Ποπάυ: Ο πρώτος ηπερήρωας των παιδιών γίνεται σήμερα 94 ετών! Αχαιοί τον σκιαγραφούν στην «Π» [Μακρή Νικόλ, pelop.gr, 17/01/2023]

[ramirez]

Σαν σήμερα η πρώτη εμφάνιση του θρυλικού καρτούν, του πιο καλοσυνάτου, ηθικού και δυνατού υπερήρωα, που γεννήθηκε ένα βράδυ στο μυαλό του Elzie Segar υπό το φως μιας λάμπας πετρελαίου.

 

 

 

 

Στις 17 Ιανουαρίου του 1929 κάνει την παρθενική του εμφάνιση ο πιο διάσημος ναυτικός καρτούν και κινουμένων σχεδίων σε μορφή εικονογραφημένου. Ο Ποπάυ, ο δημοφιλέστερος ναύτης στον κόσμο γίνεται σήμερα 94 ετών και μπορεί να είναι «δυνατός μέχρι το τέλος» όπως ο ίδιος λέει σε ένα από τα συνθήματά του, ωστόσο δεν φαίνεται να πλησιάζει στη γραμμή τερματισμού σύντομα!

 

 

 

 

Ο Ποπάυ δημιουργήθηκε οκτώ μήνες πριν από το κραχ του χρηματιστηρίου τον Σεπτέμβριο του 1929. Στις 17 Ιανουαρίου εκείνης της χρονιάς, έκανε το ντεμπούτο του σε δεύτερο ρόλο σε μια σειρά κόμικς που δημοσίευσε η εφημερίδα της Νέας Υόρκης «Evening Journal», και τελικά έγινε ο πιο δημοφιλής χαρακτήρας στο comic strip του EC Segar με τίτλο «Thimble Theatre» προκαλώντας ντελίριο ενθουσιασμού στους τότε πιτσιρικάδες. Οι θαυμαστές του αντισυμβατικού ναύτη που καπνίζει την πίπα του μπορεί να μην το γνωρίζουν αυτό, αλλά ο Popeye και η Olive Oyl βασίστηκαν σε πραγματικούς ανθρώπους που ζούσαν κοντά στο σπίτι του Segar.

 

 

 

 

Το 1870 ο Γερμανός χημικός Erich von Wolf εξέτασε την ποσότητα σιδήρου που είχε το σπανάκι, καθώς κατέγραφε τα ευρήματά του κατά λάθος τοποθέτησε ένα δεκαδικό που αύξησε την περιεκτικότητα σιδήρου στο σπανάκι μετατρέποντάς το σε υπερτροφή, και αυτός ήταν και ο λόγος που ο Ποπάυ ξεκίνησε να τρώει σπανάκι όταν χρειαζόταν σούπερ δύναμη. Οι θαυμαστές του Ποπάυ περίμεναν με ανυπομονησία τη στιγμή που ο ναύτης θα απλώσει το χέρι του στην κονσέρβα με το σπανάκι για να γίνει υπερήρωας και να λύσει τα προβλήματά του. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Ποπάυ γνώρισε ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία καθώς τα καρτούν εμψύχωναν και ανέβαζαν το ηθικό των Αμερικανών στρατιωτών, όμως κάποια από αυτά περιείχαν προσβλητικά και ρατσιστικά σχόλια για τους Ιάπωνες, οι οποίοι στα καρτούν αποκαλούνταν «Jap-pansies». Μετά τον θάνατο του δημιουργού του το 1938, διάφοροι άλλοι καλλιτέχνες ανέλαβαν το σχεδιασμό του θρυλικού καρτούν προσθέτοντας τη δική τους πινελιά.

 

 

 

 

Τρεις αχαιοί συμπολίτες μιλούν σήμερα στην εφημερίδα «Πελοπόννησος» για τον πιο καλοσυνάτο, ηθικό και δυνατό υπερήρωα, που γεννήθηκε ένα βράδυ στο μυαλό του Elzie Segar υπό το φως μιας λάμπας πετρελαίου.

