Ο καλύτερος Ταρζάν [ Ξανθάκης Χρήστος, Ελευθεροτυπία (Κυριακάτικη), 4/2/1996 ]

[Bonadrug]

Ο καλύτερος Ταρζάν

Στερνό αντίο στον Μπερν Χόγκαρθ, στον κορυφαίο

σχεδιαστή που ανανέωσε την τέχνη των κόμικς

 

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΞΑΝΘΑΚΗ

Κυριακάτικη 4/2/1996

 

 

Σιγή βασιλεύει στη ζούγκλα. Ο Ταρζάν έχασε τον πατέρα του. Ογδόντα πέντε χρόνων ο κορυφαίος κομίστας Μπερν Χόγκαρθ (Burne Hogarth), δεν άντεξε το υπερατλαντικό ταξίδι. Πήγε στο φεστιβάλ της Αγκουλέμ, τιμήθηκε, υποκλίθηκε, αλλά δεν κατάφερε να επιστρέψει στην αγαπημένη του Νέα Υόρκη. Άφησε την τελευταία του πνοή πριν από μια εβδομάδα στο Παρίσι. Για μια στιγμή, ακόμη και τα πουλιά έπαψαν να κελαηδούν στο πυκνό, τροπικό δάσος.

Γόνος βρετανών μεταναστών, ο Χόγκαρθ έδειξε από νωρίς το ταλέντο του. Στα νηπιαγωγεία του Σικάγου ξεχώριζε για την ικανότητα του να σχεδιάζει πανέμορφα λουλούδια και αστεία ζωάκια. Μεγαλώνοντας πέρασε στη χαρτογραφία του δημοτικού σχολείου κι έφτασε πια στο γυμνάσιο να δημοσιεύει σκίτσα στη μαθητική εφημερίδα. Με την παρέμβαση του φιλότεχνου πατέρα του, γράφτηκε στην «Chicago Art Institute» όπου παρακολουθούσε μαθήματα σχεδίου κάθε Σάββατο πρωί. Οταν αισθάνθηκε να πατά καλύτερα στα καλλιτεχνικά του πόδια, άρχισε να πηγαίνει κάθε βράδυ στο «Chicago Academy of Fine Arts».

Το ταλέντο του δεν πέρασε απαρατήρητο. Έτσι, στην ηλικία των δεκαπέντε ετών έβγαλε τα πρώτα του λεφτά από τα κόμικς. Προσελήφθη βοηθός στο αθλητικό καρτούν «The Sportiest Act I Ever Saw” της Associated Editor’s Syndicate. Παράλληλα, ανέλαβε να εικονογραφεί τη σειρά «Εκκλησίες του κόσμου» για τον ίδιο εκδότη. Απασχολήθηκε εκεί περίπου ενάμιση χρόνο και στη συνέχεια αποπειράθηκε να δημιουργήσει ένα δικό του κόμικ με τίτλο «Ivy Hemanhaw». Ενδιαφέρουσα προσπάθεια, πλην όμως ατυχής. Κανένας οίκος δεν ήταν διατεθειμένος να εμπιστευθεί ένα νεοσσό. Ο Χόγκαρθ δεν απογοητεύθηκε. Ξαναδοκίμασε την τύχη του φτιάχνοντας σκίτσα για τη στήλη «The Baby Doctors».

 

Η επιτυχία του χτύπησε την πόρτα. Δυστυχώς δεν την άνοιξε κιόλας. Γραφειοκρατικοί λόγοι εμπόδισαν τη συνέχιση της στήλης και ο καρτουνίστας αναγκάστηκε να κάνει δουλειές του ποδαριού για να επιζήσει του κραχ.

Εμπρός στο φάσμα της πείνας, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη. Στην αρχή, τα πράγματα δεν ήταν εύκολα. Κέρδιζε μόνο ολιγόμηνα συμβόλαια, σε κόμικς δίχως πολύ μέλλον («Pieces of Eight», «Ships and Exploration»). Εν τέλει, το χειμώνα του 1937, οι άνθρωποι του οίκου «United Features» του ζήτησαν να αντικαταστήσει τον άρτι αποχωρήσαντα Χαλ Φόστερ στο σκιτσάρισμα του Ταρζάν. Ο Χόγκαρθ δέχθηκε ανοίγοντας νέα σελίδα στην τέχνη των κόμικς. Με το πενάκι του ένωσε πρώτη φορά στο χαρτί την κινηματογραφική οπτική και τις τεχνικές της εικονογράφησης. Στις σελίδες του Ταρζάν η ένατη τέχνη απέκτησε έναν καινούριο δυναμισμό, μια κίνηση δίχως προηγούμενο. Ο μύθος βρήκε την πραγματική του διάσταση και η διήγηση κέρδισε ρυθμό και ένταση. Για τους περισσότερους μελετητές των κόμικς, η θητεία του Χόγκαρθ στον Ταρζάν αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία του μέσου. Η δε επιρροή του είναι έως και σήμερα φανερή στα κάθε είδους περιπετειώδη κόμικς, παρά τις ανηλεείς προσπάθειες των δημιουργών τους να διαστρέψουν τα διδάγματα του.

 

 

Εννέα χρόνια κράτησε η συνεργασία του Χόγκαρθ με τη «United Features». Έληξε άδοξα στις αρχές του 1946 ύστερα από μακρά διαμάχη για θέματα πνευματικών δικαιωμάτων (ο οίκος κέρδισε εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια από τις μεταφράσεις του Ταρζάν στην Ευρώπη και δεν απέδιδε στο δημιουργό ούτε σεντς). Οι δυο πλευρές τα ξαναβρήκαν δυο χρόνια αργότερα και ο Χόγκαρθ επέστρεψε στο σκιτσάρισμα του Ταρζάν ως το 1950. Ενδιαμέσως είχε ..μαζί με τον Σίλας Ρόουντς ιδρύσει στη Νέα Υόρκη τη σχολή για καρτουνίστες “Cartoonists and Illustrator’s School” και είχε σχεδιάσει τον εκδικητή γκάουτσο «Ντράγκο» καθώς και στο χιουμοριστικό στριπ «Miracle Jones». Μετά το 1950, αφιέρωσε όλη του την ενεργητικότητα στη σχολή (μετονομάστηκε το 1955 σε «School Of Visual Arts») και στην έκδοση βιβλίων ανατομίας και σχεδίου. Επιτυχημένες ασχολίες και οι δυο, που του χάρισαν ακόμη μεγαλύτερη φήμη. Τα πράγματα κύλησαν ομαλά ως το 1970, οπότε ο Χόγκαρθ, μη αντέχοντας άλλο τη δεσποτική συμπεριφορά του Ρόουντς, αποχώρησε από το School Of Visual Arts».

Όντας μετέωρος, δέχθηκε με πολλή χαρά την πρόταση των παλιών του εκδοτών για μια νέα συνεργασία. Συμφώνησε μαζί τους και σκιτσάρησε δυο υπέροχα βιβλία του Ταρζάν («Ο Ταρζάν των Πιθήκων», «Ιστορίες ζούγκλας του Ταρζάν»). Ήταν η τελευταία του προσφορά στα κόμικς, μια τέχνη που υπηρέτησε πιστά κοντά εβδομήντα χρόνια.

Ο κόσμος του σκίτσου θα θυμάται πάντοτε με σεβασμό και αγάπη τον πατριάρχη του.