Αναζήτηση στην Κοινότητα

O Daniel Clowes είναι δημιουργός alternative comics. Η πρώτη του δουλειά εμφανίστηκε στο σατιρικο περιοδικό Cracked το 1985 και το 1986 δημοσιεύθηκε η πρώτη του σειρά κομικς με τίτλο Lloyd Llewellyn. Το περιοδικό για το οποίο είναι γνωστός όμως ξεκίνησε το 1989 και δεν είναι άλλο από το πολυθεματικό Eightball το οποίο έφτασε τα 23 τεύχη. Μέσα από τις σελίδες του δημοσιεύθηκαν ιστορίες όπως το Σαν Σιδερενιο Ομοιωμα Γαντιου Απο Βελουδο (Like A Velvet Glove Cast In Iron), Ghost World, Pussey και David Boring. Το Eightball έβγαλε το τελευταίο τεύχος του το 2004. Από τότε ο Clowes έχει γράψει και σχεδιάσει διάφορα κόμικς όπως τα Wilson, Ice Haven και Mr Wonderful. Πέρα από τα κόμικς έχει εργαστεί και σαν σχεδιαστής στο New Yorker, έχει σχεδιάσει το animation του videoclip για το I Don’t Wanna Grow Up των Ramones και σχέδιά του έχουν εμφανιστεί στο αναψυκτικό Ο.Κ Soda της Coca Cola το οποίο κυκλοφόρησε για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Ακόμα έχει γράψει μαζι με τον σκηνοθέτη Terry Swigoff το σενάριο για την κινηματογραφική μεταφορά του πετυχημένου Ghost World. Ο Daniel Clowes θεωρείται απο τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του είδους των alternative comics. Η θεματολογία του ποικίλει από το παράξενο ταξίδι του πρωταγωνιστή του Σαν Σιδερένιο Ομοίωμα Γαντιού Από Βελούδο που καθώς ψάχνει την γυναίκα του μπλέκει σε περίεργες περιπέτειες που αντανακλούν την Αμερική της εποχής ως την εφηβεία και την ενηλικίωση του Ghost World. Σίγουρα έχει ένα ιδιαίτερο στυλ, αλλά για μένα είναι μέχρι στιγμής ο αγαπημένος μου δημιουργός όσον αφορά το συγκεκριμένο είδος κόμικς. Πηγές : wikipedia http://www.danielclowes.com/

A Cosmic Timewarp Deathtrip To The Primordial Infinite Of Everlasting Love Ειμαστε στο 2012, ο Jack και η Patience ειναι ζευγαρι και ετοιμαζονται να γινουν γονεις. Τυπικοι χαρακτηρες του Daniel Clowes, ειναι κλειστοι, αγχωτικοι και μοναχικοι τυποι. Ειναι ομως αισιοδοξοι οτι τα πραγματα σιγα σιγα θα καλυτερεψουν με την ελευση του μωρου τους. Ωσπου μια μερα ο Jack θα γυρισει απο την δουλεια του για να βρει την συντροφο του νεκρη. Αρχικα θα θεωρηθει υπευθυνος για τον φονο της και θα φυλακιστει προσωρινα. Με την αποφυλακιση του θα του γινει εμμονη ιδεα να βρει τον δολοφονο της Patience που πιστευει οτι ειναι καποιος απο το παρελθον της το οποιο του κρατουσε κρυφο. Τα χρονια θα περασουν και θα βρει τον Bernie εναν μυστηριο τυπο ο οποιος εχει φτιαξει μια χρονομηχανη. Ετσι θα βρεθει πισω στο 2006 αλλα και πιο πισω στο 1985 προσπαθωντας να εξιχνιασει το εγκλημα και να προστατεψει την αγαπημενη του στο 2012 οπου η αυλαια πεφτει. O Daniel Clowes επιστρεφει στην Fantagraphics με μια δουλεια η οποια εχει το παραδοσιακο στυλ του αλλα ταυτοχρονα διαφερει. Καταρχην εδω μιλαμε για ενα πληρως εγχρωμο κομικ με εντονα χρωματα σε αντιθεση με τους γαλαζιους και γκρι τονους του Ghost World η το ασπρομαυρο του Σαν Σιδερενιο Ομοιωμα. Eπισης σε αντιθεση με προηγουμενα κομικ του οπου επιδιωκεται η αποστασιοποιηση του αναγνωστη και τα "κοντινα" ειναι λιγα, εδω ισχυει το ακριβως αντιθετο και πραγματικα ο αναγνωστης καταληγει να ενδιαφερεται για το μελλον των ηρωων. Το Patience ειναι ενα κομικ που συνδιαζει αρκετα ειδη μαζι. Αρχικα υπαρχει το sci-fi το οποιο λειτουργει περισσοτερο σαν μοχλος για την ιστορια παρεχοντας το απαραιτητο πλαισιο μεσα στο οποιο ειναι εφικτη η κατασκευη χρονομηχανων. Επισης το στυλιζαρισμενο και εντελως μη ρεαλιστικο μελλον που αναπαρισταται (σημ. ο Jack βρισκει τον Bernie μολις στο 2029) προσθετει πολυ στην συνολικη αισθητικη του εργου. Επειτα υπαρχει το noir/μυστηριο καθως ο ηρωας αναζητα στοιχεια στο παρελθον για να βρει το ποιος ειναι ο μελλοντικος δολοφονος και τελος φυσικα θα μπορουσαμε να προσθεσουμε και το love story καθως ολα αυτα γινονται για να σωθει η γυναικα που αγαπαει. Το κομικ φυσικα δεν υπολειπεται στην γνωριμη "παραξενια" των εργων του Clowes με αρκετα σημεια να παραμενουν σκοπιμως θολα και απροσδιοριστα. Ολα αυτα συνθετουν μια πολυ καλη ιστορια με πολυ καλο ρυθμο που διαβαζεται μονοκοπανια. Απο τους ηρωες του Clowes η Patience κερδιζει περισσοτερο την συμπαθεια καθως αποτελει μια τραγικη φιγουρα σε ολο το εργο. Απο την αλλη μεσα απο τα ταξιδια του Jack βλεπουμε πως καμια φορα καποιες αποφασεις ειναι πιο κρισιμες απο αλλες και μπορουν να εχουν μεγαλο αντικτυπο μελλοντικα. Περιμενα να διαβασω πως και πως την πιο προσφατη δουλεια ενος αγαπημενου δημιουργου και δεν εμεινα παραπονεμενος. Το Patience συμπεριλαμβανεται πλεον μαζι με το Σαν Σιδερονιο Ομοιωμα και το Ghost World στα αγαπημενα μου κομικς του δημιουργου.

