Jump to content

Search the Community

Showing results for tags 'ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ'.

  • Search By Tags

    Type tags separated by commas.
  • Search By Author

Content Type


Forums

  • ΓΝΩΡΙΜΙΑ - ΝΕΑ - ΒΟΗΘΕΙΑ
    • ΓΝΩΡΙΜΙΑ - ΒΟΗΘΕΙΑ
    • ΝΕΑ
  • ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
    • ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
    • ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
  • ΧΑΛΑΡΩΜΑ
    • ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
    • ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟ
    • ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Διάφορα
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Ντόναλντ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Super Μίκυ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Κόμιξ
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Μίκυ Μάους
  • ΝΤΙΣΝΕΥ's Μπλα μπλα
  • VINTAGE's Συζήτηση
  • VIDEO GAMES's Γεν. Συζήτηση για Video Games

Blogs

  • Valt's blog
  • Dr Paingiver's blog
  • GCF about comics
  • Vet in madness
  • Θέμα ελεύθερο
  • Film
  • Comics, Drugs and Brocc 'n' roll
  • I don't know karate, but i know ka-razy!
  • Γερμανίκεια
  • ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΠΡΑΜΑΤΑ ή Η ΑΧΡΗΣΤΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
  • ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΠΡΑΜΑΤΑ ή Η ΑΧΡΗΣΤΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
  • Κομικσόκοσμος
  • The Unstable Geek
  • Σκόρπιες Σκέψεις
  • Dhampyr Diaries
  • Περί ανέμων και υδάτων

Find results in...

Find results that contain...


Date Created

  • Start

    End


Last Updated

  • Start

    End


Filter by number of...

