Search the Community

Και μια πρώτη ματιά στο νέο του κόμικς. Διασχίζω την πόρτα του διαμερίσματος που μένει ο κομίστας Vittorio Giardino με τη σύζυγό του Γκαμπριέλα στα προάστια της Μπολόνια. Είναι Τρίτη, τέλη Απρίλη, κάνει ασυνήθιστο κρύο για μένα, συνηθισμένο για την Μπολόνια. Γύρω στους 5 βαθμούς Κελσίου και βρέχει. Τρέμω λιγάκι, αλλά προσπαθώ να φαίνομαι κουλ. Συναντώ από κοντά ένα από τα είδωλά μου, έναν θρυλικό κομίστα, πολυβραβευμένο, πολυδημοσιευμένο, που οι αστυνομικές, κατασκοπευτικές και ερωτικές ιστορίες τις οποίες κατασκεύασε από τη δεκαετία του 1970 έως σήμερα συνεισέφεραν με τον δικό τους τρόπο σ’ αυτό που ορίζουμε ως καθαρή γραμμή (ligne claire) στα κόμικς. Υπάρχει μια κομψότητα στα κόμικς του Giardino, η οποία αντί να κάνει θόρυβο για την επιδεξιότητά της – αποτέλεσμα σκληρής εξάσκησης – βιώνεται ανεπιτήδευτα. Μια παράξενη ηρεμία, αταραξία διαπερνά τις σελίδες του. Η καθαρή γραμμή του σχεδίου παντρεύεται με την καθαρή γραμμή της αφήγησης. Οι ιστορίες είναι εντούτοις πολύπλοκες, γεμάτες δράση, οι ήρωες σχεδιασμένοι με προσοχή, οι εκφράσεις των προσώπων αδρές, η κινησιολογία των χαρακτήρων, ο περιβάλλων χώρος, τα κτίρια, οι λεπτομέρειες στα αντικείμενα: έπιπλα, ρούχα, παπούτσια, μεταφορικά μέσα, τα πάντα σχεδιασμένα ώστε να αποδίδουν μέχρι και την πιο μικρή λεπτομέρεια με ακρίβεια. Όλες, όμως, αυτές οι ποιότητες έχουν άλλη γεύση στις σελίδες του Giardino. Η καταβύθιση του αναγνώστη σε αυτές θυμίζει εκείνη τη μοναδική στιγμή της γευσιγνωσίας ενός εξαιρετικού ποτού, που πρέπει πρώτα να το μυρίσεις, να το ανακινήσεις και ύστερα να το γευτείς προσεκτικά, αφήνοντάς το να απελευθερώσει όλα τα αρώματα και τις ποιότητές του στο στόμα σου. Ο 78χρονος Vittorio Giardino μού χαμογελά και με καλωσορίζει. Αδύνατον να μην παρατηρήσω πόσο μοιάζει εξωτερικά με έναν από τους πιο αγαπητούς ήρωές του, τον γοητευτικό και εσωστρεφή κατάσκοπο Μαξ Φρίντμαν. Μόνο που τώρα το μούσι δεν είναι κόκκινο, αλλά άσπρο. Με συστήνει στη σύζυγό του Γκαμπριέλα, καθόμαστε στο καθιστικό με θέα τον βρεγμένο και καταπράσινο από τις κέλτιδες δρόμο. Φέρνει μπισκότα και χυμό. Τι γυρεύω εδώ; Τον Giardino τον μάθαμε στην Ελλάδα από το ιστορικό περιοδικό κόμικς Βαβέλ όπου δημοσιεύτηκαν αρκετές ιστορίες του, με το περιοδικό να εκδίδει το 1990 το επικό του κόμικς «Ουγγρική ραψωδία», μια περιπέτεια του κατασκόπου Μαξ Φρίντμαν, κι ένα πολύ σημαντικό άλμπουμ για την πορεία του Giardino. Το κόμικς αυτό απέσπασε πολλές διακρίσεις και αναγνωρισιμότητα, ενώ συγχρόνως σηματοδότησε και μια μεταστροφή τού δημιουργού από το αστυνομικό στο κατασκοπευτικό είδος, με εντατικές αλλαγές στη σκηνογραφία και στην ατμόσφαιρα των ιστοριών του. Το 2022 η Jemma Press ξεκίνησε να κυκλοφορεί στα ελληνικά σε έγχρωμες, πολύ όμορφα επιμελημένες εκδόσεις (σε μεταφράσεις του Γαβριήλ Τομπαλίδη και μεταφραστική επιμέλεια του Γιάννη Μιχαηλίδη) τις υπόλοιπες ιστορίες του Μαξ Φρίντμαν. Κάπου εκεί, τον Απρίλιο του 2022, του πήρα συνέντευξη και σχεδίασε και το εξώφυλλο του τεύχους 824 της ATHENS VOICE. Την ίδια χρονιά έγραψε ένα κείμενο για τις διακοπές του στη Χαλκιδική τη δεκαετία του 1970 για το καλοκαιρινό τεύχος της εφημερίδας. Διατηρήσαμε μια όμορφη επικοινωνία με ανταλλαγή καρτών και ευχών σε γιορτές, μέχρι που αποφάσισα να πάω στην Ιταλία για το Φεστιβάλ Κόμικς της Νάπολης συνδυάζοντάς το με ένα ταξίδι με τρένο στη βόρεια Ιταλία. Και να ’μαι τώρα να πίνω χυμό στο σπίτι ενός ζωντανού θρύλου των κόμικς συζητώντας μαζί του για κόμικς και ταξίδια ανακατεύοντας γαλλικά, αγγλικά και καμιά δεκαριά ιταλικές λέξεις. Μια και ο ίδιος δεν μιλά αγγλικά, η σύζυγός του αναλαμβάνει χρέη διερμηνέα. Vittorio Giardino: Εκλεπτυσμένη καθαρή γραμμή Ο Giardino, γεννημένος το 1945, μπήκε σε ώριμη ηλικία στα κόμικς εγκαταλείποντας μια σίγουρη καριέρα ως τεχνικός μηχανημάτων βιομηχανικής παραγωγής. Δεινός αφηγητής από τα πρώτα του βήματα, βρήκε το σχεδιαστικό του στιλ που τον έκανε αναγνωρίσιμο στα τέλη της δεκαετίας του 1970 με τις ιστορίες του ιδιωτικού ντετέκτιβ Σαμ Πέτζο. Η καθαρή του γραμμή απογειώνεται με την επιδέξια χρήση του μαύρου χρώματος και των σκιάσεων να μας δίνουν κάποια υπέροχα καρέ και το σενάριό του να αποπνέει επιρροή από hard-boiled αμερικανικά μυθιστορήματα, όπως αυτά του Ντάσιελ Χάμετ και του Ρέιμοντ Τσάντλερ. Ο ίδιος δεν κατονομάζει ως επιρροές του τα ιερά τοτέμ της καθαρής γραμμής, τον Ερζέ και τον Έντγκαρ Τζέικομπς, αν και δεν παραλείπει να αποτίσει τιμή σε αυτούς τους μεγάλους κομίστες όταν μπορεί (στη σελίδα 20 του «No Pasarán!», η κόρη του Φρίντμαν διαβάζει τον «Μπλε λωτό» του Τεν Τεν φερ’ ειπείν). Επιρροές του κατά τον ίδιο, οι πρώιμες ιστορίες του «Μίκυ Μάους» που έφτιαξε ο Φλόυντ Γκόντφρεντσον και τα κόμικς του Ούγκο Πρατ. Σε ότι αφορά την ατμόσφαιρα και τη μυθιστορηματική υφή ίσως και να έχει δίκιο για τον Πρατ. Όσο στιλίστας είναι στο σχέδιο, άλλο τόσο είναι και στο σενάριο αφήνοντας να παρεισφρήσουν πράγματα που αγαπά ή τον διαμόρφωσαν, υπηρετώντας πάντα τη συνέχεια της πλοκής: έναν στίχο από το ποίημα «Bohémiens en voyage» του Μπωντλαίρ στην «Ουγγρική ραψωδία», μια αναφορά σε πολεμική φωτογραφία του Ρόμπερτ Κάπα από τον Ισπανικό εμφύλιο στο «No Pasarán!» ή στον Χέμινγουεϊ. Εκτός από τον Σαμ Πέτζο και τον Μαξ Φρίντμαν, δημιούργησε επίσης μεταξύ άλλων τις σειρές με πρωταγωνιστή τον Τζόνας Φινκ και τη «Little Ego». Η μεν πρώτη, που θεωρείται και αριστούργημα, αποτελεί το απαύγασμα της ικανότητας του Ιταλού δημιουργού να πλάθει αφηγήσεις ενταγμένες σε ιστορικό πλαίσιο. Η πλοκή εκτυλίσσεται στην Πράγα του σταλινισμού με τον Εβραίο Τζόνας Φινκ και την οικογένειά του να βιώνουν διώξεις και καταπίεση από το καθεστώς με την κατηγορία της «αντεπαναστατικής» δράσης. Η σειρά βραβεύτηκε τόσο με το βραβείο Alph Art στη Angoulême (1995) όσο και με το ζηλευτό βραβείο Harvey στο San Diego Comic Con (1998). Η δε «Little Ego», μια σειρά ερωτικών φαντασιώσεων – στην ουσία μια παρωδία του «Little Nemo» του Ουΐνσορ ΜακΚέι – αποτελεί μια δοξαστική προς τον έρωτα σειρά με τις ονειρικές περιπέτειες της πρωταγωνίστριας (όλα συμβαίνουν στον ύπνο της με την ίδια να ξυπνάει στο τελευταίο καρέ) να περιλαμβάνουν εκούσιες και ακούσιες αναφορές στην ερμηνεία των ονείρων και την ψυχανάλυση. Οι περιπέτειες του Μαξ Φρίντμαν του Vittorio Giardino Τον εσωστρεφή, γοητευτικό, συχνά αντιφατικό, ταλαιπωρημένο από ένα κουραστικό παρελθόν και πλέον αποσυρμένο στη Γενεύη, Γαλλοεβραίο κατάσκοπο Μαξ Φρίντμαν τον γνωρίζουμε στην αρχή της «Ουγγρικής ραψωδίας» (Βαβέλ 1990) τον Φλεβάρη του 1938, ενώ η Ευρώπη ζει στην αγωνία ενός φρικτού επερχόμενου πολέμου. Ο ίδιος αποζητά την ηρεμία του σπιτιού του στη Γενεύη και τη συντροφιά της μικρής κόρης του, εντούτοις πάντα κάπως μπλέκει σε μια περιπέτεια. Για τις υπηρεσίες αντικατασκοπίας οι εχθροπραξίες έχουν ξεκινήσει ήδη. Θύμα τους το γαλλικό δίκτυο «Ραψωδία» στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας. Ποιος έχει βάλει στόχο τα μέλη του; Οι Σοβιετικοί; Οι ναζί; Μετά από πολλές πιέσεις ο Μαξ Φρίντμαν ταξιδεύει στη Βουδαπέστη για να το ανακαλύψει. Ήδη από το τρένο της άφιξης γίνεται μάρτυρας μιας δολοφονίας, για να συνειδητοποιήσει με τον πιο άμεσο τρόπο ότι η πόλη στην οποία έφτασε μόλις έχει γίνει ένα υπόγειο πεδίο μάχης μεταξύ ναζί και Γάλλων κατασκόπων. Αρχές καλοκαιριού του 1938, και με την «Πύλη της Ανατολής» (Jemma Press, 2023) τον συναντάμε μετά την περιήγησή του στο Αιγαίο, όπου βρέθηκε στο τέλος της προηγούμενης ιστορίας, να φτάνει στην Ιστανμπούλ. «Πόλη» για τους Έλληνες, «Κατώφλι» για τους Πέρσες, «Πόρτα της ευτυχίας» για τους Αρμένιους και τους Κούρδους, στην κοσμοπολίτικη Κωνσταντινούπολη έχει βρει καταφύγιο ο κυνηγημένος από τον Στάλιν και τους κατασκόπους του μηχανικός Στερν. Ο Φρίντμαν θα μπλεχτεί και σ’ αυτήν την περιπέτεια προσπαθώντας να τον σώσει με τη βοήθεια της αινιγματικής Μάγδα Βίτνιτζ. Οι περιπέτειες του Φρίντμαν συνεχίζουν με μια saga τριών άλμπουμ που εκτυλίσσεται στον Ισπανικό Εμφύλιο, το «No Pasarán!» («Δεν θα περάσουν!», Jemma Press, 2022, 2023). Αρχικά σκόπευε να το ολοκληρώσει σε δύο μέρη, αλλά όπως μου λέει και ο ίδιος, ήταν τέτοια η πολυπλοκότητα του θέματος ώστε αναγκάστηκε να το επιμηκύνει ώστε να μη θυσιάσει την επάρκεια της ιστορικής αφήγησης. Παρ’ όλα αυτά αναγκάστηκε να περικόψει και πολλά πράγματα από το αρχικό του σενάριο. Στα τέλη Οκτωβρίου του 1938, ο Μαξ Φρίντμαν ξεκινά την αναζήτηση του αγαπημένου του φίλου Γκουΐντο Τρέβες. Τα ίχνη του χάνονται στην κόλαση του Ισπανικού εμφυλίου. Ο ήρωάς μας φτάνει στη Βαρκελώνη μετά από πολλές περιπέτειες για να διαπιστώσει πως η εξαφάνιση του φίλου του μόνο συνηθισμένη δεν είναι. Η έρευνα και οι ερωτήσεις του Φρίντμαν σκοντάφτουν διαρκώς σε εμπόδια και στην καχυποψία των αρχών. Ο Vittorio Giardino απεικονίζει με μεγάλη φροντίδα τα μέρη που περιγράφει στα κόμικς του. Βουδαπέστη, Κωνσταντινούπολη, Ισπανία, Ελβετία, Ελλάδα. «Τα έχω επισκεφτεί όλα» μου λέει. «Στην Ελλάδα, που την αγαπώ πολύ, έχω πάει πολλές φορές: Ιόνιο, Κυκλάδες, Πελοπόννησο, Θράκη, Χαλκιδική, Κρήτη. Δυστυχώς έχω πολύ καιρό να την επισκεφτώ. Με είχε καλέσει και σε αρκετά φεστιβάλ τελευταία ο εκδότης μου, αλλά δεν προλάβαινα με τη δουλειά» προσθέτει. «Τι δουλεύατε;» άρπαξα την ευκαιρία να ρωτήσω. Χαμογέλασε πονηρά και είπε: «Περίμενε μια στιγμή». Πήγε στο μέσα δωμάτιο. Μια πρώτη ματιά στο νέο του κόμικς του Vittorio Giardino Ο Vittorio Giardino επιστρέφει με βήμα ζωηρό κρατώντας δύο μεγάλους, χοντρούς και δεμένους φακέλους. Τους ανοίγει και απλώνει στο τραπέζι του καθιστικού πολλές σελίδες χαρτί με χρώμα και χωρίς. «Το νέο μου κόμικς» λέει, «Μια νέα ιστορία του Φρίντμαν, 146 σελίδων». Δάκρυα στα μάτια μου. Μου επιτρέπω να πιάσω τα χαρτιά. Δεν ξέρω πώς να περιγράψω αυτό το συναίσθημα. Είναι ηδονιστικό. Και κάπως παιγνιώδες. Σαν να τρως κάποιο αγαπημένο φαγητό για πρώτη φορά. Ή καλύτερα, σαν να μυρίζεις μια ανθισμένη μάντρα την άνοιξη με αποτέλεσμα τα μηνίγγια σου να τινάζονται. Παρατηρώ τις σελίδες. Διακρίνω τα μολύβια, το μελάνωμα του σχεδίου, το μπλάνκο (όπου χρειάστηκε για να διορθώσει κάτι), το χειροποίητο λέτερινγκ, το χειροποίητο χρώμα. Πυροτεχνήματα. Θέλω να μάθω περισσότερα. Θα μάθετε κι εσείς μαζί μου. Η ιστορία λέγεται (με πρόχειρη, δική μου μετάφραση) «Τα ξαδέρφια Μέγιερ» και θα κυκλοφορήσει στην Ιταλία, εκτός απροόπτου, το 2024. Η πλοκή έχει ως εξής Το 1938, όταν η Αυστρία δέχτηκε εισβολή από Γερμανούς στρατιώτες (ή επιστράφηκε στη Μεγάλη Γερμανία, όπως ισχυρίστηκαν οι ναζί), η μοίρα του Αυστριακών Εβραίων έγινε ξαφνικά δραματική. Όπως και οι άλλες εβραϊκές οικογένειες, η οικογένεια Μέγιερ (Meyer) υπόκειτο σε περιορισμούς που επιβλήθηκαν από τους νόμους του Τρίτου Ράιχ. Οι Μέγιερ έζησε στη Βιέννη για περισσότερο από έναν αιώνα. Η ζωή τους έγινε τόσο δύσκολη που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τη χώρα. Αυτό αποδείχθηκε πιο δύσκολο από το αναμενόμενο, οπότε οι Μέγιερ ζήτησαν βοήθεια από έναν μακρινό Γάλλο ξάδελφό τους, τον Μαξ Φρίντμαν. Ευχαρίστως θα το απέφευγε, αλλά συνειδητοποίησε ότι ήταν ο μόνος που μπορούσε να τους βοηθήσει. Επομένως, χωρίς ενθουσιασμό, αλλά και χωρίς δισταγμό, ετοιμάστηκε να φύγει για τη Βιέννη. Δαπανούμε το υπόλοιπο απόγευμα στο σπίτι του, μιλάμε για τις ζωές μας, και κυρίως για τα κόμικς. Μιλάμε για το φεστιβάλ της Νάπολης που επρόκειτο να επισκεφτώ σε λίγες μέρες, για τους σύγχρονους αστέρες της ιταλικής σκηνής. Στα μάτια του Giardino το απόλυτο αστέρι των ιταλικών κόμικς αυτή τη στιγμή, ο Τζεροκαλκάρε, του θυμίζει τον αδικοχαμένο Αντρέα Πασιέντζα (1956-1988). «Δεν έχει υπάρξει ξανά η γραμμή του Αντρέα. Σαρωτική, ανανεωτική, πρωτοποριακή. Τα ναρκωτικά τα κατέστρεψαν όλα» (σ.σ. Ο Αντρέα Πασιέντζα πέθανε από υπερβολική δόση ηρωίνης σε ηλικία 32 ετών). «Αρκετά όμως με όλα αυτά. Δεν πεινάς; Λέω να πάμε για δείπνο σε ένα ωραίο ναπολιτάνικο εστιατόριο. Δεν είναι μακριά. Δέκα λεπτά περπάτημα από εδώ». Ο Vittorio Giardino φόρεσε την μπεζ καπαρντίνα του, κασκόλ, γάντια και το καπέλο του και βγήκε στον βρεγμένο δρόμο της Μπολόνια. Μπροστά στα μάτια μου, σαν σεκάνς από την «Ουγγρική Ραψωδία», ένας 78χρονος πια Μαξ Φρίντμαν περπατά γοργά. Τα κόμικς του Vittorio Giardino που κυκλοφορούν στα ελληνικά: ♦ Ουγγρική Ραψωδία Βαβέλ, Αθήνα 1990, μετάφραση Παυλίνα Καλλίδου. ♦ Η Πύλη της Ανατολής Jemma Press, Πειραιάς 2023, μετάφραση Γαβριήλ Τομπαλίδης. ♦ No Pasarán! Jemma Press, Πειραιάς 2022, μετάφραση Γαβριήλ Τομπαλίδης. ♦ No Pasarán! Rio de Sangre Jemma Press, Πειραιάς 2022, μετάφραση Γαβριήλ Τομπαλίδης. ♦ No Pasarán! Sin Ilusión Jemma Press, Πειραιάς, 2023, μετάφραση Γαβριήλ Τομπαλίδης. Και το σχετικό link...

