Ευχαριστώ τις φεμινίστριες κι ας μην είναι trendy [ ?, Ελευθεροτυπία, 22/08/2009 ]

[GreekComicFan]

Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ

 

Οταν η μάνα σου σε επικρίνει για όλες ανεξαιρέτως τις επιλογές σου. Οταν η δοκιμή ενός καινούργιου μαγιό καταλήγει σε υπαρξιακή κρίση. Οταν χειρίζεσαι χάλια ένα θέμα στη δουλειά σου και όλοι σε στραβοκοιτούν. Οταν έχεις δύο ντουλάπες ρούχα, αλλά δεν έχεις τι να βάλεις.

 

 

Οταν τα παιδιά σου σε αμφισβητούν ή το μωρό κάνει εμετό πάνω στο βραδινό σου φόρεμα ενώ έχεις ήδη αργήσει. Κι άλλα τέτοια μικρά δράματα όπως «ο χρόνος που τρέχει, τα κιλά που κάθονται, ο άντρας που δεν βρίσκεις, ο άντρας που χάνεις, ο άντρας που βρήκες αλλά είναι χαμένος». Είναι όλα αναποδιές της καθημερινότητας ή και ίδιον μιας γυναικείας συμπεριφοράς «...στα όρια».

 

Η Αργεντινή σκιτσογράφος Μαϊτένα έγινε διάσημη με το μικρό της όνομα και τις μικρές αναποδιές της καθημερινότητας, που κάνουν τις «Γυναίκες τρελαμένες». Κάτι ξέρει από τα δεκάδες ανοιχτά μέτωπα που φτάνουν τις ηρωίδες της στα όρια: δουλειά, άντρες, κιλά, παιδιά. Για να μεγαλώσει τα δικά της, έκανε ένα σωρό δουλειές πριν ανακαλύψει το ταλέντο της στα κόμικς

 

«Γυναίκες τρελαμένες» είναι η σειρά κόμικς που (μέσω των εκδόσεων Bell) μας γνώρισε την Αργεντινή σκιτσογράφο Μαϊτένα. Οι γυναίκες που πρωταγωνιστούν στα εκρηκτικά στριπ της έχουν δεκάδες μέτωπα ανοιχτά: δουλειά, άντρες, παιδιά, το σώμα τους, τους φίλους τους...

 

Προσοχή όμως. Σε καμία περίπτωση η δυναμική σκιτσογράφος δεν θεωρεί ότι όλες οι γυναίκες είμαστε ίδιες. Θεωρεί πάντως ότι βάζουμε παρόμοιες προτεραιότητες, αναπτύσσουμε συνεπώς υπό καθεστώς πίεσης παρόμοιες συμπεριφορές. Ισως γι' αυτό μπορούμε και να αναγνωρίσουμε συχνά τον εαυτό μας στις άβολες καταστάσεις που περιγράφει η Μαϊτένα. Μάλλον καλύτερα το εξήγησε ο διάσημος συνάδελφος και συμπατριώτης της Quino όταν σχολίαζε πως «η Μαϊτένα δεν παριστάνει "τον καθρέφτη που αντανακλά την πραγματικότητα". Αντιθέτως: αρπάζει την πραγματικότητα... και μας τη φέρνει στο κεφάλι».

 

Την πραγματικότητα που σου 'ρχεται στο κεφάλι η Μαϊτένα Μπουρουνταρένα την έζησε από μικρή. Γεννήθηκε το 1962 στο Μπουένος Αϊρες από μια οικογένεια βασκοπολωνικής καταγωγής. Ο πατέρας της ήταν ένας συντηρητικός πανεπιστημιακός, ο οποίος στην τελευταία φάση της χούντας στην Αργεντινή θήτευσε ως υπουργός Παιδείας. Η μητέρα της ήταν αρχιτεκτόνισσα. Και η Μαϊτένα ήταν το μοναδικό κορίτσι ανάμεσα σε 6 αδελφούς. Και πνεύμα ανήσυχο: Στα 18 της παντρεύτηκε για να φύγει απ' το σπίτι, έχοντας ήδη κάνει μια κόρη. Στα 24, έχοντας άλλο ένα παιδί, χώρισε. Για να μεγαλώσει τα παιδιά της έκανε ένα σωρό δουλειές και τελικά εξάσκησε το αυτοδίδακτο ταλέντο της στα κόμικς.

