(Πώς δεν θα έρθει) Το τέλος του κόσμου [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 16/03/2024]

[ramirez]

Ένας επιστήμονας, στρατευμένος στον αγώνα για τη σωτηρία του πλανήτη, και ένας πολυβραβευμένος δημιουργός κόμικς συζητούν για το τέλος του κόσμου και την (μικρή) πιθανότητα να το αποφύγουμε.

 

 

 

 

«Περιβαλλοντική κρίση», «κλιματική αλλαγή», «πράσινη ανάπτυξη» κ.ά. είναι εκφράσεις που βρίσκονται πλέον στο καθημερινό λεξιλόγιο αλλά το περιεχόμενό τους δεν γίνεται πλήρως κατανοητό από το ευρύ κοινό. Στο «Ένας κόσμος χωρίς τέλος» (μετάφραση: Φωτεινή Βλαχοπούλου, εκδόσεις Κριτική, 196 σελίδες) οι Jean-Marc Jancovici και Christophe Blain προσπαθούν να εξηγήσουν αυτές τις έννοιες με χιουμοριστικό και εκλαϊκευτικό τρόπο. Με πολλά ιστορικά στοιχεία, με πληθώρα αριθμητικών δεδομένων, με έξυπνα διαμορφωμένα διαγράμματα και πίνακες επιχειρούν να περιγράψουν το παρόν του πλανήτη και να προβλέψουν το μέλλον του πριν να είναι αργά.

 

Το «Χωρίς τέλος» του τίτλου τους διαβάζεται περισσότερο ως ευχή παρά ως αισιόδοξος εφησυχασμός, καθώς οι περιγραφές τους αποδεικνύουν ότι το τέλος θα έρθει σύντομα και οδυνηρά αν δεν υπάρξουν ριζικές αλλαγές στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη σχέση μας με το περιβάλλον, την παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας, τη χρήση των καυσίμων κ.λ.π. Ο Jancovici άλλωστε, είναι ένας διάσημος μηχανικός στη Γαλλία που έχει αφιερώσει τη ζωή του σε ζητήματα περιβάλλοντος, κλίματος και ενέργειας, κυρίως μέσω του οργανισμού «The Shift Project», ενός δραστήριου think tank με βασικούς στόχους, μεταξύ άλλων, την μείωση των ορυκτών καυσίμων, την κριτική στον καταναλωτισμό και τον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων των σύγχρονων κοινωνιών. Αρωγός του στο «Ένας κόσμος χωρίς τέλος» είναι ο Christophe Blain («Isaac the Pirate», «Gus and His Gang», «Les Ogres», «Weapons of Mass Diplomacy» κ.ά.), βραβευμένος με Harvey (2009) και νικητής δύο βραβείων στο Φεστιβάλ της Αγκουλέμ (2002, 2013), ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Γάλλους δημιουργούς κόμικς που έχει συνεργαστεί κατά το παρελθόν με μεγάλα ονόματα όπως ο Lewis Trondheim και ο David B. Και για να είμαστε ακριβείς, ο Blain κλέβει την παράσταση καθώς κατορθώνει με το πανέξυπνο χιούμορ του, σαρκαστικό όσο χρειάζεται και αυτοσαρκαστικό επίσης, να διατηρήσει αμείωτο το ενδιαφέρον της ανάγνωσης παρά την εξαντλητική παράθεση πληροφοριών που θα καταντούσαν κουραστικές, ενδεχομένως και ακατάληπτες, χωρίς την ευφυή οπτικοποίησή τους.

 

 

 

 

Επιπλέον, με το χιούμορ διασώζονται και ορισμένα, τουλάχιστον αμφισβητούμενα, συμπεράσματα του Jancovici, ο οποίος συχνά παρασύρεται από τον ενθουσιασμό του και οδηγείται σε αμφιλεγόμενες προτροπές όπως αυτή για την επέκταση χρήσης της πυρηνικής ενέργειας. Παρόμοιες άστοχες γενικεύσεις υπάρχουν αρκετές· «Η ύπαρξη περισσότερων κατοικιών ευνόησε το διαζύγιο», γράφει ο Jancovici παραβλέποντας την κοινωνική διάσταση του φαινομένου, η «αραβική άνοιξη» περιγράφεται απολίτικα και υπερβολικά απλοϊκά, οι εργατικοί και κοινωνικοί αγώνες υποβαθμίζονται και οι όποιες κοινωνικές αλλαγές ερμηνεύονται με βάση τις ενεργειακές μεταβολές κ.ά. Αυτό που αποδυναμώνει περισσότερο τα επιχειρήματά του ωστόσο, είναι μια προσπάθεια ερμηνείας του κόσμου ως ενιαίας ολότητας ανεξαρτήτως τάξεων, κοινωνικών ανισοτήτων, διαφορετικών ταχυτήτων ανάπτυξης και βιοτικών επιπέδων λες και όλοι είναι εξίσου υπεύθυνοι για τα προβλήματα του πλανήτη ή έχουν τις ίδιες δυνατότητες παρέμβασης και δράσης για τη λύση τους. Επιπλέον, ως προς τα αμιγώς επιστημονικά ζητήματα όπως η λεγόμενη κλιματική αλλαγή, θα εξυπηρετούσε η παράθεση και ορισμένων αντίθετων απόψεων ώστε ο αναγνώστης να διαμορφώσει τα δικά του συμπεράσματα. Σε κάθε περίπτωση όμως, το «Ένας κόσμος χωρίς τέλος» πρόκειται για ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο-εργαλείο σε μια εξαιρετικά προσεγμένη έκδοση την οποία απογειώνουν τα μοναδικά σχέδια του Christophe Blain.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...