδη του ελληνικού έθνους, διότι εν αυτώ συμβολίζεται η μακραίων και άληκτος πάλη του ελληνικού προς τον μουσουλμανικόν κόσμον»; Ο Κωνσταντίνος Δημητρίου βάζει και τη φιλοσοφία στο παιχνίδι: «Με το πέρασμα των αιώνων», λέει, «τα πραγματικά πρόσωπα πίσω από τις προφορικές παραδόσεις σιγά σιγά χάνονται. Το μόνο που απομένει είναι ένας πυρήνας αλήθειας περικυκλωμένος από το συλλογικό όνειρο. Η άποψη του Πολίτη είναι συνάρτηση της εποχής του, όταν μια μικρή, νέα χώρα συνέθετε ακόμη την εθνική της ταυτότητα σ’ ένα άκρως ανταγωνιστικό διεθνές πλαίσιο. Στο “χειρόγραφο της Aνδρου” του Διγενή υπάρχει μόνο μία αμυδρή αναφορά στην έννοια της πατρίδας. Η δική μας εκδοχή εστιάζεται στον άνθρωπο Διγενή, στην εσωτερική του πάλη λόγω της καταγωγής του, στη συνεχή αμφιταλάντευσή του και στη μετέπειτα προσπάθειά του για σύνθεση, υπέρβαση και αυτογνωσία, στα βήματα του Σοπενχάουερ». https://www.kathimerini.gr/culture/561673813/o-digenis-akritas-san-yperiroas/

Ακόμη μια δύσκολη χρονιά έφτασε στο τέλος της χωρίς κάποιο ελπιδοφόρο μήνυμα για την επόμενη. Τα ελληνικά κόμικς ωστόσο στάθηκαν στο ύψος τους με πολλές νέες κυκλοφορίες και με τους εκδοτικούς οίκους να αντιστέκονται και να επιμένουν. Όπως κάθε τελευταία εβδομάδα του έτους, καταγράφουμε ορισμένα από τα κόμικς που μας κράτησαν συντροφιά σε εποχές κατήφειας και απομόνωσης. Γυμνά Οστά Δημοσθένης Παπαμάρκος, Κανέλλος Cob (εκδόσεις Polaris) Χρόνια μετά το τέλος του πολιτισμού όπως τον ξέραμε, ένας από τους τελευταίους ανθρώπους πασχίζει να επιβιώσει μαζί με το συμβιωτικό του. Οι μηχανές που έχουν κυριεύσει τον κόσμο απαιτούν ενέργεια και «τρέφονται» από τους λιγοστούς επιζήσαντες, ενώ αυτοί έχουν ανάγκη τις μηχανές για να αντέξουν λίγο παραπάνω σε μια εύθραυστη ισορροπία αμοιβαίου συμφέροντος. Η τεχνολογία δεν εξελίχθηκε όπως ναρκισσιστικά την ονειρευόταν ο άνθρωπος, και οι Παπαμάρκος και Cob φιλοτεχνούν ένα πολυεπίπεδο φιλοσοφικό και οντολογικό σχόλιο για τη φύση της ύπαρξης και την ηθική της επιβίωσης, με αμέτρητες αναφορές στην ιστορία της ανθρωπότητας και της τέχνης. 1922 Θανάσης Πέτρου (εκδόσεις Ίκαρος) Μετά το «Όμηροι του Γκαίρλιτς», ο Θανάσης Πέτρου επιστρέφει στη νεότερη ελληνική ιστορία και ειδικότερα στις τραγικές μέρες που προηγήθηκαν της Καταστροφής της Σμύρνης. Καταγράφοντας το οδοιπορικό μιας ομάδας αβοήθητων Ελλήνων στρατιωτών στην Τουρκία με προορισμό τη Σμύρνη, χωρίς «πυξίδα», χωρίς τροφή, χωρίς σχέδιο και ουσιαστικά εγκαταλελειμμένων από το κράτος, ερμηνεύει εν πολλοίς την αναμενόμενη έκβαση της προσπάθειας. Ο Πέτρου (που φέτος έδωσε επίσης το σπαρακτικό ψυχολογικό δράμα «Υπομονή Θέλει» από τις εκδόσεις Μικρός Ήρως και πιο πρόσφατα το «Ξημέρωσε ο Θεός τη Μέρα» σε σενάριο Τάσου Ζαφειριάδη από τις εκδόσεις Πατάκη) με εντυπωσιακή τεκμηρίωση, προσπαθώντας και πετυχαίνοντας να μείνει πιστός στα πραγματολογικά και ιστορικά δεδομένα, στήνει μια συγκινητική μυθοπλασία με πρωταγωνιστές τους ανθρώπους-θύματα του διαχρονικού μεγαλοϊδεατισμού μας. ’21, Η Μάχη της Πλατείας Soloup (εκδόσεις Ίκαρος) Τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821 ήταν η κατάλληλη αφορμή για τη δημιουργία ενός εντυπωσιακού σε μέγεθος και πληροφορίες βιβλίου γύρω από την πιο σημαντική στιγμή της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Για να περιγράψει ο Soloup όλα όσα συνέβησαν πριν αλλά και μετά την επανάσταση, χωρίζει το βιβλίο του σε πολλά μικρά κεφάλαια, οιονεί λήμματα, που συνδέονται όμως αριστοτεχνικά μεταξύ τους μέσω μιας πανέμορφης ιστορίας που εξελίσσεται στο σήμερα. Ένας ηλικιωμένος λάτρης της Ιστορίας και μια νεαρή κοπέλα που διψά να την κατανοήσει συζητούν στη σκιά του Κολοκοτρώνη στην Παλιά Βουλή και «διδάσκουν» πώς πρέπει να προσεγγίζεται το παρελθόν, χωρίς πανηγυρισμούς και αφορισμούς. Οι Τρομοκράτες Νικόλας Ρώσσης (εκδόσεις Jemma Press) Το σκάνδαλο Ιράνγκεϊτ συντάραξε τη διεθνή κοινή γνώμη τη δεκαετία του 1980 γιατί τα είχε όλα: παράνομο εμπόριο όπλων, σκοτεινές διαδρομές βρόμικου χρήματος, μυστικούς πράκτορες, στρατιωτικούς, πολιτικούς και παρακράτος σε συντονισμένη δράση, επέμβαση στα πολιτικά πράγματα ξένων χωρών με άρωμα ανατροπής νόμιμων κυβερνήσεων, επικίνδυνα παιχνίδια πολιτικής επικράτησης. Ενορχηστρωτής του σκανδάλου ήταν ο Λευκός Οίκος επί Ρέιγκαν, με πρώτο βιολί τον στρατιωτικό καριέρας Όλιβερ Νορθ. Σε όλο αυτό το χάος προσπαθεί να βάλει τάξη και να το καταγράψει ο Νικόλας Ρώσσης στην πρώτη του και εντυπωσιακά δοσμένη και τεκμηριωμένη μεγάλη ιστορία κόμικς. Μέρες Λατρείας Γιώργος Γούσης, Παναγιώτης Πανταζής (εκδόσεις Polaris) Το Πάσχα στο χωριό για τον Τίτο, έναν έφηβο από την Αθήνα σε ολιγοήμερες διακοπές, ήταν πάντα το ίδιο. Οι ίδιες συνήθειες, τα ίδια φαγητά, τα ίδια έθιμα, το ίδιο πρόγραμμα, οι ίδιες προβλέψιμες εξελίξεις. Η εφηβεία όμως είναι μια έκρηξη συναισθημάτων και προσδοκιών. Τα πάντα διογκώνονται, οι χαρές γίνονται θρίαμβοι και οι στενοχώριες καταστροφές. Ο Τίτος, το συγκεκριμένο Πάσχα, παίρνει την απόφαση να μη γυρίσει στην Αθήνα αν δεν ζήσει κάτι πραγματικά μεγάλο. Οι εφηβικοί έρωτες προαναγγέλλουν τη μετάβαση από την άγουρη παιδικότητα στην ενηλικίωση και το παιδί μεγαλώνει απότομα σε ένα γλυκόπικρο κλίμα αθωότητας με ημερομηνία λήξης. Παλιές Πουτάνες Σπύρος Δερβενιώτης (εκδόσεις Χαραμάδα) Πίσω από τη μεγάλη εικόνα της Ιστορίας που γράφεται πάντα από τους νικητές, βρίσκονται άνθρωποι. Οι πολλοί και ανώνυμοι συνήθως δεν επηρεάζουν τα πράγματα και η Ιστορία τούς αποσιωπά. Κάποιοι γράφονται με χρυσά γράμματα γιατί βρέθηκαν στο κατάλληλο μέρος την κατάλληλη στιγμή και πήραν πρωτοβουλίες. Και κάποιοι κρύβονται στο βάθος, στις σκιές, καταφέρνοντας να βγαίνουν πάντα αλώβητοι και θριαμβευτές. Σε αυτές τις Παλιές Πουτάνες αναφέρεται με το γνωστό χιούμορ του και δεν τους χαρίζεται καθόλου ο Δερβενιώτης, σε μια δράκα διαπλεκόμενων τυχοδιωκτών που διαχρονικά είναι με το μέρος των νικητών αλλά πάντα στα μουλωχτά. Σπαζοραχούλα ή Το Μάτι της Μέδουσας Στιβ Στιβακτής – Έλενα Γώγου (εκδόσεις Jemma Press) Αν το Brokeback Mountain γυριζόταν στην Ελλάδα και αν οι δημιουργοί του είχαν χιούμορ, θα λεγόταν Σπαζοραχούλα. Ο Στιβακτής και η Γώγου πλάθουν μια υπέροχα αστεία και μαγικά ρεαλιστική σαρκαστική ιστορία για το κυνήγι της ευτυχίας και της αυτογνωσίας σε έναν εχθρικό κόσμο, αυτόν της ελληνικής επαρχίας. Έναν κόσμο που διαθέτει όμως και αμέτρητες νησίδες ελπίδας και σωτηρίας, αρκεί να ξέρεις πού να ψάξεις και να τολμήσεις να περιπλανηθείς. Στις πολλές Ελλάδες που ξεδιπλώνονται όσο πιο βαθιά τολμά να ταξιδέψει, αναζητά ο βοσκός Κωνσταντής το παλικάρι των ονείρων του κόντρα σε προκαταλήψεις και αγκυλώσεις, αλλά με θαρραλέους και ανοιχτόμυαλους συμμάχους. Αποτυπώματα 1967-1975 Κυριάκος Ρόκος (εκδόσεις Στερέωμα) Ένα από τα πρώτα ολοκληρωμένα κόμικς που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα (1978) δημιουργήθηκε από έναν γλύπτη. Ο Κυριάκος Ρόκος το φιλοτέχνησε στο Παρίσι κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών της δικτατορίας και αποτελεί ένα μοναδικό ιστορικό και καλλιτεχνικό αποτύπωμα. Με μια επινοημένη και φαινομενικά ακατάληπτη γλώσσα που παρ’ όλα αυτά λειτουργεί αφηγηματικά και βγάζει νόημα και με εικόνες ρέουσες, γεμάτο παραλλαγμένες διαφημίσεις, σλόγκαν και ειδήσεις της εποχής, δίνει ιδανικά το κλίμα της ανελευθερίας, της θλίψης, της καταπίεσης αλλά και της ανυπακοής, της διαμαρτυρίας, της εξέγερσης ενάντια στη χούντα. Τα Θέλουμε Όλα Κυριάκος Μαυρίδης (Εκδόσεις των Συναδέλφων) Βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Νάνι Μπαλεστρίνι, το έργο του Κυριάκου Μαυρίδη αποτελεί ένα πλήρως τεκμηριωμένο ντοκουμέντο, συνοδευμένο από εκτενείς σημειώσεις του δημιουργού, για τον μεγάλο απεργιακό αγώνα των εργατών της Φίατ στην Ιταλία το 1969. Με παραστατικότητα και χωρίς μεγαλοστομίες, ο Μαυρίδης μεταφέρει το αγωνιστικό κλίμα από τις διαδηλώσεις, τις κινητοποιήσεις, τις συνελεύσεις των Ιταλών εργατών, ακόμα και από τις αντιφάσεις του κινήματος που τις κρίσιμες στιγμές, απέναντι στην αδιαλλαξία της εργοδοσίας και τον κρατικό αυταρχισμό, στάθηκε ενωμένο και έγινε παράδειγμα για το μέλλον. Ρεμπέτικο – Ιστορία και Πρωταγωνιστές Νίκος Κουφόπουλος και 14 σχεδιαστές (εκδόσεις Ελυζέ) Όσα και να γραφτούν για το Ρεμπέτικο και την ιστορία του, θα είναι πάντα λίγα. Ο Νίκος Κουφόπουλος με τα σενάριά του επιχειρεί και επιτυγχάνει να φωτίσει ακόμα περισσότερες πλευρές του καθαρά ελληνικού μουσικού και κοινωνικού φαινομένου. Σε συνεργασία με 14 σχεδιαστές καταγράφει σημαντικές στιγμές του ρεμπέτικου γύρω από τα απαγορευμένα τραγούδια και τα ρεμπέτικα της κατοχής, τους τεκέδες του Πειραιά, τους σμυρνέικους αμανέδες, τις απαγορεύσεις και τη λογοκρισία, τον Βαμβακάρη, τον Τσιτσάνη, τον Παπαϊωάννου, τον Μπαγιαντέρα, την Μπέλλου, τη Νίνου, τον Χατζιδάκι. Σε μια χρονιά με λοκντάουν και την πανδημία να μονοπωλεί τις ζωές μας, δεν θα μπορούσαν να λείψουν και τα ανάλογα κόμικς. «Οι Έγκλειστοι» του Περικλή Κουλιφέτη (εκδόσεις Μικρός Ήρως) είναι μια χιουμοριστική και μελαγχολική συνάμα καταγραφή των ατέλειωτων ωρών της καραντίνας που μοιράζονται ο Στάθης και το μισάνθρωπο καναρίνι του, ο Αγαθοκλής, ενώ το «Το Λέει η Επιστήμη» (αυτοέκδοση) του Πάνου Γερακάκη είναι μια συλλογή από σαρκαστικά στριπάκια με πρωταγωνιστές σε πολλά από αυτά τον «Μωυσή» πρωθυπουργό μας και τον εκπρόσωπό του, Σωτήρη Τσιόδρα. Αξιοσημείωτες για τη χρονιά που φεύγει ήταν επίσης οι δυο νέες περιοδικές ανθολογίες από τις εκδόσεις Μικρός Ήρως («Non Stop Comics», μια συλλογή από ιστορίες κυρίως δράσης και περιπέτειας και «Μουσικά Καρέ», μια έκδοση που εξερευνά τη σχέση κόμικς και μουσικής), η συλλογική δουλειά «Τσοντοκόμικ» ως ένας ύμνος στο απενοχοποιημένο σεξ και το «Ο Μαρίνος Ρούσος θα παίξει την Τρομπέτα του», ένα φλιπ κόμικς φτιαγμένο από Έλληνες δημιουργούς με τη τζαζ στο επίκεντρο, στη μνήμη του Soter Tas που έχασε τη ζωή του λίγο πριν φιλοτεχνήσει τη δική του συμμετοχή στο βιβλίο. Τέλος, δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτόν τον απολογισμό η σπουδαία πρωτοβουλία του Τάσου Μαραγκού (ο οποίος κυκλοφόρησε μέσα στη χρονιά δυο νέα μικρά αλμπουμάκια και τη συνέχεια του εμβληματικού «Hard Rock») «Πενάκια εναντίον Γκλομπ», που συγκέντρωσε διαδικτυακά έργα πολλών δημιουργών με θέμα την αστυνομική βία και ασυδοσία. Στα αξιοσημείωτα επίσης η 5η συνέχεια του «1800» του Θανάση Καραμπάλιου, το 2ο μέρος από τα «Μυστήρια Πράματα» του Θανάση Πετρόπουλου, καθώς και οι δυο νέες εκδόσεις του κύκλου του «World War Sapiens» του Δημήτρη Καμένου, όλα από τη Jemma Press. Με την ευχή ότι του χρόνου θα μπορούμε να γράφουμε για ακόμη περισσότερα κόμικς, από το Καρέ Καρέ, Καλή Χρονιά! Και το σχετικό link...

