Αναζήτηση στην Κοινότητα

Πριν από 70 χρόνια, ο Harvey Kurtzman δημιούργησε δυο αντιπολεμικά περιοδικά που πήγαν κόντρα στο ηρωικό κλίμα της εποχής. Στο ιστορικό εξώφυλλο του δέκατου τεύχους ενός από αυτά, του «Frontline Combat», ένα παιδί κλαίει στα ερείπια του σπιτιού του στη Βόρεια Κορέα. Κι οι Αμερικανοί φαντάροι προσπερνούν αδιάφοροι. Κλασική εικόνα σε πολλά υπερηρωικά και περιπετειώδη κόμικς είναι αυτή που ο πρωταγωνιστής σπεύδει να βοηθήσει ένα παιδί και να το αρπάξει από του Χάρου τα δόντια. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων το «καλό» κερδίζει, το παιδί σώζεται, ο ήρωας δικαιώνει την ύπαρξή του και το happy end τούς αφήνει όλους ικανοποιημένους και συγκινημένους. Στο 20ό τεύχος του «Captain Marvel» (1970) για παράδειγμα, ο γενναίος υπερήρωας σώζει ένα πανικόβλητο κοριτσάκι από μια ορδή τρομοκρατών, το καθησυχάζει αν και με ξεπερασμένες παιδαγωγικές μεθόδους («μόνο τα μικρά κοριτσάκια κλαίνε, δε θες να σε δει η μαμά σου να κλαις…») και το μεταφέρει σε ασφαλές περιβάλλον. Παρομοίως ο Superman βουτά σε μια φλεγόμενη πολυκατοικία και σώζει ένα μωρό στο 33ο τεύχος του «Superman: The Man of Steel» (1993), ενώ ο Spider-Man σε συνεργασία με τον Ηρακλή(!) θα σώσουν άλλο ένα μωρό από τα συντρίμμια γκρεμισμένων κτιρίων στη Νέα Υόρκη στο 28ο τεύχος του «Marvel Team-Up» (1974). Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μάλιστα στη βομβαρδισμένη Γερμανία, ο Λοχίας Φιούρι στο 94ο τεύχος του «Sgt. Fury and his Howling Commandos» (1972) σώζει με αυτοθυσία ένα παιδάκι φιλοσοφώντας: «Όσο και να προσπαθούν να χτυπούν μόνο στρατιωτικούς στόχους, πάντα κάποιοι πεθαίνουν. Αλλά όχι το παιδί... Όχι το παιδί!». Το παιδί στα κόμικς πάντα σωζόταν. Εκτός από μία φορά. Κι ήταν στην ιστορία του Harvey Kurtzman με τίτλο «A Baby» στο 10o τεύχος του περιοδικoύ «Frontline Combat» το 1953. Το «Frontline Combat» (1951-1954) ήταν το δεύτερο πνευματικό τέκνο του μεγάλου Harvey Kurtzman (1924-1993). Είχε προηγηθεί το «Two-Fisted Tales» (1950–1955) που εγκαινίασε τις πολεμικές ιστορίες με ξεκάθαρα αντιπολεμικό περιεχόμενο. Σε μια εποχή λίγο μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατά την οποία οι πολεμικές ιστορίες στα κόμικς είχαν μεγάλη απήχηση στο αναγνωστικό κοινό, ο Harvey Kurtzman πρότεινε στον εκδότη της εταιρείας EC William Gaines την κυκλοφορία ενός περιοδικού που δεν θα εξωραΐζει τον πόλεμο, δεν θα εξιδανικεύει τους Αμερικανούς στρατιώτες και δεν θα έχει προπαγανδιστικό περιεχόμενο, αλλά θα παρουσιάζει τον πόλεμο με ρεαλισμό, με σκληρότητα, βία και αίμα. Ο Gaines, γιος του ιδρυτή της EC Max Gaines, ήταν πάντα ανοιχτός σε νέες ιδέες και πειραματισμούς και δέχτηκε αμέσως, τόσο γιατί ενθουσιάστηκε με την ιδέα όσο και για να επεκτείνει τα θεματικά ενδιαφέροντα των εκδόσεων της εταιρείας του που ως τότε περιορίζονταν σε ιστορίες τρόμου και σε κόμικς επιστημονικής φαντασίας. Η επιτυχία του «Two-Fisted Tales» ήταν μεγάλη από το πρώτο κιόλας τεύχος, το οποίο όμως είχε τον αριθμό 18 καθώς αποτέλεσε μετονομασία και μετεξέλιξη του περιοδικού τρόμου «The Haunt of Fear» που σταμάτησε στο 17ο τεύχος του. Η επιτυχία αυτή οδήγησε και σε μια αδελφή έκδοση, στο «Frontline Combat», του οποίου την επιμέλεια αλλά και την ευθύνη των σεναρίων είχε και πάλι ο Harvey Kurtzman. Και στα δύο περιοδικά ο Kurtzman επέλεξε μια πλειάδα εξαιρετικών σχεδιαστών (John Severin, Jack Davis, Wally Wood, George Evans, Will Elder, Alex Toth, Joe Kubert, Dave Berg κ.