Kόμικς και επιστημονική φαντασία [ Ταρλαντέζος Γ., RAM τ. 135, 1/4/2000 ]

[Bonadrug]

Κατ' αρχήν να δηλώσω ότι στο δικτυακό τόπο του περιοδικού RAM όπου φιλοξενείται το παρακάτω αφιέρωμα (δηλαδή εδώ) υπογράφει ο Γ. Ταρλαντέζος . Οι δυο Ταρλαντέζοι που έχω υπόψη μου είναι Λ. και Θ. (βλ. comicorange.gr).

Οπότε ή υπάρχει και τρίτος Ταρλαντέζος μανιακός των κόμικς ή πρόκειται για τον Δαίμονα του Πληκτρολογίου.

 

 

Kόμικς και επιστημονική φαντασία

 

H ιστορία, οι ήρωες και οι δημιουργοί των δημοφιλέστερων κόμικς επιστημονικής φαντασίας, όπως τα έζησαν οι παλαιότεροι και όπως προβάλλονται σήμερα μέσα από τον κόσμο του Internet.

 

 

Η μεγάλη εποχή της Science-Fiction (S-F) στα comic-strip άρχισε στις ΗΠΑ το 1929, με την κυκλοφορία του «Buck Rogers in the 25th century» των Dick Calkins και Phil Nowlan. Σε αυτό το κόμικς εμφανίζονται πρώτη φορά όλα τα κλισέ της S-F, μέσα από τις δημοφιλείς δημοσιεύσεις διηγημάτων στα pulp περιοδικά και στο Amazing Stories (1926): αντιδραστήρες, διαστημόπλοια, περιποιημένες, φροντισμένες διαστημικές στολές, κίνδυνος από την κίτρινη φυλή, ανάρπαστη ηρωίδα (η απαγωγή της, η διάσωση και η απαγωγή εκ νέου), μαύροι προδότες που έχουν έναν παράλογο και ανεξήγητο φόβο και ποτάμια ιδρώτα στα πρόσωπά τους, ο ήρωας, καλός, γενναίος και χαριτωμένος. Έτσι, η φόρμουλα διαρκώς παίζει το ρόλο της υπηρετώντας με τον τρόπο αυτό την εξέλιξη του είδους.

 

 

Το 1947 ο Murphy Anderson αντικαθιστά τον Calkins στο σχεδιασμό του strip και στη συνέχεια και άλλοι σχεδιαστές δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους, όπως οι Leon Dworkins, Rick Yager και George Tuska. Το κόμικς διακόπτει την έκδοσή του το 1967. Έπειτα από την επιτυχία του Buck Rogers, και άλλα κόμικς του είδους είδαν το φως της δημοσιότητας. Δύο από τα πιο σημαντικά είναι ο «Brick Bradford» των William Ritt και Clarence Gray, το 1933, και ο «Flash Gordon» του Alexander Raymond, το 1934. Στο πρώτο, το θεματικό στοιχείο της S-f υπήρχε μέσω των ταξιδιών στο χωρο-χρονο-διάστημα που πραγματοποιούσε ο βασικός ήρωας (όπως επίσης και το μυθικό, διάσημο «Ταξίδι στην πλευρά ενός νομίσματος» ). Στο «Flash Gordon», οι τρεις γήινοι, Gordon, Dale και Zarkov προσγειώνονται στον πλανήτη Mongo, που διοικείται από τον τύραννο Ming. Κοινά χαρακτηριστικά σε αυτά τα δύο κόμικς είναι η περιπέτεια και ο επικός τόνος: επιστροφή σε αρχαίους πολιτισμούς, όπως ο αιγυπτιακός ή των Μάγιας, και ηρωικό πνεύμα ενάντια σε έναν παράλογο δικτάτορα ή στην προσπάθεια για ανακάλυψη πληθυσμών και πλασμάτων αγνώστων, στη μανιέρα των έργων του Edgar Rice Burroughs.

 