Ο Στηβ Στιβακτής και η Έλενα Γώγου υπογράφουν το ελληνικό «Brokeback Mountain» με πρωταγωνιστή τον βοσκό Κωνσταντή σε αναζήτηση του έρωτα. Η Σπαζοραχούλα «δημιουργήθηκε όταν, μιλώντας με τη Γεωργία Ζάχαρη, είπαμε πως “αν το Brokeback Mountain ήταν στημένο στην Ελλάδα, οι πρωταγωνιστές θα ήταν τσοπάνηδες με γίδια αντί για καυμπόηδες». Ε, το πράγμα από κει και πέρα ξέφυγε λίγο και το αποτέλεσμα το κρατάτε στα χέρια σας» διευκρινίζουν ο σεναριογράφος Στηβ Στιβακτής και η σχεδιάστρια Έλενα Γώγου για τη «Σπαζοραχούλα» τους (Εκδόσεις Jemma Press), μια απολαυστική, υπόγεια σαρκαστική και χιουμοριστική περιπέτεια αναζήτησης του έρωτα σε μια εναλλακτική ελληνική ύπαιθρο ή, καλύτερα, σε πολλές Ελλάδες που μπλέκονται η μια στην άλλη δημιουργώντας παρεξηγήσεις αλλά και ελπίδες. Πρωταγωνιστής είναι ο Κωνσταντής, ένας απογοητευμένος τσοπάνος στη Φρυκτωρία που κλαίει τη μοίρα του γιατί συνεχώς τον εγκαταλείπουν τα παλικάρια που περνούν από το χωριό του, επιλέγοντας να σώσουν πριγκίπισσες και να παντρευτούν βασιλοπούλες. Ο Παναής, ο Πραξιτέλης, ο Παντελεήμονας έχουν πληγώσει τον ευαίσθητο Κωνσταντή, που υποφέρει. Κι όμως, οι λεβέντες του χωριού, ο Τασούλης κι ο Νικολής, σφάζονται για πάρτη του. Αυτός όμως θέλει να βρει τον μεγάλο έρωτα που θα τον πάρει μια για πάντα μακριά απ’ το χωριό. Ψάχνει τον τέλειο άντρα, κάποιον για να γυρίσει μαζί του τον κόσμο, που θα τον μαγέψει τόσο που να χάσει τη γη κάτω από τα πόδια του. Και τότε ακριβώς χάνει τη γη κάτω από τα πόδια του. Από το χωριό του στον «σαπέρα κόσμο», γεμάτο εκκλησίες, αρχαίες κολόνες, αγροτόσπιτα και ανεμογεννήτριες, ο Κωνσταντής πέφτει σε ρήγμα και μεταφέρεται στον κόσμο της Σπαζοραχούλας που σφύζει από περιπέτεια, κινδύνους, αλλά και επιλογές. Αυτός, με τη βοήθεια του πανέμορφου Πάρη, του «Παλλακίδου του Ήλιου», πρέπει απλώς να φανεί γενναίος, να ακολουθήσει την καρδιά του και να κάνει τη σωστή επιλογή. Μαζί θα διασχίσουν το φαράγγι του Τσουρουφλή, θα περάσουν τη σπηλιά των ηρώων και τη μονή Ανεμοδαρμένου μέχρι να φτάσουν στη λίμνη Γουργουλήθρα έξω από το δάσος του Πετρόδρακου όπου καταλήγει ο ποταμός Εύμορφος που σκίζει το άντρο των μαγισσών… Οι ανατροπές σ’ αυτήν την ευφυέστατη παρωδία περιπετειώδους ταξιδιού θα είναι συνεχείς και οι εχθροί θα παραμονεύουν πίσω από κάθε δέντρο, κάθε θάμνο, κάθε βράχο. Θα εμφανιστούν όμως και σύμμαχοι για να βοηθήσουν τον Κωνσταντή να βρει τον δρόμο του, να ξεφύγει από τις πλαγιές της Σπαζοραχούλας στις οποίες θα είναι για πάντα Αλλοκοσμίτης και να επιστρέψει στο χωριό του. Και όταν όλα θα φαίνονται χαμένα και η προδοσία θα του πληγώνει την καρδιά, μπορεί να φανεί ο έρωτας, ο αγνός και παντοτινός, εκεί που δεν το περίμενε κανείς. Η «Σπαζοραχούλα ή το Μάτι της Μέδουσας» είναι γεμάτη ξεκαρδιστικά στιγμιότυπα με αλληγορικό, αλλά ποτέ ανιαρά διδακτικό περιεχόμενο, για τις πολλές Αθήνες στις οποίες ζούμε και πώς μπορούμε να κινούμαστε από τη μια στην άλλη χωρίς εκπτώσεις και αναστολές στα όνειρά μας μέχρι να βρούμε αυτήν που μας ταιριάζει. Με τα πανέμορφα σχέδια της Γώγου και το τολμηρά ανατρεπτικό χιούμορ του Στιβακτή, το «Brokeback Mountain» ωχριά μπροστά στο βουκολικό τους κωμειδύλλιο. Και μπαίνουν τα θεμέλια για ακόμα περισσότερα ελληνικά και χιουμοριστικά «γουέστερν» απελευθέρωσης. Και το σχετικό link...

Δυο νέες ιστορίες του «World War Sapiens» του Δημήτρη Καμένου κυκλοφόρησαν πρόσφατα, με τη μία μάλιστα να διαδραματίζεται στη σκιά του Λευκού Πύργου. Ο συνεργάτης μας στην «Εφ.Συν.» και δημιουργός τού «Μεφίστο» μάς μιλά για τις παρωδίες του και την οργιώδη πολιτική φαντασία του. Επί σειρά ετών ο Δημήτρης Καμένος φιλοτεχνεί στο Καρέ-Καρέ τη σειρά «Μεφίστο» ως ένα ιατρικό σίριαλ-παρωδία του «Φάουστ» του Γκέτε, ενώ πρόσφατα του απονεμήθηκε και το βραβείο Καλύτερης Αυτοέκδοσης από την Ακαδημία των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς. Παράλληλα δημιουργεί τη σειρά «World War Sapiens» (εκδόσεις Jemma Press), που μετά την ολοκλήρωση του πρώτου μέρους της με πέντε τεύχη («Homo») διανύει τη δεύτερη εποχή της που αριθμεί ήδη δύο μεγάλους τόμους και ένα τεύχος εκτός αρίθμησης, στο οποίο τα σχέδια υπογράφει ο Χρήστος Σταμπουλής. Στο «World War Sapiens» o αποσβολωμένος αναγνώστης παρακολουθεί μια εναλλακτική εξέλιξη της Ιστορίας στην οποία οι Homo sapiens δεν αποτελούν το μόνο νοήμον ανθρώπινο είδος και μοιράζονται τον πλανήτη με άλλα είδη ανθρώπων (Homo habilis, Homo ergaster, Homo denisova κ.ά.). Αυτή η διαφορετική εκδοχή της πορείας της ανθρωπότητας όμως δεν εμποδίζει τα είδη να υποπέσουν στα ίδια λάθη και να οδηγηθούν σε έναν παγκόσμιο σπαραγμό για τον οποίο τη βασική ευθύνη φέρουν οι Γενοσοσιαλιστές. Στη ναζιστική συμμαχία των Homo sapiens με τους Νεάντερταλ, που σκοπεύει να «καθαρίσει» την Ευρώπη από όλα τα υπόλοιπα είδη που η ίδια θεωρεί κατώτερα, ηγείται ο Αλόις Χίτλερ, ενώ στα ανατολικά της Γηραιάς Ηπείρου αντιστέκεται η ΕΔΣΔ (Ενωση Δενισοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών) και στα δυτικά η Ιγγλετέρα του Ουίνστον Τσόρτσιλ που αρνείται να συνθηκολογήσει… Ο Δημήτρης Καμένος Εδώ και χρόνια συνθέτεις μια εναλλακτική εκδοχή της Ιστορίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που δεν μοιάζει καθόλου με την πραγματική αλλά σε κάποια πράγματα είναι ολόιδια. Είναι αλληγορικό τελικά το έργο σου ή μια καθαρή πολιτική φαντασία; Το «World War Sapiens» είναι ένα παιχνίδι ανάμεσα στην Ιστορία όπως την ξέρουμε και στις ανατροπές αυτής της παράλληλης πραγματικότητας. Θέλω όμως να πιστεύω πως στο τέλος θα μείνει κανείς με την εντύπωση πως «ναι, κατά βάθος όλα έτσι έγιναν». Τα «είδη» των ανθρώπων που διαγκωνίζονται και πολεμούν μεταξύ τους τι σχέση έχουν με τις φυλές των ανθρώπων; Ήταν στις προθέσεις σου κάποια αναλογία; Στο «World War Sapiens» υπάρχει η Γενοσιαλιστική Συμμαχία αποτελούμενη από ορισμένους Homo sapiens και τους Νεάντερταλ, που επιδιώκει να «καθαρίσει» την Ευρώπη από κάθε είδος που θεωρεί «μη ευρωπαϊκό». Αυτό σημαίνει οπωσδήποτε τους Homo Heidelbergensis, γνωστούς σε αυτό το σύμπαν ως «Ντελ». Τα δεινά τους μοιάζουν πολύ με εκείνα του εβραϊκού λαού κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ειδικά στο Homo Salonicus ο παραλληλισμός γίνεται πολύ πιο διάφανος, μια και βλέπουμε το πώς οι περιουσίες τους υφαρπάζονται με το σύστημα των μεσεγγυούχων. Στον δεύτερο τόμο σου μια ομάδα ναζί καλείται να προστατέψει τον τελευταίο απόγονο του τσάρου Νικόλαου από τον Κόκκινο Στρατό. Αρχίζουν σιγά σιγά να ξεκαθαρίζουν τα στρατόπεδα ή η κατάσταση θα μπερδευτεί ακόμα περισσότερο; Τον Ιούνιο του 1941 η ναζιστική Γερμανία επιτέθηκε στην ΕΣΣΔ καταπατώντας το σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ. Αυτό έβαλε τη Ρωσία στον πόλεμο κατά της Γερμανίας και μάλιστα στο πλευρό των Συμμάχων. Στον δεύτερο τόμο του «World War Sapiens» βλέπουμε πώς η συμμαχία των Γενοσοσιαλιστών με τους Δενισοβιετικούς (δηλαδή την εκδοχή της ΕΣΣΔ στη σειρά) είναι εξίσου σαθρή. Η παλινόρθωση των Ρομανόφ από τους Γενοσοσιαλιστές θα μπορούσε να αποτελέσει όχημα για να πατάξουν τον κομμουνισμό και να επεκταθούν προς Ανατολάς. Οι Δενισοβιετικοί από τη μεριά τους απαντούν στέλνοντας ορδές από ζόμπι. Μου φάνηκε εξαιρετικά αστείο οι καλοσιδερωμένοι ναζί να βρίσκονται παγιδευμένοι σε μια έπαυλη σκοτώνοντας κάθε μέρα ξανά και ξανά τους ίδιους φαντάρους του Κόκκινου Στρατού, ο οποίος τους έχει καταβάλει με τη δύναμη των αριθμών. Διασκεδαστικό και πολύ κοντά στην ιστορική αλήθεια. Να σημειώσουμε εδώ πως δεν θεωρώ τους Γενοσοσιαλιστές και τους Δενισοβιετικούς ως τα «δύο άκρα» ή ως δύο εξίσου τυραννικά καθεστώτα που συγκρούονται στις πλάτες του κοσμάκη. Οι Δενισοβιετικοί υπερασπίζονται την ισότητα μεταξύ των ειδών, οι Γενοσοσιαλιστες μάχονται για να επιβάλουν την ανισότητα. Οπότε ναι, από εδώ και μπρος ξεκαθαρίζουν και οι παρατάξεις και τα πράγματα. Στο «Homo Salonicus» η δράση μεταφέρεται στον ελλαδικό χώρο, στη Θεσσαλονίκη. Και μάλιστα είναι εξ ολοκλήρου σχεδιασμένο από τον Χρήστο Σταμπουλή. Φοβήθηκες για πιθανές αντιδράσεις; Και πώς ήταν να γράφεις για μια ελληνική πόλη και μάλιστα την πόλη στην οποία ζεις; Ο Χρήστος, που είναι ο αγαπημένος μου Έλληνας δημιουργός, τυγχάνει και φανατικός υποστηρικτής του «World War Sapiens». Ήταν τεράστια χαρά να βλέπω τον Μπάρετ, τον Άλιστερ Κρώλεϊ και τους άλλους χαρακτήρες μου να ζωντανεύουν στα μαγικά του χέρια. Αφού συμφωνήσαμε στην πλοκή άφησα πολλά πάνω του και είναι αλήθεια πως το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Ο Χρήστος μένει στην πόλη από φοιτητής, εγώ ήρθα για να εγκατασταθώ εδώ μόνιμα αλλά αυτό δεν μας εμπόδισε καθόλου να μιλήσουμε για τη σκοτεινή πλευρά της «Άνω Γραικίας». Αν όσα δείχνουμε πικράνουν ορισμένους, είμαστε έτοιμοι να ανοίξουμε μαζί τους έναν γόνιμο διάλογο. Στο «Μεφίστο» κάνεις μια παρωδία του «Φάουστ», στο «Homo» μια παρωδία της Ιστορίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι τελικά η παρωδία ο καλύτερος τρόπος να μιλήσεις για το σήμερα; Η παρωδία μού έρχεται πολύ αυθόρμητα. Το «Homo Salonicus» ας πούμε είναι μια παρωδία των περιπετειών του Ιντιάνα Τζόουνς. Τον ίδιο τον Αδόλφο Χίτλερ όμως δεν θα μπορούσα να τον διακωμωδήσω. Αυτό θα τον έκανε ταυτόχρονα και οικείο, ίσως και συμπαθητικό για ορισμένους. Προτίμησα να τον σκοτώσω εκτός κόμικς και να βάλω στην καγκελαρία την Εύα Μπράουν και τον μπουλούκο γιο του, τον Αλόις. Το σύνθημα «Σκατά στους φασίστες» που κοσμεί έναν από τους τοίχους της Θεσσαλονίκης σου, όπως και ο γλοιώδης Έλληνας συνεργάτης των Γερμανών δεν φαίνεται να είναι καθόλου παρωδίες. Είναι έτσι; Υπάρχει μια ιστορία πίσω από το καρέ με το σύνθημα «Σκατά στους φασίστες» στους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Όταν το είδα, είπα στον Χρήστο ότι πολύ αμφιβάλλω πως το χρησιμοποιούσε η αντίσταση στα χρόνια της Κατοχής. Εκείνος, που ξέρει τον κόσμο του «World War Sapiens» καλύτερα από μένα, μου θύμισε πως το έχει ήδη πει η ρέπλικα στο δεύτερο τεύχος του «Homo». Άλλωστε σε ένα σύμπαν όπου πτεροδάκτυλοι διασχίζουν τους αιθέρες δικαιούμαστε μερικούς χαριτωμένους αναχρονισμούς, ειδικά αν δείχνουν προς τη σωστή κατεύθυνση. Και το σχετικό link...

