«Berserk»: ωδή στη βαρβαρότητα [Ιατρού Γιάννης, efsyn.gr, 18/06/2021]

[ramirez]

Σκοτεινοί κόσμοι, αλλόκοσμα πλάσματα, υπερφυσικά στοιχεία, υπεράνθρωπες δυνάμεις και ανθρώπινοι ήρωες. Αυτά είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που έκαναν το «Berserk», το magnum opus ενός από τους κορυφαίους δημιουργούς σκοτεινής επικής φαντασίας της γενιάς του, Κεντάρο Μιούρα, να ξεχωρίζει και τον πρόσφατο χαμό του να αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό στον παγκόσμιο χάρτη της 9ης Τέχνης.

 

 

 

 

Θλίψη προκάλεσε σε εκατομμύρια αναγνώστες ανά τον κόσμο μια είδηση που έσκασε σαν κεραυνός εν αιθρία την 21η Μαΐου του 2021: ο Κεντάρο Μιούρα, δημιουργός του θρυλικού μάνγκα – όπως λέγονται στην Ιαπωνία τα κόμικ – «Berserk», άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία μόλις 54 ετών, από οξεία αορτική ανατομή. «Πήγα να ανοίξω έναν τόμο του "Berserk" μόλις τώρα, και φαντάστηκα για μια στιγμή πως κάθε σελίδα του βιβλίου ήταν κενή, για να θυμίσω στον εαυτό μου πως έτσι ξεκινούσε κάθε σελίδα από τις χιλιάδες σελίδες του. Ήταν ένας συγγραφέας και καλλιτέχνης ονόματι Κεντάρο Μιούρο που σκέφτηκε, που διάλεξε, που δούλεψε για να γεμίσει αυτές τις σελίδες με ένα έπος θάρρους, κομψότητας, τρόμου, περιπέτειας, αγάπης, λύτρωσης, επιμονής, φιλίας, χιούμορ – ένα έπος γεμάτο αντιφάσεις: όμορφο, γκροτέσκο, ευφάνταστο, κοσμικό», έγραψε ο Καρλ Χορν, επί σειρά ετών επιμελητής της αμερικανικής έκδοσης για την Dark Horse, αυτού που ήταν ένα έργο ζωής για τον Μιούρα – ένα έργο ζωής που τον συντρόφευε μέχρι τον θάνατο.

 

 

 

 

Ο δημιουργός και το έργο του

Γιος καλλιτεχνών, ο Μιούρα γεννήθηκε το 1966 στην πόλη Τσίμπα της ομώνυμης περιφέρειας της Ιαπωνίας. Η καλλιτεχνική του φύση εκδηλώθηκε από πολύ νωρίς, αφού ήδη από τα 10 χρόνια του σχεδίασε το μάνγκα «Miuranger», στο πλαίσιο μιας σχολικής έκδοσης που μοιραζόταν στους συμμαθητές του. Μέχρι να ενηλικιωθεί, είχε ήδη αρκετό υλικό της αγαπημένης του τέχνης να επιδείξει. Γι’ αυτό και ο Τζορτζ Μορικάουα, δημιουργός του δημοφιλέστατου αθλητικού μπόξινγκ μάνγκα «Hajime no Ippo», το οποίο συνεχίζει την κυκλοφορία του από το 1989 μέχρι σήμερα, τον δέχτηκε ως βοηθό του για να τον απορρίψει λίγο αργότερα: «Δεν έχω να σου διδάξω κάτι που δεν ξέρεις ήδη», του είπε. Στα μάτια του ο Μιούρα ήταν ήδη ένας ολοκληρωμένος καλλιτέχνης, ένας έτοιμος μανγκάκα – ο ιαπωνικός όρος για τους δημιουργούς κόμικς.

 

 

Το «Berserk» ξεκίνησε να δημοσιεύεται στο περιοδικό «Monthly Animal House» το 1989,

και από το 1992 μέχρι σήμερα στο διάδοχο «Young Animal». Την αγγλική έκδοση σε τόμους ανέλαβε η Dark Horse,

ενώ στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει οι πρώτοι 5 τόμοι από τις εκδόσεις Anubis.

