Συνέντευξη του Philippe Geluck [ Marie-Madeleine Rigopoulos, Γαλέρα #3, 11/12/2005 ]

[DJO]

Συνέντευξη του Philippe Geluck

 

«Δεν διαλέγει το αφεντικό τη γάτα...»

ή

«Το Γάτο τον είχα στις άκρες των δαχτύλων μου»

 

 

Ο Μαντλίν Γκελούκ, ο δημιουργός του Γάτου, ενός από τους πιο χαρακτηριστικούς μοντέρνους ήρωες κόμικς, αποδεικνύει ότι το χιούμορ είναι αναπόσπαστο στοιχείο της προσωπικότητάς του.

 

επιμέλεια Marie-Madeleine Rigopoulos

 

Ήταν ένα όμορφο φθινοπωρινό απόγευμα. Είχαμε δώσει ραντεβού στο Cafe Rostand, ένα γνωστό καφενείο του St. Germain, στέκι της πιο καλλιτεχνικής συνοικίας του Παρισιού. Όταν δεν είναι στις Βρυξέλλες, σ’ αυτή τη γειτονιά μένει ο Γκελούκ. Στη Γαλλία φημίζεται για την καλοσύνη του. Απ’ όσο γνωρίζω, εχθρούς δεν έχει. «Κάτι κρύβει τόση καλοσύνη και ευγένεια, δεν μπορεί!», αυτό σκεφτόμουν πριν τον γνωρίσω!

Την πάτησα. Ο Γκελούκ δεν είναι απλώς ένας καλός άνθρωπος, είναι ένας κάτοικος του πλανήτη Γη με βαθιά κοινωνικοπολιτική συνείδηση. Είναι απ’ αυτούς που νοιάζονται. Γνωστός παγκοσμίως για τα σκίτσα του, πρέπει να σημειώσουμε πως ο Γάτος είναι μόνο μια όψη του πολύπλευρου ταλέντου του. Παρουσιαστής μιας πολύ σημαντικής τηλεοπτικής εκπομπής γαλλικού κρατικού καναλιού, ραδιοφωνικός σχολιαστής, εκδότης, υπήρξε και ηθοποιός.

Η ζωή του είναι χρονομετρημένη με απόλυτη πειθαρχία. Παρίσι-Βρυξέλλες, Βρυξέλλες-Παρίσι, δουλειά, συναντήσεις, οικογένεια, όλα τα προλαβαίνει! Λες και η δική του μέρα μετράει 48 ώρες! Κι όταν του περισσεύει χρόνος (γιατί του περισσεύει!!!), ασχολείται με διάφορους φιλανθρωπικούς οργανισμούς. Φαίνεται πως ακόμα και ο χρόνος τον συμπάθησε και του κάνει πίστωση!

 

-Είναι αλήθεια πως το 1971 ο αρχισυντάκτης του βελγικού χιουμοριστικού περιοδικού «Το Αυγό» ανακάλυψε το ταλέντο σου πηγαίνοντας για κατούρημα;

-Όχι ακριβώς! Ελπίζω όμως να κατουρήθηκε απ’ τα γέλια βλέποντας τα σκίτσα μου! Η αλήθεια είναι πως με τον αδερφό μου είχαμε επινοήσει μια εφημερίδα στον τοίχο της τουαλέτας (ήμουν 15 χρονών). Μιλούσαμε για την επικαιρότητα της οικογένειας και του κόσμου, εξαντλούσαμε όλα τα θέματα. Μια μέρα ήρθε στο σπίτι ένας τζαμάς, πήγε στην τουαλέτα και όταν είδε τα σκίτσα μας πέθανε απ' τα γέλια. Ζήτησε να δει κι άλλα, τα πήρε μαζί του και τα έδειξε σ’ ένα γνωστό του που ήταν αρχισυντάκτης του περιοδικού «Το Αυγό», ο οποίος τα δημοσίευσε.

 

-Κράτησε πολύ καιρό αυτή η περιπέτεια;

-Όχι. Αλλά όταν ήμουν φοιτητής, έτσι έβγαζα το χαρτζιλίκι μου. Με το «Αυγό» συνεργάστηκα μία μόνο φορά, μετά το περιοδικό έκλεισε - δεν ξέρω αν ήταν εξαιτίας μου… αλλά δημοσίευσα σε διάφορες κατά καιρούς εφημερίδες, που έκτοτε ναυάγησαν!

 

-Κακός οιωνός για τη ΓΑΛΕΡΑ μας αυτό!

-Όχι! Όχι! Ζωγράφιζα γι’ αυτές τις εφημερίδες, δεν έδινα συνεντεύξεις! Ο Τύπος πάει κατά διαόλου, το ξέρω, αλλά δεν φταίω μόνο εγώ!