ά.) που εργάστηκαν υπό την καθοδήγησή του, ενώ σε ορισμένες ιστορίες φιλοτεχνούσε ο ίδιος τα σχέδια. Η πλειονότητα των ιστοριών αφορούσαν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τον εν εξελίξει εκείνη την εποχή πόλεμο στην Κορέα, αλλά υπήρξαν και πολλές ιστορίες από άλλους πολέμους ή μάχες του πρόσφατου ή και του πιο μακρινού παρελθόντος, όπως ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Αμερικανικός Εμφύλιος, η «Κατάκτηση της Δύσης», ακόμα και οι επεκτατικές εκστρατείες των αρχαίων Ρωμαίων. Το κοινό στοιχείο σε όλες ήταν η έμφαση στις ανθρώπινες τραγωδίες, η απόδοση των συναισθημάτων των αμάχων, η περιγραφή της ψυχολογικής συντριβής των στρατιωτών από κάθε πλευρά. Πρωταγωνιστές δεν ήταν μόνο γενναίοι, ριψοκίνδυνοι και αλτρουιστές Αμερικανοί φαντάροι, αλλά στρατιώτες που πληγώνονταν, φοβούνταν και πέθαιναν. Ο στόχος δεν ήταν να απολαύσουν τα παιδιά ανάλαφρες ιστορίες με πολεμική δράση και στη συνέχεια να φτιάξουν αυτοσχέδια όπλα και να ξεχυθούν στους δρόμους παίζοντας πόλεμο, αλλά να καταλάβουν ότι πόλεμος σημαίνει φρίκη, πόνος, θάνατος. Ουσιαστικά ο Kurtzman με τα δύο αυτά περιοδικά έκανε αυτό που ήξερε να κάνει καλύτερα σε όλη του την καριέρα, δηλαδή να παρωδεί την κυρίαρχη άποψη και να αντιτάσσει σ’ αυτήν την αιρετική δική του. Το έκανε μεταγενέστερα με το περιοδικό MAD, τη «βίβλο» της παρωδίας απέναντι σε κινηματογραφικές ταινίες, κόμικς, διαφημίσεις, λογοτεχνικά έργα, τραγούδια κ.ά., αργότερα με τα περιοδικά «Humbug» και «Help!» κι ακόμα πιο μετά με την παρωδία πορνογραφίας «Little Annie Fanny» στο περιοδικό Playboy. Όσο φρικτός κι αν ήταν ο πόλεμος στα αντιπολεμικά του περιοδικά, ο Kurtzman κατόρθωνε πάντα να αφήνει ανοιχτή μια ειρωνική χαραμάδα πλαισιωμένη από μαύρο, σαρκαστικό χιούμορ. Όπως στο εξώφυλλο όπου ο τηλεγραφητής των Αμερικανών πανηγυρίζει και μεταφέρει την είδηση για κατάπαυση του πυρός σε στρατιώτες που είναι ήδη νεκροί με μια σφαίρα στο κεφάλι, ή το εξώφυλλο με τον στρατιώτη να ζητά από τον συμπολεμιστή του να σβήσει τον αναπτήρα για να μην τους δουν οι αντίπαλοι τη στιγμή ακριβώς που πέφτει νεκρός από σφαίρες. Προφανώς δεν ειρωνευόταν τα θύματα των ιστοριών του. Ειρωνευόταν την παρουσίαση του πολέμου στα περισσότερα άλλα περιοδικά της εποχής και στις χολιγουντιανές ταινίες. Με τα δύο αντιπολεμικά περιοδικά του, εμμέσως παρώδησε και εξέθεσε όλα τα άλλα έντυπα της εποχής που ωραιοποιούσαν τον πόλεμο, λείαιναν τις συνέπειές του και μιλούσαν για δόξα και ανδρεία αποσιωπώντας τις ανθρώπινες απώλειες, τις ερειπωμένες πόλεις, την πληγωμένη φύση. Σε αυτά εστίαζε ο Kurtzman το ενδιαφέρον του. Στις ιστορίες του το αίμα δεν καμουφλάρεται αλλά τονίζεται, οι άνθρωποι κλαίνε, πονάνε, ψυχορραγούν και πεθαίνουν μόνοι ή στις αγκαλιές των δικών τους, σε κάποιες περιπτώσεις «πρωταγωνιστές» γίνονται τραυματισμένα ή φοβισμένα ζώα, ενώ οι πραγματικοί πρωταγωνιστές, ακόμα κι αν αυτοί είναι Αμερικανοί, το βάζουν στα πόδια μπρος στον εχθρό, ονειρεύονται εκεχειρίες και όχι ένδοξες μάχες, νοσταλγούν την πατρίδα τους και δεν είναι έτοιμοι να θυσιαστούν για κάποια μεγάλη ιδέα. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο δεν προκαλεί εντύπωση ένα μωρό που κλαίει μόνο του σε κάποια χαλάσματα κάπου στη Βόρεια Κορέα. Η ιστορία «A Baby» ξεκινά με τα λόγια του Kurtzman: «Τα όπλα αλλάζουν αλλά το σκηνικό μένει ίδιο! Πόσοι άνθρωποι δεν έχουν δει αυτή την εικόνα... Τόσο κοινή, σχεδόν μελό... Το ανατιναγμένο χωριό, ο καπνός, τα ερείπια και... ένα μωρό!» και εξελίσσεται όσο προχωρούν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων για το ζήτημα της Κορέας, στον «38ο Παράλληλο». Ένα μωρό γεννιέται, μεγαλώνει αλλά οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν αίσιο τέλος. Και οι συγκρούσεις θα συνεχιστούν αν και ο Kurtzman με τον Wally Wood στα σχέδια επιλέγουν αντί για τον πόλεμο στην Κορέα να αφηγηθούν τη ζωή της οικογένειας των Βορειοκορεατών γονέων του μικρού παιδιού στη σκιά μαχών, βομβαρδισμών και επιδρομών. Κι όταν ισοπεδωθεί το χωριό, το μωρό κλαίει γοερά. Οι Αμερικανοί στρατιώτες που περνούν έχουν την επιλογή να το βοηθήσουν. «Έϊ, άκουσες ένα παιδί να κλαίει πριν λίγο;» ρωτά ο ένας. «Όχι. Εσύ;» του απαντά ο άλλος στο σπαρακτικό εξώφυλλο του John Severin. Και το παιδί θα μείνει για πάντα στα ερείπια αλλά και στη μνήμη των αναγνωστών των συγκλονιστικών αντιπολεμικών κόμικς του Harvey Kurtzman. Και το σχετικό link...