Joined

  • Start

    End


Group


Member Title


MSN


Website URL


Yahoo


Skype


City


Profession


Interests

  1. Σήμερα και αύριο, 8 και 9 Ιουνίου, στο Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο του Ηρακλείου της Κρήτης, στο πλαίσιο του μεγάλου φεστιβάλ κόμικς The Cretan Comic Con, το Καρέ Καρέ παρουσιάζει μια έκθεση επιλεγμένων έργων-λημμάτων από την εβδομαδιαία σειρά «Το Λεξικό της Κρίσης» που πλησιάζει τα 10 χρόνια ζωής. Οι επιμελητές της έκθεσης, Λουίζα Καραγεωργίου και Γιάννης Κουκουλάς, καθώς και συνεργάτες και συνεργάτιδες του Καρέ Καρέ θα βρίσκονται στο φεστιβάλ για μια ανοικτή συζήτηση με το κοινό το Σάββατο στις 19.00. Ακολούθως αναδημοσιεύουμε το εισαγωγικό κείμενο της έκθεσης και θα σας περιμένουμε, λίγες ώρες πριν από τις ευρωεκλογές, για να αντιμετωπίσουμε την κρίση με χιούμορ και καλή κουβέντα. «Η αποφθεγματικού τύπου έκφραση “η κρίση φέρνει ευκαιρίες” είναι ευρέως διαδεδομένη στους νεοφιλελεύθερους κύκλους με στόχο, τάχα, την προσφορά ελπίδας σε όσους/ες βιώνουν την κρίση στο πετσί τους. Γεμίζει παράλληλα με τύψεις αυτούς/-ές που δεν “άδραξαν την ευκαιρία”, που δεν βρήκαν την προσωπική τους διέξοδο και λύτρωση, που δεν ίδρυσαν start-up εταιρείες, δεν καινοτόμησαν επιχειρηματικά, δεν έζησαν το δικό τους “αμερικάνικο όνειρο”. Πρόκειται για ψέμα. Διαχρονική συνήθεια κάθε εξουσίας είναι η καταφυγή στην συνθηματολογία, στην επινόηση νεολογισμών και λεκτικών παιχνιδιών που συσκοτίζουν την αλήθεια. Η κρίση δεν φέρνει ευκαιρίες. Φέρνει ανασφάλεια, δυστυχία, φτώχεια, ανεργία, καταστροφή. Αποτελεί όμως μια μοναδική ευκαιρία για τους ανθρώπους του χιούμορ να σαρκάσουν ανελέητα τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, αυτές ακριβώς που γεννούν τις κρίσεις. Το 2015 εγκαινιάσαμε στο Καρέ Καρέ το εβδομαδιαίο ένθετο για τα κόμικς της Εφημερίδας των Συντακτών, τη σειρά “Το Λεξικό της Κρίσης” με στόχο να δώσουμε σε μια πλειάδα γελοιογράφων τη δική τους ευκαιρία να σχολιάσουν την κρίση. Από τότε μέχρι σήμερα, κοντά 500 εβδομάδες τώρα, κάθε Σάββατο ένα νέο “λήμμα” προστίθεται στο ιδιότυπο αυτό Λεξικό που περιγράφει ειρωνικά τη διαρκή κρίση της σκληρής εποχής μας. Παλαιότερα στη σειρά συνέβαλλαν οι Σπύρος Δερβενιώτης, Τάσος Αναστασίου, Βαγγέλης Παπαβασιλείου, Αλέξια Οθωναίου, Δημήτρης Καμένος, Γιώργος Τσαρδανίδης, ενώ τα τελευταία χρόνια εναλλάσσονται και λεξικογραφούν σταθερά οι Γιάννης Αντωνόπουλος (John Antóno), Περικλής Κουλιφέτης, Γαβριήλ Παγώνης και Θανάσης Πέτρου εμπλουτίζοντας με νέα λήμματα το Λεξικό, με λέξεις και όρους που στα κόμικς τους αποκτούν πικρά και χιουμοριστικά νοήματα τα οποία βρίσκονται πολύ πιο κοντά στην αλήθεια από τη γλώσσα της εξουσίας». Και το σχετικό link...
  2. Συμπληρώσαμε δέκα χρόνια έκδοσης. Και συνεχίζουμε με τα πάντα γύρω από τη συναρπαστική τέχνη των κόμικς. Στις 5 Απριλίου του 2014 δημοσιεύτηκε το πρώτο τεύχος του Καρέ Καρέ. Οι προετοιμασίες και οι συζητήσεις είχαν βέβαια ξεκινήσει πολλούς μήνες νωρίτερα, βρέθηκαν οι συνεργάτες, δοκιμάστηκαν τα format και τα λογότυπα, τυπώθηκαν τα πειραματικά φύλλα, σκίστηκαν, άλλαξαν τα πάντα αρκετές φορές και τελικά ένα Σάββατο, η «Εφημερίδα των Συντακτών» απέκτησε στις «Νησίδες» της ένα τετρασέλιδο με κόμικς και με ειδήσεις γύρω από αυτά. Από τότε μέχρι σήμερα πέρασαν 513 τεύχη στα οποία προσπαθήσαμε να συνδυάσουμε δύο πράγματα στον περιορισμένο αλλά πολύτιμο χώρο μας: από τη μια να δημοσιεύουμε κόμικς κορυφαίων Ελλήνων και Ελληνίδων δημιουργών και από την άλλη να γράφουμε όσα περισσότερα μπορούμε για αυτά. Να μεταφέρουμε δηλαδή, νέα και ειδήσεις από την εγχώρια και την παγκόσμια σκηνή, να ψαχουλεύουμε την πλούσια ιστορία του είδους και ειδικότερα τις λιγότερο φωτισμένες πτυχές της, να μελετούμε τις θεωρητικές αναζητήσεις που διεξάγονται διεθνώς, να παρουσιάζουμε με κριτική διάθεση τις νέες εκδόσεις και τα σημαντικά γεγονότα, να μιλάμε με τους καλλιτέχνες και να τους δίνουμε βήμα για να κοινοποιήσουν τη δουλειά τους και τις απόψεις τους. Προσπαθούμε να στηρίξουμε όλες τις αξιόλογες προσπάθειες και γινόμαστε χορηγοί επικοινωνίας σε εκδηλώσεις, εκθέσεις και φεστιβάλ. Διοργανώνουμε συζητήσεις, ομιλίες και δίνουμε το «παρών» στα μεγάλα και τα μικρότερα γεγονότα, στα οποία φυσικά είναι παρόντες και παρούσες οι συνεργάτες μας πάντα σε επαφή με το κοινό και τους αναγνώστες. Θα θέλαμε να μπορούμε να κάνουμε περισσότερα, αλλά είμαστε περήφανοι για όσα έχουμε κάνει ώς τώρα. Το πρώτο τεύχος του Καρέ Καρέ κυκλοφόρησε στις Νησίδες στις 5.4.2014 Για τη σειρά «Η Μέρα της Κρίσης», η οποία κυκλοφόρησε σε έναν ενιαίο τόμο στα ιταλικά και ελπίζουμε σύντομα και στα ελληνικά, στην οποία 54 Έλληνες δημιουργοί φιλοτέχνησαν από μία σελίδα ο καθένας σε μια μοναδική ανθολογία-ακτινογραφία της Ελλάδας των μνημονίων, της επιτροπείας και της νεοναζιστικής αποχαλίνωσης. Για το Λεξικό της Κρίσης το οποίο ακόμα συνεχίζεται με την κυκλική εναλλαγή μιας τετράδας ξεχωριστών συνεργατών μας (Γιάννης Αντωνόπουλος, Περικλής Κουλιφέτης, Γαβριήλ Παγώνης, Θανάσης Πέτρου), οι οποίοι κάθε εβδομάδα φιλοτεχνούν ένα διαφορετικό λήμμα, συνθέτοντας ένα πρωτότυπο εικονογραφημένο οιονεί λεξικό. Για τα «πειραγμένα» παραμύθια πολιτικού τρόμου του Πάνου Ζάχαρη, την παρωδία ηθογραφίας μιας νεοελληνικής γειτονιάς του Δημήτρη Καμένου, το πολιτικώς «ανορθόδοξο» σαρκαστικό χιούμορ του Βαγγέλη Παπαβασιλείου, την πικρή ματιά του Λέανδρου για το αναπόφευκτο «Τέλος», τις λυτρωτικές συνεδρίες ψυχανάλυσης της Αλέξιας Οθωναίου. Για τα βραβεία των συνεργατών μας από την Ακαδημία, για τα αφιερώματα που έχουμε κάνει, για τα ειδικά μας τεύχη, για τις συνεντεύξεις μας, για τα κείμενα των Γιάννη Αντωνόπουλου, Γιάννη Ιατρού και Περικλή Κουλιφέτη. Είμαστε περήφανοι και για τους συνεργάτες μας τα προηγούμενα χρόνια, τον Γιάννη Καλαϊτζή που η συμβολή του ήταν καθοριστικής σημασίας κατά την έναρξη αυτού του ένθετου, τον Σπύρο Δερβενιώτη, τον Έκτορα, τον Κωστή Κυριακάκη, τον Τάσο Μαραγκό, τον Σταύρο Ντίλιο, τον Τόμεκ, τον Πέτρο Χριστούλια. Τα 10 πρώτα χρόνια πέρασαν γρήγορα. Έχουμε πολλά να κάνουμε από εδώ και μπρος. ■ Σημείωση: Στα σημερινά κόμικς και κείμενα του Καρέ Καρέ κρύβονται αρκετά «δεκάρια». Μπορείτε να τα εντοπίσετε; Και το σχετικό link...
  3. Κόμικς, γελοιογραφίες, animation, βιβλιοκριτικές, παρουσιάσεις, ειδήσεις, κείμενα ιστορίας και θεωρίας… Εδώ και 500 εβδομάδες το Καρέ Καρέ προσπαθεί να καλύψει κάθε πτυχή της ένατης τέχνης και των κοντινών συγγενών της. Όλοι οι συντελεστές του σήμερα γιορτάζουμε. Με την ευχή να τα χιλιάσουμε! Το 2024 που μόλις μπήκε είναι μια σημαντική χρονιά για το τετρασέλιδο ένθετο των κόμικς «Καρέ Καρέ». Από τη μια, τον Απρίλιο κλείνει τα 10 χρόνια ζωής του μέσα στις σελίδες των «Νησίδων» και της σαββατιάτικης «Εφημερίδας των Συντακτών». Από την άλλη, ξεκινάει το νέο έτος με το τεύχος υπ’ αριθμόν 500. Δέκα χρόνια λοιπόν και 500 τεύχη γεμάτα πολύχρωμες και πολιτικοποιημένες σελίδες από σπουδαίους σύγχρονους Έλληνες δημιουργούς κόμικς, άρθρα και συνεντεύξεις και ακούραστη προσπάθεια από τις «ψυχές» και συντονιστές του, Γιάννη Κουκουλά και Λουίζα Καραγεωργίου. Στο σημερινό τεύχος τον λόγο παίρνουν οι συντελεστές μας για να μιλήσουν για το ίδιο το ένθετο. Οι αρθογράφοι μας μα και οι δημιουργοί κόμικς πιάνουν τα πληκτρολόγιά τους και μοιράζονται μαζί σας τις ευχές τους και τις εμπειρίες τους (θετικές και… τραυματικές) με το Καρέ Καρέ της «Εφημερίδας των Συντακτών». Π.Κ. Εμπειρίες; Μόνο θετικές! Τίποτα δεν συγκρίνεται με τη χαρά της δημιουργίας. Την πρόκληση του να είσαι ευρηματικός. Την πίεση του να είσαι εύστοχος. Την ψύχωση του να έχεις άποψη για όλα. Το άγχος για την έμπνευση που δεν έρχεται. Τα νεύρα για το χέρι που δεν συνεργάζεται. Τις ενοχές για τους τόνους χαρτιού που χαραμίστηκαν. Την αγωνία της λευκής κόλλας. Τον πανικό για το εγκεφαλικό κενό που επιμένει. Και την εφημερίδα να περιμένει… ● Βαγγέλης Παπαβασιλείου, σκιτσογράφος 500 φύλλα «Καρέ Καρέ» και σχεδόν μια δεκαετία κυκλοφορίας του ένθετου με την «Εφ.Συν.» είναι ένας άθλος και παράλληλα ένα πολύ καλό νέο για την ελληνική κοινότητα των κόμικς. Το «Καρέ Καρέ» είναι δυστυχώς το μόνο έντυπο που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και δημοσιεύει νέα και παρουσιάσεις για την 9η Τέχνη, αλλά και γελοιογραφίες και στριπάκια ενός σταθερού αριθμού συνεργατ(ιδ)ών. Έχω την τιμή να ανήκω σε αυτή την ομάδα από τις αρχές του 2017, συμμετέχοντας στο «Λεξικό της Κρίσης» ως ένας εκ των τεσσάρων λεξικογράφων. Ενώ από το 2022 οι συντονιστές της έκδοσης (και πλέον αγαπημένοι φίλοι) Λουίζα Καραγεωργίου και Γιάννης Κουκουλάς μού έδωσαν τη δυνατότητα να αρθρογραφώ, παρέχοντάς μου πλήρη ελευθερία στην επιλογή των θεμάτων που με μεράκι παρουσιάζω. Τους ευχαριστώ, όπως και όλους/ες εσάς, για την εμπιστοσύνη. Άντε, και στα χίλια με υγεία. ● John Antono, σκιτσογράφος, αρθρογράφος Πεντακόσια τεύχη του «Καρέ Καρέ». «Φτιάξ’ το μόνος σου». Τι να φτιάξω; Ντολμαδάκια... Ωραία, αλλά μπελαλίδικα... Το «Λεξικό της Κρίσης». Άντε, κρίση έχουμε, έχουμε ήδη και λεξικό; Ψάχνω στο λεξικό του Τριανταφυλλίδη. «Λήμμα: ο κυριότερος, ο χαρακτηριστικότερος τύπος, με τον οποίο γράφεται και κάτω από τον οποίο εξετάζεται μια λέξη σε άρθρα λεξικών ή εγκυκλοπαιδειών». «Λημματογραφώ: η καταγραφή λημμάτων σε λεξικά ή εγκυκλοπαίδειες». «Λημματοποίηση: η επιλογή λημμάτων». «Λημματολόγηση: η ανάλυση λημμάτων». «Λημματολόγιο: το σύνολο των λημμάτων λεξικού ή εγκυκλοπαίδειας». Μεγαλείο! Θα γίνουμε κομιξάδες-λεξικογράφοι! Και τι βάζουμε βρε παιδιά στο «Λεξικό της Κρίσης»; Τα προφανή; Τα αφανή; Ποια είναι αυτά; Σπαζοκεφαλιά... Ποιανού σειρά είναι; Δική μου; Πότε να στείλω; Σήμερα; Ωχ, τι λήμμα να βρω; Τώρα είμαι στην κουζίνα, τυλίγω ντολμαδάκια... ● Θανάσης Πέτρου, δημιουργός κόμικς Κάπου στα βάθη του – ακόμα ζωντανού – έντυπου Τύπου, στην καρδιά της σαββατιάτικης «Εφημερίδας των Συντακτών» και του ένθετου «Νησίδες», ο θαρραλέος αναγνώστης συναντά το «Καρέ Καρέ». Δεν έχει το μέγεθος των (αείμνηστων) προγόνων του, «Βαβέλ» και «9», αλλά το μικρό και ανυπότακτο ένθετο έφτασε 500 τεύχη με δικά του κόμικς, αρθρογραφία και ταυτότητα. Και ακόμα, δεν φοβήθηκε να δοκιμάσει το καινούργιο: το – και όμως μακρινό – 2015 δέχτηκε να βάλει στις σελίδες του, ανάμεσα σε καταξιωμένους δημιουργούς, έναν άγνωστο και άπειρο 18χρονο. Το 2022, και μετά από θητεία του στο «Λεξικό της Κρίσης», τον εμπιστεύτηκε ξανά για να γράφει άρθρα. Ο νεαρός αυτός ήμουν εγώ και έτσι είχα την τιμή να γίνω μέλος του και να το πω «σπίτι μου», κάπου στα βάθη του έντυπου Τύπου... Στα επόμενα 500, Καρέ Καρέ! ● Περικλής Κουλιφέτης, δημιουργός κόμικς, αρθρογράφος Ποια είναι η σχέση μου με το «Καρέ Καρέ»; Το βλέπω σαν φίλο, με την καλή έννοια. Εννοώ τον καλό φίλο με τον οποίο έχεις ένα σταθερό ραντεβού για να του λες τα νέα σου και να ακούς τα δικά του. Συνήθως εμείς οι Έλληνες δημιουργοί κόμικ δουλεύουμε μήνες (ορισμένοι – γκουχ – χρόνια) για να βγάλουμε ένα άλμπουμ, πάντα με χρονικό ορίζοντα ένα από τα μεγάλα φεστιβάλ της επικράτειας. Το «Καρέ Καρέ» μού έδωσε την ευκαιρία να δημοσιεύω υλικό με συχνότητα βδομάδας και επιπλέον να βλέπω τι ετοίμασαν εν τω μεταξύ μερικοί από τους πιο ταλαντούχους και εργατικούς ανθρώπους του χώρου. Ευχαριστώ, κολλητέ! ● Δημήτρης Καμένος, δημιουργός κόμικς Το «Καρέ Καρέ» μέσω του «Λεξικού της Κρίσης» και των ευγενικών υπενθυμίσεων των deadline του, μου έχει προσφέρει μια ανοιχτή πλατφόρμα να εξερευνήσω και να εμβαθύνω σε μια πιο προσωπική πτυχή της αφήγησής μου και γι’ αυτό το ευχαριστώ και το γλυκοφιλώ. ● Γαβριήλ Παγώνης, δημιουργός κόμικς Θυμάμαι σαν χθες που διάβαζα το πρώτο τεύχος του «Καρέ Καρέ» σε κάποιο καφέ στον Βόλο τον Απρίλιο του 2014, όντας ακόμη μαθητής της Γ΄ Λυκείου που είχε ανακαλύψει πρόσφατα το ενδιαφέρον του για τη δημοσιογραφία, υπογράφοντας μερικά άρθρα για κόμικς στον τοπικό Τύπο. «Μακάρι κάποτε να έγραφα κι εγώ εκεί!» σκεφτόμουν και ονειρευόμουν τη μέρα που θα έβλεπα το όνομά μου τυπωμένο ανάμεσα στα πολύχρωμα σχέδια και τα ενδιαφέροντα κείμενα που με βοηθούσαν να εμβαθύνω στην αγαπημένη μου τέχνη. Δέκα χρόνια και πεντακόσια τεύχη μετά, το «Καρέ Καρέ» αποτελεί ταυτοτικό στοιχείο της προσωπικότητάς μου – και δεν θα μπορούσα να νιώθω παρά ευγνώμων που οι δρόμοι μας συναντήθηκαν! ● Γιάννης Ιατρού, αρθρογράφος Τα κόμικ στριπ γεννήθηκαν στις σελίδες των εφημερίδων. Πλέον κατά κανόνα έχουν εξαφανιστεί από τον πρωταρχικό τους βιότοπο. Το «Καρέ Καρέ» για μένα είναι ένα μικρό καταφύγιο άγριας ζωής. Μια γωνιά με χρώματα και bubbles στη μέση μιας πολιτικής εφημερίδας που τα στριπάκια μεγαλώνουν ανενόχλητα στο φυσικό τους περιβάλλον, πολλαπλασιάζονται και συχνά την εγκαταλείπουν όταν νιώθουν πως πατάνε γερά στα πόδια τους για να γίνουν βιβλία. Ένας χάρτινος τόπος που όλοι όσοι συμβάλλουμε στη διατήρησή του τον αγαπάμε και τον συντηρούμε σαν μια «φωλιά νερού ανάμεσα σε φλόγες». ● Πάνος Ζάχαρης, δημιουργός κόμικς Πρώτη φορά έχω κρατήσει τόσο καιρό μια συνεργασία. Για τα δικά μου δεδομένα είναι όλα τέλεια: επικοινωνία αποκλειστικά μέσω μέιλ και τηλέφωνο μόνο σε έκτακτες ανάγκες και ανεπανόρθωτες φυσικές καταστροφές. Σπάνια θετικά σχόλια και μηδενικά αρνητικά, τα οποία με αποπροσανατολίζουν εξίσου. Καμία λογοκρισία, καμία υπόδειξη, καμία σύσταση. Και φυσικά, η Λουίζα, γιατί πρώτη φορά δεν με παρανοεί το άτομο που συνεννοούμαι. ● Λέανδρος, δημιουργός κόμικς Και το σχετικό link...
  4. Παραμονή των δεύτερων βουλευτικών εκλογών μέσα στο 2023, η Εφημερίδα των Συντακτών κυκλοφόρησε – έχοντας ως ένθετο – μια συλλογή με αντικυβερνητικά σκίτσα του Μιχάλη Κουντούρη, που είχαν πρωτοδημοσιευθεί στην εν λόγω εφημερίδα τα προηγούμενα έτη. 48 έγχρωμες σελίδες, λεπτό ιλουστρασιόν χαρτί, ενώ και στα εξώφυλλα χρησιμοποιείται η ίδια ποιότητα χαρτιού προς χάριν οικονομίας προφανώς. Στην έκδοση περιλαμβάνεται πρόλογος (άγνωστου συντάκτη) και βιογραφικό του σκιτσογράφου.
  5. Τα λήμματα εκτείνονται με αλφαβητική σειρά στις σελίδες της επιμελημένης έκδοσης. Με αφορμή το μπαράζ των σχετικών εκδηλώσεων της περιόδου σε τέσσερις διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας, πολυάριθμες νέες εκδόσεις κόμικς, στις οποίες θα έχουμε τη δυνατότητα να αναφερθούμε το επόμενο διάστημα, είδαν το φως της δημοσιότητας. Μεταξύ αυτών είναι και η αυτοέκδοση του Περικλή Κουλιφέτη, η οποία εύλογα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το παρόν ένθετο. Ο λόγος για τα «Σκόρπια Λήμματα από το Λεξικό της Κρίσης» του Περικλή Κουλιφέτη, μια συλλογή των συμμετοχών του νεαρού καλλιτέχνη από την Κόρινθο στην εβδομαδιαία σειρά τού «Καρέ Καρέ» που διαβάζετε στις σελίδες της «Εφημερίδας των Συντακτών» από το 2015 μέχρι και σήμερα. Τόσο η εισαγωγή του συνδημιουργού «λεξικογράφου» Γιάννη Αντωνόπουλου, όσο και η πρωτότυπη εισαγωγή του δημιουργού, σε μορφή κόμικς, βρίθουν αυτοαναφορικών στοιχείων τόσο για τον ίδιο όσο και για το ένθετο. Τα λήμματα εκτείνονται με αλφαβητική σειρά στις σελίδες της επιμελημένης έκδοσης, στην οποία, παρά το γεγονός ότι συγκεντρώνονται οι συμμετοχές μόνο ενός εκ των τεσσάρων συντελεστών της σειράς, υπάρχει μεγάλη ποικιλία. Οι θεματικές, το ύφος, οι αφηγηματικές, σχεδιαστικές και χρωματικές τεχνικές είναι εμφανώς και επαρκώς διαφορετικές μεταξύ τους, αναδεικνύοντας τόσο την εξέλιξη του καλλιτέχνη στο βάθος του χρόνου όσο και την έντονα πειραματική του διάθεση. Και το σχετικό link...
  6. Το περιοδικό "EFSYN BIO" είναι ένα έντυπο το οποίο είδε το φως από το τυπογραφείο, με την βοήθεια της "Εφημερίδας των Συντακτών", στις 23/03/18 κι εξακολουθεί να εκδίδεται ακόμα και στις ημέρες μας. Σκοπός το τίτλου είναι να παρέχει στους αναγνώστες πολλά κι ενδιαφέροντα θέματα που άπτονται του αγροτικού τομέα και πιο συγκεκριμένα στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων. Η ύλη του επιφυλάσσει συνεντεύξεις από επαγγελματίες του χώρου, νέα και ειδήσεις στον τομέα των βιολογικών, αλλά και χρήσιμες συμβουλές υγείας κι ευεξίας με την χρησιμοποίηση βοτάνων. Επίσης, δεν παραλείπονται κι έξυπνες συνταγές από αγνά υλικά. Σαν έκδοση, το "EFSYN BIO" προσωπικά μου θυμίζει... φυλλάδιο από σούπερ μάρκετ. Αποτελείται από φθηνό χαρτί, το οποίο είναι ισοπαχές στο εξώφυλλο και τις εσωτερικές του σελίδες κι εξαιρετικά λεπτό. Παρόλα αυτά η εκτύπωση είναι αξιοπρεπής και διαθέτει πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Να πούμε, επίσης, ότι δεν διαθέτει ISSN. Ευχαριστούμε για τα υπόλοιπα τεύχη τον albertus magnus.
  7. Πιστή στο ραντεβού της με την παράδοση και το πατριωτικό φρόνημα, η εταιρεία "Μικρός Ήρως", σε συνεργασία με την Εφημερίδα των Συντακτών, κυκλοφόρησε στις 30/10/21, μία ακόμα ιστορία του Παιδιού-Φάντασμα και της παρέας του. Συνήθεις ύποπτοι και γι' αυτό το εγχείρημα είναι το δίδυμο του Γιώργου Βλάχου και του Κώστα Φραγκιαδάκη, με την γλαφυρή πένα του πρώτου και το καλλιτεχνικό μολύβι του δεύτερου, να συνθέτουν ένα άκρως αξιόλογο αποτέλεσμα. Η συνεργασία των δύο τους, πρέπει να παραδεχτούμε, ότι έχει χημεία. Στην αρχή του τεύχους, θα βρούμε έναν πρόλογο στο εσωτερικό μέρος του εξώφυλλου, για να συνεχίσουμε με την ιστορία, η οποία εκτείνεται σε 27 σελίδες. Για την συνέχεια, οι υπεύθυνοι δεν μας αφήνουν χωρίς έξτρα υλικό. Έτσι, μετά το πέρας της ιστορίας, ο αναγνώστης θα έχει την ευκαιρία να πληροφορηθεί επισταμένα τα διάφορα τραγούδια που γράφτηκαν στην χώρα μας, την μαύρη περίοδο της Κατοχής. Ένα όμορφο αφιέρωμα, το οποίο περισσότερο θα το χαρακτηρίζαμε μελέτη, ευγενική προσφορά του κ. Βλάχου. Η εικονογράφηση σε αυτό το τμήμα είναι μία ευγενική προσφορά του Φ. Δημητριάδη, από το βιβλίο του "Σκιά πάνω απ' την Αθήνα". Για να μιλήσουμε για την έκδοση, θα πρέπει να πούμε ότι το τεύχος είναι δεμένο με καρφίτσα, ενώ το χαρτί είναι μαλακό και γυαλιστερό. Η εκτύπωση είναι τίμια, το χρώμα ασπρόμαυρο, με μοναδική εξαίρεση στο εξώφυλλο. Ο υπεύθυνος της έκδοσης, ο οποίος έχει κάνει τις διορθώσεις και την γενική επιμέλεια είναι ο ίδιος ο Λεωκράτης Ανεμοδουράς. Επίσης, το graphic disign κι ο χρωματισμός του εξώφυλλου είναι προσφορά της Τίνας Χελιώτη. Με αυτό το τεύχος συμπληρώνεται μία άτυπη πενταλογία του "σύγχρονου" Μικρού Ήρωα, αποτελούμενη από τους εξής τίτλους: "Η ακρόπολη κινδυνεύει" (το οποίο κυκλοφόρησε σε αυτόνομη έκδοση το 2017) "Το αεροδρόμιο φάντασμα" (το 2018) "Το ταμπούρι της λευτεριάς" (το 2019) "Το σάλπισμα της νίκης" (το 2020)
  8. Δεν νομίζω να υπάρχει κάποιο παιδί που να μην έχει διαβάσει, δει στην τηλεόραση ή έστω να έχει ακούσει τον “Μάγο του Οζ”, ένα μυθιστόρημα, που γράφτηκε από τον L. Frank Baum στις αρχές του προηγούμενου αιώνα (για την ακρίβεια στις 17/05/1900) και κατάφερε να κατακτήσει τον νεαρόκοσμο της εποχής (κι όχι μόνο). Το έργο, εκτός από την κυκλοφορία του σε βιβλίο, υιοθετήθηκε από τον κινηματογράφο, έγινε μιούζικαλ, μπήκε στον χώρο των κινουμένων σχεδίων κι όπως ήταν φυσικό δεν θα μπορούσε ο κόσμος της Ένατης Τέχνης να μείνει ασυγκίνητος. Το 2004, οι εκδόσεις Delcourt, κυκλοφόρησαν στην Γαλλία την συγκεκριμένη ιστορία υπό την μορφή κόμικ, η οποία φέρει την υπογραφή του David Chauvel στο σενάριο και του Enrique Fernandez στον εικαστικό τομέα. Αυτή την έκδοση, λοιπόν, ο Λεωκράτης Ανεμοδουράς αποφάσισε να την φέρει και στην χώρα μας, αρχής γενομένης στις 10/09/22, όπου κυκλοφόρησε σαν ένθετο με την Εφημερίδα των Συντακτών. Όσον αφορά την υπόθεση, νομίζω ότι δεν χρειάζεται να φλυαρήσουμε περισσότερο. Πρόκειται για ένα παραμύθι, το οποίο, μπορεί να έχει τα χρονάκια του, παραμένει όμως αρκετά φρέσκο κι ενδιαφέρον. Πρωταγωνίστρια είναι η μικρή Ντόροθι κι ο σκύλος της ο Τότο, οι οποίοι, από τις πεδιάδες του Κάνσας και μέσω πολλών συγκυριών κι ενός ανεμοστρόβιλου, μεταφέρονται στην χώρα του Οζ, έναν φανταστικό κόσμο γεμάτο χρώματα, όπου θα γνωρίσουν ηρωικούς συμμάχους, αλλά και δυνατούς εχθρούς… Το κόμικ διαθέτει μεστό λόγο, ο οποίος στέκεται αρκετά πιστά στο αρχικό μυθιστόρημα, αλλά δυστυχώς ξεκινά αρκετά βιαστικά και περιληπτικά, μέχρι να φτάσουμε στην σκηνή του ανεμοστρόβιλου και της εισόδου της Ντόροθι στην χώρα του Οζ. Υπάρχουν αρκετοί διάλογοι, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του έργου καταλαμβάνουν οι επεξηγηματικές λεζάντες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλές ομοιότητες στα μοτίβα του σεναρίου. Το σχέδιο είναι αρκετά ζωντανό και το δυνατό του σημείο είναι η περιγραφεί των κινήσεων ειδικά στις σκηνές που υπάρχει ένταση και δράση. Προσωπικά, όμως, μου άφησε την αίσθηση του ανικανοποίητου κι ο λόγος είναι ότι το βρήκα πολύ γραμμικό και με πολλές γωνίες, που χάνει σε αισθητική και ρεαλισμό. Το χρώμα θα το αποκαλούσαμε “κομπιουτερίστικο” και διαθέτει μία μεγάλη ποικιλία από αποχρώσεις. Μου άρεσε αρκετά και περισσότερο στην αποτύπωση των τοπίων, τα οποία, όπως και να το κάνουμε, (και σε αντίθεση με το σενάριο το οποίο έρχεται έτοιμο) οφείλουν να διαθέτουν μεγάλα ποσά φαντασίας και να συμβαδίζουν με τις περιγραφές του πρωτότυπου. Η ελληνική έκδοση καταφέρνει να συγκεντρώσει σε δύο μέρη μία ιστορία που κυκλοφόρησε στην Γαλλία σε τρία. Κυμαίνεται στα αξιόλογα επίπεδα που έχει υιοθετήσει η εκδοτική για τις δημιουργίες της που κυκλοφορούν με τις εφημερίδες. Στο συνοδευτικό υλικό ο συνήθης ύποπτος Γαβριήλ Τομπαλίδης, αναλαμβάνει να γράψει δύο (αλλά σημαντικά) λόγια για το έργο. Έτσι στο πρώτο μέρος παίρνουμε πληροφορίες για το μυθιστόρημα και την εικονογράφηση του από τον W. W. Denslow, ενώ στο δεύτερο μέρος μαθαίνουμε για την μεταφορά του “Μάγου του Οζ” στην μεγάλη οθόνη. Εντύπωση κάνει το γεγονός ότι σαν ημερομηνία πρώτης κυκλοφορίας και στα δύο μέρη αναφέρεται ο Απρίλιο του 2022. Φαντάζομαι ότι ήταν να κυκλοφορήσει τότε, αλλά μάλλον πήρε αναβολή.
