Tο φινάλε μιας Τιτανομαχίας [Ιατρού Γιάννης, efsyn.gr, 8/04/2023]

[ramirez]

Μπορεί η περιπέτεια που εμπνεύστηκε ο Χάτζιμε Ισαγιάμα να εστιάζει στις θεαματικές μάχες των ανθρώπων εναντίον των Τιτάνων, σε μια σύγκρουση εξουσίας και ελευθερίας, όμως τελικά οι θεματικές της αγγίζουν πολύ πιο βαθιά και διαχρονικά ζητήματα για την ιστορία και τη φύση του ανθρώπου.

 

 

 

 

Οι φανατικοί αναγνώστες των ιαπωνικών κόμικς δεν χρειάζονται ιδιαίτερη εισαγωγή για ένα από τα δημοφιλέστερα μάνγκα της εποχής που διανύουμε. Ο λόγος για το «Attack On Titan» (2009-2021), τη σειρά που έγραψε και σχεδίασε ο 36χρονος πλέον Χάτζιμε Ισαγιάμα, μια πολυεπίπεδη ιστορία που εξερευνά, μεταξύ άλλων, τη ρευστότητα της αντίληψης περί καλού και κακού, τη συνθετότητα των αντικρουόμενων συμφερόντων που καθορίζουν τις πολιτικές επιλογές, την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και των ευγενών ή μη κινήτρων που καθορίζουν τις επιλογές μας. Η επιτυχία της σειράς οδήγησε στην ομώνυμη τηλεοπτική μεταφορά της, η οποία ξεκίνησε να προβάλλεται ακριβώς πριν από δέκα χρόνια, στις 7 Απριλίου του 2013, και διανύει σήμερα τα τελευταία της βήματα.

 

 

Ο Χάτζιμε Ισαγιάμα στην εκδήλωση Anime NYC 2022 κατά την πρώτη επίσκεψή του στις ΗΠΑ

 

 

Ελευθερία και εγκλωβισμός

 

Στο επίκεντρο της ιστορίας τοποθετείται η ανθρώπινη ανάγκη για ελευθερία. Ο Ισαγιάμα εισάγει τον αναγνώστη σε έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι αναγκάζονται να ζουν σε πόλεις περίκλειστες από τρία διαδοχικά ομόκεντρα γιγαντιαία τείχη προκειμένου να προστατευτούν από τους Τιτάνες, τα ανθρωποφάγα πλάσματα αγνώστου προελεύσεως, τα οποία επιτίθενται ανά τακτά χρονικά διαστήματα αφανίζοντας ολόκληρες πόλεις στο πέρασμά τους. Όχι και τόσο τυχαία. Γεννημένος το 1986 στη μικρή πόλη Ογιάμα, τμήμα της περικυκλωμένης από βουνά Χίτα της Ιαπωνίας, από την παιδική ηλικία ο Ισαγιάμα ένιωθε σαν να ζει σε ένα απομονωμένο νησί χωρίς επαφή με τον έξω κόσμο. Το αίσθημα του εγκλωβισμού από το οποίο προσπαθεί να αποδράσει, η επιθυμία να αντικρίσει τον ουρανό μέχρι το πέρας του ορίζοντα, είναι το πρώτο κοινό σημείο του δημιουργού με τον πρωταγωνιστή τού «Attack On Titan».

 

 

 

 