Από το 1952 το περιοδικό MAD παρώδησε χωρίς φραγμούς κάθε κοινωνική, καλλιτεχνική και πολιτική αξία στις ΗΠΑ. Πριν από λίγες μέρες ανακοινώθηκε ότι σύντομα θα κλείσει. Η παράδοση που εγκαινίασε και υπηρέτησε πιστά και με συνέπεια δεν θα ξεχαστεί ποτέ. Μεσούντος του μακαρθισμού και της απροκάλυπτης λογοκρισίας στις ΗΠΑ, λίγο μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και σε μια εποχή που ο κόσμος των κόμικς είχε αρχίσει να κατακλύζεται από μια νέα γενιά παράξενων πρωταγωνιστών με υπεράνθρωπες δυνάμεις και ευφάνταστα gadgets σε φανταστικές ιστορίες, εμφανίστηκε ένα περιοδικό διαφορετικό από οτιδήποτε είχε προηγηθεί. Το MAD με τον θρυλικό Harvey Kurtzman (1924-1993) στο τιμόνι και με εκδότη τον William Gaines (1922-1992), ιδιοκτήτη της εταιρείας EC, κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1952 και άλλαξε για πάντα την ιστορία των κόμικς. Ο Gaines μέχρι τότε ειδικευόταν στην έκδοση κόμικς με βασική θεματολογία τον τρόμο, ενώ ο Kurtzman είχε δείξει το σπάνιο ταλέντο του στις αντιπολεμικές σειρές «Two-Fisted Tales» και «Frontline Combat». Με το MAD όμως εγκαινίασαν ένα νέο και ρηξικέλευθο στιλ που, προϊόντος του χρόνου, εξελίχθηκε σε ολόκληρο είδος: αυτό της ανελέητης παρωδίας και του καυστικού χιούμορ απέναντι στη μαζική κουλτούρα, τις χολιγουντιανές ταινίες, τους σελέμπριτις, τις διαφημίσεις, την τηλεόραση, τους πολιτικούς, ακόμα και τα υπόλοιπα κόμικς. Το MAD από το πρώτο κιόλας τεύχος του έδειξε τους στόχους του ξεκάθαρα: περιείχε τέσσερις ιστορίες που παρωδούσαν η καθεμιά ένα από τα κυρίαρχα, ως τότε, είδη στα κόμικς (τρόμος, επιστημονική φαντασία, αστυνομικό, γουέστερν). Αριστερά, το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους (1952). Δεξιά, το πρώτο «fake» τέλος του MAD, 60 χρόνια πριν από το πραγματικό. Ο Kurtzman ήταν υπεύθυνος για το σύνολο σχεδόν των σεναρίων ενώ οι πρώτοι σχεδιαστές με τους οποίους συνεργάστηκε ήταν οι Wally Wood, Will Elder, John Severin και Jack Davis. Η επιτυχία ήταν μεγάλη και το MAD σύντομα επέκτεινε το πεδίο των παρωδούμενων «πρώτων υλών». Σύντομα επίσης σχεδόν το σύνολο της ύλης του περιοδικού ήταν μια παρωδία σε βαθμό που ο αναγνώστης δυσκολευόταν να καταλάβει ακόμα και αν οι διαφημίσεις που δημοσιεύονταν, οι ειδήσεις και οι συνεντεύξεις, η στήλη της αλληλογραφίας και τα μηνύματα των εκδοτών προς τους αναγνώστες ήταν αληθινά ή ψεύτικα. Στο τέταρτο τεύχος παρωδήθηκε ο Σούπερμαν («Superduperman»), στο έκτο ο Κινγκ Κονγκ («Ping Pong»), στο όγδοο ο Μπάτμαν κ.ο.κ. Αριστερά, το MAD σε μια επίδειξη πρόκλησης και σαρκασμού. Δεξιά, ο Alfred Neuman, μασκότ του περιοδικού για 60 και πλέον χρόνια, στρατολογεί για το MAD την περίοδο του πολέμου του Βιετνάμ. Ακολούθησαν οι πλαστές ειδήσεις σε άλλες γλώσσες, με πρώτη μάλιστα την ελληνική, σε κάποιο ακατάληπτο κείμενο συρραφής ειδήσεων από εφημερίδα της ελληνικής ομογένειας στις ΗΠΑ, οι παρωδίες κλασικών λογοτεχνικών έργων (από τα πρώτα ήταν το «Νησί των Θησαυρών» και το «Κοράκι») και μεγάλων μπλοκμπάστερ αλλά και η σάτιρα των διαφημίσεων της εποχής που υπόσχονταν στους καταναλωτές-μέλη των αμερικανικών πυρηνικών οικογενειών μια υπέροχη ζωή μέσω της αγοράς έξυπνων ηλεκτρικών συσκευών και μηχανών κουρέματος του γκαζόν. Στο ενδέκατο τεύχος ο Kurtzman προχώρησε ακόμα ένα βήμα εγκαινιάζοντας μια νέα σειρά, στην οποία η ίδια ιστορία δημοσιευόταν δύο φορές στο ίδιο τεύχος με πανομοιότυπα σχέδια, αλλά διαφορετικά σενάρια: το πρώτο ήταν το συμβατικό, όπως δηλαδή θα μπορούσε να δημοσιευτεί σε κάποιο «καθωσπρέπει» έντυπο και το