  9. Ο Περικλής Κουλιφέτης βρίσκεται χρόνια στο κουρμπέτι παρά το νεαρό της ηλικίας του. Από μικρός άρχισε να δημοσιεύει γελοιογραφίες σε τοπικές εφημερίδες και αργότερα τα κόμιξ του ή αλλιώς τα “Μίκι Μάους”, όπως με παράπονο λέει πως τα αποκαλούν ακόμη στην Ελλάδα. Με αφορμή το νέο του κόμιξ λοιπόν, «Έγκλειστοι» με θέμα την καραντίνα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Μικρός Ήρως”, μιλήσαμε για το πόσο τον έχει επηρεάσει η καραντίνα αλλά και γενικότερα για το πώς είναι να είσαι ένας νέος κομίστας στην Ελλάδα. Επίσης πέρα από τις υπόλοιπες ιδιότητες του ο Περικλής είναι είναι ένας καλός μου φίλος και ήθελα να του αποσπάσω μια συνέντευξη προτού γίνει πολύ γνωστός και δεν με καταδέχεται. Είσαι από αυτούς που ακολούθησαν τις συμβουλές των ψυχολόγων και influencers και έκανες κάτι δημιουργικό μέσα στη καραντίνα και σαν κομίστας, τι έκπληξη, έφτιαξες ένα κόμιξ για την καραντίνα. Ήταν μια λύση για να κυλήσει πιο γρήγορα ο νεκρός χρόνος, μια ανάγκη να μιλήσεις για την επικαιρότητα, ένας συνδυασμός; Περισσότερο το δεύτερο. Εκείνη την περίοδο είχα βάλει στόχο να τελειώσω την πτυχιακή μου (η οποία ξεκίνησε να «τσουλάει» καλύτερα ακριβώς χάρις στην καραντίνα) και τα χέρια μου ήταν ήδη γεμάτα με αυτήν. Παρ’ όλα αυτά, παρατηρώντας τα στριπ που ξεκίνησε να ανεβάζει ο μεγάλος κομίστας Σπύρος Δερβενιώτης με τον ήρωά του Εσχατόγερο σχετικά με την καραντίνα, συνειδητοποίησα πως στην πρωτόγνωρη κατάσταση που ζούμε οι καλλιτέχνες έπρεπε να αντιδράσουμε δημιουργικά και να την αποτυπώσουμε. Είτε με μελαγχολία είτε με χιούμορ. Εγώ επέλεξα το χιούμορ (έστω και πικρό) και με βάση αυτή την επιλογή γεννήθηκαν οι Έγκλειστοι. Δεδομένου ότι ο κορωνοϊός δεν έχει ξεπεραστεί ακόμα, πιστεύεις ότι διαβάζοντας κάποιος τους «Έγκλειστους» μπορεί να γελάσει από απόσταση σκεπτόμενος όλη αυτή τη κατάσταση που έζησε ή περισσότερο θα προβληματιστεί για την κατάσταση που βιώνουμε τώρα; Και πιθανώς σε μερικά χρόνια να μπορεί να το δει κανείς πιο αποστασιοποιημένα. Όταν διαβάζεις στους «Έγκλειστους» περσινές καταστάσεις να επαναλαμβάνονται και φέτος (όπως το έγκλειστο Πάσχα) δεν μπορείς να μην μελαγχολήσεις έστω και λίγο. Για αυτό και νομίζω πως είναι ακόμα ένα επίκαιρο ανάγνωσμα. Θα μας πάρει λίγο καιρό ακόμα να φτάσουμε να γελάμε αποστασιοποιημένα με τους «Έγκλειστους» ή με άλλα κωμικά έργα σχετικά με τον κορωνοϊό. Ελπίζω μόνο να μην ταυτιστούμε φέτος με τις σελίδες των Έγκλειστων για τα Χριστούγεννα του 2020! Μια μελαγχολική στιγμή από τους «Έγκλειστους» Πάντως σίγουρα όταν τελειώσει όλη αυτή η κατάσταση θα έχουμε πολλά καλλιτεχνικά εχέγγυα για όλα αυτά που βιώσαμε. Εσένα προσωπικά έχει αλλάξει η οπτική σου από την πρώτη στη δεύτερη καραντίνα; Αναμφίβολα. Περνώντας ο καιρός η υπομονή λιγοστεύει και η κατάσταση κουράζει, ιδίως όταν βλέπω μέτρα που περιορίζουν ηλιθιωδώς τις ελευθερίες μας να μην αποδίδουν και να τραβάνε σε μάκρος. Προσπαθώ βέβαια να μην εκπίπτω στην ακραία συνομωσιολογία ή στον σταρχιδισμό γιατί ούτε αυτά φέρνουν κάποια λύση. Σαν «σημαδούρα λογικής» χρησιμοποιώ τα λόγια που λένε σε κάποια σελίδα του κόμικ ο Στάθης με τον Αγαθοκλή μπροστά από τις ειδήσεις: «μένουμε ανασφαλείς, μένουμε ταλαιπωρημένοι κι επιφυλακτικά αισιόδοξοι». Γνωρίζοντας την δουλειά σου ξέρω πως πάντα σχολιάζεις την επικαιρότητα. Θεωρείς τον εαυτό σου γελοιογράφο ή κομίστα; Πολλές φορές τα κόμικς και η γελοιογραφία/σχολιασμός της επικαιρότητας ταυτίζονται, χωρίς να είναι ταυτόσημα μέσα. Εγώ, καθότι έχω κάνει αρκετά φεγγάρια σε τοπικές εφημερίδες ως γελοιογράφος αλλά και σαν χρόνια κομίστας επικαιρότητας στο Καρέ Καρέ της Εφημερίδας των Συντακτών, δυσκολεύομαι να μην γελοιογραφώ στα κόμικς μου! Εξάλλου δεν μπορώ να μην επηρεάζομαι από ό,τι βλέπω να συμβαίνει γύρω μου (όσο κι αν κάποιες φορές, για λόγους ψυχικής ηρεμίας, δεν το θέλω). Προσπαθώ και θέλω να είμαι και τα δύο! Η γελοιογραφική πλευρά του Περικλή. Από την Εφημερίδα των Συντακτών όταν βρισκόμασταν στην επαύριο της εκλογής του Trump. Οι «Έγκλειστοι» κυκλοφορούν τώρα στα περίπτερα και μπορεί να τους παραγγείλει και όποιος θέλει από τις εκδόσεις «Μικρός Ήρως». Έχω την αίσθηση πως για τους νέους κομίστες τα φεστιβάλ είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση τις δουλειάς τους. Πόσο διαφορετική ήταν η εμπειρία της έκδοσης ενός κόμιξ χωρίς τα φεστιβάλ, υποχρεωτικά, αυτή τη φορά; Είναι σίγουρα μια πολύ διαφορετική εμπειρία. Πιο πριν, επειδή δεν συνεργαζόμουν με εκδοτικό, μόνη μου προώθηση ήταν το ίντερνετ και τα φεστιβάλ, οπότε τα είχα και ανάγκη. Στα φεστιβάλ, ακόμα κι αν δεν έχεις εγκαθιδρύσει δικό σου κοινό και οι μάζες του κόσμου κυρίως σε προσπερνούν, υπάρχει η αλληλεπίδραση με τους συνάδελφους δημιουργούς, με τους ανθρώπους που γνωρίζουν τη δουλειά σου από το ίντερνετ και με τους αγνώστους που επιλέγουν να σε προτιμήσουν. Μια αλληλεπίδραση και μια μαγική ατμόσφαιρα γιορτής των κόμικς. Η εκδοτική σου παρέχει καλύτερη διαφήμιση και πανελλήνια διανομή – ιδιότητες που ένα φεστιβάλ από μόνο του δεν μπορεί να σου παρέχει – άρα και άνοιγμα του αναγνωστικού σου κοινού. Αλλά όπως σε έναν ηθοποιό έχει λείψει το ζωντανό θέατρο, μου έχει λείψει κι εμένα να ξαναπάω σε κανένα φεστιβάλ. Θυμάμαι να έχουμε πάει μαζί στο comicdom στην Αθήνα και εκτός του ότι τους ήξερες όλους, σε θυμάμαι να γυρνάς με δύο σακούλες κόμιξ στο τέλος σαν παιδάκι που είχε πάει στο λούνα πάρκ. Και τότε συνειδητοποίησα ότι τα φεστιβάλ είναι ένας χώρος συνάντησης και δημιουργίας για εσάς τους κομίστες. Υπάρχει αποδοχή προς τους νέους κομίστες; Πόσο εύκολο είναι να πάρει κάποιος την απόφαση να ξεκινήσει να εκδίδει μόνος του τη δουλειά του; Σου είπα και πριν πως τα φεστιβάλ είναι σαν γιορτή, μια μαγική ατμόσφαιρα. Αλλά και πάλι δεν είναι εύκολο να αποκτήσεις κοινό μόνο από αυτά και συνήθως είναι οι μοναδικοί χώροι διακίνησης του μεγάλου όγκου παραγωγής κόμικς στην Ελλάδα. Το αναγνωστικό κοινό είναι ακόμα μικρό, τα αποκλειστικά μαγαζιά κόμικς βρίσκονται μόνο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και τα βιβλιοπωλεία και οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι είναι ακόμα διστακτικοί απέναντι στο είδος. Γενικά το έδαφος φαίνεται εκ πρώτης όψεως άνυδρο κι αφιλόξενο στην χώρα μας, ιδίως για έναν νέο δημιουργό. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει σημαντική πρόοδος στην διεύρυνση τόσο του χώρου (δημιουργοί, φεστιβάλ, εκδηλώσεις) όσο και του αναγνωστικού κοινού και, με όπλο την αγάπη του για αυτό που κάνει, μπορεί κάποιος νέος να δει φως και να μπει στον χώρο. Φαντάσου το 2019, πριν τον covid, έγιναν 7 μεγάλα φεστιβάλ κόμικς σε όλη την Ελλάδα – τρομερό νούμερο! Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου κομίστες; Οι πηγές έμπνευσης; Ουφ, σχεδόν όλοι όσοι έχω διαβάσει! Καλά υπερβάλλω, αλλά οι επιρροές μου είναι πολλές, από τα κλασικά γαλλοβελγικά και τα κόμικς Ντίσνευ μέχρι περιπετειώδη ή ψυχολογικά manga και noir αστυνομικά ή ασεβή γελοιογραφικά από την αγαπημένη μας Βαβέλ. Αν και νομίζω πως, στο σχέδιο τουλάχιστον, υπάρχει ένα κοινό μοτίβο σε όποιον κομίστα μου αρέσει: προτιμώ όσους σχεδιάζουν καρτουνίστικα, γκροτέσκα ή τουλάχιστον απομακρύνονται (συνειδητά) από την στυγνή ρεαλιστική (ή φανφαρόνικη εξιδανικευμένη) απεικόνιση. Ένα σχετικό παράδειγμα είναι το σχέδιο του Mike Mignola που αποφεύγει χαρισματικά τον ρεαλισμό, πλάθει ένα ξεχωριστό δικό του σχέδιο με πολλαπλές επιρροές και καταφέρνει κιόλας να επιβληθεί στην Αμερική, την χώρα που κυριαρχούν οι διογκωμένοι και γυαλιστεροί υπερηρωικοί μυς! Βασικά μάλλον δεν μου αρέσουν οι υπερήρωες! Οι πηγές έμπνευσης από εκεί και μετά δεν γίνεται να είναι μόνο κόμικς. Η έμπνευση είναι παντού: από τον κινηματογράφο (που άλλωστε είναι συγγενική τέχνη με τα κόμικς) και τη λογοτεχνία μέχρι μια απλή κουβεντούλα για καφέ με φίλους ή μια βόλτα στην πολύβουη πόλη. Τα κόμιξ σου, όσα έχω διαβάσει τουλάχιστον, ενώ έχουν συνέχεια, στέκουν και ως αυτοτελή επεισόδια. Είναι στα σχέδια σου να φτιάξεις και κάποιο graphic novel ίσως στο μέλλον; Είναι που σκέφτομαι κυρίως σειρές με χαρακτήρες ή αυτοτελείς σελίδες και δεν έχω υλοποιήσει κάποιο μεγάλο σενάριο που έχω στο νου μου, είτε μικρό είτε μεγάλο. Αν προσδιορίζουμε τα graphic novel ως πολυσέλιδα κόμικς και τόμους, έχω καιρό στο μυαλό μου ιδέες για πιο μεγάλα έργα. Εύχομαι να έχω τον χρόνο να τα κάνω. Πιστεύεις ότι θα μπορούσες ποτέ να γράψεις ένα μη χιουμοριστικό κόμιξ; Η γελοιογραφική μου φύση δεν με αφήνει να μην αστειεύομαι αλλά σας υπόσχομαι ότι μπορώ (είναι στα πλάνα για τα μεγάλα μου έργα)! Πώς βλέπεις τις παλαιότερες δουλειές σου; Ξεχωρίζεις κάποια; Πιστεύεις ότι είναι σαν να σηματοδοτούν περιόδους στη ζωή σου; Σε ό,τι φτιάχνω έχω την ευχή-κατάρα να βλέπω τα μειονεκτήματα (στα γράμματα, στο σχέδιο, στο χρώμα) και να με κρίνω σκληρά, για αυτό σε όσο πιο παλιές δουλειές μου πηγαίνω τόσα περισσότερα ελαττώματα βλέπω. Αν και ό,τι έχω κάνει μέχρι στιγμής το αγαπάω, γιατί και όταν το έφτιαχνα το αγαπούσα. Με τους Έγκλειστους έκανα ένα μεγάλο βήμα γιατί νιώθω πως έχω κάνει μια ως επί το πλείστον καλή συνολική δουλειά (σενάριο, σχέδιο, χρώμα, γράμματα). Από παλιότερα κόμικς δεν θα ξεχάσω ποτέ την δουλειά που έριξα στο σχέδιο των Συγκάτοικων 2 (σενάριο και χρώμα ήταν του Παύλου Δαμιανίδη), στο οποίο πήγα πέρα από τα όριά μου και ακόμα σε αρκετά σημεία το εκτιμώ. Σπούδασες στη Σχολή Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης, πλέον Καλών Τεχνών στα Γιάννενα. Πώς είναι να είσαι ένας κομίστας στην Καλών Τεχνών, φαντάζομαι δεν υπήρχαν πολλοί ακόμη. Πόσο σε βοήθησε η σχολή; Πιστεύεις ότι θα μπορούσε να υπάρχει ξεχωριστή σχολή ή εξειδίκευση; Στην Ελλάδα τα κόμικς μια ζωή παλεύουν να μην θεωρούνται μόνο «Μίκυ Μάους». Ως «Μίκυ Μάους» φαίνεται πως εκλαμβάνονται ακόμα από τα ακαδημαϊκό σύστημα των σχολών Καλών Τεχνών. Ακόμα και στην δική μου, την οποία ολοκλήρωσα με τον (αρκετά πιο διευρυμένο και ανοιχτό από το κλασικό μοντέλο) οδηγό σπουδών της Πλαστικών Τεχνών, το ιερό ακαδημαϊκό τρίπτυχο ζωγραφική-γλυπτική-χαρακτική κράταγε καλά. Σε πολλές στιγμές ένιωθα ξένος σε αυτό το κλίμα, κι εγώ και αρκετά ακόμα παιδιά που ήρθαν (λανθασμένα άραγε;) στη σχολή από την αγάπη τους για τα κόμικς και το κινούμενο σχέδιο. Είχα αντιμετωπιστεί και με πολλή αγάπη και με αμηχανία από τους καθηγητές μου και προσπάθησα να πάρω όση γνώση μπορούσα και να διευρύνω τους ορίζοντες και τα ενδιαφέροντά μου. Δεν μετανιώνω, έμαθα πολλά κι ενδιαφέροντα πράγματα. Θεωρώ όμως τραγικό η μόνη εγχώρια διέξοδος εν έτει 2021 για να μάθεις κόμικς να είναι ιδιωτικές σχολές και όχι οι Καλών Τεχνών. Τα κόμικς είναι μια εγκεφαλική και μακρόχρονη τέχνη και οι σχολές Καλών Τεχνών στην Ελλάδα θα έπρεπε κάποια στιγμή να το καταλάβουν και να τα εντάξουν στο πρόγραμμα σπουδών τους, μπας και παιδιά σαν εμένα και σαν τους συμφοιτητές μου να μην νιώσουν παράταιροι στην Τέχνη και μπας και επιτέλους κάποιοι καταλάβουν πως τα κόμικς δεν είναι μόνο «Μίκυ Μάους». Η λίμνη των Ιωαννίνων δεν θα μπορούσε να μην αποτελέσει πηγή έμπνευσης Συζητούσα με τον πατέρα μου, ο οποίος είναι μεγάλος λάτρης των κόμιξ και με έχει προμηθεύσει με μια τεράστια συλλογή ΒΑΒΕΛ, με αφορμή αυτή τη συνέντευξη για τα κόμιξ στην Ελλάδα και μου έλεγε πως αφού δεν υπάρχει τίποτα αντίστοιχο με τη ΒΑΒΕΛ πλέον τα κόμιξ βρίσκονται σε ύφεση. Του εξήγησα βέβαια πως υπάρχει αλλά στο ίντερνετ. Αναρωτιόμουν όμως με αφορμή αυτή τη συζήτηση, ποιο είναι πραγματικά το κοινό των κόμιξ στην Ελλάδα, είναι mainstream ή περιορίζεται σε συγκεκριμένους κύκλους; Ποια είναι η γνώμη σου πάνω σε αυτό; Δεν νομίζω πως μπορούμε να ορίσουμε mainstream κοινό κόμικς στην Ελλάδα. Κι αυτό γιατί, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές (ακόμα και γειτονικές βαλκανικές) χώρες, στην Ελλάδα το ευρύ/mainstream κοινό δεν συνέχισε να διαβάζει κόμικς ομαλά από την παιδική και την εφηβική ηλικία στην ενήλικη ζωή. Έτσι δεν μπόρεσε να δημιουργηθεί ένα μεγάλο αναγνωστικό κοινό κόμικς όλων των ηλικιών, όπως αντίστοιχα υπάρχει αναγνωστικό κοινό λογοτεχνίας – τον κανόνα αυτό κατάφερε από τους εγχώριους δημιουργούς να σπάσει μόνο ο Αρκάς που διαβάζεται κυριολεκτικά από όλους. Και για αυτό φταίνε πολλοί παράγοντες. Κι έτσι φτάσαμε σε αυτό που σου απάντησα στην προηγούμενη ερώτηση, τα κόμικς να παλεύουν να μην θεωρούνται μόνο «μίκυ μαους» (αν και νομίζω πως σιγά-σιγά σβήνει το στερεότυπο αυτό) ή «περιθωριακά αναγνώσματα». Και τώρα ειδικά που οι νέες γενιές διαβάζουν όλο και λιγότερα κόμικς (οπότε περνάει κρίση και η μονοδιάστατη υπόσταση τους ως παιδικού αναγνώσματος), έχουν μείνει να διαβάζονται από συγκεκριμένους κύκλους που συναντούμε στα φεστιβάλ: δημιουργοί κόμικς, νοσταλγοί 50χρονοι και 60χρονοι που συλλέγουν παλιά Μπλεκ και Τιραμόλα, λάτρεις των υπερηρωικών κόμικς (κάποιοι «προσηλυτίστηκαν» πρόσφατα από το νέο ρεύμα υπερηρωικών ταινιών της Marvel), έφηβοι otaku που βλέπουν άνιμε και διαβάζουν και κανένα μάνγκα, κομικσομεγαλωμένοι γονείς με τα παιδιά τους, φερέλπιδες νεαροί που θέλουν να γίνουν με τη σειρά τους δημιουργοί κόμικς και μερικές ακόμα κατηγορίες (όλες οι παραπάνω ενίοτε συγκοινωνούντες). Παρά την κάπως απαισιόδοξη (και σε σημεία γενικευτική) αυτή θεώρηση, όπως σου είπα και πριν πιστεύω πως το κοινό αρχίζει να διευρύνεται τα τελευταία χρόνια. Πέραν του ότι ανθίζει και αυξάνεται η εγχώρια παραγωγή κόμικς (και μαζί της οι προϋπάρχοντες κύκλοι αναγνωστών), όλο και περισσότερες εκδοτικές αναλαμβάνουν να εκδίδουν εγχώρια ή ξένα graphic novels, επανεισάγοντας τα κόμικς στους κλασικούς αναγνωστικούς κύκλους υπό μια νέα οπτική, με ένα νέο «intellectual» όνομα – άλλη μεγάλη κουβέντα αυτή. Και φυσικά μεγάλη βοήθεια και προώθηση δίνει το ίντερνετ. Τα πράγματα σίγουρα βαίνουν προς το καλύτερο. Δεν ξέρω αν θες να το αποκαλύψουμε αλλά βρίσκεσαι στον στρατό τώρα, σωστά; Σκοπεύεις να κάνεις κάποιο κόμιξ για αυτό το θέμα; Φαντάζομαι σου έχει δώσει αμέτρητο υλικό. Καλά, ο στρατός είναι αστείρευτη πηγή παραλόγου, αν έλεγα πως δεν έχω σκεφτεί κόμικς από τη θητεία μου θα σου έλεγα ψέματα. Αν φιλτράρω κάποιες ιδέες και εμπειρίες ίσως βγει κάτι αστείο και ενδιαφέρον! Σε ένα παράλληλο σύμπαν όλοι οι ήρωες του Περικλή συναντιούνται Θες να μας πεις κάτι για τα μελλοντικά σου σχέδια; Προσωπικά ανυπομονώ να δω τυπωμένο το αγαπημένο μου «Οιδίπους Μαδαφάκα». Επίσης από ότι είδα συμμετέχεις και σε ένα ακόμη project τώρα. Πολύ σωστά, από 18 Μαΐου θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μικρός Ήρως το άλμπουμ ”Μουσικά Καρέ“, μια συλλογή όπου 9 κομίστες μεταφέρουν σε κόμικς αγαπημένα τους τραγούδια και που είχα την ευκαιρία να συμμετέχω με την ”Δημοσθένους Λέξις“ του Διονύση Σαββόπουλου, σε μια αρκετά πιο “μη-χιουμοριστικη” απόδοση από ό,τι έχω συνηθίσει να σχεδιάζω. Ο «Οιδίπους Μαδαφάκα» συγκεκριμένα, η κωμική μου σειρά με θέμα τον μύθο του Οιδίποδα που δημοσιεύτηκε στο διαδικτυακό περιοδικό Comic Cultura, έχει μπει σε διαδικασία ολοκλήρωσης και έκδοσης. Από εκεί και μετά ανυπομονώ να ανοίξουν κάποια στιγμή οι εκθεσιακοί χώροι ώστε να εκθέσω εκτός σχολής την πτυχιακή μου εργασία/πειραματικό κόμικ, και στριφογυρίζω στο μυαλό μου γύρω από κάποια σενάρια που έχω για μεγάλα κόμικ. H Ιστορία και ειδικά ο ελληνικός Μεσαίωνας είναι από τα θέματα που μου δίνουν έμπνευση και πιθανόν να μου δώσουν τα πρώτα μου “graphic novel”. Και, πολύ πιθανόν, αν τραβήξει κι άλλο αυτή η κατάσταση, να έχουμε και Έγκλειστους 2! Γιατί επέλεξες το συγκεκριμένο τραγούδι; Πιστεύω πως τα τραγούδια του Σαββόπουλου κρύβουν πολλές εικόνες και μπορώ εύκολα να τα φανταστώ ως κόμιξ. Το “Δημοσθένους Λέξεις” συγκεκριμένα είναι ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια του Σαββόπουλου καθώς έχει πολλά μεταφορικά νοήματα για την Ελλάδα, τη χούντα και την ελευθερία, τα οποία μάλιστα είχα την ευκαιρία εξερευνήσω εκτενώς. Πού μπορούμε να σε βρούμε; Εμένα με βρίσκετε στο facebook στη σελίδα «Περικλής Κουλιφέτης – Γελοιογραφίες, κόμικς, κ.α.», στο instagram ως @periklis_cartoons και στο blog μου (που έχω όμως κάμποσο καιρό να ξεσκονίσω και να ανανεώσω) periklhs.com. Και το σχετικό link...
  10. Η πολιτική γελοιογραφία κατά βάση… ενοχλεί. Από την ακραία περίπτωση της δολοφονικής επίθεσης στα γραφεία του διεθνούς φήμης περιοδικού Charlie Hebdo, μέχρι φυλακίσεις, μηνύσεις και απειλές σε σκιτσογράφους-γελοιογράφους. Στην Τουρκία, σύμφωνα με τουρκικά Μέσα Ενημέρωσης, ένας σκιτσογράφος τέθηκε υπό κράτηση το 2018 επειδή τα σκίτσα του θεωρήθηκαν πως «εξυβρίζουν» τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Βέβαια για να μην πάμε πολύ μακριά, στην Ελλάδα ο σκιτσογράφος Γιώργος Μικάλεφ, όπως έχει καταγγείλει δέχθηκε απειλές κατά της ζωής του για αντιφασιστικό σκίτσο, την ίδια στιγμή που το Facebook «κατέβασε» το εν λόγω σκίτσο από το χρονολόγιό του. Γεγονός είναι λοιπόν ότι η σάτιρα είναι ένα «όπλο» όπως μας αναφέρει ο Πάνος Ζάχαρης. Ένα όπλο το οποίο μπορεί να προκαλέσει «τριβές» στην εξουσία, είτε αυτή είναι πολιτική, είτε είναι οικονομική, είτε θρησκευτική. Ο Πάνος Ζάχαρης εργάζεται από το 2008 μέχρι σήμερα ως γελοιογράφος στην εφημερίδα «Το Ποντίκι» και παράλληλα συνεργάζεται με την «Εφημερίδα των Συντακτών». Μέσω των σκίτσων του καταπιάνεται με θέματα της καθημερινότητας όπως η «σχέση των κάτω με τους πάνω», των εργατών και των εργοδοτών. Έχει εκδώσει επίσης και βιβλία με τα σκίτσα του: Αρνητικοί Συσχετισμοί, The Working Dead, Scary Tales. Τον τελευταίο χρόνο ετοιμάζει «κάτι, πολύ αργά και κοπιαστικά», όπως ομολόγησε σε συνέντευξη που μας παραχώρησε. Πόσο σε έχει επηρεάσει το γεγονός ότι, επί της ουσίας, διανύουμε τον 6ο μήνα σε καραντίνα; Δεν ξέρω κατά πόσο είναι «επί της ουσίας» το lockdown. Είναι μια μεγάλη συζήτηση. Για το κατά πόσο δηλαδή, τα μέτρα που έχουν ληφθεί συνιστούν όντως ένα κλείσιμο, γιατί την ίδια ώρα που εμείς μιλάμε εδώ με μάσκες και αποστάσεις, στο μετρό και στα εργοστάσια γίνεται της κακομοίρας. Είναι λίγο σχετικό το «lockdown». Επαγγελματικά είμαι από τους τυχερούς που δεν έχω σταματήσει να δουλεύω, εργάζομαι κανονικά. Βέβαια είμαι σε καθεστώς τηλεργασίας, το οποίο για το δικό μας τον κλάδο, τα ΜΜΕ, είναι αρκετά δύσκολο, γιατί ένα βασικό κομμάτι της δουλειάς μου είναι και η αλληλεπίδραση με τους συναδέλφους, η συζήτηση, η σύσκεψη στην εφημερίδα. Όλα αυτά με έχουν επηρεάσει πάρα πολύ. Σε προσωπικό επίπεδο, είμαι από τους τυχερούς που δεν έχω σοβαρό κρούσμα στον κοντινό μου περίγυρο. Με μια έννοια δεν πολυθέλω να γκρινιάζω γιατί καταλαβαίνω ότι πολλοί άνθρωποι περνάνε πολύ πιο δύσκολα από εμένα. Μου έχει ανατρέψει ωστόσο πάρα πολύ τη ζωή. Είμαι κλεισμένος σε ένα σπίτι, γεγονός που ψυχολογικά και συναισθηματικά με έχει επηρεάσει σημαντικά. Έχει αντίκτυπο και στη δουλειά μου. Κάνω μια δουλειά η οποία βασίζεται στην παρατήρηση, στο τι συμβαίνει στην κοινωνία. Προσωπικά, βασίζομαι και στη ζωντανή επαφή. Συνολικά η δουλειά σου πόσο έχει επηρεαστεί από την πανδημία του κορονοϊού και την αναστολή δραστηριοτήτων; Η δουλειά μου έχει επηρεαστεί εν μέρει γιατί δουλεύω σε εφημερίδα, δεν είμαι ελεύθερος επαγγελματίας ούτε στηρίζομαι, όπως στηρίζονται οι καλλιτέχνες, σε παραστάσεις ή συναυλίες, ή οι ζωγράφοι στις εκθέσεις τους, οπότε αν το δούμε καθαρά εισοδηματικά δεν έχω επηρεαστεί ιδιαίτερα. Με έχει επηρεάσει όμως επειδή έχουν πάψει να γίνονται τα φεστιβάλ comics, γιατί ασχολούμαι και με το comic, οι παρουσιάσεις βιβλίων, η δουλειά μου παρουσιάζεται σε εκθέσεις, οπότε με αυτήν την έννοια έχει αντίκτυπο. Ωστόσο σε σχέση με το τι συμβαίνει με τους καλλιτέχνες, με όσους δηλαδή δεν έχουν αυτήν τη σταθερή εργασιακή σχέση, είμαι σε αρκετά καλύτερη κατάσταση. Πώς κρίνεις τη στάση της κυβέρνησης απέναντι στον πολιτισμό; Νομίζω ότι και στον πολιτισμό δεν συμβαίνει κάτι διαφορετικό απ’ ό,τι συμβαίνει σε κάθε επίπεδο, δηλαδή η κυβέρνηση εξ’ αρχής έκανε επιλογές οι οποίες φάνηκαν καθαρά. Δηλαδή, στήριξε με πάρα πολύ χρήμα τα ΜΜΕ, όχι τους εργαζόμενους, τους ιδιοκτήτες, τους καναλάρχες, στήριξε τους επιχειρηματικούς ομίλους και από κει και πέρα προσπαθεί με μια επιδοματική πολιτική, που είναι στα όρια του χαρτζιλικιού πολλές φορές, ίσα ίσα να συντηρηθούν κάποιοι άνθρωποι, εργαζόμενοι δηλαδή κ.λ.