 

 

Δημήτρης Μακρής, συλλέκτης:«Ο Ποπάυ

είναι ένας από τους πιο αγαπητούς ήρωες των κόμικς»

 

 

 

 

«Ο Castor Oyl (ο αδερφός της Όλιβ) έψαχνε για έναν ναύτη για να διευθύνει το πλοίο του», λέει ο αρχειοφύλακας και συγγραφέας του Ποπάυ Φρεντ Γκραντινέτι, για τον εμβληματικό χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων. Ο φανταστικός ναύτης που τρώει σπανάκι εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη ταινία κινουμένων σχεδίων τον Ιανουάριο του 1929. Αργότερα εμφανίστηκε σε τηλεοπτικά κινούμενα σχέδια, κόμικς, arcade και βιντεοπαιχνίδια. Μεγάλο μέρος των εμπορευμάτων του Ποπάυ που πλημμύρισε τα ράφια των καταστημάτων αμέσως μετά τη δημιουργία του έγιναν πολύτιμα συλλεκτικά αντικείμενα. Ο Grandinetti γράφει για τον Ποπάυ από το 1983 και δημοσιεύει σε διάφορα περιοδικά, εφημερίδες και ιστότοπους. Έχει επίσης συγγράψει πολλά βιβλία σχετικά με το θέμα, συμπεριλαμβανομένων των «Popeye the Collectible» και «Popeye: An illustrated Cultural History».

 

Ο Ποπάυ είναι ένας από τους πιο αγαπητούς ήρωες των κόμικς. Το κοινό τον αγάπησε γιατί ήθελε πάντοτε την νόμιμη τάξη και υπερασπιζόταν πάντοτε με σθένος την αρραβωνιαστικιά του Όλιβ όταν η ίδια βρισκόταν σε κίνδυνο. Κάθε φορά που βρισκόταν σε μπελάδες έτρωγε σπανάκι το οποίο του έδινε μια υπεράνθρωπη δύναμη για να υπερασπιστεί και να σώσει τελικά την αγαπημένη του. Ένα είδος ιππότη των κόμικς που υπερασπίζεται ακόμα και την πόλη από άλλους εχθρούς και όχι μόνο την Όλιβ από τον Βρούτο. Είναι ένας ήρωας που είναι διαρκώς ενάντια στο κακό και σε καμιά  περίπτωση ο ίδιος δεν είναι παραβατικός. Όταν δει ότι πάνε να καταλάβουν την εξουσία, ότι πάνε να ληστέψουν τράπεζες, επεμβαίνει.

 

 

 

 

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να τον αγαπήσει ο κόσμος γιατί είναι ηθικός, είναι τίμιος, δεν φαίνεται να έχει πάθη ιδιαίτερα, δεν πίνει, μόνο που καπνίζει την ναυτική του πίπα. Μετά από χρόνια μεταφέρθηκε στην τηλεόραση με τεράστια  επιτυχία, ο κόσμος περίμενε τα κινούμενα σχέδια εκτός του τυπωμένου κόμικ του δημιουργού Έλζι Κράισλερ Σίγκαρ. Αν από κάποιους ιθύνοντες κάποια επεισόδια χαρακτηρίστηκαν τοξικά – γιατί μην ξεχνάμε πρωτίστως ότι ο Ποπάυ απευθύνεται σε παιδιά – καλά έκαναν και τα απαγόρευσαν. Τα παιδιά είναι η πιο ευαίσθητη μερίδα της κοινωνίας μας και δεν είναι απαραίτητο να έχουν προσλαμβάνουσες από αμφιλεγόμενα ζητήματα. Θυμάμαι όταν έπαιζε ένα επεισόδιο στην τηλεόραση, αν είχε και άλλο επεισόδιο να προβάλει έβγαζε τον Ποπάυ στο κέντρο σαν μετάλλιο, σαν νόμισμα καπνίζοντας δυο φορές την πίπα του (με τον χαρακτηριστικό ήχο), όπου σήμαινε ότι έχει και άλλο επεισόδιο και οι τηλεθεατές χαίρονταν πολύ.