δεύτερο ήταν το ανατρεπτικό, όπως μόνο στο MAD θα μπορούσε να υπάρξει. Το δωδέκατο τεύχος, με αρκετές δόσεις αυτοσαρκασμού, δεν είχε κανένα σκίτσο στο εξώφυλλό του και ενημέρωνε τους αναγνώστες ότι μπορούν άφοβα να το κρατάνε σε δημόσιο χώρο χωρίς να ντρέπονται επειδή διαβάζουν κόμικς, ενώ το δέκατο τρίτο είχε ένα σχεδόν αποκλειστικά μονόχρωμο κόκκινο εξώφυλλο με μια μικρή λεζάντα στο πάνω μέρος ως αντίδραση στον γιγαντισμό των τίτλων και τις υπερβολές άλλων περιοδικών. Ακολούθησαν τα έργα τέχνης, με πρώτη τη Μόνα Λίζα που παρουσιάστηκε στο εξώφυλλο να κρατά ένα τεύχος του MAD, ενώ στο εικοστό πρώτο τεύχος το εξώφυλλο ήταν ολόκληρο μια παρωδία διαφημίσεων όπλων μεταξύ των οποίων οπλοπολυβόλα, περίστροφα, πύραυλοι, βόμβες, ανθρωποφάγοι κροκόδειλοι και θηριώδεις ελέφαντες που είχαν μάλιστα και τιμή. Έτσι πορεύτηκε το MAD μέχρι το εικοστό τρίτο τεύχος του το 1955, αλλά από το εικοστό τέταρτο άλλαξε μορφή και εμπλούτισε το περιεχόμενό του, διατηρώντας όμως την παρωδία ως το βασικό συστατικό του. Ένας από τους λόγους της αλλαγής ήταν και η αποφυγή των υποχρεώσεων που απέρρεαν από τη θέσπιση των λογοκριτικών κανόνων της Comics Code Authority που ήδη είχαν αρχίσει να εφαρμόζονται λίγο νωρίτερα. Ο Kurtzman έμεινε για ακόμα έναν χρόνο στη διεύθυνση του περιοδικού και παραιτήθηκε το 1956. Από τότε τη διεύθυνση ανέλαβε ο Al Feldstein ως το 1984, o Nick Meglin ως το 2004, ο John Ficarra ώς το 2017 και τα τελευταία δύο χρόνια ο Bill Morrison. Όλα αυτά τα χρόνια το MAD ακολούθησε τη συνταγή του Kurtzman σατιρίζοντας σκληρά κάθε κατεστημένη κοινωνική, καλλιτεχνική και πολιτική αξία, χωρίς ταμπού και χωρίς φόβο. Ιδιαίτερα στο πολιτικό σκέλος η κριτική του ήταν απολαυστική με στόχο κάθε πρόεδρο των ΗΠΑ, περισσότερο όμως τους πιο πρόσφορους για πολιτική σάτιρα και «ευάλωτους» όπως ο Ρίτσαρντ Νίξον, ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος και φυσικά ο Ντόναλντ Τραμπ. Με συνεργάτες ορισμένους από τους καλύτερους και πιο καυστικούς δημιουργούς κόμικς, όπως οι Sergio Aragones, Al Jaffee, Don Martin, Peter Kuper, Antonio Prohias, Dave Berg κ.ά., η κριτική του MAD, όσο σκληρή κι αν γινόταν, έβρισκε πάντα ευήκοα ώτα και αναγνωστικό κοινό. Οι πωλήσεις όμως σταδιακά έπεφταν. Το περιοδικό, που κάποτε ξεπερνούσε τα 2 εκατομμύρια αντίτυπα τον μήνα, έφτασε να πουλά λιγότερα από 150 χιλιάδες τεύχη. Οι υπεύθυνοί του, μετά από 67 ολόκληρα χρόνια, ανακοίνωσαν πριν από λίγες ημέρες το κλείσιμο του MAD. Το περιοδικό θα συνεχίσει να εκδίδεται για κάποιο διάστημα δημοσιεύοντας όμως μόνο προδημοσιευμένο υλικό από τη μεγάλη ιστορία του, ενώ θα κυκλοφορούν και κάποιοι ετήσιοι τόμοι, χωρίς σταθερή περιοδικότητα, με νέο υλικό πάνω σε συγκεκριμένα θέματα. Η απώλεια είναι μεγάλη, περισσότερο γιατί το MAD αποτελούσε πλέον ένα σύμβολο της ιστορίας των κόμικς και μια σταθερή αξία που βρισκόταν πάντα στην πρώτη γραμμή του χιούμορ και του πολιτικού σχολιασμού και όχι τόσο για την πρωτοτυπία του και την ευρηματικότητά του. Οι ανατρεπτικές ιδέες των εμπνευστών και ιδρυτών του και ειδικά η παρωδιακού τύπου σάτιρα και η εσκεμμένη πρόκληση σύγχυσης στους αναγνώστες μέσω επιτηδευμένα παραπλανητικών δημοσιευμάτων έχουν πλέον διαχυθεί στον χιουμοριστικό Τύπο σε τέτοιο βαθμό που θεωρούνται από πολλούς ήδη ξεπερασμένες καλλιτεχνικές μέθοδοι. Σε κάθε περίπτωση το κενό του MAD είναι δυσαναπλήρωτο, αλλά οι «διδαχές» του Kurtzman και του Gaines είναι πια τόσο διαδεδομένες που καθιστούν το «πείραμα» του 1952 απολύτως επιτυχημένο. Δυστυχώς και περαιωμένο. Και το σχετικό link...

