Πλάθοντας τον κόσμο ως έργο τέχνης [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 13/12/2015]

[leonidio]

Προσοχή: το άρθρο που ακολουθεί περιέχει spoilers, οπότε καλύτερα να μη διαβαστεί από όσους δεν έχουν διαβάσει ακόμα το κόμικ.

 

Πλάθοντας τον κόσμο ως έργο τέχνης

 

 

Συντάκτης: Γιάννης Κουκουλάς

 

Στις ατέλειωτες εκδοχές του μύθου του Φάουστ και της συμφωνίας του με τον Διάβολο έρχεται να προστεθεί ακόμη μία. Συναρπαστική, συγκινητική, αφιερωμένη στην αγάπη, στην καλλιτεχνική δημιουργία, στο πάθος για ζωή που φέρνει ένα μωρό και στο φλερτ με τον θάνατο ως τιμήματος της τέχνης και του έρωτα. «Ο Γλύπτης» του Scott McCloud ζει μια λυτρωτική και τραγική ιστορία.

 

Στον μύθο του Πυγμαλίωνα, ο αρχαίος φανταστικός γλύπτης έπλασε με τα εργαλεία του τη Γαλάτεια κατ’ εικόνα και ομοίωση του κατ’ αυτόν ιδεατού, της εμφύσησε πνοή και ζωή, την ερωτεύτηκε παράφορα και με τις ευλογίες της Αφροδίτης έγιναν ένα αξιομνημόνευτο μέχρι σήμερα ζευγάρι.

 

Στον μύθο του Φάουστ και ειδικότερα στην κατά Γκέτε εκδοχή, μια συμφωνία με τον Διάβολο είναι αρκετή για την εφήμερη επιτυχία, αλλά το συμβόλαιο έχει ημερομηνία λήξης.

 

Τους δυο αυτούς μύθους αξιοποιεί ο Scott McCloud και με θεμέλια δυο πολυχρησιμοποιημένα μοτίβα, αυτό του μοναχικού καλλιτέχνη που η πίστη του στο έργο του κάνει θαύματα και αυτό της υποταγής στο Κακό με στόχο την πρόσκαιρη δόξα και τις σαρκικές απολαύσεις, χτίζει ένα απολύτως πρωτότυπο, σαγηνευτικό και ελεγειακό αστικό παραμύθι που έχει στο επίκεντρό του τον έρωτα και την τέχνη.

 

«Ο Γλύπτης» (εκδόσεις Web Comics, μετάφραση: Νίκος Καμπουρόπουλος) έχει ως πρωταγωνιστή έναν ανθρωποφοβικό και κοινωνικά δυσπροσάρμοστο νεαρό που απεγνωσμένα αναζητά έμπνευση για να φτάσει στην επιτυχία και να αποδράσει από τα δημιουργικά και τα προσωπικά του αδιέξοδα.

 

Αντί για την έμπνευση, ωστόσο, εμφανίζεται ο νεκρός θείος Χάρι, ενσαρκώνοντας και αντιπροσωπεύοντας το Κακό που έρχεται πάντα με την πιο ζεστή και οικεία μορφή, με γλυκά λόγια και ελπιδοφόρες υποσχέσεις.

 

Η ερώτησή του είναι σαφής: «Τι θα έδινες για την τέχνη σου;»

 

Και η απάντηση του νεαρού γλύπτη, σαφέστερη: «Θα έδινα τη ζωή μου». Η συμφωνία κλείνει. Τέχνη άνευ όρων και ορίων. Αλλά μόνο για διακόσιες μέρες. Και μετά το τέλος…

 

Η ξαφνική (επαν)εμφάνιση ενός οικείου και αγαπημένου προσώπου γίνεται η αφορμή για να ξεκινήσει η οργιώδης δημιουργική πορεία ενός γλύπτη. Και για να τελειώσει

 

Ο φέρελπις αλλά άσημος καλλιτέχνης ακούει στο όνομα Ντέιβιντ Σμιθ, ίσως ένα από τα πιο κοινά ονόματα στις ΗΠΑ, που χρησιμοποιείται από τον McCloud για να περιγράψει τον οποιονδήποτε «κάποιον» (κάτι σαν Γιώργος Παπαδόπουλος στα ελληνικά).