Οι εκδόσεις Jemma Press κυκλοφορούν στα ελληνικά τη νουάρ περιπέτεια κατασκοπικής δράσης «Η Πύλη της Ανατολής», διά χειρός του θρύλου των ιταλικών κόμικς Βιτόριο Τζαρντίνο. Βυζάντιο, Κωνσταντινούπολη, Ιστανμπούλ. «Πόλη» για τους Ελληνες, αλλά και «Āsitāneh» (το Κατώφλι) για τους Πέρσες και «Der-I se’ Ādet» (η Πόρτα της Ευτυχίας) για τους Αρμένιους και τους Κούρδους. Οπως και να την αποκαλέσουμε, η θαυμαστή αυτή πόλη, που στο παρελθόν αποτέλεσε πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριών, δεν έπαψε να μαγεύει τους επισκέπτες της στο διάβα των αιώνων. Όπως μάγεψε τον διάσημο Ιταλό δημιουργό κόμικς Βιτόριο Τζαρντίνο (Vittorio Giardino), όταν την επισκέφθηκε, εμφυσώντας του την ιδέα για μια ιστορία κατασκοπικής περιπέτειας που θα την τοποθετούσε στο πρελούδιο του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. «Πάντοτε τη φανταζόμουν διασταύρωση λαών και διάφορων γλωσσών», περιγράφει ο Τζαρντίνο, «μυστηριώδη και πολύβουη, ελεεινά ζάπλουτη πόλη που οι δρόμοι της μυρίζουν μπαχαρικά: η Πύλη της Ανατολής, για κάποιον που την Ανατολή δεν την είχε δει ποτέ του. Όταν επιτέλους αποφάσισα να την επισκεφθώ στ’ αλήθεια, φοβόμουν μήπως απογοητευτώ. Θυμάμαι πως, λίγο πριν από την αναχώρησή μου, μια φίλη μού είπε: “Ναι, έχω πάει, αλλά δεν ξέρω αν άξιζε τον κόπο. Κατά βάθος είναι μια πόλη σαν όλες τις άλλες”». Τελικά; «Ευτυχώς έκανε λάθος, και μάλιστα μεγάλο!». Κατά την επίσκεψή του εκεί, ο δημιουργός άρχισε να φαντάζεται πώς θα ήταν άραγε η Ιστανμπούλ μερικές δεκαετίες πριν, στον Μεσοπόλεμο, όταν ο Κεμάλ Ατατούρκ θα βρισκόταν στη δύση της ζωής του. Και κάπως έτσι, «με τέτοιου είδους σκέψεις στο μυαλό μου, μπροστά από έναν τουρκικό καφενέ, άρχισε να γεννιέται η ιδέα για μια ιστορία που θα γινόταν “Η Πύλη της Ανατολής”». Πρόκειται για τη δεύτερη περιπέτεια με πρωταγωνιστή τον Μαξ Φρίντμαν, σχεδιασμένη το 1985 – το 1982 είχε προηγηθεί η «Ουγγρική Ραψωδία» με επίκεντρο τη Βουδαπέστη. H «Πύλη της Ανατολής» («La Porta d’ Oriente») κυκλοφόρησε πρόσφατα από την Jemma Press, σε μετάφραση Γαβριήλ Τομπαλίδη. Όπως στην πρώτη ιστορία, έτσι και σε αυτήν, ο Τζαρντίνο τοποθέτησε τον ήρωά του στην πιο σκοτεινή καμπή της ευρωπαϊκής ιστορίας. Είναι τέλη καλοκαιριού του 1938, λίγους μήνες μετά τα τρομερά γεγονότα που βίωσε ο Φρίντμαν στη Βουδαπέστη. Στην πραγματική ζωή, τον Μάρτιο του ίδιου έτους ο Χίτλερ είχε προσαρτήσει την πατρίδα του την Αυστρία στη «Großdeutschland» και ήδη ορεγόταν την Τσεχοσλοβακία, παρά τις απέλπιδες προσπάθειες της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας να τον κατευνάσουν. Σε αυτό το εκρηκτικό σκηνικό, η Κωνσταντινούπολη φαντάζει μια όαση ηρεμίας. Στο παρασκήνιο όμως, οι μυστικές υπηρεσίες των Μεγάλων Δυνάμεων αλωνίζουν, προκειμένου να εξασφαλίσουν μια καλύτερη θέση στη διεθνή σκακιέρα ενόψει του αναπόφευκτου επερχόμενου πολέμου. Στη χειρότερη δυνατή χρονική συγκυρία, ο Φρίντμαν (πρώην μυστικός πράκτορας, αποσυρθείς από χρόνια στη Γενεύη) θα μπλεχτεί άθελά του σε ένα ανελέητο παιχνίδι κατασκόπων, σε μια υπόθεση που δεν γνωρίζει, αλλά και δεν τον αφορά: πρόκειται για την υπόθεση του Στερν, ενός μηχανικού αεροσκαφών από την ΕΣΣΔ, ο οποίος έχει αποδράσει στην Κωνσταντινούπολη. Οι Σοβιετικοί τον διεκδικούν πίσω, προτού προλάβει να αυτομολήσει στους Βρετανούς ή στους Γάλλους. Η ατυχία του Φρίντμαν είναι ότι επέλεξε να επισκεφθεί την Κωνσταντινούπολη ακριβώς τότε, με συνέπεια να γίνει στόχος όσων ήταν πεπεισμένοι ότι βρέθηκε εκεί για να συναντήσει τον μηχανικό. Πράκτορες της NKVD με φόντο τις σταλινικές εκκαθαρίσεις, μια ηλικιωμένη αυτοεξόριστη κόμισσα από την πάλαι ποτέ Αγία Πετρούπολη και η εντυπωσιακή μα αινιγματική Μάγδα Βίτνιτς συνιστούν τους βασικούς άξονες της πλοκής, σε ένα σκηνικό γεμάτο ανατολίτικα παζάρια, βυζαντινά και οθωμανικά μνημεία, μυρωδιές από μπαχαρικά και ναργιλέδες, φτωχογειτονιές και λιθόστρωτα στενοσόκακα. Ενδιαφέρον είναι ότι στην «Πύλη της Ανατολής», ο 39χρονος (εν έτει 1985) Τζαρντίνο προαναγγέλλει για τον Φρίντμαν ένα πρίκουελ, αναφέροντας το ταξίδι του στην Ισπανία κατά τη διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου. Ένα ταξίδι το οποίο θα καταγραφεί αρκετά χρόνια αργότερα, στο τρίτομο (και πιο ώριμο σεναριακά και σχεδιαστικά) έργο του δημιουργού «No Pasaràn!», που κυκλοφόρησε μεταξύ 1999 και 2008 – την ελληνική έκδοση της τριλογίας από την Jemma Press την παρουσιάσαμε σε προηγούμενα φύλλα του «Καρέ Καρέ». Ένα κόμικς που θα ικανοποιήσει τους φαν τόσο των ιταλικών κόμικς όσο και της «καθαρής γραμμής» (ligne claire) στη σχεδίαση, που δίνει έμφαση στην άψογη απόδοση των κτιρίων και του περιβάλλοντος χώρου. Αλλά και μια απολαυστική περιπέτεια πάθους και κατασκοπίας για τους/τις λάτρεις του νουάρ. Και το σχετικό link...

Αρχές Μαρτίου η "Jemma Press" κυκλοφόρησε τον πρώτο τόμο της τριλογίας που έγραψε και σχεδίασε ο Vittorio Giardino, No Pasaran, με ήρωα τον Μαξ Φρίντμαν που στην Ελλάδα τον έχουμε γνωρίσει μέσα από την Ουγγρική Ραψωδία του ίδιου συγγραφέα. Η συγκεκριμένη τριλογία αποτελείτε από: Max Fridman: No Pasaran (1999) Max Fridman: Rio de Sangre (2002) Max Fridman: Sin Ilusion (2008) Σε αυτό τον τόμο παρακολουθούμε τον Φρίντμαν όπου το Φθινόπωρο του 1938 αποφασίζει να επιστρέψει στην Ισπανία για να βρει έναν παλιό του φίλο που όλα δείχνουν ότι έχει εξαφανιστεί. Και από εκείνη τη στιγμή αρχίζει η περιπέτεια. Τα γεγονότα διαδραματίζονται σε μια Ισπανία που υπάρχει εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα σε Δημοκράτες και Φασίστες και μάλιστα κοντά στο τέλος αυτού του πολέμου, γιατί τον Μάρτιο του 1939 η Δημοκρατία χάνει. Από το οπισθόφυλλο Οκτώβρης 1938. Η Ισπανία είναι βυθισμένη στον τρόμο του εμφυλίου πολέμου. Ο Μαξ Φρίντμαν αναγκάζεται να αφήσει την ηρεμία του σπιτιού του στα περίχωρα της Γενεύης για να επιστρέψει στην ταραγμένη Ιβηρική χερσόνησο αναζητώντας έναν παλιό του φίλο, έναν εθελοντή μαχητή της ελευθερίας που τα ίχνη του έχουν χαθεί στη φρίκη του μετώπου. Ο Φρίντμαν συναντά παλιούς εχθρούς και φίλους και προσπαθεί αρχικά να κρατήσει ουδέτερη στάση, αλλά γρήγορα παρασύρεται σε μια δίνη από ίντριγκες και σκευωρίες… Μια καταπληκτική ιστορία (επίκαιρη) με ένα όμορφο σχέδιο. Στα της έκδοσης: μεγάλο σχήμα, εξώφυλλο-οπισθόφυλλο στα ίδια στάνταρ με τις περισσότερες εκδόσεις της εταιρίας, αλλά το χαρτί εσωτερικά λίγο πιο ματ (οικονομία). Στα έξτρα έχουμε στην αρχή τρεις σελίδες με μια σύντομη ιστορική αναδρομή και μια εισαγωγή και στο τέλος τέσσερις σελίδες με την αφηγηματική μηχανή του Βιτόριο Τζαρντίνο. Η εκδοτική συνεχίζει να μας προσφέρει αξιόλογους τίτλους. Ας ελπίσουμε να δούμε σύντομα και τους άλλους δύο τόμους που ολοκληρώνουν την ιστορία.

Η περιπέτεια του Μαξ Φρίντμαν στην εμφυλιοπολεμική Ισπανία φτάνει στο τέλος της, στο τρίτο μέρος της αριστουργηματικής τριλογίας «No Pasarán!». Με το «Sin Ilusiòn» ολοκληρώνεται η τριλογία «No Pasarán!» (εκδ. Jemma Press) που δημιούργησε ο Ιταλός καλλιτέχνης κόμικς Βιτόριο Τζαρντίνο (Vittorio Giardino). Μια τριλογία αφιερωμένη στον ισπανικό εμφύλιο, μέσα από το βλέμμα του πρωταγωνιστή Μαξ Φρίντμαν, πρώην μέλους της γαλλικής αντικατασκοπίας που είχε πολεμήσει στο παρελθόν με το πλευρό των Δημοκρατικών. Όπως θυμόμαστε από τα δύο προηγούμενα μέρη («No pasarán!» και «Rio de Sangre»), ο Φρίντμαν είχε αφήσει στα τέλη Οκτωβρίου του 1938 την Ελβετία ξεκινώντας την αναζήτηση του παλιού του φίλου και συμμαχητή, ταγματάρχη Γκουίντο Τρέβες, ο οποίος αγνοούνταν μέσα στην κόλαση του εμφυλίου πολέμου. Ο Φρίντμαν βρέθηκε στην Ισπανία στη χειρότερη χρονική φάση, καθώς από τις 30 Οκτωβρίου ξεκίνησε η αντεπίθεση των εθνικιστών στο μέτωπο του Έβρου εξελισσόμενη σε μια λυσσασμένη μάχη με εκατέρωθεν απώλειες. Η τεράστια βοήθεια που παρείχε στη συνέχεια η χιτλερική Γερμανία στον Φράνκο σε όπλα και πυρομαχικά, στάθηκε καθοριστική για τη νίκη των φασιστών. Στο «Sin Ilusiòn» παρακολουθούμε πλέον τον Μαξ Φρίντμαν εξουθενωμένο, τραυματισμένο και αποκαρδιωμένο, να επιστρέφει στη Βαρκελώνη, αποφασισμένος να συνεχίσει την αναζήτηση του φίλου του. Μια Βαρκελώνη πλημμυρισμένη από εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, την οποία προσέγγιζαν τα στρατεύματα του Φράνκο με άγριες εκδικητικές διαθέσεις. Ενώ τις ίδιες μέρες κατέφταναν και τα μαντάτα από τη Γερμανία: η Νύχτα των Κρυστάλλων προμήνυε το επερχόμενο Ολοκαύτωμα των Εβραίων που θα λάμβανε χώρα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σαν να μην έφτανε αυτό το ζοφερό κλίμα, οι δυνάμεις των Δημοκρατικών χωρίζονται σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα, με τις κλασικές ενδοαριστερές κατηγορίες για «οπορτουνισμό», «χαφιεδισμό» και «λιποταξία» να δίνουν και να παίρνουν. Η αναζήτηση του Τρέβες από τον Φρίντμαν φτάνει στο αναπόφευκτο τέλος της, μαζί με την αποκάλυψη της αλήθειας: ήταν ο Τρέβες λιποτάκτης, όπως ισχυρίζονταν οι κομμουνιστές συμμαχητές του, ή συνέχισε να πολεμάει μέχρι τέλους τους φασίστες του Φράνκο; Ίσως όμως ελάχιστα να ενδιαφέρει πλέον τον αναγνώστη και την αναγνώστρια η απάντηση σε αυτό το ερώτημα, έπειτα από τόσες κακουχίες, τόση βία και απανθρωπιά που εκτυλίσσονται στα τρία μέρη του «No Pasarán!». Στην τριλογία του Τζαρντίνο το φινάλε αναπάντεχα δεν κλίνει προς την πλευρά του ηρωικού αγωνιστικού θανάτου, αλλά προς τη ζωή. Η φιλοσοφία του Φρίντμαν, όπως σφυρηλατήθηκε στη φωτιά του ισπανικού εμφυλίου, συνοψίζεται στην παρακάτω φράση του: «Μερικές φορές, το να έχεις δίκιο δεν μου φαίνεται επαρκής λόγος για να τουφεκίσεις κάποιον. (…) Μισώ το αίμα. Δεν έχει σημασία πόσο δίκαιος είναι ο αγώνας, απλά καταλήγεις στο συμπέρασμα ότι δεν μπορείς πλέον να σκοτώνεις». Και το σχετικό link...