 

 

Γιάννης Καραμπίτσος, σκηνοθέτης:

Ποπάυ: «Ο περιπλανώμενος Ιουδαίος»

 

 

 

 

Ο Ποπάυ ήταν ένα από τα πολλά διαβάσματά μου στην παιδική ηλικία μαζί με Μίκυ Μάους, Μπλεκ, Όμπραξ, Ζαγκόρ κ.λ.π. παιδική λογοτεχνία, κλασικά εικονογραφημένα κ.λ.π. Τα πάντα βασικά. Δημιούργημα του αμερικάνου σκιτσογράφου Έλζι Σίγκαρ (1894-1938) που το 1919 «ζωντανεύει» στο χαρτί ένα κόμικ για μια τυπική αμερικάνικη οικογένεια, την Όϊλ, στην οποία «εισχωρεί» 10 χρόνια μετά ο παρείσακτος μονόφθαλμος ναύτης, ο «περιπλανώμενος Ιουδαίος» (όπως και ο δημιουργός του) Ποπάυ, σύμβολο του πανίσχυρου περιθωριακού όπως σημειώνει και ο δάσκαλός μου Βασίλης Ραφαηλίδης, πρωτοξάδελφος του Σαρλό, που ξέρει να αντλεί δύναμη από την αδυναμία του και να παραμένει ο εαυτός του σε πείσμα όλων των αλλοτριωτικών μηχανισμών που δρουν γύρω του με όπλα το χιούμορ, το ήθος και το σπανάκι για το χατίρι της αγαπημένης του «δυναμικής ασχημούλας» Όλιβ και σε μάχη με τον ανταγωνιστή του Βρούτο.

 

Εκφραστής της «διαφορετικότητας» ο Ποπάυ στα κόμικς, μέσω του μεγάλου καρτουνίστα Μαξ Φλάισερ στη δεκαετία του '30 «μεταφέρεται» στο κινούμενο σχέδιο, κατά πολλούς αποτέλεσε προπομπό των υπερηρώων παρ' όλη την «ιδιαιτερότητά του». Ο πολύ σημαντικός και αγαπημένος σκηνοθέτης Ρόμπερτ Άλτμαν σκηνοθετεί τον «Ποπάυ» το 1980, μια αμφιλεγόμενη όσον αφορά τις κριτικές αλλά σημαντική ταινία, και δημιουργεί ένα χωριό που μέχρι σήμερα είναι τουριστικό μέρος.

 

 

 

 

Ο «Ποπάυ» αποτέλεσε την ιδανική πηγή διασκέδασης για παιδιά και όχι μόνο, με μεγάλη δημοφιλία που εκτίναξε και το σπανάκι στις πωλήσεις που δεν ήταν από την αρχή στον «μύθο», αλλά έτριβε το κεφάλι μιας κότας και έπαιρνε δύναμη από την τύχη της. Ένα από τα πιο γνωστά «απαγορευμένα» επεισόδια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου ήταν αυτό με τίτλο «Seein’ Red, White ‘n Blue». Είναι το μοναδικό επεισόδιο στο οποίο ο Ποπάυ και ο Βρούτος ενώνουν τις δυνάμεις τους, μοιράζονται μία κονσέρβα σπανάκι για να δείρουν τους Ιάπωνες στρατιώτες που παρουσιάζονται σαν καρικατούρες με μεγάλα γυαλιά και πεταχτά δόντια, ενώ κάποια επεισόδια λογοκρίνονται επειδή οι Αφροαμερικάνοι παρουσιάζονται με εμφανώς ρατσιστικό τρόπο. Δεν ήταν αντιπροσωπευτικό το επεισόδιο και γιατί συνεργάζεται με τον Βρούτο ο Ποπάυ, αν και έχει ενδιαφέρον αυτό, και γιατί χρησιμοποιήθηκε η σειρά κάπως σαν προπαγάνδα. «Δικαιολογείται» λόγω της ιδιαιτερότητας της εποχής και των συνθηκών, και επειδή η έμφαση δινόταν στην ψυχαγωγία σε ένα μεγάλο βαθμό. Αυτό που μένει σήμερα είναι η ιδιαίτερη ποιότητα και απόλαυση που ξεχειλίζει από το ήθος, την καλοσύνη και το χιούμορ αυτής της δημιουργίας.