 

Και έχει ακριβώς το ίδιο όνομα με έναν άλλο διάσημο γλύπτη της ιστορίας, που θα εμφανιστεί ως καταλύτης αλλά όχι ως από μηχανής θεός στις τελευταίες σελίδες (και δεν πρέπει να είναι τυχαία η επιλογή του ονόματος, καθώς ένας από τους αμέτρητους πραγματικούς Ντέιβιντ Σμιθ υπήρξε όντως ένας από τους διασημότερους γλύπτες του αφηρημένου εξπρεσιονισμού) ώστε συχνά να τους μπερδεύουν.

 

Ο Ντέιβιντ πασχίζει να υπερβεί τα όρια που του θέτουν οι εμμονές του και παλεύει να πείσει το κύκλωμα του «κόσμου της τέχνης» ότι είναι ικανός να δημιουργήσει κάτι διαφορετικό, κάτι ενδιαφέρον, κάτι δικό του.

 

Οι αποτυχίες, όμως, διαδέχονται η μία την άλλη. Μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι η συμφωνία με τον θείο Χάρι, δηλαδή με τον διάβολο, τον προικίζει με τη δυνατότητα να πλάθει με τα χέρια του και να μορφοποιεί σαν να έπαιζε με πλαστελίνες, όλα ανεξαιρέτως τα υλικά, όσο σκληρά, όσο δύσκαμπτα, όσο μεγάλα κι αν είναι.

 

«Ο Γλύπτης» είναι γεμάτος από σκηνές που παραπέμπουν σε έναν άλλοτε υπέροχο και άλλοτε αφιλόξενο και σουρεαλιστικό ονειρικό κόσμο. Η «φύλακας-άγγελος» του Ντέιβιντ όμως είναι πραγματική, έχει σάρκα και οστά. Μέχρι να γίνει και αυτή ένα τεράστιο γλυπτό

 

Και τότε αρχίζει ένα κρεσέντο δημιουργίας, μια έκρηξη από σχήματα και μορφές, ένας επικείμενος γλυπτικός οργασμός που ώς τότε παρέμενε μια μη ομολογημένη φιλοδοξία, κρυμμένη στο μυαλό του.

 

Είναι όμως ανολοκλήρωτος γιατί λείπει ο έρωτας. Που θα εμφανιστεί ως άγγελος εξ ουρανού με το πρόσωπο και τα φτερά της Μεγκ (η επιλογή του ονόματος επεξηγείται στο σπαρακτικό επιλογικό σημείωμα του McCloud).

 

Τότε η καλλιτεχνική δημιουργία του Ντέιβιντ θα απογειωθεί, τα έργα του, φτιαγμένα μόνο με τις παλάμες του και την οργή του, θα αποκτήσουν εκτός από υλική και συναισθηματική υπόσταση.

 

Παρ’ όλο που ο κόσμος της τέχνης θα εξακολουθήσει να τον αγνοεί. Και οι μέρες περνούν βασανιστικά, σε αντίστροφη μέτρηση, με αραιές προειδοποιητικές επισκέψεις του θείου Χάρι που προετοιμάζουν τον Ντέιβιντ και τον αναγνώστη για το αναπόφευκτο, για το αντίτιμο μιας συμφωνίας που πρέπει να τηρηθεί και από τις δυο πλευρές.

 

Ομως ο Ντέιβιντ επιθυμεί επίμονα με την τέχνη του να αλλάξει τον κόσμο, να τον επαναδημιουργήσει. Και τον ατενίζει μελαγχολικός από το παράθυρο ενός ουρανοξύστη σε μια σκηνή που αποτελεί άμεση αναφορά, κατ’ αντιστροφή, στην εφιαλτική σκηνή τέλους του Fight Club. Εκεί ο Edward Norton ατένιζε με άγρια προσμονή την καταστροφή που είχε προετοιμάσει.

 

O Ντέιβιντ δεν θέλει να καταστρέψει. Το πολύ πολύ, να αυτοκαταστραφεί.

 

Ο Scott McCloud είναι μια εμβληματική φιγούρα στον χώρο των σύγχρονων κόμικς. Δημιουργός πολλών αξιόλογων έργων (Zot!, The New Adventures of Abraham Lincoln, Detsroy κ.ά.) αλλά και τριών σημαντικότατων θεωρητικών μελετών για την ένατη τέχνη (Understanding Comics – Κατανοώντας τα Κόμικς, εκδ. Web Comics, Reinventing Comics, Making Comics) δοσμένων με τη φόρμα των κόμικς γνωρίζει όσο λίγοι τη γλώσσα, το εικαστικό λεξιλόγιο, τις τεχνικές και τα εργαλεία που απαιτούνται για να αφηγηθείς μια ιστορία 500 σελίδων με τρόπο που δεν θα μπορεί κανείς να τη σταματήσει αν δεν τελειώσει.