Όπλα, πετρέλαιο, μαύρο χρήμα, ομήρους, εκβιασμούς, μυστικούς πράκτορες και γεωπολιτικά παιχνίδια από τη Λατινική Αμερική μέχρι τα βάθη της Ασίας είχε το σκάνδαλο Ιράν – Κόντρας. Ο Νικόλας Ρώσσης μάς το θυμίζει και αναρωτιέται ποιοι ακριβώς ήταν οι τρομοκράτες σε αυτήν την τραγελαφική ιστορία. Όλα τα σκάνδαλα, παρά το σοκ που προκαλούν όταν ξεσπούν, κάποτε ξεχνιούνται. Το ίδιο συνέβη και με το σκάνδαλο «Ιράνγκεϊτ». Και μάλιστα, όσο απομακρυνόμαστε από τη δεκαετία του 1980 τόσο πιο αμυδρές γίνονται οι μνήμες, τόσο λιγότερο το ενδιαφέρον. Προκύπτουν συνεχώς άλλωστε νέα σκάνδαλα, μεγαλύτερων διαστάσεων και πιο εντυπωσιακά. Υπάρχουν ωστόσο κάποιοι που επιμένουν στη διατήρηση της μνήμης, διδάσκονται από το παρελθόν και προσπαθούν με τη σειρά τους να διδάξουν τις νέες γενιές. Ο Νικόλας Ρώσσης είναι ένας από αυτούς. «Ο Νικόλας Ρώσσης δεν είναι επαγγελματίας δημιουργός κόμικς. Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος Διεθνών Σχέσεων με πλούσια ερευνητική και διδακτική εμπειρία για τη Μέση Ανατολή. Αυτό είναι το πρώτο του βιβλίο κόμικς και πραγματεύεται το περίφημο σκάνδαλο “Ιράνγκεϊτ” ή υπόθεση Ιράν – Κόντρας, όπως είναι πιο γνωστή στον αγγλοσαξονικό κόσμο. Το σκάνδαλο, που συγκλόνισε τις ΗΠΑ, αφορούσε τη μυστική πώληση το 1986 κατά παραβίαση της αμερικανικής νομοθεσίας, με τη μεσολάβηση του Ισραήλ, οπλικών συστημάτων στο ισλαμικό καθεστώς του Ιράν σε μια προσπάθεια απόσπασης υποσχέσεων από την Τεχεράνη ότι θα πιέσει τους συμμάχους της στον Λίβανο να απελευθερώσει Αμερικανούς πολίτες που είχαν απαχθεί. Τα χρήματα δε από την πώληση των όπλων χρησίμευσαν για την ενίσχυση των δεξιών ανταρτών Κόντρας που πολεμούσαν στη Νικαράγουα το αριστερό καθεστώς των Σαντινίστας. Σημειωτέον, ότι το αμερικανικό Κογκρέσο είχε χαρακτηρίσει παράνομη τη χρηματοδότηση των Κόντρας από τρίτες χώρες» επισημαίνει ο Χαράλαμπος Τσαρδανίδης, καθηγητής του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, προλογίζοντας το βιβλίο του Νικόλα Ρώσση «Οι Τρομοκράτες – Μια εξωφρενική αλλά άκρως αληθινή ιστορία» (εκδόσεις Jemma Press, 112 σελίδες). Όλη αυτήν τη βρόμικη ιστορία στην οποία ενεπλάκησαν πολιτικοί, στρατιωτικοί, διπλωμάτες, πράκτορες και έμποροι όπλων από πολλές χώρες προσπαθεί να ανασυστήσει και να αναπαραστήσει μέσω των κόμικς του ο Ρώσσης. Στο εισαγωγικό του σημείωμα διευκρινίζει το γιατί: «Διδάσκοντας “Πολιτική Οικονομία της Τρομοκρατίας” στο Arcadia University, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπιζα με τους φοιτητές μου ήταν να μην παρανοηθεί κάτι ως θεωρία συνωμοσίας. Χρησιμοποιούσα συχνά το σκάνδαλο Ιράν – Κόντρας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα, μιας και είναι επαρκώς καταγεγραμμένο, έχει περάσει μια “ασφαλής” περίοδος από τότε που εκτυλίχτηκε και ως περιστατικό είναι πραγματικά τραγελαφικό και διασκεδάζει. Είναι απορίας άξιο πώς δεν το έχουν κάνει ταινία ακόμα. Αν και ο Tom Cruise το άγγιξε επιδερμικά στο American Made». Για να δημιουργηθεί φυσικά ένα τέτοιο βιβλίο που αφορά πραγματικά γεγονότα και αναφέρεται σε συγκεκριμένα πρόσωπα και πράγματα του πρόσφατου παρελθόντος, είναι αναγκαία η διεξοδική έρευνα και η πλήρης τεκμηρίωση. Από την άλλη, για να μην καταντήσει το βιβλίο ανιαρό και εγκυκλοπαιδικού τύπου βιβλιογραφική αναφορά απαιτούνται σενάριο, ντεκουπάζ και γενναίες καλλιτεχνικές επιλογές ως προς την εξέλιξη της ιστορίας και την απόδοση των πραγματολογικών στοιχείων. Ο Ρώσσης επέτυχε σε όλα. Βάσισε το μεγαλύτερο μέρος των σχεδίων του σε εικόνες της εποχής (φωτογραφίες, βίντεο κ.λ.π.) και σχεδόν το σύνολο της ιστορίας του σε αντικειμενικά στοιχεία από πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές τις οποίες παραθέτει αναλυτικά στη βιβλιογραφία του στο τέλος του βιβλίου. Όπως ο ίδιος αναφέρει: «Το περιεχόμενο προκύπτει μέσα από μια πραγματικά εξαντλητική έρευνα, όπου μακάρι να είχα κάνει αντίστοιχη και στη διατριβή μου ως φοιτητής. Η πλειονότητα του υλικού προέρχεται από αποχαρακτηρισμένες εκθέσεις της CIA, καταθέσεις, δικαστικές αποφάσεις, αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό συνεντεύξεων από τα αρχεία του Κογκρέσου και άλλων ιδρυμάτων, αλλά και από τη διεθνή βιβλιογραφία. Ένα ικανό ποσοστό των διαλόγων είναι μάλιστα όπως προέκυψε μέσα από παλαιότερα διαβαθμισμένες αναφορές. Παρακολούθησα μάλιστα αρκετές άσχετες με το θέμα συνεντεύξεις και ομιλίες των πρωταγωνιστών, ώστε να σχηματίσω μια βασική εικόνα για την προσωπικότητά τους και τις απόψεις τους με σκοπό οι διάλογοι να μην απέχουν πολύ από την ιδιοσυγκρασία τους, όπως τουλάχιστον την αντιλαμβάνομαι εγώ». Σε αυτό το κομφούζιο από όπλα και χρήμα που αλλάζουν χέρια στα παιχνίδια γεωπολιτικής και οικονομικής εξουσίας κατά τα τελευταία χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, πρωταγωνιστές ήταν αναμφίβολα ο πρόεδρος Ρίγκαν («Οι κομμουνιστές θέλουν να καταστρέψουν τις δημοκρατικές μας αξίες! Αν δεν τους σταματήσουμε, σύντομα και εμείς και οι γειτονικές μας χώρες θα βρίσκονται κάτω από την επιρροή των Σοβιετικών» είναι τα εναρκτήρια λόγια του), Άραβες και Ιρανοί αξιωματούχοι, Σαουδάραβες εκατομμυριούχοι, πολιτικοί και αντάρτες και πολλοί ακόμα στο προσκήνιο ή το παρασκήνιο. Ο σούπερ σταρ του σκανδάλου ήταν όμως ο λοχαγός Oliver North, ένας στρατιωτικός καριέρας μπλεγμένος σε κάθε πτυχή αυτής της σκοτεινής υπόθεσης, σε ανοιχτή γραμμή με πολιτικούς και διπλωμάτες σε πολλές χώρες και με απίστευτη εξουσία και χρήμα στα χέρια του. Ένας άνθρωπος που υποτίθεται πως εργαζόταν κατ’ εντολήν του προέδρου του ενάντια στους «τρομοκράτες» αλλά οι πράξεις του προκάλεσαν περισσότερο τρόμο από αυτές των «αντιπάλων» του. Και όπως καταλήγει ο Νικόλας Ρώσσης: «Η πρόκληση για τον αναγνώστη, μέσω αυτού του graphic novel, είναι να διακρίνει τελικά τον “τρομοκράτη”». Και το σχετικό link...