Ο Μαξ Φρίντμαν το 1938, στην κόλαση του μετώπου στον Ισπανικό Εμφύλιο, αναζητά τον αγαπημένο του σύντροφο Τρέβες. Είχαμε γράψει για τον γνωστό Ιταλό κομίστα Βιτόριο Τζιαρντίνο με αφορμή το πρώτο μέρος της τριλογίας «No Pasarán» (Εκδ. Jemma Press). Ο Μπολονέζος δημιουργός μιλά για τον Ισπανικό Εμφύλιο με εξαιρετική αναλυτική ικανότητα μέσα από την περίπτωση του Γαλλοεβραίου Μαξ Φρίντμαν, πρώην πράκτορα της γαλλικής αντικατασκοπείας. Στο πρώτο ομώνυμο μέρος, ο Μαξ ζει με την οικογένειά του στη Γενεύη της Ελβετίας. Προηγουμένως είχε πολεμήσει με τους Δημοκρατικούς στην εμφύλια σύρραξη. Εκεί τον επισκέπτεται η γυναίκα του συμπολεμιστή του ταγματάρχη Γκουίντο Τρέβες για να τον πληροφορήσει για την εξαφάνισή του, μήνες τώρα, εκ Βαρκελώνης. Έτσι, ο Μαξ πείθεται να επιστρέψει στην Ισπανία προς αναζήτησή του. Βρισκόμαστε στον Οκτώβριο του 1938 και ενώ έχει υπογραφεί η Συμφωνία του Μονάχου, με την οποία δυστυχώς οι δημοκρατικές χώρες εγκρίνουν την προσάρτηση μέρους της Τσεχοσλοβακίας, δηλώνοντας την ουδετερότητά τους στον πόλεμο της Ιβηρικής με τη διάλυση των Διεθνών Ταξιαρχιών και την αποχώρηση των αντιφασιστών, όχι όμως των τεθωρακισμένων μεραρχιών των Ιταλών και της γερμανικής αεροπορίας. Μάλιστα, οι φαλαγγίτες ενισχύονται με πυρομαχικά και βαρέα όπλα από τους ναζί καθώς ο Φράνκο παραχωρεί στον Χίτλερ σχεδόν πλήρη δικαιώματα εξόρυξης στα ορυχεία πολύτιμων μετάλλων για την πολεμική του βιομηχανία. Και ενώ οι διεθνείς μαχητές αποχωρούν, ο Μαξ επιστρέφει στην πρωτεύουσα της Καταλονίας. Εκεί μαθαίνει πως ο Τρέβες, όντας σε δυσμένεια, αναχώρησε για το μέτωπο. Ο πρώην μυστικός βρίσκει ξανά φίλους και εχθρούς ενώ τον παρακολουθεί η Σεγουριδάδ, καθώς τον συκοφαντούν πως είναι ξένος πράκτορας. Εντάσσεται στην ομάδα δημοσιογράφων – μαζί με τη γενναία Κλερ που ήδη γνωρίσαμε – και ταξιδεύουν προς κάλυψη της άνισης, πλέον, μάχης. Από εδώ άρχεται το δεύτερο μέρος με τίτλο «Rio de Sangre» – σε μετάφραση Γαβριήλ Τομπαλίδη, πάλι από την Jemma Press. Στην κόλαση του πολέμου Είμαστε πλέον στον Νοέμβριο του 1938 και το μέτωπο που δεσπόζει είναι αυτό του ποταμού Έβρου. Φτάνοντας στην πρώτη γραμμή του πυρός μαθαίνει πως το μέτωπο του ποταμού υποχωρεί εις βάρος των Δημοκρατικών λόγω υπεροπλίας γερμανικών αεροπλάνων. Ο Μαξ και η Κλερ δεν πηγαίνουν από ασφαλείς δρόμους μαζί με τους συναδέλφους τους, παρά επιλέγουν να συμπορευτούν με το στράτευμα. Κάποια στιγμή γνωρίζουν τον θρυλικό στρατηγό Λίστερ. Στο μεταξύ η Σεγουριδάδ μαθαίνει διαρκώς τις κινήσεις του Μαξ, μιας και ο οδηγός στο αυτοκίνητο Τύπου καθοδηγείται από την Ασφάλεια. Σκηνές αυτοθυσίας αποτυπώνονται στα γραφήματα του Giardino, με ανατινάξεις γεφυρών και θαρραλέας αντίστασης εκ μέρους των μαχητών. Στις βαριά χιονισμένες εκτάσεις ο Μαξ τραυματίζεται κατά λάθος στο χέρι από φίλια πυρά, αλλά περιποιούνται την πληγή στο κινητό στρατιωτικό ιατρείο. Με τα ίχνη του φίλου του Τρέβες να τον στέλνουν όλο και πιο βαθιά στην κόλαση του πολέμου, ο ήρωάς μας και η φίλη του ενώνονται με τους υπόλοιπους δημοσιογράφους, που γι’ αυτούς είναι απλά ακόμη μια επαγγελματική ανταπόκριση χωρίς κανένα ανθρωπιστικό ενδιαφέρον. Στον δρόμο της επιστροφής στη Βαρκελώνη... αναμένουμε το τελικό επεισόδιο χωρίς ψευδαισθήσεις, «Sin ilusión». Vittorio Giardino «Rio de Sangre» Εκδόσεις Jemma Press Σελίδες: 56 Τιμή: 11,66 ευρώ Και το σχετικό link...

Ο Βιτόριο Τζιαρντίνο σκιαγραφεί με γκρίζα χρώματα την περίπλοκη κατάσταση που επικρατεί στις γραμμές των Δημοκρατικών στον Ισπανικό Εμφύλιο. Όπου συναντάμε ξανά τον σπουδαίο Ιταλό κομίστα Βιτόριο Τζιαρντίνο στο τρίτο και τελευταίο μέρος του «No pasaran!». Πολυγραφότατος του graphic novel και πολυβραβευμένος, έχει δημιουργήσει πολλούς δυναμικούς χαρακτήρες σε διάφορα είδη και εν προκειμένω αυτόν του Γαλλοεβραίου Μαξ Φρίντμαν, πρώην πράκτορα της γαλλικής αντικατασκοπείας. Ύστατο μέρος της τριλογίας, το «Sin ilusion» (εκδόσεις Jemma Press, σε μετάφραση Γαβριήλ Τομπαλίδη) αναφέρεται φυσικά στον Ισπανικό Εμφύλιο. Στην πρώτη πράξη του δράματος ο Μαξ επιστέφει στη φλεγόμενη Ισπανία ύστερα από προτροπή της γυναίκας του συμπολεμιστή του ταγματάρχη Γκουίντο Τρέβες, καθώς τον πληροφορεί για την εξαφάνισή του, μήνες τώρα, από τη Βαρκελώνη. Είναι Οκτώβρης του 1938, έχει ήδη υπογραφτεί η Συμφωνία του Μονάχου με αποτέλεσμα την ουδετερότητα των δυτικών δυνάμεων στον πόλεμο και τη διάλυση των Διεθνών Ταξιαρχιών. Οι αντιφασίστες αποχωρούν, όχι όμως και τα τανκ των Ιταλών και τα αεροπλάνα των ναζί. Παράλληλα, ο Φράνκο ενισχύεται με βαρέα όπλα και πυρομαχικά. Στη Βαρκελώνη ο Μαξ μαθαίνει ότι ο Τρέβες έχει αναχωρήσει για το μέτωπο. Παράλληλα, οι μυστικοί της Σεγουριδάδ τον παρακολουθούν καθώς ακούγεται πως είναι ξένος πράκτορας. Με τη βοήθεια της νεαρής Βελγίδας Κλερ Μπλον πηγαίνει τον Νοέμβριο του 1938 στο μέτωπο του ποταμού Έβρου. Οι Δημοκρατικοί υποχωρούν σταδιακά λόγω υπεροπλίας γερμανικών αεροπλάνων. Στιγμές αυτοθυσίας και ηρωικής αντίστασης εκ μέρους των μαχητών, ενώ ο Μαξ τραυματίζεται στο χέρι κατά λάθος από συμπολεμιστές του. Ο Γκουίντο Τρέβες παραμένει άφαντος. Στρατεύματα υποχωρούν και επιστρέφουν στη Βαρκελώνη. Τώρα, η τρίτη συνέχεια μας βρίσκει στην πρωτεύουσα της Καταλονίας. Είναι Δεκέμβριος του 1938. Τα στρατεύματα των φαλαγγιτών προελαύνουν. Υπό την παρακολούθηση της Σεγουριδάδ και του συνταγματάρχη Λόπες, ο Φρίντμαν πληγωμένος και εξουθενωμένος συνεχίζει να ψάχνει τον φίλο του. Ο βασικός χαρακτήρας ξαναβρίσκεται με τον Ιρλανδό αντιφασίστα Έντι Κορκ και τον στρατιωτικό Κάρλο Ντελγάδο, από τον οποίο μαθαίνουν ότι ο Τρέβες θεωρείται πλέον λιποτάκτης από τους κομμουνιστές. Ο Φράνκο κερδίζει τις μάχες και η Βαρκελώνη πλημμυρίζει με 1 εκατομμύριο πρόσφυγες από τις κατακτημένες περιοχές. Οι βομβαρδισμοί συνεχείς. Αποθήκες πυρομαχικών του Δημοκρατικού Στρατού ανατινάσσονται. Είναι τότε που η Κλερ και ο Μαξ προκειμένου να προστατευτούν αγκαλιάζονται και έρχονται, συναισθηματικά, πολύ κοντά. Ανανεωμένος με πλήθος πολεμοφοδίων – χάριν της παράδοσης των ορυχείων στους ναζιστές –, ο φρανκικός στρατός προχωρά ακάθεκτος προς τη γη της ελευθερίας, την ένδοξη Καταλονία. Εν τω μεταξύ, η επερχόμενη ήττα φέρνει διάσπαση στις τάξεις του αριστερού πολιτικού μπλοκ και υπάρχουν φήμες για λίστες προγραφών των κομμουνιστών. Η δεύτερη απόπειρα δολοφονίας ενάντια στον Μαξ έχει ως αποτέλεσμα τον επιπόλαιο τραυματισμό τού συντρόφου του Έντι στο πόδι. Η Σεγουριδάδ χρησιμοποιεί τους δύο φίλους ως δόλωμα για να συλλάβει τους φασίστες μυστικούς που λίγο έλειψε να τους σκοτώσουν. Γίνεται γνωστό ότι στις τάξεις του λαϊκού στρατού δρα χαφιές υπό το ψευδώνυμο «Κοκορίτο». Θα προλάβουν άραγε να τον ξεσκεπάσουν; Vittorio Giardino No pasaran! III, Sin Ιlusiοn Εκδόσεις Jemma Press Σελίδες: 70 Τιμή: 12,55 ευρώ Και το σχετικό link...

Ο εικονογράφος κομίστας Vittorio Giardino αναφέρεται στο τέλος του Ισπανικού Εμφυλίου, με τον ήρωά του Μαξ Φρίντμαν να ψάχνει την αλήθεια πίσω από τα γεγονότα. O Μπολονέζος κομίστας Βιτόριο Τζιαρντίνο θεωρείται μετρ του είδους, γι’ αυτό και έχει βραβευτεί πολλάκις, αφότου παράτησε στα 31 του μια επιτυχημένη καριέρα τεχνικού ηλεκτρονικών υπολογιστών για να ασχοληθεί αποκλειστικά με το γκράφικ νόβελ. Ακολουθεί επισταμένη ιστορική έρευνα, αλλά και επιμονή στη λεπτομέρεια της εικόνας και στο βάθος της. Επιρροές του αποτέλεσαν τόσο τα hard boiled αστυνομικά των Χάμετ, Τσάντλερ, αλλά και ο Ντόναλντ Ντακ του Καρλ Μπαρκς, ο Μίκυ Μάους του Φλόιντ Γκότφρεντσον. Μέντοράς του, ο μεγάλος Ούγκο Πρατ. Διάφοροι χαρακτήρες περιλαμβάνονται στην εικονογραφία του: ο Σαμ Πέτζο απ’ τα αμερικανικά αστυνομικά φιλμ, ο Τζόνας Φινκ που δρα στον λεγόμενο υπαρκτό σοσιαλισμό, η λάγνα και αφελής Λιτλ Έγκο και, βεβαίως, ο πιο δυναμικός Μαξ Φρίντμαν του Μεσοπολέμου. Τώρα, ο Γαλλοεβραίος Φρίντμαν, πρώην πράκτορας της γαλλικής αντικατασκοπείας, πρωταγωνιστεί στο «No pasaran» (εκδόσεις Jemma Press) σε μετάφραση του Γαβριήλ Τομπαλίδη, το πρώτο βιβλίο της αφιερωμένης στον Ισπανικό Εμφύλιο τριλογίας. Τον γνωρίσαμε στην «Ουγγρική ραψωδία» (εκδόσεις Βαβέλ). Εδρεύει, πλέον, στα περίχωρα της Γενεύης με την οικογένειά του. Τον Οκτώβριο του 1938 τον επισκέπτεται η γυναίκα ενός αγαπημένου συντρόφου που πολέμησαν μαζί ως εθελοντές για την κοινωνική δημοκρατία και έσωσαν αλλήλους μέσα στην κόλαση της αιματηρής σύγκρουσης. Είναι η Άντα, του φίλου του ταγματάρχη Γκουίντο Τρέβες, του οποίου τα ίχνη έχουν χαθεί εδώ και δυο μήνες. Μαθαίνουμε πως ο τελευταίος έχει έλθει σε σύγκρουση με τον κομματικό μηχανισμό και γι’ αυτό έχει προγραφτεί. Προφανώς η εξαφάνισή του σχετίζεται με αυτό το γεγονός. Ο Φρίντμαν πείθεται από την απελπισμένη γυναίκα και ταξιδεύει με τρένο στη Βαρκελώνη. Η κατάσταση εκεί είναι πολύ δύσκολη. Μόλις έχει υπογραφεί η Συμφωνία του Μονάχου, με την οποία – προς κατευνασμό του Χίτλερ – οι Δημοκρατίες εγκρίνουν την προσάρτηση μέρους της Τσεχοσλοβακίας, δηλώνοντας την ουδετερότητά τους στον Πόλεμο της Ιβηρικής. Ούτως, οι Διεθνείς Ταξιαρχίες διαλύονται και οι αντιφασίστες αποχωρούν, όχι όμως οι Γερμανοί και οι Ιταλοί στρατιώτες. Στο τρένο γνωρίζει τη νεαρή και λαλίστατη δημοσιογράφο Κλερ Μπλον. Καταλύουν στο περίφημο ξενοδοχείο Αουρόρα. Στο ρεστοράν ο Φρίντμαν συναντά τον θρυλικό Σοβιετικό στρατηγό Πάβελ Γκάσκιν, γνωστό με το ψευδώνυμο «Γκάλγκο», που έλαβε μέρος στην κατάληψη των χειμερινών ανακτόρων της Πετρούπολης. Τον γνωρίζει στην Μπλον και η αφελής Γαλλίδα αναφέρει τη συνάντησή τους με τον φίλα προσκείμενο στους τροτσκιστές Βίκτορ Σερζ – κόκκινο πανί για τους σταλινικούς! Ο συνταγματάρχης Λόπεζ της Ασφάλειας παρακολουθεί τον ήρωά μας συνεχώς. Στο μεταξύ η αεροπορία του Άξονα βυθίζει, ανοιχτά των Βαλεαρίδων, δυο ρωσικά πλοία φορτωμένα με πυρομαχικά και όπλα. Ο κομισάριος Ρουμπίτζοφ πείθει τον «Γκάλγκο» πως ο Φρίντμαν είναι ξένος πράκτορας. Σκηνοθετούν μια απόπειρα δολοφονίας εναντίον του και τον πάνε στο τμήμα. Παρόλο που ο Μαξ επιθυμεί να κρατήσει ουδέτερη στάση, γνωρίζοντας από παλιά εχθρούς και φίλους, αναγκάζεται γρήγορα να εμπλακεί. Με τη βοήθεια του Ιρλανδού διεθνιστή Έντι Κορκ μαθαίνει πως ο Τρέβες είναι στο μέτωπο. Και εκεί αποφασίζει να πάει. Η συνέχεια έπεται. Vittorio Giardino «No pasaran» Εκδόσεις Jemma Press Σελίδες: 56 Τιμή: 11,66 ευρώ Και το σχετικό link...