Ο Paul Norris αντικατέστησε τον Gray στη σχεδίαση του Brick Bradford, το 1952. Ο Raymond άφηνε πολύ συχνά τους ήρωές του στα χέρια άλλων καλλιτεχνών, ώσπου το 1940 ο βοηθός του, Austin Briggs, ανέλαβε να δημιουργήσει την καθημερινή βερσιόν του Flash Gordon, για να πάρει στα χέρια του επίσης και την κυριακάτικη σελίδα, τον οποίο ακολούθησαν στη συνέχεια οι Mac Raboy (από το 1948 έως το 1967), Dan Barry και Ric Estrada, αφού είχαν λανσαριστεί αυτές οι τρεις σειρές και κάποιες άλλες αρκετά σημαντικές, όπως Don Winslow of the Navy των Frank V.Martinek και Leon A.Beroth (Μάρτιος του 1934) και Don Dixon and the Hidden Empire των Bob Moore και Carl Pfeuffer (Οκτώβριος του 1935) ­περιπετειώδη κόμικς που σιγά σιγά μέσα στο κλίμα της εποχής ενστερνίστηκαν το ύφος και τις ιδέες της S-F. Σε μικρό χρονικό διάστημα πολλά άλλα υπάρχοντα κόμικς, ρεαλιστικά, αστυνομικά, καθημερινότητας κ.ά, μετατράπηκαν σε κόμικς επιστημονικής φαντασίας (Myra North των Ray Thomson και Charles Coll, Connie του Frank Godwin, Scorchy Smith του Frank Robbins). Κάτι παρόμοιο έγινε και με τον Mandrake των Lee Falk και Phil Davis, με τα Μίκυ Μάους και Ποπάυ, και με άλλους ήρωες που άλλαξαν το χώρο πλοκής τους σε S-F.

 

Εκτός από τα strip και ένα άλλο μέσο-φόρμα εμφανίζεται, πιο νέο εκείνη την εποχή, που είχε θέματα S-F. Ήταν Ιούλιος του 1934 τότε που εμφανίζεται το πρώτο τεύχος του Famous Funnies, το πρώτο των comic-book. Με την αναγέννηση αυτής της μορφής εκδόσεων, η S-F παρουσιαζόταν με την επανέκδοση των μεγάλων strip του είδους στις σελίδες του comic-book King Comics, από τον Ιανουάριο του 1936 και έπειτα. Όμως τον Ιανουάριο του 1940, με το πρώτο τεύχος του Planet Comics εμφανίζονται αυθεντικά κόμικς S-F, ενώ λίγο πριν οι Jerry Siegel και Joe Shuster συνέδραμαν στη διαιώνιση των υπερηρώων με τη δημοσίευση του Superman στο comic-book Action Comics, τον Ιούνιο του 1938. Στο Planet Comics, έκδοση του οίκου Fiction House, εκτός από το «Lost World» των Lily Renee και Thornecliffe Herrick, με θέμα τις περιπέτειες ενός άνδρα good looking και μιας πανέμορφης ξανθιάς σε μια μετα-πυρηνική Νέα Υόρκη, βρίσκουμε επίσης το «Star Pirate» των Murphy Anderson και Len Dobson, ένα κόμικς χιουμοριστικής διάθεσης, το «Red Comet», το «Auro Lord of the Jupiter», το «Flint Baker and Reef Ryan Space Rangers» των Lee Elias και Hugh Fitzugh. Επίσης, εμφανίστηκε και μια σειρά με γυναικείους χαρακτήρες, όπως οι «Mysta of the moon», «Futura», «Gale Allen», ενώ οι εκδόσεις παράλληλα με το περιοδικό αυτό από τη Fiction House πολλαπλασιάστηκαν: Ranger Comics (1941), Jungle Comics (1940), Jumbo Comics (1948), Kaanga Comics (1949), Firehair Comics (1948)... Δέκα χρόνια μετά το Planet Comics, εμφανίστηκαν το Weird Fantasy και το Weird Science που αργότερα έγιναν Weird Science ­ Fantasy, και στη συνέχεια Incredible Science-Fiction. Εκδόσεις κόμικς της E.C., υπέροχα κόμικς τρόμου και χιούμορ από πολύ μεγάλους σχεδιαστές όπως οι Wallace Wood, Al Williamson, Joe Orlando, Roy Krenkel, Bernie Kriegstein, Reed Crandall, ενώ πολλά από τα σενάρια ήταν διασκευασμένες νουβέλες του Ray Bradbury και τα υπόλοιπα των William Gaines και Al Feldstein.

 

