Jump to content

Recommended Posts


  • Member ID:  12,189
  • Group:  Veterans
  • Topic Count:  848
  • Content Count:  3,050
  • Reputation:   41,846
  • Achievement Points:  3,061
  • Days Won:  28
  • With Us For:  5,394 Days
  • Status:  Offline
  • Last Seen:  
  • Age:  52

Posted

Οι Γλάροι του Βενέζη ξαναπετούν

 

glaroi_0.jpg

Ο φαροφύλακας του Μαραγκού, αντί για γλαρόπουλα, διασώζει και μεγαλώνει δύο προσφυγόπουλα. Μέχρι να επέμβει, καταστροφικά, το κράτος...

 

Συντάκτης: Γιάννης Κουκουλάς

 

Δεκατέσσερις δημιουργοί μεταφέρουν σε κόμικς το αλληγορικό διήγημα του μεγάλου λογοτέχνη Ηλία Βενέζη και δίνουν τη δική τους εκδοχή στους «Γλάρους», κάποιοι μάλιστα δίνοντάς τους μια μεταφορική υπόσταση.

 

Η ιδέα ανήκε στην Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης Λέσβου Α.Ε. σε συνεργασία με το Δίκτυο Αναπτυξιακών Εταιριών Νησιωτικής Ελλάδας «Νήσων Περίπλους».

 

Οι δεκατέσσερις δημιουργοί, όλοι καταγόμενοι από κάποιο νησί της Ελλάδας, συγκεντρώθηκαν στη Μυτιλήνη. Είχαν τρεις μέρες στη διάθεσή τους για να βάλουν τα θεμέλια μιας ιστορίας κόμικς εμπνευσμένης από τους «Γλάρους» του Ηλία Βενέζη.

 

Η επιλογή του διηγήματος έγινε από τον Soloup, που ήταν ο γενικός καθοδηγητής και υπεύθυνος του καλλιτεχνικού εργαστηρίου.

 

Παρούσα ήταν και η Αννα Βενέζη-Κοσμετάτου, κόρη του μεγάλου Ελληνα συγγραφέα που είχε φτάσει στη Μυτιλήνη ως πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία έναν αιώνα πριν.

 

Με συγκίνηση σημειώνει στο προλογικό σημείωμα του τόμου: «Ο Βενέζης είχε περάσει τρία μαθητικά χρόνια στη Μυτιλήνη κατά τον πρώτο διωγμό του 1915.

 

Επέστρεψε στο νησί, αφού απελευθερώθηκε από τα τουρκικά τάγματα εργασίας, στο τέλος του 1923, για να ξαναβρεί τους δικούς του. Δυο φορές πρόσφυγας, λοιπόν».

 

glaroi_1.jpg

Ο Soloup, οργανωτής του εργαστηρίου, παραμένει πιστός στο έργο του Βενέζη, αποδίδοντας σπαρακτικά τη μοναξιά και την θλίψη του φαροφύλακα…

 

Χρόνια αργότερα, το 1941, ο Βενέζης συγγράφει ένα σπαρακτικό και αλληγορικό διήγημα για τον πόλεμο, την προσφυγιά, την απώλεια.

 

Οι «Γλάροι» επαινέθηκαν από κοινό και κριτικούς και μεταφράστηκαν σε δεκάδες γλώσσες. Ηταν ένα έργο με τη Λέσβο στο επίκεντρο.

 

Τη Λέσβο, στην οποία κατά την επιθυμία του σπουδαίου λογοτέχνη βρίσκεται και ο τάφος του, ανώνυμος και χωρίς καμιά επιγραφή παρά μόνο με τη λέξη «Γαλήνη». «Οι σχέσεις του Βενέζη με τη Λέσβο υπήρξαν στενές, ιδιαίτερα στην αρχή και στο τέλος του βίου του.