 

Ξεκίνησε με ερωτικά στριπ που δημοσιεύονταν σε περιοδικά, ενώ ταυτόχρονα, για να εξασφαλίζει τα προς το ζην, εικονογραφούσε σχολικά βιβλία. Μέχρι το 1994 η σειρά της «Mujeres Alteradas» της είχε χαρίσει λατινοαμερικανική φήμη, σταθερή συνεργασία με το κυριακάτικο φύλλο της «El Pais» και μια δική της σελίδα στο γυναικείο περιοδικό «Para Ti». Σήμερα οι «ηρωίδες της» μεταφρασμένες σε δεκάδες γλώσσες έχουν φιλοξενηθεί στον ευρωπαϊκό Τύπο (από τη γαλλική «Le Figaro» μέχρι την ιταλική «La Stampa») και σε περιοδικά, έχοντας ξεπεράσει διεθνώς σε πωλήσεις το ένα εκατομμύριο αντίτυπα. Η Μαϊτένα ζει πια μεταξύ Αργεντινής και Ουρουγουάης μαζί με τα τρία παιδιά της και τον τρίτο της σύζυγο.

 

Πότε ξεκίνησαν όλα; Πότε ανακαλύψατε την αγάπη σας για τα κόμικς;

 

«Ξεκίνησα να σχεδιάζω και τα σενάρια ήρθαν αργότερα. Και τα δύο εκπροσωπούσαν όμως εν μέρει την ανάγκη μου να βρω μια δουλειά. Αυτό που είχα πάντα ήταν χιούμορ. Είμαι η έκτη από εφτά αδέλφια. Οταν ήμουν παιδί ο μόνος τρόπος για να τραβήξω την προσοχή των γονιών μου ήταν να πω κάτι αστείο, κάτι έξυπνο... Κι αυτό έκανα».

 

Σκιτσάρατε από παιδί;

 

«Οχι μόνο εγώ. Ολοι μας. Η μητέρα μου ήταν αρχιτεκτόνισσα. Γι' αυτό ενθάρρυνε κι εμένα και τους έξι αδελφούς μου να σκιτσάρουμε. Πάντως αν αυτό είναι ενδεικτικό, ήμουν πάντα εκείνη που επέλεγε η δασκάλα σε κάθε ειδική σχολική περίσταση για να σκιτσάρει στον πίνακα».

 

Τα κόμικς πώς και πότε τα ανακαλύψατε;

 

«Από παιδί λάτρευα τα αμερικανικά καρτούν, που έφταναν μεταφρασμένα από το Μεξικό: Σούπερμαν, Σούζι, Λουλού, Αρτσι... Αγαπούσα πολύ και τα κλασικά παιδικά βιβλία όπως το "Daddy-Long-Legs" της Τζιν Γουέμπστερ ή το "Βιβλίο της Ζούγκλας" του Κίπλινγκ».

 

Παιδί δεν μείνατε προφανώς για πολύ. Στα 19 ήσασταν ήδη παντρεμένη. Γιατί τόσο νέα;

 

«Παντρεύτηκα στα 18 για να φύγω από το σπίτι των γονιών μου, σύμφωνα με τη γνωστή παράδοση, αν κι εγώ δεν ήμουν ακριβώς μια παραδοσιακή νέα γυναίκα: στα 17 είχα ήδη κάνει την πρώτη μου κόρη. Στα 18 μου παντρεύτηκα, στα 19 μου γέννησα τον γιο μου και στα 24 χώρισα, έχοντας ήδη δύο παιδιά, πέντε δουλειές και την υποχρέωση να ζω τη ζωή μιας γυναίκας πολύ μεγαλύτερής μου. Ξαναέγινα μητέρα 9 χρόνια αργότερα με τον τρίτο μου σύζυγο. Ετσι η πρώτη κόρη μου είναι 20 χρόνια μεγαλύτερη από τη μικρότερη αδελφή της».