Την Παρασκευή 12 Μαΐου 2023, στο πλαίσιο του φεστιβάλ κόμικς Comicdom Con Athens 2023, έγινε η απονομή των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς στο αμφιθέατρο «Μιλτιάδης Έβερτ» της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων. Ο θεσμός των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς μετασχηματίζεται και εξελίσσεται διαρκώς αναδεικνύοντας μεταξύ άλλων τα οξυμένα αντανακλαστικά της Ελληνικής Ακαδημίας Κόμικς, η οποία έχει εμφανώς θέσει σε προτεραιότητα την εξωστρέφεια της ελληνικής παραγωγής κόμικς και την εγχώρια προώθηση της συγκεκριμένης μορφής τέχνης. Η βραδιά της απονομής, χορηγούμενη φέτος από το κατάστημα Comicstrip και παραδοσιακά τοποθετημένη στο πλαίσιο του μεγάλου φεστιβάλ Comicdom Con Athens, αποτέλεσε αδιαμφισβήτητα μία από τις πιο ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις που έγιναν το προηγούμενο τριήμερο: φιλικός και κατάλληλα εξοπλισμένος χώρος με μαζική προσέλευση κόσμου, ζεστό και ευχάριστο κλίμα στο οποίο συνετέλεσε η ζωηρή παρουσίαση του κωμικού Δημήτρη Δούκογλου, οργάνωση και προετοιμασία των συμμετασχόντων, είναι μερικά από τα στοιχεία που έδωσαν στη βραδιά μια ξεχωριστή ποιότητα. Στον πυρήνα βρέθηκαν τα έργα που ξεχώρισαν σε μια ολοένα και αυξανόμενη ποσοτικά και ποιοτικά παραγωγή κόμικς στην Ελλάδα τη χρονιά που μας πέρασε. Νέο στοιχείο φέτος ήταν ο διαχωρισμός του βραβείου για το καλύτερο σενάριο στα δύο με τις νέες κατηγορίες να αφορούν διασκευασμένα και πρωτότυπα σενάρια – μια επιλογή η οποία αποτυπώνει πλέον την καθιερωμένη τάση δημιουργιών που εμπνέονται από κλασικά λογοτεχνικά έργα. Το βραβείο του καλύτερου κόμικς, αλλά και αυτό του πρωτότυπου σεναρίου, απέσπασε ο Θανάσης Πέτρου για το εξαιρετικό «1923: Εχθρική Πατρίδα» (Ίκαρος) με θέμα τη Μικρασιατική Καταστροφή και τις συνέπειές της. Καλύτερο διασκευασμένο σενάριο ψηφίστηκε η παραλλαγή του μύθου της γοργόνας, αδερφής του Μ. Αλεξάνδρου, που υπογράφει ο Δημήτρης Βανέλλης στη «Μοναξιά της Αβύσσου» (Jemma Press), με τον σχεδιαστή του έργου Νίκο Κούρτη να διακρίνεται για το καλύτερο εξώφυλλο. Καλύτερος σχεδιαστής για τη χρονιά που μας πέρασε αναδείχτηκε ο Αλέκος Παπαδάτος, ο οποίος επέστρεψε με το γκράφικ νόβελ «Αριστοτέλης» (Ίκαρος) σε κείμενα του Τάσου Αποστολίδη αποσπώντας και το βραβείο για την καλύτερη καλλιτεχνική επιμέλεια. Καλύτερη αυτοέκδοση ψηφίστηκε το «Kuro: Bakeneko» του Tasmar, στο οποίο πρωταγωνιστικό ρόλο ως «κακός» έχει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, καλύτερη μεταφρασμένη έκδοση το «No Pasarán» (Jemma Press) του κορυφαίου Ιταλού δημιουργού Vittorio Giardino, όπως το απέδωσε στα ελληνικά ο Γαβριήλ Τομπαλίδης, και καλύτερο διαδικτυακό κόμικς – σε μια κατηγορία με δυστυχώς περιορισμένες συμμετοχές – οι «Μπαμπαδοϊστορίες» του Νικόλαου Στεφαδούρου. Το βραβείο κοινού απέσπασε το δημοφιλέστατο κατά τα φαινόμενα «Athens Dark» (Nerdula) των Ζήση Ρούμπου και Χρήστου Μαρτίνη, ενώ καλύτερος πρωτοεμφανιζόμενος ψηφίστηκε ο ταλαντούχος Γιώργος Γανίδης για την – υποψήφια και για καλύτερο εξώφυλλο – αυτοέκδοση «Θηρία». Για τελευταίο (και καλύτερο!) κρατήσαμε ένα βραβείο για το οποίο είμαστε ως μέσο περήφανοι, ενθουσιασμένοι και πλήρως υποκειμενικοί. Το «Λεξικό της Κρίσης», το οποίο διαβάζετε τα τελευταία οχτώ χρόνια στις σελίδες τού Καρέ Καρέ και φιλοτεχνούν διαδοχικά ανά εβδομάδα οι Γιάννης Αντωνόπουλος, Περικλής Κουλιφέτης, Γαβριήλ Παγώνης και Θανάσης Πέτρου, κέρδισε το βραβείο του καλύτερου ένθετου κόμικς για τη χρονιά που μας πέρασε. Στα επόμενα! Και το σχετικό link...

Η ελληνική σκηνή των κόμικς έχει τα δικά της βραβεία. Κι όμως, η ελληνική σκηνή των κόμικς έχει τα δικά της βραβεία σε περίπτωση που δεν το γνωρίζατε. Κάθε χρόνο, στα πλαίσια του Comicdom Con Athens, της μακροβιότερης γιορτής των κόμικς στην Αθήνα, κομίστες, εκδότες, σεναριογράφοι, δημοσιογράφοι και κάθε σχετικός με το metier συγκεντρώνονται για την τελετή απονομής της σημαντικότερης διάκρισης για δουλειές κόμικς που εκδόθηκαν στη χώρα μας. Ο θεσμός ξεκίνησε το 2005 και συνεχίζει δυναμικά εξελισσόμενος υπό την αιγίδα της Ελληνικής Ακαδημίας Κόμικς, τα μέλη της οποία ψηφίζουν τα καλύτερα κόμικς κάθε χρονιάς για να αναδείξουν τους νικητές. Φέτος η τελετή έλαβε χώρα στο αμφιθέατρο Μιλτιάδης Έβερτ στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων την Παρασκευή 12 Μαΐου με οικοδεσπότη τον κωμικό Δημήτρη Δούκογλου (φήμες λένε ότι του χρόνου θα αντικατασταθεί από ΑΙ ολόγραμμα του ίδιου). Η τελετή είναι ευτυχώς σύντομη, συνεπώς κανένας κομίστας δεν έσπασε τα πενάκια του, κανένας σεναριογράφος δεν έσπασε το πληκτρολόγιό του, κανένας εκδότης δεν έκαψε το στοκ στην αποθήκη του από την αγωνία. Από την άλλη, όπως με πληροφορούν, νύχια φαγώθηκαν... Στις δώδεκα κατηγορίες υποψηφιοτήτων αναδείχθηκαν νικητές εννέα κόμικς, με δύο από αυτά να παίρνουν σπίτι από δύο βραβεία έκαστο. Τα βραβεία του Καλύτερου Κόμικ και του Καλύτερου Σεναρίου κέρδισε το ιστορικό – ηθογραφικό κόμικς του Θανάση Πέτρου «1923 – Εχθρική Πατρίδα» (Εκδόσεις Ίκαρος). Πέρυσι γράφαμε στην Athens Voice γι’ αυτό το κόμικς: «Νομίζω ότι είναι το καλύτερο δείγμα σεναρίου που έχουμε δει από τον Πέτρου. Ένα σενάριο ζωντανό, γρήγορο και γεμάτο δράση. (...) Ο Πέτρου ξέρει πολύ καλά τα κόμικς ως μέσο, χειρίζεται τις σελίδες και τα πάνελ του με αριστοτεχνικό τρόπο, σε μια αφήγηση ταυτόχρονα ακριβή και λιτή. Ξεφεύγει από τα καρέ, περνά στο περιθώριο της σελίδας επιστρέφοντας και πάλι σ’ αυτά, δείχνοντάς μας πως ξέρει να πει Ιστορία σε πολύχρωμες σελίδες με καρέ». Τα βραβεία του Καλύτερου Σχεδίου και της Καλλιτεχνικής Επιμέλειας κέρδισε ο «Αριστοτέλης» των Τάσου Αποστολίδη (σενάριο) και Αλέκου Παπαδάτου (σχέδιο) (Εκδόσεις Ίκαρος). Για τη μεταφορά της ζωής του μεγαλύτερου στοχαστή όλων των εποχών σε κόμικς, η οποία μεταφράζεται ήδη σε επτά γλώσσες, γράφαμε ότι: «Με εντυπωσιακά πάνελ, συνδυασμό πεζού κειμένου και εικόνων, στακάτες προτάσεις (όπου η αφήγηση είναι δραματοποιημένη), με καρέ που υπηρετούν άριστα το μέσο και τις σελίδες γεμάτες με κάθε λογής τεχνικές εικονογραφικής απεικόνισης, ο “Αριστοτέλης”, των Τάσου Αποστολίδη και Αλέκου Παπαδάτου, είναι μία από τις πιο εκλεκτικές και σίγουρα καλύτερες ελληνικές κυκλοφορίες κόμικς των τελευταίων ετών. Ο χρωματισμός του κόμικς κατόρθωσε να ξεφύγει από το να το κάνει απλά ομορφότερο, συνεισφέροντας ουσιαστικά, καθώς με τα χρώματα που επιλέχθηκαν έγινε ευδιάκριτη η χρονική εναλλαγή της αφήγησης από τριτοπρόσωπη σε δραματοποιημένη». Δύο ακόμη βραβεία, αυτά του Καλύτερου Εξωφύλλου και του Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου απέσπασε «Η μοναξιά της Αβύσσου» των Δημήτρη Βανέλλη (σενάριο) και Νικόλα Κούρτη (σχέδιο) (Εκδόσεις Jemma Press). Στη «Μοναξιά της Αβύσσου» οι δύο δημιουργοί αφηγούνται μια ιστορία τρόμου βασισμένη σ’ έναν από τους γνωστότερους θρύλους της ελληνικής λαογραφίας, αυτόν της γοργόνας αδελφής του βασιλιά Αλέξανδρου, που ρωτά τους ναυτικούς αν ζει ο αδελφός της. Με αφετηρία αυτόν τον θρύλο, ο Δημήτρης Βανέλλης διασκευάζει το διήγημά του «Γοργόνα» και με τον Νικόλα Κούρτη το μετατρέπει σε ένα κόμικς απόκοσμου τρόμου. Καλύτερη Μεταφρασμένη Έκδοση αναδείχθηκε το «No Pasarán» του ζωντανού θρύλου των ευρωπαϊκών κόμικς Ιταλού Vittorio Giardino (εκδόσεις Jemma Press). Η μετάφραση έγινε από τον Γαβριήλ Τομπαλίδη και η μεταφραστική επιμέλεια από τον Γιάννη Μιχαηλίδη. Εξ αφορμής της κυκλοφορίας, πέρυσι, του πρώτου μέρους της ομώνυμης τριλογίας με ήρωα τον κατάσκοπο Μαξ Φρίντμαν και τοποθετημένο στον Ισπανικό Εμφύλιο λίγο καιρό πριν το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο «μαέστρο» των ιταλικής σκηνής και ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της λεγόμενης καθαρής γραμμής (ligne claire) στα κόμικς μίλησε στην Athens Voice και σχεδίασε το εξώφυλλο του τεύχους 824. ● Καλύτερος Πρωτοεμφανιζόμενος αναδείχθηκε ο Γιώργος Γανίδης με τα «Θηρία» του ● Το βραβείο για την Καλύτερη Αυτοέκδοση κέρδισαν οι Tasmar – Kuro για το «Βakeneko» ● Καλύτερο Διαδικτυακό Κόμικ ο Νικόλας Στεφαδούρος με τις «Μπαμπαδοϊστορίες» του (κυκλοφορούν επίσης από τις εκδόσεις Μικρός Ήρως) ● Με το βραβείο για το Καλύτερο Ένθετο βραβεύθηκαν οι: Γιάννης Αντωνόπουλος (John Antono), Περικλής Κουλιφέτης, Γαβριήλ Παγώνης, Θανάσης Πέτρου για «Το Λεξικό της Κρίσης» που φιλοξενείται στο Καρέ-Καρέ της Εφημερίδας των Συντακτών ● Το Βραβείο Κοινού κέρδισαν οι Ζήσης Ρούμπος (ναι, ο ηθοποιός) και Χρήστος Μαρτίνης για το «Athens Dark» (Εκδόσεις Nerdula) Αυτά για φέτος και ανυπομονούμε ήδη για την απονομή του 2024. Αν κρίνω από τις δουλειές που έχουν κυκλοφορήσει ήδη φέτος, θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Νικόλας Κούρτης, Δημήτρης Βανέλλης Θανάσης Πέτρου, Νίκος Αργύρης (εκδότης Ικάρου) και Αλέκος Παπαδάτος Και το σχετικό link...