Τα πιο πολλά από αυτά τα περιοδικά διέκοψαν την κυκλοφορία τους στα χρόνια του '50, εξαιτίας κοινωνικοπολιτικών συνθηκών που επικράτησαν τότε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Το Planet Comics χάθηκε πρώτο στα 1954, για να ακολουθήσουν το 1955 το Famous Funnies και τα περιοδικά της E.C. το 1956. Τα επιστημονικής φαντασίας, τα χρόνια του '50, στιγματίστηκαν από το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας νέας. Αυτή η νέα εποχή αφορούσε στην αναγέννηση πολλών παλαιότερων εκδόσεων: Amazing Adventures (Ziff Davis, 1950), An Earth Man on Venus (Avon, 1951), Attack on Planet Mars (1951), Astonishing (Marvel, 1951), Space Detective (1951), Space Adventures (Charlton, 1952), Space Patrol (1952), Space-Squandron (1951), Only a Strong America can prevent Atomic War (Ace, 1952), Atom Age Combat (St John, 1952)... και κυρίως το Strange Adventures (National, 1951). Τα Strange Adventures και Mystery in Space βρίσκονταν υπό την εμπνευσμένη διεύθυνση του Julius Schwartz. Το κλασικό του σχήμα και η φόρμα, με σύντομες αυτοτελείς ιστορίες των οκτώ σελίδων πάντα στο σύμπαν της S-F, με θέματα όπως η επιδρομή εξωγήινων στη Γη, με σκοπό την αρπαγή κάποιου πλούτου (υλικού ή μη), ή ακόμη ήρωες της Γης, όπως και μερικοί χαρακτήρες που αποκτούν ανδρεία πολεμώντας στο Διάστημα. Έτσι, στο Strange Adventure εμφανίζονται ο Captain Comet, οι στρατιώτες του Διαστήματος στο Space Museum Stories, Star Hawkins και Atomic Knights, ενώ στο Mystery in Space παρουσιάζονται τα Knights of the Galaxy, Space Cabbie, Star Rovers και το εξαιρετικό Adam Strange. Ο Schwartz επέλεξε τους καλύτερους συγγραφείς, που τον ίδιο εκείνο καιρό ήταν επίσης συγγραφείς S-F (John Broome, Gardner Fox), και τους καλύτερους σχεδιαστές (Frank Frazzeta, Carmine Infantino, Virgil Finlay, Alex Toth, Gil Kane, Murphy Anderson, Joe Kubert, Mort Meskin και Bernie Kriegstein). Το 1954 η εμφάνιση του Comic Code απλοποίησε και έως ένα βαθμό σακάτεψε την οργιώδη φαντασία και τα άναρχα μηνύματα των δημιουργών. Οι εκδότες (Marvel, National, Charlton) συνέχισαν με περιοδικά στα οποία υπήρχαν σύντομες ιστορίες S-F και φαντασίας. Συνέβαλαν έτσι στη συνέχιση του είδους αυτού των Comic Books και της εξέλιξής του, φτάνοντας τελικά, όσον αφορά στη Marvel, στο αποκορύφωμα με τη δημιουργία στις αρχές των ετών του '60 νέων υπερ-ηρώων, ενώ η National (D.C. comics) παίζει έως το 1970 το ρόλο του βασικού εκδότη των S-F κόμικς. Είναι αυτή η εποχή που η Charlton βγάζει σπουδαία περιοδικά με S-F και τρόμο, από μεγάλους δημιουργούς όπως οι Steve Ditko, Jim Aparo και Dick Giordano. Η S-F στα Comic Book πολύ συχνά στράφηκε στις προσαρμογές διάσημων ταινιών ή τηλεοπτικών σειρών: το Konga του John Lemont και το Corgo του Eugene Lourie έγιναν κόμικς σειρές που εκδόθηκαν από την Charlton σε υπέροχα σχέδια του Ditko. Το 1961 η Western (Gold key) και η Dell ειδικεύτηκαν στη μεταφορά διάσημων φιλμ σε εκδόσεις κόμικς ενός και μόνο τεύχους, First Man in the Moon, The Fantastic Voyage, Dr. Who and the Daleks, Santa Claws Conquers the Martians, Land of the Giants, Star Trek, Space Family Robinson Lost in Space...

 

Με τη γέννηση του Superman το 1938, η S-F έπαιξε κυρίαρχο ρόλο στους σούπερ ήρωες. Ο Kal El ή Superman κατάγεται και καταλήγει στη Γη από έναν άλλο πλανήτη, τον Krypton, οι Four Fantastics μεταμορφώνονται σε υπερ-όντα με θαυμαστές δυνάμεις κατά τη διάρκεια ενός διαστημικού ταξιδιού μικρής διάρκειας κατά το οποίο δέχονται την επίδραση αγνώστου τύπου ακτινοβολιών, η γέννηση του τέρατος Hulk στο κορμί του Bruce Banner είναι το αποτέλεσμα μιας πυρηνικής έκρηξης. Στις ΗΠΑ ο νέος χώρος της S-F είναι πια τα Comic Book, ενώ τα Comic Strip από την άλλη πλευρά κρατούν συνεχώς εν ζωή και σε συνέχειες τους ήδη γνωστούς ήρωες από τα χρόνια του '30 και του '40. Ορισμένα νέα Comic Strip αραιά και πού εμφανίζονται όπως το Beyond Mars των Lee Elias και Jack Williamson, το Sky Masters (1958- 60) των Wallace Wood και Jack Kirby και ακόμη τα Twin Earths (1953-63) των Alden Mc Williamson και Oscar Lebeck. Το 1977 οι Gil Kane και Ron Goulart δημιουργούν τα στριπ Starhawks, τα οποία όμως δεν βρίσκουν μεγάλη ανταπόκριση από το κοινό και η εκδοτική τους ζωή είναι βραχύβια.