 

Οι "Γλάροι", από τη συλλογή διηγημάτων "Αιγαίο", που κυκλοφόρησε το 1941, συνδέουν το νησί με τη γενέθλια αιολική γη του συγγραφέα μέσα από τα συμβάντα και το νόημά τους.

 

Ο γερο-φαροφύλακας, που μένει μόνος στο νησάκι απέναντι από την Πέτρα, έχει χάσει τα δυο αγόρια του στον πόλεμο της Μικρασίας, αλλά δεν έχει πάψει να τα περιμένει.

 

Τα δύο γλαρόπουλα που περιμαζεύει και ανασταίνει παίρνουν σιγά σιγά τη θέση των παιδιών του, τους δίνει το όνομά τους. Κι όταν φτάσει η στιγμή να τα ελευθερώσει, αυτά πετάνε μακριά, αλλά το βράδυ επιστρέφουν. Κάθε βράδυ.

 

Αφού λοιπόν γυρίζουν, μπορεί και τα δυο συνονόματα αγόρια του να επιστρέψουν. Η ελπίδα γίνεται πια απτή, η πράξη της επιστροφής καθημερινή πραγματικότητα.

 

Ωσπου οι γλάροι να σκοτωθούν από τους κυνηγούς. Και η ελπίδα να σβήσει κι αυτή οριστικά.

 

Μένει η βεβαιότητα του φάρου, που αναβοσβήνει σταθερά και απαρέγκλιτα, σαν τη βεβαιότητα του θανάτου», συμπληρώνει η Αννα Βενέζη-Κοσμετάτου.

 

glaroi_2.jpg

Ο συντετριμμένος φαροφύλακας του Μανιατόπουλου κλαίει για τα χαμένα του παιδιά και για τους νεκρούς γλάρους

 

Το διήγημα του Βενέζη, ιδιαίτερα στη σύγχρονη πραγματικότητα και με δεδομένη την αναφορά του στη Μυτιλήνη, δεν είναι απλώς επίκαιρο αλλά αποκτά μια αλληγορική και μεταφυσική διάσταση.

 

Οπως γράφει και ο Αναστάσιος Περιμένης, συντονιστής της διοργάνωσης και εκπρόσωπος του δικτύου «Νήσων Περίπλους»:

 

Η Λέσβος σε αυτή τη χρονική συγκυρία ξαναζεί το δράμα της "προσφυγιάς", αναβιώνουν στους νησιώτες κατοίκους μνήμες ανθρώπινου πόνου και απόγνωσης που οδηγεί για ακόμη μια φορά ανθρώπους μεσοπέλαγα σε βάρκες και στον ξεριζωμό από τις πατρίδες – τι σημασία έχει η καταγωγή και η φυλή του καθενός.

 

Οι δημιουργοί κόμικς που δούλεψαν πάνω σ’ αυτό βρέθηκαν στο νησί όταν το θέμα με τους πρόσφυγες άρχισε να γιγαντώνεται.

 

Το εργαστήριο, ο τόπος της συνεργασίας του ήταν ακριβώς δίπλα σε ανθρώπους που κατέφθαναν από εμπόλεμες ζώνες, κατάκοποι, άστεγοι, άρρωστοι. Οσοι τα κατάφερναν…

 

Και οι γλάροι απέκτησαν στα έργα κάποιων δημιουργών κόμικς μια μεταφορική υπόσταση.

 

glaroi_3_0.jpg

Την οδύνη του φαροφύλακα στο άκουσμα του θανάτου των γλάρων διαδέχεται η απώλεια κάθε ελπίδας

 

