Ο άνθρωπος που μεταμόρφωσε τον Spider-Man [Κατσικίδης Αθανάσιος, kathimerini.gr, 7/12/2025]

[ramirez]

Πρώην editor-in-chief της Marvel, θρυλικός σεναριογράφος και «πατέρας» ιστοριών που καθόρισαν διάσημους υπερήρωες, ο Τομ ΝτεΦάλκο μίλησε στο «Κ» λίγο πριν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο για το πρώτο του ταξίδι στην Αθήνα και στο AthensCon.

 

 

Είναι όλα τους «παιδιά» του... Ιστορικά εξώφυλλα

κόμικς από το έργο του ΝτεΦάλκο.

 

 

Στον κόσμο των κόμικς υπάρχουν δημιουργοί που άφησαν απλώς το αποτύπωμά τους και εκείνοι που διαμόρφωσαν ολόκληρες γενιές αναγνωστών. Ο Τομ ΝτεΦάλκο ανήκει αναμφίβολα στη δεύτερη κατηγορία. Με αφορμή την παρουσία του στην επέτειο των 10 χρόνων του AthensCon (5-7 Δεκεμβρίου / Τάε Κβον Ντο) και σε μια εκτενή και εγκάρδια συζήτηση μαζί του, ο άνθρωπος που άνοιξε νέους ορίζοντες στο σύμπαν της Marvel μιλάει για τα πρώτα του βήματα στον κόσμο των κόμικς, την πηγή έμπνευσης πίσω από τα λόγια εμβληματικών ηρώων, αλλά και την έλλειψη δημιουργικότητας στις πρόσφατες μεταφορές γνωστών κόμικ χαρακτήρων στη μεγάλη οθόνη.

 

 

Η καριέρα σας στον κόσμο των κόμικς ξεκινά το 1972, ενώ εκτείνεται σε περισσότερες από πέντε δεκαετίες. Τι σας τράβηξε αρχικά στον κόσμο των εικονογραφημένων ηρώων;

 

Αρχικά με γοήτευσαν τα κόμικς όταν τα είδα τις εφημερίδες. Στην Αμερική, για πολλά χρόνια οι καθημερινές εφημερίδες είχαν όλα αυτά τα κόμικς, όπως το Dick Tracy, το Prince Valiant, το The Phantom και το Pogo. Σε κάποια φάση, ο ξάδελφός μου μου έδωσε ένα κόμικ με έναν χαρακτήρα που λεγόταν Batman και, θυμάμαι, με τρόμαξε πολύ. Όταν στη Β΄ Δημοτικού μάς ζήτησαν να ζωγραφίσουμε μια εικόνα, εγώ σκίτσαρα έναν μεγάλο βράχο και ένα πλοκάμι που βγαίνει από πίσω του. Ο δάσκαλος το κοίταξε και είπε: «Τι στο καλό είναι αυτό;». Και εγώ απάντησα: «Αυτό είναι ένας εξωγήινος πλανήτης. Υπάρχει ένα τέρας πίσω από τον βράχο που περιμένει τους αστροναύτες να εμφανιστούν». Ο δάσκαλος δεν εντυπωσιάστηκε, αλλά εγώ ήξερα ότι πάντα θα γινόμουν συγγραφέας∙ απλώς δεν είχα ιδέα τι είδους συγγραφέας.

 

Σε παλαιότερη συνέντευξή σας είχατε πει ότι ένα από τα πιο δύσκολα κομμάτια της δουλειάς σας είναι όταν περνάτε ολομόναχος οκτώ με δέκα ώρες μπροστά σε μια «λευκή» σελίδα. Πόσο βαθιά βυθίζεστε στον κόσμο για τον οποίο γράφετε;

 

Όταν παλαιότερα ο εικονογράφος Ρον Φρενζ και εγώ δουλεύαμε στο Amazing Spider-Man, μιλούσαμε για ώρες στο τηλέφωνο για τον κεντρικό χαρακτήρα, τον Πίτερ Πάρκερ, και μετά συζητούσαμε για όλους τους ανθρώπους στη ζωή του. Περνούσαμε πολύ χρόνο προσπαθώντας να καταλάβουμε τι ήθελαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, πώς ακριβώς ξεδιπλωνόταν η ζωή τους∙ πρέπει να σκάψεις πολύ βαθιά για να βρεις την «αλήθεια» σε αυτά τα πράγματα. Ως ενήλικες, μας είναι πολύ δύσκολο να πιστέψουμε σε πραγματικούς ήρωες, αλλά ως συγγραφείς είναι δουλειά μας να σας πείσουμε ότι αυτοί οι τύποι υπάρχουν πραγματικά. Οπότε πρέπει να τους κάνουμε όσο το δυνατόν πιο αληθινούς.