 

Αντίθετα, τεράστια επιτυχία γνωρίζουν τα στριπ σε άλλες χώρες και κυρίως στην Αγγλία όπου η S-F γνωρίζει την απαρχή μιας νέας μόδας. Tο 1943 ο Garth του Steve Dowling και αργότερα του Frank Bellamy γίνεται βασικό ατού στις σελίδες των κόμικς της Daily Mirror, ενώ το 1954 ο εξαιρετικός Jeff Hawke του Sidney Jordan εμφανίζεται στην Daily Express. Αυτή η πανέμορφη Space Opera ειδικεύτηκε στην παρουσίαση των πιο αλλόκοτων και εξωτικών Alien και στη διανοητική πινελιά εκ νέου σχεδίου και ιστορίας-αφήγησης, σε σημείο να γίνει ένα από τα πρώτα αριστουργήματα των S-F comics.

 

 

Πάντα στην Αγγλία, ένας άλλος ήρωας εμφανίζεται: είναι ο Dan Dare, των M. Morris (ο οποίος ήταν ένας αιδεσιμότατος) και Frank Hampson, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Eagle (το 1950) και σημειώνει μεγάλη επιτυχία. Το Eagle λειτούργησε ως πρότυπο του γαλλικού περιοδικού Pilote του Rene Goscinny (1927-1976). Στην Ιταλία ο Cesare Avai το 1936 δημιούργησε το Les Conquerants de l' Avenir, ο Giovanni Scolari το 1937 το Saturne Contre la Terre, ενώ ο Walter Mollino το Corgan le Magicien de la Foret Morte το 1939. Στη Γαλλία υπάρχουν το Caza le Martien του Kline, το 1948, το Guerre a la Terre των Auguste Liquois και Marijac, το 1946, το εξαιρετικό Les Pionniers de l' Esperance των Roger Lecureux και Raymond Poivet, το 1945, το αριστουργηματικό Futuropolis(1937) του Pellos. Στο Βέλγιο ο Tin Tin του Herge και οι ήρωες του Edgar Pierre Jacobs, Blake et Mortimer, ζουν αρκετές περιπέτειες S-F.

 

 

Το 1962 η Barbarella του Jean-Claude Forest γίνεται το νέο παράδειγμα του νέου μοντέλου Space-Opera στη Γαλλία. Από εκεί ταξιδεύει σε ολόκληρο τον κόσμο και σηματοδοτεί τη μόδα ενός σημαντικού αριθμού ηρώων αλλά και ηρωίδων: Scarlet Dream των Gigi και Claude Moliterni, Lone Sloane του Philippe Druillet το 1967, και οι Ιταλοί με τα Fumetti Neri και τις Ιταλίδες ηρωίδες του Διαστήματος: Auranella, Selene, Alica κ.ά.

 

Στα χρόνια 1980-87 υπάρχουν σπέσιαλ αφιερώματα του Pilote, του Mιtal Hurlant, στη Γαλλία, αφιερωμένα στη S-F, με δημιουργούς όπως οι Druillet, Bilal, Moebius, Auclair, Sire, Gillon, Caza, Voss κ.λπ. Στην Ελλάδα συμβαίνει κάτι παραπλήσιο στα κραταιά περιοδικά κόμικς Κολούμπρα, Μαμούθ, Σκαθάρι, Σκορπιός, Βαβέλ, Παραπέντε και στο cult Επόμενη Μέρα, και σε μικρότερο βαθμό στον Απαγορευμένο πλανήτη.

 

Μια αρκετά αξιόλογη προσπάθεια αποτελεί η κυκλοφορία τεσσάρων CD Rom με τις περιπέτειες των Superman, Batman, Aquaman, Super Boy, από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Επίσης, άξιο λόγου είναι και το κόμικς-άλμπουμ Το Ελιξήριο της Νεότητας του Νικόλαου Μυρίτη, μία από τις πρώτες ελληνικές προσπάθειες σύνδεσης της θαυμαστής αρχαίας ελληνικής μυθολογίας (Ιστορίας) με τη νεότερη ελληνική πραγματικότητα υπό τη σκιά του φωτός της επιστημονικής φαντασίας.

 

 

Το αφιέρωμα συνοδεύεται και από σημειώματα για κάποιους δημιουργούς κόμικς :

* Steve Ditko (Ηπα, γεν. 1927).

* Geof Darrow (ηπα, γεν. 1955).

* J.M.De Matteis (Ηπα, γεν. 1954).

* William (Bill) Everett (Ηπα, γεν. 1917, θαν. 1973).

* Will Eisner (Ηπα, γεν. 1917).

* Fernando Fernandez (Ισπανία, γεν. 1940).

* Gardner F. Fox (Ηπα, γεν. 1911, θαν. 1986).

* Philippe Druillet (Γαλλία, γεν. 1944).

 

Για περισσότερα εδώ

Επεξεργασία Ιουνίου 2, 2007 από bonadrug