Graphic novels for boys [ Πολιτάκης Δημήτρης, Homme(Περιοδικό), 1/2008 ]

[blueled]

GRAPHIC NOVELS FOR BOYS

 

To ιδανικό χριστουγεννιάτικο δώρο για το συνεργάτη μας θα ήταν μια συλλεκτική έκδοση ενός κόμικ, όχι από εκείνα που ξέρουμε όλοι, αλλά εκείνα που φέρουν τη σφραγίδα του graphic novel.

Από τον ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΟΛΙΤΑΚΗ

Ως γνωστόν, ζούμε στην αυτοκρατορία του σπασίκλα, του συλλέκτη, της εξειδίκευσης, του vintage. Είναι λίγο ενοχλητική αυτή η μανία με το σπάνιο, το πολύτιμο, το σπέσιαλ, αλλά θα ήμουν ψευτης αν έλεγα ότι είμαι εντελώς υπεράνω τέτοιας νοοτροπίας. Το δικό μου κόλλημα αφορά στη συλλογή πολυτελών λευκωμάτων κόμικς. Οχι, όμως, των «κλασικών» κόμικς με τους σούπερ ήρωες (που δεν τα σνομπάρω, κάθε άλλο) ούτε το, ευρωπαϊκό κυρίως, πάνθεον του περιοδικού Βαβέλ (Manara, Bilal, Pratt και οι λοιποί), αλλά τα «σοβαρά», τα ενήλικα, τα «καλλιτεχνικά» κόμικς Αμερικανών κυρίως δημιουργών, αυτά που έχουν μπει τα τελευταία χρόνια κάτω από τον τίτλο-ομπρέλα «γραφικές νουβέλες».

Όταν κάποιος ακούει τον τίτλο «ενήλικα κόμικς», είναι πολύ πιθανό το μυαλό του να πάει στα «τσοντόβια» κόμικς - και δεν μπορεί να τον αδικήσει κανείς, αφού μ'αυτόν τον προσδιορισμό κυκλοφορούν ακόμα τα ερωτικά κόμικς στα βιβλιοπωλεία και τα περίπτερα της Αθήνας. Μιλάμε, λοιπόν, για τις «γραφικές νουβέλες» όπου το κείμενο στα «μπαλονάκια» έχει τις ίδιες απαιτήσεις με την εικόνα και οι οποίες τη χρονιά που μπαίνει συμπληρώνουν 30 χρόνια ύπαρξης. Το λεύκωμα του Will Eisner Μια Συμφωνία με τον Θεό, του 1978, θεωρείται επίσημα η πρώτη «γραφική νουβέλα», παρά το γεγονός ότι δεν πρόκειται για το πρώτο κόμικ με σοβαρές προθέσεις και λογοτεχνικές αξιώσεις. Στον πρώτο γνωστό εκδότη που το πήγε ο Eisner («ο ποιητικός εικονογράφος της Νέας Υόρκης»), μια φωνή μέσα του -όπως δήλωσε ο ίδιος κατόπιν-του είπε «μην πεις ότι είναι κόμικ» και εκείνη τη στιγμή : του ήρθε η έμπνευση να το περιγράφει ως «graphic novel», συγκεκριμένος εκδότης δεν ψήθηκε, ένας άλλος, μικρότερος εκδότης, όμως, αποφάσισε να το κυκλοφορήσει και να βάλει κάτω από τον τίτλο με μεγάλα γράμματα τη φράση «A Graphic Novel». Κατοχυρώνοντας, έτσι, από τότε τον όρο για οποιοδήποτε βιβλίο ή λεύκωμα βασίζεται στην οπτική αφήγηση, στο διάλογο εικόνας και λόγου -οτιδήποτε είναι και δεν είναι λογοτεχνία, είναι και δεν είναι κόμικς, αλλά σίγουρα είναι κομμάτι ενός από τα πιο ανερχόμενα μέσα έκφρασης στο σύγχρονο (Δυτικό) πολιτισμό, είτε πρόκειται για πασίγνωστες δημιουργίες όπως το V for Vendetta και το Persepolis, που ακολούθησαν το δρόμο της μεγάλης οθόνης, είτε για μικρά και άγνωστα κομψοτεχνήματα, που τα παρακολουθούν μόνον οι ψαγμένοι (αλλά, πάντως, τα περισσότερα από αυτά ακόμη μπορεί να τα βρει κανείς στα μεγάλα βιβλιοπωλεία της Αθήνας).