 

Από όλους τους χαρακτήρες που έχετε βοηθήσει να δημιουργηθούν ή να επαναπροσδιοριστούν, όπως ο Spider-Man και ο Thor, για ποιον είστε πιο περήφανος;

 

Είναι πάντα δύσκολο να καταλάβεις ποιος είναι αυτός για τον οποίο είσαι πιο περήφανος, γιατί όλοι είναι παιδιά μας. Αυτή που συχνά ξεχωρίζω είναι η Spider-Girl, δηλαδή η κόρη του Πίτερ Πάρκερ και της Μέρι Τζέιν. Όταν δουλεύαμε με τον Ρον Φρενζ στο πρώτο τεύχος της, ήταν για ένα περιοδικό που λεγόταν What If? και νομίζαμε ότι θα ήταν η μόνη ιστορία της Spider-Girl. Παρ’ όλα αυτά, δημιουργήσαμε ένα ολόκληρο σύμπαν γύρω από αυτόν τον χαρακτήρα, εισαγάγαμε μια σειρά από δευτερεύοντες χαρακτήρες και κάναμε μια τόσο ολοκληρωμένη δουλειά, που ο εκδότης το είδε και είπε: «Αυτό είναι ένα πιλοτικό επεισόδιο για μια ολοκαίνουργια σειρά». Και ο Ρον και εγώ δεν το είχαμε καν σκεφτεί τότε. Αυτή η σειρά συνεχίστηκε για περίπου 13 χρόνια σε διάφορες μορφές.

 

Όταν γράφατε για τη Spider-Girl, ανησυχούσατε μήπως το κοινό είχε συνδέσει έντονα την ταυτότητα του Spider-Man με τον Πίτερ Πάρκερ και, γενικότερα, με μια παραδοσιακά ανδρική παρουσία;

 

Όχι ιδιαίτερα. Πάντα πίστευα ότι, αν η δημιουργική ομάδα αφοσιωθεί πραγματικά στον χαρακτήρα και κάνει τον κόσμο του χαρακτήρα να φαίνεται πολύ πραγματικός, και παράλληλα διασκεδάζει κάνοντάς το, το ίδιο θα κάνουν και οι αναγνώστες. Δεν με απασχολούσαν οι «παραδοσιακοί ήρωες», δεν είχα κάποιου τέτοιου είδους ανησυχία.

 

 

Ο ίδιος ο Τομ ΝτεΦάλκο σχεδιασμένος ως σούπερ ήρωας.

 

 

Ποιον από τους εμβληματικούς ήρωες για τους οποίους έχετε γράψει σενάρια νιώθετε ότι καταλαβαίνετε πιο βαθιά και γιατί;

 

Νομίζω ότι κατάλαβα καλύτερα τον Spider-Man, επειδή όλη η σειρά είναι χτισμένη πάνω στην έννοια της ευθύνης. Και μπορώ να καταλάβω κάποιον που αγωνίζεται να είναι όσο πιο υπεύθυνος μπορεί. Ο Πίτερ Πάρκερ, ξέρετε, είχε την τάση να βρίσκει το «σκοτεινό σύννεφο» πίσω από κάθε «φωτεινή πλευρά» και νομίζω ότι πολλοί από εμάς είμαστε ακριβώς έτσι: Όταν τα πράγματα πάνε καλά, ψάχνουμε για το κακό που θα εμφανιστεί. Είναι, λοιπόν, ένας χαρακτήρας που είναι εύκολο να τον αγαπήσεις, να τον καταλάβεις και να θέλεις να περάσεις χρόνο μαζί του.