π. Στο χώρο του πολιτισμού αυτό είναι ακόμα πιο έντονο με την έννοια ότι πάρα πολύς κόσμος επί της ουσίας έμεινε με μηδενικό εισόδημα, δεν πληρούσε τα κριτήρια τα οποία έβαλε και φοβάμαι ότι καταστράφηκε κόσμος. Ωστόσο δεν με εκπλήσσει, γιατί από την αρχή της πανδημίας έγινε σαφές το πώς θα το πάνε. Από την άλλη νομίζω είναι σημαντικό ότι στο χώρο του πολιτισμού αναπτύχθηκαν αντιστάσεις. Και σε επίπεδο κινήματος οι άνθρωποι προσπάθησαν με κάθε τρόπο, αλλά και σε επίπεδο καλλιτεχνικής δημιουργίας σε ένα μικρότερο βαθμό, να γίνουν κάποια πράγματα έστω και εν μέσω πανδημίας. Το οποίο είναι ελπιδοφόρο. Για ποιο λόγο θεωρείς ότι η κυβέρνηση δεν συνομιλεί με τους καλλιτέχνες; Εδώ αρνείται να συνομιλήσει με τους γιατρούς. Τον υπουργό Υγείας τον «κυνηγάει» η Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας να μιλήσουν εδώ και μήνες. Θα μιλήσει με τους καλλιτέχνες; Ή θα μιλήσει με τους εργάτες των εργοστασίων ή με τους φοιτητές; Συνομιλεί με τους επιχειρηματίες ή τους καναλάρχες, και όλη της η πολιτική στοχεύει στο πώς θα ελαχιστοποιηθούν οι ζημιές αυτών, όχι των εργαζομένων. Μπορεί η πανδημία να «δώσει κίνητρο» για νέες δημιουργίες; Θεωρητικά οι πιο ακραίες περίοδοι, ο ζόφος, η μαυρίλα, πυροδοτεί δημιουργία. Το έχουμε δει. Γιατί όταν οι καταστάσεις είναι πιο ακραίες, αυτό μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για έναν δημιουργό. Αυτό βέβαια είναι κάτι γενικό που θα ήθελα να συμβεί. Από την άλλη πλευρά, όλη αυτή η πίεση η οποία ασκείται σε όλους μας, πολλές φορές μπορεί να πνίξει την καλλιτεχνική δημιουργία. Θα περίμενα για παράδειγμα περισσότερα πολιτικά τραγούδια αυτήν την περίοδο. Το ίδιο περίμενα και την περίοδο της πρώτης κρίσης, από το 2008 έως και το 2019, αλλά και πιο μετά, και δεν έγινε κάτι τέτοιο. Δεν είμαι σίγουρος ότι θα συμβεί. Ενώ υπάρχουν οι προϋποθέσεις, γιατί η τέχνη μπορεί να δώσει διέξοδο και να βοηθήσει έναν κόσμο να ξεπεράσει μια κατάσταση πιεστική, από την άλλη δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και οι δημιουργοί βιώνουν πίεση και δυσκολεύονται. Πρέπει να ζήσουν μέσα στην καθημερινότητα τους, δεν είναι εύκολο. Πόσο «ενοχλεί» το πολιτικό σκίτσο την εξουσία; Γενικά η πολιτική γελοιογραφία, η σάτιρα, εξ’ ορισμού είναι ένα όπλο των κάτω απέναντι στους πάνω. Το ανάποδο δεν είναι σάτιρα, είναι χαβαλές ή κάτι άλλο τέλος πάντων. Οπότε με αυτήν την έννοια, όσο οξύνεται η σχέση των πάνω με των κάτω, θα πρέπει και η σάτιρα να εναρμονίζεται με αυτήν την όξυνση. Είναι αναμενόμενο να υπάρχει και δημιουργία η οποία να είναι οξύτερη και αμεσότερη και όταν περνάει τόσος καιρός με τέτοια κατάσταση, πέφτουν οι μάσκες και τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα, οπότε προφανώς γίνονται και σκίτσα που ενοχλούν και γενικότερα υπάρχει παραγωγική σατιρική που προσεγγίζει πιο πολύ την ουσία των θεμάτων. Τώρα, το να ενοχλεί ένας σκιτσογράφος με τη δουλειά του, όχι μόνο την πολιτική εξουσία αλλά και την οικονομική, τη θρησκευτική, γενικά την εξουσία, κατά τη γνώμη μου είναι μια απόδειξη ότι κάνει καλά τη δουλειά του. Παράσημα είναι όλα αυτά. Βέβαια αυτές τις τελευταίες μέρες υπάρχει το παράδειγμα του Γιώργου Μικάλεφ, τον οποίο τον τραβολογάνε κάθε λίγο και λιγάκι στη ΓΑΔΑ μετά από μηνύσεις κάτι απόστρατων για βλάσφημα, και καλά, σκίτσα. Αυτό μπορεί να φαίνεται όντως σαν παράσημο για το παλικάρι, και είναι, αλλά το να στοχοποιείσαι, το να σε τραβολογάνε στην αστυνομία δεν είναι απλή ιστορία. Είναι μια μορφή βάρβαρης λογοκρισίας και χρειάζεται να είσαι και εσύ συνειδητοποιημένος και κατασταλαγμένος και σίγουρος γι’ αυτό που κάνεις, για να μην πτοηθείς. Με τι ασχολείσαι περισσότερο, όσον αφορά στις γελοιογραφίες σου, κατά την περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού; Υπάρχει εδώ και ένα χρόνο ένα και μόνο θέμα, ο κορονοϊός. Στην αρχή γελάγαμε με τον κόσμο που στόκαρε αντισηπτικά και μακαρόνια. Αυτό δεν μπορεί να είναι το αντικείμενο της σάτιρας. Εγώ προσπάθησα, και ακόμα προσπαθώ, να πιάσω τις πλευρές αυτές της πανδημίας που αφορούν τους πολλούς. Είτε αφορά το κλείσιμο στο σπίτι, είτε είναι τα εργασιακά, είτε η οικονομική κατάσταση, είτε η καταστολή και ο αυταρχισμός που μέσα στην καραντίνα οξύνθηκαν. Προσπάθησα να ασχοληθώ με τέτοια θέματα. Και βέβαια με τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση και η εξουσία χειρίστηκε την πανδημία. Οπότε προσπάθησα σε μια περίοδο μονοθεματική να σκάψω όσο μπορώ και να κοιτάξω και λίγο πίσω από το «Τσιόδρας-Χαρδαλιάς» κάθε μέρα, τα «συμπολίτες μου» του πρωθυπουργού κ.λ.π. Νομίζω ότι είναι δύσκολο όταν έχεις ένα κεντρικό θέμα να ξεφεύγεις και λίγο από αυτό που φαίνεται και να καταπιάνεσαι και με τις προεκτάσεις του. Και το σχετικό link...
  11. Η Αριστερά του Γιάννη Καλαϊτζή στα σκίτσα της «Εφ. Συν.» (2012-2016) Αν κάτι ξεχωρίζει τους μεγάλους πολιτικούς γελοιογράφους κατά τις τελευταίες δεκαετίες από εκείνους που προηγήθηκαν είναι το γεγονός ότι δεν αρκέστηκαν να παρακολουθούν ως σχολιαστές τη γραμμή του εντύπου με το οποίο συνεργάζονταν. Διεκδίκησαν και κατέκτησαν έναν αυτόνομο ρόλο, ακολουθώντας τις δικές τους ιδιαίτερες πολιτικές αρχές, αξίες και τοποθετήσεις, φτάνοντας κάποια στιγμή και στο σημείο να δίνουν αυτοί τον τόνο, ακόμα και να υποσκελίζουν το πολιτικό μήνυμα του πρωτοσέλιδου τίτλου. Σ’ αυτή την κατηγορία ανήκουν χωρίς αμφιβολία οι δύο κορυφαίοι γελοιογράφοι της «Εφ. Συν.» που χάσαμε πρόωρα, ο Γιάννης Καλαϊτζής και ο Γιάννης Ιωάννου. Ο Γιάννης Καλαϊτζής βέβαια δεν υπήρξε απλώς ένας πολύτιμος συνεργάτης. Εξ αρχής είχε αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στη δημιουργία ενός συνεταιριστικού δημοσιογραφικού εντύπου βασισμένου στον πυρήνα των απολυμένων της «Ελευθεροτυπίας», από τη στιγμή που η εργοδοσία της την είχε οδηγήσει στο κλείσιμο. Αλλά το εγχείρημα αυτό της «Εφ. Συν.» συνέπεσε με την κορύφωση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης στη χώρα και την έως τότε απρόβλεπτη συγκρότηση μιας κυβέρνησης με πυρήνα την Αριστερά. Η ματιά του Καλαϊτζή μέσα από τα σκίτσα του από τον Νοέμβριο του 2012 έως τον Φεβρουάριο του 2016 υπήρξε μια εξαιρετικά διεισδυτική κριτική ερμηνεία των πρωτοφανών αλλαγών στη χώρα, συνδυάζοντας την κοινωνική ευαισθησία και το αδυσώπητο χιούμορ με την επιμονή στις αξίες της Αριστεράς. Η κρίση και η τρόικα Ακολουθώντας τη γραμμή που είχε χαράξει από το 2010 στην «Ελευθεροτυπία», ο Καλαϊτζής από τα πρώτα φύλλα της «Εφ. Συν.» (Νοέμβριος 2012) ασκεί σκληρή κριτική στην πολιτική της τρικομματικής μνημονιακής συγκυβέρνησης, στην οποία αποδίδει πλήρη υποταγή στην τρόικα των δανειστών που εικονογραφείται ως τρικέφαλος Κέρβερος. Τα πολιτικά πρόσωπα (κυρίως Σαμαράς και Βενιζέλος) είναι στο στόχαστρό του, αλλά πάντοτε σε σχέση με συγκεκριμένες πράξεις ή δηλώσεις τους και με αναφορά στις σκοτεινές τους διασυνδέσεις με τη διαπλοκή. Αντίθετα με τη λογική του συρμού που αποφεύγει να μιλήσει για τα πρόσωπα αυτής της διαπλοκής, ο Καλαϊτζής δεν διστάζει να λέει τα πράγματα με το όνομά τους (σκίτσο 1, 16.2.2013). 1. «Εφ. Συν.» 16.2.2013 Το δεύτερο σημείο που τον διαφοροποιεί από την πλειονότητα των συναδέλφων του είναι πως δεν περιορίζεται στην καταγγελία των μνημονίων (όπου συμφωνούσαν οι πάντες), αλλά τα συνδέει με την πλήρη υποταγή στους τραπεζίτες, τις υπερβολικές αμυντικές δαπάνες, την εγκατάλειψη των νοσοκομείων (σκίτσο 2, 22.7.2013) και των Πανεπιστημίων, τη σκλήρυνση της αστυνομική βίας, προκειμένου να επιβληθούν τα απάνθρωπα μέτρα. 2. «Εφ. Συν.» 22.7.2013 Η Αριστερά στην κυβέρνηση Εγκαίρως ο Καλαϊτζής διαβλέπει τις δυσκολίες που θα συναντήσει η ενδεχόμενη κυβέρνηση της Αριστεράς και δεν διστάζει να προβλέψει την απροθυμία των Ευρωπαίων ομοϊδεατών του ΣΥΡΙΖΑ να συμπράξουν μαζί του (σκίτσο 3, 11.6.2014), αλλά και τις δεσμεύσεις που κληρονόμησε από την κυβέρνηση Σαμαρά (σκίτσο 4, 20.11.2014). Την επομένη του δημοψηφίσματος το σκίτσο συνοψίζει με εξαιρετικό τρόπο την πίεση των δανειστών (σκίτσο. 5, 7.7.2015). 3. «Εφ. Συν.» 11.6.2014 4. «Εφ. Συν.» 20.11.2014 5. «Εφ. Συν.» 7.7.2015 Αλλά η υποχρέωση του ΣΥΡΙΖΑ να υποχωρήσει δεν δικαιολογεί καθόλου στα μάτια του Καλαϊτζή τη στάση αυτών που ονομάζει «πολύ αριστερούς», οι οποίοι υποτίμησαν τη σημασία να στηριχτεί αυτή η πρωτόγνωρη για την ελληνική Αριστερά προσπάθεια (σκίτσο 6, 24.7.2015) Αυτή υπήρξε ίσως μια από τις πιο δύσκολες πολιτικές επιλογές του Καλαϊτζή, εφόσον τον έφερε σε τροχιά σύγκρουσης με φίλους και συντρόφους με τους οποίους συμπορεύτηκε επί δεκαετίες. Αλλά η ανεξαρτησία της σκέψης και η πίστη στις δικές του αριστερές αξίες δεν ήταν γι’ αυτόν διαπραγματεύσιμες. 6. «Εφ. Συν.» 24.7.2015 Οι μετανάστες και ο ρατσισμός Ξεχωριστό κεφάλαιο στην παρέμβαση του Καλαϊτζή αποτελούν τα σκίτσα του για το προσφυγικό και την κριτική στην εφαρμογή ρατσιστικών μέτρων από την κυβέρνηση Σαμαρά (σκίτσο 7, 28.2.2013). Και με την αύξηση των προσφυγικών ροών το 2015 και το 2016 είναι ο Καλαϊτζής εκείνος που θα αντιταχθεί στον δημόσιο ρατσιστικό λόγο (σκίτσο 8, 25.9.2015) και θα στρέψει την προσοχή μας στο πραγματικό ζήτημα, δηλαδή το ανθρώπινο δράμα στις ακτές και τις θάλασσές μας (σκίτσο 9, 28.1.2016). 7. «Εφ. Συν.» 28.2.2013 8. «Εφ. Συν.» 25.9.2015 9. «Εφ. Συν.» 28.1.2016 Η απειλή του ναζισμού Εξ αρχής ο Καλαϊτζής συλλαμβάνει τον ιδιαίτερο ρόλο που έχει αναλάβει στις συνθήκες της κρίσης να παίζει η Χρυσή Αυγή. Δεν αρκείται – όπως συνέβαινε κατά κανόνα με άλλους πολιτικούς γελοιογράφους την περίοδο εκείνη – στην περιγραφή με ναζιστικά χαρακτηριστικά της διεθνούς επέμβασης στην Ελλάδα, αλλά αποκαλύπτει με τον δικό του τρόπο την ιδιαίτερη σχέση του βαθέος κράτους με τη ναζιστική οργάνωση (σκίτσο 10, 19.1.2015). Αποκαλύπτει την ιδιαίτερη σχέση Σαμαρά-Χρυσής Αυγής έναν ολόκληρο χρόνο προτού αποκαλυφτεί η διασύνδεση στο πρόσωπο του Τ. Μπαλτάκου (σκίτσο 11, 23.5.2013). Και γελοιοποιεί με έναν μοναδικό τρόπο την προσπάθεια των χρυσαυγιτών να κρυφτούν πίσω από τη Σύμβαση του Παλέρμο, ισχυριζόμενοι ότι τα εγκλήματά τους είναι ανύπαρκτα εφόσον δεν προκύπτει οικονομικό κίνητρο στη δράση τους (σκίτσο 12, 1.9.2014). 10. «Εφ. Συν.» 19.1.2015 11. «Εφ. Συν.» 23.5.2013 11. «Εφ. Συν.» 23.5.2013 Η ευθύνη της Εκκλησίας Από την κριτική ματιά του Καλαϊτζή δεν ξεφεύγουν τα στελέχη της Διοικούσας Εκκλησίας, τα οποία εξάλλου του είχαν δώσει από δεκαετίες πολλές αφορμές να τα σχολιάσει. Στα σκίτσα του Καλαϊτζή το αρκτικόλεξο ΔΙΣ δεν σημαίνει Διαρκής Ιερά Σύνοδος, αλλά δισεκατομμύρια (σκίτσο 13, 29.11.2013). Και κατά τη γνώμη του ορισμένοι εκπρόσωποι της Εκκλησίας μετέχουν στο ρατσιστικό μέτωπο που συγκροτήθηκε στην αρχή της κρίσης (σκίτσο 14, 22.10.2013). 13. «Εφ. Συν.» 29.11.2013 14. «Εφ. Συν.» 22.10.2013 Τα μέσα ενημέρωσης Μια σειρά από τις προφητικές γελοιογραφίες του Καλαϊτζή αναφέρεται στη μονοκρατορία των μέσων ενημέρωσης και στους ιδιοκτήτες τους. Από την πολιορκία και την κατάκτηση της ΕΡΤ, μέχρι την απογοήτευση των στελεχών της τηλεόρασης μετά την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και τον ρόλο τους στη διάδοση της ξενοφοβίας και του ρατσισμού (σκίτσο 15, 6.3.2015). Και βέβαια στον πυρήνα της κριτικής του στάσης βρίσκεται συνεχώς η ξεχωριστή θέση της συνεταιριστικής «Εφ. Συν.» (σκίτσο 16, 22.7.2014). 15. «Εφ. Συν.» 6.3.2015 16. «Εφ. Συν.» 22.7.2014 Αυτό το συνοπτικό διάγραμμα των παρεμβάσεων του Γιάννη Καλαϊτζή μέσω της «Εφ. Συν.» αποτυπώνει την ιδιαιτερότητα της σχέσης με την πολιτική. Ήταν μέχρι το τέλος στρατευμένος στις αξίες και τις ιδέες της Αριστεράς, χωρίς να διστάζει ακόμα και μπροστά στα «δύσκολα», χωρίς όμως να ταυτίζεται με τις όποιες σκοπιμότητες του πολιτικού παιχνιδιού. Με μια αξιοθαύμαστη ικανότητα – που βέβαια ενισχυόταν από το μοναδικό του ταλέντο – κατόρθωνε να δίνει τον προσωπικό του τόνο χωρίς να προδίδει αυτό που ο ίδιος θεωρούσε συλλογική προσπάθεια. Ένα σπάνιο χάρισμα που καθιστά ακόμα και σήμερα το σύνολο του έργου του ένα πραγματικό μνημείο της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας, αλλά και της εξέλιξης των ιδεών της Αριστεράς. Και το σχετικό link...
  12. Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) από τον Μάρτιο 2018 εμπλούτισαν τις συλλογές τους με το αρχείο ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες σκιτσογράφους, του Γιάννη Καλαϊτζή (1945-2016). Κορυφαίος γελοιογράφος, σκιτσογράφος και σχεδιαστής κόμικς ο Γιάννης Καλαϊτζής, με πολύχρονη παρουσία στον εκδοτικό χώρο, διατήρησε οργανωμένο με επαγγελματική ευαισθησία ένα εντυπωσιακότατο σε όγκο και θεματολογία αρχείο που καλύπτει όλη την καλλιτεχνική πορεία του, από τη δεκαετία του 1960 έως τον θάνατό του. Από τα νεότερα έργα του που διασώζονται στο αρχείο χαρακτηριστικά είναι το «Curriculum vitae», ένα εξαιρετικό εικαστικά λεύκωμα που δημιούργησε το 1966 αντί για επαγγελματικό βιογραφικό, και ένα σκίτσο των γραφείων της προδικτατορικής «Αυγής» με τον ίδιο και τους δημοσιογράφους της εφημερίδας. Η ωρίμανση του δημιουργού, όπως αποτυπώνεται στο αρχείο, συνδέεται εύλογα με τη Μεταπολίτευση. Στην «Αυγή» από τα πρώτα φύλλα της – το πρώτο σκίτσο-καρικατούρα του Χένρι Κίσιντζερ που εντοπίστηκε στην εφημερίδα είναι στις 12 Οκτωβρίου 1974 – ο Καλαϊτζής «εικονογραφεί» την πολιτική επικαιρότητα και δημοσιεύει τα κόμικς «Ο καλός Στρατιώτης Σβέικ» (1976) και «Τυρόπιτες για την Εστία» (1979), τα οποία διαφυλάσσονται στο αρχείο του. Καθιερωμένος σκιτσογράφος, υπήρξε συστηματικός συνεργάτης πολλών εμβληματικών εντύπων τις δεκαετίες ’70-’80 («Αντί», «Βαβέλ», «Ένα», «Θούριος», «Ντέφι», «Σχολιαστής», «Τέταρτο»). Στο αρχείο του φιλοξενούνται σειρές ταυτισμένων και αταύτιστων γελοιογραφιών και κόμικς που κόσμησαν τις σελίδες τους. Έργα του Γιάννη Καλαϊτζή που έχουν κατατεθεί στα ΑΣΚΙ Από το 1980 ξεκινά σταθερή συνεργασία με την «Ελευθεροτυπία» η οποία διαρκεί έως το τελευταίο φύλλο της. Ακολούθησε η πρωταγωνιστική του συμμετοχή στο συνεργατικό εγχείρημα της «Εφημερίδας των Συντακτών» το 2012. Η μακροχρόνια και πολυεπίπεδη συνεργασία με τις δύο εφημερίδες αναδεικνύεται πληθωρικά και στο αρχείο, αφού αποτελεί το μεγαλύτερο και πληρέστερο μέρος του: τα σχετικά έργα του Γ. Καλαϊτζή καταλαμβάνουν τα 2/3 του αρχείου. Πρόκειται για πάνω από περίπου 8.000 γελοιογραφίες, προσχέδια και επεξεργασίες τους, αλλά και κόμικς για το «Έψιλον» και το «9» και το «Καρέ Καρέ» της «Εφ. Συν.». Μαζί με την πολιτική επικαιρότητα αγαπημένα θέματα για την αιχμηρή του πένα ήταν η Ακροδεξιά, η Εκκλησία, το Μακεδονικό, οι πρόσφυγες, το περιβάλλον και τα μεταλλαγμένα προϊόντα. Παράλληλα με τις εφημερίδες η φιλόξενη και φιλοξενούμενη «Γαλέρα» (για τις ακυβέρνητες πολιτείες), το περιοδικό με την ξεχωριστή ταυτότητα που ο ίδιος ο Καλαϊτζής εμπνεύστηκε το 2005. Τα εξώφυλλα που σχεδίασε, οι γελοιογραφίες (υπογεγραμμένες και ως Sourlis), η σειρά «Δύο έργα σεξ», οι εικονογραφήσεις άρθρων και πολλά άλλα βρίσκονται συγκεντρωμένα στο αρχείο του και συγκροτούν την ενότητα του εντύπου που άνοιγε πανιά με 51 τεύχη έως το 2010. Έργο του Γιάννη Καλαϊτζή που έχουν κατατεθεί στα ΑΣΚΙ Μία ακόμα σημαντική κατηγορία στο αρχείο αποτελούν τα κόμικς που δημιούργησε ο Γιάννης Καλαϊτζής. Κόμικς που είτε δημοσιεύθηκαν στον Τύπο (ενδεικτικά «Συνειρμικά Ντεκουπάζ» στο «Τέταρτο» και «Μπον και Βιβέρ» στο «Καρέ Καρέ» της «Εφ. Συν.») και στη συνέχεια κάποια εκδόθηκαν αυτοτελώς («Τσιγγάνικη ορχήστρα» στη «Βαβέλ» και ολοκληρωμένο εκδ. Πολύτυπο 1984) είτε εκδόθηκαν απευθείας σε λευκώματα («Αναζητώντας τα χαμένα δάση», «Τυφών» κ.ά.). Τα πρωτότυπα στο χέρι σχέδια που φυλάσσονται στο αρχείο, οι βινιέτες, τα στριπ, τα σενάρια, οι ολοκληρωμένες επιχρωματισμένες ή μελανωμένες σελίδες και τέλος η έντυπη έκδοσή τους μας κάνουν να αντιληφθούμε πόση τέχνη και επιμονή χρειάζεται σε όλα τα στάδια της εργασίας για να κυκλοφορήσει ένα κόμικ με αφηγηματική ικανότητα και εικαστική αρτιότητα, όπως αυτά του Καλαϊτζή. Μαζί με τα κόμικς συνυπάρχουν και οι εκδόσεις που συγκεντρώνουν θεματικά γελοιογραφίες, δημοσιευμένες και μη, όπως το «2000 στα 4» για τους Ολυμπιακούς (Άγρα, 2003), «Ασύμμετρη κυβέρνηση» (Άγρα, 2007), το άλμπουμ «Heavy Metal Farm» για τα μεταλλαγμένα προϊόντα (ΚΨΜ, 2006) και άλλα. Έργο του Γιάννη Καλαϊτζή που έχουν κατατεθεί στα ΑΣΚΙ Η περιήγηση στις βασικότερες ενότητες του αρχείου Γιάννη Καλαϊτζή ολοκληρώνεται με μια τελευταία, τα «Γελοιογραφικά πορτρέτα» όπως τα ονόμαζε ο ίδιος. Πρόκειται για μια σημαντική καλλιτεχνικά συλλογή με σκίτσα προσώπων δημοσιευμένα και αδημοσίευτα, με διαφορετικές στιλιστικές απεικονίσεις και προσχέδια, καρπός πολύχρονης ενασχόλησης. Πρόσωπα της πολιτικής, της Αριστεράς, των τεχνών, διανοούμενοι, λογοτέχνες, φίλοι και συνάδελφοι του Καλαϊτζή φιλοτεχνήθηκαν με σχεδιαστική επιδεξιότητα από τον ίδιο, ο οποίος εκτός από τη δική του τεχνοτροπία τόλμησε να πειραματιστεί και με άλλων ομοτέχνων του, σχεδιάζοντας π.χ. τον Λευτέρη Βογιατζή με τη μανιέρα Uderzo ή Μοrris και τη Λυδία Φωτοπούλου ως Moebius. Έργο του Γιάννη Καλαϊτζή που έχουν κατατεθεί στα ΑΣΚΙ Το αρχείο του Γιάννη Καλαϊτζή κατατέθηκε στα ΑΣΚΙ από την κόρη του Μύρινα Καλαϊτζή και τη σύζυγό του Γεωργία Καζαντζίδου. Αριθμεί 151 ταξινομικούς φακέλους και διατηρεί τις ενότητες που σύστησε μέσα στα χρόνια ο δημιουργός του. Μαζί με το πρωτότυπο χαρτώο υλικό στα ΑΣΚΙ βρίσκεται και το «δίδυμο αδελφάκι» του: η ψηφιοποίηση του αρχείου, κατ’ αντιστοίχιση με το πρωτότυπο, που πραγματοποιήθηκε από τη Γ. Καζαντζίδου και αποσκοπεί στην προφύλαξη του ευαίσθητου υλικού, χωρίς να εμποδίζεται η πρόσβαση σε αυτό. Παράλληλα η εξαιρετική ιστοσελίδα του δημιουργού (http://www.gianniskalaitzis.gr/) αποτέλεσε πολύτιμο οδηγό για την καταγραφή του αρχείου. Για τα ΑΣΚΙ η πρόσκτηση του αρχείου Γιάννη Καλαϊτζή σηματοδοτεί τον εμπλουτισμό τους με ένα πολυσχιδές υλικό εικόνας και λόγου, ζωντανό κομμάτι της ιστορίας των εικαστικών τεχνών στην Ελλάδα, των κόμικς και της πολιτικής γελοιογραφίας, καθώς και της ιστορίας της Μεταπολίτευσης και, φυσικά, ζωντανό κομμάτι της ιστορίας της Αριστεράς. Προσωπικά οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον δημιουργό του. Για το σκίτσο του, αλλά ιδιαίτερα για τη γλώσσα του· τα λογοπαίγνια με τα ονόματα και τα αρκτικόλεξα (ο 3ος ο μακρύτερος για τον Γ.Α. Παπανδρέου, Κάγκελα Μέρκελ, ΝΔΤ, Πρθπργς Σμρς και Βνζλς), τα εσκεμμένα «σαρδάμ» (σοδομημένα ομόλογα, έρημος Σαμάρα), οι ανορθολογικοί ορθολογισμοί του (Υπουργείον χάριν Παιδιάς), οι «ιστοσελίδες» κάτω από την υπογραφή του (www.money_vatopediou.gr), η ζαρντινιέρα και τόσα άλλα, ρητά και υπόρρητα, συνέτειναν στην ταύτιση και χρονολόγηση των έργων, αλλά κυρίως έκαναν τη δουλειά μου διασκεδαστική. Αγγελική Χριστοδούλου, ιστορικός, ΑΣΚΙ Η «Εφημερίδα των Συντακτών» ευχαριστεί θερμά την οικογένεια του Γιάννη Καλαϊτζή και τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας για την ευγενική παραχώρηση των δικαιωμάτων χρήσης των έργων του σκιτσογράφου για αυτό το αφιέρωμα. Και το σχετικό link...
  13. Η Κοκκινοσκουφίτσα, ο Κοντορεβιθούλης, τα Τρία Γουρουνάκια, ο Παπουτσωμένος Γάτος και άλλα φανταστικά πλάσματα των παραδοσιακών παραμυθιών δίνουν στον Πάνο Ζάχαρη την αφορμή για μια μοναδική παρωδιακή προσαρμογή στη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα που δεν μοιάζει καθόλου με παραμύθι. Τι θα γινόταν αν ο Αλαντίν από τις «Χίλιες και μία Νύχτες», έμπλεος αγαθών προθέσεων και αφέλειας, ζητούσε από το τζίνι του λυχναριού να πραγματοποιήσει μία και μοναδική ευχή: να επιστρέψει η Ευρώπη στις ιδρυτικές της αξίες; Κατά τον Πάνο Ζάχαρη, ακόμα και το παντοδύναμο τζίνι θα ένιωθε ανίκανο να πραγματοποιήσει την ευχή. Θα έβγαζε απογοητευμένο το γυαλιστερό και κοφτερό σπαθί από το θηκάρι και θα το έμπηγε με δύναμη στα σπλάχνα του, αυτοκτονώντας μπρος στο ανέφικτο της ικανοποίησης της επιθυμίας του αφέντη του. Και πώς θα υποδεχόταν σήμερα η ανθρωποφάγα κακιά μάγισσα από το «Χάνσελ και Γκρέτελ» των Αδερφών Γκριμ τα δύο αθώα και εγκαταλειμμένα παιδάκια; Θα προσπαθούσε να τα προσελκύσει με λιχουδιές και γλυκίσματα; Όχι! Θα είχε βάλει προ καιρού το σπίτι της στο AirBnb! Τα παραμύθια ανανεώνουν την αξία τους και παραμένουν επίκαιρα γιατί δεν είναι στατικές αφηγήσεις, ούτε έχουν προκαθορισμένα, παγιωμένα, σταθερά και άκαμπτα μηνύματα. Προσαρμόζονται έτσι κι αλλιώς στην εκάστοτε εποχή, στον λόγο του αφηγητή τους, στις συνθήκες και μεταδίδονται από γενιά σε γενιά εντός νέων συμφραζομένων. Δεν είναι ιερά κείμενα ούτε τοτέμ, αλλά δυνητικά ευμετάβλητες ιστορίες που διατηρούν το ενδιαφέρον των αναγνωστών και ακροατών τους από την ποικιλία του εκφερόμενου λόγου και των εύπλαστων νοημάτων. Εντάξει, ο Πάνος Ζάχαρης μπορεί λίγο να το παράκανε, αλλά οι εκδοχές των κλασικών παραμυθιών που φιλοτεχνεί εδώ και χρόνια στην πρώτη σελίδα του Καρέ Καρέ είναι απολαυστικές. Και βαθύτατα πολιτικές καθώς αυτός είναι ο πρωταρχικός στόχος του: να μιλήσει για τη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα με χιούμορ. Γι’ αυτό και το παράκανε. Και καλά έκανε! Η επιδίωξη του Πάνου να μιλήσει για τα τρέχοντα προβλήματα που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο, στην Ελλάδα και την Ευρώπη, εντέλει στον κόσμο όλο, επιτυγχάνεται στον υπερθετικό βαθμό με το όχημα της παρωδίας, την οποία και αξιοποιεί με δεξιοτεχνικό τρόπο χωρίς να λοιδορεί ή να χλευάζει τα πρωτότυπα κείμενα. Χλευάζοντας ωστόσο τους «κακούς» των παραμυθιών, που δεν είναι κατ’ ανάγκη οι ίδιοι με τους κακούς των πρωτοτύπων. Αλλά και οι «καλοί» δεν είναι σίγουρα τόσο καλοί όσο τα κείμενα-πηγές τούς παρουσιάζουν. Να, ο Κοντορεβιθούλης για παράδειγμα, ήταν ένας επινοητικός πιτσιρικάς που σκέφτηκε να αφήνει πίσω του ψίχουλα για να βρει μαζί με τα αδέρφια του τον δρόμο της επιστροφής όταν εγκαταλείφθηκαν όλοι μαζί στο άγριο και αφιλόξενο δάσος. Ο άλλος Κοντορεβιθούλης όμως, αυτός του Ζάχαρη, τα θαλάσσωσε. Χάθηκαν στη μέση του πουθενά. Καθώς τα ψίχουλα δεν ήταν αρκετά. Η δικαιολογία είναι αναμενόμενη: «…Τα ψίχουλα δεν ήταν το ιδανικό, αλλά ήταν προτιμότερο από το τίποτα!» τους λέει. Και ολοκληρώνει, φέρνοντας στον νου τις δικαιολογίες αυτών που θα έσκιζαν τα μνημόνια σε μια νύχτα: «Ήταν αυτό που μπόρεσα να κάνω μέσα στο υπάρχον ασφυκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο…». Όπως ακριβώς και ο αηδιαστικός βάτραχος με το στέμμα που τον κρατά στα χέρια της η άτυχη πριγκίπισσα. Αυτή πασχίζει να πειστεί ότι πρόκειται για μαγεμένο πρίγκιπα κι αυτός εκμεταλλεύεται την αδυναμία της και τη θέλησή της να πιστέψει. Για να κάμψει τις αντιστάσεις της τής δηλώνει ότι αρκεί ένα φιλί για να μεταμορφωθεί σε πρίγκιπα «με έναν νόμο και ένα άρθρο»! Αυτού του τύπου οι παρωδίες παραμυθιών είναι που κρατούν πάντα αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, καθώς αν και ξέρει ότι θα εκπλαγεί από τον συνδυασμό φαινομενικά αταίριαστων θεμάτων, δεν μπορεί να φανταστεί ποτέ ποιος θα είναι ο συνδυασμός. Η Κοκκινοσκουφίτσα που συναντά τον μοχθηρό Κακό Λύκο στις πετρελαιοπηγές, λίγο νωρίτερα τον είχε βρει νεκρό, καμένο στο δάσος. Ο Σκορπιός με τη σβάστικα ετοιμάζεται να τσιμπήσει τον αφελή βάτραχο. Ο Πινόκιο καίει τη μύτη του για να ζεσταθεί. Οι αδερφές της Σταχτοπούτας κατακρίνουν τον πρίγκιπα που τη διάλεξε, γιατί επιβράβευσε τη μετριότητα αντί να επιλέξει την αριστεία. Κι ο Αλή Μπαμπά με τους Σαράντα Αντικρατιστές μπροστά στη σπηλιά, αντί για «Άνοιξε Σουσάμι» φωνάζει «Άνοιξε Δημόσιο» για να αρχίσει το πλιάτσικο. Αυτήν την ανοικείωση του θεατή-αναγνώστη ως προς το ουσιαστικό θέμα κάθε μικρής ιστορίας σε σχέση με το περιτύλιγμα εντός του οποίου «σερβίρεται» ξέρει να προκαλεί πολύ καλά ο Πάνος. Κάτι παρόμοιο επιτυγχάνει και στην άλλη του σταθερή σειρά με τον τίτλο «The Working Dead» (λογοπαίγνιο με βάση τη σειρά τρόμου με ζόμπι «The Walking Dead», δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα socomic.gr και έχουν κυκλοφορήσει δύο τόμοι από τις εκδόσεις Τόπος). Εκεί παρακολουθεί την ταξική ανισότητα στα βάθη της ιστορίας και στα πέρατα της Γης, καταγράφοντας τους εργατικούς αγώνες από τη μια και τη σθεναρή αντίσταση των αφεντικών από την άλλη. Όμως, είτε τοποθετεί την ιστορία του στην αρχαία Αίγυπτο είτε στις βαμβακοφυτείες του ρατσιστικού αμερικανικού Νότου είτε στα χρόνια του Κολόμβου είτε στην εποχή των μνημονίων, θέλει να μιλήσει για το σήμερα και να παρακινήσει τους αναγνώστες να ξεσηκωθούν ώστε να πάψουν να αποτελούν υποψήφιους «working dead». Το ίδιο «σήμερα» τον απασχολεί και στο «Scary Tales» από την πρώτη ιστορία του εδώ, στο Καρέ Καρέ, μέχρι τώρα και πιστεύω για πολλά χρόνια ακόμα, καθώς η διαχρονική βαρβαρότητα (και γελοιότητα) της εξουσίας δεν φαίνεται να αλλάζει εύκολα. Τα παραμύθια μπορεί να μην τα αφηγούνται πια οι γιαγιάδες δίπλα στο τζάκι στα τρομαγμένα εγγονάκια τους και οι δράκοι δεν αποτελούν φόβητρο για φτωχούς χωρικούς, ούτε εξολοθρεύονται από αλτρουιστές ιππότες. Οι κακοί των παραμυθιών δεν παραμονεύουν στις σκιές, ούτε μεταμφιέζονται για να κατασπαράξουν τα θύματά τους. Φορούν ακριβά κοστούμια και στήνουν οικονομικές συμφωνίες σε ολόφωτα κτίρια, ερήμην των θυμάτων τους. Αυτό δεν απαλλάσσει, αλίμονο, τα «θύματα» από τις ευθύνες τους. Ο Πάνος έχει έναν λόγο και για αυτά τα θύματα. Και όπως ξεκίνησε αυτή η παρουσίαση με τον Αλαντίν ας κλείσει κιόλας, καθώς τα λόγια που του λέει το τζίνι ακούγονται σαν μια υπόμνηση του Ζάχαρη προς όλους μας. «Θέλω ψωμί, παιδεία και ελευθερία» είναι η καλών προθέσεων και εκ του ασφαλούς ευχή του Αλαντίν. Κι η αυστηρή απάντηση που του δίνει το τζίνι: «Τράβα να αγωνιστείς ρε μαλάκα, γαμώ την ανάθεσή μου μέσα»! Και το σχετικό link...