Τα γυναικεία γεννητικά όργανα έχουν περιγραφεί με αμέτρητους τρόπους και η γυναικεία σεξουαλικότητα έχει ερμηνευτεί με άλλους τόσους. Κατά κανόνα από άνδρες. Η Liv Stromquist κάνει μια ιστορική αναδρομή και με άφθονο χιούμορ κριτικάρει την κυρίαρχη αντρική ματιά που σχεδόν πάντα αποδείχτηκε λανθασμένη. «Γεια και χαρά σας! Ίσως να πιστεύετε πως υπάρχει ένα πρόβλημα στην κουλτούρα μας, πως αυτό που αποκαλούμε “γυναικεία γεννητικά όργανα” είναι κάτι αόρατο και ντροπιαστικό, πως θεωρούμε ότι είναι λάθος να μιλάμε γι’ αυτό, πως είναι κάτι που έχουμε διαγράψει, κάτι που το κρατάμε κρυφό, που όλοι είναι αμήχανοι απέναντί του μέχρι που πιστεύουν πως δεν έχει κάποιο κανονικό όνομα! Ίσως και να πιστεύετε πως αυτό έχει να κάνει με την επιρροή των ανδρών στην κοινωνία, ότι δηλαδή οι άνδρες έχουν καταφέρει με διάφορους τρόπους να δημιουργήσουν μια κουλτούρα που το έχει μετατρέψει σε κάτι ντροπιαστικό, κάτι που πρέπει να κρατάμε κρυφό. Ωστόσο. Υπάρχουν πολύ, πολύ μεγαλύτερα και πιο σοβαρά προβλήματα στην κουλτούρα μας! Μιλάω για τους άνδρες που δείχνουν ένα υπερβολικά μεγάλο ενδιαφέρον σ’ αυτό που συνήθως αποκαλούμε “γυναικεία γεννητικά όργανα”». Έτσι ξεκινά η Liv Stromquist το βιβλίο της με τον έξυπνο τίτλο «Το Φρούτο της Γνώσης – Το αιδοίο εναντίον της πατριαρχίας» (μετάφραση: Βαγγέλης Γιαννίσης, εκδόσεις Jemma Press, 152 σελίδες). Και αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος του ακριβώς σε αυτούς τους «άνδρες που έδειχναν υπερβολικά μεγάλο ενδιαφέρον γι’ αυτό που συνήθως αποκαλούμε “γυναικεία γεννητικά όργανα”». Στους πρώτους άνδρες αυτής της κατηγορίας λοιπόν, η Stromquist τοποθετεί πρώτο και καλύτερο τον Τζον Χάρβεϊ Κέλογκ, τον ίδιο που είχε ανακαλύψει τα κορν φλέικς. Ο Κέλογκ ήταν ένας διάσημος γιατρός στα τέλη του 19ου αιώνα που θεωρούσε πως ο γυναικείος αυνανισμός προκαλούσε καρκίνο της μήτρας, επιληψία, παραφροσύνη και γενικότερη σωματική και νοητική αδυναμία. Ως «θεραπεία» πρότεινε στις γυναίκες να χύνουν οξύ στην κλειτορίδα τους ώστε να περιορίζεται ο ερεθισμός και να μην κινδυνεύουν απ’ όσα ο Κέλογκ πίστευε ότι προκαλεί ο αυνανισμός. Αμέσως μετά η Stromquist αναφέρεται αναλυτικά στις θεωρίες του δρα Άϊζακ Μπέικερ-Μπράουν (1811-1873) που πίστευε πως η λύση για την υστερία, τον πονοκέφαλο, την κατάθλιψη, τον ερεθισμό του νωτιαίου μυελού, την απώλεια όρεξης και την ανυπακοή των γυναικών είναι η κλειτοριδεκτομή. Μάλιστα ο ίδιος ο Μπέικερ-Μπράουν έκανε και ο ίδιος κλειτοριδεκτομές και επηρέασε καθοριστικά τη γυναικολογία της εποχής. Το ευτράπελο είναι ότι ο ιατρικός σύλλογος του αφαίρεσε την άδεια όταν υπήρξαν καταγγελίες ότι χειρουργεί γυναίκες «χωρίς την άδεια των συζύγων τους». Και το πιο τραγικό, ότι οι αποκαλούμενες θεραπευτικές κλειτοριδεκτομές συνεχίστηκαν στις ΗΠΑ μέχρι το 1948 ακόμα και σε μικρά, ανήλικα κορίτσια. Ιδιαίτερη περίπτωση ήταν και ο βαρόνος Ζορζ Κιβιέ (1769-1832) που θεωρούσε – και οι απόψεις του είχαν πολύ μεγάλη απήχηση στους επιστημονικούς κύκλους – ότι τα μεγάλα χείλη του αιδοίου που έχουν πολλές γυναίκες στην Αφρική είναι μια τρανή απόδειξη της φυλετικής κατωτερότητάς τους αλλά παράλληλα και της ηθικής τους κατάπτωσης! Εκτός από τις απαράδεκτες απόψεις που είχαν διατυπωθεί κατά το παρελθόν από πολλούς επιστήμονες, η Stromquist ρίχνει φως και σε πολλές αναπαραστάσεις και περιγραφές των γυναικείων γεννητικών οργάνων σε πληθώρα περιπτώσεων, όπως για παράδειγμα τα σχολικά εγχειρίδια ή ακόμα και η εικόνα της γυναίκας και του άντρα που έστειλε η NASA στο Διάστημα το 1972. Σε αυτή την εικόνα, αφαιρέθηκε την τελευταία στιγμή η μικρή γραμμούλα που υπαινισσόταν σχεδιαστικά τον γυναικείο κόλπο για να μη σκανδαλιστεί η ηγεσία της NASA. Αντιθέτως το ανδρικό πέος και οι όρχεις φαίνονται κανονικότατα, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να σκανδαλίσουν τους εξωγήινους που θα δουν γυμνό έναν άνδρα σε «πλήρη ανάπτυξη» και μια γυναίκα χωρίς γεννητικά όργανα. Ως προς τις αναπαραστάσεις σε βιβλία σε διάφορες εποχές, η Stromquist είναι απολαυστική. Πρώτα απ’ όλα θυμίζει την κλασική, στερεοτυπική έκφραση που χρησιμοποιούν πολλοί ενήλικοι για να περιγράψουν τα ανθρώπινα γεννητικά όργανα στα μικρά παιδιά: «Τα αγόρια έχουν πουλάκι. Τα κορίτσια δεν έχουν»! Παρά τον εμφανή παραλογισμό της η φράση αυτή δεν ξενίζει τον αναγνώστη ή τον ακροατή της και γίνεται συχνά δεκτή σε περιγραφές ανατομίας του φύλου. Η ίδια προτείνει όμως στους αναγνώστες μια μικρή παραλλαγή αυτής της φράσης ως εξής: «Τα κορίτσια έχουν μουνί και τα αγόρια δεν έχουν μουνί». Είναι δεδομένο πως μια τέτοια φράση θα απορριπτόταν μετά βδελυγμίας… Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι και η ανάλυση της Stromquist στο θέμα του γυναικείου οργασμού και των διαφορετικών αντιλήψεων που επικρατούσαν γύρω απ’ αυτόν στα χρόνια πριν από τον Διαφωτισμό και στη νεωτερική εποχή. Σημείο καμπής για τη θεώρηση του γυναικείου οργασμού ως περιττής και περίπλοκης διαδικασίας ήταν τα χρόνια μετά τον Διαφωτισμό με τις απόλυτες εξειδικεύσεις, τις κατατάξεις, τις ταξινομήσεις και τις αναζητήσεις ειδοποιών διαφορών. «Τα γεννητικά όργανα και η σεξουαλικότητα έγιναν η ιδανική σκηνή για να προβληθούν οι θεωρίες σχετικά με τις διαφορές ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες», σύμφωνα με τη Σουηδή συγγραφέα. Που συνεχίζει: «Έτσι η γυναικεία σεξουαλικότητα άρχισε να παρουσιάζεται ως αδύναμη ή ως ανύπαρκτη, ενώ η ανδρική παρουσιαζόταν ως ισχυρή και ανεξέλεγκτη». Τέτοιου τύπου αντιλήψεις οδήγησαν στη μετατροπή της γυναικείας σεξουαλικότητας στην ανδρική συνείδηση σε κάτι άχρηστο και ανούσιο. Η γυναίκα ήταν αρκετό να εξυπηρετεί τον άνδρα ώστε αυτός να εκσπερματίζει. Και τέλος. Αν η γυναίκα επιζητούσε τον δικό της οργασμό, κατευθείαν θεωρούνταν μια πόρνη... Αυτά και πολλά ακόμη, υπό μια εμφανώς φεμινιστική οπτική, περιλαμβάνονται στο «Φρούτο της Γνώσης». Ένα βιβλίο πολύτιμο στην κατανόηση και την ιστορική εξέλιξη των αντιλήψεων γύρω από τη γυναικεία σεξουαλικότητα. Και ταυτόχρονα ένα βιβλίο γεμάτο έξυπνα σχέδια και σαρκαστικό χιούμορ. Ένα βιβλίο που, όπως γράφει στον επίλογό του, γίνεται «πότε εξοργιστικό, πότε ξεκαρδιστικά αστείο αποκαλύπτοντας τη δυσάρεστη αλήθεια για το πόσο (δεν) έχουμε προχωρήσει τόσους αιώνες». Και το σχετικό link...

Ένα σχετικά άγνωστο στη Δύση περιστατικό με συγκλονιστική εξέλιξη που έλαβε χώρα στο όρος Σινγκάλ, στα βάθη της Ασίας, καταγράφουν οι Tore Rorbaek και Mikkel Sommer σε μια υποδειγματικά δοσμένη και τεκμηριωμένη ιστορία. Στα σύνορα μεταξύ Τουρκίας, Συρίας και Ιράκ δεν είναι σπάνιες οι συρράξεις λόγω της ρευστής πολιτικής κατάστασης και των ευμετάβλητων στρατιωτικών συμμαχιών καθώς και λόγω των διαφιλονικούμενων εδαφών. Σε τέτοια εδάφη ζουν τα μέλη της θρησκευτικής μειονότητας των Γεζίντι που συχνά στη διάρκεια της Ιστορίας βρέθηκαν στο στόχαστρο άλλων εθνικών και θρησκευτικών ομάδων. Ένα τέτοιο περιστατικό έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 2014, όταν το «Ισλαμικό κράτος» εξαπέλυσε μια ανελέητη επίθεση κατά των Γεζίντι με σκοπό τον αφανισμό τους. Οι Γεζίντι έμειναν μόνοι τους χωρίς καμιά ελπίδα. Αλλά το βουνό τούς «βοήθησε» για ακόμη μια φορά. Όπως περιγράφει ο Tore Rorbaek, συγγραφέας του «Σινγκάλ» (μετάφραση: Μπέλλα Σπυροπούλου, εκδόσεις Jemma Press): «Η κρυφή αποχώρηση των δυνάμεων των Πεσμεργκά (σ.σ.: Κούρδοι που είχαν αναλάβει επισήμως την προστασία των Γεζίντι) μέσα στη νύχτα, η αποστράτευση και ο αφοπλισμός των Γεζίντι του ιρακινού στρατού που ήταν τοποθετημένοι στο Σινγκάλ, αλλά και η δημιουργία διαύλου από το YPG και το PKK, που έσωσε τις ζωές χιλιάδων Γεζίντι, είναι όλα πραγματικά γεγονότα. Ωστόσο σπάνια περιλαμβάνονται στις αφηγήσεις που αφορούν τη γενοκτονία που διαπράχθηκε στο Σινγκάλ το 2014». Την έλλειψη φωτογραφικού υλικού από τα συγκεκριμένα περιστατικά, καθώς και την απουσία δημοσιογραφικών αποστολών και ερευνών αλλά και γραπτών κειμένων – πλην εξαιρέσεων – από όσους συμμετείχαν σε αυτά ή μεταγενέστερους μελετητές, έρχεται να καλύψει το συγκεκριμένο βιβλίο. Η έρευνα των δύο δημιουργών του ήταν μακρόχρονη και έγινε τόσο με επιτόπιες επισκέψεις όσο και με εξαντλητικές συζητήσεις και συνεντεύξεις με μάρτυρες και κατοίκους της περιοχής. Το αποτέλεσμα όμως δεν δίνεται ως μια δημοσιογραφική έρευνα, αλλά ως μια μυθοπλασία βασισμένη στα πραγματικά γεγονότα που διαδραματίζεται ακριβώς εκεί. Αυτού του είδους τα κόμικς όπως έχουμε επανειλημμένα αναφέρει και παρουσιάσει στο Καρέ Καρέ αποτελούν μια από τις πιο ισχυρές τάσεις του είδους τα τελευταία χρόνια. Άλλοι δημιουργοί όπως ο Joe Sacco επιλέγουν συνήθως να συμμετέχουν και οι «ίδιοι» ως χαρακτήρες στις ιστορίες τους που εξελίσσονται σε πρώτο χρόνο – με τον δημιουργό τους να τις ζει και να καταθέτει την προσωπική του μαρτυρία – ενώ άλλοι δημιουργοί προτιμούν, άλλοτε κατ’ επιλογήν και άλλοτε αναπόφευκτα, να τις αφηγούνται ως μυθοπλασίες. Οι Rorbaek και Sommer επιλέγουν τη δεύτερη μέθοδο αλλά δίνουν ιδιαίτερο βάρος στην ακρίβεια των γεγονότων, στην απεικόνιση των τοποθεσιών, των περιοχών, των κτιρίων, των ενδυμασιών των ανθρώπων και του οπλισμού τους, των οχημάτων τους κ.λ.π. Η γνώση που κατέκτησαν από την επιτόπια έρευνά τους δεν ήταν όμως ποτέ ανώδυνη. Και πάντα εντός ενός επικίνδυνου περιβάλλοντος με τις απειλές να είναι διαρκείς, όπως ακριβώς και αυτές που δέχονται εδώ και δεκαετίες οι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής. Όπως γράφει ο Rorbaek στο Υστερόγραφό του: «Όταν ο Mikkel Sommer και εγώ επισκεφθήκαμε το Σινγκάλ τον Οκτώβρη του 2017, το “Ισλαμικό κράτος” δεν υπήρχε πια. Το ίδιο μέτωπο που χώριζε τους Πεσμεργκά και τον ISIS τώρα χώριζε τους Πεσμεργκά και τους Χασντ αλ Σαάμπι, μια πολιτοφυλακή που ελέγχει η ιρακινή κυβέρνηση. Επισκεφθήκαμε το μέτωπο με σκοπό να ταξιδέψουμε από την περιοχή που έλεγχαν οι Πεσμεργκά στη Σίμπα, η οποία ήταν υπό τον έλεγχο των Χασντ αλ Σαάμπι. Οδηγηθήκαμε κατά μήκος των αμμόσακων σε ένα μικρό καταφύγιο όπου ένας στρατηγός των Πεσμεργκά μάς είπε ότι ήταν αδύνατο να περάσουμε στην άλλη πλευρά. “Η Σίμπα ανήκει στην κεντρική κυβέρνηση τώρα. Οι Χασντ αλ Σαάμπι την πήραν από τον ISIS με τη βοήθεια αμερικανικής αεροπορικής δύναμης. Έχουν καταστραφεί τα πάντα. Το μόνο που υπάρχει είναι νάρκες και ερείπια”». Στη μυθοπλασία που φιλοτεχνούν οι Rorbaek και Sommer τον πρωταγωνιστικό ρόλο τον κρατά το όρος Σινγκάλ, το καταφύγιο και η προστασία των Γεζίντι, το μέρος «που λέγεται ότι προσάραξε η Κιβωτός του Νώε μετά τον Κατακλυσμό» όπως οι ίδιοι πιστεύουν. Δύο από αυτούς είναι ο Μζλουμ και ο Ασμαήλ, των οποίων παρακολουθούμε τις προσπάθειες να σώσουν τις οικογένειές τους και την περιοχή τους από τους εισβολείς. Όλα τα δεδομένα και η κοινή λογική είναι εναντίον τους. Η υπεροπλία του αντιπάλου θα έπρεπε υπό άλλες συνθήκες να λειτουργήσει εντελώς αποτρεπτικά ακόμα και στη σκέψη για αντίσταση. Όμως ο Μαζλούμ και ο Ασμαήλ δεν λειτουργούν μόνο βάσει της λογικής αλλά κυρίως του πάθους τους για ελευθερία και αξιοπρέπεια. Άλλωστε το βουνό έχει βοηθήσει τους ομόθρησκούς τους κατ’ επανάληψιν κατά το παρελθόν, γιατί όχι ακόμα μια φορά; Κι έτσι, σε μια ιστορία γεμάτη αγωνία που γίνεται δυσβάσταχτη στον αναγνώστη όταν συνειδητοποιεί ότι βασίζεται σε μια πολύ πρόσφατη πραγματικότητα, οι άνθρωποι καταφεύγουν στο Σινγκάλ και προσπαθούν να παραμείνουν ενωμένοι κόντρα σε έναν ισχυρότερο αντίπαλο. Δυστυχώς δεν θα τα καταφέρουν να μείνουν όλοι ζωντανοί, σε ένα εσκεμμένα διφορούμενο τέλος στο οποίο τον τελευταίο «λόγο» τον έχει και πάλι το Σινγκάλ που εξακολουθεί να ρίχνει βαριά τη σκιά του στην Ιστορία, στο παρόν και στο μέλλον των Γεζίντι και να καθορίζει τη μοίρα τους. Και το σχετικό link...

