Ζαν Ταμπαρί: «Μέσα μας κοιμάται ένας Ιζνογκούντ» [ Πελώνη Αριστοτελία, tanea.gr, 15/4/2002 ]

[Bonadrug]

ΖΑΝ ΤΑΜΠΑΡΙ «Μέσα μας κοιμάται ένας Ιζνογκούντ»

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΑ ΠΕΛΩΝΗ

«Μέσα σε κάθε άνθρωπο υπάρχει ένας (κακός βεζύρης) Ιζνογκούντ που κοιμάται», λέει ο «πατέρας» του διάσημου κόμικ, Ζαν Ταμπαρί (εδώ, σκίτσο «αυτοπροσωπογραφία» του)

Παραγωγικότατος και ακούραστος στα 72 του χρόνια ο Γάλλος Ζαν Ταμπαρί (Jean Tabary), ένας απ' τους κορυφαίους Ευρωπαίους χιουμορίστες, συνεχίζει να δημιουργεί σκίτσα και σενάρια, ενώ απ' το γραφείο του στην Τουλούζη ετοιμάζει τις νέες περιπέτειες του Ιζνογκούντ, του σατανικού βεζίρη που, ως η πιο αντιπροσωπευτική έκφραση όλων των αποχρώσεων της ανθρώπινης ανοησίας και της δίψας για δύναμη, τον έστειλε στην κορυφή.

Όλα ξεκίνησαν το 1962, όταν ο Ταμπαρί, περισσότερο σκιτσογράφος ως τότε (και λιγότερο συγγραφέας) γνώρισε τον μεγάλο σεναριογράφο Γκοσινί. Ακολούθησε η δημιουργία του Ιζνογκούντ, του φιλόδοξου βεζίρη που επιθυμούσε όσο τίποτα στον κόσμο να... γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη. Ο «Ίζνο» γνώρισε τεράστια επιτυχία σε όλο τον κόσμο και ο Ζαν Ταμπαρί συνέχισε να γράφει τις περιπέτειές του και μετά τον θάνατο του πρώτου του πατέρα, Γκοσινί, το 1977.

Πώς προέκυψε όμως η ιδέα του Ιζνογκούντ; Ήταν έμπνευση του Γκοσινί ή μαζί το σκεφτήκατε; «Το όνομα Ιζνογκούντ και η φράση "θέλω να είμαι χαλίφης στη θέση του χαλίφη" είναι του Γκοσινί. Τα γραφικά των ηρώων και το περιβάλλον είναι δικά μου», λέει στα «ΝΕΑ» ο διάσημος κομίστας.

Με τον Γκοσινί συνεργάστηκαν 15 ολόκληρα χρόνια. Πώς ήταν ως άνθρωπος; «Ήταν ένας συγγραφέας πολύ επαγγελματίας, πολύ κωμικός στην ιδιωτική του ζωή. Δεν συναντήσαμε ποτέ πρόβλημα στη συνεργασία μας. Η συνεννόηση στην πραγματοποίηση του Ιζνογκούντ ήταν τέλεια. Αγαπούσα τα σενάριά του και του άρεσαν τα σχέδιά μου», απαντά με ενθουσιασμό ο Ταμπαρί που παραδέχεται ότι ο Γκοσινί επηρέασε τη δουλειά του. «Πάντα δέχεσαι επιρροές όταν δουλεύεις μαζί με κάποιον άλλο. Αλλά πριν να τον γνωρίσω, ήμουν ήδη σεναριογράφος πολλών σειρών. Των "Totoche", "Corinne et Jeannot", "Valentin", "Richard et Charlie", "Grabadu"».

Όλα τα πράγματα έχουν δύο όψεις. Και μπορεί ο σατανικός βεζίρης «Ίζνο» να βγάζει προς τα έξω τα... κατώτερα συναισθήματα με τα πονηρά τεχνάσματά του στην προσπάθειά του να κλέψει την εξουσία του χαλίφη, αλλά για τον Ζαν Ταμπαρί, τον μπαμπά του εδώ και 25 χρόνια, είναι ακόμα το... χαϊδεμένο παιδί. Πώς αλλιώς θα του αναγνώριζε και καλές πλευρές; «Βεβαίως και υπάρχουν θετικά στοιχεία στον "Ίζνο". Ο Ιζνογκούντ είναι φιλόδοξος. Το να είσαι φιλόδοξος είναι θετικό, είναι αρετή. Κατακριτέα δεν είναι η φιλοδοξία του, αλλά τα μέσα που χρησιμοποιεί για να φτάσει εκεί όπου θέλει».

Δεν είναι μόνο ο Ιζνογκούντ, αλλά και οι περισσότεροι άνθρωποι που ζητούν την εξουσία. Είναι η δίψα για εξουσία το χειρότερο ανθρώπινο ελάττωμα; «Στην πλειονότητά τους οι άνθρωποι δίνουν υποσχέσεις προκειμένου ν' αποκτήσουν την εξουσία! Και το χειρότερο ελάττωμα είναι να μην κρατάς τις υποσχέσεις σου. Οι άνθρωποι αυτοί πολύ συχνά κάνουν ακριβώς το αντίθετο απ' όσα έχουν υποσχεθεί», τονίζει.