  14. Ο Περικλής Κοροβέσης δεν είναι πια μαζί μας. Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ την ευγένεια και το χιούμορ του, την πολιτική του σκέψη και δράση, τους ανυποχώρητους αγώνες του, τα βιβλία και τα κείμενά του, την παρέα του. Κι ένας λόγος ακόμα για να τον θυμόμαστε είναι τα κόμικς και οι γελοιογραφίες του Γιάννη Καλαϊτζή. Σε αυτά πρωταγωνίστησε κατ’ επανάληψη ο Περικλής σε αξέχαστους «ρόλους». Ήταν πολύ καλοί φίλοι. Μαζί συζητούσαν για την πολιτική, τη λογοτεχνία, την τέχνη. Μαζί πορεύτηκαν σε πολλούς από τους αγώνες της Αριστεράς. Συνεργάστηκαν στη «Γαλέρα» και αργότερα στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Μα είχαν και κάτι ακόμα που τους ένωνε. Ο Περικλής Κοροβέσης ήταν ένα σταθερό «μοντέλο» στα κόμικς και τις γελοιογραφίες του Γιάννη Καλαϊτζή. Ο αγαπημένος μας Γιάννης συχνά-πυκνά στα έργα του επέλεγε τη μορφή του άλλου αγαπημένου μας, Περικλή. «Τυφών», εκδόσεις Κώμος, Θεσσαλονίκη, 1997 Ο Καλαϊτζής το συνήθιζε αυτό για πολλούς από τους φίλους του. Όπως γνωρίζουν πολλοί από τους σταθερούς αναγνώστες του, υπήρχαν κάποια πρόσωπα που λάτρευε να σχεδιάζει. Πολλά από αυτά τα αποκάλυπτε κατά καιρούς ο ίδιος, αλλά και όταν έστησε το εξαιρετικό site www.gianniskalaitzis.gr: ο Τέλης Σαμαντάς, ο Γιάννης Bach Σπυρόπουλος, ο Γιώργος Μασσαβέτας, ο Νίκος Προκόβας και φυσικά ο Περικλής Κοροβέσης δάνεισαν τη μορφή τους σε πρόσωπα των ιστοριών του Καλαϊτζή, σε απρόβλεπτους και παράδοξους ρόλους όπως άλλωστε συνέβη και με άλλους περιστασιακούς πρωταγωνιστές του, πραγματικά ή φανταστικά πρόσωπα (Τάσος Μητρόπουλος, Στέλιος Καζαντζίδης, Καραγκιόζης) ή και πιο μόνιμους που υποδύονταν τον γελοιογραφικό εαυτό τους κατά συγκεκριμένες πολιτικές περιόδους (Cabinet Man, Καρατζαφύρερ, Το Λούκι - Λουκάς Παπαδήμος, Κώστας Καραμανλής στη σειρά Μαρξ και Σπένσερ, Ευάγγελος Βενιζέλος και Γιάννα Αγγελοπούλου πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες κ.ά.). «Τυφών», εκδόσεις Κώμος, Θεσσαλονίκη, 1997 Όμως ο Περικλής Κοροβέσης ήταν μια σταθερή αξία που πάντα απολάμβανε την ακούσια συμμετοχή του σε κόμικς και γελοιογραφίες του καλού του φίλου. Στον «Τυφώνα» (1997), σε έναν από τους μεγαλύτερους ρόλους του, ο Περικλής ήταν ο Σουλεϊμάν Σαλίκ, «γενίτσαρος και μπράβος των προσκαλεσμένων του Αββά» που σπέρνει τον τρόμο λίγο πριν αυτοκτονήσει, σε ένα διονυσιακό παραλήρημα στη Σαντορίνη του 1707, την ώρα που εκρήγνυται το ηφαίστειο. Νωρίτερα, το 1990, ο Περικλής είχε γίνει αρχαίος Έλληνας για τις ανάγκες του εκπαιδευτικού κόμικς «Αναζητώντας τα Χαμένα Δάση», μια ιστορία σε ανάθεση της περιφέρειας της Προβηγκίας για τα δάση της Νότιας Ευρώπης που δεν κυκλοφόρησε ποτέ στα ελληνικά, καθώς η τότε ελληνική κυβέρνηση απαίτησε την απόσυρσή της επειδή σε κάποιον χάρτη του εσωφύλλου αναφερόταν η απαγορευμένη τότε λέξη «Μακεδονία» για τη γειτονική μας χώρα. «Αναζητώντας τα Χαμένα Δάση», ακυκλοφόρητο, 1990 Ένας από τους μεγαλύτερους ρόλους του σε κόμικς όμως, ήταν και ο τελευταίος του στην επίσης τελευταία σειρά κόμικς του Γιάννη Καλαϊτζή που είχαμε την τιμή να φιλοξενήσουμε στο Καρέ Καρέ. Στη σειρά «Μπον και Βιβέρ» ο Κοροβέσης έγινε ο Βιβέρ, ο ένας από τους δύο πένητες και περιπλανώμενους κλοσάρ που διατηρώντας τον σαρκασμό και το χιούμορ τους, φιλοσοφούν περί συνταγών και μαγειρικής δίπλα σε κάδους σκουπιδιών, αναζητώντας ένα σάπιο καρότο, ένα μισό κρεμμύδι, ένα σπασμένο πασχαλινό αυγό για να χορτάσουν. «Μπον και Βιβέρ», δημοσιευμένο στο «Καρέ Καρέ» της «Εφ.Συν.», 2014 Μια σύντομη εμφάνιση είχε κάνει και στο «Πέλαγος της Μποτίλιας», μια χιουμοριστική και πιο ενήλικη, ντελιριακή εκδοχή του «Little Nemo in Slumberland» του Winsor McCay αλλά με μπόλικο αλκοόλ, ως Βαζιβουζούκος φρουρός στο παλάτι της όμορφης Νουχτένα. «Πέλαγος της Μποτίλιας», δημοσιευμένο στο «Εννέα» της «Ελευθεροτυπίας», 2001 Τέτοιες «cameo» εμφανίσεις έκανε ο Περικλής και σε πολλές γελοιογραφίες του Καλαϊτζή. Σε μια από αυτές περίμενε στωικά στην ουρά, μαζί με άλλους αγωνιστές και διαμαρτυρόμενους, για να μπει στο «Θάλαμο Ελεύθερης Διαδήλωσης», σε μια σάτιρα των κατασταλτικών μηχανισμών που επιχείρησαν να ποινικοποιήσουν τις κοινωνικές διεκδικήσεις με πρόσχημα τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. «Θάλαμος Ελεύθερης Διαδήλωσης», «Ελευθεροτυπία», 2003. Αναδημοσιεύεται στο «2000 στα 4», εκδόσεις Άγρα, 2003. Λίγο νωρίτερα, την περίοδο που μερίδα του ελληνικού Τύπου έπαιρνε γραμμή από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης για τα θέματα που αφορούσαν την οργάνωση «17 Νοέμβρη» και οι φυλλάδες (το «Στρατόπεδο Υλάρχου Τραγκαουνάκη» κατά Καλαϊτζή) «έδιναν», σωρηδόν και αναπόδεικτα, ονόματα αριστερών ως «τρομοκρατών», ο Περικλής μετατράπηκε σε «εμπόρευμα» μαζί με τη γραφομηχανή του για την «Ψώρα», την «SSpresso», το «Straffi News» και το «Α2 Τσάνελ», σε μια ακόμα από τις πολλές παρουσίες του στα έργα του μεγάλου γελοιογράφου και δημιουργού κόμικς. «Τι σε νοιάζει κυρά μου;», «Ελευθεροτυπία», 2002. Αναδημοσιεύεται στο «Γιαταλεφτά Νοέμβρη», εκδόσεις Λιβάνη, 2002. Ο Περικλής μπορεί να μας άφησε. Αλλά τα έργα του Γιάννη Καλαϊτζή αποτελούν μια ακόμη αφορμή για να τον θυμόμαστε. Πάντα χιουμορίστα. Πάντα αγωνιστή. Και κάποιες φορές πρωταγωνιστή σε υπέροχα κόμικς και μαχητικές γελοιογραφίες. Ευχαριστούμε θερμά την οικογένεια του Γιάννη Καλαϊτζή για την ευγενική παραχώρηση των δικαιωμάτων χρήσης των εικόνων αυτού του αφιερώματος. Και το σχετικό link...
  15. Ήταν Απρίλιος του 2014 όταν ξεκινούσαμε το «Καρέ Καρέ». Από τότε πέρασαν σχεδόν έξι χρόνια. Δημοσιεύσαμε 2.000 κόμικς και στριπ από 60 και πλέον δημιουργούς και περίπου 700 άρθρα, συνεντεύξεις, παρουσιάσεις, κριτικές και συνεχίζουμε. Ραντεβού στα 400 τεύχη! Τα κόμικς είναι μια τέχνη με τεράστιες αφηγηματικές και εικαστικές δυνατότητες και μεγάλη δυναμική. Μπορεί να καθυστέρησε η αναγνώρισή τους στην Ελλάδα και η αποδοχή τους από μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού αλλά… ποτέ δεν είναι αργά. Η κρίση στον διεθνή Τύπο τα τελευταία χρόνια σε συνδυασμό με την ελληνική οικονομική κρίση είχε αποτέλεσμα να μειωθούν τα ειδικά περιοδικά των κόμικς και οι σελίδες που τα φιλοξενούσαν σε εφημερίδες και περιοδικά ποικίλης ύλης. Οι καλλιτέχνες που τα δημιουργούν όμως είναι παρόντες και πολλαπλασιάζονται διαρκώς, εκθέτοντας τα έργα τους, βρίσκοντας εκδότες ή αυτοεκδίδοντάς τα και συμμετέχοντας σε κάθε είδους εκδηλώσεις. Στη χώρα μας παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια υπερπαραγωγή κόμικς από εκατοντάδες νέους δημιουργούς η οποία συνδυάζεται με τη διεξαγωγή πολλών συνεδρίων, εκθέσεων, πανεπιστημιακών μαθημάτων και φεστιβάλ σε πολλές πόλεις που εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στα κόμικς και φέρνουν σε επαφή τους καλλιτέχνες με το κοινό. Εικόνα από το «Σπαλτς!» των Σ. Ντίλιου και Γ. Παγώνη που δημοσιεύτηκε στο πρώτο μας τεύχος Στο πλαίσιο αυτό, ξεκινούσαμε πριν από έξι χρόνια το «Καρέ Καρέ». Προσδοκία μας δεν ήταν να φέρουμε την επανάσταση· πώς θα μπορούσαμε σε μόλις τέσσερις σελίδες κάθε εβδομάδα; Θέλαμε, όμως, να είμαστε συνεπείς και τίμιοι. Να φιλοξενήσουμε στον μικρό μας χώρο ποιοτικά έργα κορυφαίων δημιουργών και να καλύψουμε δημοσιογραφικά και κριτικά, όσο το δυνατόν με πληρότητα, τουλάχιστον την ελληνική παραγωγή, ρίχνοντας ματιές και σε όλα όσα συμβαίνουν διεθνώς. Και παράλληλα να μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε σε μια πολιτική εφημερίδα εν μέσω μιας βαθιάς οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής κρίσης. Η πρώτη μεγάλη σειρά κόμικς που δημοσιεύσαμε ήταν «Η Μέρα της Κρίσης», στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από πενήντα δημιουργοί και κυκλοφόρησε ήδη σε ενιαία έκδοση στην Ιταλία ενώ προγραμματίζονται και άλλες εκδόσεις. Συνεχίσαμε με «Το Λεξικό της Κρίσης» με την εναλλαγή συγκεκριμένων δημιουργών στη φιλοτέχνηση των λημμάτων του, μια ομάδα που εδώ και καιρό αποτελείται σταθερά από τους Θανάση Πέτρου, Περικλή Κουλιφέτη, Γιάννη Αντωνόπουλο και Γαβριήλ Παγώνη. Παράλληλα συνεργαστήκαμε με κορυφαίους δημιουργούς (Τόμεκ, Σπύρος Δερβενιώτης, Τάσος Μαραγκός, Κώστας Κυριακάκης, Έκτορας, Πέτρος Χριστούλιας, Σταύρος Ντίλιος, Γαβριήλ Παγώνης) σε μόνιμη βάση και με δεκάδες άλλους περιστασιακά. Και πάντα στο υψηλότερο επίπεδο. Ο χώρος μας μπορεί να είναι περιορισμένος αλλά οι σελίδες μας θα είναι πάντα ανοιχτές σε νέες ιδέες, σε νέες προτάσεις. Η πρώτη σελίδα του πρώτου τεύχους του «Καρέ Καρέ» που κυκλοφόρησε με την «Εφ.Συν.» τον Απρίλιο του 2014 Το πρώτο τεύχος Το «Καρέ Καρέ» ξεκίνησε να δημοσιεύεται στην «Εφημερίδα των Συντακτών» στις 5 Απριλίου του 2014. Στο editorial μας γράφαμε τότε: «Τα κόμικς, τουλάχιστον αυτά που φιλοδοξούμε να δημοσιεύσουμε, επιδιώκουν να σπάσουν τα καρέ, τα έργα να γίνουν ένα με τα πάρεργα και τον κόσμο εκεί έξω. […] Τα κόμικς ήταν και είναι τέχνη “συλλογική”, υπό την έννοια της εγγενούς απεύθυνσής της σε πλατύ κοινό που, ωστόσο, την απολαμβάνει μοναχικά. Και ταυτόχρονα τέχνη αφηγηματική. Τέχνη που στήνει ιστορίες και τις εξελίσσει καρέ καρέ. […] Φιλοδοξία του “Καρέ Καρέ” είναι να συναντήσει αναγνώστες και αναγνώστριες, καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες, που αντί να τρομάζουν εγκλωβισμένοι στα δικά τους καρέ, θα συνδιαμορφώσουν το πρώτο καρέ μιας νέας αφήγησης που ακόμα δεν έχει γραφτεί». Κεντρικό θέμα του πρώτου τεύχους, με τίτλο «Γιορτάζοντας την Ένατη Τέχνη», ήταν το μεγάλο, ετήσιο Φεστιβάλ του Comicdom, στο οποίο από τότε η «Εφ. Συν.» είναι χορηγός επικοινωνίας. Στη στήλη «Μια εικόνα (…) λέξεις», που τότε ήταν ακόμα μικρούλα αλλά πάντα με παράξενες λεπτομέρειες από την ιστορία των κόμικς, δυο αεροπλάνα πλησίαζαν απειλητικά τους Δίδυμους Πύργους στο «Χρονικό της Βίας» των John Wagner – Vince Locke, που είχε δημοσιευτεί τέσσερα χρόνια πριν το τραγικό γεγονός συμβεί στην πραγματική ζωή. Στην πρώτη σελίδα οι Σταύρος Ντίλιος – Γαβριήλ Παγώνης ξεκινούσαν τη σουρεαλιστική σειρά «Σπαλτς!» με τίτλο που ήταν ακόμα και αυτός ανορθόδοξος, ο Θανάσης Πέτρου εγκαινίαζε στην τρίτη σελίδα τη σειρά «Η Μέρα της Κρίσης», που ολοκληρώθηκε έναν χρόνο αργότερα με τη συμμετοχή περισσότερων από πενήντα δημιουργών, ο Τάσος Μαραγκός στην τέταρτη σελίδα ξεκινούσε τα «Αδέσποτα Σκίτσα» με τους παπάδες, τους μπάτσους, τους χρυσαυγίτες και τους Αδώνιδες αυτού του τόπου να είναι οι σταθεροί αρνητικοί πρωταγωνιστές και ο Σπύρος Δερβενιώτης περιέγραφε με χιούμορ τη λειτουργία των, όχι αγγελικά πλασμένων, εφημερίδων επί εποχής μνημονίων στη σειρά του «Εφημερίδα: Οδηγίες Χρήσης». Στο τεύχος 12 κεντρικό μας θέμα ήταν «Οι ρίζες και το παρόν του ελληνικού φασισμού» με αφορμή το αφιέρωμα του γαλλικού περιοδικού La Revue Dessinee στη Χρυσή Αυγή Τα «ειδικά» τεύχη Κάθε έντυπο προσπαθεί πάντα να τηρήσει μια σχετικώς μόνιμη και σταθερή μορφή και ροή των περιεχομένων του ώστε να γίνεται οικείο στους αναγνώστες του. Υπάρχουν, ωστόσο, και οι εξαιρέσεις, τα ειδικά τεύχη, τα αφιερώματα, τα θέματα ξεχωριστών περιστάσεων κ.λ,π. Στο «Καρέ Καρέ» δεν ξεχνάμε το αφιέρωμα με τίτλο «Ο Τιτέφ στον Πόλεμο» (τεύχος 76), όταν και αναδημοσιεύσαμε ολόκληρο το κόμικς του Ελβετού Zep με πρωταγωνιστή τον πιτσιρικά Τιτέφ σε μια ιστορία εντελώς ξένη από το σύνηθες κλίμα των παιδικών περιπετειών του. Ο Τιτέφ «βρέθηκε» εν μέσω πυρών και βομβαρδισμών, είδε τον μπαμπά του και συμμαθητές του να σκοτώνονται, αντιμετώπισε συρματοπλέγματα που εμπόδισαν τη διαφυγή του από τον πόλεμο, σε μια ιστορία που είχε σκοπό να κάνει τους ασφαλείς αναγνώστες και εκ του ασφαλούς επικριτές των προσφύγων να (ξανα)σκεφτούν τι σημαίνει πόλεμος. Εξίσου σημαντικό ήταν για εμάς και το αφιέρωμα (τεύχος 100) στο έργο της οργάνωσης «Stop Mare Mortum» που καλεί δημιουργούς από όλο τον κόσμο να φιλοτεχνήσουν πίνακες, γελοιογραφίες και κόμικς με στόχο να συγκεντρωθούν τόσα έργα τέχνης όσοι και οι νεκροί μετανάστες στα νερά της Μεσογείου και να ευαισθητοποιηθούν οι πολίτες απέναντι στην απάνθρωπη αντιμετώπιση που επιφυλάσσει η Ευρώπη στους ξεριζωμένους των πολέμων. Στο τεύχος 12 κεντρικό μας θέμα ήταν «Οι ρίζες και το παρόν του ελληνικού φασισμού» με αφορμή το αφιέρωμα του γαλλικού περιοδικού La Revue Dessinee στη Χρυσή Αυγή. Η εφημερίδα μας ανατύπωσε το κόμικς των Sylvain Ricard και Damien Vidal σε επιμέλεια του Δημήτρη Κουσουρή και το έδωσε δωρεάν στους αναγνώστες ως μια ελάχιστη συνεισφορά στον σύγχρονο αντιναζιστικό αγώνα. Μια αντίστοιχη προσπάθεια ενάντια στη λογοκρισία ήταν η ανατύπωση του τεύχους του περιοδικού «Charlie Hebdo», που κυκλοφόρησε μετά την επίθεση στα γραφεία του από φανατικούς ισλαμιστές με αποτέλεσμα τον θάνατο 12 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων βρίσκονταν και πέντε σκιτσογράφοι. Με επίκεντρο το έργο του Georges Wolinski, που έπεσε θύμα της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, δημοσιεύσαμε το αφιέρωμα (τεύχος 41) με τίτλο «Ούτε με Σφαίρες». Από το «Καρέ Καρέ» αποχαιρετήσαμε και άλλους δημιουργούς που έφυγαν από κοντά μας, όπως τον κορυφαίο Γιάννη Ιωάννου («Τρίτος Δρόμος ήταν και Πέρασε», τεύχος 260), τον ρηξικέλευθο Χρήστο Δημητρίου που μας είχε τιμήσει με μια «Ημέρα της Κρίσης», τον Κούλη Αγγελόπουλο με τις μοναδικές ιδέες και την ατέλειωτη δημιουργικότητά του. Αν και απαραίτητα, τα παραπάνω είναι δυσάρεστα θέματα. Στα «χαρούμενά» μας συγκαταλέγονται οι πολλές συνεντεύξεις με καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Dave Gibbons, Don Rosa, Altan, Tanino Liberatore, Zerocalcare, JP Ahonen, Edward Ross, Soloup, Δημήτρης Βανέλλης, Μιχάλης Διαλυνάς, Τάσος Αναστασίου, Βαγγέλης Χατζηδάκης, Πάνος Ζάχαρης, Θανάσης Καραμπάλιος,κ.ά.), η συνεργασία μας με ορισμένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ κόμικς της Ελλάδας και η παρουσία μας αλλά και οι παρουσιάσεις που κάνουμε σε όλα (Comicdom, Athens Con, Comic Con, Φεστιβάλ Εφαρμοσμένων Τεχνών, Drama Comics, Cretan Con, Comic n’ Play, Με Πενάκι και Σκαπάνη, LA Festival κ.ά.), η δυνατότητά μας να γράφουμε για έργα τέχνης σπουδαίων δημιουργών! Η ελληνική σκηνή των κόμικς έχει τεράστια δυναμική. Το «Καρέ Καρέ» υπόσχεται να προβάλει αυτήν τη σκηνή και να αποτελεί ενεργό μέλος της. Ο μεγάλος Καλαϊτζής Είμαστε περήφανοι για όλους τους συνεργάτες μας από το πρώτο τεύχος μέχρι σήμερα. Μας τιμούν με τα πρωτότυπα έργα τους, με το ξεχωριστό χιούμορ τους, με την πολιτική τους ματιά στα πράγματα και δίνουν στο «Καρέ Καρέ» τον χαρακτήρα του. Η μεγαλύτερη τιμή για μας ήταν όμως ότι σε αυτές εδώ τις σελίδες δημοσιεύτηκαν τα τελευταία κόμικς του αγαπημένου φίλου και πρωτεργάτη στη δημιουργία της «Εφ. Συν.», Γιάννη Καλαϊτζή! Ο Γιάννης υποστήριξε το «Καρέ Καρέ» από την πρώτη κιόλας σκέψη για την υλοποίησή του, μας έδωσε τις συμβουλές του, μοιράστηκε μαζί μας τις εμπειρίες του και δημιούργησε μια, μικρής διάρκειας αλλά τεράστιας ποιότητας - όπως όλα του τα έργα - σειρά. Οι «Μπον και Βιβέρ», δυο πένητες αλλά πνευματώδεις περιπλανώμενοι κλοσάρ, φιλοσόφησαν περί των ανθρωπίνων και, ειδικότερα, περί λεπτών γεύσεων, φινέτσας και καλοπέρασης δίπλα σε κάδους σκουπιδιών και βρόμικα πεζοδρόμια μιας όζουσας και πάντα ρυπαρής Αθήνας. Τις μέρες αυτές συμπληρώνονται τέσσερα χρόνια από τον θάνατο του Γιάννη Καλαϊτζή και δεν έχει σταματήσει ούτε μέρα να μας λείπει. Θα τον θυμόμαστε πάντα με αγάπη και σεβασμό για την καλοσύνη του, την αγάπη του, την ευρυμάθειά του, το τεράστιο ταλέντο του, τις βλάσφημες γελοιογραφίες του και τα πρωτοποριακά, μοναδικά, διονυσιακά του κόμικς. Και το σχετικό link...