 

 

Λεωνίδας Λιόλιος, υπεύθυνος lioliosbooks.gr, συλλέκτης

«Ο κόσμος ταυτίστηκε με τον Ποπάυ γιατί ήταν αληθινός»

 

 

 

 

Η γέννηση του Ποπάυ υποθετικά έγινε το 1929 από τον Έλζι Κράισλερ Σίγκαρ, μετά από 10 χρόνια είχαν αρχίσει να φτιάχνονται στις εφημερίδες της Νέας Υόρκης της Αμερικής αυτά τα κόμικς, μόνο που δεν είχαν ήρωα ακόμη τον Ποπάυ…Το 1929 πρωταγωνιστεί ο Ποπάυ γιατί είχε μεγάλη επιτυχία στον κόσμο. Ήταν μια δύσκολη χρονιά το 1929 λόγω της οικονομικής κρίσης στην Αμερική και η δημιουργία του Ποπάυ είχε μεγάλη επιτυχία, γιατί φτιάχτηκε πάνω στα πρότυπα που ήθελαν εκείνη την περίοδο οι δημιουργοί του. Στην Ελλάδα ήρθε το 1973 από τον Γιάννη Δραγούνη και έκανε μεγάλη επιτυχία, τον λάτρεψε ο κόσμος.

 

 

 

 

Στον Β' παγκόσμιο πόλεμο φτιάχτηκαν κόμικς που προσπάθησαν να προσβάλουν τους Αφροαμερικάνους και τους Γιαπωνέζους, αυτό ήταν ένα τεράστιο πρόβλημα και χρησιμοποιήθηκαν τα κόμικς Ποπάυ για να κερδίσουν τον πόλεμο οι Αμερικάνοι. Ο Ποπάυ δεν ήταν ακριβώς ένα δημιούργημα υπερήρωα γιατί ήταν μονόφθαλμος, χωρίς οδοντοστοιχία, με κακόηχη φωνή, φαινομενικά λοιπόν ήταν ένα καρτούν το οποίο φαινόταν αληθινό. Η δική μου θέση είναι η εξής: Τα κόμικς και όλα τα βιβλία που απευθύνονται και σε παιδιά θεωρώ ότι θα πρέπει να δίνονται σε αυτά φυσικά αλλά θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία με τους γονείς. Το διάβασμα των κόμικς ενδεχομένως να εγκλωβίσει την σκέψη των παιδιών και να προκύψουν προβλήματα που να μην καταλάβει κανείς.

 

 

 

 

Οι γονείς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί γιατί μπορεί τα κόμικ να έχουν ισχυρή επίδραση στα παιδιά. Έχω αναμνήσεις και βιώματα εδώ και 70 χρόνια που τώρα πια καταλαβαίνω την επίδρασή τους στον χαρακτήρα μου. Ένας ειδικός που είχε το περιοδικό Βαβέλ έγραψε ότι τα κόμικς αποτελούν ένα εκφραστικό μέσον της υπερβολής, είναι τέχνη που βασίζεται στο περιθώριο της επίσημης κουλτούρας και αυτό είναι το πρόβλημα. Όπως δήλωσα παραπάνω το καρτούν χρησιμοποιήθηκε κατά των Ιαπώνων και των Αφροαμερικάνων από τους Αμερικάνους, κάλλιστα αυτό μπορεί να μεταφερθεί και σε άλλες κοινωνικές ομάδες. Τα παιδιά θα πρέπει με την βοήθεια των γονιών να ερμηνεύουν και να αναλύουν τα κόμικς γιατί ο ρεαλισμός τους δεν είναι δεδομένος. Στα απαγορευμένα επεισόδια του Ποπάυ θα βάλω το πρόσημο πλην επομένως.

 

 

 

 

 

 

Και το σχετικό link...