H υψηλή αισθητική της καθημερινής ζωής [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 20/08/2017]

[leonidio]

H υψηλή αισθητική της καθημερινής ζωής

 

 

Συντάκτης:Γιάννης Κουκουλάς

 

Η μητέρα όλων των μητροπόλεων, η Νέα Υόρκη, έχει καταγραφεί και αποδοθεί με κάθε πιθανό τρόπο σε αμέτρητες φωτογραφίες, σε λογοτεχνικά έργα, σε κινηματογραφικές ταινίες, σε κόμικς. Ο Ben Katchor τη θέτει ακόμη μια φορά στο επίκεντρο και φιλοτεχνεί σουρεαλιστικές ιστορίες με πρωταγωνιστές τους «εμπόρους αισθητικής»

 

Το εμβληματικό περιοδικό «Raw» που ίδρυσε ο Art Spiegelman με τη σύζυγό του Françoise Mouly τη δεκαετία του 1980 υπήρξε ένα από τα πιο επιδραστικά έντυπα στον χώρο των εναλλακτικών κόμικς παγκοσμίως, συσπειρώνοντας νέους καλλιτέχνες που μεγαλούργησαν τα προσεχή χρόνια (Charles Burns, Kaz, Gary Panter, Mark Beyer, Richard McGuire κ.ά.). Ενας από αυτούς ήταν και ο Νεοϋορκέζος Ben Katchor (γενν. 1951) με τα πειραματικά του κόμικς.

 

Πειραματικά, όχι τόσο ως προς το σχεδιαστικό τους μέρος όσο ως προς το σεναριακό, μια και οι αφηγήσεις του δεν ήταν ποτέ γραμμικές, οι πρωταγωνιστές του δεν συμπεριφέρονταν ποτέ συμβατικά, οι ιστορίες δεν βασίζονταν σε κάποια «μεγάλη σεναριακή ιδέα», αλλά αναπτύσσονταν με φαινομενικά «ταπεινά» υλικά. Αυτό ακριβώς εφαρμόζει και στο «Τζούλιους Κνιπλ, φωτογράφος ακινήτων – Η Συνοικία των Εμπόρων Αισθητικής» (εκδόσεις Ink Press / Κορμοράνος, μετάφραση: Νίκη Προδρομίδου, επιμέλεια: Δημήτρης Ρόκος, Ιλάν Μανουάχ).

 

 

Το άλμπουμ αποτελεί μια επιλογή από τα στριπ που δημιουργούσε ο Katchor τη δεκαετία του 1990 με πρωταγωνιστή τον κύριο Κνιπλ κατά τις αστικές περιπλανήσεις του στα μαγαζιά, στα σοκάκια, στις συνοικίες της Νέας Υόρκης. «Λεωφόρος Διακόσμησης», «Ρομαντικές εγκαταστάσεις πολυτελείας», «Ψυχολογικές επιπτώσεις του κουρέματος», «Η άδεια βιτρίνα», «Το κοινωνικό κενό» είναι μερικοί μόνο από τους τίτλους των μονοσέλιδων ιστοριών που συμπληρώνονται από τη μεγάλου μήκους «Η Συνοικία των Εμπόρων Αισθητικής».

 

Τα στριπ είναι αυτοτελή και δεν συνδέονται μεταξύ τους αλλά έχουν όλα για βασικό τους θέμα τους ανθρώπους, τα κτίρια, τους χώρους εντός των οποίων βιώνεται η κοινότοπη καθημερινότητα. Τίποτα αξιοσημείωτο και διαφορετικό δεν απειλεί τη στερεότητα της πόλης, το δομημένο περιβάλλον θαρρείς πως είναι διαχρονικό και ισόβιο καταδυναστεύοντας τους περιπλανώμενους χωρίς αυτοί να το καταλαβαίνουν. Νομίζουν πως έχουν την ελευθερία κίνησης και την πρωτοβουλία να επισκεφθούν όποιο μέρος επιθυμούν.

 

Είναι υποχρεωμένοι όμως να περιοριστούν σε μερικά τετράγωνα, σε δυο-τρεις δρόμους και πέντε-έξι μαγαζιά. Να συναντήσουν κάθε μέρα τα ίδια πρόσωπα ανταλλάσσοντας τις ίδιες κοινοτοπίες, πιστεύοντας ωστόσο πως πρωτοτυπούν θυμίζοντας τον απίστευτα βαρετό και κενό πρωταγωνιστή στο ράθυμα σαγηνευτικό «Jack Survives» του Jerry Moriarty, δημοσιευμένου επίσης στο περιοδικό Raw.

 

 

Οι χαρακτήρες στη «Συνοικία των Εμπόρων Αισθητικής» βρίσκονται κι αυτοί έξω από τον χρόνο, σαν τα ρολόγια να σταμάτησαν ξαφνικά και αυτοί να είναι υποχρεωμένοι να ζήσουν αιώνια την ίδια ημέρα, παρατηρώντας τις ίδιες βιτρίνες, τα ίδια παρκαρισμένα αυτοκίνητα, τα ίδια πεζοδρόμια, «υποχρεωμένοι» να φιλοσοφούν άνευ αντικειμένου. Σ’ αυτό το ασυνείδητα διαρκές και απαράλλαχτο παρόν μπορούν να γίνουν πρωταγωνιστές οι πιο συνηθισμένοι άνθρωποι και να αποτελέσουν το επίκεντρο της ιστορίας κατακτώντας το δεκαπεντάλεπτο της δημοσιότητας που τους αναλογεί: ένας εκφωνητής ανακοινώσεων του σιδηροδρομικού σταθμού, δυο πρωταθλητές στο σκάψιμο τάφων του τοπικού νεκροταφείου, ένας ενοικιαστής βιντεοταινιών που νιώθει ευτυχισμένος γιατί δεν θα χρειαστεί να περπατήσει μέχρι το σπίτι του όταν τελειώσει η ταινία, ένας φωτογράφος ακινήτων (; ) που θα περνούσε απαρατήρητος στον κόσμο «εκεί έξω» αλλά στον κόσμο του Ben Katchor γίνεται σταρ.

 

Χωρίς την υπόγεια ειρωνεία του ιδιοφυούς Αμερικανού δημιουργού, η «Συνοικία» θα μπορούσε να θεωρηθεί μια ηθογραφία του τέλους του προηγούμενου αιώνα σε μια μεσοαστική νεοϋορκέζικη περιοχή. Δεν είναι όμως. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο (το λεπτό χιούμορ, τους επιτηδευμένους διαλόγους, τα εξαιρετικά ασπρόμαυρα σχέδια κ.ά.) αποτελεί μια low profile και χαμηλόφωνη αλλά σαφή καταγγελία της κοινοτοπίας, του εφησυχασμού, του κοινωνικού τέλματος στο οποίο οδηγεί η ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι «αφού τα πράγματα δεν μπορούν να πάνε χειρότερα, ας τα αφήσουμε όπως είναι».

 

Η ελληνική εμπειρία απέδειξε ότι τα πράγματα μπορούν να πάνε πολύ χειρότερα. Στον αυτόκλειστο και αυτοαναφορικό μικρόκοσμο της «Συνοικίας των Εμπόρων Αισθητικής» όλοι αισθάνονται την ασφάλεια της ζωής μέσα σε μια γυάλα. Κάποια στιγμή η γυάλα πέφτει και σπάει. Τότε είναι πια αργά.

 

Πηγή