Αντί 600.000 δολαρίων πουλήθηκε σε δημοπρασία «ο Πολίτης Κέιν των κόμικς» Το «Master Race», το 8σελιδο πρωτοποριακό graphic novel του 1955, ανήκει πλέον στο βελγικό Ίδρυμα Boon για τις Αφηγηματικές Γραφικές Τέχνες Η τελευταία σελίδα του ιστορικού κόμικ. Η εικονογράφηση ανήκει στον σπουδαίο Bernie Krigstein. Το 8σέλιδο εικονογραφημένο διήγημα «Master Race» (Ανώτερη φυλή) που κυκλοφόρησε από την αμερικανική EC Comics το 1955 – ένα χρόνο πριν κλείσει ο ιστορικός αυτός εκδοτικός οίκος κόμικς – με θέμα την μεταπολεμική συνάντηση ενός Ναζί εγκληματία πολέμου με έναν επιζώντα από το Ολοκαύτωμα, τέθηκε σε δημοπρασία πριν λίγες μέρες από τον οίκο Heritage Auction. Όταν έληξε η διαδικασία είχε κατοχυρωθεί αντί του ποσού των 600.000 δολαρίων στο βελγικό Ίδρυμα Φιλίπ Μπουν (Boon) για τις Αφηγηματικές Γραφικές Τέχνες. Το πρωτοποριακό σε σύνθεση και αφήγηση graphic novel δημιουργήθηκε από τον εκδότη της EC Comics (που ειδικευόταν σε ιστορίες τρόμου, νουάρ και μεταφυσικής αγωνίας), William Gaines σε συνεργασία με τον κειμενογράφο Al Fedelstein. Η εξαιρετικής αισθητικής και αμεσότητας εικονογράφηση ανήκει στον σπουδαίο Bernie Krigstein. Η αφήγησή εστιάζει στα συμπτώματα όσων επέζησαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, διατηρεί όμως και τα «pulp» στοιχεία των κόμικς της EC. ο «Master Race», το οποίο κατά καιρούς έχει χαρακτηριστεί «ο Πολίτης Κέιν των κόμικς», εστιάζει την αφήγησή του στα μετέπειτα συμπτώματα όσων επέζησαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, διατηρώντας όμως και τα «pulp» στοιχεία των κόμικς της EC, καθώς και το χαρακτηριστικό «ανοιχτό», «αναπάντεχο» φινάλε. To Ίδρυμα Boon είναι «ένας από τους μεγαλύτερους συλλέκτες πρωτότυπων έργων κόμικς στον κόσμο», σύμφωνα με τον αντιπρόεδρό του Ντάνιελ Σπίντλερ, ο οποίος δήλωσε επίσης ότι βρίσκεται υπό σχεδιασμό για λογαριασμό του Ιδρύματος ένας μεγάλος εκθεσιακός χώρος στο κέντρο των Βρυξελών, ο οποίος θα περιλαμβάνει επίσης video games και αίθουσα κινηματογραφικών προβολών: «Θα παρουσιάζουμε αποκλειστικά αυθεντικό υλικό διότι πιστεύουμε ότι το συναίσθημα είναι πολύ πιο ιδιαίτερο όταν βρίσκεσαι ενώπιον των ίδιων των πρωτότυπων έργων, αντί για κάποια αναπαραγωγή τους». Πηγή Δική μου σημείωση: μπορείτε να διαβάσετε online τις σελίδες του κόμικ εδώ

10 graphic novels που απαγορεύτηκαν Με αφορμή το αιχμηρό 'Che' που λογοκρίθηκε στην Αργεντινή και κυκλοφορεί μαζί με το Έθνος της Κυριακής, ξεφυλλίζουμε τα κόμικ που κάποιοι έριξαν στην πυρά. Η απαγόρευση ενός κόμικ μπορεί να γίνει για πολιτικούς, θρησκευτικούς ή ηθικούς λόγους, από ένα κράτος, από ένα σχολείο ή από μία βιβλιοθήκη ή ακόμη και από τον ίδιο τον εκδοτικό οίκο που το εξέδωσε. Το σίγουρο είναι ότι πετυχαίνει τα αντίθετα αποτελέσματα, αφού αφήνει το κόμικ στην ιστορία, και το κάνει πολλές φορές ανεκτίμητο για τους συλλέκτες. Το 1968 ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του Che Guevara, ο Alberto Breccia μαζί με τον γιο του, Ernique, ξεκίνησαν να σχεδιάζουν τη βιογραφία του σε σενάριο του Hector Oesterheld. To κόμικ απαγορεύτηκε από την Χούντα της Αργεντινής και καταστράφηκαν τα πρωτότυπα σχέδιά του. Ήταν επίσης ο βασικός παράγοντας πίσω από την εξαφάνιση (και όπως εικάζεται μετέπειτα δολοφονίας) του Oesterheld το 1976 από το καθεστώς. Με τον ίδιο τρόπο δολοφονήθηκαν και οι τέσσερις κόρες του Oesterheld και οι σύζυγοί τους, όντας ανάμεσα στους δεκάδες χιλιάδες που εξαφάνισε ο Αργεντίνικος στρατός. Το Έθνος της Κυριακής προσφέρει