100 χρόνια γυναικεία κόμικ [ Ξανθάκης Χρήστος, Ελευθεροτυπία (Κυριακάτικη), 26/11/1995 ]

[Bonadrug]

100 ΧΡΟΝΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΚΟΜΙΚΣ

Κυριακάτικη 26/11/1995

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΞΑΝΘΑΚΗ

(scan, ocr, σημειώσεις, διορθώσεις, επιλογή εικόνων, links από την αφεντομουτσουνάδα μου)

 

(σημείωση: άρθρο που γράφτηκε το 1995 με αφορμή τα 100 χρόνια της τέχνης των κόμικς. Πρέπει να έχει ως βασική πηγή του αυτό το βιβλίο της Trina Robbins. Παρόλο που μέμφεται τα σχετικά αφιερώματα στην εκατονταετία των κόμικς που δεν αναφέρουν τις γυναίκες δημιουργούς, το άρθρο αυτό δεν αναφέρει παρά μόνο αμερικανίδες δημιουργούς. Στον άλλο κόσμο δεν υπήρχαν; )

 

 

Τα ειδικά αφιερώματα τις ξέχασαν πάλι! Κι όμως, οι γυναίκες- δημιουργοί κόμικς -με πρώτη την Rose O΄ Neill (1896),κλείνουν τον ...αιώνα τους

 

 

Τα αφιερώματα τις ξέχασαν πάλι. Εκατό χρόνια ζωής γιόρτασε φέτος η τέχνη των κόμικς κι όλοι είχαν να πουν ένα καλό λόγο για τους δημιουργούς της. Τα ονόματα του Alex Raymond, του Robert Crumb, του Moebius, πήγαιναν κι έρχονταν στα χείλη των ειδικών. Όλως παραδόξως στις ομιλίες τους στις αναλύσεις και στις παρουσιάσεις τους. δύσκολα άκουγες γυναικείο όνομα. Φαινόταν σαν τα θηλυκά να μην έχουν τιμήσει διόλου τα μολύβια. Ή ακόμη χειρότερα, σαν να μην άξιζαν καταγραφής τα πονήματα τους.

 

Δεν έχουν έτσι ακριβώς τα πράγματα. Περισσότερο αποσιωπάται η προσφορά του δεύτερου φύλου στην ένατη τέχνη, παρά απουσιάζει. Σύμφωνοι, οι γυναίκες δημιουργοί κόμικ δεν είναι τόσο διάσημες όσο οι άνδρες συνάδελφοι τους. Έχουν ωστόσο και αυτές σχεδιάσει χαρακτήρες πρωτότυπους, έχουν διηγηθεί ιστορίες συναρπαστικές. Κατά καιρούς, μάλιστα, γνώρισαν επιτυχίες που πολλοί αρσενικοί θα ζήλευαν.

 

Η θηλυκή παρουσία στα κόμικς ξεκινά ένα μόλις χρόνο μετά την «επίσημη» (1895) γέννηση τους. Πρώτη και καλύτερη η Αμερικανίδα Rose O’Neill, δημοσιεύει σκίτσα της στο περιοδικό ?Truth? (1896), για να την ακολουθήσουν το 1901 οι συμπατριώτισσες της Louise Quarles, Grace Kasson και Agnes Repplier. Το παράδειγμα τους έδωσε θάρρος και σε άλλες κοπέλες. Μέσα στην πρώτη δεκαετία του αιώνα μας παρουσιάστηκαν (στο Νέο Κόσμο πάντα) η Grace Gebbie-Drayton, η Jean Mohr, η Kate Carew, η Marjorie Organ, η Marie Hays. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (εξαίρεση η, extreme για την εποχή, Jean Mohr), είχαν ήρωες πανέμορφα πιτσιρίκια που μάθαιναν τον κόσμο. Η Rose O’Neill τα κατάφερε καλύτερα απ' όλες στον τομέα αυτό, δημιουργώντας το 1909 τα περίφημα «Kewpie». Φιγούρες παιδικές που εντάχθηκαν στο πάνθεον της σύγχρονης αμερικάνικης μυθολογίας.

 

κούκλα kewpie

 

Η αλλαγή των ηθών οδήγησε σίγα σίγα τους νεοσσούς στο περιθώριο. Τη θέση τους πήραν, στη δεκαετία του '20, αιθέριες γυναικείες φιγούρες, που σκιτσάρησαν η Nell Brinkley, η Ethel Hays, η Gladys Parker, η Virginia Hugets, η Dot Cochran, η Fay King και η Dorothy Urfer. Εδώ έκανε την παρθενική της εμφάνιση και η Marjorie Henderson , μετέπειτα δημιουργός της «Μικρής Λουλούς». Ο Τάμπι και η φίλη του ζωντάνεψαν στο χαρτί το 1934, όταν πλέον οι γκλαμουράτες μαντάμ είχαν παραχωρήσει τη θέση τους σε εργαζόμενα κορίτσια, ατίθασα ορφανά και δοκιμαζόμενα νοικοκυριά.

Μικρή Λουλού και Τάμπι, δημιουργίες της Marjorie Henderson

 

 

Την εποχή του μεγάλου κραχ εικονογράφησαν, μεταξύ άλλων, η Edwina Dumm, η Caroline M. Sexton, και η Dale Messick. Η τελευταία σχεδίασε και την αθάνατη Brenda Starr (1940), μια ηρωίδα που ξέφευγε από τα συνηθισμένα μοτίβα. Βασισμένη στη Rita Hayworth, η κοκκινομάλλα ρεπόρτερ διήγε βίο περιπετειώδη. Συμπεριφορά που δεν σόκαρε πολύ κόσμο σ' εκείνους τους ταραγμένους καιρούς. Το κοινό ζήταγε μετά μανίας χαρακτήρες δυναμικούς, υπερφυσικούς σχεδόν, που του προμήθευαν η Cecelia Munson, η Odin Burvik (σημείωση: σύζυγος του Coulton Waugh), και η Tarpe Mills. Μάλιστα το κόμικ της Mills «Miss Fury» έφθασε να πουλάει, στις καλύτερες μέρες του, πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα.