Καρό πουκάμισα, MTV και μίσος: η Generation X μέσα από τα κόμικ της Σε κάθε γενιά αποδίδεται ένας τίτλος, μια κυρίαρχη ιδιότητα και κάποια γενικά χαρακτηριστικά. Η απόδοση αυτή, βέβαια, γίνεται από τη γενιά που προηγείται. Αυτό έχει ως λογικό επακόλουθο σε κάθε γενιά να αποτυπώνονται χαρακτηριστικά που η προηγούμενη θεωρεί προβληματικά, “αυτό που πήγε λάθος”. Στην πραγματικότητα, κάθε γενιά ακολουθεί εσωτερικούς κύκλους που πάνω-κάτω περιγράφονται από το τρίπτυχο δυσφορία στο υπάρχον πλαίσιο – αντίδραση – συμβιβασμός. Οι baby boomers είναι ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα: έζησαν την παιδική τους ηλικία στο συντηρητικό πλαίσιο μετά το Β’Παγκόσμιο, συνδέθηκαν με τα νέα μειονοτικά, νεολαϊίστικα και έμφυλα κινήματα και τους χίπηδες στα 60’s, κατέληξαν να επιβάλλουν και να στελεχώνουν τον νέας κοπής συντηρητισμό στα 70’s-80’s. Επιπλέον, συνήθως μια γενιά υπεύθυνη για μεγάλες κοινωνικές αλλαγές ακολουθείται από μια γενιά σχετικής σιωπής και υποχώρησης. Προφανώς η αφαίρεση είναι μεγάλη, αλλά μάλλον εξίσου μεγάλη με αυτή του ίδιου του χωρισμού σε γενιές. Είναι πάντως γεγονός ότι το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο ζει κανείς τα κρίσιμα χρόνια της μετεφηβείας και της νεότητας τείνει να αφήνει χνάρι και επομένως πράγματι οι γενιές τείνουν να παρουσιάζουν σχετικά ενιαία χαρακτηριστικά. Η Generation X, η γενιά που γεννήθηκε περίπου μεταξύ των πρώιμων 60’s και των πρώιμων 80’s, ακολούθησε τους baby boomers και προηγήθηκε των millenials (ή και Generation Y), είχε και έχει κάποια αρκετά αναγνωρίσιμα στοιχεία. Μεγαλώνοντας στην εποχή της κατάρρευσης των ιδανικών της ειρήνης, της ισότητας και της ελευθερίας που προασπίζονταν τα 60’s και όντας νέοι κατά την περίοδο του “τέλους της ιστορίας” στα τέλη των 80’s και στα 90’s, η Generation X μάλλον χαρακτηρίστηκε κυρίαρχα από τον κυνισμό της. Η αποστροφή της για την προηγούμενη γενιά ήταν ασυνήθιστα μεγάλη (και αμοιβαία), η απελπισία της μεταφράστηκε ως αντίδραση σε ένα γενικό “ποιός νοιάζεται” και έναν ιδιότυπο ηδονισμό που, χωρίς να είναι προκλητικά εμφανής, ήταν ιδιαίτερα εξατομικευμένος και αγοραίος. Όλοι αναζητούσαν τη διαφοροποίηση: εναλλακτικά ρεύματα τέχνης έγιναν mainstream εν μία νυκτί, σωματικά πρότυπα και πρότυπα μόδας άλλαξαν άρδην από τον εντυπωσιασμό των 80’s στο ατημέλητο και επιτηδευμένα ανεπιτήδευτο, η επάνοδος της χρήσης σκληρών ναρκωτικών έγινε σχεδόν ταυτοτικό στοιχείο. Αποκαλέστηκε “γενιά του MTV”, “γενιά τεμπέληδων”, “αποκομμένοι” και, όσο κι αν αυτό το κλίμα αναστράφηκε μετά τα μέσα των 90’s, τους ακολουθεί μέχρι και σήμερα. Και ασφαλώς, όπως και κάθε άλλη γενιά, βρήκε διέξοδο και έκφραση στις τέχνες. Η μαζική κουλτούρα της εποχής τους είδε στοιχεία από υποκουλτούρες όπως τη grunge και γενικότερα alternative μουσική σκηνή, τη rave σκηνή, την αναβίωση του goth, την ανάπτυξη του indie κινηματογράφου και την αναβίωση των midnight movies να απευθύνονται και να εκφράζουν πολύ περισσότερο απ’το αναμενόμενο: alternative was the new mainstream. Στο πεδίο των κόμικ, λόγω και της φύσης του μέσου (εικόνα, αφήγηση, σειριακή ανάπτυξη), τα χαρακτηριστικά αυτής της γενιάς αποτυπώθηκαν αρκετά καθαρά. Οι mainstream υπερηρωϊκές σειρές ακολούθησαν πολύ σκοτεινότερα και ρεαλιστικότερα μονοπάτια, υπήρξε πλήρης επαναπροσδιορισμός διάφορων τίτλων, το ενήλικο κόμικ γνώρισε ίσως τη μεγαλύτερη άνθισή του. Κυρίως, η φυσική συνέχεια των underground comix των 70’s, τα alternative comics, έφτασαν στη μέγιστη δημοφιλία τους. Τα περισσότερα εμφανίστηκαν σε περιοδικά με πολλούς δημιουργούς ή πολλές ιστορίες όπως τοWeirdo, το Neat Stuff, το Eightball και το 2000AD, αλλά η αύξηση του ενδιαφέροντος οδήγησε πολλούς τίτλους να εκδοθούν και αυτόνομα. Εμπλουτισμένα σχεδόν πάντα με αυτοβιογραφικά στοιχεία και πλήρως ενσωματωμένα στο κοινωνικό περιβάλλον τους, απεικόνισαν εντελώς ξεδιάντροπα, έστω και με χιουμοριστική ή και σουρεαλιστική διάθεση, τη γενιά που τα δημιούργησε και τα διάβασε. Η παράθεση κάποιων εκ των τίτλων αυτού του ρεύματος μπορεί να δώσει μια αρκετά καλή εικόνα της. Hate Αν υπάρχει ένα κόμικ που να αποτυπώνει τη Generation X στο μέγιστο δυνατό βαθμό, αυτό είναι το Hate του Peter Bagge. Πρωταγωνιστής του είναι ο