Με καθυστέρηση σχεδόν ενάμιση χρόνου απονεμήθηκαν τα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς για τα έργα που δημιουργήθηκαν το 2019. Ξεχωριστή θέση σε αυτά είχαν το «Ψηφιδωτό» των Τάσου Ζαφειριάδη και Πέτρου Χριστούλια και ο «Ζητιάνος» του Κανέλλου Cob. Απόσπασμα του εξωφύλλου του άλμπουμ «Ψηφιδωτό» (εκδόσεις Jemma Press) των Τάσου Ζαφειριάδη (σενάριο) και Πέτρου Χριστούλια (σχέδιο) Μία από τις σημαντικότερες στιγμές του φεστιβάλ του Comicdom είναι κάθε χρόνο η απονομή των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς (χιουμοριστικά για τους επαΐοντες «Ελ Βράκο»). Η πολυπληθής «ακαδημία» που αποτελείται από καλλιτέχνες, δημοσιογράφους, θεωρητικούς, εκδότες κ.ά. ψηφίζει τα καλύτερα έργα σε διάφορες κατηγορίες και τα βραβεία απονέμονται στην εναρκτήρια ημέρα του φεστιβάλ. Το φεστιβάλ λόγω Covid δεν πραγματοποιήθηκε ούτε τον Μάιο του 2020 ούτε και τον Μάιο του 2021, με συνέπεια να μην υπάρξει και απονομή βραβείων. Με καθυστέρηση ενάμιση χρόνου όμως πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα και συγκέντρωσε δεκάδες χιλιάδες φίλους των κόμικς. Και επιτέλους δόθηκαν και τα βραβεία σε δέκα διαφορετικές κατηγορίες. Τα βραβευμένα κόμικς «Ψηφιδωτό», «Ο ζητιάνος» και «Τρεις» Με παρουσιαστή τον stand up κωμικό Δημήτρη Δούκογλου, σε μια πολύ λιτή και δικαιολογημένα αμήχανη τελετή (μάσκες, αποστάσεις κ.λ.π.) που διέφερε από αυτές των προηγούμενων ετών και με ολιγάριθμο κοινό, στο κτίριο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης οι Νίκος Γιακουμέλος και Αθηνά Κακλαμάνη από το Smassing Culture ανακοίνωσαν τους νικητές. Αναμφίβολα το «Ψηφιδωτό» (εκδόσεις Jemma Press), μια πολυεπίπεδη αφήγηση και περιπλάνηση στο Βυζάντιο με «πυξίδα» κάποιες παράξενες ψηφίδες των Τάσου Ζαφειριάδη (σενάριο) και Πέτρου Χριστούλια (σχέδιο) ξεχώρισε, καθώς απέσπασε το μεγαλύτερο βραβείο, αυτό του Καλύτερου Κόμικς για το 2019, αλλά και το βραβείο Σεναρίου (Τάσος Ζαφειριάδης) και το βραβείο Καλλιτεχνικής Επιμέλειας (Λευτέρης Σταυριανός, Τάσος Ζαφειριάδης, Πέτρος Χριστούλιας). Δύο σημαντικά βραβεία, Σχεδίου και Εξωφύλλου, κατέκτησε ο Κανέλλος Cob με την πανέξυπνη προσαρμογή του «Ζητιάνου» (εκδόσεις Polaris) του Ανδρέα Καρκαβίτσα σε κόμικς, ενώ το βραβείο του Καλύτερου Νέου Καλλιτέχνη απονεμήθηκε στον Δημήτρη Κοσκινά για τα «Σκοτεινά Μυστικά». Κανέλλος Cob Το βραβείο Καλύτερης Μεταφρασμένης Έκδοσης απέσπασε το «Τρεις» (εκδόσεις Jemma Press) των Kieron Gillen (σενάριο) και Ryan Kelly (σχέδιο) σε μετάφραση Μπέλλας Σπυροπούλου, ενώ το βραβείο Καλύτερου Ένθετου (κόμικς που δημοσιεύονται σε περιοδικά, εφημερίδες κ.λ.π.) απονεμήθηκε στους Ηλία Κυριαζή (σενάριο) και Έλενα Γώγου (σχέδιο) για την «Άρπη» από το περιοδικό «Μπλε Κομήτης». Δύο ξεχωριστά βραβεία τέλος απέσπασαν και οι μόνιμοι συνεργάτες του Καρέ Καρέ Δημήτρης Καμένος και Πάνος Ζάχαρης. Ο Δημήτρης τιμήθηκε με το βραβείο Καλύτερης Αυτοέκδοσης για το «Μεφίστο – Ένα Ιατρικό Σήριαλ», το πρώτο μέρος της φαουστικής του παρωδίας που δημοσιεύεται εδώ και χρόνια στην «Εφ.Συν.», ενώ ο Πάνος απέσπασε το βραβείο του Καλύτερου Διαδικτυακού Κόμικς για την πολύ επιτυχημένη σειρά «Working Dead», με τους χιλιάδες φίλους στο διαδίκτυο. Πέτρος Χριστούλιας Με την ευχή ότι το φεστιβάλ του Comicdom και η ετήσια απονομή των «Ελ Βράκο» δεν θα ανασταλούν ξανά, η επόμενη χρονιά αναμένεται με ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον καθώς οι βραβεύσεις θα αφορούν τόσο το 2020 όσο και το 2021. Χρόνια δύσκολα και σκοτεινά, αλλά με σημαντικά και όμορφα κόμικς που ποτέ δεν παύουν να δημιουργούνται. Και το σχετικό link...

Από το κείμενο στο οπισθόφυλλο του βιβλίου Κάτω από τα φώτα των Ναζί κοιμάται η Σαλονίκη Ο Νεκρομάντης Άρθουρ Μπάρετ καταλήγει στην πρωτεύουσα της Άνω Γραικίας που διαθέτει Νεάντερταλ, Αυστραλοπιθήκους και πλήθος άλλους παρανθρώπους, αλλά οπωσδήποτε όχι μετρό. Ένας ντόπιος μεσεγγυούχος, μια καλλίγραμμη Αυστριακή αρχαιολόγος και ο ίδιος ο Υπερνεκρομάντης Κρώλεϊ θα τον συνοδέψουν σε μια επικίνδυνη αποστολή. Θα βρουν άραγε τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή απλά σκάβουν το λάκκο τους; Μία συνεργασία στο σενάριο του Δημήτρη Καμένου με τον σχεδιαστή Χρήστο Σταμπουλή, η οποία διαδραματίζεται στον κοσμο του "WWS" (World War Sapiens) σε 32 ασπρόμαυρες σελίδες μεγέθους 17x24. Ονομαστική τιμή 5.50€.

Από το site της εκδοτικής O Κωνσταντής, τσοπάνος από το χωριό κει σα πάνω που ενώνονται οι παράλληλοι κόσμοι, ψάχνει τον έρωτα. Θα έπρεπε να ξέρει όμως ότι υπάρχουν καλύτεροι τρόποι να τον βρει από τις απρόσεχτες ευχές πάνω από το ρήγμα Χαμένος τώρα στις πλαγιές της Σπαζοραχούλας, στον κόσμο που συμβαίνουν οι θρύλοι και τα παραμύθια, πρέπει να βρει πάση θυσία έναν τρόπο να γυρίσει το χωριό του. Ευτυχώς όμως, έχει τη βοήθεια του όμορφου (πολύ όμορφου) Πάρι, που μπορεί να τον γυρίσει πίσω, με αντάλλαγμα μόνο ένα τόσο δα ταξιδάκι μέχρι το άντρο κάτι μαγισσών που του ‘κλεψαν τον θησαυρό του θεού Ήλιου που φυλούσε Σίγουρα τίποτα δεν μπορεί να πάει στραβά. Σωστά; Ένα σενάριο του Στηβ Στιβακτή και σχέδιο της Έλενας Γώγου, τυπωμένο σε 96 έγχρωμες σελίδες το οποίο είναι το έμμεσο prequel του comic "Εσμέ" Ονομαστική τιμή 12,95€

Από το site της εκδοτικής: Είμαστε στα 80s. Οι βάτες, οι περμανάντ και τα σπορτέξ ιριδίζουν ακόμα στις ντισκοτέκ και στις βιντεοκασέτες μοναχικοί ήρωες τα βάζουν με ολόκληρους στρατούς και γυρίζουν την πλάτη τους στις εκρήξεις. Ο Ψυχρός Πόλεμος μαίνεται λίγο κάτω από την επιφάνεια και μέσα από ένα κυκεώνα διαχρονικών παρανοήσεων, παρεξηγήσεων και αδιανόητων κακών αποφάσεων, ίσως και υπό τους ήχους ενός συνθεσάιζερ, αναδύεται ο πολύ πραγματικός “ήρωας” της ιστορίας μας, ο Oliver North. Ο Ollie, όπως τον λένε οι φίλοι, είναι το επίκεντρο της παρανοϊκής “Υπόθεσης Ιράν-Κόντρας”, η οποία δεν έχει ανάγκη από στερεοτυπικούς villains, καθώς όπως ξεκινάει στις ΗΠΑ και κάνει βόλτα από την Νικαράγουα και το Μπρουνέι ως το Ιράν, το Λίβανο και καμιά δεκαριά ακόμα χώρες, ξεπερνά κάθε όριο λογικής. Κατά την άποψη μου, μία ακόμα αξιόλογη έκδοση από την Jemma με σενάριο και σχέδιο του Νικόλλα Ρώσση, σε 112 ασπρόμαυρες σελίδες μεγέθους 14x21. Ονομαστική τιμή 9,95€