  16. Ο σκιτσογράφος Πάνος Ζάχαρης μιλάει στο Gazzetta Weekend Journal για τη νέα του δουλειά, το «Working Dead... and...», η οποία τσακίζει κόκαλα. Το «The Working Dead» αποτελεί μια σειρά που ξεχωρίζει, αντανακλώντας εντυπωσιακά την εποχή που ζούμε, χρησιμοποιώντας το χθες. Το πρώτο ομώνυμο άλμπουμ πήρε δύο σερί βραβεία ως το καλύτερο διαδικτυακό κόμικ στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς και ο δρόμος για το τυπογραφείο ήταν προδιαγεγραμμένος. Ένα άλμπουμ-σφραγίδα των καιρών, το οποίο αγγίζει τόσο τις νεότερες γενιές, όσο και τις παλιότερες. Πλέον, κυκλοφορεί και η συνέχειά του! Ο Πάνος Ζάχαρης «κεντάει» με το πενάκι του, συνδυάζοντας αρμονικά την τεχνική με το χιούμορ, την αντίληψη με την ευφυΐα, την γνώση της ιστορίας με τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα. Οι ιστορίες του, πέραν από την εικόνα ενός τρομερά εμπνευσμένου ανθρώπου που σου δίνουν διαβάζοντάς τες, εντυπωσιάζουν και με το background τους. Οι «Working Dead» του κόμικ ζουν και πέφτουν θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης και καταπίεσης σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους, δείχνοντας με ανατριχιαστικό και συνάμα χιουμοριστικό τρόπο ότι η σχέση των «πάνω» με τους «κάτω» συνεχίζει να είναι προβληματική. Μολονότι το Working Dead ξεκίνησε ως μια σειρά που είχε στο επίκεντρο τις εργασιακές σχέσεις, το «Working Dead... and...» που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες από τις εκδόσεις Τόπος διευρύνει τη θεματολογία, αγγίζει ζητήματα όπως ο πόλεμος και η προσφυγιά, διατηρώντας αναλλοίωτο τον χαρακτήρα και την καυστικότητα της ιδέας. Ο Πάνος Ζάχαρης, ο οποίος εργάζεται ως πολιτικός γελοιογράφος εδώ και περίπου 10 χρόνια, σχεδιάζει γι' αυτά που ζει. Δίνει στους ήρωές τους μια βαθιά πολιτική στάση, φροντίζοντας ωστόσο να μην χάσει την έμπνευση, να μην «απονευρώσει» το κόμικ του. Αισθάνεται κομμάτι της κοινωνίας και παίρνει τη δουλειά του πολύ στα σοβαρά. Και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Συγκλονίζει, καταφέρνοντας παράλληλα να σου ζωγραφίσει ένα χαμόγελο. Με αφορμή τη νέα του δουλειά, ο Πάνος μιλάει στο Gazzetta Weekend Journal για την τέχνη του και τους «εργαζόμενους νεκρούς». Ποιο κόμικ σε σημάδεψε περισσότερο στην παιδική ηλικία και αποφάσισες ότι θέλεις να φτιάξεις το δικό σου; Oι επιρροές μου παραείναι κλασικές και μάλλον mainstream: Αστερίξ, Λούκι Λουκ, Μαφάλντα και Αρκάς (ο παλιός, ο ανορθόδοξος). Παράλληλα διάβαζα πολιτική γελοιογραφία πριν καλά καλά βρεθώ σε θέση να την καταλαβαίνω. Κυρίως Ιωάννου και Στάθη. Σαν παιδάκι δεν σκέφτηκα ποτέ να φτιάξω δικά μου κόμιξ, αλλά με ενθουσίαζε η ιδέα να «ζωγραφίζω και να κοροϊδεύω τους πολιτικούς». Άργησα να ασχοληθώ με τα κόμικς. Στην πραγματικότητα ακόμα τα ανακαλύπτω σαν αναγνώστης και σαν δημιουργός. Πρώτα έγινα «παραδοσιακός» πολιτικός γελοιογράφος και μετά διαπίστωσα ότι το κόμικ στριπ είναι ένα εξαιρετικό μέσο να εκφραστώ. Εκφράζεσαι καλύτερα με τα κείμενα ή τα σκίτσα; Ρίχνω συνειδητά βάρος στο σενάριο και τις λεζάντες. Αντιμετωπίζω το σχέδιο ως την γλώσσα, τον κώδικα μέσα από τον οποίο θα πω αυτό που θέλω. Ακόμα κι όταν κάνω σκίτσα χωρίς λόγια, η ιδέα είναι που θα με παιδέψει. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν απολαμβάνω να σχεδιάζω ή ότι δεν προσπαθώ να βελτιώνομαι σαν σχεδιαστής, ωστόσο πολύ δύσκολα θα έκανα π.χ. σκίτσα σε σενάριο άλλου. Το ανάποδο μου φαίνεται πολύ πιο πιθανό. Το Working Dead ήταν μια πολύ φρέσκια προσπάθεια, άμεσα συνδεδεμένο με την κοινωνία και την σημερινή εργασιακή πραγματικότητα. Είναι για σένα αυτός ο σκοπός της τέχνης σου; Να αφουγκράζεται την κοινωνία και να μιλάς για πράγματα που πραγματικά έχουν σημασία; Το Working Dead ξεκίνησε μετά από μια 10ετία δουλειάς στο Ποντίκι ως μια προσπάθεια να ξεφύγω από την εφήμερη επικαιρότητα της κλασικής πολιτικής γελοιογραφίας και ως μια ανάγκη μου να μιλήσω για το κεντρικό κατά τη γνώμη μου ζήτημα κάθε κοινωνίας διαχρονικά: Τη σχέση κεφαλαίου και εργασίας. Η πρόσφατη Κρίση νομίζω πως μας ανάγκασε όλους να γίνουμε πιο πολιτικοί, να στρέψουμε το βλέμμα από τις λεπτομέρειες στα πιο κεντρικά ζητήματα. Δεν σκιτσάρω για πλάκα, παρότι εκτιμώ αφάνταστα αυτούς που το κάνουν καλά. Δεν «αφουγκράζομαι την κοινωνία», είμαι κομμάτι της. Δουλεύω, αγχώνομαι, ζορίζομαι και θέλω να μιλήσω για όσα ζω, όχι για όσα παρατηρώ. Σκιτσάρω για να πω τη γνώμη μου για όσα συμβαίνουν γύρω μας με όσο το δυνατόν πιο ευχάριστο και εύληπτο τρόπο. Tι μεσολάβησε, στην ψυχή και το μυαλό του καλλιτέχνη, ανάμεσα στο Working Dead και το Working Dead... and...; Πώς αποφάσισες από το πεδίο της εργασίας που ποτέ δεν θα σταματήσει νομίζω να γεννά έμπνευση, να διευρύνεις τον σχολιασμό σου; Δεν υπάρχουν στεγανά ανάμεσα στο Working Dead και στο Working Dead…and… Στην ουσία η ίδια σειρά είναι, άσε που αρκετοί αναγνώστες μάλλον δεν ενδιαφέρονται για τη μετεξέλιξη του τίτλου και έχουν μείνει στον τίτλο Working Dead. Η αλλαγή του τίτλου απλώς σηματοδοτεί τη διεύρυνση της θεματολογίας που προέκυψε μάλλον αυθόρμητα. Καταπιάνομαι πέρα από την εργασιακή κανονικότητα και με στιγμές κορύφωσης της ταξικής πάλης τις οποίες θεωρώ απλώς φυσική συνέχεια αυτής της υποτιθέμενης κανονικότητας. Νομίζω πως το εξώφυλλο σε βάζει στο κλίμα για τα νέα επεισόδια. Μίλησε μου λίγο για αυτούς που βρίσκονται στη βάρκα και παίζουν κορώνα-γράμματα τη ζωή τους. Δεν είναι λίγα τα επεισόδια τα οποία έχουν ως θέμα την προσφυγιά, τη μετανάστευση και τον ξεριζωμό, έμμεσα ή άμεσα. Το άλμπουμ ωστόσο δεν έχει ένα κεντρικό θέμα πέρα από το ίδιο το περιεχόμενο της σειράς. Δεν είναι ένα άλμπουμ για την προσφυγιά, είναι ένα άλμπουμ για την σχέση των «πάνω» και των «κάτω» μέσα στην Ιστορία. Θέλησα απλώς να αφιερώσω το εξώφυλλο στους ξεριζωμένους γιατί θεωρώ την προσφυγιά το σημαντικότερο ως τώρα γεγονός του νεαρού ακόμα αιώνα που διανύουμε και παράλληλα ένα καταλυτικό φαινόμενο διαχρονικά. Άλλαξε τίποτα από τον καιρό που δούλευες το πρώτο άλμπουμ μέχρι το δεύτερο για τους working dead; Η ουσία των όσων ζούμε δεν άλλαξε ούτε στο ελάχιστο. Η Κρίση θεωρητικά έφυγε κι αυτό είναι μια αλλαγή. Έμειναν όμως οι συνέπειες της, οι νόμοι που πέρασαν, η ιδεολογική επίθεση που δεχόμαστε οι εργαζόμενοι όλα αυτά τα χρόνια. Αν κάτι άλλωστε επιδιώκω μέσω της σειράς, είναι να αναδείξω τη διαχρονικότητα του ταξικού μπρα ντε φερ ,τόσο σε εποχές ύφεσης, όσο και σε ανάπτυξης. Πιστεύεις πως η τέχνη μπορεί τελικά να διαμορφώσει συνειδήσεις; Η Τέχνη μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση συνειδήσεων, δεν ξέρω όμως αν αυτή η συμβολή είναι καθοριστική. Τη θεωρώ περισσότερο ενισχυτική, επικουρική, χωρίς να υποτιμάω το ρόλο της. Ένας στίχος δεν ρίχνει καθεστώτα, οι άνθρωποι όμως που παλεύουν για την ανατροπή μπορεί να τραγουδάνε έναν στίχο τη στιγμή της εφόδου. Ένα σκίτσο μπορεί να γίνει προκήρυξη, εικονογραφημένο λαβαράκι. Μπορεί να φωτίσει πλευρές, να δώσει κουράγιο, να χαρίσει χαμόγελο. Η συνείδηση όμως διαμορφώνεται στη δουλειά και στον δρόμο. Όπως λένε οι Urban Pulse και οι Κοινοί Θνητοί, δύο εκπληκτικά χιπ χοπ συγκροτήματα «δεν είναι οι στίχοι κύμα, που θα σπάσουν το κρίμα, μα οι καρδιές που τους γράφουν έχουν φωτιάς τμήμα». Θα πρόσθετα και τις καρδιές που τους τραγουδάνε και τους ακούνε. Έχεις κλάψει ποτέ σχεδιάζοντας, λόγω του συμβάντος ή της περίστασης που γέννησε το σκίτσο; Είμαι γενικά πολύ ευσυγκίνητος. Φορτίζομαι πολύ συναισθηματικά όταν κάνω έρευνα για κάποια γελοιογραφία ή κάποιο κόμικ, όταν ανατρέχω σε κάθε είδους πηγές για να δουλέψω. Όσο όμως δουλεύω, αποστασιοποιούμαι σταδιακά. Μόλις κατασταλάξω στην ιδέα και κάνω το προσχέδιο, αφήνω στην άκρη τους συναισθηματισμούς και προσπαθώ να αναμετρηθώ με τα προβλήματα του σχεδίου. Επιτρέπω στον εαυτό μου να αισθανθεί ξανά, αφού τελειώσω. Θυμάμαι κάποιες περιπτώσεις που αυτό δεν λειτούργησε. Δάκρυσα όταν έφτιαχνα ένα επεισόδιο με τους 200 της Καισαριανής βλέποντας παράλληλα -για 3η ή 4η φορά- το Τελευταίο Σημείωμα του Βούλγαρη. Έκλαψα με το βίντεο της δολοφονίας του Ζακ Κωστόπουλου. Έκλαψα πολύ και ανεξέλεγκτα ακούγοντας τα ηχητικά ντοκουμέντα της δολοφονίας του Φύσσα. Το συγκεκριμένο ηχητικό δεν μπορώ να το ακούσω ξανά. Επειδή στην ουσία όλοι είμαστε Working Dead, πώς ισορροπείς τη δουλειά για ένα άλμπουμ με την καθημερινότητα; Υπάρχουν στιγμές που νιώθεις να αδειάζεις; Πώς το διαχειρίζεσαι; Αγαπώ πάρα πολύ τη δουλειά μου, κυρίως γιατί μπορώ να εκφράζομαι πολιτικά και συναισθηματικά μέσα από αυτή, χωρίς να περιμένω το διάλειμμα ή το σχόλασμα. Είναι κουραστική, αλλά δεν τολμώ να γκρινιάξω. Θα ήταν πρόκληση απέναντι σε ανθρώπους που κυριολεκτικά λιώνουν σε γραφεία, μαγαζιά και εργοστάσια. Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζω πέρα των όσων βιώνει ο κάθε εργαζόμενος, και που αντανακλάται και στην κοινωνική μου ζωή είναι το γεγονός ότι δουλεύω ακόμα και όταν θεωρητικά δε δουλεύω. Δεν έχω ωράριο. Με απασχολεί η επικαιρότητα και επεξεργάζομαι ιδέες μόνιμα με αποτέλεσμα να δυσκολεύομαι να αποφορτιστώ. Νομίζω πως συμβαίνει σε όλους όσοι έκαναν επάγγελμα το χόμπι τους και ίσως ακούγεται ωραίο, αλλά η περιβόητη φράση «βρες μια δουλειά που να σου αρέσει και δεν θα χρειαστεί να ξαναδουλέψεις ποτέ στη ζωή σου» είναι μια μεγαλειώδης μπαρούφα. Έχεις σπουδάσει ιστορία και τα σκίτσα σου έχουν συχνά αναφορές στο παρελθόν, σε πρόσωπα της ιστορίας, καταστάσεις κλπ. Ποια περίοδος σε εμπνέει περισσότερο και ποια προσωπικότητα; Κατά καιρούς ασχολούμαι εντονότερα με συγκεκριμένες περιόδους. Πολλές φορές σχεδόν εμμονικά. Διαβάζω, βλέπω ταινίες, ξαναδιαβάζω και ζαλίζω τους γύρω μου… Επειδή όμως θέλω να υπάρχει εναλλαγή στα στριπάκια μου, συνήθως αποθηκεύω ιδέες και τις ανασύρω αργότερα. Υπάρχουν ωστόσο περίοδοι που έχω μελετήσει περισσότερο και θεωρώ ενδιαφέρουσες και ιστορικά ελκυστικές, όπως ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και ο Αποικισμός της Αμερικής. Στα σκίτσα μου αποφεύγω να εμφανίζω ξανά και ξανά τις ίδιες προσωπικότητες. Συνήθως μια φορά αρκεί και πάντα προσπαθώ να εντάσσω τον άνθρωπο στην εποχή του. Δεν ζωγραφίζω υπερήρωες. Αν έπρεπε να αναφέρω κάποιους που έχω σκιτσάρει με αγάπη και θαυμασμό θα έλεγα ενδεικτικά τον ηγέτη των Γερμανών χωρικών Τόμας Μίντσερ, τη Ρόζα Παρκς και τον Φιντέλ. Ποια ιστορία του Working Dead θα ταίριαζε περισσότερο στο ελληνικό ποδόσφαιρο; Να διευκρινίσω ότι είμαι καθαρόαιμος μπασκετικός, κατανοώ και υποκλίνομαι όμως στη δημοφιλία του ποδοσφαίρου και στη δύναμη της. Έχω κάνει δύο καθαρά ποδοσφαιρικά επεισοδιάκια. Στο ένα ο οπαδός ταυτίζεται με τον εργοδότη-ιδιοκτήτη της ομάδας, παρότι πεινάει και υποφέρει εξαιτίας του και στο άλλο Πράσινοι και Βένετοι αφήνουν στην άκρη τα οπαδικά και ξεκινούν τη στάση του Νίκα. Και τα δυο είναι στο πρώτο βιβλίο της σειράς και τα θεωρώ πολύ ταιριαστά στο ποδοσφαιρικό-οπαδικό μας σήμερα. Ανατριχιάζεις όταν ακούς ή βιώνεις ιστορίες που παραπέμπουν στα σκίτσα σου; Ανατριχιάζω όταν βλέπω ιστορίες που εκτυλίσσονται στο σήμερα αλλά τα σενάρια τους έχουν γραφτεί στις πιο σκοτεινές περιόδους της Ιστορίας. Απογοητεύομαι επίσης όταν διαπιστώνω πως η πραγματικότητα έχει περισσότερο χιούμορ και φαντασία από εμένα. Το μήνυμα της υπουργού Παιδείας για την 28η Οκτωβρίου είναι ένα εξαιρετικό σενάριο για κόμικ, που δεν χρειάζεται παρεμβάσεις. Ή για παράδειγμα πως είναι δυνατόν να σατιρίσεις τον Τραμπ, περισσότερο απ’ ότι ο ίδιος; Σε έχει βρίσει κανείς που να βρήκε τον εαυτό του στις ιστορίες σου; Πλέον τις αντιδράσεις τις βλέπεις κυρίως μέσω των social media. Έχω λάβει αρνητικές κριτικές, οριακά υβριστικές, κυρίως όσες φορές έχω επιχειρήσει να αποδημήσω κάποιον ελληνικό ή χριστιανικό «μύθο». Θυμάμαι ενδεικτικά μια ιστορία για την μετανάστευση των Ιωνικών φύλων και τον… αποπελασγισμό της -τότε- χώρας, και μια ιστορία για την άλωση της Άκρα από τους Σταυροφόρους που έλαβε σχόλια του τύπου «ναι, αλλά για τους ισλαμιστές δε λες τίποτα». Με έχουν πει ανιστόρητο ακροαριστερό χωρίς χιούμορ, προπαγανδιστή. Και βεβαίως αντισημίτη, όπως συμβαίνει με κάθε σκιτσογράφο που αποφασίσει να καυτηριάσει την πολιτική του Κράτους του Ισραήλ απέναντι στους Παλαιστίνιους. Γενικά όμως ξέρω σε ποιους αναγνώστες απευθύνομαι και νομίζω ότι όσοι έχουν επιλέξει να με παρακολουθούν ξέρουν καλά τι χρώμα έχουν τα «γυαλιά» μέσα από τα οποία διαβάζω την ιστορία, οπότε συνήθως η ζωντανή ή η ψηφιακή κουβέντα είναι σε πολύ καλό και ενθαρρυντικό για μένα κλίμα. Έχεις υποστεί λογοκρισία ή αυτολογοκρισία; Πώς ανταποκρίνεσαι αν σου συμβεί; Στα 10 χρόνια που εργάζομαι στο Ποντίκι δεν έχω υποστεί λογοκρισία. Μπορώ να πω πως δεν έχω καν δεχτεί παρατηρήσεις, πέρα από κάποιες επουσιώδεις αλλαγές σε φωτομοντάζ που κάνω και που έχουν «την υπογραφή» της εφημερίδας. Αυτό είναι κάτι το οποίο εκτιμώ πολύ, είναι οξυγόνο για έναν σκιτσογράφο. Το ίδιο ισχύει και για την Εφημερίδα των Συντακτών και το SoComic όπου δημοσιεύονται τα κόμικ μου. Αν μου συνέβαινε θα αντιδρούσα ανάλογα με το που θα στόχευε η λογοκρισία. Αν αφορούσε μια λεπτομέρεια ή κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει νομικό ζήτημα ενδεχομένως να το συζήταγα, αν όμως άγγιζε τον πυρήνα της ιδέας ή της άποψης μου θα υπήρχε σοβαρό πρόβλημα στη σχέση μου με το Μέσο. Έχω αυτολογοκριθεί πολλές φορές. Πάντα όταν ξεκινάω να δουλέψω προσπαθώ να βρω τρόπο να εκφράσω ανόθευτη την άποψη μου για ένα θέμα, χωρίς όμως να χτυπήσω κάποιον άνθρωπο ή κάποια ομάδα κάτω από τη ζώνη. Πολλές φορές φορές η αρχική σκέψη αλλάζει σε αυτή την κατεύθυνση. Ας πούμε της… διατύπωσης. Επίσης πάντα παίρνω υπόψη το κοινό όπου απευθύνομαι. Π.χ. το Working Dead θέλω να είναι -λέμε τώρα- κατάλληλο, και για πιο μικρές ηλικίες, όχι μόνο γιατί δημοσιεύεται σε site της Σοκοφρέτας ΙΟΝ, αλλά και γιατί έχω διαπιστώσει με χαρά πως πολλοί γονείς το διαβάζουν με τα πιτσιρίκια τους. Τα Social Media βοηθούν ή περιορίζουν τον καλλιτέχνη; Είμαι πολύ ενεργός χρήστης, κυρίως του facebook και οφείλω να παραδεχτώ ότι με έχει βοηθήσει τόσο στο να ενημερώνομαι γρήγορα όσο και στο να διαδίδω τη δουλειά μου και τη γενικότερη οπτική μου για τα πράγματα. Έχω δημιουργήσει σχέσεις, όχι μόνο μεταξύ δημιουργού και αναγνώστη, αλλά ακόμα και φιλίες στην «κανονική ζωή». Πολλές φορές νιώθω να ασφυκτιώ με την ατζέντα των social media. Όλοι ασχολούμαστε με ένα θέμα για 2 ή 3 μέρες αναμασώντας πολλές φορές τα ίδια επιχειρήματα και τίποτε άλλο δεν μπορεί να αναδειχτεί ακόμα κι αν είναι απείρως σοβαρότερο. Στη συνέχεια ως δια μαγείας ξεχνιέται. Δεν βγάζω τον εαυτό μου απ’ έξω από αυτή τη διαδικασία η οποία σαν δημιουργό όμως με δυσκολεύει αφού νιώθω πολλές φορές «υποχρεωμένος» να μιλήσω για το θέμα που παίζει, ακόμα κι αν στη δική μου ιεράρχηση δεν είναι το βασικό. Θα έχει συνέχεια το Working Dead; Ξεκίνησα τη σειρά το καλοκαίρι του 2016 με τέσσερα έτοιμα επεισόδια, δυο προσχέδια της κακιάς ώρας και ένα απίστευτο άγχος για πόσες βδομάδες μπορεί να συνεχιστεί το συγκεκριμένο κόνσεπτ. Πλέον είμαστε στα 170 περίπου επεισόδια και παρότι το άγχος αυτό παραμένει, η σκέψη να το σταματήσω με αγχώνει πολύ περισσότερο. Η συγκεκριμένη ιδέα, ένα εβδομαδιαίο ιστορικό πολιτικό στριπάκι, είναι πολύ κοντά σε αυτό που πάντα ήθελα να κάνω σαν σκιτσογράφος. Είναι απαιτητικό και χρονοβόρο, αλλά με έχει «ανταμείψει» σε πολλά διαφορετικά επίπεδα. Θα το συνεχίσω για όσο η ανταπόκριση είναι θετική και για όσο νιώθω πως έχω καινούρια πράγματα να πω, χωρίς να επαναλαμβάνομαι ή να κάνω εκπτώσεις στην ποιότητα της δουλειάς μου μόνο και μόνο για να το διατηρήσω ζωντανό. Διλήμματα Λούκι Λουκ ή Αστερίξ; Λούκι Λουκ, παραδόξως, διότι λατρεύω την αμερικάνικη ιστορία. V for Vendetta ή The Watchmen; V fot Vendetta. Marvel ή DC; Marvel. Λε Μπρον ή Τζορνταν; ΛεΜπρον. Μέσι ή Μαραντόνα; Μαραντόνα. Τo Working Dead...and... κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος. Και το σχετικό link...
  17. Έξι Έλληνες σκιτσογράφοι αποχαιρετούν το δάσκαλό τους Η πολιτική γελοιογραφία, για να είναι πραγματικά αιχμηρή και εύστοχη, απαιτεί πολλά χαρίσματα. Χιούμορ, ταλέντο, οξύνοια, αντικειμενικότητα, γνώση των ορίων, ήθος. Ο Γιάννης Ιωάννου, συνδύαζε όλα τα παραπάνω και πολλά χαρίσματα ακόμη, γεγονός που τον έκανε τον κατά γενική ομολογία κορυφαίο Έλληνα πολιτικό γελοιογράφο της μεταπολίτευσης. Μέσα από το 'Αντί', τον θρυλικό 'Τρίτο Δρόμο' και πληθώρα μέσων, από εφημερίδες μέχρι και το δικό του μπλογκ, η σατιρική ματιά του Γιάννη Ιωάννου υπήρξε πάντοτε εύστοχη και επίκαιρη. Μα κυρίως, ως καλλιτέχνης και ως άνθρωπος, ενέπνευσε πολλούς ακόμη σκιτσογράφους να ακολουθήσουν το δρόμο του και να μάθουν δίπλα του. Σήμερα, μέσα από το Oneman, ήρθε η ώρα κάποιοι από τους μαθητές αυτούς να αποχαιρετήσουν με τα δικά τους λόγια -ή και σκίτσα- τον Δάσκαλο, ο οποίος στις 9 του περασμένου Μαΐου έφυγε από κοντά μας σε ηλικία 75 ετών, αφήνοντας πίσω του ένα έργο διαχρονικό και παιδευτικό, το οποίο θα αποτελεί για πάντα σημείο αναφοράς. 'Η αρχεία Ελλάδα', το τελευταίο σκίτσο του Γιάννη Ιωάννου στο μπλογκ του, το οποίο δημοσιεύθηκε και στην Εφημερίδα των Συντακτών Σπύρος Δερβενιώτης Προσπαθώ να θυμηθώ την πρώτη φορά που ήρθα σε επαφή με τη σάτιρα του Γιάννη Ιωάννου, και το μυαλό μου είναι κενό. Θυμάμαι πολύ καθαρά (παρ’ ότι παιδί) την πρώτη εντύπωση που μου έκανε η λιτή απέριττη γραμμή και η ιδιόλεκτος του ΚΥΡ. Θυμάμαι πολύ καθαρά (καθ’ ότι έφηβος) την πρώτη φορά που είδα σε δράση τον οδοστρωτήρα που ήταν ο Αρκάς, στον ‘Κόκκορα’. Αλλά δε θυμάμαι την πρώτη φορά που εκτέθηκα στη νευρώδη και διαβρωτική ματιά του Γιάννη, που επηρέασε τη δική μου προσέγγιση όσο όλοι οι υπόλοιποι Δάσκαλοι συνδυαστικά, και ίσως και λίγο παραπάνω. Προσπαθώντας να σκεφτώ γιατί συμβαίνει αυτό, κατέληξα σ’ ένα συμπέρασμα που θέλω να πιστεύω ότι βγάζει νόημα: Ο εγκέφαλός μου κατέγραψε το Γιάννη σα να ήταν Πάντα εκεί. Σαν η οξυδερκής ματιά του, η βίαιη εισβολή του στα άδυτα των μυαλών των Στιβαρών Ηγετών μας στην ησυχία του σπιτιού τους, αυτό το εμμονικά τεκμηριωμένο ξεγύμνωμα των πιο ιδιοτελών κινήτρων κάθε εξουσίας, αυτός ο διαρκής υποτιτλισμός της ζωής που ζήσαμε, να ήταν πάντα εκεί. Σαν, παρ΄ όλο που το έργο του συνιστούσε μια τομή στην ελληνική γελοιογραφία, ταυτόχρονα να έγινε το σημείο μηδέν, ένα event horizon που καμπύλωσε το σατιρικό χωροχρόνο, ενώνοντας το Πριν (την εποχή μιας γλυκιάς. ασφαλούς γελοιογραφίας) με το Μετά (τη Γιακωβίνικη αναίδεια που μας μεταλαμπάδευσαν από το Γαλλικό Μάη οι καλύτεροι εκπρόσωποι της Μεταπολιτευτικής γελοιογραφίας) σε ένα σώμα: την Ευγενή Αναίδεια που τόσους σύγχρονους και κατοπινούς συναδέλφους του καθόρισε. Είναι ένα συμπέρασμα που γλυκαίνει κάπως τη βαθιά θλίψη για την απώλεια ενός βαθιά ευγενικού ανθρώπου που ευτύχησα να γνωρίσω από κοντά. Γιατί σημαίνει ότι, όπως πάντα ήταν, έτσι πάντα και θα είναι εδώ. Μιχάλης Κουντούρης Ήταν λίγο μετά την Άλλη Επταετία όταν συστηθήκαμε με τον Κοσμά τον Ευρωπαίο και το Μεγάλο Αφεντικό. Τους ακολουθήσαμε με την Πρώτη στον Τρίτο Δρόμο, ένα δρόμο που μας οδήγησε στο πιο σημαντικό σταυροδρόμι της ελληνικής πολιτικής γελοιογραφίας μετά τη μεταπολίτευση. Πολιτικού σκίτσου και κόμικς γωνία. Εκεί γνωρίσαμε, θαυμάσαμε, εμπνευστήκαμε, επηρεαστήκαμε και αγαπήσαμε τον Γιάννη Ιωάννου. Εκεί, σ ’εκείνη τη γωνία, θέλω να αφήσω αυτό το σκίτσο στη μνήμη του. Να το αφήσω με μια βαθιά υπόκλιση, Όσο βαθύς είναι ο σεβασμός που αισθάνομαι, Όσο βαθιά είναι η θλίψη για το χαμό του. Μια υπόκλιση τόσο βαθιά που δεν θα αφήσει να φανεί το δάκρυ για το δάσκαλο που έφυγε, για το συνάδελφο που χάσαμε για το φίλο που θα μας λείψει. Ο τρίτος δρόμος ορφάνεψε… Πέτρος Ζερβός Τον Γιάννη Ιωάννου τον πρωτοείδα στα γραφεία του Σχολιαστή, μέσα δεκαετίας ’80. Ήταν ήδη γνωστός γελοιογράφος, εγώ στα πρώτα μου βήματα. Όμως δεν ανταλλάξαμε ποτέ κουβέντα! Εγώ πολύ ντροπαλός, αυτός από τη φύση του απόμακρος δούλευε απομονωμένος στο βάθος, σε κάποιο τραπέζι… Τον ξανασυνάντησα το 2006, στα πλαίσια των εκδηλώσεων Πάτρα, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, όπου φιλοξενηθήκαμε Έλληνες και Ευρωπαίοι γελοιογράφοι για να φτιάξουμε επί τόπου έργα με θέμα το Καρναβάλι. Γνώρισα έναν διαφορετικό άνθρωπο! Ήταν κοινωνικός, φιλικός, εξωστρεφής και ένα βράδυ σε τραπέζι, όσοι ξέραμε τον κλειστό του χαρακτήρα, με έκπληξη τον είδαμε να χορεύει! Μου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα τον άνθρωπο Ιωάννου, όταν στήναμε τη Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων στη σημερινή της μορφή. Εξαιρετικά ευφυής, με χιούμορ, ολιγόλογος, κάθε του κουβέντα μεστή και καθαρή. Κρεμόμασταν από το στόμα του γιατί πάντα είχε κάτι ουσιαστικό να πει και πάντα έδινε διέξοδο σε πολλές δυσκολίες που προέκυπταν. Ήταν ακέραιος άνθρωπος, με ήθος και πεντακάθαρο βλέμμα. Θυμάμαι, σε κάποιο βραδινό τραπέζι, με έκπληξη να απαξιώνει μπροστά σε άλλους συναδέλφους σκίτσα μου που με τα δικά του κριτήρια έβρισκε «χυδαία»! Αυτό δεν επηρέασε την εκτίμησή μου γι’ αυτόν, αντίθετα μ’ έκανε να σκεφτώ πάνω στη δουλειά μου και να μην κάνω το λάθος να μπερδεύω το χιούμορ με την εμπάθεια!... Ο Γιάννης Ιωάννου ήταν ανοιχτός σε νέους γελοιογράφους που εντάσσονταν στη Λέσχη αλλά και απρόθυμος να δεχτεί όσους δεν θεωρούσε άξιους! Δεν θα μιλήσω για το έργο του. Κατ’ εμέ είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας γελοιογράφος μεταπολεμικά! Η δουλειά του είναι μια τοιχογραφία των τελευταίων δεκαετιών της χώρας. Ένας ιστορικός δεν θα κατανοήσει π.χ. την δεκαετία του ’80, που ήταν καθοριστική ακόμα και για το σήμερα, αν δεν μελετήσει τα αντίστοιχα βιβλία του Ιωάννου! Τα τελευταία χρόνια μια μικρή παρέα γελοιογράφων συναντιόμασταν και εκτός Λέσχης, συχνά με τον Γιάννη. Πάντα ένιωθα δέος και σεβασμό δίπλα του! Ο Γιάννης εξακολουθούσε να είναι για μένα απόμακρος, όχι πια από παραξενιά του χαρακτήρα του αλλά γιατί καταλάβαινα την βαθιά αξία του ως δημιουργού και ως ανθρώπου... Παναγιώτης Μητσομπόνος Αντί κειμένου, ο Παναγιώτης Μητσομπόνος προτίμησε να αποχαιρετίσει τον Γιάννη Ιωάννου με μια διαφορετική μεταξύ τους 'συνομιλία', η οποία δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στην Εφημερίδα των Συντακτών το 2017 Πάνος Ζάχαρης Όταν καλείσαι να μιλήσεις για έναν Μεγάλο που έφυγε, φλερτάρεις μοιραία με την αυτοαναφορικότητα. Τον ήξερες; Σε ήξερε; Τι του είχες πει και τι σου απάντησε… Πόσο μάλλον όταν αυτός που έφυγε καθόρισε όχι απλώς τον τρόπο με τον οποίο δουλεύεις αλλά και την ίδια την επιλογή της δουλειάς σου, την επιλογή του –τρίτου;- δρόμου που επέλεξες να τραβήξεις στη ζωή σου. Το αποτύπωμα του Γιάννη Ιωάννου στην Ελληνική Γελοιογραφία, είναι γιγαντιαίο και βαθύ. Τόσο μεγάλο που όσο κι αν το θες είναι δύσκολο να βαδίσεις παράλληλα με αυτό γιατί νιώθεις πως καταλαμβάνει όλο το μονοπάτι που ο ίδιος άνοιξε λίγο πριν το ’80. Έτσι, προχωράς προσεκτικά, βρίσκοντας τα δικά σου μονοπατάκια, τις γελοιογραφικές παρακάμψεις που όμως συχνά, ενίοτε ασυναίσθητα καταλήγουν ξανά στα χνάρια του. Το παρήγορο είναι ότι σε αυτόν τον δρόμο έχεις καλή παρέα. Συναντάς πολλούς, όλους σχεδόν τους φίλους και τους συναδέλφους σου. Άλλους τους βλέπεις μπροστά να προπορεύονται σημαντικά, άλλους στο πλάι, άλλους να ξεκινούν τώρα να τον βαδίζουν. Χάσαμε τον Γιάννη Ιωάννου, αλλά δεν πρόκειται να χαθούμε στον δρόμο του που κάναμε δικό μας. Το σκίτσο της κεντρικής φωτογραφίας μάς το παραχώρησε ευγενικά ο κύριος Πάνος Μαραγκός, ο οποίος προτίμησε να αποχαιρετήσει τον φίλο του με ένα σχέδιο, το οποίο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Εφημερίδα 'Έθνος'. Και το σχετικό link...