Buddy Bradley, ο οποίος πρωτοέκανε την εμφάνισή του στο κόμικ The Bradleys του περιοδικού Neat Stuff ως γιός μιας δυσλειτουργικής μικροαστικής οικογένειας τουNew Jersey. Τοποθετούμενο στη μισή του διάρκεια στο Seattle κι έπειτα εκ νέου στο New Jersey, ακολουθεί τον Buddy στην πορεία ζωής του ως νέος χωρίς στόχους και προοπτικές, κακοπληρωμένες δουλειές χωρίς μέλλον και προβληματικές κοινωνικές σχέσεις με τους γύρω του και καταλήγει σε μια σχετική ασφάλεια μικρών επιχειρηματικών προσπαθειών, οικογενειακής ζωής και λυσίματος δεσμών με όσα πρόσωπα του κοινωνικού του περίγυρου θεωρούσε πως τον κρατούν πίσω (δηλαδή σχεδόν όλα). Το κόμικ είχε τεράστια επιτυχία κυρίως επειδή κατάφερε να δημιουργήσει πειστικούς χαρακτήρες: ο μισάνθρωπος κάτι-σαν-χίπστερ Buddy ενσωμάτωνε πλήρως το στερεότυπο του νέου άντρα της εποχής, ο φίλος του Stinky ήταν πρότυπο παρωδίας των subcultures των 90’s (καθώς τις ακολουθούσε κυρίαρχα για τη βελτίωση της σεξουαλικής του ζωής), η διπολική Lisa, με την οποία ο Buddy είχε μια on-and-off σχέση σε όλη τη διάρκεια της σειράς μέχρι τελικά να την παντρευτεί, αποτυπώνει τη νευρωτική πλευρά της νεολαίας της περιόδου, ο Jay, παλιός φίλος και συνεργάτης του Buddy στην επιχείρηση συλλεκτικών ειδών που άνοιξε ήταν εκείνος ο έξυπνος και ψαγμένος φίλος αλλά βαθιά προβληματικός και αμετροεπής χρήστης ουσιών που όλοι είχαν κάποια στιγμή στη ζωή τους κτλ. Η περίοδος που ο Buddy ήταν στοSeattle συνέπεσε επίσης χρονικά με την άνοδο της grunge σκηνής, κάτι που έκανε το Hateεξαιρετικά δημοφιλές σε όσους την παρακολουθούσαν, παρόλο που την παρωδούσε ανελέητα (κάποια στιγμή ο Buddy έγινε μάνατζερ μιας μπάντας όλα τα μέλη της οποίας λέγονταν… Kurt). Τέλος, η εξέλιξή του ως χαρακτήρας, από νέος χωρίς ελπίδα σε σχετικά επιτυχημένος μικροεπιχειρηματίας, αντανακλά την πραγματική πορεία της ίδιας της Gen X, η οποία στις ύστερες μέρες της θεωρείται πως βρήκε την “ευτυχία” στο συμβιβασμό, την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία. Bonus WTF: Για εντελώς ακατανόητους λόγους, το 2006 στην Ελλάδα το Mo’ Mad, καρτοκινητή σύμπραξη του καναλιού Mad και της TIM (σήμερα Wind), προσέλαβε τον Peter Bagge να φτιάξει τη διαφήμισή του χρησιμοποιώντας τελείως εκτός context τους Buddy και Lisa. (δεν κάνουμε πλάκα…) Ghost World Το διάσημο πλέον κόμικ του Daniel Clowes είναι από τα πιο δυσκολοχώνευτα έργα του είδους. Σκοτεινό, κυνικό και ψυχοπλακωτικό, το Ghost World είναι μια σκληρά ρεαλιστική προσέγγιση της νεολαίας των πρώιμων 90’s και της φιλίας, της μετεφηβείας και του περάσματος στην ενηλικίωση γενικότερα. Οι κεντρικές ηρωΐδες του, Enid και Rebecca, έχουν μόλις αποφοιτήσει από το σχολείο και περνάνε τις μέρες τους άσκοπα περιφερόμενες στην πόλη που ζουν, κριτικάροντας σαρκαστικά όποιον συναντούν, εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά τους για την ποπ κουλτούρα της περιόδου, κάνοντας άκαρδες φάρσες και συζητώντας με μηδενιστική διάθεση το παρόν και το μέλλον τους. Συχνότερο θύμα τους ο Josh, καλοκάγαθος φίλος τους με τον οποίο σταδιακά συγκροτούν ένα ιδιαίτερο ερωτικό τρίγωνο. Σε αντίθεση με το Hate, του οποίου το χιούμορ βοηθάει την κυνικότητά του να αφήσει θετική επίγευση στον αναγνώστη, το Ghost World αφήνει μόνιμα την αίσθηση της απόγνωσης, παρόλο που δεν είναι γραμμένο με δραματικό τόνο. Τα δύο κορίτσια δένονται στη μετεφηβική αντίδρασή τους, συγκροτούν μια βαθιά φιλία στην βάση των κοινών αποστροφών τους και το συναίσθημα ανωτερότητας που είναι μάστιγα αυτής της ηλικίας, μεγαλώνουν και αντιμετωπίζουν πραγματικά ερωτήματα της ζωής και τελικά η σχέση τους ψυχραίνει και απομακρύνονται, όπως συμβαίνει συνήθως όταν μεγαλώνει κανείς. Ακριβώς ο ρεαλισμός του είναι που το καθιστά τόσο “βαρύ”: δύσκολα δε θα αναγνωρίσει κανείς στοιχεία του εαυτού του μέσα του. Πρόκειται άλλωστε ένα κόμικ που ιδιοποιείται όλα τα κακά στερεότυπα για τη Gen X και τα φτύνει περήφανα πίσω με μετεφηβική αυθάδεια. Το σύνολο υποβοηθείται από το εξαιρετικό όσο και λιτό σχέδιο, τις απαλές αποχρώσεις του μπλε και του πράσινου με τις οποίες έχει χρωματιστεί και τις λέξεις “Ghost World” γραμμένες σε διάφορα σημεία της πόλης. Όλα μαζί δίνουν την αίσθηση στον αναγνώστη πως παρακολουθεί ένα χωροχρονικό κενό που