ΚΑΤΣΑΠΛΙΑΣ

[dionik]

 

Πανελλήνιος πολιτικοκοινωνικοφιλοσοφολογοτεχνοκουτσομπολική εφημερίδα, επίσημον όργανον των απανταχού κατσαπλιάδων. Κυκλοφόρησε σε δύο περιόδους: 1944 (Γιάννενα) και 1945 (Αθήνα). Στην περίοδο της Αθήνας, όπου ανακάλυψα ένα κόμικ, υπεύθυνος αναγράφεται ο Ιωάννης Γ. Ηλιάκης. Βρέθηκαν τα τεύχη 1 και 3. Λείπει το 2 και άγνωστο αν συνεχίστηκε. Από ό,τι καταλαβαίνω σατιρική και υπέρ του στρατηγού Ζέρβα (εποχή Εμφυλίου).

[DJO]

κατσαπλιάς

 

Η δυσετυμολόγητη αυτή λέξη έχει τη βασική σημασία «άρπαγας, λαφυραγωγός» και γενικότερα «κλέφτης», ενώ χρησιμοποιήθηκε επίσης ως μειωτικός και υβριστικός χαρακτηρισμός την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Η μέχρι τώρα έρευνα δεν έχει αποδώσει καρπούς, η λέξη δεν φαίνεται να αντιστοιχεί σε γνωστό ξένο όρο και, ως αποτέλεσμα, θεωρείται αγνώστου ετύμου από τα λεξικογραφικά έργα. Αν ληφθεί υπ' όψιν ότι η λέξη φαίνεται σχετικά νεότερη στην Ελληνική και έχει σημασία αρκετά συγκεκριμένη, ίσως δεν είναι άστοχο να αναζητηθεί η αφετηρία της στο χωροχρονικό περιβάλλον τού μερικώς συνωνύμου όρου πλιάτσικο. Το ουσιαστικό πλιάτσικο προέρχεται από το αλβ. plaçkë στην ειδική σημασία «λάφυρο», είτε με διάσπαση του δυσπρόφερτου συμφωνικού συμπλέγματος <çk> [ts-k] είτε με προσαρμογή προς το παραγωγικό τέρμα -ικός. Από την ίδια αλβανική λέξη έχει σχηματιστεί το επώνυμο Πλιάτσκας, Πλιάτσικας.

 

Ο συλλογισμός αυτός υποδεικνύει την κατεύθυνση προς την οποία πρέπει να στραφεί η ετυμολογική έρευνα. Το αλβ. plaçkë (επίσης plaçka, με επιτασσόμενο οριστικό άρθρο· ας σημειωθεί ότι το <l> προφέρεται ως πλευρικό ουρανικό [ʎ], όπως π.χ. στη λ. ελιά) πιθανώς πέρασε ως πλιάτσ(ι)κας (που έμεινε μόνον ως επώνυμο), το οποίο με αντιμετάθεση ([pʎ] - [ts-k] > [k-ts] - [pʎ]) οδήγησε στον τύπο κατσαπλιάς. Είναι πιθανόν ότι πρόκειται για εκφραστικού τύπου μεταβολή, που ευνοήθηκε από το γεγονός ότι αρκετές λέξεις τής Ελληνικής αρχίζουν από κατσ(α)- (π.χ. κατσαρίδα, κατσαρός, κατσάβραχα, κατσάδα κ.λπ., πρβλ. και τα ποικίλης ετυμολογικής αρχής επώνυμα όπως Κατσι-γιάννης, Κατσί-μπαλης, Κατσαμπάς, Κατσάνος), καμμία όμως από πλια- πλην του ουσ. πλιάτσικο και των συνθέτων του. Ο καταβιβασμός τού τόνου στη λήγουσα συμμόρφωσε τη νέα λέξη με ουσιαστικά που έχουν παραγωγικό τέρμα -άς (π.χ. κεραμιδ-άς, λουλουδ-άς, πορτοφολ-άς) και -ιάς (π.χ. μαλλ-ιάς, φον-ιάς), τα οποία δηλώνουν τον δράστη ορισμένης ενέργειας ή αυτόν που ασχολείται με κάτι.

 

 

Πηγή: lexilogia

[rotagiatipino]

ο περιοδικό αποδελτιώθηκε και ανέβηκαν τα κόμικς στο αντίστοιχο πεδίο των εξωφύλλων του περιοδικού.

Επεξεργασία Φεβρουαρίου 12, 2015 από Kabuki