  18. Graphic Design: Μαρίνα Πάνου Το απόλυτο έργο του αείμνηστου Στέλιου Ανεμοδουρά επιστρέφει αυτή τη φορά σε μορφή κόμικς, το πρώτο σε αυτόνομη - graphic novel - μορφή! Η συγγραφική ομάδα από το βιβλίο Ο ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΣ - Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ (2017) επιστρέφει, με τον Γιώργο Βλάχο να αναλαμβάνει το σενάριο και τον Κώστα Φραγκιαδάκη στο σχέδιο. Το νέο κόμικς του Μικρού Ήρωα έρχεται για να γιορτάσει τα 90 χρόνια της εκδοτικής πορείας του οίκου Ανεμοδουρά (και τα 5 για την εκδοτική του Μικρού Ήρωα). Είναι 24 σελίδες, σε σχήμα 17×24. Η βιβλιοδεσία είναι καρφίτσα, με το εξώφυλλο να είναι σκληρό (όσο μπορεί να είναι) και τα χαρτιά πολυτελείας! Η ιστορία έχει ως εξής: Μία νέα απειλή με γερμανικά βομβαρδιστικά που προσβάλουν συμμαχικούς στόλους, εμφανίζεται στα παράλια της Αφρικής και στη Μεσόγειο. Στη συνέχεια χάνονται κάπου πάνω στο Λασίθι, στην Ανατολική Κρήτη! Το Παιδί-Φάντασμα αναλαμβάνει την αποστολή να εντοπίσει και να καταστρέψει το μυστικό αεροδρόμιο... Το τεύχος, επίσης, περιλαμβάνει 2-σέλιδο αφιέρωμα-εισαγωγή του συγγραφέα Γιώργου Βλάχου, με τίτλο "Ο Μύθος Του Μικρού Ήρωα" (σελίδες 2 και 27). Προσωπική άποψη: είναι πάρα πολύ όμορφα σχεδιασμένο, αν και το σενάριο όπως και να το κάνουμε έχει παιδικές ασάφειες. Είναι μία πάρα πολύ καλή έκδοση που αξίζει στήριξη καθώς πλέον στις ημέρες γίνετε όλο και πιο δύσκολο να δούμε κόμικς ελληνικής παραγωγής στην χώρα μας. Τέλος, είναι μία έκδοση που αποτελεί must για όλους τους παλιούς αναγνώστες του Μικρού Ήρωα, καθώς σέβεται την παράδοση, δίνοντας μας νέα πράγματα. Κυκλοφορεί την Παρασκευή 26 Οκτωβρίου, 2018 με την Εφημερίδα Των Συντακτών - Σαββατοκύριακο και σύντομα στα βιβλιοπωλεία! Το αφιέρωμα του Γιώργου Βλάχου "Ο Μύθος Του Μικρού Ήρωα" Το trailer της έκδοσης:
  19. Σε μια εποχή δύσκολη για τις τέχνες, το Καρέ Καρέ εξακολουθεί να δημοσιεύει ποιοτικά κόμικς κορυφαίων Ελλήνων δημιουργών και να παρακολουθεί τις εξελίξεις τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς Πριν από ακριβώς πέντε χρόνια ξεκινούσαμε δειλά δειλά την προσπάθεια να καλύψουμε το κενό στον άνυδρο ελληνικό Τύπο ως προς τα κόμικς. Τις επιδόσεις μας θα τις κρίνουν οι αναγνώστες και μόνο αυτοί. Θέλουμε, ωστόσο, να πιστεύουμε πως προσπαθούμε αρκετά. Σ’ αυτά τα πέντε χρόνια καταφέραμε να γεμίσουμε περισσότερες από χίλιες σελίδες, συνεργαστήκαμε με κορυφαίους Ελληνες καλλιτέχνες, δημοσιεύσαμε περισσότερα από 1.300 κόμικς και πάνω από 500 άρθρα, συνεντεύξεις, παρουσιάσεις βιβλίων, ιστορικά σημειώματα γύρω από την ένατη τέχνη. Γίναμε χορηγοί επικοινωνίας σε εκθέσεις, φεστιβάλ και μεγάλες εκδηλώσεις, ασχοληθήκαμε με την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα με τις σειρές «Η Μέρα της Κρίσης» (η ανθολογία κυκλοφορεί ήδη στα ιταλικά και ελπίζουμε σύντομα και σε άλλες γλώσσες) και «Το Λεξικό της Κρίσης», αλλά και με όλες τις υπόλοιπες σειρές που δημοσιεύονται κάθε Σάββατο στις σελίδες μας. Στριπάκια που πρωτοδημοσιεύτηκαν στο Καρέ Καρέ κυκλοφόρησαν σε βιβλία ενώ επίκεινται ακόμη περισσότερα. Τα πιο πολλά διαδίδονται αμέσως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αναπαράγονται από ηλεκτρονικές σελίδες και ιστότοπους. Σήμερα, ο Πάνος Ζάχαρης δημιουργεί «Scary Tales» με ήρωες παραμυθιών που δεν είναι περισσότερο εφιαλτικά από την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα, ο Δημήτρης Καμένος με το «Μεφίστο» δίνει τη δική του παρωδιακή εκδοχή στον Φάουστ με απολαυστικούς αναχρονισμούς που παραπέμπουν στο σήμερα, ο Βαγγέλης Παπαβασιλείου κινείται «Πολιτικώς Ανορθόδοξα» καταγγέλλοντας όσους ψευδώς ισχυρίζονται ότι πράττουν και δρουν ορθόδοξα, οι Γιάννης Αντωνόπουλος, Περικλής Κουλιφέτης, Γαβριήλ Παγώνης, Θανάσης Πέτρου μας προσφέρουν νέες αναγνώσεις στα λήμματα από το «Λεξικό της Κρίσης», ο Λέανδρος μας αποκαλύπτει ότι το «Τελευταίο Τέλος του Κόσμου» δεν πλησιάζει, έχει ήδη έρθει και η Αλέξια Οθωναίου μας τοποθετεί στον καναπέ του ψυχίατρου, μας βάζει στη θέση του «Χ εις τον Ψ». Παλαιότερα, στα ίδια υψηλά επίπεδα, ο Κώστας Κυριακάκης, ο Σπύρος Δερβενιώτης, ο Τάσος Μαραγκός, ο Πέτρος Χριστούλιας, οι Σταύρος Ντίλιος – Γαβριήλ Παγώνης, ο Τόμεκ και, φυσικά, ο αγαπημένος μας Γιάννης Καλαϊτζής φιλοτέχνησαν τα έργα τους για το Καρέ Καρέ. Τα πέντε χρόνια δεν είναι λίγα. Δεν είναι όμως και πολλά για όλα όσα μένει και πρέπει να ειπωθούν με κόμικς και γύρω από τα κόμικς. Γιατί, όπως γράφαμε στο πρώτο τεύχος μας, «φιλοδοξία του Καρέ Καρέ είναι να συναντήσει αναγνώστες και αναγνώστριες, καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες, που αντί να τρομάζουν εγκλωβισμένοι στα δικά τους καρέ, θα συνδιαμορφώσουν το πρώτο καρέ μιας νέας αφήγησης που ακόμα δεν έχει γραφτεί». Πηγή
  20. Ως μέρος της ολοζώντανης και ακμάζουσας σκηνής των κόμικς, το Καρέ Καρέ και οι συνεργάτες του βρίσκονται εδώ και πέντε χρόνια σε διαρκή επαφή με τις σύγχρονες εξελίξεις και τάσεις. Γι' αυτές αλλά και για το ίδιο το Καρέ Καρέ ζητήσαμε τη γνώμη πέντε ανθρώπων της ένατης τέχνης. Αν και οι απόψεις τους ποικίλλουν, έχουν ιδιαίτερη σημασία για εμάς αλλά και για το μέλλον των ελληνικών κόμικς. Τους θέσαμε λοιπόν τις παρακάτω δύο ερωτήσεις: ▪ Το Καρέ Καρέ έκλεισε πέντε χρόνια ζωής. Σ’ αυτά τα χρόνια ελπίζουμε ότι συμβάλαμε έστω και λίγο στη διάδοση των ελληνικών κόμικς και βοηθήσαμε την επαφή του κοινού με αυτά. Πώς βλέπετε την κατάσταση των σύγχρονων ελληνικών κόμικς και ποια προβλέπετε ότι θα είναι αυτή σε πέντε, δέκα, είκοσι χρόνια από σήμερα; ▪ Τι σας αρέσει περισσότερο και τι λιγότερο στο Καρέ Καρέ; Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε ώστε να βελτιώσουμε την ύλη μας; Γιώργος Μπότσος Δημιουργός κόμικς, ζωγράφος, διευθυντής στο τμήμα κόμικς του ΑΚΤΟ Η ελληνική σκηνή των κόμικς περνά πια μια φάση ωριμότητας, καθώς οι νέοι δημιουργοί, που έρχονται κατά κύματα, είναι ιδιαίτερα ικανοί σχεδιαστικά, αλλά, και αυτό είναι το πιο σημαντικό, έχει ο καθένας το δικό του διακριτό ύφος. Μαζί με τους «παλιούς» -αλλά και όσους εδώ και μια δεκαετία λέγαμε «νέους» και πια κι αυτοί παλιώσανε!- όλοι εξελίσσονται και δημιουργούν δυναμικά. Το επίπεδο των εκδόσεων είναι ποιοτικά υψηλότερο από ποτέ, τα κόμικς έχουν κερδίσει το δικό τους, μεγάλο πια, τμήμα στα βιβλιοπωλεία και οι αποστάσεις με την Εσπερία έχουν μικρύνει, καθώς όλο και περισσότερα ελληνικά κόμικς είναι εξαγώγιμα. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε 20 χρόνια. Το μέλλον είναι… εδώ. Μου αρέσει πολύ το ότι κρατάτε ζωντανό αυτό το ανήσυχο πνεύμα ανανέωσης που πάντα χαρακτηρίζει τα κόμικς. Το ότι ανοίγετε ένα παράθυρο στους αναγνώστες, δίνοντας τον σφυγμό όσων συμβαίνουν «τώρα», αλλά και εμβαθύνοντας στην ίδια τη φύση του μέσου κάθε εβδομάδα είναι εξαιρετικά σημαντικό. Τι μου αρέσει λιγότερο; Θα ήθελα περισσότερες σελίδες, αλλά καθώς φαντάζομαι πως κι εσείς θα θέλατε, απευθύνω έκκληση στην εφημερίδα για περισσότερο Καρέ Καρέ! Λευτέρης Σταυριανός Ιδιοκτήτης του βιβλιοπωλείου Jemma Books & Comics και εκδότης της Jemma Press Ο Λευτέρης Σταυριανός σε σχέδιο του Tomek από το Κουλούρι #5 Πέντε χρόνια, ένα βλεφάρισμα. Είναι απίθανο πώς περνάει ο χρόνος. Οπως απίθανο είναι όμως και ό,τι έχετε καταφέρει σ’ αυτό το διάστημα με το Καρέ Καρέ. Μέσα σε αυτή την πενταετία, είδαμε στις σελίδες του ένθετου τετρασέλιδου καταπληκτικές νέες σειρές από πλειάδα Ελλήνων δημιουργών, την επιστροφή του Λέανδρου, αλλά και, κυρίως, αυτό που λείπει από την ελληνική σκηνή: αναλυτική και εμπεριστατωμένη αρθρογραφία για τον χώρο των κόμικς. Η άποψή μου είναι μάλλον πεσιμιστική αναφορικά με το μέλλον της 9ης τέχνης. Παρά την επιφανειακή «άνθηση», πιστεύω πως το μέσο συρρικνώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο και κάποια στιγμή θα γίνει, σε αντίθεση με το ξεκίνημά του, ένα αντικείμενο λατρείας για λίγους, ένα είδος «cult» με περιορισμένους φανατικούς φίλους και υποστηρικτές. Δεν ξέρω αν αυτό θα γίνει σε πέντε, δέκα ή είκοσι χρόνια από σήμερα, είμαι όμως σίγουρος πως θα γίνει, και αυτή η ανησυχία μου είναι κι ένας παραπάνω λόγος που αγαπώ το Καρέ Καρέ. Γιατί αποτελεί, τουλάχιστον για την ελληνική σκηνή, ένα από τα τελευταία «οχυρά» αυτής της τέχνης που αγαπήσαμε κι αγαπάμε, ένα λαμπρό φωτάκι που λάμπει σταθερά μέσα στo χάος χιλιάδων νέων «trends» και τάσεων. Σας αξίζουν λοιπόν χίλια μπράβο μαζί με τις ευχές μου για μακροημέρευση και πολυετή παρουσία και κυκλοφορία και ίσως, γιατί όχι, σε πείσμα των καιρών, και διάψευση των όσων λέω παραπάνω, μια «μετακόμιση» από τετρασέλιδο σε πολυσέλιδο περιοδικό. Αγαπημένες σειρές: Χ εις τον Ψ της Αλέξιας Οθωναίου και Μεφίστο του Δημήτρη Καμένου. Συνεχίστε να κάνετε ό,τι κάνετε γιατί το κάνετε καλά! Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου Σεναριογράφος, συνδιοργανωτής Comicdom Con Athens, εκδότης Comicdom Press Αναμφίβολα τα ελληνικά κόμικς διανύουν σήμερα εκδοτικά την καλύτερη περίοδό τους τόσο ποσοτικά όσο και αναφορικά με την απελευθέρωση των θεματολογιών τους. Επιπλέον, και κόντρα στις αντίξοες οικονομικές συνθήκες της τελευταίας 10ετίας, η σταθερή παρουσία εξειδικευμένων καταστημάτων, καθώς και η είσοδος των κόμικς στα μεγάλα βιβλιοπωλεία αποτελούν θετικές ενδείξεις της εμπορικής δυναμικής τους. Στα ως άνω, θέλω να πιστεύω ότι συμβάλαμε την τελευταία δεκαπενταετία και με το Comicdom Con Athens, τόσο ως συνεκτικός ιστός της εγχώριας σκηνής όσο και ως εφαλτήριο για τις νέες εκδόσεις και τους δημιουργούς τους. Αντίστοιχα, το Καρέ Καρέ ως το μοναδικό ένθετο για κόμικς στον ημερήσιο Τύπο υπήρξε και παραμένει σημείο αναφοράς για την υπεύθυνη ενημέρωση και ψυχαγωγία του κοινού και -ίσως- η μοναδική ευκαιρία εκδοτών και δημιουργών να δουν τη δουλειά τους να παρουσιάζεται από πραγματικούς γνώστες του αντικειμένου. Η μόνη πρόβλεψη για το άμεσο μέλλον την οποία θα τολμήσω είναι ότι η είσοδος μεγάλων εκδοτικών στο «παιχνίδι», την οποία ήδη βλέπουμε, θα βοηθήσει στη διείσδυση των κόμικς σε ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, θα πλήξει όμως τις μικρές εκδοτικές και τις εκδόσεις που αποτελούν προϊόν αγάπης των συντελεστών τους και όχι αμιγώς εμπορικές κινήσεις. Το Καρέ Καρέ παρουσιάζει ό,τι αξίζει και, για μένα, αυτό πρέπει να συνεχίσει να κάνει. Τις προσωπικές αναγνωστικές προτιμήσεις τις θεωρώ ήσσονος σημασίας. Ντορίτα Καλούδη Αdministrator του ιστότοπου SoComic.gr (αλλά κυρίως fan των δημιουργών και της ελληνικής σκηνής κόμικς) Η Ντορίτα Καλούδη σε σκίτσο του Σπύρου Δερβενιώτη Σε μια εποχή δύσκολη που ευνοεί την επανάληψη, με ελάχιστους πόρους και μέσα, τα ελληνικά κόμικς είναι πιο ποικιλόμορφα από ποτέ και οι καλλιτέχνες περισσότερο εύστοχοι και δημιουργικότεροι από ποτέ. Οι δουλειές των περισσότερων αποτελούν ένα μικρό παράθυρο σε έναν κόσμο σκέψης με έναν φυσικό τρόπο που είναι δελεαστικός όχι μόνο για τους αναγνώστες των κόμικς αλλά και για όσους αναζητούν μια ένδειξη κινητικότητας και ελπίδας. Η πρόκληση παραμένει για όλους εμάς να τους δώσουμε μια ευκαιρία και να τα εντάξουμε στην καθημερινότητά μας. Η φιλαναγνωσία ήταν και παραμένει ένα πρόβλημα στην Ελλάδα, αλλά πιστεύω σε κάθε έναν που πραγματικά θέλει να αλλάξει κάτι στην υπάρχουσα κατάσταση. Δεν ξέρω πώς θα είναι το μέλλον, αλλά ξέρω ότι δεν θα ήθελα να σκεφτώ ένα αύριο για τα παιδιά μας όπου δεν θα υπάρχει η δυνατότητα και η ευκαιρία να διαβάζουν ελληνικά κόμικς. Το Καρέ Καρέ είναι σαν μια παρέα στην οποία θέλεις να ανήκεις γιατί κάθε μέλος της έχει τη δική του προσωπικότητα. Συχνά μέσα στην ημέρα, χαζεύω στο archive του για να βρω κάτι που «δεν του 'χω δώσει σημασία» ή να διαβάσω πάλι τις αγαπημένες μου σειρές. Μπορεί να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο και στο μέλλον να γιορτάσουμε τα 10... 20... 30 του χρόνια; Γιώργος Γούσης Δημιουργός κόμικς, αρχισυντάκτης του περιοδικού για τα κόμικς Μπλε Κομήτης Ο Γιώργος Γούσης σε σχέδιο της Ιωάννας Αλεξοπούλου Τα ελληνικά κόμικς είναι στο σημείο που έχουν ξεπεράσει την εφηβεία και την πρώτη τους νιότη και έχει έρθει η ώρα να βγουν από το safe zone τους και να αρχίσουν να ρισκάρουν ώστε να διεκδικήσουν την ενήλικη ζωή τους με πολλές αξιώσεις στα επόμενα πέντε και δέκα και εκατό χρόνια από σήμερα. Σε αυτή την τόσο καλή περίοδο για τα κόμικς, το μόνο που πιστεύω ότι χρειάζεται βελτίωση στο Καρέ Καρέ, και είναι απαίτηση προς την εφημερίδα, είναι η αύξηση των σελίδων ώστε να γίνει πιο παραγωγικό. ΠΗΓΗ
  21. O Τάσος Μαραγκός (Tasmar) δημιουργεί κόμικς εδώ και 19 χρόνια και είναι υπεύθυνος για τα “Krak Komiks”, τα «Αδέσποτα Σκίτσα», το «Όλα είναι Κόμικξς», το “Holy Shit Comix!” και τώρα τελευταία και για την εικονογράφηση του βιβλίου του Βασίλη Παπαθεοδώρου «Μα γιατί μου φταίνε όλα;! (το βιβλίο της γκρίνιας)», από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Εκτός από αυτά, έχουμε δει τη δουλειά του στο «9», στην «Εφημερίδα των Συντακτών» και πολλά άλλα. Προσφάτως όλα τα επεισόδια του “Hard Rock” συγκεντρώθηκαν και κυκλοφόρησαν σε έναν όμορφο τόμο και στο πλαίσιο αυτής της κυκλοφορίας, είχαμε την ευκαιρία και τη χαρά να μιλήσουμε μαζί του για το “Hard Rock”, τα κόμικς και πολλά άλλα ενδιαφέροντα πράγματα που θα διαβάσετε στη συνέχεια. Έχω διαβάσει κατά καιρούς ότι έχεις δηλώσει ότι έχεις επηρεαστεί από τους Peter Bagge , Robert Crumb, Gilbert Shelton, Andrea Pazienza, κλπ. Κάποιος Έλληνας μέσα σ’ αυτούς; Σίγουρα μου άρεσε πολύ ο Λέανδρος, όταν ήταν στην «Βαβέλ». Δεν ξέρω όμως αν με έχει επηρεάσει. Κάποιοι σε επηρεάζουν και το βλέπεις εμφανέστατα στη δουλειά σου, όπως στο σκίτσο ή στο σενάριο. Κάποιοι άλλοι σε επηρεάζουν χωρίς να το βγάζεις στη δουλειά σου ή μπορεί να το βγάζεις και να μη φαίνεται. Αυτό είναι το καλύτερο φυσικά. Θυμάσαι το πρώτο κόμικ που διάβασες ποτέ; Χμ… Εδώ δεν θυμάμαι τι διάβαζα πριν από 5 χρόνια. (Γελάει). Το πρώτο κόμικ. Χμ… Σίγουρα θα ήταν κάτι σε «Μίκυ Μάους» ή «Ποπάυ». Θυμάμαι μία παιδική φωτογραφία, στην οποία με κρατάει η μάνα μου, μάλλον δεν περπατούσα ακόμα και έχω «Μίκυ Μάους» στα χέρια μου. Μάλλον κάτι τέτοιο θα ήταν. Μαμούθκομιξ ή κάτι παρόμοιο; Μαμούθκομιξ αργότερα αρκετά. Επειδή μεγάλωσα στη Σύρο, δεν έβρισκες τόσο εύκολα κόμικς. Δεν μιλάμε φυσικά για αμερικάνικα και τέτοια, αυτά με τίποτα. Ακόμα και το «Λούκυ Λουκ» και «Αστερίξ», τα έμαθα στην Αθήνα, που ανέβαινα με την μάνα μου το ’85-’86. Χριστούγεννα, βόλτες στο «Μινιόν», τέτοια πράγματα. Πηγαίναμε στην αδερφή της μάνας μου, η οποία μας φιλοξενούσε και είχε μεγάλη συλλογή από «Αστερίξ» και «Λούκυ Λουκ», τα οποία μου φαίνονταν πολύ «εξωτικά», αφού είχα συνηθίσει στα παπιά, στα «Μίκυ Μάους» και σε τέτοια. Γιατί σχεδιάζεις κόμικς; Γιατί διάβαζα. Διάβαζα, μου άρεσαν πάρα πολύ και από μικρός μου φαινόταν πολύ ωραίο, θυμάμαι ειδικά με το «Λούκυ Λουκ», να σκέφτομαι ότι υπάρχει κάποιος άνθρωπος, που ζει κάνοντας κάτι τέτοιο. Μου φαινόταν απίστευτο. Γι’ αυτό και γιατί μου αρέσει το μέσο γενικά: Η εικόνα και ο λόγος, με τους οποίους μπορείς να κάνεις φοβερούς συνδυασμούς. Διαβάζεις ακόμα; Έχεις τον χρόνο; Ναι φανατικά. Τον χρόνο δεν τον έχω. Έχω στο σπίτι ένα «βουνό» αυτή τη στιγμή στο τραπέζι, που μαζεύω εδώ και καιρό. Αλλά ναι, διαβάζω. Είναι και πολλοί δημιουργοί που θα σου πουν «εγώ δεν διαβάζω κόμικς, φτιάχνω μόνο». Δεν ξέρω, δεν μπορώ να το κάνω… Και το να διαβάζω κόμικς και το να τα δημιουργώ, είναι μια σύνδεση με την παιδική μου ηλικία. Εκτός από μια περίοδο στην εφηβεία που νόμιζα ότι «τα κόμικς είναι για παιδάκια», αλλά μετά ξαναγύρισα. Πόση χρήση τεχνολογίας απαιτεί η δουλειά σου; Γίνονται όλα με το μολύβι και το χέρι και το περνάς από υπολογιστή ή είναι όλο υπολογιστής πλέον; Εξαρτάται πως θέλει να δουλεύει ο καθένας. Εντάξει, είναι πολύ σπάνιο πλέον να δουλεύει κάποιος μόνο με παραδοσιακά μέσα. Έχει αρχίσει και γίνεται πιο διαδεδομένο να δουλεύεις ψηφιακά μόνο, ειδικά τώρα που έχουν βγει τα Cintiq. Το Cintiq είναι ένα tablet, το οποίο είναι και μεγάλη οθόνη και δουλεύεις εκεί πάνω με ένα γάντι. Δεν μου αρέσει καθόλου. Θέλω σίγουρα να έχω χαρτί, μολύβι και μελάνι και μετά στον υπολογιστή χρώμα, κείμενο, τα «μπαλονάκια». Σπάνια θα το κάνω αποκλειστικά στο χέρι. Και μόνο το κείμενο που θα γράψεις, απαιτεί κάποιο χρόνο. Αν είναι για κάποια έκθεση, θα το κάνω, αλλά αν είναι για ολόκληρο τεύχος, θα χρησιμοποιήσω υπολογιστή. Κάποιο αστείο ή παράξενο περιστατικό από κάποιο signing, Comicdom κλπ, στο οποίο έχεις πει «Ω ρε διάολε πως μπλέχτηκα εγώ σ’ αυτό» ή «Τι είναι αυτός ο τύπος» κλπ; Θα σου πω κάτι που μου συνέβη τώρα τελευταία σε ένα φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη. Κλείνει 9, για παράδειγμα, την Κυριακή το φεστιβάλ, είναι 8:50, οπότε έχω αρχίσει και μαζεύω σιγά-σιγά το τραπέζι. Εμφανίζονται δύο κυρίες, γύρω στα 70 περίπου, αλλά φαίνονταν αστικής τάξης, με τα κοσμήματα τους, με την όλη συμπεριφορά. Έδειχναν πολύ ενδιαφέρον, με ρωτούσαν για τα πράγματα που έχω και ποια από αυτά μπορούν να τα βρουν σε βιβλιοπωλεία. «Αυτά τα βρίσκετε στα βιβλιοπωλεία και αυτά (είχα κάποια μαγνητάκια, κάποιες αφίσες κλπ) μόνο από μένα». «Α, ωραία», λένε, «θα πάρουμε ένα μαγνητάκι για να στηρίξουμε, αφού τα υπόλοιπα τα βρίσκουμε και σε βιβλιοπωλεία». Έχω βγάλει ένα μαγνητάκι με έναν παππά που λέει “free spanking”. Είναι να πάρουν δύο μαγνητάκια, ετοιμάζουν το δίευρο και με ρωτάει η μία από τις δύο κυρίες με πολύ αθώο ύφος «Τι σημαίνει spanking;» (γελάμε κι οι δύο). Εγώ κόλλησα εκείνη την ώρα, ήταν μεγάλες σε ηλικία, λέω «Εε τι να σας πω τώρα, εμ.. σημαίνει σφαλιάρα». Πετάγεται μία κοπέλα που με βοηθούσε στο τραπέζι και λέει «Σεξουαλική σφαλιάρα» (γέλια). Το κατάλαβε η κυρία, λέει «Α οκ» και συνέχισε και πήρε το μαγνητάκι, χωρίς να πει κάτι τύπου «Ααα τι είναι αυτά τα πράγματα». Προς τιμήν τους πάντως. Θα έμπαινε άνετα και ως ιστορία στο Hard Rock, έτσι; Και ιστορία και στριπάκι θα μπορούσε να γίνει! Κάτι ενδιαφέρον που έχεις διαβάσει τον τελευταίο καιρό από Έλληνα ή ξένο κομίστα; Έχω διαβάσει αρκετά τον τελευταίο καιρό. Χτες βράδυ διάβαζα το τελευταίο τεύχος του “Love and Rockets”, απ’ τα αδέρφια Hernandez. Βγάζουν 40 χρόνια κόμικς και είναι σαν να τα διαβάζεις για πρώτη φόρα. Φοβερή δουλειά και το κρατάνε ακόμα πολύ καλά. Υπάρχει συνεργασία και αλληλεγγύη μεταξύ της ελληνικής σκηνής ή υπάρχουν μικροί και λίγο μεγαλύτεροι κύκλοι; Αλληλεγγύη δεν υπάρχει. Κανονικά θα έπρεπε να υπάρχει και ένα σωματείο σκιτσογράφων. Οι γελοιογράφοι έχουν κάποιο σύλλογο, αλλά καλό θα ήταν να υπάρχει και για μας, ως εργαζόμενους. Αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει, αφού ο καθένας κοιτάει την πάρτη του και υπάρχουν μετά κι αυτοί οι μικροί κύκλοι που είπες. Φυσικά υπάρχουν κι οι ίντριγκες, λογικό είναι. Η δουλειά που κάνει ο ένας μπορεί να μην αρέσει στον άλλον. Αλλά και μένα, δεν μου αρέσει η δουλειά κάποιων, αλλά την εκτιμώ. Μπορεί να μην διαβάσω τα κόμικς τους, αλλά τη δουλειά τους θα την αναγνωρίσω: κάνει καλό ή κακό σενάριο, καλό σχέδιο, πολύ καλό σχέδιο κλπ. Μου κάνει εντύπωση που δεν έχει δημιουργηθεί κάτι αντίστοιχο με την ελληνική rock και metal σκηνή στην μουσική, γι’ αυτό ήθελα να το ρωτήσω Τρώμε πολύ χρόνο μόνοι μας, ενώ στην μουσική υπάρχει περισσότερη συντροφικότητα είτε στην μπάντα είτε στο live που θα παίξουν 2-3 μπάντες μαζί. Στο κόμικ και στο σκίτσο δεν υπάρχουν αυτά, υπάρχει πολλή μοναξιά στο σπίτι, οπότε δημιουργούνται αυτοί οι μικροί κύκλοι με τα άτομα που, δεν είναι απαραίτητο ότι ταιριάζει η δουλειά τους, απλώς έτυχε να είναι φίλοι. Πιστεύω ότι στο θέμα των κόμικς, θα μπορούσε κάποιος να ενώσει τους δημιουργούς. Αυτό είχε κάνει κάποτε ο Μαστοράκης με το «9», το οποίο έδωσε boost στη ελληνική σκηνή και με τον τρόπο που λειτουργούσε, παρόλο που έπεσε στο τέλος. Συνεργάστηκα κι εγώ μαζί τους, αλλά προς το τέλος, που είχε πέσει, οπότε δεν είναι καλό που το λέω (γελάει). Για 10 χρόνια έκανε κάτι πολύ σημαντικό, γιατί έβαζε τα κόμικς στα σπίτια μας και πλήρωνε τους δημιουργούς. Μας έπαιρναν στα σοβαρά. Όχι όπως σε άλλες περιπτώσεις που ήθελαν να συνεργαστούμε, αλλά δεν έδιναν λεφτά. - Για ποιο λόγο δεν δίνετε λεφτά; - Δεν υπάρχει budget. Μια χαρά budget υπάρχει και δεν μιλάμε για τώρα που υπάρχει η κρίση, μιλάμε για πριν 7-8 χρόνια. Κάποιος θα μπορούσε να ενώσει τη σκηνή. Κάποιο σοβαρό άτομο που ξέρει τη δουλειά να φτιάξει ένα περιοδικό. Αλλά μετά μπλέκουμε σε άλλα… Ποιός θα χρηματοδοτήσει το περιοδικό κλπ, κλπ. Και η «Βαβέλ» και το «9» ήταν από τις αγαπημένες μου και πιστεύω καλύτερες ελληνικές δουλειές συλλογικού χαρακτήρα. Και η «Βαβέλ» ήταν πολύ σημαντικό κομμάτι. Αυτό είναι και το κρίμα για την ελληνική σκηνή. Εκεί γύρω στο 2007-2008, άρχισε να ανεβαίνει πολύ η ελληνική σκηνή με παραγωγές, εκδοτικούς οίκους, δημιουργούς καινούρια ονόματα που έκαναν φοβερές δουλειές και τότε «έσκασε» η κρίση. Το «9», για παράδειγμα, έκλεισε λόγω της οικονομικής κρίσης που βίωσε και η εφημερίδα. Δηλαδή αν δεν υπήρχε όλο αυτό το πράγμα, η ελληνική σκηνή θα είχε πάει ακόμα καλύτερα από ότι τώρα, που ήδη πάει καλά. Η κρίση δεν πήγε πίσω το κόμικ στην Ελλάδα. Κάποτε πήγαινες στο Comicdom και μπορούσες να πάρεις όλα τα καινούρια ελληνικά που είχαν κυκλοφορήσει. Πλέον, είναι τόσο μεγάλος ο αριθμός τους, που χρειάζεται μεγάλο πορτοφόλι για να το κάνεις αυτό. Ανεβαίνει και η παραγωγή και το επίπεδο, με τις πωλήσεις υπάρχει ένα θέμα γιατί δυσκολεύεται και ο κόσμος. Θεωρείς ότι κάποιοι σκιτσογράφοι που είναι «γνωστοί» στην Ελλάδα, κάνουν καλό ή κακό; Σου θέτω ως παράδειγμα τον Αρκά με τα πιο πολιτικά του σκίτσα του τελευταίου διαστήματος και την απόφαση του να συνεργαστεί με το «Πρώτο Θέμα», αποφάσεις που και οι δύο έχουν ξεσηκώσει κύμα αντιδράσεων. Κάνει καλό, σας προσφέρει δημοσιότητα, έστω και κακή ή δεν σας επηρεάζει; Ο Αρκάς είναι μια κατηγορία μόνος του. Αν ρωτήσεις κάποιον στο δρόμο που δεν ασχολείται με κόμικς «πες μου κάτι σχετικό με κόμικς» θα σου πει «Αρκάς». Το κακό είναι ότι ο κόσμος δεν το ψάχνει πιο πολύ. Και μπορεί να μην φταίει μόνο ο κόσμος, αλλά και τα μαγαζιά. Π.