έχει ρουφήξει τις ζωές των ανθρώπων μιας συνηθισμένης πόλης, μια διαρκή ρουτινιάρικη επανάληψη που το τέλος της είναι ακόμα σκληρότερο επειδή είναι εντελώς αναμενόμενο. Η επιτυχία του οδήγησε στην εξίσου καλοφτιαγμένη κινηματογραφική μεταφορά του από τον Terry Zwigoff και πρωταγωνιστές την Thora Birch, τη Scarlett Johansson (Her,Jungle Book) και το Steve Buscemi(Boardwalk Empire, The Big Lebowski) Johnny the Homicidal Maniac O Johnen Vasquez είναι γνωστός για την επιτυχημένη σειρά κινουμένων σχεδίων του, το Invader Zim. Η σειρά, όμως, που τον εισήγαγε στο κοινό δεν έχει καμία σχέση με το κατά βάση παιδικής απεύθυνσης καρτούν. Το Johnny the Homicidal Maniac είναι μια ισόποσα ξεκαρδιστική και σκοτεινή σειρά κόμικ για έναν μανιακό δολοφόνο, τον Johnny C. Για λόγους που ποτέ δε γίνονται ιδιαίτερα σαφείς, ο Johnny (Nny για συντομία) σκοτώνει και βασανίζει αδιάκριτα κόσμο χωρίς να κρύβεται αλλά και μυστηριωδώς χωρίς να έχει καμία συνέπεια από τις αρχές. Άλλες φορές φαίνεται να είναι λόγω του bullying που δεχόταν και δέχεται για το goth ντύσιμο και τη λεπτή σιλουέτα του, άλλες φορές λόγω της σχιζοειδούς παράνοιάς του. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι πίσω από ένα τοίχο του σπιτιού του κρύβεται μια λαβκραφτιανή εξωκοσμική οντότητα που διψάει διαρκώς για αίμα και αναγκάζεται να σκοτώνει για να την κρατήσει μακριά. Το μίσος του για όλη την ανθρωπότητα τείνει συχνά να εξιδεικεύεται στα πραγματικά κατακάθια της και όντως έχει κάποιο περιορισμένο κώδικα τιμής. Κατά τ’άλλα, η παράνοιά του τον οδηγεί στο να του είναι αδύνατον να συνάψει οποιαδήποτε πραγματική κοινωνική σχέση. Μόνη εξαίρεση το παιδάκι στο διπλανό σπίτι, που οι γονείς του τον μισούν γιατί δεν ήθελαν ποτέ να τον αποκτήσουν και το οποίο βαφτίζει Squee και του φέρεται σαν μικρό αδερφάκι του, προκαλώντας του στην πορεία σοβαρά ψυχικά τραύματα. Η μοναδική άλλη περίπτωση που παραλίγο να δεθεί με άνθρωπο ήταν με μια κοπέλα, τη Devi, την οποία θέλησε να σκοτώσει στο τέλος του ραντεβού τους για να “διατηρηθεί η στιγμή” αλλά κατόρθωσε να του ξεφύγει (ο Squee και η Devi αργότερα πρωταγωνίστησαν στους τιτλους Squee και I Feel Sick, με το δεύτερο ειδικά να διευρύνει κατά πολύ τα όρια του σύμπαντος του JtHM). Το background του κομικ αποτελείται από μια υπερβολική εκδοχή του αμερικάνικου καταναλωτικού προτύπου: ένα αστικό περιβάλλον γεμάτο μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων, βρώμα, ταμπέλες neon και σκοτεινά δρομάκια με κακοζωγραφισμένα graffiti και συμμορίες. Αυτή η εικόνα παρακμής παίζει σημαντικό ρόλο. Παρόλη τη φρίκη των εγκλημάτων του Nny, το όλο στήσιμο του κόμικ αποπνέει έναν αέρα σήψης όλου του ανθρώπινου είδους που αφέθηκε να φτάσει σε αυτό το σημείο και κανείς δεν είναι πραγματικά αθώος σε αυτό το πλαίσιο. Είναι αδύνατο επίσης να πει κανείς με βεβαιότητα αν όλα τα μεταφυσικά φαινόμενα γύρω από τη δράση του Nny ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα ή αν είναι αποτέλεσμα της ψυχασθένειάς του. Είναι όμως βέβαιο πως η τελευταία είναι αποτέλεσμα του κοινωνικού του περίγυρου και η δολοφονική μανία του αντίδραση σε αυτό, χωρίς να επιχειρείται να δικαιολογηθεί. Το δυνατό σημείο του κόμικ είναι επακριβώς ότι είναι μεταφορά για τον πραγματικό αποκλεισμό της διαφορετικότητας και την ώθηση στην ψυχασθένεια, στην οποία οδηγεί η κυριαρχία του άκρατου καπιταλισμού και της ηδονιστικής κατανάλωσης που ήταν η πραγματικότητα της εποχής του και είχε αρχίσει να γίνεται αβάσταχτα συνειδητή. Προσθέτοντας σε αυτά το ασύμμετρο στυλ σχεδιασμού, την ασυνέχεια της εξιστόρησης, το βιτριολικό χιούμορ και τα παραληρήματα γραμμένα στα χωρίσματα των καρέ, έχουμε ένα σύνολο που μπορεί ταυτόχρονα να είναι κοινωνικό σχόλιο και slapstick σπλατεριά. Κατ’αντιστοιχία με το Hate και τη grunge σκηνή, λειτούργησε επίσης ως σημείο αναφοράς για τηgoth υποκουλτούρα που άνθισε την ίδια περίοδο. Zenith Αν και τρόπον τινά υπερηρωϊκό κόμικ, το Zenith του Grant Morisson αποτελεί και μια πραγματική σπουδή στο χάσμα μεταξύ των baby boomers και της Gen X. Ξεκινώντας από εμφανής φόρος τιμής στο Watchmen του Alan Moore αλλά εξελισσόμενο στην πορεία σε σημαντικά αναγνωρίσιμο κομμάτι της βρετανικής σκηνής κόμικ, το Zenith είναι η ιστορία του