 

-Ενώ ζωγράφιζες σκίτσα για χαρτζιλίκι, επέλεξες να κάνεις θεατρικές σπουδές. Τί σχέση έχει το ένα με τ' άλλο;

-Στο σχολείο, ένας καθηγητής μάς είχε διδάξει τη ζωή του Μολιέρου. Μου είχε φανεί τόσο συναρπαστική αυτή η ζωή, που είχα πει: «Αυτό θέλω να κάνω: θέλω να γίνω Μολιέρος!». Έτσι έγινα ηθοποιός και επί δέκα ολόκληρα χρόνια έπαιξα πολύ μεγάλους ρόλους στο Εθνικό θέατρο Βρυξελλών. Όμως, ποτέ δεν σταμάτησα να ζωγραφίζω. Νομίζω πως το υποκριτικό μου ταλέντο ήταν περισσότερο αποτέλεσμα μιας εμμονής. Δεν ήμουν ακριβώς πλασμένος γι’ αυτό το επάγγελμα. Δεν θα γινόμουν ποτέ ο καλύτερος.

 

-Και ο στόχος σου ήταν να γίνεις ο καλύτερος...

-Ασυνείδητα, ναι. Δεν είμαι ανταγωνιστικός τύπος, θέλω όμως στον τομέα μου να είμαι ανάμεσα στους καλύτερους.

 

-Σιγά σιγά εγκαταλείπεις την καριέρα του ηθοποιού. Σου έμεινε ωστόσο κάτι από εκείνη την εποχή; Ίσως μια μορφή κυνισμού;

-Είχα ένα μικρό θίασο με τον οποίο ανεβάζαμε θεατρικά, με κείμενα παρμένα από κόμικς των Chaval και Copi, καθώς και δικά μας κείμενα που είχαν όντως μια γερή δόση μπλακ χιούμορ. Είχαμε τεράστια επιτυχία στο Βέλγιο. Όσο για την επιρροή στο ίδιο το σκίτσο, ανακάλυψα κάτι τελείως ασυνείδητο: ο Γάτος στην ουσία είναι πάνω σε μια θεατρική σκηνή.

 

-Δηλαδή ο Γάτος είναι κάτι σαν stand-up comedie;

-Ακριβώς!

 

-Ο Γάτος γεννήθηκε επισήμως στις 22 Μαρτίου του 1983, ανεπισήμως όμως εμφανίζεται το 1980 σε προσκλητήριο γάμου…

-Το Γάτο τον είχα στις άκρες των δαχτύλων μου. Για να ευχαριστήσω τους φίλους που ήρθαν στο γάμο μας, μου ήρθε και ζωγράφισα δυο γάτες να ζευγαρώνουν, δυο χρόνια προτού μου ζητήσουν να επινοήσω ένα χαρακτήρα για τη βελγική εφημερίδα “Le Soir”.

 

-Πώς προέκυψε ο Γάτος;

-Το ανακάλυψα πρόσφατα, όταν βρήκα σε κάτι κουτιά τα πρόχειρα σκίτσα που είχα κάνει. Είχα ζωγραφίσει ένα ζευγάρι σκύλους, ένα ζευγάρι κουνέλια κι ένα ζευγάρι γάτες. Θυμήθηκα πως είχα πει στον εαυτό μου ότι τα σκυλιά έχουν κάτι πρόστυχο και πως τα κουνέλια για ευνόητους λόγους είναι κλισέ. Τελικά, οι γάτες ήταν οι πιο κομψές και οι πιο ενδιαφέρουσες γραφικά. Ξέρεις όμως, λένε πως δεν διαλέγει το αφεντικό τη γάτα, αλλά η γάτα το αφεντικό! Νομίζω πως συμβαίνει ακριβώς το ίδιο πράγμα με τα καρτούν - δεν ορίζουμε τα πάντα.

 

-Από το 2002 έχεις αναλάβει τη διεύθυνση μιας συλλογής κόμικς του εκδοτικού οίκου Casterman. Διακρίνω στις επιλογές σου μια προτίμηση για σχεδιαστές με πολύ πιο ωμό και σκληρό χιούμορ από σένα, όπως ο Charb και ο Sinι. Μήπως αυτός είναι ένας τρόπος να εκφράζεις τη σκοτεινή σου πλευρά;

-Ίσως… (παύση) Είναι αλήθεια πως νιώθω μεγάλη ηδονή διαβάζοντας έργα βασανισμένων δημιουργών όπως οι Topor, Sinι, Reiser, ή ακόμα και τύπους σαν τον Bosc και τον Chaval, που -ας μην το ξεχνάμε- αυτοκτόνησαν. Με συναρπάζουν. Αλλά αυτό που μου προκαλούν είναι τρομερά θετικό, γιατί αυτό το σκοτεινό χιούμορ ξορκίζει τη δυστυχία! Προτιμώ, μέσα από χιουμοριστικά σκίτσα να γελάω με τον ανθρώπινο πόνο.