Για τον Χάτζιμε Ισαγιάμα η επιθυμία έγινε πραγματικότητα μέσω της τέχνης του. Αφού σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Σχεδίου Kyushu στη γειτονική περιοχή Φουκουόκα, έλαβε συμμετοχή σε διαγωνισμούς σχεδίου και προσέγγισε εκδοτικούς οίκους. Σε ηλικία είκοσι ετών μετακόμισε στο Τόκιο προκειμένου να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα. Εκεί χρειάστηκε αρχικά να εργαστεί ως ιδιωτικός υπάλληλος σε ένα ίντερνετ καφέ. Μια εμπειρία που καθόρισε τόσο τον ίδιο όσο και τον συμβολισμό των Τιτάνων στο έργο του ήταν ένας έντονος διαπληκτισμός που έλαβε χώρα με έναν μεθυσμένο θαμώνα του μαγαζιού. Η παντελής αδυναμία επικοινωνίας δύο ανθρώπων, παρά το γεγονός ότι ανήκουν στο ίδιο είδος και μιλάνε την ίδια γλώσσα, σημάδεψε τον νεαρό καλλιτέχνη, ο οποίος στο έργο του φυσικά εμπλουτίζει το σχετικό ερέθισμα με μια φιλοσοφική προσέγγιση α λα Τόμας Χομπς και με την παράλληλη αποδόμηση του απόλυτου μανιχαϊσμού, βάσει του οποίου φαίνεται να κινούνται αρχικά οι δύο αντικρουόμενες πλευρές.

 

 

 

 

Μετά την αρχική απόρριψη από το δημοφιλέστερο περιοδικό μάνγκα της Ιαπωνίας, το εβδομαδιαίο «Shonen Jump» της Shueisha («Dragonball», «One Piece»), προετράπη να τροποποιήσει υφολογικά το σχέδιο και την ιστορία του. Αντ’ αυτού, προτίμησε να μη θυσιάσει την καλλιτεχνική ελευθερία και να συνεχίσει την αναζήτηση συνεργάτη. Έχοντας κερδίσει με την πρωτόλεια εκδοχή του «Attack On Titan» στον διαγωνισμό MGP, αλλά και δύο διαδοχικές διακρίσεις στο Freshman Manga Award τού επίσης δημοφιλούς περιοδικού «Weekly Shonen Magazine» της εταιρείας Kodansha, όπου έχουν δημοσιευτεί έργα του «πατέρα των μάνγκα» Οσάμου Τεζούκα, αλλά και γνωστές σειρές («Hajime No Ippo», «Great Teacher Onizuka» και πιο πρόσφατα «Fairy Tail», «The Seven Deadly Sins»), η στιγμή της αναγνώρισης δεν άργησε να έρθει. Έτσι, το 2009 το magnum opus του Ισαγιάμα ξεκίνησε να δημοσιεύεται σε μηνιαία βάση στο νέο περιοδικό της εταιρείας με τίτλο «Bessatsu Shonen Magazine», διεκδικώντας επάξια μια θέση στην κορυφή της λίστας των καλύτερων μάνγκα του είδους.

 

 

Σύγχρονη Τιτανομαχία

 

Σε ένα πλαίσιο που θυμίζει μια παραλλαγή της μεσαιωνικής περιόδου, εμποτισμένη με στοιχεία της βιομηχανικής επανάστασης και φανταστικών τεχνολογικών εμπνεύσεων, στο «Attack On Titan» παρουσιάζεται μια ανθρώπινη κοινωνία η οποία ζει υπό τον φόβο των Τιτάνων. Μετά την εμφάνιση των γιγαντιαίων ανθρωπόμορφων τεράτων που καταστρέφουν τα πάντα στο διάβα τους, ο εναπομείνας πολιτισμένος κόσμος συσπειρώθηκε χτίζοντας τρία ομόκεντρα τείχη για να προστατευτεί από την ανυπέρβλητη απειλή.

 

 

 

 

Εισάγοντας ήδη πολιτικές έννοιες όπως η ταξικότητα και οι διακρίσεις, ο δημιουργός απεικονίζει την ελίτ να εγκαθίσταται καθόλου τυχαία στο εσωτερικό του πιο καλά προστατευμένου τρίτου, μικρότερου τείχους, ενώ οι λιγότερο προνομιούχοι στο ασθενέστερο πρώτο τείχος προστασίας. Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκονται τρεις χαρακτήρες, παρά το κατά τα άλλα πολυάριθμο καστ: ο πρωταγωνιστής έφηβος Eren Jaeger και οι φίλοι του, Armin και Mikasa.

