«Αϊβαλί»: Αναζητώντας τις χαμένες πατρίδες [Μαλανδράκης Άρης, protagon.gr, 18/12/2014]

[leonidio]

«Αϊβαλί»: Αναζητώντας τις χαμένες πατρίδες
 

 

Οι χαμένες πατρίδες στη Μικρά Ασία έχουν αφήσει βαθιά χαρακιά σε μνήμες και προφορικές παραδόσεις. Μεταγγίστηκαν στις σελίδες της λογοτεχνίας, στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στο τραγούδι. Αποτέλεσαν ακόμα και αντικείμενο μελέτης, ως ψυχοσωματικό τραύμα (βλέπε το βιβλίο της ψυχολόγου Λίμπυ Τατά Αρτέλ «Με τον διωγμό στην ψυχή. Το τραύμα  της Μικρασιατικής Καταστροφής σε τρεις γενιές», εκδόσεις Κέδρος). Ήταν η σειρά των κόμικς να παραλάβουν τη σκυτάλη για να γράψουν, με το δικό τους εικονογραφικό αλφάβητο, την ιστορία του ξεριζωμού. Μια τραγωδία με σχεδόν ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες, αμέτρητους νεκρούς, αλλά και κάπου πεντακόσιες χιλιάδες μουσουλμάνους που εκδιώχθηκαν από την Ελλάδα στα πλαίσια της υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών.
 
Όλα αυτά και πολλά ακόμα αφηγείται ο Soloup στο «Αϊβαλί», ένα graphic novel που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τον Κέδρο σε μια ιδιαίτερα προσεγμένη έκδοση. Το «Αϊβαλί», ασπρόμαυρο σαν τις μνήμες εκείνης της φοβερής εποχής, αποτελεί -κυριολεκτικά- κατόρθωμα του γνωστού γελοιογράφου («Το Ποντίκι») και σχεδιαστή κόμικς. Όχι μόνο γιατί εκτείνεται σε 440, έξοχα εικονογραφημένες σελίδες, από τις οποίες δεν λείπουν φωτογραφικές μαρτυρίες και άλλα ντοκουμέντα που σηματοδοτούν την εποχή. Ούτε γιατί συνοψίζει εικόνες, σκέψεις και συναισθήματα που γεννήθηκαν στον Soloup, κατά τη διάρκεια ενός μονοήμερου ταξιδιού του στο Αϊβαλί των προγόνων του. Το κατόρθωμα αφορά κυρίως στο πολυπρισματικό σενάριο, αφού την πρωτοπρόσωπη αφήγηση του δημιουργού συνοδεύουν -και συμπλέκονται με αυτήν- τέσσερα λογοτεχνικά κείμενα και μια μαρτυρία, από συγγραφείς που έχουν στενή σχέση με το Αϊβαλί. Είναι το «Αϊβαλί η πατρίδα μου» του Φώτη Κόντογλου (που εμφανίζεται στο πλάι του δημιουργού, σε αρκετές σελίδες του βιβλίου), «Το Νούμερο 31328» και «Μικρασία, χαίρε» του Ηλία Βενέζη (στο οποίο ο συγγραφέας ενσωμάτωσε αυτούσια την καταγραφή της αδελφής του Αγάπης Βενέζη-Μολυβιάτη), καθώς και «Τα παιδιά του πολέμου» του (επίσης Αϊβαλιώτη) Τουρκοκρητικού συγγραφέα, Αχμέτ Γιορουλμάζ.
«Στο "Αϊβαλί" δεν υπάρχει μια απλή εικονογράφηση των κειμένων των τεσσάρων Αϊβαλιωτών συγγραφέων. Δηλαδή μια μεταφορά κάποιων λογοτεχνικών κειμένων σε κόμικς, κατά την μορφή που είχαμε συνηθίσει στα "Κλασσικά Εικονογραφημένα" ή σε άλλα κόμικς», λέει ο Soloup. «Εδώ συμβαίνει κάτι άλλο. Τα κείμενα χρησιμοποιούνται σε μια νέα αφηγηματική σύνθεση, όπου το ένα συμπληρώνει και συνομιλεί με το άλλο. Σε μια, ας πούμε, αντιστικτική γραφή, όπως στη μουσική φόρμα της φούγκας, που διαμορφώνει μια καινούρια αφήγηση. Λειτουργεί έτσι ως μια νέα ανάγνωση πάνω στις παλιές αφηγήσεις, όπως συνέβαινε στα παλίμψηστα, τους παλιούς επαναχρησιμοποιημένους παπύρους. Μόνο που εδώ, τα παλιά κείμενα συμμετέχουν ενεργά στην σύγχρονη αφήγηση του βιβλίου».

 

Εδώ το λινκ

 

Συνεντεύξεις του δημιουργού εδώ και εδώ. Παρουσίαση της έκδοσης εδώ.