 

-Αυτό έκανες τη δεκαετία του ’70 στο Παλάτι Καλών Τεχνών των Βρυξελλών, όταν εξέδωσες μια σειρά από πολύ σκληρές ακουαρέλες;

-Ναι, αλλά αυτό αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη περίοδο της ζωής μου, πριν το Γάτο. Η γέννηση του Γάτου συμπίπτει με τη γέννηση του πρώτου μου παιδιού. Την ίδια στιγμή ο φόβος του θανάτου που ένιωθα εξατμίζεται και το έργο μου γίνεται πολύ πιο γαλήνιο. Αρχίζω να ζωγραφίζω πράγματα άλλοτε ποιητικά ή φιλοσοφικά και άλλοτε γλυκά. Ενώ πριν απ’ αυτό, πίστευα πως το χιούμορ πρέπει οπωσδήποτε να είναι σκληρό και ανελέητο.

 

-Σου έχει συμβεί ποτέ ένα αστείο για το οποίο ήσουν σίγουρος 100%, να μην έχει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα;

-Δυστυχώς! Υπάρχουν άνθρωποι που είναι εντελώς ερμητικοί στο χιούμορ του Γάτου. Μια φίλη των γονιών μου, μου λέει: «Άκου, χαίρομαι πολύ για την επιτυχία σου, αλλά με το Γάτο δεν καταλαβαίνω ποτέ τι εννοείς, δεν τον βρίσκω καθόλου αστείο».

 

-Έχεις σκεφτεί το ενδεχόμενο να δημιουργήσεις ένα καινούριο καρτούν; Ή πιστεύεις πως θα καταφέρνεις να αναζωογονείς τον Γάτο επ’ άπειρον;

-Ναι, τελευταία κάνει ενέσεις από έμβρυο ποντικιού!

 

-Ή μπορεί να βαρεθεί ο Γάτος και να σε παρατήσει εκείνος...

-Μπορεί! Για να σοβαρευτούμε, όμως, πρέπει να σου πω ότι όσο το διασκεδάζω συνεχίζω - τη μέρα που θ’ αρχίσω να βαριέμαι, θα το σταματήσω. Ο Γάτος δεν αντιπροσωπεύει όλη την επαγγελματική μου δραστηριότητα. Είναι βέβαια εμβληματικός, αλλά επιτρέπω στον εαυτό μου να παραμένει σκοπευτής με πολλαπλούς στόχους.

 

-Άρα, δεν αισθάνεσαι 100% καρτουνίστας!

-Όχι, αισθάνομαι «άνδρας πολλαπλών χρήσεων».

 

-Ένας γνωστός έλληνας χιουμορίστας είπε: «Το χαμόγελο είναι μια ανώτερη μορφή γέλιου», τι γνώμη έχεις γι’ αυτό;

-Ωραίο, πολύ ωραίο! Μου αρέσει, γιατί με παρηγορεί! Όταν μερικοί μου λένε «Μας κάνετε και χαμογελάμε» ομολογώ πως θίγομαι λιγάκι, γιατί είχα πάντα την εντύπωση πως το γέλιο είναι το χρυσό μετάλλιο, το χαμόγελο το αργυρό και το «πφφτ! τι μαλάκας» το μπρούτζινο! Αλλά ξέρω πως παίζω σε πολλά ταμπλό, κάποια σκίτσα δεν έχουν καν στόχο το γέλιο, μόνο το συλλογισμό. Ας μην αποκλειόμαστε σ’ ένα είδος.

 

-Κλείνοντας αυτή τη συζήτηση, θα ήθελα να μου πεις ποια είναι η χειρότερη γαλέρα στην οποία έχεις επιβιβαστεί ποτέ!

-Η μοναδική φορά που υπήρξα επαγγελματικά δυστυχής. Στο θέατρο, με έναν μεγάλο τσέχο σκηνοθέτη. Δεν με αγαπούσε. Δεν καταλάβαινα γιατί. Εγώ είμαι σαν τον Αλέξανδρο Δουμά: «Αγαπώ όποιον με αγαπά»! (γέλιο). Πήγαινα στη δουλειά με βαρίδια στα πόδια και το μόνο επάγγελμα όπου είναι καλό να έχεις βαρίδια στα πόδια είναι δύτης με σκάφανδρο. Ήταν και ένας από τους λόγους για τους οποίους αναθεώρησα το επάγγελμα του ηθοποιού. Είναι ένα επάγγελμα όπου δεν ορίζεις τίποτα. Εγώ προτιμώ να είμαι κυβερνήτης της δικής μου βάρκας, παρά επιβάτης στο πλοίο ενός άλλου…

 

Σημείωση: Στις 24 Οκτωβρίου βγήκε το τελευταίο τεύχος του Γάτου, «Ο Γάτος ξαναχτυπά».

 

σσ.Έχει γίνει λάθος και ενώ τον Γκελούκ τον λένε Φιλίπ, του έχουν βάλει το όνομα της συνεντευξιάζουσας. Το διόρθωσα τουλάχιστον στον τίτλο.

 

 

Ο Γάτος Πάει Διακοπές - Αφιέρωμα στη Γαλέρα