Έχει μπόλικο ταλέντο αλλά και χιούμορ, τον εμπνέει η ποπ κουλτούρα αλλά και η μυθολογία και η λαϊκή παράδοση, είναι «δημιουργικά υπερκινητικός» και πολυλογάς, δηλώνει ευθαρσώς τρανς και bisexual και η ΛΟΑΤΚΙ θεματολογία είναι συχνά παρούσα στη δουλειά του. Όχι γιατί επιδιώκει να προκαλέσει ή να σοκάρει αλλά επειδή «είμαστε κοινότητα και φτιάχνουμε πράγματα για να φροντίσουμε ο ένας τον άλλον», καθώς το θέτει. Φέτος εξέδωσε μία ακόμα ιδιαίτερη δουλειά, τη «Σπαζοραχούλα» (Jemma Press) σε συνεργασία με την Έλενα Γώγου, συμμετέχει στo συλλογικό πρότζεκτ «When I was me» (Moments of Gender Euphoria), θα είναι επίσης παρών στο φετινό 15ο ComicDom (10-12/9, πλατεία Κλαυθμώνος και Ελληνοαμερικανική Ένωση), όπου μας προσκαλεί κιόλας. Λατρεύει τα φανζίν και τις indie αυτοεκδόσεις, παραμένει φανατικός του «Dungeons and Dragons», έχει μια σειρά ακόμα πρότζεκτ κατά νου, ελπίζει δε το επόμενο να το «τρέξει» αραχτός σε ένα τροπικό νησί είτε σε κάποια βουνοκορφή ‒ σε όλα μέσα είναι και αναμένει προτάσεις. – Πόσο καιρό ασχολείσαι με τα κόμικς και πώς σε παρέσυραν στον κόσμο τους; Με το κόμικ ασχολούμαι από τότε που ξεκίνησα να διαβάζω. Συγκεκριμένα από το περιοδικό «ΚΟΜΙΞ», από τότε που έβγαζε σε επεισόδια το «Ο βίος και η πολιτεία του Σκρουτζ ΜακΝτακ» και από τη συλλογή «Αστερίξ» που είχαμε στο σπίτι. Ασχολήθηκα αρχικά με υπερηρωικά κόμικς και μετά με μάνγκα, γρήγορα όμως λάτρεψα την indie σκηνή και τα φανζίν. – Ποιοι είναι οι μέχρι τώρα σταθμοί της καριέρας σου και από πού αντλείς έμπνευση συνήθως; Παρότι ξεκίνησα να κάνω κάποιες δουλειές από το 2008 και είχα τραπέζι σε Comic Convention πρώτη φορά το 2013, θεωρώ ότι η καριέρα μου ξεκίνησε πραγματικά το 2017, που κυκλοφόρησα το «Εσμέ». Είναι μια δουλειά βασισμένη σε παραδοσιακά παραμύθια, με όσο χιούμορ μπορούσα να χώσω και με μπόλικα queer στοιχεία. Γενικά είμαι μεγάλος φαν του fantasy και του sci-fi και λατρεύω κόσμους εμπνευσμένους από τις εμπειρίες και τις κουλτούρες κάθε συγγραφέα, που ξεφεύγουν από τους κλασικούς αγγλοσαξονικούς κόσμους που έχουμε συνηθίσει. Οπότε τείνω να γράφω ελληνικό fantasy, με στοιχεία από το φολκλόρ και τη μυθολογία αλλά και γενικότερα την ποπ κουλτούρα, ελληνική και ξένη – δείτε για παράδειγμα το κόμικ που κάναμε με τον Γιώργο Κομιώτη το 2019, τα «Πουλιά!», που έχει πρωταγωνιστές πτηνά (ναι, για τέτοια πουλιά ο λόγος) στην Αθήνα του ’50-’60 σε μια ιστορία νουάρ, και μία σε στυλ Φίνος Φιλμ. Ενίοτε το ρίχνω στον σουρεαλισμό, όπως π.χ. στη «Σκιτσούχτρα», το μικρό σατανικό πλάσμα που βασανίζει δημιουργούς. Μερικές φορές, ξέρεις, η πιο τρελή ιδέα λειτουργεί. – Mπορεί σήμερα ένας δημιουργός κόμικ στην Ελλάδα να βιοποριστεί αξιοπρεπώς από την τέχνη του; Προσωπικά ευτυχώς τα βγάζω πέρα, δεν δουλεύω ωστόσο μόνο πάνω σε κόμικς. Έχω μαγαζί στο Etsy, όπου διαθέτω τη δουλειά μου εκτυπωμένη σε αυτοκόλλητα, καρφίτσες και τέτοια, ανεβάζω σχέδιά μου σε site με μπλούζες και διάφορα προϊόντα, εργάζομαι επίσης ως εικονογράφος. Ευτυχώς ή δυστυχώς, οι περισσότερες δουλειές μου γίνονται από το εξωτερικό, ακόμα και στην περίπτωση των Comic Cons σε κανονικές συνθήκες συνηθίζω να πηγαίνω σε τρία-τέσσερα διαφορετικά ευρωπαϊκά κάθε χρόνο, πέρα από τα ντόπια. Στην Ελλάδα θεωρώ ότι σήμερα δεν είναι ακατόρθωτο να βγάλει κανείς τα προς το ζην, αλλά σίγουρα είναι δύσκολο. Όπως και για σχεδόν κάθε επαγγελματία, βέβαια. – Εκδώσατε φέτος με την Έλενα Γώγου (σχέδιο) τη «Σπαζοραχούλα» στην Jemma Press. Τι σόι μέρος είναι αυτό, που στην εικονογράφηση βλέπουμε να διαθέτει εκκλησία, τζαμί, αρχαίους κίονες, αιγυπτιακές Σφίγγες, ανεμογεννήτριες και weird χωρικούς που φοράνε φουστανέλες και σεγκούνια; Είναι ένας παράλληλος κόσμος όπου συμβαίνουν όλοι οι μύθοι απ’ όλες τις παράλληλες διαστάσεις ταυτόχρονα και «τρέχουν» οι περισσότερες παραμυθοπεριπέτειες. Τον είχα παρουσιάσει αρχικά στο «Εσμέ», με σχέδιο και σενάριο δικό μου, όπου οι τρεις πρωταγωνιστές έχουν καθένας από μια επική αποστολή. Στη «Σπαζοραχούλα», που συνδέεται έμμεσα με το «Εσμέ», ο πρωταγωνιστής μας, ο Κωνσταντής, είναι ένας ταπεινός γκέι τσοπάνης που ψάχνει τον πραγματικό έρωτα και δεν έχει ακριβώς κάποια αποστολή να φέρει εις πέρας, αλλά καταφέρνει μερικά επικά πράματα έτσι κι αλλιώς – κάτι στο οποίο βοήθησε αφάνταστα το σχέδιο της Έλενας, η οποία φτιάχνει κατά βάση κόμικ δράσης και πήγε την ιστορία σε εντελώς άλλο επίπεδο, δίνοντάς της πολλά ιδιαίτερα στοιχεία στο σχέδιο που δεν υπήρχαν καν στο αρχικό κείμενο. Είμαστε και οι δυο πολύ περήφανοι γι’ αυτήν τη δουλειά κι ελπίζουμε να τη χαρείτε κι εσείς. Είμαστε επίσης τυχεροί που τα παιδιά στην Jemma Press ήταν διατεθειμένα να ποντάρουν στα πολύ queer κόμικς μας. Avatar του Steve Stivaktis. – Καταπιάνεσαι συχνά με ΛΟΑΤΚΙ θεματολογία, συνεργάζεσαι με το «Antivirus», συμμετέχεις και στην ανθολογία «When I was me» (Moments of Gender Euphoria, Quindrie Press). Θα μπορούσε να πει κανείς ότι κάνεις ακτιβιστική τέχνη; Πόσο έχει προοδεύσει το queer κόμικ, πόσο πιο αποδεκτό έχει γίνει; Δεν ξέρω κατά πόσο θα έλεγα ότι κάνω ακτιβιστική ή «στρατευμένη» τέχνη, όχι πάντως με τον τρόπο που φαντάζεται ο περισσότερος κόσμος. Ανήκω στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα· δεν είναι μυστικό πως είμαι τρανς και μπαϊσέξουαλ, είτε στην προσωπική είτε στην επαγγελματική μου ζωή. Μεγάλωσα σε μια εποχή, καθόλου παλιά, που αυτά τα πράγματα ήταν είτε αόρατα είτε στόχος επιθέσεων ή χλεύης. Είχα ανάγκη τότε να δω άτομα σαν κι εμένα να μοιράζονται τις ιστορίες, τις ιδέες και τις εμπειρίες τους μέσα από τα αγαπημένα μου μίντια, όπως ο καθένας. Μεγαλώνοντας θέλησα να πω τις ιστορίες που είχα ανάγκη μικρός και ευτυχώς το καταφέρνω σιγά σιγά. Ελπίζω να το εξελίξω ακόμα περισσότερο κι ελπίζω να έχουν την ίδια ευκαιρία δημιουργοί απ’ όλες τις περιθωριοποιημένες ομάδες. Ευελπιστώ επίσης να μπορέσουν όσα άτομα δεν ανήκουν σ’ αυτές τις ομάδες είτε να ευαισθητοποιηθούν είτε να τους φύγει λίγη από την αμηχανία του αγνώστου που πιθανόν να έχουν. Νομίζω πάντως ότι το queer κόμικ έχει την ίδια μοίρα με την queer παρουσία οπουδήποτε – δεν θεωρώ ότι έχει γίνει ακριβώς αποδεκτό, περισσότερο αρνούμαστε πια να μείνουμε στο περιθώριο χωρίς λόγο και ο κόσμος αναγκάζεται να το συνηθίσει πρώτα και μετά ίσως να δει ότι, α εντάξει, δεν είναι απαραίτητα του διαβόλου πράματα, και κοίτα, ίσως να υπάρχουν και μερικές ωραίες φάσεις εκεί γύρω. Το Ίντερνετ βοηθάει, εφόσον πλέον υπάρχουν επιλογές αν θέλει κάποιος να μοιραστεί τη δουλειά του ή να κάνει crowdfunding, χωρίς να χρειάζεται την άδεια κάποιου συντηρητικού εκδότη. Γενικά χαίρομαι πολύ βλέποντας τη νέα γενιά δημιουργών να έχει διαθέσιμες και πολύ περισσότερες γνώσεις και πρόσβαση στην queer κοινότητα και σε queer δουλειές που ταιριάζουν με τις εμπειρίες της και ίσως τη βοηθάνε να μάθει πράγματα για τον εαυτό της. Γι’ αυτό άλλωστε φτιάχνουμε queer κόμικς κυρίως: όχι για να «προκαλέσουμε» ή για να σοκάρουμε, αλλά γιατί είμαστε (σπόιλερ αλέρτ!) κοινότητα και φτιάχνουμε πράγματα για να φροντίσουμε ο ένας τον άλλον. Όποιος απέξω έχει όρεξη να διασκεδάσει μαζί μας ή να μάθει κάτι απ’ αυτό, είναι φυσικά ευπρόσδεκτος. – Μίλα μου λίγο για το Dungeons and Dragons, γιατί κι εκεί διαπρέπεις. Αχ, Dungeons and Dragons. Λίγο η δουλειά, λίγο οι καραντίνες, έχω να παίξω κανονικό, μακροπρόθεσμο campaign πολύ περισσότερο καιρό απ’ όσο θα ’θελα. Είναι ένα χόμπι με το οποίο καταπιάνομαι εδώ και καμιά δεκαπενταριά χρόνια, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, από τότε που μας δούλευαν γι’ αυτό. Υποθέτω ότι πάντα μου άρεσε να λέω ιστορίες και να φτιάχνω φανταστικούς χαρακτήρες, οπότε ένα τέτοιο παιχνίδι ρόλων ήταν από τα καλύτερα πράγματα με τα οποία θα μπορούσα να καταπιαστώ. Έτυχε κάποια στιγμή που μου ήρθε να κάνω fan art με ζάρια και βαρβάρους να κυκλοφορήσουν ταυτόχρονα το «Critical Role» και το «Adventure Zone», να φέρουν ξαφνικά το D&D στο προσκήνιο και να το κάνουν λίγο πιο κουλ. Άλλο που δεν ήθελα εγώ. Είναι τόσο τέλειο ξαφνικά όλος ο κόσμος να μοιράζεται το χόμπι σου και να μπορείς να το συζητήσεις με τους πάντες! Άσε το πόση δουλειά έχω βρει από κόσμο που θέλει να τους σχεδιάσω τους χαρακτήρες τους και πόσα μπλουζάκια με σχέδιά μου με ζάρια έχω δει σε comic-con. Και άσε με πόσους καταπληκτικούς καλλιτέχνες έχω έρθει σε επαφή μέσω του συγκεκριμένου παιχνιδιού. Ζωάρα λέμε. – Με το animation ασχολείσαι καθόλου ή θα ήθελες να ασχοληθείς; Πολύ δύσκολα, εκτός αν ήταν να γράψω κανένα σενάριο. Θαυμάζω την τέχνη του animation αλλά η μάνα μου δεν με γέννησε με τόση υπομονή. Παρ’ όλα αυτά ξεκίνησα πρόσφατα να μαθαίνω να χτυπάω τατουάζ, κυρίως επειδή λατρεύω την τέχνη και επειδή μου ζητάνε σχέδιά τόσο πολύ, που λυπάμαι να χρεώνω τον κόσμο και για το σχέδιο που θα ξαναπληρώσει στον τατουατζή. Οπότε αυτό είναι το πρώτο καλλιτεχνικό «έξτρα». Το δεύτερο είναι ότι προσπαθώ (καιρό τώρα) να ασχοληθώ περισσότερο με το γράψιμο, πέρα από τα κόμικς. Αν όλα πάνε καλά και σταματήσω να στρεσάρομαι, ελπίζω να μπορέσω να μοιραστώ ακόμα περισσότερες ιστορίες αρκετά σύντομα. – Άλλοι καλλιτέχνες του είδους που σε έχουν συγκινήσει ιδιαίτερα; Ενδεικτικά: «Ο βίος και η πολιτεία του Σκρουτζ» που λέγαμε στην αρχή, του Ντον Ρόσα, η «Nimona» τ@ Noelle Stevenson, το «Saga» των Brian K. Vaughn και Fiona Staples, το «Maus» του Art Spiegelman, το «Homunculus» του Joe Sparrow, το «Pantheon» του Hamish Steele, το «Laura Dean keeps breaking up with me» των Mariko Tamaki και Rosemary Valero-O’ Connell. Από ελληνικά κόμικς δεν θα ξεχωρίσω κάποια συγκεκριμένα, γιατί θα φανεί σαν να προμοτάρω φίλους και γνωστούς έτσι μικρή που είναι η σκηνή, άσε που θα μιλάω μέχρι μεθαύριο, κάτι το οποίο ναι μεν κάνω συχνά, καθότι παρλαπίπας, αλλά δεν ενδείκνυται για άρθρα, οπότε θα πρότεινα να κάνετε μια βόλτα σε οποιοδήποτε τοπικό φεστιβάλ κόμικς και να σηκώσετε τα πάντα. Οι δουλειές που παρουσιάζονται τα τελευταία χρόνια είναι εξαιρετικές και αν έχετε ακούσει κάποια μεγάλα ονόματα, δεν είναι τυχαίο. – Πώς βλέπεις το σύγχρονο κόμικ στην Ελλάδα και διεθνώς; Υπάρχει πάντα ενδιαφέρον για το τυπωμένο κόμικ ή το έχει υπερκεράσει το ψηφιακό; Πόσο διαφέρει το δεύτερο; Περιέργως είχα μια παρόμοια συζήτηση πρόσφατα, που είχαμε μαζευτεί διάφορα άτομα στο Twitter και σχολιάζαμε πόσο πολύ λατρεύουμε το έντυπο κόμικ. Νομίζω ότι θα επανέλθω σε μια φράση που είχα ακούσει παλιά για το ψηφιακό βιβλίο: «Το τυπωμένο κόμικ κινδυνεύει από το ψηφιακό όσο και οι σκάλες από τα ασανσέρ». Είναι απλώς διαφορετικό format, σημασία έχει να τα διαβάζουμε, το πώς είναι δευτερεύον. Ιδανικά να μην πειρατεύουμε κιόλας, ε; Όσο για το σύγχρονο κόμικ, προσωπικά με ενθουσιάζει. Κάθε χρόνο βλέπουμε όλο και περισσότερες εξαιρετικές δουλειές στην indie σκηνή, με τεράστια ποικιλία και ολοένα περισσότερα νέα ταλέντα. Γι’ αυτό λατρεύω και τα comic-cons, επειδή δίνουν την ευκαιρία να τα βρεις όλα μαζί και πολλές φορές νέους δημιουργούς, πολύ στην αρχή τους. – Με τι καταγίνεσαι αυτόν τον καιρό; Τι άλλα πρότζεκτ έχεις κατά νου; Επειδή ως άνθρωπος είμαι γενικά λίγο δημιουργικά υπερκινητικός, έχω ανά πάσα στιγμή τουλάχιστον καμιά δεκαριά πράγματα που θέλω να κάνω «του χρόνου», κι αν δύο-τρία συμβούν είναι νίκη. Σ’ αυτήν τη φάση ετοιμάζω μια πρόταση για μία ακόμα queer ανθολογία σαν το «When I was me» και το «Ambrosia» (το δεύτερο θα το έχω και στο ComicDom), κάνω εικονογραφήσεις για ένα role-playing game που θα κυκλοφορήσει μέσω Kickstarter σύντομα και έχω και τρία ακόμα κόμικς στα σκαριά: ένα ημι-αυτοβιογραφικό για την τρανς εμπειρία και για τους έμφυλους ρόλους, ένα επιστημονικής φαντασίας, ξανά σε συνεργασία με την Έλενα Γώγου, και ένα κοινωνικού περιεχομένου όπου κάνω μόνο το σχέδιο, το οποίο πήρε επιδότηση πρόσφατα και θα κυκλοφορήσει κάποια στιγμή μέσα στο 2022. Ευτυχώς από δουλειά δεν έχω παράπονο. Απλώς σ’ αυτήν τη φάση, και μετά από τόσο καιρό με κορωνοϊό, ελπίζω το επόμενο πρότζεκτ μου να έχει τη βάση του σε κάποιο τροπικό νησί, όπου θα πληρώνομαι με ανανάδες και καρύδες που θα μου φέρνουν στην πλάτη τους εκπαιδευμένες θαλάσσιες χελώνες. Και με φραπέδες και στριφτάρι σε κάνα καφενείο στο βουνό βολεύομαι, ό,τι κάτσει. Δέχομαι προτάσεις. Ambrosia – Εκτός από τη δική σου επιβλητική παρουσία στο Artists Alley, τι άλλο αξίζει να δει κάποιος στο φετινό 15ο ComicDom; Καταρχάς περάστε οπωσδήποτε από τον πάγκο μας με την Έλενα Γώγου, όπου θα έχουμε ένα σωρό κόμικς, αυτοκόλλητα, αφίσες και σπέσιαλ καλούδια να σας φιλέψουμε. Δίπλα μας ακριβώς θα είναι και ο Γιώργος Κομιώτης, στου οποίου τον πάγκο θέλετε να πάτε, αν ποτέ εκτιμήσατε το καλό, εξοντωτικό χιούμορ. Μη χάσετε το «Τσοντοκόμικ 2», την ερωτική ανθολογία (Νο 2!) που έβγαλαν δεκατρείς ντόπιες σκιτσογράφοι – θα το βρείτε και στη μεριά του πάγκου μας που θα κάθεται η Έλενα, αλλά και στους πάγκους των περισσότερων άλλων δημιουργών, όπως π.χ. της Γεωργίας Ζάχαρη, αν σας αρέσει το concept της «Σπαζοραχούλας» θα λατρέψετε και τα κόμικς της Γεωργίας. Αν ψάχνετε κι άλλα queer κόμικς, προτιμήστε το «Equidistance» που βγαίνει από τη Nerdula Lab. Στην Ελληνοαμερικανική Ένωση θα υπάρχει αφιέρωμα στο τσέχικο κόμικ, το οποίο δυστυχώς δεν θα μπορέσω να δω, μια και θα έχω πάγκο στην πλατεία Κλαυθμώνος, αλλά ακούγεται σούπερ ενδιαφέρον. Έπειτα, είναι δεδομένο και απαραίτητο να έρθετε σε επαφή με τα πιο μεγάλα και γνωστά ονόματα της ελληνικής κόμικ σκηνής, οπότε δεν θα μείνω σ’ αυτά. Αντίθετα, θα επιμείνω να πάτε στις αυτοεκδόσεις με ακόμα μεγαλύτερο ενθουσιασμό απ’ ότι στο Artists Alley. Λατρεύουμε φανζίν και τα στηρίζουμε πάντα! Και το σχετικό link...