«Ολα μαζί φτιάχτηκαν τα κόμικς και όλα μαζί διαβάζονται. Αδέλφια μιας σφιχτής οικογένειας. Τα κοινά τους χαρακτηριστικά, στις εικόνες μας. Παντού θα βρείτε γλάρους και φάρους και ηλιοβασιλέματα. Σιλουέτες να περπατούν στα βράχια του νησιού. Ψαράδες να μιλούν, τον φαροφύλακα να αναστενάζει. Η αφήγηση είναι κοινή, όμως οι ιστορίες δεν είναι οι ίδιες. Κάθε μια έχει μια δική της ματιά, μια δικιά της κρυφή εκδοχή. Εχει τα διαφορετικά αποτυπώματα του καθενός μας. Και όσο για την αφήγηση, είναι σαν να πεταλουδίζουμε με τις μικρές μας φτερούγες –φτερούγες από χαρτί Α4– πλάι στις βαριές μάσκες της αρχαίας τραγωδίας. Εκεί που ο θεατής δεν λογαριάζει αν γνωρίζει εκ των προτέρων τον μύθο. Αναμένει την ηδονή που αποκομίζει καθώς βλέπει ξανά και ξανά, επί αιώνες, τον ίδιο μύθο από τον ίδιο τραγικό συγγραφέα να παίζεται και να ξαναπαίζεται, ευελπιστώντας να διακρίνει τη διαφορά στην ευαισθησία και την επικοινωνία, στην ένταση και το συναίσθημα του ερμηνευτή» σημειώνει ο Soloup στην επεξηγηματική εισαγωγή του με τίτλο «Οι Γλάροι! Εργαστήριο που… πετάει».

 

Το θέμα, λοιπόν, ήταν κοινό για όλους τους συμμετέχοντες.

 

Είχαν όμως την καλλιτεχνική άδεια και ελευθερία είτε να δουλέψουν πάνω στο πρωτότυπο κείμενο, είτε να χρησιμοποιήσουν μια δική τους σεναριακή εκδοχή είτε να διασκευάσουν το αρχικό κείμενο αναδεικνύοντας αυτά που θεωρούν σημαντικότερα σημεία, εμπλουτίζοντάς τα με τις δικές τους ιδέες.

 

Γι’ αυτό και κάθε ιστορία λειτουργεί συμπληρωματικά στις υπόλοιπες.

 

Κάθε δημιουργός, στις λίγες σελίδες της δικής του προσωπικής αφήγησης, προκρίνει άλλες εικόνες, άλλες λέξεις, άλλα καδραρίσματα, άλλες κορυφώσεις.

 

glaroi_4.jpg

Ο Αντώνης Χαρτοφύλης μεταφέρει τους γλάρους στις πλατείες και στις κινητοποιήσεις των τελευταίων ετών που αντιμετωπίστηκαν με βία και καταστολή

 

Στο κόμικς του Μάριου Ιωαννίδη αρκούν λίγες μόνο λέξεις για να συνοδεύσουν τις εικόνες: «Γέννηση, προστασία, ενηλικίωση, ελευθερία, απώλεια, μοναξιά, θάνατος».

 

Ο Αλέξανδρος Καραβάς, ακολουθώντας τα λόγια του Βενέζη, αποδίδει με συγκλονιστικό τρόπο την έκφραση του φαροφύλακα απέναντι στη θλιβερή είδηση του θανάτου των γλάρων.

 

Στην εκδοχή του Κωνσταντίνου Λαζαρίδη οι γλάροι μεταφέρουν με τα φτερά τους τον φαροφύλακα μέχρι τον ουρανό για να συναντήσει τα νεκρά παιδιά του.

 

Τα ονόματα των νεκρών παιδιών αλλά και ονόματα των γλάρων, «Βασίλης και Αργύρης», είναι ο τίτλος της ιστορίας του Τάσου Μαραγκού.

 

Μόνο που οι «γλάροι» είναι άνθρωποι με την ίδια τραγική κατάληξη: «Μου είχε φανεί ωραία η ιστορία και μια πρόκληση για εμένα να δουλέψω πάνω σε σενάριο άλλου. Φτάνοντας όμως στη Μυτιλήνη, το θέαμα που αντίκρισα δεν μπόρεσε να μην επηρεάσει το πώς θα προσέγγιζα τελικά την ιστορία του Βενέζη. Ακριβώς η ίδια ιστορία μόνο που στην δική μου εκδοχή, ο Βασίλης και ο Αργύρης δεν είναι δυο γλαρόπουλα, αλλά δυο προσφυγόπουλα» όπως επισημαίνει ο δημιουργός.