 

Όταν γράφετε τους διαλόγους, χρησιμοποιείτε εμπειρίες από την πραγματική σας ζωή;

 

Ναι, φυσικά. Όταν γράφεις ένα μηνιαίο κόμικ, χρησιμοποιείς ό,τι μπορείς: παίρνεις την εφημερίδα, ανοίγεις την τηλεόραση στις ειδήσεις και ακούς προσεκτικά τις συζητήσεις των ανθρώπων γύρω σου∙ βασίζεσαι σε οποιαδήποτε ατάκα μπορείς να βρεις εκεί έξω. Πρέπει να ομολογήσω ότι πολλές φορές με τη Spider-Girl βασίστηκα σε μία από τις ανιψιές μου και σε διαλόγους που είχε με τον πατέρα της. Έκλεψα τις ιδέες και τις έβαλα στα κόμικς.

 

Σήμερα βλέπουμε πολλούς νέους υπερήρωες να «έρχονται» και να «φεύγουν» χωρίς να τραβούν την προσοχή για πολύ. Τι πιστεύετε ότι επιτρέπει σε χαρακτήρες όπως ο Spider-Man και ο Thor να παραμένουν διαχρονικά αγαπητοί;

 

Νομίζω πως αυτό που κάνει ορισμένους χαρακτήρες να διαρκούν για πολύ καιρό είναι το ότι είναι «μονοθεματικοί». Όπως είπα, ο Spider-Man είναι μια ιστορία που αφορά την ευθύνη. Οι Fantastic Four είναι μια ιστορία που αφορά μια οικογένεια σε κρίση. Ο Thor είναι μια ιστορία για έναν γιο που αγωνίζεται να κερδίσει την αποδοχή του πατέρα του, και αυτό είναι ένα παγκόσμιο θέμα με το οποίο όλοι έχουμε ασχοληθεί – είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά. Επίσης, ο Iron Man είναι μια ιστορία για μια καλύτερη ζωή μέσω της επιστήμης. Αν ένας χαρακτήρας έχει ένα ισχυρό φιλοσοφικό υπόβαθρο, ένα θέμα, θα αντέξει στον χρόνο.

 

Μία από τις καθοριστικές στιγμές στο σύμπαν του Spider-Man ήταν η επιστροφή του στη δράση με «μαύρη στολή». Πώς καταλήξατε σε αυτή την ιδέα;

 

Η «μαύρη στολή» έχει μια πολύ ιδιαίτερη ιστορία. Σε κάποιο σημείο, ένας θαυμαστής με το όνομα Ράντι Σούλερ υπέβαλε ένα σενάριο στο οποίο ο Spider-Man αποκτούσε μια στολή απόκρυψης. Δεν ήταν η «μαύρη στολή» που είδατε, αλλά ήταν μια ιδέα, και συνεργάστηκα μαζί του για να προσπαθήσουμε να τη μετατρέψουμε σε ιστορία. Μερικά χρόνια αργότερα, η Marvel πούλησε την άδεια για δημιουργία παιχνιδιών στη Mattel και αποφασίσαμε να κάνουμε αυτή τη μεγάλη περιπέτεια που ονομάζεται Secret Wars. (Το σχέδιο ήταν οι χαρακτήρες να πάνε σε ένα μέρος που ονομάζεται Battleworld και όταν επιστρέψουν, όλοι να έχουν αλλάξει.)

 

Καθώς εξετάζαμε τους χαρακτήρες προσπαθώντας να καταλάβουμε τι αλλαγές έπρεπε να κάνουμε, ο Τζιμ Σούτερ, που ήταν ο σεναριογράφος της σειράς και editor-in-chief εκείνη την εποχή, είπε: «Ίσως να δώσουμε στον Spider-Man εκείνη τη στολή που τον κάνει αόρατο». Διάβασε το σενάριο και είπε: «Ναι, δεν μου αρέσει αυτή η στολή που περιγράφεται στο σενάριο». Και προσέλαβε μια ομάδα εικονογράφων για να δημιουργήσουν το δικό τους κόνσεπτ για μια στολή «απόκρυψης» και ένας κύριος ονόματι Μάικ Ζεκ σχεδίασε τη «μαύρη στολή». Έπειτα, ο Ρον Φρενζ τη σχεδίασε για πρώτη φορά σε ένα κόμικ. Έτσι, η «μαύρη στολή» είχε πολλούς διαφορετικούς δημιουργούς. Όταν μου ανατέθηκε η ιδέα να γράψω το πρώτο επεισόδιο, απλώς αυτοσχεδίασα.