το κόμικ 'Che' των Alberto Breccia, Ernique Breccia και Hector Oesterheld, που απαγορεύτηκε από την Χούντα της Αργεντινής και με αφορμή αυτό θυμόμαστε όλες τις τρανταχτές περιπτώσεις λογοκρισίας στα graphic novels. PERSEPOLIS Ένα από τα καλύτερα και πιο eye opening κόμικ που έχουν υπάρξει. Στη Μέση Ανατολή δεν το δέχτηκαν παντού με ανοιχτές αγκάλες, αλλά θα περίμενε κανείς ότι δεν θα είχε πρόβλημα στην Αμερική. Το 2013 όμως ξαφνικά το βιβλίο αποσύρθηκε από σχολεία του Σικάγο. Ο λόγος ήταν ότι περιείχε κάποιες σκηνές βασανιστηρίων. Όπως όμως πολλοί μαθητές επισήμαναν οι αναφερόμενες σκηνές δεν είχαν καποια διαφορά από τα βασανιστήρια που απεικονίζονται στη διδακτική ύλη για το Ολοκαύτωμα ή τη δουλεία. SANDMAN To ‘Sandman’ θεωρείται ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και καλύτερα κόμικ που έχουν υπάρξει. Έχει απαγορευτεί σε πολλές βιβλιοθήκες κατά καιρούς και πολύς κόσμος έχει κάνει παράπονα για το περιεχόμενό του. Ο ίδιος ο Gaiman έχει μιλήσει για τα περιστατικά απαγόρευσης της σειράς και τον χαρακτηρισμό του ως “ενήλικου περιεχομένου”. Είπε ότι αυτός ο χαρακτηρισμός δεν τον πειράζει καθόλου και ίσα ίσα που προκαλεί περισσότερο τους εφήβους να το διαβάσουν. Επίσης δεν κρατάει καμία κακία στις βιβλιοθήκες, γιατί τους χρωστάει πολλά, όντας ως παιδί μεγάλος βιβλιοφάγος περνούσε συχνά τον καιρό του σε αυτές. MAUS κ To 'Maus' μπορεί να ήταν το πρώτο graphic novel στην ιστορία του κόσμου που πήρε Pulitzer, αντιμετώπισε όμως και αυτό αναίτια λογοκρισία. Ο συγγραφέας Art Spiegelman περιγράφει την ιστορία του Εβραίου πατέρα του στην Πολωνία τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το πώς κατάφερε να διασωθεί από τους Γερμανούς. Παρόλο που το μήνυμα του είναι -προφανώς- ξεκάθαρα αντιναζιστικό, το κόμικ αποσύρθηκε από τα ράφια των βιβλιοπωλείων της Ρωσίας, επειδή στο εξώφυλλο απεικόνιζε μία σβάστικα. ULTRAMAN Δημιουργός του Ultraman είναι ο Tsuburaya, ένας από τους δημιουργούς του Γκονζίλα. Σε μας δεν είναι τόσο γνωστός -που να πάει με αυτό το όνομα, στην Ιαπωνία όμως γίνεται πανικός. Στη Μαλαισία πάλι, κάτι γίνεται, αν και στο παρελθόν οι σχέσεις Υπουργείου Εσωτερικών-Ultraman πέρασαν κάποιες δυσκολίες. Το κόμικ ‘Ultraman: The Ultra Power’ απαγορεύτηκε στη χώρα το 2014, επειδή χρησιμοποίησε το όνομα του Αλλάχ “με ανεύθυνο τρόπο”. Για την ακρίβεια το κόμικ περιέγραψε τον χαρακτήρα Ultraman King, ως θεό, λέξη που στα Μαλαισιανά χρησιμοποιείται για τον Αλλάχ. Το υπουργείο ισχυρίστηκε ότι η σύγκριση “μπορεί να μπερδέψει τα παιδιά και να επηρεάσει αρνητικά την μουσουλμανική πίστη τους”. Αυτό είναι γενικότερη ανησυχία της κυβέρνησης της Μαλαισίας. Επειδή οι λέξεις “θεός”, οποιασδήποτε θρησκείας, και “Αλλάχ” είναι ταυτόσημες, προσπαθούν να απαγορέψουν τη χρήση της για περιπτώσεις που δεν αναφέρονται στον Αλλάχ. Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ Αυτά βέβαια, δεν γίνονται μόνο στη Μαλαισία, αλλά και στην Ελλάδα του 2000. Ο Αυστριακός καρτουνίστας Gerhard Haderer οδηγήθηκε στα ελληνικά δικαστήρια για καθίβρυση θρησκεύματος, καταδικάστηκε σε εξάμηνη φυλάκιση και διατάχθηκε η κατάσχεση του βιβλίου, για να αθωωθεί τελικά από το Εφετείο Αθηνών το 2005. Παρόμοια ιστορία είχε να γίνει στην Ελλάδα από το 1981, για τις '120 μέρες των Σοδόμων' του Μαρκήσιου Ντε Σαντ. SAGA #12 Το 2013 το τεύχος 12 της Saga, δεν εμφανίστηκε προς πώληση στο iOS, όπως όλα τα προηγούμενα τεύχη. Ο λόγος, όπως γρήγορα πολλοί μάντεψαν, ήταν ότι περιλάμβανε μία γκέι