 

«Ο Γλύπτης» είναι το δεύτερο βιβλίο του Scott McCloud που μεταφράζεται στα ελληνικά και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Web Comics

 

«Ο Γλύπτης» ασκεί στον αναγνώστη αυτήν ακριβώς την ηδονική καταπίεση. Σε οδηγεί να τον ακολουθήσεις απνευστί μέχρι την τελευταία σελίδα με την ελπίδα πως κάτι θα αλλάξει, κάποιος θα μετανιώσει, κάτι απρόσμενο θα συμβεί και θα φέρει το πολυπόθητο happy end.

 

Ο McCloud συνειδητά δείχνει να σκάβει τον λάκκο του εαυτού του, να υποσκάπτει την ιδιαιτερότητα και τη μαγεία του σεναρίου του και να πέφτει στην παγίδα της μανιέρας την ίδια στιγμή που ο τρομαγμένος αναγνώστης λυτρώνεται παροδικά και υποσυνείδητα από τη μια, κατηγορώντας από την άλλη τον δημιουργό για την ευκολία με την οποία όλα μπορούν να αποδοθούν σε ένα χολιγουντιανού τύπου όνειρο. Λάθος!

 

Ο McCloud, αριστοτεχνικά και σαδιστικά μαζί, σκάβει τον λάκκο του αναγνώστη.

 

Του προσφέρει μια σανίδα σωτηρίας, μια πιθανότητα ανακούφισης, μια αισιόδοξη προοπτική και μετά του τα παίρνει όλα πίσω ξαναβυθίζοντάς τον στην ασφυκτική πραγματικότητα, στον σκληρό αληθινό κόσμο.

 

«Η αισιοδοξία είναι το όπιο του λαού» κατά τον πρωταγωνιστή του «Αστείου» του Κούντερα και ο McCloud το υπενθυμίζει εμφατικά απομακρύνοντας κάθε «αισιόδοξη» σκέψη. Αλλά και πάλι, για ποιον;

 

Ο ένας Ντέιβιντ Σμιθ, ο «δικός μας», είναι πια ευτυχισμένος, αυτό δεν επιζητούσε τις τελευταίες διακόσιες μέρες; Ο «άλλος» Ντέιβιντ Σμιθ είναι τουλάχιστον ζωντανός.

 

Και η γλυπτή Μεγκ σηκώνει προς τον ουρανό το θαύμα της ζωής: το μεγαλύτερο αριστούργημα της φύσης στα χέρια ενός καλλιτεχνικού αριστουργήματος. Σε ένα αριστουργηματικό βιβλίο.

 

 

Πηγή

 

Παρουσίαση της έκδοσης

 

Παρουσίαση του άλλου έργου του McCloud που έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά, και αυτή από τον saveapenguin, και το οποίο πρέπει να διαβάσετε επειγόντως - όσοι δεν το έχετε ήδη κάνει

[Gaidjin]

Ευχαριστώ πολύ για την αναπαραγωγή του άρθρου.

Ένα άρθρο που δείχνει ότι αυτός που το έγραψε, ασχολήθηκε πολύ με το βιβλίο.

Όταν θα κάνουμε παρουσίαση του Γλύπτη, θα έχω την ευκαιρία να αναφερθώ σε μια συζήτηση που είχα με τον Γιάννη Κουκουλά, για τις επιρροές του χαρακτήρα του Ντέιβιντ, σε λίγο μεγαλύτερη ανάλυση (από την πλευρά μου).

[batigoal]

Ωραιο αρθρο! 

Γιωργο, γραψε σε παρακαλω στην αρχη της δημοσιευσης πως το αρθρο, οπως και οι σελιδες

που παραθετεις μαζι με αυτο ειναι καρα-spoiler, κριμα να το διαβασει καποιος που δεν εχει

ακομα διαβασει το αριστουργημα του McCloud.

 

[leonidio]

Ωραιο αρθρο! 

Γιωργο, γραψε σε παρακαλω στην αρχη της δημοσιευσης πως το αρθρο, οπως και οι σελιδες

που παραθετεις μαζι με αυτο ειναι καρα-spoiler, κριμα να το διαβασει καποιος που δεν εχει

ακομα διαβασει το αριστουργημα του McCloud.

 

 

Το είχα σκεφτεί κι εγώ. Μπήκε η προειδοποίηση.

[SFKOURT]

Εκπληκτικό αρθρο, συγχαρητήρια στον συντάκτη!

:respect: :respect: :respect: