Τεν Τεν, τα 80 χρόνια ενός κοσμοπολίτη τυχοδιώκτη [ Καλφόπουλος Κώστας, kathimerini.gr, 11/02/2009 ]

[Bonadrug]

Τεν Τεν, τα 80 χρόνια ενός κοσμοπολίτη τυχοδιώκτη

Του Κωστα Kαλφοπουλου

Στις 10 Ιανουαρίου 1929, το παιδικό ένθετο της βελγικής εφημερίδας «Ο εικοστός αιώνας» ενημέρωνε τους μπόμπιρες αναγνώστες και τους γονείς τους για την αποστολή ενός νεαρού, αλλά «αστέρα», δημοσιογράφου στη Σοβιετική Ρωσία. Η είδηση αποτελούσε συνάμα τη γενέθλια πράξη ενός «μικρού ήρωα», ονόματι Τεν Τεν, που έκτοτε θα έκανε τον γύρο του κόσμου, διά χειρός Ερζέ, κατά κόσμον Ζορζ Ρεμί, με συντροφιά ένα άσπρο φοξ-τεριέ, ονόματι Μιλού, και έναν αψίκορο, ζοχάδα ναυτικό, τον Κάπτεν Χάντοκ. Το παράδοξο στην όλη υπόθεση είναι ότι 80 χρόνια μετά, η Σοβιετική Ρωσία έχει σβήσει άδοξα από τον παγκόσμιο πολιτικό χάρτη, ενώ ο Τεν Τεν συνεχίζει απτόητος μέχρι τις μέρες μας να γοητεύει τους αναγνώστες του, «από 7 έως 77 ετών».

Από όλους τους ήρωες (και αντιήρωες) των κόμικς, ο Τεν Τεν ξεχωρίζει για δύο κυρίως λόγους: για την καθαρή γραμμή (ligne claire) του δημιουργού του, το εικαστικό εκείνο στυλ, που στηρίζεται πρωτίστως στα σαφή περιγράμματα και τα έντονα χρώματα, συμβάλλοντας σε έναν ιδιόμορφο «ποιητικό ρεαλισμό», ο οποίος στηρίζεται στη φαντασία, αλλά και τη διεξοδική έρευνα, και στο γεγονός ότι οι περιπέτειές του εμπεριέχουν ήδη τα στοιχεία ενός κοσμοπολίτικου τυχοδιωκτισμού, πολύ πριν ο όρος «παγκοσμιοποίηση» εισβάλλει στο λεξιλόγιο. Τα έντονα περιγράμματα «διαφυλάσσουν» την ενότητα «της ψυχής και των μορφών», που προβάλλουν στον «δρόμο της αρετής» οικουμενικές-προσκοπικές αξίες, όπως αυτοθυσία, ηθική, αλληλεγγύη. Η τοπογραφία της περιπέτειας κινείται σε παγκοσμιοποιητικούς άξονες, όπως ειρήνη, νομιμότητα, δικαιοσύνη, έστω και με «μαύρες κηλίδες», όπως στις περιπτώσεις της Σοβιετικής Ρωσίας, του Κονγκό ή των αραβικών χωρών, που αργότερα εντάχθηκαν στην προκρούστεια λογική μιας (μετααποικιακής, μετανεωτερικής) πολιτικής ορθότητας.

Παρά τις ενστάσεις, βάσιμες ή υπερβολικές, που εγείρονται σχετικά με τον βίο και τη βιογραφία του Ερζέ, και την κριτική που ασκείται μέχρι τις μέρες μας, ο Τεν Τεν, ένας δημοσιογράφος που αντί να δημοσιογραφεί, ερευνά αδιάκοπα, θα «πατήσει στο φεγγάρι» 15 χρόνια πριν από τον Νιλ Αρμστρονγκ, ενώ συνεχίζει απτόητος να διασχίζει ηπείρους και ωκεανούς, σαν ένας Φιλέας Φογκ του 20ού αιώνα.

Εκτοτε, τα παιδικά δωμάτια φιλοξενούν τις περιπέτειές του, κι οι βιβλιοθήκες, αργότερα και το Διαδίκτυο, στεγάζουν μία σημαντική δευτερογενή βιβλιογραφία, που ξεκινά από την αισθητική και περνάει σε ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις μέχρι την κριτική της ιδεολογίας. Εν τω μεταξύ, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ ετοιμάζεται να γυρίσει την πρώτη ταινία μιας τριλογίας με ήρωα τον Τεν Τεν. «Εικονοκλάστες! Χίλιες χιλιάδες μπουκαπόρτες!», όπως θα ’λεγε κι ο Κάπτεν Χάντοκ.

[Bonadrug]

«Κατηγορείται» ως αχόρταγος... εραστής ο Τεν τεν

 

Ο Τεν τεν έχει κατηγορηθεί για πολλά κατά καιρούς. Φασίστας για την υπερβολικά αρειανή του εμφάνιση, βίαιος και ιμπεριαλιστής για τη συμπεριφορά του στα εξωτικά μέρη όπου τον οδηγεί η εκάστοτε μυστηριώδης ιστορία. Πρόσφατα, προστέθηκε στη λίστα άλλη μία «κατηγορία», αυτή του σεξουαλικώς ενεργού ενηλίκου.

 

Η ισπανική εκδοχή του βιβλίου «Ο Γαλάζιος Λωτός» παρουσιάζει τον κεντρικό χαρακτήρα ως αχόρταγο εραστή, μετονομάζοντας το βιβλίο σε «Ροζ Λωτό». Ομως το Ιδρυμα Ερζέ, που ελέγχει τα πνευματικά δικαιώματα του δημιουργού του κεντρικού χαρακτήρα της πασίγνωστης σειράς κόμικς, του Βέλγου Ερζέ (ή Ζορζ Ρεμί, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα), υποχρέωσε την απόσυρση της ισπανικής έκδοσης από τα βιβλιοπωλεία, προστατεύοντας για ακόμα μία φορά την κληρονομιά του Ερζέ, αλλά και ένα πολύτιμο προϊόν που έχει αναλάβει να χειρίζεται από το 1983, όταν πέθανε ο δημιουργός του. Το βιβλίο του Ισπανού συγγραφέα Αντόνιο Αλταρίμπα δεν πρόκειται για την πρώτη παρωδία που θίγει τις σεξουαλικές προτιμήσεις του Τεν τεν. «Ο Τεν τεν στην Ταϊλάνδη» και «Ο Τεν τεν για τις κυρίες» είναι κάποιες από τις πορνογραφικές εκδοχές ιστοριών του νέου δημοσιογράφου με τα ξανθά μαλλιά.

 

Η «καινοτομία» του Αλταρίμπα όμως δεν έγκειται σε απαγορευμένες σκηνές, αλλά στην παρουσία ενός τριαντάρη Τεν τεν που έχει χάσει την επαφή με τους φίλους του, έχει στραφεί στη βρώμικη δημοσιογραφία και τις ανεξέλεγκτες σχέσεις με γυναίκες. Δύσκολο να μην ανησυχήσεις για το πνευματικό σου παιδί υπό αυτές τις συνθήκες...

 

 

Καθημερινή 19-08-08