ερωτική σκηνή. Άρχισαν επομένως οι αντιδράσεις εναντίον της λογοκρισίας της Apple, εφόσον αντίστοιχο περιεχόμενο με στρέιτ ερωτικές σκηνές είχε διατεθεί ουκ ολίγες φορές. Στην πορεία διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για αυτολογοκρισία της ComiXology, της ονλάιν πλατφόρμας κόμικ, που θεώρησε από μόνη της ότι η σκηνή δεν συμφωνούσε με τους όρους της Apple. Η παρεξήγηση αποκαταστάθηκε και το κόμικ έγινε διαθέσιμο. ELEKTRA VOL.2 #3 Σε αυτό το τεύχος της ‘Elektra’ υπήρχε μία σκηνή, που έδειχνε την ηρωίδα γυμνή από πίσω, αρκετά σκιασμένη βέβαια. Εν τέλει το τεύχος ανακλήθηκε και επανεκδόθηκε με την Elektra να φοράει εσώρουχα. Φυσικά το ορίτζιναλ έχει γίνει ανάρπαστο. UNIVERSE X: SPIDEY Μια φορά και έναν καιρό ο Bob Harras ήτανε αρχισυντάκτης στη Marvel. Ο Bob Harras δεν ήταν και το καλύτερο αφεντικό. Μην είσαι σαν τον Bob. Το 2001 λοιπόν, ο σχεδιαστής Al Milgrom, παραχάρηκε με τα νέα της απόλυσης του Bob και αποφάσισε να το δείξει στο backround ενός στριπ του Spidey. Έγραψε ο άνθρωπος “Harras ha ha, he's gone, good riddance to bad rubbish he was a nasty s.o.b.”. Στη συνέχεια ανακλήθηκαν όλα τα τεύχη και ο Al Milgrom απολύθηκε κι αυτός, για να ξαναπροσληφθεί όμως λίγες βδομάδες μετά. EC COMICS Στα 50s κάποιος τρελάρας ψυχίατρος έγραψε το ‘Seduction of the Innocent’, ένα βιβλίο που κατηγορούσε τα κόμικς για διαφθορά των νέων, επειδή ο Batman και ο Robin είναι γκέι, η Wonder Woman λεσβία, ο Superman αντιαμερικάνος και η EC ανατριχιαστική. Αυτό λοιπόν το ανεκδιήγητο βιβλίο ήταν ένας από τους λόγους που θεσμοθετήθηκε το 1954 το ‘Comics Code’, το οποίο απαγόρευε μέχρι και τη χρήση λέξεων όπως το “zombie” ή “terror”, και στο οποίο έπρεπε να συμμορφωθούν όλοι οι εκδοτικοί οίκοι. Η EC Comics, πιο γνωστή για τις ‘Ιστορίες από την Κρύπτη’ ήταν εκείνη που δέχθηκε το μεγαλύτερο πλήγμα, αφού τα κόμικ της είχαν μόνο τέτοιο περιεχόμενο και ουσιαστικά μετά το 1954 σταμάτησε να υπάρχει. ICE HAVEN Αν και τα κόμικ του Daniel Clowes θα έπρεπε να διδάσκονται στα σχολεία, το 2008 ένας καθηγητής Λυκείου αναγκάστηκε σε παραίτηση, όταν έδωσε σαν σχολική εργασία σε μία μαθήτρια το ‘Ice Haven’ του Daniel Clowes. Οι γονείς της έκαναν φασαρία στο σχολείο, στην αστυνομία και στα τοπικά μίντια λέγοντας πως ο καθηγητής έδωσε αυτό το πορνογραφικό (καμία σχέση) κόμικ στην κόρη τους με σκοπό να την αποπλανήσει. Για την ιστορία στο κόμικ μιλάνε οι κάτοικοι μιας κακόμοιρης πόλης στην οποία έγινε μια εξαφάνιση ανηλίκου. Η κάθε σελίδα έχει και έναν διαφορετικό κάτοικο που λέει κάτι για το εξαφανισμένο παιδί και κάτι για τη μίζερη ζωή του, όπως πολύ ωραία συνηθίζει να κάνει ο Clowes. Πηγή

50ς. «Ο Μπάτμαν και ο Ρόμπιν ήταν εραστές, η «Wonderwoman» λεσβία και ο Σούπερμαν φασίστας». Η έρευνα του ψυχολόγου που οδήγησε στη λογοκρισία των κόμικς... «Ο Μπάτμαν και ο Ρόμπιν είναι ομοφυλόφιλοι εραστές, η Wonderwoman είναι λεσβία και ο Σούπερμαν φασίστας». Έτσι περιέγραψε ο ψυχίατρος Φρέντρικ Γουέθαμ τους χαρακτήρες των δημοφιλών κόμικς, στο βιβλίο του “Seduction of the Innocent” που κυκλοφόρησε το 1954. Σύμφωνα με τον Γουέθαμ, τα κόμικ ασκούσαν αρνητική επιρροή στους νέους και τις νέες της Αμερικής, τους οποίους μετέτρεπαν σε μία γενιά εγκληματιών και “ανώμαλων”.... Τον ίδιο χρόνο, ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Περιοδικών Κόμικ της Αμερικής ύστερα από πιέσεις που άσκησαν ο Γουέθαμ και η αμερικανική γερουσία. Ο σύνδεσμος επέβαλε αυστηρούς κανόνες για το τι επιτρεπόταν να δημοσιεύουν