Και οι «γραφικές νουβέλες» πλέον δεν στέκονται στα ράφια δίπλα στα Marvel Comics, ούτε όμως έχουν κατακτήσει ακόμα το δικαίωμα να τοποθετούνται ανακατεμένες ανάμεσα στα πιο έξοχα δείγματα σύγχρονης λογοτεχνίας. Και ίσως έτσι είναι το σωστό, αφού είναι διαφορετικές από τα βιβλία που δεν έχουν εικόνες, αλλά αποτελούν ένα μοναδικό format που έχει κερδίσει την αυτονομία του, με δεκάδες εκλεκτούς εκπροσώπους: Art Spiegelman, Daniel Clowes, Charles Burns, Chris Ware, Seth, Neil Gaiman, Alan Moore, Ivan Brunetti, ο πατερούλης των εναλλακτικών κόμικς Robert Crumb -40 χρόνια συμπληρώνονται από το πρώτο τεύχος του θρυλικού Zap!, του πρώτου «επίσημου» underground κόμικς- και πολλοί, πολλοί άλλοι, που εκφράζουν στα καρέ τους μια σύγχρονη αντίληψη και ευαισθησία, που δύσκολα συναντά κανείς σε άλλα είδη λόγου και εικόνας.

Τα κόμικς, φυσικά, ως είδος έχουν ήδη διανύσει πάνω από έναν αιώνα ζωής, αλλά αυτή η σύγχρονη, ώριμη μετεξέλιξη τους τώρα βρίσκεται στη δημιουργική ακμή ενός 30χρονου, κάτι που αποτυπώνεται τόσο εμπορικά όσο και καλλιτεχνικά στη συνείδηση του κοινού, αλλά και στις πωλήσεις. Τα τελευταία χρόνια, ειδικά στην Αμερική, τα καλλιτεχνικά κόμικς έχουν κατ' αναλογία τις υψηλότερες πωλήσεις από κάθε άλλη κατηγορία βιβλίου, γεγονός στο οποίο έχει συντελέσει η ασταμάτητη άνοδος των γιαπωνέζικων manga (εξαιρετικά δημοφιλή και στη χώρα μας) και shojo (όπως αποκαλούνται τα manga που απευθύνονται κυρίως σε κορίτσια).

Ο κομίστας (ή νοβελίστας της εικόνας) -αντίθετα από το λογοτέχνη-δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από τις λέξεις. Η διανοητική του κατάσταση και οι καλλιτεχνικές του προθέσεις είναι φανερές στον αναγνώστη από τη στιγμή που θα δει το πρώτο κάδρο της ιστορίας. Ετσι ξεκινάει μια σχέση που μπορεί να εξελιχθεί σε κόλλημα, σαν αυτό που λέγαμε στην αρχή. Και όταν οι περισσότερες σύγχρονες «γραφικές νουβέλες» κυκλοφορούν σε τόσο προσεγμένες και καλαίσθητες εκδόσεις, κάνουν το προϊόν ακόμα πιο μοναδικό και πολύτιμο.

[esperos]

Πολύ ενδιαφέροντα αυτά που μας μεταφέρει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ!!!

 

Ευχαριστώ πολύ για την παρουσίαση του άρθρου, φίλε blueled !

 

Στην υγειά σου!

[lunatic]

Ορίστε και η έντυπη μορφή του άρθρου για το αρχείο!