 

 

Την ίδια στιγμή, το μυαλό του Μιούρα δεν μπορούσε να ξεκολλήσει από το σχέδιο του χαρακτήρα που είχε εδώ και λίγο καιρό απεικονίσει στα χαρτιά του: έναν σκοτεινό πολεμιστή με ένα γιγαντιαίο σπαθί, που έμελλε να γίνει το σήμα κατατεθέν του έργου του. Πριν ξεκινήσει να δουλεύει στο «Berserk», είχε ήδη καταχωρίσει στην εργογραφία του μερικές σύντομες δουλειές: το «Futabi» που του χάρισε το πρώτο του βραβείο στον διαγωνισμό του πιο γνωστού εβδομαδιαίου περιοδικού μάνγκα στην Ιαπωνία, «Weekly Shonen Magazine», το «NOA» και το «Oro». Ο δρόμος προς την καταξίωση όμως άνοιξε με την πρώιμη εκδοχή του «Berserk» για τον εκδοτικό οίκο Hakusensha, με τον οποίο έμελλε να συνεργαστεί για τα επόμενα 32 χρόνια.

 

 

 

 

Ιστορία για… δυνατά στομάχια

Ήδη από τις πρώτες σελίδες του «Berserk», οι οποίες πρωτοδημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Monthly Animal House» το 1989, το ταλέντο του νεαρού καλλιτέχνη ξεχείλιζε. Δεν ήταν ούτε η σκοτεινή, αλλόκοσμη αισθητική που προσέδιδε με τις εικαστικές του ικανότητες, σχεδιάζοντας με την ιδιαίτερη τεχνοτροπία του βδελυρούς και ανόσιους δαίμονες, φρικιαστικούς νεκροζώντανους, ούτε οι σοκαριστικές έως και προβοκατόρικες σκηνές ωμής – ωμότατης! – βίας ή αλογόκριτου γυμνού, ούτε ακόμα ο καλοσχεδιασμένος πρωταγωνιστής, ο Γκατς (στα αγγλικά Guts που σημαίνει «άντερα»), ο σκυθρωπός και μυώδης «Μαύρος Ξιφομάχος» με το σημάδι στον λαιμό που διαρκώς στάζει αίμα, το προσθετικό χέρι-οπλοστάσιο και το γιγαντιαίο σπαθί του. Ήταν το γεγονός ότι, σε κάθε επόμενο κεφάλαιο, τα ερωτήματα πλήθαιναν σε τέτοιο βαθμό που η αβεβαιότητα μετατρεπόταν σε σιγουριά ότι εδώ υπάρχει μια ιστορία που περιμένει να ειπωθεί. Αν η βίαιη εισαγωγή σε έναν κόσμο σκοτεινό, ζοφερό και μάταιο, καθώς και η γνωριμία με έναν ήρωα που διψάει για αίμα χωρίς προφανή αιτία εκ πρώτης όψεως ξενίζουν, η συνέχεια αποζημιώνει και με το παραπάνω. Διότι όσο το νήμα της πλοκής ξετυλίγεται, το ίδιο συμβαίνει και στην αφηγηματική δεινότητα του δημιουργού που άφησε έντονο στίγμα στη μυθοπλασία επικής φαντασίας της εποχής μας.

 

 

 

 

Η πρωτοτυπία του Μιούρα ήταν ότι πέταξε τους αναγνώστες του εξ αρχής στα πολύ βαθιά νερά της ιστορίας του, για να έρθει τρεις τόμους αργότερα να προσφέρει το πολυπόθητο σωσίβιο. Έτσι, ενώ έχουμε πάρει μια καλή γεύση από έναν κόσμο μυστηριακό και υπερβατικό, μεταφερόμαστε ξαφνικά σε ένα περιβάλλον γνώριμο και οικείο για να παρακολουθήσουμε πώς ξεκίνησαν όλα. Στη «Χρυσή Εποχή» το σκηνικό αλλάζει. Βρισκόμαστε σε ένα κλασικό μεσαιωνικό σκηνικό, με επιβλητικά κάστρα, ευγενείς και αριστοκράτες, πολέμους και μισθοφόρους. Τίποτα δεν προμηνύει τη μετάλλαξη του κόσμου που μας έδειξε από την κλειδαρότρυπα ο Μιούρα – το υπερφυσικό στοιχείο, αν όχι ανύπαρκτο, είναι το λιγότερο διακριτικό.