ομώνυμου πιτσιρικά superhuman. Τοποθετείται σε ένα σύμπαν όπου οι άνθρωποι με υπερδυνάμεις ήταν το αποτέλεσμα πειραματισμού στο ανθρώπινο γονιδίωμα κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, με μια διαδικασία αντίστοιχη με αυτή της δημιουργίας του Captain America. Οι superhumans της γενιάς των baby boomers συγκρότησαν αρχικά μια κυβερνητική οργάνωση πάταξης εγκλήματος, αρνήθηκαν στη δεκαετία του ‘60 να συμμετάσχουν στον πόλεμο του Βιετνάμ και εξαφανίστηκαν σταδιακά από το προσκήνιο, σε σημείο όπου ο μόνος αναγνωρίσιμος superhuman να είναι ο Zenith. Ο τελευταίος ήταν ο πρώτος γόνος δύο superhuman και επομένως ο πρώτος που γεννήθηκε με υπερδυνάμεις αντί να τις αποκτήσει τεχνητά. Ο Zenith απέχει πολύ από το να ναι υπερήρωας. Είναι pop τραγουδιστής, αδιάφορος για κάθε κοινωνικό συμβάν, εγωϊστής και κακομαθημένος. Σταδιακά, η επανεμφάνιση των baby boomer υπερηρωών τον παρασύρει σε μια διαρκή μάχη απέναντι σε εξωκοσμικές οντότητες ονόματι Lloigor, που είναι αναγκασμένες να χρησιμοποιούν σώματα superhuman για να ενεργήσουν στη δική μας διάσταση. Η αντιπαραβολή των δύο γενεών είναι διαρκώς εμφανής. Παρόλο που η γενιά των baby boomersπαρουσιάζεται να έχει πουλήσει εντελώς όλα τα ιδανικά που πρέσβευε στη νεότητά της (μέλος τους πρώην χίπης ξεκινά ως σύμβουλος της Θάτσερ και καταλήγει πρωθυπουργός), δείχνει ωστόσο να ενεργεί βάσει ιδεολογιών, ηθικών κανόνων και σκοπών. Ο Zenith μπλέκεται διαρκώς άθελά του σε πολιτικά και προσωπικά κίνητρα άλλων, αρνούμενος σθεναρά να πάρει ο ίδιος θέση, ενεργώντας αποκλειστικά προς ίδιον όφελος και κοντόφθαλμα, ακόμα κι όταν είναι εμφανές ότι μπορεί η επιβίωση όλου του σύμπαντος να εξαρτάται από αυτόν. Κι όμως, παρόλο που ο Zenith ενσαρκώνει εμφανώς τα προβληματικά στοιχεία της γενιάς του, η ματιά του Grant Morisson δεν είναι υποτιμητική προς αυτόν. Η Gen X πράγματι βρέθηκε να αποτελεί πιόνι ήδη διαμορφωμένων κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, αναγκασμένη να πάρει μια πορεία πρακτικά προδιαγεγραμμένη και η αδιαφορία της ήταν κυρίως σπασμωδική αντίδραση στην παντοδυναμία της απουσίας εναλλακτικής της περιόδου. Ο Μοrisson, όσο κι αν κριτικάρει αυτή την παραίτηση, τη χρησιμοποιεί πρώτιστα και αυτήν ως μέσο κριτικής σε ό,τι προϋπήρξε, με την αποστροφή του για τους Tories να είναι και απόλυτα ρητή σε αυτό το έργο. Αυτό, άλλωστε, ήταν και το κόμικ που τον πρωτοέκανε γνωστό και αποτέλεσε και βάση για τις ιδέες που ανέπτυξε έπειτα στο πέρασμά του από τη DC/Vertigo και ιδιαίτερα στο Invisibles. Τιμητικές αναφορές Μια περίοδος τόσο μεγάλης έκρηξης δημιουργικότητας έχει προφανώς πολύ ψωμί αναφοράς και σύγκρισης με την πραγματικότητα που αντανακλούσε. Πέραν των προαναφερθέντων, σίγουρα οφείλει να γίνει μνεία στο του Frank Miller, η neonoir αισθητική του οποίου ήταν μέρος μιας γενικής αναβίωσης του genre κατά την περίοδο – αν και πάντα μπορεί να ειπωθεί ότι τα έργα του Frank Miller πιο πολλά λένε για τον… Frank Miller παρά για οτιδήποτε άλλο. Σε εντελώς διαφορετικό ύφος, το Milk & Cheese του Evan Dorkin, ένα εντελώς σουρεαλιστικό κόμικ για ένα κουτάκι γάλα κι ένα κομμάτι τυρί που πίνουν τζιν, δέρνουν την αστυνομία και τα βάζουν με την pop culture της εποχής τους αντανακλά την πιο punk διάθεση της Gen X. Το Dirty Plotte τηςJulie Doucet και το Naughty Bits της Roberta Gregory ήταν η φεμινιστική πλευρά των κόμικ της εποχής. Αμφότερα ημιαυτοβιογραφικά, αλλά ειδικότερα το πρώτο ήταν μια μοναδική ματιά στο μυαλό μιας γυναίκας καλλιτέχνιδος καθότι ήταν παράθεση κυρίως των ονείρων της δημιουργού, γεμάτη από φαλλικά σύμβολα, χρήσης του σεξ ως εξουσίας και αίσθησης περιορισμού της γυναικείας δημιουργικότητας. Ο μόνος λόγος που δεν πήρε ξεχωριστή θέση στα παραπάνω είναι ότι πραγματικά είναι υπεράνω περιγραφής. Όσο για τα κόμικ της Vertigo, χρήζουν ειδικής ανάλυσης και παρουσίασης για την οποία και επιφυλασσόμαστε. Πηγή