Με ένα πρόγραμμα πιο πλούσιο από ποτέ, το Comicdom Con Athens μας υποδέχεται το τριήμερο 12-13-14 Μαΐου στη 17η διοργάνωσή του, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Ενώ η χώρα βρίσκεται σε πυρετό εκλογών, χιλιάδες φίλοι και φίλες των κόμικς στην Αθήνα αλλά και σε όλη την Ελλάδα, περιμένουν παράλληλα με ανυπομονησία ένα άλλο γεγονός. Και αυτό γιατί λιγότερο από μία εβδομάδα μας χωρίζει από το μεγαλύτερο, κεντρικότερο και μακροβιότερο φεστιβάλ κόμικς της Αθήνας: το Comicdom CON Athens, το οποίο φέτος μετράει τη 17η διοργάνωσή του. Με μια ιδιαιτερότητα, καθώς πρόκειται για πρώτη φορά να διεξαχθεί σε έναν τελείως διαφορετικό χώρο από τις προηγούμενες χρονιές, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Όπως δηλαδή αρμόζει σε ένα τέτοιου βεληνεκούς διεθνές φεστιβάλ. Το πρόγραμμα της μεγάλης γιορτής των κόμικς αναμένεται πιο πλούσιο από ποτέ, με τη συμμετοχή 170 καλλιτεχνών (το μεγαλύτερο Artists Alley που έχει φιλοξενηθεί ποτέ σε εγχώριο φεστιβάλ), σχεδόν 40 καταστήματα και εκδοτικές, διεθνείς και ελληνικές εκθέσεις κόμικς και εικονογράφησης, προβολές animation, workshop για όλες τις ηλικίες, sketch events, διαγωνισμό cosplay, ομιλίες και πάνελ, καθώς και την Απονομή των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς. Και όλα αυτά βέβαια με ελεύθερη είσοδο. Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τι μας επιφυλάσσει το τριημέρο 12 έως 14 Μαΐου στην Τεχνόπολη. Με άρωμα Ιταλίας Στο φετινό φεστιβάλ την τιμητική της θα έχει η Ιταλία. Η φιλοξενία δύο σημαντικών εκθέσεων, σε συνεργασία με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, σκοπεύει να αναδείξει στο ελληνικό κοινό τον πλούτο της καλλιτεχνικής παραγωγής της γειτονικής μας χώρας. Η πρώτη έκθεση (Calvino Immaginario) θα είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη γέννηση ενός από τους πιο γνωστούς συγγραφείς, δοκιμιογράφους και δημοσιογράφους της Ιταλίας, του Italo Calvino. Θα περιλαμβάνει κόμικς, εικονογραφήσεις και γελοιογραφίες, εμπνευσμένες από τους φανταστικούς κόσμους του διάσημου συγγραφέα, με συμμετοχές καταξιωμένων δημιουργών όπως οι Giorgio Cavazzano, Sara Colaone, Lorenzo Mattotti και Vittorio Giardino. Η δεύτερη έκθεση (Fumetti dal Mare – Κόμικς από τη Θάλασσα), η οποία φιλοξενήθηκε το περασμένο φθινόπωρο στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο, θα παρουσιάσει τα έργα έξι διεθνών καλλιτεχνών (μεταξύ των οποίων της δικής μας Έλενας Γώγου) εμπνευσμένων από τη θάλασσα: το αρχέγονο και ζωτικής σημασίας στοιχείο που αποτελεί χώρο συνάντησης διαφορετικών λαών και πολιτισμών. Του Vittorio Giardino, από την έκθεση «Calvino Immaginario» Στο ίδιο πλαίσιο θα φιλοξενηθεί ο Tito Faraci, ένας από τους σημαντικότερους και πιο πολυβραβευμένους Ιταλούς σεναριογράφους κόμικς, ένας από τους πρώτους Ιταλούς συγγραφείς που εργάστηκαν σε χαρακτήρες αμερικανικών comics όπως ο Spider-Man, ο Daredevil και ο Captain America. Ο Faraci, ο οποίος έχει αφήσει το στίγμα του σε εμβληματικά κόμικς όπως Dylan Dog, Tex, Diabolik, Magico, Vento και Zagor, θα παραδώσει workshop και θα παραστεί σε ειδική εκδήλωση συζήτησης με το κοινό, όπου θα παραλάβει βραβείο για τη Συνολική Προσφορά του στην Τέχνη των Comics. Ελληνικές εκθέσεις Από τις ελληνικές εκθέσεις, ξεχωρίζει αναμφισβήτητα η έκθεση εικονογράφησης «LGBT Art – Η Άνθηση της Εγχώριας Queer Εικονογράφησης» με τη συμμετοχή 14 εγχώριων καλλιτεχνών (Δημήτρης Αναστασίου, Δημήτρης Γαβαλάς, Ντέννις Γιατράς, Γώγου, Μιχάλης Διαλυνάς, Αύγουστος Κανάκης, Δημήτρης Κάσδαγλης, Θεμιστοκλής Λιονέτης, Σμαράγδα Μάγκου, Σιαδώρα Παπαθεοδώρου, Αριάδνη Τζουνάκου, Degphilip, Harry Saxon και Steve Stivaktis), οι οποίοι παρουσιάζουν έργα με ελεύθερο μεν θέμα, αλλά επικεντρωμένα στην αγάπη, τη σεξουαλικότητα και την αποδοχή της ετερότητας. Ενώ η έκθεση «Spotlight on: Αγγελική Σαλαμαλίκη» είναι αφιερωμένη στη γνωστή δημιουργό, η οποία φιλοτέχνησε το εικαστικό για το φετινό φεστιβάλ. Μια εξαιρετική καλλιτέχνιδα με αξιοπρόσεκτη πορεία στον χώρο των κόμικς, της εικονογράφησης και του animation, την οποία η εν λόγω έκθεση αναδεικνύει μέσα από σημαντικά έργα της. Του Δημήτρη Γαβαλά, από την έκθεση «LGBT ART» Ακόμη δύο – ψηφιακές – εκθέσεις ολοκληρώνουν το εκθεσιακό πρόγραμμα του Comicdom Con Athens: η μία (10 Χρόνια «Σχεδία» – Οι Εικονογραφήσεις) παρουσιάζει για πρώτη φορά τις δημιουργίες που πρόσφεραν αφιλοκερδώς σκιτσογράφοι και δημιουργοί κόμικς για το περιοδικό δρόμου «Σχεδία», το οποίο εδώ και μια δεκαετία δίνει τη δυνατότητα σε εκατοντάδες άστεγους συμπολίτες μας να εργαστούν και να σταθούν στα πόδια τους με ένα αξιοπρεπές εισόδημα. Η δεύτερη ψηφιακή έκθεση με τίτλο «Κλασσικά Εικονογραφημένα: Οι Αθάνατες Ελληνικές Δημιουργίες», θα παρουσιάσει δείγματα από την ελληνική παραγωγή κόμικς της σειράς για τα οποία δούλεψαν κορυφαίοι Έλληνες σχεδιαστές και συγγραφείς, μεταξύ των οποίων οι Γιώργος Βακαλό, Μποστ, Κώστας Γραμματόπουλος και Νίκος Καστανάκης, στο πλαίσιο της θεματικής «Από τη Μυθολογία και την Ιστορία της Ελλάδος». Και οι δύο αυτές εκθέσεις θα είναι προσπελάσιμες στο Ψηφιακό Μουσείο Comics (comicsmuseum.gr) και θα παραμείνουν διαθέσιμες για το κοινό και μετά το πέρας του φεστιβάλ. Προβολές animation Οι φίλες και οι φίλοι του animation θα μπορούν να παρακολουθήσουν ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα με προβολές ταινιών κινουμένων σχεδίων εγχώριας παραγωγής. Ξεχωρίζει η προβολή επιλεγμένων ελληνικών έργων animation από την περσινή 15η διοργάνωση του Animasyros. Θα προβληθεί επίσης για πρώτη φορά σε φεστιβάλ η «Λυσιστράτη», το έργο των Τάσου Αποστολίδη και Γιώργου Ακοκαλίδη, της διεθνώς αναγνωρισμένης σειράς «Κωμωδίες του Αριστοφάνη σε Κόμικς» το οποίο έγινε animation 20 χρόνια πριν. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει και στην προβολή της βιντεοσκοπημένης μουσικοθεατρικής μεταφοράς του κόμικ «Musicoma» της Μαρίας-Όλιας Ντακογιάννη, μιας τρυφερής ιστορίας που συνδυάζει αφήγηση, τζαζ μουσική και video-art. Τέλος, θα υπάρχει πρόγραμμα σπουδαστικών ταινιών animation μικρού μήκους από το Τμήμα Γραφιστικής και Εικαστικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Αφίσα της ταινίας animation «Mine» της Δάφνης Ξουράφη Φέτος θα εγκαινιαστεί επίσης για πρώτη φορά ο θεσμός της Agora, ο οποίος φιλοδοξεί να συμβάλει στην εξωστρέφεια της ελληνικής σκηνής κόμικς: εγχώριοι δημιουργοί και εκδότες θα έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν τα έργα τους σε εκδότες από χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ισπανία, αυξάνοντας τις πιθανότητες για την έκδοσή τους στο εξωτερικό. Παράλληλα με όλα τα παραπάνω θα υπάρξει πρόγραμμα ειδικά διαμορφωμένο για παιδιά (σε επιμέλεια της Athens Comics Library), διαγωνισμός Cosplay, Sketch Event (με θεματική: Avengers VS X-Men), θεματικές συζητήσεις και εργαστήρια/masterclasses από έμπειρους σκιτσογράφους, απευθυνόμενα τόσο σε αρχάριους όσο και σε πιο απαιτητικό κοινό. Τελετή Απονομής Ελληνικών Βραβείων Κόμικς Όπως τις προηγούμενες χρονιές, έτσι και φέτος το ενδιαφέρον όλων αναμένεται να στραφεί στην τελετή Απονομής Ελληνικών Βραβείων Κόμικς, κατά την οποία θα βραβευτούν τα κόμικς της προηγούμενης χρονιάς στις παρακάτω κατηγορίες: Καλύτερου Κόμικ, Σχεδίου, Πρωτότυπου Σεναρίου, Διασκευασμένου Σεναρίου, Εξωφύλλου, Καλλιτεχνικής Επιμέλειας, Αυτοέκδοσης, Ένθετου, Πρωτοεμφανιζόμενου Καλλιτέχνη, Μεταφρασμένης Έκδοσης, Βραβείου Κοινού. Οι υποψήφιοι τίτλοι προέκυψαν από τις ψήφους των μελών της Ελληνικής Ακαδημίας Κόμικς, αποτελούμενης από άτομα που δραστηριοποιούνται (ως καλλιτέχνες, σεναριογράφοι, αρθρογράφοι, θεωρητικοί κ.ο.κ.) στον χώρο της Ένατης Τέχνης. Τις πεντάδες των υποψήφιων έργων, που έχουν ήδη διακριθεί στον πρώτο γύρο ψηφοφορίας των μελών της Ακαδημίας, μπορείτε να τις βρείτε στο www.ebk.gr. Οι φετινοί νικητές και νικήτριες θα ανακοινωθούν στην τελετή των ΕΒΚ την Παρασκευή 12/5 στις εγκαταστάσεις της Τεχνόπολης, ενώ την επόμενη ημέρα (Σάββατο 13/5) θα λάβει χώρα εκδήλωση παρουσίασης και συζήτησής τους με το κοινό. Comicdom CΟΝ Athens 2023 Διοργάνωση: Comicdom Press Πότε: Παρασκευή 12, Σάββατο 13 και Κυριακή 14 Μαΐου, 11.00-21.30 Πού: Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων (Πειραιώς 100). Είσοδος από ΜΕΤΡΟ Στάση Κεραμεικός (Οδός Ιάκχου) Πόσο: Είσοδος Ελεύθερη Για πιο αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα, καθώς και για εξασφάλιση θέσεων στα workshop, επισκεφθείτε το www.comicdom-con.gr Και το σχετικό link...

Στο δεύτερο μέρος της τριλογίας «No pasarán!», μια απεγνωσμένη αναζήτηση με φόντο την κατάρρευση του μετώπου του Έβρου από τις δυνάμεις του Φράνκο. Στις 18 Ιουλίου 1936 ξεκίνησε στην Ισπανία το πραξικόπημα του στρατηγού Φράνκο ενάντια στη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση. Τρία χρόνια αργότερα, αφού η χώρα βάφτηκε στο αίμα, ο Φράνκο κατάφερε, συνεπικουρούμενος από τον Άξονα, να πάρει την εξουσία. Ο εμφύλιος πόλεμος που μεσολάβησε δεν αποτέλεσε απλώς ένα εσωτερικό γεγονός, αλλά καθόρισε την πορεία της Ευρώπης. Στην ουσία ο ισπανικός Εμφύλιος υπήρξε το πρελούδιο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς στην Ιβηρική χερσόνησο αναμετρήθηκαν για πρώτη φορά οι δυνάμεις της δημοκρατίας και της κοινωνικής απελευθέρωσης με τις δυνάμεις της στρατοκρατίας και του φασισμού. Στην καρδιά αυτής της πολεμικής αντάρας μάς μεταφέρει η συναρπαστική τριλογία κόμικς του Ιταλού σχεδιαστή Vittorio Giardino, που ως τίτλο έχει το γνωστό σύνθημα αντίστασης στον φασισμό «No pasarán!» και της οποίας οι δύο πρώτοι τόμοι κυκλοφορούν από την Jemma Press (σε μετάφραση Γαβριήλ Τομπαλίδη). Το πρώτο μέρος το είχαμε παρουσιάσει σε προγενέστερο φύλλο του «Καρέ Καρέ» (Γιάννης Κουκουλάς: «No Pasaran!», 25/6/2022). Εκεί είχαμε παρακολουθήσει τον Γαλλοεβραίο Μαξ Φρίντμαν, πρώην μέλος της γαλλικής αντικατασκοπίας, να αφήνει την οικογενειακή του γαλήνη στη Γενεύη της Ελβετίας, για να επιστρέψει στη φλεγόμενη Ισπανία, όπου προηγουμένως είχε πολεμήσει στην εμφύλια σύρραξη με την πλευρά των Δημοκρατικών. Αιτία, η εξαφάνιση του παλιού του φίλου και συμμαχητή, ταγματάρχη Γκουίντο Τρέβες, σε αναζήτηση του οποίου σπεύδει ο Μαξ. Στο δεύτερο μέρος («Rio de Sangre») βρισκόμαστε στο μέτωπο του ποταμού Έβρου, τον αιματηρό Νοέμβριο του 1938. Η μάχη για τον Έβρο είχε ξεκινήσει τον Ιούλιο, με μια επίθεση των Δημοκρατικών. Ακολούθησαν μήνες στασιμότητας, με εκατέρωθεν επιθέσεις και αντεπιθέσεις, αλλά και διπλωματικά ναυάγια. Στις 30 Οκτωβρίου όμως ξεκίνησε η αιφνιδιαστική αντεπίθεση των εθνικιστών με την υποστήριξη της γερμανικής πολεμικής αεροπορίας. Εκεί βλέπουμε τον Μαξ και την Κλερ, στην πρώτη γραμμή του μετώπου, να ακολουθούν το στράτευμα υποδυόμενοι τους δημοσιογράφους, υπό τη στενή παρακολούθηση της Σεγουριδάδ. Όσο ο Μαξ ψάχνει πεισματικά τον εξαφανισμένο φίλο του, τόσο οδηγείται βαθύτερα στη λαίλαπα του πολέμου. Εν τω μεταξύ ο χειμώνας επελαύνει και η χιονόπτωση καλύπτει τα πάντα. Το μόνο που παραμένει σταθερό στον δρόμο για τη Βαρκελώνη είναι οι βομβαρδισμοί, οι εκρήξεις, οι πυροβολισμοί, οι ατέλειωτες ουρές των προσφύγων, οι οιμωγές των τραυματισμένων και οι σοροί των πτωμάτων στα ερείπια των κτιρίων. Ως προς την τεχνοτροπία, οι αναγνώστες θα απολαύσουν και εδώ την επιμονή στην «καθαρή γραμμή» του σχεδίου, τη ρεαλιστική απόδοση του περιβάλλοντος, καθώς και τα πλακάτα, φωτεινά χρώματα που κάπως αντισταθμίζουν τον ζόφο του πολέμου. Και το σχετικό link...

Το γνωστό σύνθημα αντίστασης στον φασισμό γίνεται τίτλος βιβλίου από τον Vittorio Giardino σε μια ιστορία για τον αγώνα των δημοκρατικών δυνάμεων ενάντια στον Φράνκο κατά τον ισπανικό εμφύλιο. Μπορεί ο ίδιος ο Vittorio Giardino, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Ιταλούς δημιουργούς, να θεωρείται βασικός εκπρόσωπος της «καθαρής γραμμής» στο σχέδιο και της εμμονής στις ρεαλιστικές αναπαραστάσεις κτιρίων, πόλεων, δρόμων, ενδυμασιών κ.λ.π., αλλά οι ιστορίες του είναι σκοτεινές, δύσκολες, δυσοίωνες και συνήθως τοποθετημένες σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές. Όπως αναφέρει και ο επιμελητής της έκδοσης, Γιάννης Μιχαηλίδης, όμως, η «καθαρή γραμμή» του Giardino δεν είναι αυτή του Herge ή του Edgar Jacobs αλλά αυτή του Hugo Pratt, του Moebius, του Carl Barks και του Floyd Gottfredson. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της μικτής γραμμής και του καθαρού, γραμμικά αναπτυσσόμενου αλλά στιβαρού σεναρίου είναι το «No Pasaran» (μετάφραση: Γαβριήλ Τομπαλίδης, εκδόσεις Jemma Press, 64 σελίδες) με πρωταγωνιστή τον Γαλλοεβραίο Max Friedman, πρώην μέλος της γαλλικής αντικατασκοπίας και πρωταγωνιστή σε πέντε συνολικά ξεχωριστές και αυτοτελείς ιστορίες του Giardino, που αποφασίζει να αφήσει την ηρεμία του σπιτιού του στην ασφαλή Γενεύη και να ταξιδέψει στην ταραγμένη Ισπανία στα χρόνια του αιματηρού εμφυλίου αναζητώντας έναν παλιό φίλο του, εθελοντή μαχητή της ελευθερίας στις γραμμές των δημοκρατικών δυνάμεων. Βαθιά πολιτικός όπως πάντα ο Giardino – και χωρίς να πλατειάζει ή να αφήνει διακηρυκτικού τύπου «κορόνες» παρά τη σαφή πολιτική θέση του – , περιγράφει την Ισπανία του εμφυλίου για να υπενθυμίσει ότι εκεί πολέμησαν ανεκπαίδευτοι ηρωικοί εθελοντές από όλη την Ευρώπη στο πλευρό της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης κόντρα σε έναν πάνοπλο φασιστικό στρατό στασιαστών, υποστηριζόμενων από τις δυνάμεις του Άξονα. Δίνει έτσι μια συναρπαστική, φανταστική ιστορία που θα μπορούσε να είναι και αληθινή, καθιστώντας επίκαιρη τη γνώση της πρόσφατης πολιτικής και στρατιωτικής ιστορίας της Ευρώπης. Και προλογίζοντας ο ίδιος το βιβλίο του ξεκαθαρίζει την επιλογή του τίτλου του, «No Pasaran». «Στο τέλος οι στρατιωτικοί, οι αντιδραστικοί, οι πραξικοπηματίες νίκησαν, η δικτατορία εγκαθιδρύθηκε και όλοι προσαρμόστηκαν. Αναγκαστικά, ίσως σοφά πράττοντας, αποφάσισαν να πράξουν ρεαλιστικά. Όμως όχι ο Πικάσο. Όχι ο Μιρό, όχι ο Αλμπέρτι, όχι ο Νερούδα. Ηττημένοι ναι, παραδομένοι ποτέ. No Pasaran! Δεν θα περάσουν, είπαν. Περάσαμε, απάντησαν χλευαστικά οι νικητές. Αλλά όμως, ακόμα και σήμερα, για τον καθέναν από εμάς, υπάρχουν πράγματα που δεν μπορούν να περάσουν. Και αν καταφέρουν να περάσουν, αυτό δεν θα έχει συμβεί με τη δική μου βοήθεια. Ούτε με τη δική μου σιωπή». Και το σχετικό link...