 

 

 

 

Μετά την επίθεση που δέχεται η πόλη τους από τους Τιτάνες, οι τρεις έφηβοι αποφασίζουν να καταταγούν στον στρατό προκειμένου να υπηρετήσουν στο ειδικό τάγμα ενάντια στους Τιτάνες. Αξιοποιώντας την επιστημονική μελέτη και την τεχνολογία της εποχής, οι άνθρωποι έχουν ανακαλύψει μερικές αδυναμίες των Τιτάνων και επιστρατεύουν όλο τους το κουράγιο για να εξερευνήσουν την εκτός των τειχών περιοχή, αμυνόμενοι της γης αλλά και της ζωής τους. Για πολλούς από αυτούς η μάχη δεν μετουσιώνει σε πράξη μόνο την ελπίδα της λύτρωσης από τον φόβο και τον αυτοπεριορισμό, αλλά και τη διαχείριση του θρήνου και της απώλειας των αγαπημένων προσώπων. Το ίδιο ισχύει και για τον νεαρό Eren, στον οποίο αφήνει βαθύ τραύμα ο τραγικός θάνατος της μητέρας του, την οποία κατασπαράζει ένας εκ των επιτιθέμενων Τιτάνων.

 

 

 

 

Σύντομα ο Eren θα ανακαλύψει πως μπορεί να μεταμορφώνεται σε Τιτάνα, γεγονός που μπερδεύει τόσο τον ίδιο και το μίσος του για τα ανθρωποφάγα τέρατα, όσο και τους ανθρώπους εντός των τειχών. Μετά από διαρκείς ανατροπές, ισορροπημένη αλληλουχία σκηνών δράσης, μυστηρίου και πολιτικού δράματος αλλά και μεθοδικό, επιμελές χτίσιμο κόσμου και χαρακτήρων, οι ήρωες αλλά και οι αναγνώστες ανακαλύπτουν την πραγματική προέλευση των Τιτάνων, καταλήγοντας στη μεγάλη παραδοχή του συγγραφέα της σύγχρονης Τιτανομαχίας, ο οποίος δήλωσε σε μια πρόσφατη ραδιοφωνική συνέντευξή του στο γαλλικό France Inter: «Ο άνθρωπος είναι το πιο τρομακτικό ζώο στον κόσμο». Οι ενδεχόμενες φιλοσοφικές, πολιτικές και ιστορικές αναφορές του έργου είναι αμέτρητες: από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη γενοκτονία των Εβραίων στις μάχες Ρωμαίων και βαρβάρων μέχρι τις σύγχρονες κόντρες μεταξύ Ιαπωνίας και Κίνας. Διόλου τυχαία άλλωστε, η ανάγνωση του «Attack On Titan» απαγορεύτηκε το 2015 από το κινεζικό υπουργείο Πολιτισμού.

 

 

Το φινάλε ενός έπους

 

Φτάνοντας προς το τέλος της σειράς, ο Χάτζιμε Ισαγιάμα απογείωσε την αφηγηματική του πρωτοτυπία αντιστρέφοντας την οπτική γωνία της εξιστόρησης. Αποτέλεσμα, στα τελευταία επεισόδια της σειράς να παρακολουθούμε την ιστορία από τα μάτια των «κακών», για να καταλάβουμε με τον πιο εμφατικό τρόπο πως δεν υπάρχουν απόλυτες έννοιες όπως το καλό και το κακό, το άσπρο και το μαύρο, αλλά όλα είναι… γκρι.

 

 

 

 

Η σειρά ολοκληρώθηκε στην έντυπη εκδοχή της με ένα αμφιλεγόμενο φινάλε το 2021, ενώ η τηλεοπτική μεταφορά αναμένεται να ρίξει την αυλαία της το φθινόπωρο του 2023 με ένα επεισόδιο-ταινία που θα υπερβαίνει σε διάρκεια τη μία ώρα.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...