 

Περάσατε μια περίοδο που ήσασταν εκπρόσωπος μονογονεϊκής οικογένειας...

 

«Παρ' όλα αυτά δεν την θυμάμαι ως μια σκληρή εποχή. Τη βίωσα μέσα από τη δική μου πραγματικότητα. Τη στιγμή που σου συμβαίνουν διάφορα πράγματα, γίνονται μέρος της ζωής σου, τα αντιμετωπίζεις κι αυτό είναι όλο. Σήμερα όταν κοιτώ το παρελθόν μου, καταλαβαίνω πόσο νέα κι ευάλωτη ήμουν. Τότε δεν μου ήταν συνειδητό. Ημουν μάλιστα ευτυχισμένη. Κι ύστερα η μητρότητα σε τόσο νεαρή ηλικία μού έδωσε ένα τουλάχιστον χρήσιμο μάθημα για το μέλλον. Κατάλαβα πολύ νωρίς ότι δεν είμαι το κέντρο του σύμπαντος».

 

Διάβασα πως εκείνη την εποχή για λόγους επιβίωσης κάνατε ερωτικά κόμικς και ταυτόχρονα εικονογράφηση για παιδικά βιβλία.

 

«Η εικονογράφηση ήταν ένας τρόπος για να βγάζω τα προς το ζην. Αλλά τα κόμικς που δημοσιεύονταν σε αντεργκράουντ/εναλλακτικά περιοδικά ήταν μια πολύ σημαντική εμπειρία. Κι εξαιρετικά χρήσιμη γιατί ήταν ένας τρόπος εξάσκησης και προετοιμασίας για ό,τι κάνω σήμερα: έμαθα πώς να τολμάω να μιλώ για τα πιο προσωπικά μου πράγματα. Ετσι μπόρεσα αργότερα να μιλήσω ανοιχτά για τη γυναικεία μου υπόσταση. Ηταν βέβαια αστείο ότι ταυτόχρονα εικονογραφούσα σχολικά βιβλία. Εκείνη την περίοδο δούλευα στο σπίτι όλη τη νύχτα μέχρι τα ξημερώματα όσο τα παιδιά μου κοιμόντουσαν. Ενα πρωί, ζαλισμένη από την αϋπνία, μπέρδεψα τους φακέλους των δύο διαφορετικών προορισμών. Ο εφιάλτης μου πραγματοποιήθηκε: έστειλα τα ερωτικά κόμικς στον οργανισμό έκδοσης σχολικών βιβλίων!»

 

Πότε αρχίσατε να παρατηρείτε τόσο κοφτερά τη γυναικεία συμπεριφορά;

 

«Δεν το έκανα σκόπιμα. Απλά συνέβη. Οσο περισσότερο παρατηρούσα πάντως τη συμπεριφορά άλλων γυναικών τόσο πρόσεχα και τη δική μου. Αυτό μοιάζει κάπως σαν εκείνο το κλασικό ανδρικό σχόλιο ότι όλες οι γυναίκες είμαστε ίδιες. Δεν είναι αλήθεια αν και πιστεύω ότι ακόμα κι όταν διαφέρουμε, μας συμβαίνουν παρόμοια πράγματα. Εχουμε γενικώς ίδιες προτεραιότητες: τα αισθηματικά μας πρώτα, η σχέση μας με το σώμα μας, η μητρότητα, οι φιλικές μας σχέσεις, η σχέση με τη μάνα μας...»