Vittorio Giardino: Ο ιταλός κομίστας, με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του κόμικ «No Pasarán» (Jemma Press), μιλάει στην ATHENS VOICE εφ' όλης της ύλης. Στην περίπτωση του Vittorio Giardino δεν χρειάζεται καν να αναφερθούν τα πολλά και διαφορετικά βραβεία που έχει κερδίσει, στην Ιταλία, στη Γαλλία ή στις ΗΠΑ, ούτε το γεγονός πως είναι ένας από τους πιο πολυδημοσιευμένους Ιταλούς κομίστες. Και αυτό γιατί ο Ιταλός δημιουργός, γεννημένος στην Μπολόνια, είναι ακόμα και τώρα, στα 75 του χρόνια, ένας ζωντανός θρύλος των ευρωπαϊκών κόμικς. Με σπουδές σε εντελώς άσχετο με τα κόμικς αντικείμενο, εγκατέλειψε σε αρκετά μεγάλη ηλικία την καριέρα του τεχνικού ηλεκτρονικών υπολογιστών και αφοσιώθηκε στο σχέδιο και στα καρέ. Με πολλή δουλειά και συστηματική έρευνα έγινε σύντομα ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της λεγόμενης «καθαρής γραμμής». Με επιρροές από τους Hergé και Jacobs, αλλά συγχρόνως με ένα εντελώς προσωπικό στιλ, ο Giardino αποδίδει τεράστια σημασία στην ακρίβεια και στη λεπτομέρεια ενώ τον διακρίνει και μια σχεδόν εμμονική προσκόλληση στην ιστορική τεκμηρίωση και στην απόλυτα οργανωμένη κατασκευή της πλοκής. Επηρεασμένος λογοτεχνικά από συγγραφείς όπως ο Τζον Λε Καρέ ή ο Ντάσιελ Χάμετ στα πιο hard boiled στοιχεία του, δημιούργησε από αστυνομικά και κατασκοπευτικά μέχρι κόμικς ακραίου ερωτισμού – στην Ελλάδα τον μάθαμε από το κορυφαίο κόμικ του «Ουγγρική Ραψωδία» (εκδόσεις Βαβέλ, 1990, μετάφραση Παυλίνα Καλλίδου). Είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε μαζί του με αφορμή την κυκλοφορία του «No Pasarán» (Jemma Press, 2022, μετάφραση Γαβριήλ Τομπαλίδης), πρώτο μέρος της ομώνυμης τριλογίας με ήρωα τον κατάσκοπο Μαξ Φρίντμαν και τοποθετημένο στον Ισπανικό εμφύλιο, λίγο καιρό πριν το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι ερωτήσεις μας έγιναν στα γαλλικά, οι απαντήσεις δόθηκαν στα ιταλικά και η ακρίβεια των απαντήσεών του αποδεικνύει γιατί ο Vittorio Giardino είναι ένας από τους πιο εκλεπτυσμένους Ιταλούς κομίστες. Το εξώφυλλο του «No Pasarán» (Jemma Press, 2022, μετάφραση Γαβριήλ Τομπαλίδης) Πώς θέλετε να αποκαλείστε ως καλλιτέχνης; Στην Ιταλία τα τελευταία χρόνια με ονομάζουν συχνά «μαέστρο». Συνήθιζα να λέω πως δεν είμαι «μαέστρος», αλλά ένας αναγνώστης με ρώτησε: «Και τότε πώς να σας αποκαλώ;». Ξανασκέφτηκα την περίοδο που ήμουν μηχανικός και οι άλλοι με φώναζαν «μηχανικέ μου» και αντιλήφθηκα πως εκείνος ο αναγνώστης είχε δίκιο. Από τότε, ό,τι τίτλο και να μου δίνουν είναι εντάξει. Γιατί επιλέξατε τα κόμικς ως μέσο για να εκφραστείτε; Ειλικρινά δεν ξέρω. Ίσως γιατί από μικρός αγαπούσα το να σχεδιάζω και να σκαρφίζομαι ιστορίες. Ή ίσως να είναι σωστό ένα ρητό που λέει: «Αν σου αρέσει να σχεδιάζεις αλλά δεν είσαι και πολύ καλός, κι αν σου αρέσει να γράφεις αλλά δεν είσαι και τόσο καλός, τότε είσαι ιδανικός για να κάνεις κόμικς». Πώς δημιουργείτε τους χαρακτήρες σας; Ποια είναι η μέθοδός σας; Ο Σαμ Πέτζο ήταν ο πρώτος μου χαρακτήρας και προέρχεται από την αγάπη μου για τις ταινίες και ειδικά για τα αμερικανικά αστυνομικά φιλμ του ’30 και του ’40. Προσθέτοντας λίγη ειρωνεία και τοποθετώντας τον στην ιταλική πραγματικότητα όλα γίνονται αυτομάτως πιο αυθεντικά. Η ιταλική χωροθέτηση είναι εξαιρετικά πρωτότυπη. Ο Μαξ Φρίντμαν είναι ένας πιο ώριμος χαρακτήρας, που τον φαντάστηκα ως πρωταγωνιστή και παρατηρητή σημαντικών ιστορικών γεγονότων στο τέλος του ’30. Ο Τζόνας Φινκ είναι από ένα κόμικς που αφηγείται το πολιτικό και πολιτιστικό κλίμα των σοσιαλιστικών χωρών σε φάσμα σχεδόν 50 ετών, όπου οι χαρακτήρες γερνούν με το πέρασμα του χρόνου. Η Λιτλ Έγκο γεννήθηκε από την ανάγκη αφηγήσεων λιγότερο απαιτητικών και πιο διασκεδαστικών, και από την επιθυμία μου να αποτίσω φόρο τιμής στον Γουίνσορ Μακ Κέι και τον Λιτλ Νέμο του. Πώς αποφασίσατε να εγκαταλείψετε την καριέρα σας ως μηχανικός υπολογιστών σε μια – όχι και τόσο – νεαρή ηλικία και να κυνηγήσετε μια καριέρα στη βιομηχανία των κόμικς; Οι αιτίες ήταν πολλές. Η κυριότερη πως το σχέδιο για μένα δεν είναι μόνο ένα αληθινό πάθος αλλά περισσότερο ένα βίτσιο το οποίο δεν μπορώ να στερηθώ. Ακόμα και όταν δούλευα ως μηχανικός, τον ελεύθερο χρόνο μου σχεδίαζα. Αλλά ο ελεύθερος χρόνος ήταν ελάχιστος και δεν μου έφτανε. Στο τέλος αποφάσισα πως ήθελα να αφιερωθώ στο σχέδιο ολοκληρωτικά. Έφτασα σ’ αυτή την απόφαση στα 31 μου. Δεν παρακολούθησα ποτέ σχολές σχεδίου και δεν είχα καθόλου υπόψη μου το επαγγελματικό περιβάλλον των καλλιτεχνών. Αυτό ήταν μεγάλη τύχη, γιατί αν ήξερα πόσο δύσκολο είναι να κερδίσεις τα προς το ζην με τα κόμικς πιθανότατα θα είχα εγκαταλείψει αμέσως την ιδέα. Χάρη στην άγνοιά μου και με πολλή τύχη, μετά από 45 χρόνια μπορώ ακόμα να κάνω τη δουλειά που αγαπώ. Έχετε δημιουργήσει τόσο αστυνομικά και πιο περίπλοκα κατασκοπικά κόμικς όσο ερωτικές ιστορίες ενηλίκων. Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση στο να σχεδιάζετε τόσο διαφορετικά είδη; Η πιο απλή απάντηση είναι ότι μ’ αρέσει πολύ να σχεδιάζω γυναικείες φιγούρες. Το κάνω και στις αστυνομικές ιστορίες και στις κατασκοπευτικές, αλλά στο «Λιτλ Έγκο» υπάρχουν γυναίκες σε όλες τις σελίδες. Έπειτα, να προσθέσω πως οι ιστορίες της Λιτλ Έγκο είναι πιο «ελαφριές». Άλλωστε και στη ζωή όπως και στην τέχνη χρειάζεται και κάτι ανάλαφρο, πρέπει να δίνεις χώρο και στην ελαφρότητα, όπως έλεγε περίπου και ο Ίταλο Καλβίνο. Αποδίδετε μεγάλη σημασία στην ακρίβεια της απεικόνισης της χρονικής περιόδου στην οποία εκτυλίσσεται η πλοκή: στην αρχιτεκτονική, στο κλίμα, στα αντικείμενα στα ρούχα. Ερευνάτε απλώς την περίοδο ή ταξιδεύετε κιόλας στα μέρη που απεικονίζετε στο χαρτί; Έχω ταξιδέψει σ’ όλα τα μέρη που εκτυλίσσονται οι ιστορίες μου. Τα μέρη που επέλεξα μού είχαν προσφέρει δυνατές συγκινήσεις, και μόνο μετά από χρόνια μετουσιώθηκαν σε κόμικς. Φυσικά για τα κόμικς που αναφέρονται στο παρελθόν, όπως ο Τζόνας Φινκ ή ο Μαξ Φρίντμαν, έκανα έρευνες για να σεβαστώ την εποχή που διαδραματίζονται, έρευνες στους χώρους και το αστικό περιβάλλον, σε ρούχα, αντικείμενα κ.λ.π. Οι έρευνες αυτές είχαν πολύ ενδιαφέρον για εμένα αλλά συχνά είναι πολύ απαιτητικές και χρονοβόρες. Ακόμα και αυτή ωστόσο, είναι μια παράμετρος της δουλειάς που με παθιάζει. Στον πρόλογο του «No Pasarán» λέτε ότι δεν υπάρχει ευρωπαϊκή χώρα που να μην έχει κάνει κάτι στην ιστορία της για το οποίο να ντρέπεται. Ιστορικές στιγμές τις οποίες τα κράτη θα προτιμούσαν να ξεχάσουμε. Κατά πόσο πιστεύετε η ιστορία διδάσκεται επαρκώς σήμερα, ότι γνωρίζουμε το παρελθόν ώστε να πορευόμαστε στο μέλλον με μεγαλύτερη σιγουριά; Σκέφτομαι πως μπορούμε να γνωρίζουμε καλύτερα το παρελθόν απ’ ότι το παρόν χάρη στις έρευνες των ιστορικών. Οι ιστορικοί μπορούν να συμβουλεύονται αρχεία που για τους σύγχρονους είναι απόρρητα, οπότε γι’ αυτούς που θέλουν να ξέρουν υπάρχουν πολλές δυνατότητες και προοπτικές. Πιστεύω πως η γνώση της Ιστορίας, αν και συχνά πολύ ελλιπής, είναι πολύ σημαντική για να κατανοήσουμε αυτό που συμβαίνει σήμερα. Δυστυχώς, όπως αποδεικνύεται και στις μέρες μας, η ιστορία δεν φαίνεται να διδάσκει πολύ. Από πού αντλείτε έμπνευση για τα θέματά σας; Οι ιδέες που γεννούν τα βιβλία μου πηγάζουν πάντα από δυνατές συγκινήσεις. Συχνά αυτές οι συγκινήσεις γεννιούνται από τα ιστορικά γεγονότα. Για παράδειγμα από την πτώση του τείχους στο Βερολίνο εμπνεύστηκα τον Τζόνας Φινκ, ενώ ο πόλεμος στη Βοσνία με οδήγησε στο «No Pasarán» και τον εμφύλιο της Ισπανίας. Φυσικά οι ιδέες πηγάζουν και από συγκινήσεις της ιδιωτικής μου ζωής που όμως δεν μετασχηματίστηκαν ποτέ σε αυτοβιογραφικό αφήγημα. Πώς νιώθετε όταν εκφράζετε προσωπικές σας ιδέες ή πολιτικές απόψεις στο χαρτί και με τη συνακόλουθη επιτυχία τους; Όταν δουλεύω ένα βιβλίο δεν σκέφτομαι ποτέ τους αναγνώστες, ή μάλλον σκέφτομαι έναν μοναδικό αναγνώστη που δεν είναι άλλος από τον εαυτό μου. Κανονικά δημιουργώ ένα βιβλίο που θα μου άρεσε να διαβάσω. Αν αυτό το βιβλίο το είχε κάνει κάποιος άλλος θα ήμουν το ίδιο ευχαριστημένος και θα γλίτωνα και τον κόπο. Για κάθε βιβλίο ξέρω πως με περιμένουν τουλάχιστον δύο με τρία χρόνια δουλειάς. Γι’ αυτό θέλω να επιλέγω προσεκτικά τα θέματά μου. Όσο για τους αναγνώστες, μπορώ μόνο να ελπίζω ότι αυτά τα θέματα ενδιαφέρουν και άλλους εκτός από εμένα. Ποτέ δεν έκανα ωστόσο ένα βιβλίο για να έχω επιτυχία, ίσως και γιατί δεν θα ήξερα πώς να το κάνω, αλλά πάντα έκανα βιβλία που προσφέρονται για ανάγνωση. Ποιες είναι οι μεγαλύτερες επιρροές σας στα κόμικς; Οι δημιουργοί κόμικς που με επηρέασαν είναι πάρα πολλοί και η λίστα θα ήταν μακροσκελής. Οπότε θα αναφέρω μόνο τους βασικούς. Στην παιδική μου ηλικία έμαθα να διαβάζω με τις ιστορίες του Ντόναλντ Ντακ (Carl Barks) και με εκείνες του Floyd Gottfredson (Μίκυ Μάους) και δεν τις ξέχασα ποτέ. Στα νιάτα μου (τα χρόνια του πανεπιστημίου) ανακάλυψα τον Κόρτο Μαλτέζε του Hugo Pratt. Δεν ισχυρίζομαι πως αυτοί οι δημιουργοί είναι οι πιο σημαντικοί στην ιστορία των κόμικς, αλλά είναι αυτοί που άφησαν το πιο βαθύ και ανεξίτηλο σημάδι σε μένα. Ποια είναι τα πιο αστεία, χαρούμενα, δύσκολα και λυπηρά περιστατικά που σας έχουν συμβεί στην καριέρα σας μέχρι σήμερα; Θα χρειαζόταν ένα ολόκληρο βιβλίο για να διηγηθώ τα σημαντικότερα επεισόδια που συνδέονται με τη δουλειά μου όλα αυτά τα χρόνια. Θα αναφέρω όμως ένα. Το πρώτο σημαντικό βραβείο που πήρα ήταν το Yellow Kid το 1982 στο Φεστιβάλ της Λούκα για το καλύτερο κόμικς της χρονιάς, την «Ουγγρική Ραψωδία» (σ.σ. εκδ. Βαβέλ, 1990, μτφ. Παυλίνα Καλλίδου). Εκείνη την εποχή είχα συμπληρώσει μόλις 3 χρόνια δημοσιεύσεων και αυτό ήταν το πρώτο μου έγχρωμο βιβλίο. Η τελετή απονομής των βραβείων έγινε στο θέατρο του Τζίλιο, ένα θέατρο όπερας με πάλκα, θεωρεία και εξώστες. Η επιτροπή, που αποτελείτο μεταξύ άλλων από τον Hugo Pratt και τον Alberto Breccia, καθόταν στη σκηνή. Εγώ ήμουν τόσο σίγουρος πως δεν θα ήμουν μεταξύ των βραβευθέντων που είχα κάτσει στις τελευταίες θέσεις του τελευταίου εξώστη, στο πιο μακρινό σημείο από τη σκηνή τρία πατώματα πιο ψηλά. Όταν λοιπόν άκουσα να βραβεύουν το βιβλίο μου κατέβηκα τρέχοντας τις σκάλες και διέσχισα όλη την πλατεία μέχρι να ανέβω στη σκηνή. Μου έδωσε το βραβείο ο Ούγκο Πρατ και όλα τα μέλη της επιτροπής μού έσφιξαν το χέρι. Το κοινό (επαγγελματίες του χώρου των κόμικς) χειροκροτούσε. Όλο αυτό μου το διηγήθηκαν και υπάρχουν και τα φωτογραφικά ντοκουμέντα, όμως η τελευταία ανάμνηση που έχω από εκείνη τη βραδιά ήταν η στιγμή που άκουσα «Το καλύτερο βιβλίο για το 1982 είναι η “Ουγγρική Ραψωδία”». Τα υπόλοιπα συνέβησαν σ’ ένα είδος υπνοβασίας και στη μνήμη μου δεν άφησαν κανένα ίχνος. Αφήνω στην κρίση σας αν αυτό είναι ένα επεισόδιο αστείο, χαρούμενο, δύσκολο ή λυπηρό… Ποιες είναι οι σκέψεις σας αναφορικά με την κατάσταση στην ήπειρό μας σήμερα, με αυτόν τον φρικτό πόλεμο στην Ουκρανία; Δεν ξέρω ακριβώς τι συμβαίνει στην Ουκρανία, ούτε γιατί. Μπορώ μονάχα να το φανταστώ. Ανέκαθεν προσπαθώ να μπω στη θέση των άλλων, όλων των άλλων, συμπεριλαμβάνοντας ακόμα και αυτούς με τους οποίους δεν συμφωνώ: ακόμα και αυτό αποτελεί μέρος της δουλειάς μου. Έτσι, φαντάζομαι πως ανάμεσα στους Ρώσους στρατιώτες υπάρχουν πολλοί νέοι, ίσως 20χρονοι, που ίσως περίμεναν να τους υποδεχθούν σαν απελευθερωτές. Πόσο πρέπει να έμειναν έκπληκτοι από την αντίδραση των Ουκρανών συνομηλίκων τους;! Το ’68 μια άλλη εισβολή ρωσική, εκείνη της Πράγας, δεν τελείωσε με ένα λουτρό αίματος μόνο γιατί η κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας διέταξε να μην υπάρξει αντίσταση. Αλλά οι πολίτες, σκαρφαλωμένοι πάνω στα εχθρικά τανκς ρωτούσαν τους Ρώσους στρατιώτες «Pochemu», που σημαίνει «Γιατί;» Σήμερα, όπως τότε, η ερώτηση παραμένει ίδια: «Γιατί;». Έχετε ταξιδέψει στην Ελλάδα; Έχετε αναμνήσεις; Έχω έρθει στην Ελλάδα πολλές φορές στο παρελθόν, δυστυχώς δεν ξαναγύρισα εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Έχω πάει όμως στις ακτές του Ιονίου, στην Πελοπόννησο, στις Κυκλάδες, στη Θράκη, στη Χαλκιδική και στην Αθήνα, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Κόρινθο, Καβάλα, Μυκήνες, Ολυμπία, Δελφοί, Δήλος… Αγαπώ την Ελλάδα και κυρίως τους κατοίκους της. Πάντα με συγκινούν οι ιταλικές λέξεις που λέτε ελληνοποιημένα εσείς οι Έλληνες: «ούνα φάτσα ούνα ράτσα», που εμείς οι Ιταλοί δεν τις αξίζουμε αν σκεφτώ τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν θα υπήρχε η Δύση χωρίς την Ελλάδα, δεν θα υπήρχε λογοτεχνία χωρίς τον Όμηρο. Είναι μεγάλη μας τιμή που σχεδιάσατε το σημερινό μας εξώφυλλο. Πείτε μας δυο λόγια για το εξώφυλλο που σχεδιάσατε για την Athens Voice. Η εικόνα του εξωφύλλου γεννήθηκε από την ανάμνηση ενός καλοκαιριού στην Τορώνη της Χαλκιδικής, όπου το ντους ήταν υπαίθριο ακριβώς όπως στο σχέδιο. Και το σχετικό link...