Γιατί τοποθέτησε τον «Ίζνο» σε μια κοινωνία της Ανατολής κι όχι κάπου αλλού μέσα στον κόσμο; «Γιατί πολύ απλά το 1962, ημερομηνία που δημιουργήσαμε τον Ιζνογκούντ, δεν υπήρχε κόμικ στις... "Χίλιες και μία νύχτες"». Άλλωστε ο δημιουργός πιστεύει ότι ο «Ίζνο» θα μπορούσε να σταθεί άνετα σε οποιαδήποτε κοινωνία, ακόμα και σε δυτική: «Θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε τις περιπέτειες του Ιζνογκούντ σε οποιαδήποτε χώρα και σε οποιαδήποτε εποχή. Έχει πολλές αναφορές στον σύγχρονο κόσμο και στον σύγχρονο άνθρωπο».

Υπάρχουν Ιζνογκούντ σε προσωπικότητες της ιστορίας και της σύγχρονης πολιτικής; Ποιοι «Ίζνο» τού έρχονται στο μυαλό; «Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά, ιδιαίτερα στον κόσμο της πολιτικής, γιατί είναι ιδιαίτερα σ' αυτό τον χώρο που η δίψα της εξουσίας είναι πιο εμφανής. Μα όπως λέω πολύ συχνά, "μέσα σε κάθε άνθρωπο υπάρχει ένας Ιζνογκούντ που κοιμάται"...»
 

«Χαλίφης στη θέση του χαλίφη δεν γίνεται»

Ο κακός βεζίρης Ιζνογκούντ, το πιο διάσημο «παιδί» του Ζαν Ταμπαρί

Θα κουραστεί άραγε ποτέ ο σατανικός βεζίρης να κυνηγά την εξουσία; Θα καταφέρει τελικά να πετύχει τον στόχο του και να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη; Και το τέλος του Ιζνογκούντ; Θα είναι «χάπι εντ» ή όχι; «Δεν ξέρω. Ετοιμάζω ένα καινούργιο άλμπουμ που θα το ονομάσω "Το λάθος του προγόνου" και που θα βγει το 2003. Έτσι κι αλλιώς, όμως, ένα τέλος δεν είναι ποτέ ευχάριστο. Τίποτα δεν θα έπρεπε να τελειώνει ποτέ. Τον Ιζνογκούντ το πάθος για τη φιλοδοξία τον κάνει να ζει! Αν γινόταν χαλίφης, η ζωή του θα ήταν μονότονη. Συγκρίνετε τη ζωή τού χαλίφη σε σχέση με τη ζωή του Ιζνογκούντ...»

Τελικά το χιούμορ είναι ο καλύτερος τρόπος για να πει κανείς τα πιο σημαντικά πράγματα; «Όπως και να 'χει, είναι ο λιγότερο θλιβερός τρόπος! Έτσι δεν είναι;»

Εκτός απ' τα δικά του «παιδιά», αγαπά άλλα κόμικ; «Δεν θ' απαντήσω μ' έναν ήρωα, αλλά μ' έναν συγγραφέα. Ο πιο φοβερός απ' όλους είναι ο Αντρέ Φρανκέν (Andre Franquin), ο συγγραφέας του Γκαστόν Λαγκάφ (Gaston Lagaffe). Είναι ένας δημιουργός που ξέρει να φτιάχνει καρικατούρες. Ό,τι ζωγραφίζει είναι πιο αληθινό απ' το ίδιο το αντικείμενο! Είναι αυτός που έδωσε τη διάθεση στη γενιά μου να κάνει κόμικ. Και επιπλέον ήταν εξαιρετικά καλός, δεν μας χαλάει!»


Αρχή με μία συμμορία
Ο Ζαν Ταμπαρί γεννήθηκε στις 5 Μαρτίου του 1930 στη Στοκχόλμη. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά επαγγελματικά στο περιοδικό «Villaint» το 1956 με τη σειρά Richard et Charlie. Φτιάχνει 10 επεισόδια μέχρι το 1963, οπότε και την εγκαταλείπει. Το 1959 ξεκινά στο ίδιο περιοδικό τη σειρά Totoche, με ήρωες μια «συμμορία» αλητόπαιδων που ανάμεσα στα παιχνίδια τους λύνουν και αστυνομικά προβλήματα. Παράλληλα δουλεύει και τις μικρές ιστορίες ενός άλλου ζευγαριού ηρώων με τα ονόματα Grabaru et Gabaliouchtou. Το 1962 γνωρίζεται με τον Γκοσινί και μαζί αρχίζουν να δημοσιεύουν στο περιοδικό «Record» τις περιπέτειες του χαλίφη Χαρούν Ελ Πουσάχ. Γρήγορα όμως την παράσταση κλέβει ο σατανικός βεζίρης Ιζνογκούντ που επιθυμεί διακαώς να σφετεριστεί τον θρόνο και να γίνει «χαλίφης στη θέση του χαλίφη» και η επιτυχία είναι τεράστια. Μετά τον θάνατο του μεγάλου σεναριογράφου, το 1977, ο Ταμπαρί συνεχίζει μόνος του τη σειρά, ενώ φτιάχνει δικό του εκδοτικό οίκο, όπου εκδίδει περιοδικά και άλμπουμ με παλιές και νέες δουλειές του.

Επεξεργασία Αυγούστου 17, 2016 από leonidio