 

Ολες αυτές οι γυναικείες συμπεριφορές και εμπειρίες δεν είναι μόνο λόγος για να γελάσει κάποιος, αλλά και για να κλάψει. Είναι το χιούμορ το ξόρκι σας;

 

«Ούτως ή άλλως, συνήθως γελάω με πράγματα που με κάνουν να κλαίω. Αυτή δεν είναι η βάση του χιούμορ; Η ευτυχία δεν κάνει κανέναν να γελάει. Και -ναι- το χιούμορ λειτουργεί αναμφίβολα ως κάθαρση. Φυσικά θα πρέπει να υπάρχει μια απόσταση μεταξύ του δραματικού γεγονότος και της πιθανότητας να αστειευτείς με αυτό. Το να γελάς την ώρα του μεγάλου πόνου δεν σημαίνει ότι έχεις χιούμορ, αλλά ότι είσαι, πιθανότατα, ηλίθιος».

 

Με το χιούμορ σας βοηθήσατε τους άντρες να καταλάβουν κάπως καλύτερα μερικές γυναικείες εμμονές;

 

«Νομίζω ότι οι άντρες γελάνε με τα σκίτσα μου κυρίως από ανακούφιση. Επειδή δεν είναι οι ίδιοι στο στόχαστρο. Και παρότι τους εκθέτω κι εκείνους αρκετά, αντιλαμβάνονται ότι το κάνω με τρυφερότητα. Δεν έχω τίποτε εναντίον των ανδρών. Εχω όμως εναντίον του σοβινισμού - ιδιότητας που δεν είναι πάντως αποκλειστικά ανδρικό προνόμιο. Κατά τα άλλα, σημαντικότερο θεωρώ όχι το να μας καταλαβαίνουν, αλλά να μας αγαπάνε έτσι όπως είμαστε».

 

Κι ο φεμινισμός;

 

«Αν και αυτή την εποχή το να μιλάς για φεμινισμό είναι λίγο παλιομοδίτικο -αρκετοί προτιμούν να μιλούν για πιο... trendy θέματα- κάθε γυναίκα που είναι σήμερα σε θέση να κάνει ό,τι της αρέσει πρέπει να ευχαριστεί τον φεμινισμό. Το γεγονός ότι δεν περνάμε την ημέρα μας σιδερώνοντας, πού οφείλεται; Σε κάποιες φεμινίστριες».

 

Υπάρχει διαφορά μεταξύ της συμπεριφοράς και της θέσης των γυναικών της δικιάς σας γενιάς και των νεότερων;

 

«Οταν είσαι νέα θεωρείς ότι θα πρέπει να είναι ανυπόφορο μια γυναίκα να γίνεται 40 ή 50 ετών. Κι όμως το να μεγαλώνεις είναι -εφόσον παραμένεις υγιής- μια εξαιρετική ανταμοιβή. Εγώ π.χ. δεν θα 'θελα να γυρίσω στα 20. Μου αρέσει η ηλικία μου, ξέρω ποια είμαι και, μεγαλώνοντας, αντιλαμβάνομαι ουσιαστικότερα το σώμα μου. Μπορεί μεγαλώνοντας να βλέπουμε τον κώλο και τα βυζιά μας να πέφτουν και να έχουμε περισσότερη κυτταρίτιδα. Αποκτάμε όμως καλύτερη σχέση με το σώμα μας και απολαμβάνουμε περισσότερο το σεξ από ό,τι όταν ήμασταν 20».

 

Στην Αργεντινή ζήσατε μια μακρά περίοδο πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών κρίσεων. Σήμερα πώς είναι η ζωή;

 

«Στην Αργεντινή βρισκόμαστε σε μια μόνιμη κρίση. Σαφώς σήμερα τα πράγματα είναι κάπως ευκολότερα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έπαψαν να υπάρχουν βαθιά κοινωνικά προβλήματα. Αντίθετα, οι εύποροι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Αλλά λόγω αυτών των αντιξοοτήτων είμαστε πιο ευέλικτοι στην αντιμετώπιση των προβλημάτων. Ημασταν π.χ. πιο προετοιμασμένοι από άλλους λαούς στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Αν κάτι πρέπει να μας αναγνωρίσει δηλαδή κανείς είναι η ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε...»