χ. θυμάμαι το Public στη Θεσσαλονίκη, όταν ζούσα εκεί, που είχε 3 βιβλιοθήκες “Graphic Novel”, μια βιβλιοθήκη που έλεγε “Manga” και μία που έλεγε «Αρκάς». Και εμείς οι υπόλοιποι κάπου καταχωνιασμένοι και αν. Νομίζω ότι θα έπρεπε να δοθεί λίγος χώρος και σε μας, γιατί υπάρχουν αξιόλογες δουλειές. Ειδικά φέτος είδα φοβερά καινούρια πράγματα και μάλιστα κι από κορίτσια, τα οποία αποτελούν και την πλειοψηφία στα καινούρια ταλέντα στην Ελλάδα. Διαβάζοντας το Hard Rock, είδα και ένα poster για συμμετοχή του στο Βερολίνο. Πώς προέκυψε αυτό; Είχαμε βγάλει το πρώτο επεισόδιο του Hard Rock στα αγγλικά το 2012. Ο Λευτέρης Σταυριανός (Jemma) μου είχε προτείνει να πάμε σε ένα φεστιβάλ στο Λονδίνο με αυτό, να δούμε τι θα γίνει. Επειδή είχαν περάσει 5 χρόνια από όταν είχε κυκλοφορήσει, ήθελα να είναι προσεγμένο, οπότε έκατσα και το ξανασχεδίασα με καινούριο σχέδιο. Το αγγλικό Hard Rock, το πρώτο, είναι ακριβώς το ίδιο, όλο ξανασχεδιασμένο από την αρχή. Δεν έγιναν τρομερά πράγματα, είχαν μείνει κάποια κομμάτια. Τον Σεπτέμβρη του 2011 είχα πάει διακοπές στο Βερολίνο. Εκεί, στο διεθνές φεστιβάλ λογοτεχνίας του Βερολίνου, ήταν και μια μέρα αφιερωμένη στα κόμικς – graphic novel, αν και δεν συμφωνώ με τον όρο. Πήγα, παρακολούθησα κάποιες ομιλίες και είχε άτομα από διάφορες χώρες της Ευρώπης. Από την Ελλάδα τότε ήταν ο Αλέκος Παπαδάτος, ο οποίος παρουσίαζε το Logicomix. Εκεί γνωρίστηκα με τους διοργανωτές και την επόμενη χρονιά, που συνέπεσε μάλιστα με την μετακόμιση μου στο Βερολίνο, κάλεσαν εμένα. Στο πλαίσιο της αντίστοιχης μέρας comics – graphic novel, παρουσιάστηκε το Hard Rock, μαζί και με μια έκθεση στο γαλλικό ινστιτούτο στο Βερολίνο. Δεν έγινε κάτι άλλο, δεν εκδόθηκε εκεί πχ, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν το κυνήγησα κιόλας. Τώρα που βγήκε ο τόμος, σκεφτόμαστε με τον Λευτέρη (Σταυριανό) να το δούμε για Αμερική, Γαλλία και Ισπανία. Είδα σωστά ότι τα Αδέσποτα Σκίτσα συμμετείχαν σε έκθεση στη Σύρο; Τα Αδέσποτα Σκίτσα ξεκίνησαν όταν γύρισα από το Βερολίνο και εγκαταστάθηκα για λίγο στο Ρέθυμνο και όντας σε μια πολύ δημιουργική φάση, σχεδίαζα συνεχώς. Τα σκίτσα αυτά τα μάζεψα για μια έκθεση στη Θεσσαλονίκη, κολλούσε κι ο τίτλος και έτσι δημιουργήθηκαν. Μετά υιοθέτησα και το ίδιο όνομα στο στριπάκι για την «Εφημερίδα των Συντακτών» και δεν χρησιμοποίησα το «Όλα είναι κόμικξς!» που είχα στην «Ελευθεροτυπία» και στο SoComic. Και μετά τη Θεσσαλονίκη έγινε και στη Σύρο, άλλες 2 φόρες. Είναι και πολύ ωραίος ο τόμος και πολύ προσεγμένη έκδοση. Έχοντας διαβάσει τα ΚΡΑΚ κόμικς τότε και τώρα συγκεντρωμένα εδώ, νομίζω ότι είναι πολύ πιο ωραία. Είπαμε με τον Λευτέρη να κρατήσουμε όσο το δυνατόν πιο χαμηλή την τιμή του Hard Rock και να μην το βγάλουμε με σκληρό εξώφυλλο πχ, ώστε να είναι προσιτό στον κόσμο. Και σε αυτούς που είχαν διαβάσει τα παλιά και τα θέλουν συγκεντρωμένα και για τους καινούριους αναγνώστες. Και νομίζω ότι για 288 σελίδες, καλά τα πήγαμε. Θες να μας πεις μερικά λόγια τον τόμο του Hard Rock και τα διάφορα «καλούδια» που περιέχει; Έχει όλες τις παλιές ιστορίες συγκεντρωμένες, έχει ένα καινούριο επεισόδιο 26 σελίδων και έχει μια τετρασέλιδη ιστορία με κάποιους guest artists, όπως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις. Όταν ετοίμαζα το βιβλίο, μου ήρθε η ιδέα να ετοιμάσω αυτή την ψυχεδελική ιστορία που συμμετέχουν διάφοροι δημιουργοί. (Σημείωση: Με συμμετοχές από: Δημήτρη Κάσδαγλη, Tomek, Μιχάλη Διαλυνά, Χρήστο Σταμπουλή, Κωστή Τζωρτζακάκη, Κώστα Κυριακάκη, Πέτρο Χριστούλια, Θανάση Ψαρρό, Γιώργο Γούση, Johnny Sapilla, Ηλία Κυριαζή, Γιάννη Ρουμπούλια, Δημήτρη Πανταζή, Δημήτρη Καμένο, Αγγελική Σαλαμαλίκη, Κωνσταντίνο Σκλαβενίτη, Τάσο Ζαφειριάδη και Τάσο Παπαϊωάννου). Πόσο «αληθινές» είναι οι ιστορίες που διαβάζουμε στο Hard Rock; 80 fiction – 20 αληθινά. Υπάρχουν ιστορίες που είναι πραγματικές. Το πρώτο επεισόδιο με τις φυλακές είναι αλήθεια. Είχαμε μπάντα όταν ήμουν 15-16 χρονών, το κτίριο αυτό υπάρχει ακόμα, και είχαμε ένα κελί που παίζαμε. Οι εικόνες που έχω σκιτσάρει είναι από φωτογραφίες που έχω από τότε. Αυτό με την καθηγήτρια στην 5ήμερη, δεν έχει γίνει (γέλια). Αυτό με τις τουρίστριες, δεν έχει γίνει αλλά θα μπορούσε. Ήμασταν σε νησί και προλάβαμε το τέλος της εποχής του “Greek Kamaki”. Έτσι γεννήθηκε η ιστορία με τα καρπούζια. Είναι κάποιος από όλους ο Τάσος ή οι χαρακτήρες έχουν κομμάτια από διάφορους; Δεν είναι κάποιος ο Τάσος. Πολλοί μου λένε από τα πρώτα τεύχη κιόλας, ότι «είσαι ο Μάρκος». Μοιάζω λίγο, αλλά δεν είμαι. Ποτέ δεν σκέφτηκα να κάνω τον εαυτό μου, ούτε το alter ego μου. Όλοι έχουν στοιχεία κι από μένα, κι από άλλο κόσμο. Απλώς με βοηθάνε οι αληθινές ιστορίες και οι αληθινές προσωπικότητες να χτίσω την ιστορία. Να φανταστώ ότι τα μουσικά γούστα του Μάρκου, σε βρίσκουν σύμφωνο. Είδα t-shirts Ramones, Motorhead, Iron Maiden, Cramps κλπ. Κάπως έτσι ξεκίνησα κι εγώ. Στην αρχή metal, μέχρι το 1993 που έφυγε ο Dickinson από τους Iron Maiden και ξενέρωσα. Δεν έχω ακούσει οτιδήποτε καινούριο έχουν βγάλει από τότε, μόνο αν πετύχω κάτι στο ραδιόφωνο. Τότε άρχισα να ακούω πιο πολύ και punk, new wave. Και πριν άκουγα, π.χ. σε μαγαζιά που συχνάζαμε για καφέ ή μπύρα, απλώς τότε άρχισα να τα εκτιμώ πιο πολύ. Στην πορεία των κόμικς βλέπουμε τον Μάρκο και τον Γόγο να μεγαλώνουν, να πηγαίνουν στρατό κλπ. Θα τους δούμε αργότερα με γυναίκες, παιδιά, σακούλες supermarket και την υπόλοιπη «φυσική εξέλιξη»; Η αλήθεια είναι ότι έχω πολλές ιδέες για τον Μάρκο. Όπως βλέπουμε φεύγει από την Σύρο, θα είναι στην Αθήνα όπου δεν θα λέγεται Hard Rock πλέον, γιατί αυτό ήταν συνδεδεμένο με το νησί. Το κακό είναι ότι δεν βγαίνουν πολλά χρήματα με αυτό και για να γίνουν όλα αυτά, θα πρέπει να έχω κάνει παράλληλα κι άλλες δουλειές, για να υπάρχουν τα χρήματα. Όπως, παραδείγματος χάριν, έγινε τώρα με την εικονογράφηση για τις εκδόσεις Καστανιώτη (Βασίλης Παπαθεοδώρου «Μα γιατί μου φταίνε όλα;! (Το βιβλίο της γκρίνιας)»), το οποίο βοηθάει να βγάζω κάποια χρήματα και μετά να κάνω και κάτι άλλο. Αν μπορούσα να ζω με το να κάνω μόνο τον Μάρκο, θα τον βλέπαμε να πηγαίνει μέχρι και στο γηροκομείο. Γενικά το «ψήνω» πολύ να φτιάξω και επόμενα επεισόδια σε πιο προσεγμένες εκδόσεις από τα τευχάκια και με επεισόδια μεγαλύτερα των 24 σελίδων που είναι μέχρι τώρα. Μου δίνεις πάσα για την επόμενη ερώτηση τώρα. Ένας μουσικός, π.χ. ροκ, τζαζ, θα χρειαστεί να παίξει στα μπουζούκια για να βγάλει τα προς το ζην και να κάνει αυτά που θέλει. Ένας φωτογράφος γάμους και βαφτίσεις. Υπάρχει κάτι αντίστοιχο για έναν σκιτσογράφο; Οι εικονογραφήσεις. Άλλες μπορεί να του αρέσουν και άλλες να μην του αρέσουν, αλλά είναι επαγγελματικό το θέμα. Και γραφιστικά ίσως, αλλά δεν είναι απαραίτητο όσοι ασχολούνται με την εικονογράφηση να έχουν και γνώσεις γραφιστικής. Κι εγώ γραφιστική σπούδασα, αλλά με εικονογράφηση ασχολούμαι. Πιστεύεις έχουν μειωθεί ή εξαλειφθεί οι «κολλημένοι» γονείς και δάσκαλοι που βλέπουμε στο Hard Rock; Όχι, πιστεύω ότι έχει γίνει χειρότερο και δεν μπορώ να το καταλάβω αυτό. Έχουν περάσει 20 χρόνια από τότε, βλέπεις μια μεγαλύτερη «ελευθερία» στο δρόμο, όπως π.χ. περισσότερα τατουάζ και piercing. Στα ‘90s αναγκαζόμουν να βγάζω τα σκουλαρίκια στο σχολείο και είχα φάει αποβολή για σκισμένο παντελόνι. Παρ' όλο όμως που βλέπεις τα τατουάζ στο δρόμο, πιστεύω ότι υπάρχει περισσότερος συντηρητισμός. Δεν ξέρω ποιος είναι ο λόγος που έχει γίνει αυτό, είναι ο φόβος για το πώς έχουν γίνει τα πράγματα, δεν ξέρω. Είδα τώρα τελευταία και αυτό με τον παπά τον επιδειξία. Η κοπέλα το δημοσιοποίησε και έπεσαν να τη φάνε. «Δεν γίνεται να φταίει ο παππάς!». Αυτά υπάρχουν χρόνια τώρα. Πόσο εύκολο είναι να εκδώσει κάποιος κόμικ στην Ελλάδα; Ειδικά αν δεν είναι με υπερήρωες με κάπα και κολάν; Είναι εύκολο νομίζω. Στην Ελλάδα δεν θα δεις τέτοια κόμικ, υπερηρωικά. Πιστεύω είναι εύκολο, αρκεί να κάνεις καλή δουλειά. Αν κάνεις καλή δουλειά, θα σε εκδώσουν. Εδώ βλέπω να εκδίδονται πράγματα, τα οποία δεν… Υπάρχει κι αυτή η άποψη ότι είμαστε κλίκα, αλλά αυτό δεν ισχύει. Αν πας στον Λευτέρη στο Jemma και κάνεις πραγματικά καλή δουλειά, θα σε εκδώσει. Προτιμάς να ασχολείσαι με δικό σου σχέδιο και σενάριο, σωστά; Ναι. Τόσα χρόνια που το κάνω, μόνο τώρα ασχολήθηκα με την εικονογράφηση καθαρά, όπως στο βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου, με τον οποίο δέσαμε και κάναμε μαζί τη δουλειά. Επόμενα σχέδια; Κάτι που ετοιμάζεις; Είδα ανέβασες κάτι στο Facebook για τον Henri de Toulouse-Lautrec. Θες να μας πεις κάτι γι’ αυτό; Δεν είναι κόμικ ο Toulouse-Lautrec. Έχει να κάνει με μια έκθεση αφίσας που θα γίνει στο μουσείο Μπενάκη τον Σεπτέμβριο. Μια έκθεση προς τιμήν του, που ξεκίνησε από την Γαλλία με 100 έργα και επέλεξαν και 16 άτομα από Ελλάδα, από διάφορους τομείς: εικαστικούς, designers, γραφίστες. Κι από τον χώρο των κόμικς, επέλεξαν εμένα. Για άλλα μελλοντικά σχέδια δεν έχω ιδέα. Έχω πολλές ιδέες, αλλά πρέπει να κοιτάξω και το βιοποριστικό κομμάτι. Σε βοηθάει το deadline; Ναι. Όταν ήμουν στο SoComic είχα καθημερινό deadline για 5 μέρες την εβδομάδα, για 7 μήνες. Στην αρχή είχα σκεφτεί «πώς θα το κάνω αυτό;» και είχα ετοιμάσει 30 στριπάκια, να έχω για έναν μήνα. Μόλις ξεκίνησε να δημοσιεύεται, είχα άλλα 30 έτοιμα. Κάποια στιγμή έφτασα να μην έχω για την επόμενη μέρα. Στην αρχή ήταν τρομακτικό αυτό, αλλά μετά από 1-2 εβδομάδες κυλούσε πολύ ωραία. Ήταν και η καλύτερη περίοδος επαγγελματικά, γιατί έκανα μόνο αυτό: Στριπάκια, ότι ήθελα και πληρωνόμουν γι’ αυτό. Το είχα προσαρμόσει πολύ ωραία στην καθημερινότητα μου: Ξυπνούσα, έπινα τον καφέ μου, έλεγα «τι θα κάνω σήμερα;», θα δω λίγη επικαιρότητα, είναι καλοκαίρι; Θα κάνω κάτι καλοκαιρινό. Πάσχα; Κάτι πασχαλινό. Οπότε το ετοίμαζα και το έστελνα κάθε απόγευμα. Το deadline πάντα βοηθάει. Αν και υπάρχουν φορές που λες «έχουμε καιρό» και τελικά παραδίδεις τελευταία μέρα. Μιλήσαμε για πολλά ακόμα: την «Ντόροθυ», όχι από τον «Μάγο του Οζ», αλλά από τη Σύρο, τον Αρκά και τη συνεργασία του με γνωστή εφημερίδα, μοιραστήκαμε συγκλίνουσες σκέψεις και ιδέες για την αξιοπρέπεια, τα «όχι» που πρέπει να λέγονται ειδικά σε μέσα που ξέρεις ότι προωθούν τον ναζισμό και δεν συμφωνείς, τους Last Drive, για τα έντυπα που θέλουν να πληρώνουν τους καλλιτέχνες με προβολή, για κάποια επόμενα σχέδια του, για τη φορολογία που δεν βοηθάει ιδιαίτερα να γίνουν πράγματα, τη γραβάτα του Καμμένου και πολλά ακόμα που δεν χωράνε εδώ. Υπάρχουν καλλιτέχνες που δεν σε κερδίζουν μόνο με τα έργα τους, αλλά και με τη συμπεριφορά και τον χαρακτήρα τους και ο Τάσος είναι ένας από αυτούς. Θέλω να ευχαριστήσω τον Τάσο για τη συζήτηση – συνέντευξη που μας παραχώρησε και ευελπιστώ να τα ξαναπούμε σύντομα, με την ευκαιρία της κυκλοφορίας κάποιου καινούριου επεισοδίου του “Hard Rock”! Και το σχετικό link...
  22. Τα ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΣΚΙΤΣΑ δεν είναι τίποτα άλλο απο ένα αλμπουμάκι που μαζεύει τα 77 πρώτα κόμικ-στριπ που δημοσιεύτηκαν στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ στο εβδομαδιαίο τετρασέλιδο ΚΑΡΕ-ΚΑΡΕ απο το πρώτο κιόλας φύλλο. Δεν εχω κριτική να κάνω όλοι ξέρουμε το τρελλό χιούμορ του Τάσου Μαραγκού,που εμένα μου αρέσει.Οπως έχει να κάνει σε τέτοιου είδους εκδόσεις που βασίζονται σε στριπ,αλλού γελάς,αλλού χαμογελάς,αλλού αδιαφορείς. Μερικές σελιδες ΚΑΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
  23. Ό,τι γράφει ο τίτλος: μια ανθολογία με σκίτσα του πρόσφατα χαμένου Γιάννη Καλαϊτζή, που ξεκινάνε από το Μάρτιο του 1963 στην εφημερίδα της Πανσπουδαστικής και φτάνουν έως τις 5/2/2016 στην Εφημερίδα των Συντακτών. Απλή και λιτή έκδοση σε χαρτί εφημερίδας και σχήμα μικρού μπλοκ ιχνογραφίας. Παραθέτω σκανάρισμα από μια εσωτερική σελίδα:
  24. Το επόμενο Σάββατο, 7/11, η Εφημερίδα των Συντακτών γιορτάζει τα 3 χρόνια της έκδοσής της και προσφέρει δώρο δύο τεύχη, ένα με τον Μπλεκ και ένα με τον Μικρό Ήρωα. Επίσης, ανακοινώνει και την αρχή της συνεργασίας της με τον κορυφαίο Έλληνα γελοιογράφο, Γιάννη Ιωάννου. Ορίστε και η καταχώρηση από τη σημερινή εφημερίδα (έχω σκανάρει το δεύτερο μισό της τελευταίας σελίδας της εφημερίδας, το υπόλοιπο δεν γράφει κάτι σημαντικότερο): Για την ώρα, δεν γνωρίζω κάτι επιπλέον. Ζητώ συγγνώμη αν το έχει ποστάρει κάποιος από πιο πριν. ΥΓ Μάλλον θα πω στο περίπτερο να μου την κρατήσει, γιατί προβλέπω να την αγοράσει κόσμος και κοσμάκης.
  25. Η Μέρα της Κρίσης στο ιταλικό Komikazen Γελοιογραφία του Αμερικανού Ted Rall, ενός από τους πιο επικριτικούς και πολιτικά τολμηρούς καλλιτέχνες ως προς την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ Συντάκτης: Γιάννης Κουκουλάς Το Φεστιβάλ Ρεαλιστικών Κόμικς της Ραβένας υποδέχεται τα ελληνικά κόμικς Ενα από τα σημαντικότερα γεγονότα στον χώρο των κόμικς είναι το Διεθνές Φεστιβάλ Ρεαλιστικών Κόμικς, Komikazen, που διεξάγεται κάθε φθινόπωρο στη Ραβένα της Ιταλίας και διευθύνεται από την, ελληνικής καταγωγής, Ηλέκτρα Σταμπουλή. Προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες και καλεσμένοι του είναι κατά κανόνα εμβληματικά ονόματα από τον χώρο της ένατης τέχνης. Φέτος, υπό το γενικό τίτλο «Η Γραμμή της Κρίσης» (8–11 Οκτωβρίου) το φεστιβάλ έχει θέμα του την κρίση στην Ευρώπη και στην κεντρική του έκθεση θα παρουσιαστούν τα έργα των 54 Ελλήνων καλλιτεχνών που δημοσίευσε το «Καρέ Καρέ» στη σειρά «Η Μέρα της Κρίσης». Αριστερά: Η αφίσα του φεστιβάλ, σχεδιασμένη από τον συνεπιμελητή της διοργάνωσης, Gianluca Costantini. Δεξιά: Το εξώφυλλο (σκίτσο από την ιστορία του Γιώργου Μελισσαρόπουλου) του καταλόγου με τα 54 έργα Ελλήνων καλλιτεχνών που δημοσιεύτηκαν στο Καρέ Καρέ Τα αποκαλούμενα ρεαλιστικά κόμικς αποτελούν ένα από τα πλέον διακριτά και ταχύτατα αναπτυσσόμενα είδη στον χώρο της ένατης τέχνης. Αν και συχνά τα όρια ανάμεσα στη δημοσιογραφία, τη μαρτυρία, το ντοκουμέντο και τη μυθοπλασία δεν είναι σαφή –κάτι τέτοιο θα ήταν άλλωστε αδύνατον σε μια μορφή τέχνης– ο όρος «ρεαλιστικά κόμικς» μπορεί να χρησιμοποιηθεί για έργα που χαρακτηρίζονται από την άμεση σχέση και επαφή τους με την κοινωνική, την πολιτική, την οικονομική πραγματικότητα και την έντεχνη αποτύπωση και καταγραφή της. Το Φεστιβάλ Ρεαλιστικών Κόμικς της Ραβένας, που πραγματοποιείται φέτος για ενδέκατη χρονιά, φιλοδοξεί να παρουσιάσει μια πλειάδα καλλιτεχνών που δημιουργούν τα έργα τους με το βλέμμα στραμμένο προς την πραγματικότητα και ρίχνει τα φώτα του στην ευρωπαϊκή κρίση. Μια κρίση που έχει μεγαλύτερο θύμα της και πιο χαρακτηριστικό της παράδειγμα την Ελλάδα. Η χώρα μας εκπροσωπείται στο φεστιβάλ από τον Soloup, έμπειρο γελοιογράφο και δημιουργό κόμικς που σημείωσε τεράστια επιτυχία πρόσφατα με το πολυβραβευμένο «Αϊβαλί» του, τον Γιάννη Ιωάννου, έναν από τους «ιδρυτές» και σημαντικότερους διαμορφωτές του ρεύματος της νέας ελληνικής πολιτικής γελοιογραφίας, που εδώ και 40 χρόνια πρωτοπορεί με τα σκίτσα και τα κόμικς του, τον πανεπιστημιακό και ερευνητή Γιάννη Μιχαηλίδη και τον γράφοντα. Σκίτσο του Τούρκου Cem Dinlenmiş που έχει στο επίκεντρο της θεματολογίας του τους αγώνες για τα πολιτικά δικαιώματα και την ελευθερία της έκφρασης Στην κεντρική έκθεση, που θα πραγματοποιηθεί στο Palazzo Ravaioli, το «Καρέ Καρέ» και η «Εφ.Συν.» θα έχουν την τιμητική τους καθώς θα φιλοξενηθούν, για πρώτη φορά συγκεντρωμένα, τα 54 μονοσέλιδα έργα Ελλήνων δημιουργών που δημοσιεύτηκαν στις σελίδες μας υπό τον γενικό τίτλο «Η Μέρα της Κρίσης». Η έκθεση συνοδεύεται από την κυκλοφορία καταλόγου στα ιταλικά, που περιλαμβάνει όλα τα ελληνικά κόμικς μεταφρασμένα ώστε να τα προσεγγίσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι επισκέπτες. Γιατί, όμως, το Φεστιβάλ της Ραβένας έχει επιλέξει ως κυρίαρχο θέμα του τα «ρεαλιστικά» κόμικς; «Το φεστιβάλ δεν έχει να κάνει τόσο με τον “ρεαλισμό” όσο με την πραγματικότητα. Yπήρξαν πολλοί καλεσμένοι μας, λόγου χάριν ο Dave McKean, που δεν μπορούμε να τους κατατάξουμε στον ρεαλισμό, αλλά σίγουρα σκιαγραφούν την πραγματικότητα. Ολα άρχισαν με μια έκθεση του Joe Sacco το 2002, η οποία είχε τεράστια απήχηση. Αναρωτηθήκαμε τότε γιατί συνέβη αυτό και συνεχίσαμε με τη Marjane Satrapi το 2003. Ανακαλύψαμε πως υπάρχει ένα καινούργιο κοινό που δεν έχει να κάνει με το κλασικό κόμικς, ούτε με τους υπερήρωες αλλά ούτε με την ωραία γραμμή καλλιτεχνών όπως ο Pratt. Είναι ένα κοινό που ενδιαφέρεται πρωτίστως για το θέμα και, αν και θεωρεί πως τα κόμικς είναι τέχνη, επιθυμεί να παρακολουθήσει τις μαρτυρίες των καλλιτεχνών και την καταγραφή της πραγματικότητας μέσω της δικιάς τους οπτικής γωνίας. Οταν ζωγραφίζεις, άλλωστε, δεν μπορείς να κρυφτείς. Επιπλέον, σπάσαμε και ένα κλασικό πρότυπο, καθώς το κοινό μας και οι καλλιτέχνες που παρουσιάζουμε δεν είναι μόνο νέοι αλλά και άνθρωποι μεγαλύτερων ηλικιών» απαντά στην «Εφ.Συν.» η καλλιτεχνική συνεπιμελήτρια (μαζί με τον Gianluca Costantini), Ηλέκτρα Σταμπουλή. Σκίτσο του Σουδανού Khalid Albaih Τι ανταπόκριση έχει ένα τέτοιο, ιδιαίτερο φεστιβάλ στην πόλη της Ραβένας και στην Ιταλία, μια χώρα με μεγάλη παράδοση στα κόμικς; «Θεωρείται το φεστιβάλ της πρωτοπορίας και της έρευνας. Στην Ιταλία έχει πάρα πολύ μεγάλη απήχηση. Μπορεί να μη δεις τις ουρές του Φεστιβάλ της Lucca ούτε το πλήθος των επισκεπτών της Βαβέλ, αφήνει όμως πάντα ένα στίγμα για την ποιότητά του, κυρίως, και όχι για την ποσότητα. Στην πόλη μάς θεωρούν λίγο εκκεντρικούς, η Ραβένα είναι μια επαρχιακή πόλη, ας πούμε σαν τα Ιωάννινα, που ξαφνικά γεμίζει με όλους αυτούς τους παράξενους επισκέπτες. Πρόπερσι είχαμε καλέσει 99 καλλιτέχνες και κάνανε ομαδική performance στην Πινακοθήκη, το θέμα ήταν “99%”, εμπνευσμένο από το Οccupy Wall Street, είχε παρά πολύ κόσμο, σαν διαδήλωση. Ε, ήταν εντυπωσιακό και παράξενο για την πόλη. Ειδικά, όταν αντί για απεριτίφ έφτασαν 99 πίτσες που τις φέρανε τα μηχανάκια. Γενικά είμαστε δικτυωμένοι σε όλη την Ευρώπη αλλά και σε χώρες όπως η Αίγυπτος, ο Λίβανος, η Τουρκία» επισημαίνει η Ηλέκτρα Σταμπουλή. Και σε ό,τι αφορά το πώς πρέπει να κρίνονται οι ιστορίες των ρεαλιστικών κόμικς, με όρους και κριτήρια δημοσιογραφίας ή τέχνης, μας απαντά: «Πάντα και με τα δύο. Μια καλή ιστορία δεν είναι ποτέ αρκετή, δεν φτάνει να είναι σημαντικό το θέμα. Το ίδιο συμβαίνει και με το σινεμά. Μάλιστα επειδή τα κόμικς στοιχίζουν πολύ λιγότερο, δεν συγχωρείται το mainstream, η έλλειψη καινοτομίας ή το να προσποιείσαι πως είσαι κάποιος άλλος. Εχει τεράστια σημασία ο τρόπος με τον οποίο θα υλοποιήσεις και θα σχεδιάσεις τα νοήματα και τις έννοιες της ιστορίας σου». Δεξιά: Σχέδιο του Soloup που μαζί με τον Γιάννη Ιωάννου είναι οι δυο Ελληνες δημιουργοί - επίσημοι καλεσμένοι του φεστιβάλ. Αριστερά: Σχέδιο της Kara Sievewright από τα νησιά Haida Gwaii, ακτιβίστριας για τα πολιτικά δικαιώματα και το περιβάλλον Ποια εικόνα αποκομίζει όμως για τα ελληνικά κόμικς στα χρόνια της κρίσης η Ελληνίδα διευθύντρια του Φεστιβάλ Komikazen μέσω της «Μέρας της Κρίσης»; «Μου έκανε εντύπωση ότι σε πολλές ιστορίες κυριαρχεί η μυθοπλασία, μια αφήγηση που θυμίζει παραμύθι. Σαν να λέει ο καλλιτέχνης “Το ζω αλλά δεν το πιστεύω, είναι παραμύθι”. Αναρωτήθηκα επίσης πού “κρύβονταν” όλοι αυτοί οι δημιουργοί, ήταν μεγάλη έκπληξη. Αυτή η δουλειά ανίχνευσης της δημιουργικότητας που συμπυκνώνεται σε αυτά τα κόμικς είναι πάρα πολύ σημαντική. Οπως έλεγε και ο Καμί “η ομορφιά δεν προκαλεί την επανάσταση αλλά θα φτάσει κάποτε η στιγμή που η επανάσταση θα έχει ανάγκη την ομορφιά”». Επομένως, παρά την κρίση, η κατάσταση των ελληνικών κόμικς εμπνέει αισιοδοξία; «Τα τελευταία χρόνια, αν και από την άλλη πλευρά της Αδριατικής, παρατήρησα μια ενδιαφέρουσα αλλαγή. Οταν μπήκα σε αθηναϊκό βιβλιοπωλείο πριν από μερικά χρόνια και είδα το Logicomix στα ευπώλητα βιβλία ένιωσα δέος. Θεωρώ πως η ελληνική κοινωνία είναι αρκετά εικονοκλαστική. Δεν διδάσκεται Ιστορία της Τέχνης στα σχολεία, το θέμα της τέχνης θεωρείται σημαντικό μόνο σε ό,τι αφορά τους αρχαίους ημών προγόνους. Δίνεται προσοχή και δείχνεται θαυμασμός μόνο στον λόγο. Ομως κάτι αλλάζει, μια τάση διαφαίνεται από τα εξώφυλλα των βιβλίων. Το “Αϊβαλί” του Soloup, η διασκευή του Χρόνη Μίσιου, θεμελιώνουν κάτι καινούργιο» τονίζει με ενθουσιασμό η Ηλέκτρα Σταμπουλή. Και συμπληρώνει: «Αξίζει ένα μεγάλο μπράβο στην “Εφ.Συν.” για το παράθυρο που ανοίγει κάθε εβδομάδα σε αυτό το νέο τοπίο». Η Ηλέκτρα Σταμπουλή γεννήθηκε στην Μπολόνια από γονείς πολιτικούς πρόσφυγες επί δικτατορίας. Είναι καλλιτεχνική επιμελήτρια του Komikazen Festival και σεναριογράφος. Εχει γράψει μικρές ιστορίες αλλά και graphic novels, μεταξύ των οποίων τα «Arrivederci, Berlinguer» («Αντίο Μπερλινγκουέρ»), «Pertini Fra le nuvole» («Ο Περτίνι στα σύννεφα») και το υπό έκδοση «Diario segreto di Pasolini» («Το κρυφό ημερολόγιο του Παζολίνι». Τον Νοέμβριο θα εκδοθεί στα ελληνικά το βιβλίο της «Μικρή Ιερουσαλήμ» από την Jemma Press. Εκτός από το Komikazen, τις μέρες αυτές βρίσκεται σε εξέλιξη (ολοκληρώνεται στις 15 Οκτωβρίου) η ομαδική έκθεση «Ελλάς» στην γκαλερί Tricromia της Ρώμης. Εξι Ελληνες καλλιτέχνες (Μιχάλης Κουντούρης, Θανάσης Πέτρου, Soloup, Θανάσης Δήμου, Πέτρος Χριστούλιας, Γιώργος Μπότσος) εκθέτουν τα έργα τους, εικονογραφήσεις, γελοιογραφίες και κόμικς για τη ζωή εν καιρώ κρίσης. Και όπως τονίζουν οι διοργανωτές, με τα έργα αυτά «καταγράφεται η ιδέα της κρίσης με μολύβια και χρώματα που τα ωθεί ένας άνεμος ελεύθερης σκέψης και βούλησης. Μέσω της Ελλάδας μπορούμε να κατανοήσουμε το μέλλον κάθε έθνους». Πηγή
×
×
  • Create New...

Important Information

By using this site, you agree to our Terms of Use.