O Daniel Clowes είναι ο Louie των κόμικς Μιλώντας για τις ιστορίες, το χιούμορ και τα φετίχ του σημαντικότερου ανεξάρτητου δημιουργού των αμερικάνικων κόμικς. Από τις πιο απλές και όμορφες ιστορίες του (αν και εντελώς πολλή ομορφιά πουθενά στον Clowes δεν υπάρχει) σαν το 'Mr Wonderful', μέχρι τις αρρωστημένα καλές όπως το 'Like a Velvet Glove Cast in Iron', o Daniel Clowes χειρίζεται μοναδικά την αλήθεια, την μιζέρια και τη γλώσσα στα κόμικς του. Οι χαρακτήρες του μιλάνε πιο πραγματικά από ό,τι συχνά συναντάμε στο είδος, εξ ου και είναι και πολύ πυκνογραμμένος ο λόγος του, μα τόσο ωραία δοσμένος που ποτέ δεν γίνεται περιττός ή βαρετός. Είναι ίσως ο πιο mainstream underground κομίστας, σε μια συνέντευξη όμως που τον αποκάλεσαν «διάσημο» είπε πως αυτό ισοδυναμεί με το να πεις για κάποιον ότι είναι διάσημος παίκτης του μπάτμιντον. Ο Daniel Clowes γεννήθηκε το 1961 στο Σικάγο. Όταν ήταν 24 ετών δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά δουλειά του στο Cracked Magazine. Ένα χρόνο αργότερα ξεκίνησε το δικό του κόμικ με τίτλο 'Lloyd Llewellyn' από τις εκδόσεις Fantagraphics, το οποίο κράτησε εφτά τεύχη. Ο Lloyd είναι ένας ντέτεκτιβ σε ένα κλασικό νουάρ '50s σκηνικό. Η σειρά του δεν πήγε εν τέλει τόσο καλά και ακυρώθηκε, ο ίδιος όμως χάρηκε γιατί όπως έχει πει δεν ήθελε να αναλωθεί σε έναν μόνο χαρακτήρα. Το 1989 δημιούργησε τη σειρά κόμικ 'Eightball', ίσως το πιο σημαντικό alternative αμερικάνικο κόμικ του 20ου αιώνα. Το 'Eightball' εκδόθηκε συνολικά σε 23 τεύχη και έως το 2004, πήρε πολλά βραβεία και έκανε τον Clowes γνωστό στο κοινό. Μέσα στο 'Eightball' εμφανίστηκαν σε συνέχειες οι σημαντικότερες ιστορίες του, το 'Like a Velvet Glove Cast in Iron', το 'Pussey!', το 'Ghost World' και το 'David Boring', τα οποία μάλιστα εκδόθηκαν αργότερα το καθένα ξεχωριστά ως graphic novel. Μαζί με αυτές τις κύριες ιστορίες του, έγραφε και κάποιες αυτοτελείς οι οποίες επίσης έχουν εκδοθεί σε δυο ξεχωριστά βιβλία, το 'Caricature' και το 'Orgy Bound'. Τα πρώτα δέκα χρόνια της έκδοσής του, το κάθε τεύχος του 'Eightball' περιείχε στο σύνολο 5 με 7 μικρές ιστορίες του Clowes, οι οποίες διαφοροποιούνταν στο είδος (αυτοβιογραφικό, σατιρικό, φαντασίας) και στο στυλ σχεδίου. Το 'Like a Velvet Glove Cast in Iron' εμφανίστηκε στα δέκα πρώτα τεύχη και είναι ίσως το πιο παράξενο και δυστοπικό από τα κόμικ του. Το 'Pussey!' είναι για τη ζωή ενός κομιξά που λέγεται Dan Pussey (τα ονόματα των χαρακτήρων του Clowes είναι πάντα πετυχημένα). Το διασημότατο 'Ghost World' πργματεύεται πολύ ρεαλιστικά τη ζωή και τη φιλία δύο έφηβων κοριτσιών που μόλις τελείωσαν το σχολείο, βαριούνται και δεν τους αρέσει τίποτα και κανείς άλλος εκτός από τον εαυτό τους. Έχει γίνει και ταινία το 2001 με την Scarlet Johansson, την Thora Birch και τον Steve Buscemi που αν και σε επίπεδο πλοκής ξεφεύγει αρκετά από το κόμικ, το feeling είναι το ίδιο. Άλλωστε το σενάριο είναι γραμμένο από τον Clowes και έχει κερδίσει και υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης προσαρμογής σεναρίου. Το 2006 ξανασυνεργάστηκε με το σκηνοθέτη του 'Ghost World' και γράφει το σενάριο για το 'Art School Confidential' με πρωταγωνιστή τον John Malkovich, το οποίο είναι βασισμένο σε μια από τις αυτοτελείς ιστορίες του, η οποία συμπεριλαμβανόταν στο 7ο τεύχος του 'Eightball'. https://youtu.be/9g_EheqtAOw Από το 1998 και μετά αλλάζει ο τρόπος που βγάζει το 'Eightball' και από κόμικ σε συνέχειες προσιδιάζει πιο πολύ σε αυτόνομη graphic novel έκδοση, με ολοκληρωμένες ιστορίες (αν δεχτούμε τον διαχωρισμό κόμικ / graphic novel δηλαδή, γιατί ο ίδιος δεν τον δέχεται ακριβώς, μάλλον δεν τον νοιάζει δηλαδή). Το 'David Boring' βρίσκεται πάνω στη μετάβαση αυτή του 'Eightball' γιατί είναι μια ιστορία σε τρία μέρη, που εκδόθηκε σε τρία τεύχη, με κάθε τεύχος όμως να περιλαμβάνει μόνο τον David Boring και όχι κάποια άλλη ιστορία όπως συνήθιζε ως τότε. Ο David Boring είναι ένας εικοσάρης+ που η ζωή του καθορίζεται από ένα ερωτικό φετίχ. Τα τρία μέρη της ιστορίας είναι διαφορετικά μεταξύ τους όσον αφορά το χώρο και το χρόνο και το καθένα φαντάζει από μόνο του ολοκληρωμένο, αν και το τέλος τα δένει όλα μαζί. Ξεκινώντας το 'Eightball', νόμιζε πως το κοινό θα το θεωρήσει περίεργο και θα αδιαφορήσει γι αυτό. Έκανε όμως λάθος γιατί γρήγορα βρήκε απήχηση. Μέχρι τα τέλη των '90s ο Clowes θεωρείτο πια ένας από τους πιο σημαντικούς Αμερικανούς κομίστες. Στα δύο τελευταία τεύχη του 'Eightball', το 2001 με το 'Ice Haven' και το 2004 με το 'Death Ray' χρησιμοποίησε για πρώτη φορά χρώμα. Το 'Ice Haven' αποτελείται