Στο παρόν κόμικ υπάρχουν θέματα ερωτικού περιεχομένου και συνιστάται για άτομα ηλικίας 18+. Ίσως η πιο ιδιόρρυθμη δουλειά που έχω διαβάσει από τον Giardino. Δεν το λες τσόντα, αλλά ερωτική παρωδία. Το Little Ego κυκλοφόρησε για πρώτη φορά μια δισέλιδη ιστορία στο περιοδικό Glamour International Magazine και μόλις ο δημιουργός είδε ότι έχει πέραση υπέγραψε με το Ιταλικό περιοδικό Comic Art όπου και κυκλοφόρησε σε μορφή στριπ όλες τις ιστορίες της Ego στο διάστημα 1985-1989. Από τότε έχει εκδοθεί σε διάφορες μορφές, ως μέρος ανθολογίας και στα Αμερικάνικα περιοδικά Heavy Metal (1993 - 1994) και Penthouse. Το 1989 κυκλοφόρησαν δύο tpb εκδόσεις, μία στην Ιταλία και μία στην Ισπανία (από την Norma Editorial) όπου περιέχονται όλα τα στριπς της τετραετίας. Τέλος η NBM έβγαλε υπό το imprint "Eurotica", την Little Ego το 1994 στα Αγγλικά. Αρκετά περίεργο αυτό το κόμικ. Για κάποιους θα θεωρηθεί προκλητικό, ίσως και ανώμαλο, ο ίδιος ο Vittorio έχει πει γι'αυτό πως αποτελεί σάτιρα και ως τέτοια δεν έχει όρια στον ρυθμό ή τον τρόπο της έκφρασης της. Πρωταγωνίστρια είναι η Little Ego, μια κοπέλα στα 20κάτι της που στην αρχή της κάθε ιστορίας - η οποία είναι από 2 έως 5 σελίδες - αποκοιμιέται και ονειρεύεται διάφορα σκηνικά ερωτικού περιεχομένου. Αυτά περιέχουν κτηνοβασία, ομοφυλοφιλία καθώς και συμβατικό έρωτα, και εξελίσσονται σε διάφορα περιβάλλοντα, από την μπανιέρα του σπιτιού της μέχρι την έρημο και τα χαρέμια σουλτάνων και σεΐχηδων. Παρόλο το ότι βλέπουμε συνεχώς την Ego ημίγυμνη ή γυμνή, η ίδια η συνουσία δεν απεικονίζεται ποτέ άμεσα (γι'αυτό και δεν μπήκε στον ερωτικό τομέα η παρουσίαση). Στο τέλος κάθε ιστορίας η Ego ξυπνά στο τελευταίο πάνελ και αναρωτιέται πως θα πει στον ψυχαναλυτή της τι έζησε στον ύπνο της. Εδώ να αναφέρουμε ότι όλη η ιδέα είναι παρμένη από το κόμικ Little Nemo του Winsor McCay όπου ομοίως ο Nemo κοιμάται, ονειρεύεται αχαλίνωτα και όταν ξυπνά περιγράφει τα πάντα την μητέρα του (πολύ πιο αθώο προφανώς ). Σίγουρα το λες ιντριγκαδόρικο αλλά δεν με χάλασε καθόλου που το διάβασα. Είναι άριστη ευκαιρία να δεις το καθαρό σχέδιο του Giardino να αναδεικνύεται στο γυμνό με πολύ όμορφο τρόπο. Και στο κάτω κάτω δεν διαβάζεις ποτέ Manara για την ιστορία, οπότε γιατί να το κάνεις εδώ; Μικρό σε μέγεθος, 50 σελίδες κάτι, σε μισή ωρίτσα έχει φύγει. Εκτός βέβαια αν κάτσεις να χαζέψεις το σχέδιο Στο GreekComics: Βιογραφία του Vittorio Giardino [Θρηνωδός] Ουγγρική Ραψωδία [germanicus] Jonas Fink- A Jew in Communist Prague [Θρηνωδός] Jonas Fink - A Jew in Communist Prague 1: Loss of Innocence [scanlation - Θρηνωδός] Όλες οι ιστορίες της Little Ego που δημοσιεύθηκαν από την βαβέλ [scans - Sandman]

Παράθυρο τη Νύχτα - Vittorio Girdino Βαβέλ τ.67 (Νοέμβριος 1986) Άλλα κόμικς του Giardino στα ελληνικά: Ουγγρική Ραψωδία Jonas Fink (scanlation) Little Ego (scanlation)

Υπερβολική τιμή σχέδιο - σενάριο: Vittorio Giardino Βαβέλ τ.95 (Μάρτιος 1989) Ο Giardino στο GreekComics

Και το αφιέρωμα στον μεγάλο Vittorio Giardino τελειώνει (προς στιγμήν) λίγο ανάποδα, με την πρώτη του δουλειά. Μέσα στον Αύγουστο, που πλέον τον αποκαλώ "Μήνας Giardino" είδαμε τις κυριότερες από τις δουλειές του Ιταλού δημιουργού ξεκινώντας με το Jonas Fink, συνεχίζοντας με το Little Ego μέχρι και την βιογραφία του. Παλιότερα είχαμε δει την κυριότερη περιπέτεια του πιο γνωστού του ήρωα, Max Fridman, με τίτλο "Ουγγρική Ραψωδία". Ας δούμε πως ξεκίνησαν όλα με τον πρώτο κύριο άξονα και για μένα αυτόν που έμεινε να επηρεάσει τον Vittorio πολύ βαθιά. Ίσως περισσότερο από οτιδήποτε άλλο σχεδίασε. Αυτός δεν είναι κανένας άλλος από τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Sam Pezzo. Όλα ξεκίνησαν περίπου τέτοια εποχή στο μακρινό 1978 όπου γεννήθηκε μέσα στο κεφάλι ενός τότε άσημου κομίστα η ιδέα για έναν μπαρουτοκαπνισμένο ντετέκτιβ μοχλευμένο στα κακόφημα σοκάκια της Ιταλικής πόλης Μπολόνια την δεκαετία του 1970. Η μαφία καλά κρατεί ακόμα στην Ιταλία, ο νόμος είναι παρών μόνο όταν βολεύει τους παίκτες και ο Sam έχει εξαρχής καταλάβει ότι για να πετυχαίνει την επίλυση των υποθέσεων του, πρέπει να κινείται μεταξύ άσπρου και μαύρου και να ακολουθεί σκιώδεις τακτικές και μεθόδους που δεν εμπίπτουν πάντα στο γράμμα του νόμου. Παρόλα αυτά μέσα στο χάος και την ασυδοσία της κοινωνίας που ζει προσπαθεί απεγνωσμένα να κρατήσει τις αξίες του και όση ηθική του έχει απομείνει. Το ότι ο Pezzo ήταν ο αγαπημένος χαρακτήρας του Giardino δεν το λέω εγώ αλλά το πλήθος των περιπετειών που έχει γράψει για αυτόν. Ξεκινώντας από το 1979 και σε μια υπέρ-παραγωγική τετραετία μέχρι το 1983 σκίτσαρε και έγραψε 9 άλμπουμ με τους παρακάτω τίτλους. Sam Pezzo - Piombo di mancia [1979] Sam Pezzo - Nessuno ti rimpiangera [1979] Sam Pezzo - Risveglio amaro [1980] Sam Pezzo - La trappola [1979] Sam Pezzo - Merry Christmas [1980] Sam Pezzo - L'ultimo colpo [1980] Sam Pezzo - Juke Box [1981] Sam Pezzo - Shit City [1982] Sam Pezzo - Nightlife [1983] Όλως παραδόξως τα δικαιώματα για τις Αγγλικές μεταφράσεις του Sam Pezzo δεν τα έχει η NBM publishing αλλά η Catalan Communications New York, η οποία δεν τα αξιοποίησε ιδιαίτερα. Συγκεκριμένα άρχισε να εκδίδει τον Φεβρουάριο του 1988 μια σειρά με τίτλο "Cases from the Files of Sam Pezzo, P.I." όπου είχε σκοπό να περιλαμβάνει 1-2 ιστορίες σε κάθε άλμπουμ. Τελικά κυκλοφόρησε μόνο το πρώτο τεύχος που περιέχει τις ιστορίες "Nessuno ti rimpiangera" και "Shit City". Την δεύτερη ιστορία για κάποιο άγνωστο λόγο την χώρισαν σε μέρη 1 και 2. Έστω κι έτσι πήρα ένα πολύ καλό δείγμα και από αυτή την περίοδο δημιουργίας. Σχέδιο λίγο διαφορετικό από αυτό που πλέον έχουμε συνηθίσει ως χαρακτηριστικό του Giardino αλλά δεν υπολείπεται σε τίποτα. Είναι πιο σκοτεινό, γεμάτο σκιές και μεγάλη αντίθεση στο μελάνωμα (όλες οι ιστορίες είναι ΑΜ). Εδώ βέβαια κρατώ μια επιφύλαξη μήπως και σε αυτό φταίει η εκτύπωση. Σεναριακά είναι μια μείξη Ιταλικής φινέτσας και νουάρ κλίματος που περιέχει shady χαρακτήρες, επικίνδυνα θηλυκά, κινέζικες βεντέτες, bookies, παράνομα στοιχήματα, ιππόδρομο, εκβιασμούς, φόνους και κάθε είδους εγκληματική βρωμιά μπορούσε να συμβεί σε μια πόλη που η αστυνομία είναι άφαντη και κυριαρχούν οι καρχαρίες του υποκόσμου. Όποιος θέλει να το διαβάσει, ας μου στείλει ένα p.m. Στο Greek Comics: Βιογραφία του Vittorio Giardino [Θρηνωδός] Jonas Fink - A Jew in Communist Prague [Θρηνωδός] Jonas Fink - A Jew in Communist Prague (Scanlation) [Θρηνωδός] Little Ego [Θρηνωδός] Ουγγρική Ραψωδία [germanicus]

Sam Pezzo (άτιτλο) σχέδιο - σενάριο: Vittorio Giardino Βαβέλ τ.63 (Ιούλιος 1986) Άλλα κόμικς του Giardino στα ελληνικά: Ουγγρική Ραψωδία Jonas Fink (scanlation) Little Ego (scan) Θανάσιμες Διακοπές (can) Παράθυρο τη Νύχτα (scan) Sam Pezzo: Nightfire (scan)

Sam Pezzo: Nightfire... σχέδιο - σενάριο: Vittorio Giardino Βαβέλ τ.54 (Οκτώβριος 1985) Άλλα κόμικς του Giardino στα ελληνικά: Ουγγρική Ραψωδία Jonas Fink (scanlation) Little Ego (scan) Θανάσιμες Διακοπές (can) Παράθυρο τη Νύχτα (scan)