"Angela & Luciana Giussani "Το 1962 η Angela και η Lucianna Giussani, δυο ομορφες,καλλιεργημενες,πνευματώδεις κ ανησυχες κυριες της μιλανέζικης αστικής τάξης είχαν το θάρρος να ξεκινήσουν την εκδοτικη τους δραστηριοτητα μη δισταζοντας να βρεθουν αντιμετωπες με κατηγορίες και κρίτικες,δικαστήρια και κατασχεσεις προκειμένου να συνεχίσουν τη "μεγάλη περιπέτεια τους" τον Diabolik. Ευφυεστατες δημιουργικά δεν επινόησαν ¨απλως" εναν χαρακτηρα που πέρασε στη συλλογικη μνημη των Ιταλών,αλλα και εναν αποκλειστικά δικό τους τρόπο δημιουργίας κομικς. Το γεγονος πως ακομα και εως τις μερες μας ο Βασιλιάς του Τρόμου αποτελεί εναν μύθο τοσο για τους αναγνωστες οσο και για τους επαγγελματίες του χωρου,οφείλεται κατα ενα μεγαλο μερος στις βασεις που εκεινες έβαλαν,κατι περισσοτερο απο μισο αιωνα πριν." (Σημείωμα στον κολλοφονα της εκδοσης) Εδω επειτα απο αρκετες δεκαετιες που ειχαμε να δουμε Diavolik στα Ελληνικα (Βλεπε DIABOLIK το 1970 ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ και ΔΙΑΒΟΛΙΚ στα 1983 απο τον ΑΡΗ ΓΚΡΙΤΖΑΛΗ) https://www.greekcomics.gr/forums/index.php?/topic/6434-diabolik/ https://www.greekcomics.gr/forums/index.php?/topic/6432-διαβολικ/ επανερχονται τα Ιταλικα Fumetto (ή αλλιως "φουμέτια"οπως επικρατησαν να χαρακτηριζονται στον Ελλαδικο χωρο αυτες οι εκδοσεις.) Βλεπουμε μια ανθολογια ιστοριων απο πασιγνωστους Ιταλους δημιουργους. Ορισμενους τους ξερουμε με την ενασχοληση τους και στα Ντισνεικα κομικ (π.χ. Cavazzano, Ziche) αλλα ολοι ανεξεραιτως ειναι κορυφαιοi. H εκδοση στην Ιταλια εγινε με αφορμη τα 55 χρονια υπαρξης του Diavolik.. Η συνολικη αισθηση που αποπνεει η εκδοση ειναι στα γνωστα στανταρ που μας εχει μαθει η Jemma press. To σχεδιο παροτι ασπρομαυρο αναδυκνειται και δεν κουραζει στην αναγνωση. Η προελευση της εκδοσης ειναι απο τον κορυφαιο Ιταλικο εκδοτικο Mondatori που πρωτοκυκλοφορησε στην γειτονικη μας χωρα στις 31.10.2017 (Diabolik. Fuori dagli schemi).Βεβαια εδω κυκλοφορησε με μαλακο εξωφυλλο εν αντιθεση με το σκληροδετο Ιταλικο.. Προτεινεται για τους μυημενους-να θυμηθουν τον ηρωα της νιοτης τους-και στους νεοτερους -για να μαθουν και αυτοι.. Υ.Γ.Αφησε να ενοηθει ο υπεθυνος της εκδοτικης οτι αναλογως την αποδοχη και τις πωλησεις που θα κανει η κυκλοφορια θα εχει και συνεχεια..Οποτε σπευσατε.. Υ.Γ.2 Μαζι με το καταπληκτικο εξωφυλλο και τον προλογο του Milo Manara δινοταν και ποστερ μαζι με την αγορα του τιτλου σε περιορισμενα κομματια. (To poster δια χειρος Milo Manara)

Ξεκίνησε το 2017 και ολοκληρώθηκε πριν από λίγες εβδομάδες η «Μητρόπολη του Χρυσού» της Αγγελικής Σαλαμαλίκη, μια συναρπαστική ιστορία επικής φαντασίας σε τέσσερα μέρη για τη φιλία, την αφοσίωση, την επανάσταση, την αντίσταση στην εξουσία. «Άκου… Αυτόν τον πόλεμο δεν τον θέλαμε. Αλλά όταν έρχονται να σε σκοτώσουν και να καταστρέψουν ό,τι αγαπάς, οφείλεις να αμυνθείς. Έτσι δεν είναι; Έχουν μείνει ελάχιστοι πλέον από εμάς και όλοι αιχμάλωτοι. Ο χρυσός. Ο χρυσός μάς κρατάει αιχμάλωτους. Όταν κατάλαβαν ότι μπορούν να μας ελέγχουν με τον χρυσό, μετατραπήκαμε σε όπλα. Φυλές εξαφανίστηκαν. Κόσμοι καταστράφηκαν. Και οι δυνατοί έμειναν να παλεύουν. Οι Κανίβαλοι γιατί είναι πολεμιστές και δεν ξέρουν τίποτα άλλο να κάνουν από το να σκοτώνονται σε μάχες και οι Αλχημιστές που είναι οι μόνοι που κατασκευάζουν τον χρυσό. Και οι δυο κοιτάνε ποιος θα κυριαρχήσει. Θες να σου πω εγώ; Κανείς. Κανείς δεν θα κυριαρχήσει. Γιατί σύντομα όλοι θα είναι νεκροί». Με αυτό τον πρόλογο ξεκινούσε το πρώτο μέρος από τη «Μητρόπολη του Χρυσού» (εκδόσεις Jemma Press) της Αγγελικής Σαλαμαλίκη («Monsieur Charlatan» κ.ά.) συστήνοντας στους αναγνώστες τους κεντρικούς πρωταγωνιστές: τον Ιγκόρ, στρατηγό του στρατού των Αλχημιστών την ώρα που κινδυνεύει να πεθάνει από τα χέρια των συντρόφων του σε έναν αγώνα για την εξουσία, και ένα πανίσχυρο τηλεπαθητικό Γουίβερν, έναν Σκλάβο που μπορεί να γίνει υπερόπλο στα χέρια των μοχθηρών. Ο Σκλάβος ζητά άσυλο αλλά διψά για εκδίκηση από όσους του κατέστρεψαν τη ζωή. Είναι φοβερά επιφυλακτικός, έχει όμως αισθήματα και ένα ισχυρό ένστικτο να εμπιστεύεται το Καλό. Μια μοναδική φιλία αναπτύσσεται ανάμεσα στον Σκλάβο και τον Ιγκόρ που θα εξελιχθεί σε ερωτική σχέση μεταξύ τους. Ανατρέποντας κάθε στερεότυπο στην επική φαντασία, εκεί που συνήθως οι άνδρες είναι αρρενωποί, μάτσο και «κυνηγοί» θηλυκών και νοιάζονται μόνο για την ολοκλήρωση της αποστολής τους, την επίδειξη της ανδρείας τους, την απόδειξη της υπακοής τους στον αρχηγό, τον βασιλιά, τον αφέντη. Θα ήταν αρκετή και μόνο η τόλμη της δημιουργού, σε ένα περιβάλλον με φωτιές, αποκεφαλισμούς, θανάτους και άφθονο αίμα, να επικεντρωθεί σε έναν έρωτα μεταξύ ανδρών για μια αναφορά στο έργο της. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και η μεστή ιστορία, οι κοφτοί διάλογοι, οι ανατροπές και πάνω απ’ όλα τα πολύ όμορφα σχέδια. Για το πρώτο μέρος της σειράς με τίτλο «Ο Σκλάβος» η Αγγελική Σαλαμαλίκη απέσπασε το Βραβείο Καλύτερου Σχεδίου στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς το 2018, και πάνω σε αυτή την επιτυχημένη συνταγή συνέχισε και στα τρία επόμενα τεύχη της σειράς («Ο Αλχημιστής», «Γενοκτονία» και «Αμάλγαμα»), παρουσιάζοντας εντυπωσιακές σκηνές μαχών με πλάσματα μιας οργιώδους φαντασίας και συνθέτοντας έναν δυστοπικό κόσμο που μόνα κίνητρα είναι η επιβίωση, ο χρυσός και η εξουσία. Αυτό το κλισέ σε πολλά ανάλογης θεματικής έργα που αρκούνται στην περιπέτεια, τη δράση και τη δύναμη, καταρρέει από την αφοσίωση των δύο πρωταγωνιστών και την πίστη τους σε έναν καλύτερο κόσμο πάνω σε άλλα πρότυπα. Με την αγάπη τους να μην είναι ίσως ικανή να νικήσει τα πάντα. Να είναι αρκετή όμως για να τους κάνει ευτυχισμένους. Και το σχετικό link...