 

Σε παρόμοιο κλίμα και ο Δημήτρης Μητσόπουλος με πρωταγωνιστές τους πρόσφυγες.

 

Οπως γράφει:

 

Οι δικοί μου γλάροι λειτουργούν ως "παρατηρητές – οδηγοί" για να πετάξουμε πάνω από το νησί της Λέσβου και να έρθουμε αντιμέτωποι με το φαινόμενο της μαζικής μετανάστευσης προσφύγων πολέμου, ένα τραγικό γεγονός που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια αυτού του εργαστηρίου, μόλις μερικά χιλιόμετρα μακριά από τα σχεδιαστήριά μας. Το μικρό αυτό κόμικ το αφιερώνω σε όσους παλεύουν για την ελευθερία.

 

glaroi_5.jpg

Οι «Γλάροι» (εκδόσεις ΕΤΑΛ. Α.Ε.) αποτελούν το αποτέλεσμα του masterclass με τη συμμετοχή 14 δημιουργών κόμικς στη Μυτιλήνη (25 - 27 Μαΐου 2015) πάνω στο διήγημα του Ηλία Βενέζη

 

Αντιθέτως, ο Soloup στην ιστορία του με τίτλο «Το Νησί» ντύνει εικαστικά την αφήγηση του Βενέζη, παραμένοντας όσο το δυνατόν πιστός στο πρωτότυπο.

 

Οπως λέει:

 

… Αποφάσισα στη δική μου παραλλαγή να παραμείνω πιστός στον Λόγο και τις φορτίσεις του συγγραφέα, τιμώντας με αυτόν τον τρόπο τον "εμπνευστή" του εργαστηρίου μας, Ηλία Βενέζη. Οι όποιες υπερβάσεις έτσι περιορίστηκαν στο αισθητικό κομμάτι του σκίτσου.

 

Οι προαναφερθέντες δημιουργοί, αλλά και οι υπόλοιποι συμμετέχοντες, Paolo Incarnato, Μάρη Ιπληκτσιάδου, Κωνσταντίνα Δανάη Κουμούλη, Marcel Cruz Lizarraga, Κωνσταντίνος Μανιατόπουλος, Κυριακή Στέργου, Αντώνης Χαρτοφύλης, άλλοι αποδίδοντας περισσότερο το κλίμα του Βενέζη και άλλοι επιχειρώντας να το προσαρμόσουν στη σύγχρονη πραγματικότητα, συνέθεσαν έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα τόμο που αποτίνει φόρο τιμής στον Αϊβαλιώτη συγγραφέα, σε κάθε πρόσφυγα αυτού του κόσμου και σε κάθε «φαροφύλακα» που υποδέχεται και περιθάλπει με σεβασμό και αξιοπρέπεια ορφανούς «γλάρους».

 

Πηγή

  • Like 11

  • Member ID:  14,558
  • Group:  Members
  • Topic Count:  49
  • Content Count:  3,365
  • Reputation:   28,756
  • Achievement Points:  3,365
  • Days Won:  2
  • With Us For:  5,042 Days
  • Status:  Offline
  • Last Seen:  
  • Age:  33

Posted

Πολυ ενδιαφερον αρθρο, οσο ενδιαφερουσα φαινεται και η συγκεκριμενη δουλεια :) Νομιζω συμφωνα με ποστ του Soloup στο γκρουπ της λεσχης θα διατειθεται δωρεαν (παρολα αυτα θα ηταν σιγουρη αγορα για μενα) και θα βρεθουν καποια στιγμη αντιτυπα και στη Λέσχη :)

 

:beer:

  • Like 6

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Create New...

Important Information

By using this site, you agree to our Terms of Use.