Ο Vittorio Giardino είναι από τους πιο γνωστούς Ιταλούς δημιουργούς κόμικς. Γεννημένος το 1946 στην Μπολόνια, σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στο πολυτεχνείο της πόλης και στα 31 του χρόνια αποφασίζει πως θα αφιερωθεί ολοκληρωτικά στα κόμικς. Η Ένατη Τέχνη τον κέρδισε και η επιστήμη έχασε έναν αξιόλογο ερευνητή, μιας και είχε ήδη 6 δημοσιεύσεις πριν την ηλικία των 30 ετών. Η αλήθεια είναι όμως πως κάποια χαρακτηριστικά του τομέα χαράχθηκαν βαθιά μέσα του και αυτό απεικονίζεται στον τρόπο που σχεδιάζει. Το σκίτσο του είναι από τα πιο καθαρά και λεπτομερή της Ιταλικής σχολής κόμικς και αυτός δίκαια θεωρείται ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς εκπροσώπους της "καθαρής σχεδιαστικής γραμμής",μαρτυρώντας τη μετάβαση από το μηχανολογικό σχέδιο κυκλωμάτων και τρανζίστορ στα πρόσωπα και τα τοπία. Ο ίδιος συχνά έχει αναφερθεί σε αυτό τοποθετώντας τον εαυτό του στους συνεχιστές της "Ligne Claire" της γαλλικής καθαρής γραμμής της Γαλλοβελγικής σχολής του Herge, του Jacobs και πολλών άλλων επιφανών καλλιτεχνών. Σίγουρα δεν μπορεί κάποιος να πει πως ο Giardino κάνει προχειροδουλειές αφού η συντριπτική πλειοψηφία των 50+ τίτλων που έχει δημοσιεύσει τα τελευταία 47 χρόνια είναι ιστορικά άλμπουμ ή τίτλοι που ένα μεγάλο μέρος τους βασίζεται στην ιστορική ακρίβεια. Τίτλοι όπως "Οι περιπέτειες του Μαξ Φρίντμαν" το "Ένας Εβραίος στην Κομμουνιστική Πράγα" ή η σειρά "Sam Pezzo" μπορεί να απέχουν παρασάγγης στην πολυπλοκότητα του σεναρίου αλλά όλα ακολουθούν την ίδια νόρμα. Όμορφο λεπτομερές σχέδιο χωρίς υπερκαλύψεις, πιστότητα στις πόλεις/περιβάλλοντα που εξελίσσονται οι υποθέσεις και μεγάλη έρευνα στο ιστορικό, κοινωνικό και πολιτικό υπόβαθρο της εποχής. Ο Vittorio δεν έκρυψε ποτέ τις πολιτικές του προτιμήσεις κάνοντας ξεκάθαρη την θέση του από την πρώτη του κιόλας δουλειά "Pax Romana" που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "La Citta Futura" της Ιταλικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας. Από κει και πέρα θα δούμε πως όλες του οι δουλειές καλύπτουν μια ευρεία θεματολογία, από κλασικό νουάρ και ιστορικά θρίλερ μέχρι φινετσάτα ερωτικά, αλλά όλες λίγο πολύ έχουν ένα κάποιο πολιτικό υπόβαθρο ή παίρνουν άμεσα θέση κριτικάροντας το εκάστοτε πολιτικό σύστημα που επιλέγει ο δημιουργός. Παρόλο το πλήθος μικρών ιστοριών γύρω από το ψέμα, τον ερωτισμό, την ίντριγκα και την απάτη, ο Giardino στην καριέρα του κινήθηκε γύρω από τέσσερις κύριους κατευθυντήριους άξονες. Ο πρώτος κύριος χαρακτήρας του ήταν ο Ιταλός ιδιωτικός ντετέκτιβ Sam Pezzo τον οποίο δημιούργησε το 1978 με την ιστορία Sam Pezzo: Piombo di mancia. Ο Pezzo είναι ο μπαρουτοκαπνισμένος ντετέκτιβ που κινείται στην σκιά του νόμου, ακολουθεί αμφισβητούμενες μεθόδους για να επιλύει τις υποθέσεις του και καταφέρνει πάντα να μπλέκεται με καυτά θηλυκά στην σκοτεινή πλευρά της Μπολόνια. Ο Sam έμεινε να είναι και ο πιο δουλεμένος του ήρωας με 9 άλμπουμ σε 4 χρόνια (1979-1983). Στη συνέχεια πέρασε σε μεγαλύτερα κλιμάκια και την διεθνή κατασκοπία με τον δεύτερο χαρακτήρα του και πιο γνωστό, τον Max Fridman. Ο Max Fridman είναι ένας πρώην μυστικός πράκτορας που αναμιγνύεται στην πολιτική αναταραχή της Ευρώπης του 1930 μεταξύ των δύο παγκοσμίων πολέμων. Η πρώτη του περιπέτεια "Hungarian Rhapsody" [1982] (που είναι και το μόνο έργο του που έχει δημοσιευθεί στα Ελληνικά από την ΒΑΒΕΛ με τον τίτλο ΟΥΓΓΡΙΚΗ ΡΑΨΩΔΙΑ) έβαλε τον Vittorio στο κέντρο της παγκόσμιας σκηνής κόμικς. Η σειρά πλέον με τίτλο "Max Fridman Adventures" έχει εκδοθεί σε 18+ χώρες και είναι διεθνώς αναγνωρισμένη ως κλασικό δείγμα της Ένατης τέχνης. Στα μέσα της δεκαετίας του '80 παράλληλα με την δεύτερη περιπέτεια του Φρίντμαν με τίτλο "Max Fridman: La Porta d'Oriente" [1985] ο αγαπημένος Ιταλός άρχισε να δουλεύει ένα άλμπουμ σε άγνωστα νερά για αυτόν, του σατυρικού ερωτισμού. Έτσι προέκυψε το "Little Ego" που εξελίχθηκε σε strip και κυκλοφόρησε αρχικά στο Glamour International Magazine και στη συνέχεια - και μέχρι την ολοκλήρωσή του - στο Ιταλικό Comic Art το διάστημα Ιούλιος 1985 - Νοέμβριος 1989. Έτσι προέκυψε ο τρίτος μεγάλος χαρακτήρας, η Ego, που ήταν και η πρωταγωνίστρια της ερωτικής παρωδίας των κλασικών κόμικ "Little Nemo" του Winson Mccay. Τo Little Ego έγινε τόσο δημοφιλές που πέρασε και από τις σελίδες των Αμερικανικών Heavy Metal και Penthouse. Όπως και στο Little Nemo, η κάθε ιστορία ξεκινάει με την Ego να ονειρεύεται και τελειώνει με αυτήν να ξυπνά στο τελευταίο πάνελ. Σε αντίθεση με τον Nemo που διηγούνταν το εκάστοτε όνειρο στην μητέρα του, η Ego μίλαγε στον ψυχαναλυτή της. Σε κάθε όνειρο βλέπουμε την Ego ημίγυμνη ή γυμνή τουλάχιστον μία φορά και επιδίδεται σε ερωτικές πράξεις με άντρες, γυναίκες, φυτά και ζώα. Πέραν των βασικών ηρώων, όλα αυτά τα χρόνια ο Giardino δημοσιεύει μικρές ιστορίες που έχουν εν μέρει αυτοβιογραφικά στοιχεία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι "Sotto falso nome" [1987], "La rotta dei sogni" [1993], "La terza verita" [1990] και Vacanze Fatali (η τελευταία συλλογή είχε δημοσιευθεί στη Βαβέλ και μπορούμε να την διαβάσουμε σε ευγενική χορηγία του Sandman) . Το τέταρτο σκαλί της επιτυχίας της καριέρας του ως κομιστας ήρθε το 1991 με την δημιουργία του τέταρτου μεγάλου ήρωα, του Εβραίου Jonas Fink. Ο μικρός Jonas ζει με την οικογένεια του στην κομμουνιστική Πράγα του 1950 και όλα κυλούν ήσυχα στη ζωή του μέχρι που ο πατέρας του συλλαμβάνεται για "αντι-επαναστατικές ενέργειες" και δόλο κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος. Αυτό αποτελεί έναρξη για μία ζωή γεμάτη κινδύνους και κακουχίες γι'αυτόν και την μητέρα του αλλά για περισσότερα στοιχεία θα παραπέμψω στην αντίστοιχη παρουσίαση [link παρακάτω]. Η σειρά Jonas Fink κυκλοφόρησε 3 άλμπουμ-συνέχειες το διάστημα 1991-1998 (scanlation του πρώτου τεύχους από την αφεντιά μου) και φημολογείται ότι το 2016 και μετά από 18 χρόνια θα κυκλοφορήσει και τέταρτο μέρος. Ταυτόχρονα με το τέλος του Jonas το 1998 ξεκινά την τρίτη μεγάλη περιπέτεια του Max Fridman στον Ισπανικό εμφύλιο με τίτλο "No Pasaran" που κυκλοφόρησε σε τρία μέρη και εκδόθηκε κάποια χρόνια μετά σε μία συγκεντρωτική έκδοση. Στην δεκαετία του 2000 και λόγω ηλικίας πλέον έπεσε η παραγωγικότητά του με μόνο δύο περιπέτειες του Fridman ("Rio de Sangre - 2002" και "Sin ilusion - 2008" αλλά είδαμε και πολλά συμπληρωματικά βιβλία με σκίτσα, αφίσες και ΑΜ αρχικές εκδόσεις του να κυκλοφορούν στην Γαλλία και Ιταλία. Ενώ τα έργα του έχουν εκδοθεί σε όλη την Ευρώπη από πολλές εταιρίες, τα δικαιώματα για τις Αγγλικές μεταφράσεις τα έχει η NBM publishing η οποία και έχει εκδώσει ένα κομμάτι της εργογραφίας του στις Η.Π.Α. και την Μεγάλη Βρετανία. Προσωπικά τον θεωρώ έναν από τους μεγαλύτερους Ιταλούς κομίστες, δεύτερος μόνο στον άφταστο Hugo Pratt. Το σχέδιο του είναι ένα παρακλάδι της Γαλλικής σχολής με καθαρές γραμμές, ελάχιστες σκιές και λεπτομερή περιβάλλοντα με ιδιαίτερη προσοχή σε οτιδήποτε αντικείμενο/άτομο έχει δευτερεύοντα ρόλο μέσα στο καρέ. Τα κείμενα του απρόβλεπτα και ριζοσπαστικά, πρωτοπόρα για την εποχή τους και δεν φοβούνται την σκιά τους όπως κάποια άλλα υποτιθέμενα πολιτικά κόμικ. Άλλος Giardino στο φόρουμ: "Παράθυρο τη Νύχτα" Απόσπασμα Giardino στη Βαβέλ Βιογραφία του Giardino από το Βελγικό sagauitgaven.be Εργογραφία

Το "A Jew in Communist Prague" είναι μια σειρά τριών άλμπουμ σε συνέχειες του Ιταλού σχεδιαστή και σεναριογράφου Vittorio Giardino, γνωστού για την σειρά περιπετειών του Μάρτιν Φρίντμαν (No Pasaran, Ουγγρική Ραψωδία). Κυκλοφόρησε αρχικά στα Ιταλικά/Ισπανικά από την Ισπανική εκδοτική Norma με τον τίτλο "Jonas Fink" την περίοδο 1991-97. Το 1997-98 η Αμερικάνικη NBM υπό το imprint ComicsLit μεταφράζει τα τρία τεύχη και τα εκδίδει στα Αγγλικά σε μαλακό εξώφυλλο (βρίσκονται δύσκολα) και το 2003 κυκλοφορεί η δεύτερη έκδοση με λίγο καλύτερη ποιότητα χαρτιού. Ακολουθεί η αντιστοιχία των Ιταλικών τίτλων της Norma και των μεταφρασμένων της NBM. Αρχικός Τίτλος [Έτος κυκλοφορίας] - Μεταφρασμένος Τίτλος [Έτος κυκλοφορίας] 1. Jonas Fink: L'infanzia [1991] - A Jew In Communist Prague: Loss of Innocence [1997] 2. Jonas Fink: L'adolescenza [1997] - A Jew In Communist Prague: Adolescence [1997] 3. Jonas Fink: La Rivolta [1997] - A Jew In Communist Prague: Rebellion [1998] Η ιστορία ακολουθεί μια οικογένεια Εβραίων στην μεταπολεμική κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία του 1950. Η οικογένεια Finkel είναι μία από τις πιο γνωστές στην καλή κοινωνία της Πράγας, με τον πατέρα Dr. Finkel να αποτελεί έναν από τους πιο εξέχοντες γιατρούς της πόλης. Ξαφνικά συλλαμβάνεται για "αντι-επαναστατικές ενέργειες" και για προσπάθειες στηλίτευσης του κομμουνιστικού κόμματος και η μητέρα με τον μικρό Jonas μένουν μόνοι απέναντι σε ένα έντονο κλίμα υποβόσκοντος αντισημιτισμού που έχει μείνει νωπός από την κατοχή των Ναζί. Τα τρία άλμπουμ ακολουθούν την ζωή του Jonas, τις προσπάθειες επιβίωσης του στην φτωχή Πράγα, την εμπλοκή του με το κόμμα, την μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση με τις πιο σκληρές των συνθηκών. Στην ιστορία εμφανίζονται διάφοροι γραφικοί χαρακτήρες της εποχής που επηρεάζουν τον μικρό και την μητέρα του ιδιαίτερα στον εργασιακό τομέα όπου είναι σχεδόν αδύνατο δύο Εβραίοι να μπορέσουν να αποκαταστήσουν την παλιότερη ποιότητα ζωής τους (ή αν μη τι άλλο, να επιβιώσουν), όλα μέσα σε μια συνεχή αγωνία για τον φυλακισμένο πατέρα. Όσο η υπόθεση εξελίσσεται βλέπουμε τον πρωταγωνιστή να μεγαλώνει και ο ίδιος σε αντιστασιακό δικαιολογώντας πλέον την αβάσιμη κατηγορία του πατέρα του. Μία ακόμα καλή δουλειά από τον πάντα ποιοτικό Giardino. Η σειρά Jonas Fink δημιουργήθηκε στην δύση της καριέρας του και διακρίνονται τα σημάδια κούρασης στο σχέδιο, το οποίο όμως παραμένει σε υψηλά επίπεδα ειδικά στα τοπία και τα περιβάλλοντα. Σίγουρα δεν είναι Max Fridman,Sam Pezzo ή ακόμα και C'era una volta in America αλλά ο Jonas έχει την δική του ιστορία να πει και δεν είναι καθόλου πιο ευγενική. Το κόμικ είναι οδοιπορικό που μέσα από μια τυπική, για την κατάσταση που επικρατούσε τότε, υπόθεση, σε φέρνει ενώπιος ενωπίω με την φρίκη που μένει για χρόνια μετά τον πόλεμο. Δεν έχει την ίντριγκα που βρίθει η πολυτάραχη ζωή του κυρίου Μαξ αλλά βασίζεται στον ωμό ρεαλισμό χωρίς να γίνεται γραφική και να πλατειάζει. Ξεχωριστή μνεία πρέπει να γίνει για την πιστότατη απεικόνιση της πόλης όπου στα περισσότερα μνημεία που υπάρχουν μέσα στο έργο (Γέφυρα του Καρόλου, καθεδρικός, αστρονομικό ρολόι) είναι λες και βλέπεις γκραβούρες. Γενικά έχει γίνει πολύ αξιοπρεπής σκιαγράφηση της Τσέχικης καθημερινότητας. H λεπτομέρεια στο σχέδιο του ρολογιού είναι εξαιρετική Σε μία από τις σελίδες παραπάνω ο Giardino πολύ όμορφα εστιάζει από το ένα καρέ στο άλλο στο αστρονομικό ρολόι της πλατείας της παλιάς πόλης. Παράλληλα σημειώνει ένα παλιό Τσέχικο ποίημα το οποίο χρονολογώ στο διάστημα 1945-1955. Ο ποιητής είναι ανώνυμος και σώζονται ελάχιστες άλλες στροφές αλλά θεωρώ πως αυτές είναι οι πιο σημαντικές: Stones run along the bottom of the moldau, three kings lie buried in Prague, nothing lasts in this world, the longest night is not eternal, is not eternal. Ο πρώτος στίχος αναφέρεται σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που δολοφονήθηκαν από τους Ναζί και τους κομμουνιστές γιατί θεωρήθηκαν αντιστασιακοί και εκφράστηκαν κατά του καθεστώτος. Η προσφιλής τακτική ήταν να δένουν στους λαιμούς τους μαύρες πέτρες από τις όχθες του ποταμού Μολδάβα και να τους πετάνε από το κέντρο των γεφυρών που ήταν το βαθύτερο σημείο. Ο δεύτερος στίχος έχει διπλή σημασία. Αφενός αναφέρει τους τρεις σημαντικότερους βασιλιάδες της Τσεχίας, Wencenslaus I - Rudolf II - Charles IV, αφετέρου αποτελεί φόρο τιμής στο αντιναζιστικό γκρουπ Tri kralove (Three Kings) που έδρασε το διάστημα 1939-1942 στην Πράγα. Οι τρεις τελευταίοι στίχοι κατά πάσα πιθανότητα αναφέρονται στο μακρύ σκοτάδι που επέφερε η Γερμανική κυριαρχία σε όλη την Τσεχοσλοβακία καθώς και το κατά πόσο οι ίδιοι οι Τσέχοι πιστεύουν ότι επέμεινε επί Σοβιετικών. Πολύ όμορφα και διακριτικά ο Giardino καταλήγει στον στίχο "Is not eternal" εστιάζοντας στο άγαλμα του θανάτου και του οργανοπαίκτη που αντιπροσωπεύει την λαγνεία. Θα πρότεινα όλο το κόμικ να διαβαστεί με συνοδεία της συλλογής "Ma vlast", έξι συμφωνικών ποιημάτων του Τσέχου συνθέτη Bedrich Smetana με επίκεντρο την Βοημική εξοχή. Ιδιαίτερο είναι το "Vltava" που σημαίνει Μολδάβας στα Τσέχικα και είναι αφιερωμένο στον ποταμό τους. Ακόμα στο GreekComics: LITTLE EGO [Θρηνωδός] Jonas Fink - A Jew in Communist Prague 1: Loss of Innocence [scanlation - Θρηνωδός]

Το άλμπουμ περιέχει έξη ιστορίες με τους τίτλους: 1.Quel brivido sottile 2.Sotto falso nome 3.Umido e lontano 4.Safari 5.Fuori stagione 6. Candidi segreti Το σκηνικό τους στήνεται σε περιόδους διακοπών· μόνο που αυτές αποβαίνουν ολέθριες για κάποιους ή κάποιες. Γυναίκες ωραίες, μοιραίες εμπλέκονται σε νουάρ περιπέτειες ολίγων σελίδων. Αν ο Giardino ήταν πεζογράφος σίγουρα θα έγραφε υπέροχα διηγήματα. Τα εικονογραφηγήματα έχουν ολοκληρωμένο σενάριο και κινηματογραφική δομή. Το τέλος είναι πάντα απρόσμενο και ευρηματικό· ενίοτε δε ο αναγνώστης πρέπει να επιστρατεύσει την παρατηρητικότητά του για να το κατανοήσει1. Τα κόμικς δημοσιεύτηκαν αρχικά σε ιταλικά έντυπα κατά τα έτη 1986 και 1987. Στη χώρα μας τα παρουσίασε2 η ΒΑΒΕΛ στα τεύχη 70 (3η ιστορία), 71 (2η ιστορία), 72 (1η ιστορία), 79 (5η ιστορία), 81 (4η ιστορία) με τους παρακάτω τίτλους: 1.Χωριστές διακοπές 2.Με ψεύτικο όνομα 3.Χωριστές…διακοπές 4.Safari 5.Εκτός εποχής 6. – Οι ιστορίες στη ΒΑΒΕΛ ήταν ασπρόμαυρες και κάποιες απ΄ αυτές παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές από τις σημερινές. Στη νέα έκδοση πρέπει να έχουν προστεθεί σελίδες, που συμπληρώνουν3 την πλοκή και αποσαφηνίζουν κάποια σκοτεινά σημεία. Εκτός από τα κόμικς το βιβλίο περιέχει προλογικά κείμενα για κάθε ιστορία και πολλά ολοσέλιδα σκίτσα. Το σχέδιο του Giardino είναι καθαρό, ρεαλιστικό, μαγευτικό. Το χέρι του σέβεται το γυναικείο κορμί, αναδεικνύει την ομορφιά κι όχι το χυδαίο. Τα θηλυκά του είναι καλλίγραμμα, με φροντισμένη κόμη και άψογο ντύσιμο, λεπτούς τρόπους, αλλά και αποφασισμένα για όλα. Οι άντρες παίζουν τους δεύτερους ρόλους, ακόμη κι όταν χρησιμοποιούν τις γυναίκες για να πετύχουν το σκοπό τους. Επιτρέψτε μου να πω ότι ο Giardino είναι απ΄ τους αγαπημένους μου σκιτσογράφους. ---------------------- 1. 1η ιστορία 2. Δεν εντόπισα την 6η ιστορία. 3. 1η, 2η, 3η, ιστορίες vaios/28-2-2010 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Βιογραφία του δημιουργού (συμπεριλαμβάνονται σύνδεσμοι και για άλλες δουλειές του στο φόρουμ)