από 29 shorts διαφορετικών χαρακτήρων που κατοικούν στη μικρή πόλη Ice Haven. Από το εκεί και έπειτα, οι ήρωές του μεγαλώνουν απότομα. Συμβαδίζουν με την ηλικία του ίδιου του Clowes, ο οποίος πλέον όποτε τους σχεδιάζει νέους είναι πάντα σε flashbacks. Το 'Death Ray' είναι η ιστορία του Andy σε flashbacks, ενός loser εφήβου που μαθαίνει ξαφνικά ότι έχει υπερδυνάμεις. Και τα δύο εκδόθηκαν αργότερα ξανά ως graphic novel –ουσιαστικά σε καλή έκδοση με χοντρό εξώφυλλο. Το 2007 και 2008 δημοσιεύσε σε συνέχειες στους New York Times το 'Mr. Wonderful', μία ιστορία που αν δεν υπήρχε το φετινότατο 'Patience', θα έλεγα πως είναι η πιο ρομαντική του Daniel Clowes. Σαν χαρακτήρας πάντως είναι σίγουρα ο πιο συμπαθής που έχει φτιάξει –το όνομά του και πάλι δεν είναι τυχαίο. Η μετά-'Eightball' εποχή του ξεκίνησε επίσημα το 2010 με τον 'Wilson', έναν μίζερο μισανθρωπάκο που η ζωή του πάει από το κακό στο χειρότερο (ή και όχι το οποίο το 2017 θα βγει και σε ταινία με το Woody Harrelson και τη Laura Dern. Ο Clowes συνέλαβε την ιδέα για τον 'Wilson' την ώρα που βρισκόταν στο νοσοκομείο δίπλα στον πατέρα του λίγο πριν πεθάνει και διάβαζε την βιογραφία του Charles Schulz (δημιουργό των 'Peanuts'), που του τον θύμιζε στο χαρακτήρα. Μια παρόμοια σκηνή υπάρχει μέσα στο κόμικ. Το πιο πρόσφατο και μεγαλύτερο έργο του, 'Patience', μια sci-fi ιστορία αγάπης, αποτελεί ένα τόσο διαφορετικό μα και τόσο οικείο εν τέλει σε σχέση με το υπόλοιπό του έργο. To θαυμαστό με την περίπτωση του Clowes είναι ότι στα 30 χρόνια που είναι στο προσκήνιο το έργο του δεν έχει μείνει ποτέ στάσιμο, ούτε έχει κάνει κοιλιά. Κάποια μοτίβα συμφωνούν μέσα στις ιστορίες του αλλά πάντα διαβάζεις κάτι εξελιγμένο και διαφορετικό. Οι ιστορίες του είναι τόσο αληθινές όσο και σουρεαλιστικές, ενώ το χιούμορ του εναλλάσσεται με την μιζέρια ή πηγάζει μέσα από αυτή. Να κάποια από τα κυρίαρχα μοτίβα του Clowes όπως τα συναντάμε σε όλο το εύρος του έργου του: ΟΙ OUTSIDERS ΕΦΗΒΟΙ Ghost World Death Ray ΛΙΓΟ ΟΙΔΙΠΟΔΕΙΟ Like a Velvet Glove Cast in Iron David Boring ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Like a Velvet Glove Cast in Iron David Boring ΑΡΚΕΤΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΕΧΟΥΝ ΣΚΥΛΙΑ, ΟΠΩΣ ΑΛΛΩΣΤΕ ΚΑΙ Ο ΙΔΙΟΣ Ο CLOWES, ΤΗΝ ELLA Wilson The Death Ray Like a Velvet Glove Cast in Iron Η ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ Wilson David Boring ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΟΙ ΓΑΜΟΙ Mr Wonderful Wilson The Death Ray ΤΟ ΝΟΥΑΡ Patience David Boring Like a Velvet Glove Cast in Iron Πηγή Παρουσίαση του ΣΑΝ ΣΙΔΕΡΕΝΙΟ ΟΜΟΙΩΜΑ ΓΑΝΤΙΟΥ ΑΠΟ ΒΕΛΟΥΔΟ Παρουσίαση του Patience Παρουσίαση του Ghost World Αφιέρωμα στον Daniel Clowes

Όλα τα τεύχη του θρυλικού ‘Eightball’ για πρώτη φορά μαζί Αναδρομή στο έργο του επιδραστικότερου ίσως σύγχρονου συγγραφέα κόμικ, και δημιουργού του περιβόητου Ghost World, Daniel Clowes Dan Clowes- αυτοπροσωπογραφία Το 2015 μπήκε με καλά νέα για τους φίλους των κόμικς. Αν και είχε ήδη ανακοινωθεί από το προηγούμενο καλοκαίρι, η πολυαναμενόνη έκδοση της Fantagraphics που για πρώτη φορά συγκεντρώνει σε ένα δίτομο πολυτελές box set όλα σχεδόν τα (εξαντλημένα εδώ και χρόνια) τεύχη της θρυλικής σειράς κόμικς "Eightball" του Daniel Clowes, είναι πλέον γεγονός. Ο Daniel Clowes γεννήθηκε το 1961 στο Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών. Τελειώνοντας τις σπουδές του ξεκίνησε την πορεία του στο underground περιοδικό Cracked με το οποίο συνεργάστηκε από το 1985 έως το 1989. Σήμερα θεωρείται πρωτοπόρος στο είδος του εναλλακτικού κόμικ και ένας από τους επιδραστικότερους καλλιτέχνες της γενιάς του. Έχει κερδίσει αμέτρητα βραβεία, συμπεριλαμβανομένου του Pen Award for Outstanding Work in Graphic Literature, δεκάδες βραβεία Harvey και Eisner, καθώς και μία υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερου σεναρίου (Ghost World, 2001). Eικονογραφεί πολύ συχνά για το New Yorker, το Time Magazine, το GQ και πάρα πολλά άλλα περιοδικά, ενώ το 2007 εμφανίστηκε ως ο εαυτός του στους Simpsons. The Complete Eightball 1-18 - 2015 Η πρώτη του επαγγελματική δουλειά ως καρτουνίστας και συγγραφέας κόμικ ήταν το 1985 όταν "γεννήθηκε" ο ήρωας του Lloyd Llewellyn