Ο Μάρκο Στογιάνοβιτς στο σενάριο και οι Μάρκο Νίκολιτς – Ντέγιαν Νενάντοβ στα σχέδια αναμιγνύουν ιστορικά γεγονότα και πραγματικά πρόσωπα, μεταξύ αυτών και ο Μότσαρτ, με βαλκανικές παραδόσεις και μπόλικη φαντασία στον πρώτο τόμο της νέας σειράς με τίτλο «Οι Αιώνιοι». Ο Μάρκο Κράλιεβιτς, ιστορικά γνωστός ως Μάρκο Μρνιάβτσεβιτς (1335-1395), γιος του Βούκασιν, ευγενούς επί εποχής του τσάρου Ντούσαν του Ισχυρού, υπήρξε μια ξεχωριστή μορφή στις παραδόσεις των βορείων Βαλκανίων. Ένα πρόσωπο που έχει εμπνεύσει μύθους και θρύλους, τραγούδια, παραμύθια και προφορικές αφηγήσεις στη Σερβία και στις γύρω περιοχές. «Τα παιδιά της πρώην Γιουγκοσλαβίας όμως δεν μαθαίνουν τον Μάρκο Κράλιεβιτς από τα βιβλία Ιστορίας. Όσοι γεννηθήκαμε στη Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας πρωτακούσαμε για τον Μάρκο από τις οικογένειές μας. Καθόλου παράξενο, αφού πρόκειται για μια κεντρική μορφή τόσο της προφορικής όσο και της γραπτής λαϊκής παράδοσης της Σερβίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Ο Μάρκο Κράλιεβιτς είναι ο μοναδικός ήρωας που έχει έναν ολόκληρο κύκλο από ποιήματα αφιερωμένα στη ζωή και στο θάνατό του – σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση γύρω στα 300. Προσθέστε σε αυτά μύθους, θρύλους, πίνακες, θεατρικά και ναι, κόμικς, ε, αποκλείεται να μη μαθαίνατε κάτι για αυτόν. Και πόσο σπουδαίος ήρωας ήταν! Δυνατός, ατρόμητος, ένας αήττητος σχεδόν πολεμιστής – ταυτόχρονα όμως και βαθιά προβληματικός. Βίαιος και μέθυσος, ευερέθιστος και με απαίσιους τρόπους» γράφει ο Μάρκο Στογιάνοβιτς στον πρόλογο του πρώτου τόμου των «Αιώνιων» (μετάφραση: Μπέλλα Σπυροπούλου, εκδόσεις Jemma Press, 56 σελίδες). Και συνεχίζει αναπτύσσοντας τον παραλληλισμό του Κράλιεβιτς με μυθικές φιγούρες αλλά και με αντιήρωες των κόμικς: «Πρόκειται για το ίδιο μοτίβο στο οποίο βασίστηκε ο Ηρακλής και στο οποίο στράφηκε εκείνο το είδος του υπερήρωα της δεκαετίας του ’80 που αποδόμησε τον υπερήρωα. Δεν είναι περίεργο που ο Μάρκο Κράλιεβιτς είναι γνωστός σε όλα τα Βαλκάνια (όπως μου έχει πει ο φίλος μου Τάσος Ζαφειριάδης, μέχρι τραγούδια και ποιήματα έχουν γραφτεί για αυτόν στην Ελλάδα) και είναι επόμενο Σέρβοι, Βόρειοι Μακεδόνες και Βούλγαροι να τον θεωρούν ξεχωριστά δικό τους ήρωα, ανάλογα με το ποιον ρωτάς». Αυτός ο παράξενος ήρωας γίνεται πρωταγωνιστής σε μια φανταστική ιστορία που ξεκινά στη Βιέννη του 1791, κουβαλώντας το δώρο αλλά και την κατάρα να είναι αθάνατος. Ένας «αιώνιος» που περιδιαβαίνει τους αιώνες σαν βαμπίρ, συναντώντας βαμπίρ και πολεμώντας βαμπίρ. Έχοντας στο πλευρό του σε αυτόν τον πρώτο τόμο της σειράς έναν αινιγματικό Κινέζο, που φυσικά είναι κι αυτός βαμπίρ, και συμπρωταγωνιστή έναν βασανισμένο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ που έχοντας πουλήσει την ψυχή του πασχίζει να ολοκληρώσει το «Ρέκβιεμ», αυτό που όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, «είναι δίχως αμφιβολία το καλύτερο έργο μου». Αυτόν τον διαρκή πόνο μιας αθανασίας που μπορεί να ακούγεται ως η μεγαλύτερη ευκαιρία της ζωής αλλά να εξελίσσεται ως ένα αδιάκοπο μαρτύριο περιγράφουν οι Στογιάνοβιτς, Νίκολιτς και Νενάντοβ σε ένα βιβλίο με υπέροχα σχέδια αλλά και βουτηγμένο στο αίμα και το σκοτάδι, που όπως φαίνεται θα έχει ακόμα πολλές συνέχειες, ανάλογες με τις πολλές περιπέτειες του Κράλιεβιτς στην πραγματική ζωή και τους αμέτρητους μύθους γύρω από την αντι-ηρωική προσωπικότητά του. Και το σχετικό link...

Τον Αύγουστο του 2014 το Ισλαμικό Κράτος εξαπέλυσε μια ανελέητη επίθεση κατά της θρησκευτικής μειονότητας των Γεζίντι με σκοπό τον αφανισμό της. Οι Κούρδοι Πεσμεργκά –που επισήμως είχαν αναλάβει την προστασία τους –τους εγκαταλείψαν και οι Γεζίντι αναζήτησαν καταφύγιο στο όρος Σινγκάλ, που οι απότομες πλαγιές του έχουν προσφέρει επανειλημμένα προστασία στον λαό τους ανά τους αιώνες. Πάνω από 50.000 άνθρωποι παγιδεύτηκαν στην κορφή του βουνού μέσα στην ανελέητη ζέστη, χωρίς σκιά, χωρίς νερό, χωρίς τρόπο διαβίωσης. Η ιστορία που πρόκειται να διαβάσετε είναι βασισμένη στις μαρτυρίες των αδερφών Μαζλούμ και Ασμαήλ και των οικογενειών τους που ζουν στους πρόποδες του Σινγκάλ. Είναι μια ιστορία για την προδοσία, τον θρησκευτικό φανατισμό αλλά και για το θάρρος, την αυτοθυσία και τη συμπόνια Από την σελίδα της εκδοτικής.

Το αιδοίο, ο κόλπος, η κλειτορίδα και η εμμηνόρροια έχουν γίνει αντικείμενο εγκωμίων, ύμνων, νοσηρών φόβων και πολιτικοποίησης από την εποχή του Αδάμ και της Εύας μέχρι τα σεξιστικά σχόλια του προέδρου Τραμπ.. Σ’ αυτό το κόμικς η Liv Strömquist φέρνει στο φως το πώς, από αμνημονεύτων χρόνων, οι άντρες που έχουν έμμονη ιδέα με τα γεννητικά όργανα στιγμάτισαν το σώμα των γυναικών, τους αρνήθηκαν τη σεξουαλικότητά τους, δημιούργησαν την αμφίβολη δυαδικότητα των φύλων, και πολύ περισσότερα ακόμα. Τα δηκτικά, εμπεριστατωμένα σχόλιά της εξερευνούν τη σχετική ιστορία και τα ταμπού, από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια (μια κλειτοριδεκτομή σε πεντάχρονο παιδί στην Αμερική του 1948) μέχρι τα πιο ανάλαφρα (τα αιδοία στην αρχιτεκτονική ως σύμβολα προστασίας). Πότε εξοργιστικό, πότε ξεκαρδιστικά αστείο, το Φρούτο της Γνώσης αποκαλύπτει τη δυσάρεστη αλήθεια για το πόσο (δεν) έχουμε προχωρήσει τόσους αιώνες. Από το site της εκδοτικής.

Μια σύντομη περιγραφή της σειράς «Μυστήρια πράματα» του Θανάση Πετρόπουλου είναι «βουκολικός τρόμος στην ελληνική επαρχία του 19ου αιώνα». Η πραγματικότητα όμως είναι πάντα πιο περίπλοκη. Στον πρώτο τόμο από τα «Μυστήρια πράματα», ο Θανάσης Πετρόπουλος («Πλασματικά νούμερα», «Καμένα Βούρλα», «Προτελευταίοι» σε συνεργασία με τον Αντώνη Βαβαγιάννη) εγκαινίασε ένα πρωτότυπο για τα ελληνικά κόμικς είδος. Τοποθέτησε την ιστορία του στην ανεξερεύνητη ελληνική επαρχία του τέλους του 19ου αιώνα, πρόσθεσε καλικάντζαρους, ξωτικά, νεράιδες, τέρατα, δράκους και άλλα πλάσματα των παραμυθιών, έχρισε πρωταγωνιστές τον «ερευνητή καθηγητή του Πανεπιστημίου των Αθηνών και ιδρυτή της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας» Φιλήμονα Καρτέρη και τον «Ιρλανδό φιλέλληνα, περιηγητή, ιππότη του Τάγματος του Μαύρου Σκύλου» Σερ Ζάκαρυ Νίκολσον και έπλασε τρομακτικές αφηγήσεις με φόντο αφιλόξενα δάση, ομιχλώδεις κάμπους, κρυμμένα χωριά και σκοτεινά αγροτόσπιτα. Στο δεύτερο μέρος με υπότιτλο «Λύκοι της Ζήρειας» (κυκλοφορεί όπως και ο πρώτος τόμος από τις εκδόσεις Jemma Press) κρατά τα βασικά συστατικά απαράλλαχτα και μεταφέρει τη δράση στις στοιχειωμένες πλαγιές της Ορεινής Κορινθίας του 1894. Σκαρώνει μόνο μία ιστορία (48 σελίδες) που οδηγεί τους δυο κυνηγούς μυστήριων και ανεξιχνίαστων γεγονότων στους γκρεμούς και το οροπέδιο της Ζήρειας εις αναζήτηση λύκων. Που δεν είναι όμως συνηθισμένοι και, αλίμονο στους ανθρώπους, δεν είναι τετράποδοι. Στα βασικά συστατικά βέβαια παραμένει και το χιούμορ, ιδιαίτερα στους διαλόγους των δυο φίλων που αλληλοσυμπληρώνονται: ο ένας, μορφωμένος και επιστήμονας που προσπαθεί να ερμηνεύσει λογικά, με τεκμήρια και στοιχεία τα μεταφυσικά φαινόμενα, ο άλλος πιο αποφασιστικός, μπρουτάλ και εμπειριστής που αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. «Παρ’ όλους τους αστεϊσμούς… δεν σας λείπει το σμαραγδένιο σας νησί;» ρωτά ο Φιλήμονας Καρτέρης. Και ο Σερ Νίκολσον του απαντά: «Only all the time… Ένα από αυτά που μας αρέσουν να κάμουμε στην Ιρλανδία είναι να διηγούμεθα ιστορίες. Νομίζω πως θα επιστρέψω εκεί όταν θα έχω αρκετές να διηγηθώ και όταν το σώμα μου δεν θα με αφήνει καμιά πια να ζήσω παραπάνω. Unless… Εκτός βεβαίως εάν στο μεταξύ κάποια από αυτές τις ιστορίες με σκοτώσει, κύριε Καρτέρη. Οπότε και θα αναγκαστείτε να την διηγηθείτε εσείς!» Στα «Μυστήρια πράματα», αναβιώνουν μύθοι και θρύλοι της ελληνικής υπαίθρου όπως τους διηγούνταν οι γιαγιάδες και στοίχειωναν τη φαντασία των παιδιών αλλά και όπως μεταφέρονταν μέσω των προφορικών παραδόσεων, συντηρώντας και διαιωνίζοντας το αίσθημα φόβου απέναντι στη φύση και τα φαινόμενά της. Και ακριβώς επειδή αφορούν πολύ κοντινές μας περιοχές και εποχές, μας είναι οικείοι μέσα στην απόλυτη ανοικείωση που δημιουργούν οι φανταστικές ιστορίες. Όπως επισημαίνει και ο Αντώνης Βαβαγιάννης στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Τα Μυστήρια Πράματα μου φέρνουν στο μυαλό τα παλιά καλά περιπετειώδη κόμικς περιπτέρου, είναι κάτι σαν μια ανίερη συνεύρεση Τεντέν, Hellboy και Γκόλφως που σε ρουφάει και σε αφήνει να περιμένεις τη συνέχεια. Ε λοιπόν, η συνέχεια είναι επιτέλους εδώ με περισσότερους σκοτεινούς θρύλους και περισσότερα σατανισμένα ζώα. Απολαύστε το όπως θα απολάμβανε ένας βουρβόλακας ένα καλό λασπόλουτρο». Και το σχετικό link...