 

Η «μαύρη στολή» εκείνη την εποχή είχε κάποιες επιπλέον ειδικές δυνάμεις και πήγα στον Σούτερ και του είπα: «Ποιο είναι το μυστικό αυτών των δυνάμεων;». Και μου απάντησε: «Εσύ είσαι ο συγγραφέας, σκέψου κάτι». Εκείνες τις μέρες, διάβαζα τυχαία ένα άρθρο για τις φάλαινες και τους συμβιωτικούς οργανισμούς που έχουν σχέση με τις φάλαινες. Τηλεφώνησα στον Ρον Φρενζ και του είπα: «Το κοστούμι μπορεί να τα κάνει όλα αυτά επειδή είναι στην πραγματικότητα ένας εξωγήινος συμβιωτικός οργανισμός». Και ο Ρον είπε: «Τέλεια. Τι είναι ένας εξωγήινος συμβιωτικός οργανισμός;». Και ξεκινήσαμε από εκεί και καθώς προχωρούσαμε, φτιάχναμε την ιστορία.

 

Αναφέρατε τον θαυμαστή που σας έδωσε την ιδέα. Πώς ισορροπήσατε ανάμεσα στις προσδοκίες των θαυμαστών σας και στο δημιουργικό σας ένστικτο;

 

Πριν κυκλοφορήσει η «μαύρη στολή», λάβαμε ένα σωρό μηνύματα μίσους και σε κάποιο σημείο ο κύριος από το ταχυδρομείο ήρθε με δύο σάκους με αλληλογραφία και τους έριξε στο γραφείο μου. Και είπε: «Δεν ξέρω τι έκανες, αλλά μην το ξανακάνεις ποτέ». Σε αυτούς τους σάκους υπήρχαν γράμματα από κάθε είδους αναγνώστες που είχαν ακούσει ότι θα αλλάζαμε τη στολή του Spider-Man και όλοι έλεγαν ότι η Marvel το είχε παρατραβήξει και ότι δεν θα ξαναγόραζαν ποτέ ξανά κόμικς. Πίεζαν να μην αλλάξουμε το (κόκκινο) κοστούμι, αλλά σκέφτηκα ότι έπρεπε να πούμε την ιστορία αυτού του «εξωγήινου συμβιωτικού οργανισμού». Mου είπαν ότι οι πωλήσεις του Spider-Man θα πέσουν και ότι θα είχα πρόβλημα, αλλά εξακολουθούσα να πιστεύω ότι έπρεπε να πούμε τη σωστή ιστορία. Όταν τελικά την κυκλοφορήσαμε, είχα ήδη προβλέψει το πότε ο Spider-Man θα χωριζόταν από τον «συμβιωτικό οργανισμό». Όμως όταν κυκλοφόρησε η «μαύρη στολή», έγινε γρήγορα πολύ δημοφιλής στους θαυμαστές. Ήθελαν να την κρατήσουμε. Έτσι έπρεπε να αυτοσχεδιάσουμε και πάλι.

 

Κατά τη διάρκεια της θητείας σας ως αρχισυντάκτης της Marvel, ποιο ήταν το μεγαλύτερο ρίσκο που πήρατε;

 

Το Marvel Masterworks, η έκδοση βιβλίων με σκληρό εξώφυλλο δηλαδή. Αυτά ήταν τα πρώτα βιβλία με σκληρό εξώφυλλο που κυκλοφόρησε η Marvel και ήμουν πεπεισμένος ότι οι θαυμαστές θα τα λάτρευαν – όταν ήμουν παιδί, το μόνο που μπορούσα να ονειρευτώ ήταν τα κόμικς και τα βιβλία με σκληρό εξώφυλλο που υπήρχαν στις βιβλιοθήκες. Πάντα παίρναμε ρίσκα και κυκλοφορούσαμε περιοδικά όπως το Marvel: The Year in Review, το οποίο πρότεινα να ονομάσουμε Year in Review. Μάλιστα, κάποιος μου είπε: «Τι νομίζεις ότι είσαι; Το περιοδικό Time;» και του απάντησα: «Ναι, ας προσποιηθούμε ότι είμαστε το περιοδικό Time». Επίσης, είχαμε τα τεύχη με τα «μαγιό της Marvel» και πάντα σκεφτόμασταν τρελά πράγματα. Πρέπει να συνεχίζεις να δοκιμάζεις πράγματα και μερικές φορές μαθαίνεις περισσότερα από τις αποτυχίες σου παρά από τις επιτυχίες σου.