που κυκλοφόρησε ως σειρά σε έξι τεύχη, από το 1986 μέχρι και το 1988. Η χρονιά που αποτέλεσε το σημείο καμπής όχι μόνο στην καριέρα του Clowes αλλά και σε ολόκληρη την ιστορία του εναλλακτικού κόμικ ήταν το 1989, όταν ο ταλαντούχος δημιουργός εγκαινίασε μία σειρά που θα έπαιζε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της γενιάς των 90s και early 00s, αλλά και σ' αυτήν ολόκληρης της αμερικάνικης ποπ κουλτούρας. Το Eightball εκδιδόταν από το 1989 ως το 2004. Συνολικά η σειρά κυκλοφόρησε σε 23 τεύχη, τα πρώτα 18 της οποίας –που αποτελούν και το περιεχόμενο της φετινής συνολικής έκδοσης- εκτείνονται στην περίοδο 1989-1997 και θεωρούνται τα σημαντικότερα έργα του. Κάθε τεύχος αποτελούταν από σύντομες αυτοτελείς ιστορίες ενώ στο τέλος υπήρχε η συνέχεια μίας μεγαλύτερης βασικής ιστορίας που χωριζόταν σε κεφάλαια. Aλλόκοτα συναρπαστικές ιστορίες θράσους, εκδίκησης, απαισιοδοξίας, εφηβικής – και όχι μόνο- απελπισίας και σεξουαλικής διαστροφής, σε ένα κλίμα που θύμιζε Twin Peaks Από το πρώτο τεύχος η σειρά δέχθηκε τεράστια αναγνώριση και έγινε όχι μόνο ο πιο ευπώλητος τίτλος της Fantagraphics αλλά και το ευρύτερα αναγνωρισμένο αμερικάνικο εναλλακτικό κόμικ που είχε ποτέ κυκλοφορήσει. Οι αλλόκοτα συναρπαστικές ιστορίες του συνοψίζονται ως ένα "όργιο" θράσους, εκδίκησης, απαισιοδοξίας, εφηβικής – και όχι μόνο- απελπισίας και κυριότερα, σεξουαλικής διαστροφής. Στο Eightaball ο Clowes μας σύστησε για πρώτη φορά όλους τους μετέπειτα ήρωες του, ενώ κάθε μεγάλη ιστορία της σειράς κυκλοφόρησε αργότερα ως ξεχωριστό graphic novel. Από αυτή τη σειρά ξεκίνησε όχι μόνο το Ghost World – το γνωστότερο ίσως δημιούργημά του που μεταφέρθηκε αργότερα και στον κινηματογράφο με πρωτοφανή επιτυχία- αλλά και τα graphic novels "Like a Velvet Glove Cast in Iron" – τίτλος αναφορά στο έπος του Russ Meyer, Faster, Pussycat! Kill! Kill! - "David Boring", "Death Ray", "Pussey", "Ice Haven" κ.α. Παρόλο που το σχέδιο του Clowes αποτελεί από μόνο του σχολή, το έργο του ξεχώρισε και ξεχωρίζει ακόμα για τις ιστορίες αυτές καθαυτές. Κατέγραψε την κυνική Generation X, την χορτασμένη γενιά του grunge και τα 90s μέσα από μία B-movies αισθητική. "Οι εικόνες του Clowes είναι παραπάνω από εξαιρετικές, αλλά αν ο ίδιος ήθελε κάποια στιγμή να αλλάξει καριέρα και να αφιερωθεί μόνο στη συγγραφή βιβλίων θα μπορούσε να το κάνει καλύτερα από πολλούς άλλους σύγχρονους συγγραφείς" είχε δηλώσει σχετικά ο αμερικανό συγγραφέας Michael Chabon. Ο Clowes προσπάθησε να καταγράψει την κιτς Americana αισθητική του τέλους του 20ου αιώνα και την κουλτούρα της Generation X. Στον κόσμο του πρωταγωνιστές ήταν οι κυνικοί slackers, οι ετοιμόλογες αλλά πικραμένες μοιραίες γυναίκες, τα nerds, και οι σνομπ χορτασμένοι έφηβοι. Οι χιπστερς πριν τους χίπστερς, η γενιά του grunge. Ένα πνευματώδες όσο και σκοτεινό ταξίδι στο μεταίχμιο της αλλαγής της χιλιετίας, με ιστορίες που απέπνεαν B-movies αισθητική και κλίμα Twin Peaks –πριν από το Twin Peaks. Ghost World Το γνωστότερο έργο του Clowes εμφανίστηκε πρώτη φορά στο 11ο τεύχος του Eightball και ολοκληρώθηκε στο 18ο, το 1997, οπότε και κυκλοφόρησε ως ξεχωριστό novel. Τέσσερα χρόνια αργότερα ο σκηνοθέτης το μετέφερε στην μεγάλη οθόνη με πρωταγωνιστές τον Στιβ Μουσέμι, την Θόρα Μπιρχ και την Σκάρλετ Γιόχανσον στον breakout ρόλο της καριέρας της. Η ιστορία της εφηβικής φιλίας της Ρεμπέκα και της Ενίντ έγινε σήμα κατατεθέν της ειρωνικής γενιάς των millennials. Ο ίδιος έχει ερωτηθεί πολλές φορές για την επιλογή δύο κοριτσιών στην εφηβεία τους ως ηρωίδες του πιο δυνατού έργου του. "Μετά το Velvet Glove" λέει, "που ήταν τόσο ανδρο-κεντρικό ήθελα να μπορώ να εκφραστώ πιο ελεύθερα μέσα από έναν ήρωα τον οποίο ο αναγνώστης δεν θα ταύτιζε κατευθείαν με τον δημιουργό." "Ήθελα χαρακτήρες που θα ήταν όσο το δυνατόν πιο αποστασιοποιημένοι από μένα. Κι επειδή δεν θα μπορούσα να γράφω ως μία ώριμη κυρία επέλεξα δύο μαθήτριες λυκείου και προσπάθησα να τις προσεγγίσω με όση περισσότερη ειλικρίνεια μπορούσα. Η Ενίντ και η Ρεμπέκα αποδείχθηκαν ενδιαφέρουσες όσο και τρομακτικές. Τι άλλο θα μπορούσε να ζητήσει κανείς από έναν χαρακτήρα;" Έχει δηλώσει. The Complete Eightball 1-18 , 450 σελίδες, δύο τόμοι, 120 δολάρια (105 ευρώ) πηγή