τα κόμικς. Απαγορεύτηκαν οι σκηνές βίας, τρόμου, σεξ και λέξεις όπως, “έγκλημα, τρόμος, φρίκη, περίεργο” έπρεπε να εξαφανιστούν απ’ τους τίτλους. Οι αποφάσεις προκάλεσαν τεράστια ζημιά σε πολλούς εκδοτικούς οίκους, που βασίζονταν σε κόμικ τρόμου και μυστηρίου. Πιο ζημιωμένη απ’ όλες βγήκε η εταιρεία του Γουίλιαμ Γκέινς, “Entertaining Comics”, οι περισσότερες ιστορίες της οποίας είχαν σχέση με τέρατα, ζόμπι και εγκλήματα. Entertaining Comics Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, την EC διηύθηνε ο πατέρας του Γκέινς, Μαξ, ο οποίος εστίαζε περισσότερο σε εκπαιδευτικά κόμικ και ήρωες που αποτελούσαν σωστά πρότυπα για τους νέους. Δική του δημιουργία ήταν η Wonderwoman, μία γυναίκα ηρωίδα που πίστευε ότι θα ενθάρρυνε τις νεαρές αναγνώστριές του. Δυστυχώς αποδείχτηκε ότι οι αναγνώστες δεν συμπαθούσαν πολύ τα εκπαιδευτικά κόμικ. Οι πωλήσεις τις εταιρίες ήταν εξαιρετικά χαμηλές και ο Γκέινς σκεφτόταν να την κλείσει. Πέθανε όμως ξαφνικά τον Αύγουστο του 1947 και τη θέση του πήρε ο 25χρονος γιος του, Γουίλιαμ, που ανέτρεψε τα πάντα.... Για να ξεπεράσει τη λογοτεχνία, άρχισε να εκδίδει τίτλους όπως “Ιστορίες από την Κρύπτη” και “Η Κιβωτός του Τρόμου”, που αύξησαν σημαντικά τις πωλήσεις. To 1954 όμως, ο Γκέινς αναγκάστηκε να διακόψει την κυκλοφορία τους. Η εταιρία κατάφερε να επιβιώσει, επειδή ο Γκέινς μετέτρεψε ένα απ’ τα κόμικ σε περιοδικό, το σατιρικό “MAD” που έγινε τεράστια επιτυχία στην Αμερική. Η εποχή της Marvel Το 1961 άρχισε να αναδύεται η Marvel, με την ιστορία των “Fantastic Four”. Αναβίωνε τη μόδα των σούπερ ηρώων, αλλά τους τοποθετούσε σε ένα πιο ρεαλιστικό περιβάλλον, που ταίριαζε στο κλίμα του ψυχρού πολέμου που επικρατούσε στη χώρα. Οι νέοι ήρωες της Marvel ήταν αντι-ήρωες, με ανθρώπινες αδυναμίες και στιγμές της καθημερινότητας. Μελαγχολικοί και πληγωμένοι. Πολλοί αντιμετώπιζαν προβλήματα περιθωριοποίησης, όπως το The Thing απ’ τους Fantastic Four, ένας ήρωας που είχε μορφή τέρατος. Ήταν μία ξεκάθαρη αναφορά στις μειονότητες της Αμερικής. Ακολούθησαν ήρωες που συγκίνησαν το κοινό και δεν είχαν πρόβλημα με την λογοκρισία. Χουλκ, Κάπτεν Αμέρικα, Iron man και άλλοι θρυλικοί χαρακτήρες. Η Marvel άλλαζε το τοπίο και τα κόμικς γίνονταν παγκόσμια μόδα με φανατικό κοινό. Το 1971, η Marvel στάθηκε αφορμή για να χαλαρώσουν οι κανόνες του Συνδέσμου. Ο Σταν Λι, βασικός συγγραφέας της Marvel και δημιουργός των μεγαλύτερων ηρώων της, ήθελε να γράψει μια ιστορία του Spiderman με ναρκωτικά. Ασφαλώς απαγορευόταν από τον Σύνδεσμο, αλλά ο Λι έκανε αίτηση για καινούρια ρύθμιση, η οποία δεν έγινε αποδεκτή. Ο Λι την αγνόησε και δημοσίευσε την ιστορία χωρίς έγκριση. Ο Σύνδεσμος, αν και ζήτησε απ’ τη Marvel να απολογηθεί για την παράβαση, δεν απαίτησε να διακοπεί η κυκλοφορία του τεύχους. Μάλιστα, επέτρεψε την κυκλοφορία κόμικ τρόμου και ορισμένων σεξουαλικών εικόνων, κυρίως επειδή τα σεξουαλικά ήθη είχαν ήδη αρχίσει να χαλαρώνουν. Ο ψυχίατρος Φρέντρικ Γουέθαμ, άθελά του πέτυχε το αντίθετο. Αντί να περιορίσει τα κόμικς, έγινε η αφορμή για να κάνουν οι δημιουργοί τους λίγο πίσω, τόσο όσο χρειαζόταν για να πάρουν φόρα…... To link θα το βρείτε εδώ (μαζί με πάρα πολλά άλλα ενδιαφέροντα άρθρα που δεν έχουν σχέση με κόμικς).. EDIT 1: Όντως το πόσταρα δύο λεπτά πριν το ποστάρει και ο CortoMaltese. EDIT 2: Σχετικά άρθρα για να μελετήσετε: Ο ψυχίατρος που «ξεσκέπασε» τα κόμικς Τα κόμικς είναι η αιτία του κακού Η απαγόρευση των comics δια νόμου στην Αμερική Πόλεμος στη λογοκρισία