 

Υπάρχουν χαρακτήρες ή ιστορίες που μετανιώσατε που δεν αναπτύξατε ή που έπρεπε να κόψετε;

 

Ναι, υπάρχουν πολλοί που θα ήθελα να είχα μείνει μαζί τους. Έκανα το Spider-Girl για 13 χρόνια. Θα μπορούσα να το κάνω για άλλα 13. Επίσης, στο Fantastic Four στο οποίο δουλεύαμε ο Πολ Ράιαν και εγώ, περνούσαμε πολύ καλά και οι πωλήσεις αυξάνονταν κάθε μήνα. Η Marvel πήρε κάποιες επιχειρηματικές αποφάσεις που μας ανάγκασαν να το σταματήσουμε. Ακόμα, δούλευα σε ένα βιβλίο που λεγόταν Green Goblin και η Marvel αποφάσισε ότι ήθελε να επαναφέρει τον αρχικό Green Goblin, οπότε έπρεπε να ακυρώσουν το βιβλίο μου, το οποίο πουλούσε αρκετά καλά εκείνη την εποχή. Κάθε φορά που κάτι ακυρωνόταν, πάντα ευχόμουν να είχε συνεχιστεί.

 

Πώς είναι να βλέπετε σήμερα την προσαρμογή των διαλόγων σας στη «μεγάλη» οθόνη;

 

Δεν προσαρμόζουν πραγματικά τους διαλόγους μου. Γράφουν τους δικούς τους διαλόγους και νομίζω ότι οι ταινίες της Marvel είναι, ως επί το πλείστον, πολύ διασκεδαστικές. Ακόμα και οι κακές είναι πολύ διασκεδαστικές. Σήμερα, δημιουργούν τα δικά τους «σύμπαντα» και η δική τους εκδοχή του Thor είναι πολύ διαφορετική από τη δική μου εκδοχή.

 

Πιστεύετε ότι μια ταινία έχει τη δύναμη να γοητεύσει τους θαυμαστές όπως ένα κόμικ;

 

Πιστεύω ότι μια ταινία έχει τη δύναμη να γοητεύσει επειδή είναι ταινία. Και πιστεύω ότι είναι περισσότεροι οι θαυμαστές των ταινιών από όσους έχουν διαβάσει ποτέ κάποιο κόμικ. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν τους εαυτούς τους οπαδούς της Marvel, αλλά δεν έχουν διαβάσει ποτέ κόμικς.

 

Μιλήσαμε για αρκετούς χαρακτήρες που διαμορφώσατε. Υπάρχει κάποιος που πιστεύετε ότι αξίζει να γίνει ταινία και έχει παραβλεφθεί;

 

Σε κάποια φάση επρόκειτο να κάνουν μια ταινία για έναν χαρακτήρα που ο Ρον Φρενζ και εγώ είχαμε δημιουργήσει, τη Silver Sable. Και σκέφτηκα πως αυτή θα μπορούσε να είναι μια υπέροχη ταινία επειδή είναι σαν μια γυναικεία εκδοχή του Τζέιμς Μποντ, αλλά δεν προχώρησε ποτέ. Συνέχισαν να αναπτύσσουν την ιδέα, αλλά δεν βρήκαν ποτέ το σενάριο που τους άρεσε. Ωστόσο, και μερικοί από τους χαρακτήρες που βγήκαν σε ταινίες δεν ήταν τόσο δυνατοί όσο θα μπορούσαν να είναι, όπως ο Kraven the Hunter και ο Morbius. Νομίζω ότι αυτοί οι χαρακτήρες έπρεπε να περάσουν από τη γραφομηχανή άλλη μία φορά.

 

Συνοψίζοντας και αντί να παραθέσω μια παραδοσιακή τελευταία ερώτηση, πώς πιστεύετε ότι ο Spider-Man ή ο Thor θα αποχαιρετούσαν τους Έλληνες αναγνώστες σας;

 

Ο Spider-Man θα έλεγε: «Ηang loose from your friendly neighborhood Spider-Man» (σ.σ. κλασική ατάκα του ήρωα). Και ο Thor θα κοίταζε και θα έλεγε: «I am needed elsewhere».

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[albert]

@ ramirez Το έχω φιλοξενήσει  και στα εξώφυλλα του περιοδικού Κάππα της Καθημερινής