 

Ένα καραβάνι μισθοφόρων τυχαίνει να εντοπίσει τον νεογνό τότε πρωταγωνιστή, ο οποίος μεγαλώνει γνωρίζοντας μόνο τον πόλεμο, τη σφαγή και τον θάνατο. Και την προδοσία. Ένα περιστατικό σεξουαλικής κακοποίησης σε πολύ μικρή ηλικία και το έντονο συναίσθημα της προδοσίας θα είναι κάποια από τα πολυάριθμα στίγματα που θα αποσπάσει στην ταραγμένη του πορεία, της οποίας γινόμαστε μάρτυρες. Η δύναμη και η σκληρότητα καταλήγουν για εκείνον άμυνα και αυτοσκοπός, χωρίς ωστόσο να καταφέρει ποτέ να ξεφύγει από τους εφιάλτες του. Αυτή η ατέρμονη πάλη είναι άλλωστε ένα από τα κεντρικά στοιχεία της σειράς. Σύντομα θα γίνει μέλος στην ανερχόμενη «Συντροφιά του Γερακιού», έναν στρατό μισθοφόρων από νεαρούς συνομηλίκους του, με τους οποίους θα έρθει κοντά και θα ανακτήσει μέρος της χαμένης του εμπιστοσύνης – για να την ξαναχάσει. Κομβικός είναι ο ρόλος του αρχηγού Γκρίφιθ, του «Λευκού Γερακιού», ενός μυστηριώδους νεαρού με αγγελική ομορφιά, αξεπέραστες στρατηγικές ικανότητες και μοναδικό ηγετικό χάρισμα. Η προσωπικότητά του και οι φιλοδοξίες του θα γοητεύσουν τον Γκατς, ο οποίος ακόμα αναζητά τον εαυτό του.

 

 

 

 

Επηρεάστηκε και επηρέασε

Κοπιώδης παρά δύσκολη θα χαρακτηριζόταν η επιχείρηση ανεύρεσης των πολυάριθμων επιρροών και αναφορών στο έργο του Μιούρα. Μπορεί να πρόκειται για ένα καλότεχνο ψηφιδωτό με ποικίλα και ενδεχομένως ετερόκλητα συνθετικά στοιχεία, παραμένει εν τούτοις δέσμιο των ευρύτατων ερεθισμάτων που δεχόταν σε διάφορες συγκυρίες ο εμπνευστής τους. Ως βασική πηγή έμπνευσής του μνημονεύει τον γνωστότερο ίσως ήρωα του εν λόγω είδους: τον Κόναν τον Βάρβαρο. Παραδόξως, η κύρια επιρροή του ήταν η ταινία του 1982 με τον Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ και τα μυθιστορήματα του Ρόμπερτ Χάουαρντ, αλλά όχι τα κόμικς με τον γνωστό ήρωα. Μαζί με ταινίες όπως το Excalibur (1981) και το Willow (1988), αλλά και το Star Wars, του έδωσαν να καταλάβει πως ιστορίες σαν αυτές προϋποθέτουν μια ξεκάθαρη εικόνα του φανταστικού κόσμου στον οποίο οραματίζεσαι να εντάξεις τους ήρωες και την αφήγησή σου. Άλλες επιρροές ήταν κλασικά μάνγκα όπως το «Devilman» και το «Hokuto No Ken» (Fist of the North Star), αλλά και τα μάνγκα για νεαρά κορίτσια (shojo) όπως το «Ρόδο των Βερσαλιών», απ’ όπου αποκόμισε την εκφραστική εικαστική απόδοση των συναισθημάτων. Αντίστροφα, σύγχρονες σειρές μάνγκα με μεγάλη απήχηση όπως το δημοφιλέστατο «Attack On Titan», το «Vinland Saga» και το «Black Clover», αλλά ακόμα και το προβαλλόμενο στο Netflix αμερικανικής παραγωγής «Castlevania», οφείλουν την ύπαρξή τους στην απήχηση του «Berserk». Το ίδιο ισχύει και για βιντεοπαιχνίδια, όπως το Devil May Cry και τo Final Fantasy VII.

 

 

 

 

Το τέλος μιας εποχής

Ύστερα από 30 χρόνια, 40 τόμους, πολυάριθμα βραβεία, δύο τηλεοπτικές σειρές, τρεις ταινίες και εκατομμύρια πωλήσεις (η Dark Horse ανακοίνωσε το 2018 πως το «Berserk» αποτελεί τον τίτλο με τις περισσότερες πωλήσεις στην ιστορία του εκδοτικού οίκου), εύκολα καταλαβαίνει κανείς πως το κενό που αφήνει μετά τον πρόωρο θάνατο του δημιουργού του θα είναι δυσαναπλήρωτο. Αν θα μείνει ημιτελές ή όχι μένει να φανεί, αφού η ανακοίνωση των συνεργατών του από το Studio Gaga, το εργαστήριο που ίδρυσε για την παραγωγή του «Berserk», αφήνει ανοιχτό το σχετικό ενδεχόμενο.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...