 

Η Miss Fury της Tarpe Mills

 

Το τέλος του πολέμου και η επιστροφή των ανδρών στην πατρίδα σήμαναν την αφαίρεση του τομέα «σούπερ ήρωες» από τις γυναίκες (εξαίρεση η Marie Severin).

 

εξώφυλλο της Marie Severin για τον Captain America

 

 

 

Δεν σήμαινε βέβαια αυτό ότι μπήκαν εντελώς στη γωνία. Η Olive Bailey, η Vee Quintal Pearson, η Hilda Terry, η Marty Links, η Ruth Atkinson, η Valerie Barkley και η Jackie Ormes πρώτη μαύρη δημιουργός κόμικς, συνέχισαν να σκιτσάρουν με επιτυχία.

 

 

Το σκηνικό άλλαξε για μια τελευταία φορά στη δεκαετία του εξήντα. Η ανάδυση της αντεργκράουντ κουλτούρας δεν άφησε ανεπηρέαστα τα κόμικς, που ξανοίχθηκαν σε ωκεανούς αναζήτησης. Πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξαν η Nancy Kalish, η Trina Robbins, η Kay Rudin, η Suzanna Lasker, η Terry Richards.

 

Το περιοδικό «Wimmen’s Comix», «Tits and Clits» (στις ΗΠΑ) και «Αh! Nana» (στη Γαλλία) έδωσαν βήμα έκφρασης σε νέες δημιουργούς κόμικς. Σε Αμερική και - ιδίως - Ευρώπη, ο δρόμος άνοιξε διάπλατα. Για τα κορίτσια, ποτέ πια το πενάκι δεν θα φαντάζει γεμάτο δηλητήριο.

 

 

Σύνδεσμοι προς Αμερικανίδες γυναίκες δημιουργούς

 

 

Kate Carew http://en.wikipedia.org/wiki/Kate_Carew

 

Marjorie Organ http://lambiek.net/artists/o/organ_marjorie.htm

 

Rose O’ Neill http://en.wikipedia.org/wiki/Rose_O%27Neill

 

Ethel Hays http://lambiek.net/artists/h/hays_ethel.htm

 

Gladys Parker http://lambiek.net/artists/p/parker_gladys.htm

 

Dot Cochran http://lambiek.net/artists/c/cochran_dot.htm

Fay King http://lambiek.net/artists/k/king_fay.htm

Virginia Krausmann http://lambiek.net/artists/k/krausmann_virginia.htm

Marge http://en.wikipedia.org/wiki/Marjorie_Henderson_Buell

Edwina Dumm http://library.osu.edu/sites/exhibits/cartoonists/dumm.html

 

Caroline Sexton http://lambiek.net/artists/s/sexton_caroline.htm

 

Dale Messick http://lambiek.net/artists/m/messick_d.htm ,

http://en.wikipedia.org/wiki/Dale_Messick

 

Cecelia Munson http://comicbookdb.com/creator.php?ID=17689

 

Tarpe Mills http://lambiek.net/artists/m/mills_tarpe.htm, http://en.wikipedia.org/wiki/Tarp%C3%A9_Mills

 

Nell Brinkley http://en.wikipedia.org/wiki/Nell_Brinkley

 

Marie Severin http://lambiek.net/artists/s/severin_marie.htm, http://en.wikipedia.org/wiki/Marie_Severin

Hilda Terry http://en.wikipedia.org/wiki/Hilda_Terry , http://lambiek.net/artists/t/terry_hilda.htm

 

Marty Links http://lambiek.net/artists/l/links_marty.htm

 

Ruth Atkinson http://en.wikipedia.org/wiki/Ruth_Atkinson

 

Jackie Ormes http://www.jackieormes.com/ , http://en.wikipedia.org/wiki/Jackie_Ormes,

http://lambiek.net/artists/o/ormes_jackie.htm

Barbara Mendes http://lambiek.net/artists/m/mendes_willy.htm

 

Trina Robbins , http://lambiek.net/artists/r/robbins_t.htm

 

Suzanna Lasker (δείγμα δουλειάς της εδώ: http://www.webcomicsnation.com/suzu/

 

Terry Richards http://lambiek.net/artists/r/richards.htm

 

Joyce Farmer http://lambiek.net/artists/f/farmer_joyce.htm

Lyn Chevely http://lambiek.net/artists/c/chevely_lyn.htm

 

Lee Marrs http://lambiek.net/artists/m/marrs_lee.htm

 

Ann Nocenti http://en.wikipedia.org/wiki/Ann_Nocenti

 

άλλοι σύνδεσμοι

 

Miss Fury http://en.wikipedia.org/wiki/Miss_Fury

Kewpie http://en.wikipedia.org/wiki/Kewpie

 

Brenda Starr http://en.wikipedia.org/wiki/Basil_St.John

Wimmen’s Comix https://www.atomicavenue.com/atomic/titlede...px?TitleID=3674,

http://lambiek.net/magazines/wimmenscomix.htm

 

Tits and Clits http://www.milehighcomics.com/cgi-bin/back...0&snumber=1