 

Info

 

Τα άλμπουμ της Μαϊτένα που κυκλοφορούν (από τις εκδόσεις Bell) στα ελληνικά είναι τα: «Γυναίκες τρελαμένες» (και τα πέντε βιβλία της ομώνυμης σειράς) και «Επικίνδυνες καμπύλες» (και τα δύο βιβλία της σειράς)

Οταν ψάχνεις το άλλο σου μισό αποτυγχάνεις

 

Σχεδόν σε κάθε σας στριπ μπορώ να αναγνωρίσω στοιχεία του εαυτού μου. Εάν όμως είμαστε έτσι, πώς μας αντέχουν οι άντρες (και πώς τους αντέχουμε κι εμείς);

 

Οταν ψάχνεις το άλλο σου μισό αποτυγχάνεις

 

«Οι γυναίκες είμαστε γενικά πιο εξωστρεφείς από τους άντρες κι επειδή περνάμε ευκολότερα από εκείνους από το κλάμα στο γέλιο, φαινόμαστε "τρελές". Στην εποχή μας υπάρχουν όμως εκατοντάδες τρόποι να αντιμετωπίσεις τη ζωή, τον έρωτα και τις σχέσεις. Για μένα είναι απαραίτητο να δείξω τι είναι το πιο σημαντικό: ο έρωτας είναι η μεγαλύτερη ρουλέτα της ανθρωπότητας. Ακόμα κι όταν η συνθήκη μοιάζει να είναι ιδανική ώστε να λειτουργήσει μια σχέση άψογα, μπορεί να μη λειτουργήσει καθόλου. Γιατί αυτός είναι ο έρωτας. Δεν είναι κάτι απτό. Εχει τα μαγικά του στοιχεία, στοιχεία ακαθόριστα και κρυφά. Κι αυτό γίνεται σαφέστερο σε περιπτώσεις που ένας φίλος π.χ. θέλει να σου συστήσει κάποιον και σου λέει -"σίγουρα είναι ο τέλειος-α για σένα". Τον/την γνωρίζεις και δεν αισθάνεσαι τίποτα. Ισχύει και το αντίθετο: μια ερωτική ιστορία που μοιάζει εξ αρχής καταδικασμένη σε αποτυχία, εξελίσσεται σε μια υπέροχη σχέση».

 

Εχετε λοιπόν κάποια θεωρία για τις σχέσεις ή καμία;

 

«Εχω μια θεωρία που την έχω βαφτίσει "τα δύο πορτοκάλια". Είναι η προσωπική μου εκδοχή γι' αυτή την κλασική ιδέα του ζευγαριού, που αντιμετωπίζεται ως το σμίξιμο δύο μισών από ένα πορτοκάλι. Εγώ λοιπόν πιστεύω ότι μια σχέση είναι το σμίξιμο μεταξύ ενός ολόκληρου χυμώδους, λαμπερού και ολοστρόγγυλου πορτοκαλιού με ένα άλλο, ολόκληρο, χυμώδες, λαμπερό κι ολοστρόγγυλο πορτοκάλι. Μια τέτοια ερωτική ιστορία μπορεί να λειτουργήσει. Αντίθετα, είναι λάθος να ξεκινάς μια σχέση αναζητώντας αυτό που σου λείπει: οδηγείσαι σε αποτυχία. Πολύ καλύτερο είναι να μάθεις να υπομένεις τις διαφορές. Το έτερόν σου ήμισυ έχει τις ιδιαιτερότητές του. Κάποιες σου αρέσουν, άλλες δεν τις εκτιμάς ή δεν σου φαίνονται υγιείς. Αλλά, ο άλλος είναι ένα σύνολο. Και σίγουρα δεν είναι υποχρεωμένος να γίνει αυτό που σου λείπει».

 

 

http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=75131

 

Και το άρθρο στην έντυπη μορφή του, όπου το στήσιμο του είναι αρκετά καλυτερο.

 

[GreekComicFan]

Προστέθηκε και το σκανάρισμα από την έντυπη μορφή της εφημερίδας.