Search the Community

Η Jo The Dino (κατά κόσμον Γιάννα Ασημακοπούλου) συλλέγει ιστορίες από την εμπειρία της στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και μας συστήνει τη σουρεαλιστική της καθημερινότητα στον χώρο του σχολείου. Έφτασε λοιπόν η ώρα για την επιστροφή χιλιάδων μαθητών στα θρανία. Όλοι και όλες έχουμε σχετικές αναμνήσεις από τα σχολικά μας χρόνια: η ανία του πρωινού ξυπνήματος, το χτύπημα του κουδουνιού, τα αγαπημένα και τα λιγότερο αγαπημένα μας μαθήματα, οι παρέες του διαλείμματος, τα πρώτα μας χτυποκάρδια… Για κάποιους συνομηλίκους μας πάντως, το σχολείο δεν αποτελεί μακρινή ανάμνηση του παιδικού παρελθόντος, αλλά εξακολουθεί να είναι καθημερινότητα στο ενήλικο παρόν. Αναφερόμαστε βέβαια στους εκπαιδευτικούς. Και ενώ όλοι μας μπορούμε να αφηγηθούμε ιστορίες από τη σκοπιά των μαθητ(ρι)ών, λίγα άτομα έχουν το… προνόμιο να μας αφηγηθούν ιστορίες και από τη σκοπιά των εκπαιδευτικών. Μια τέτοια περίπτωση είναι της Γιάννας Ασημακοπούλου, εκπαιδευτικού στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Εκτός από δασκάλα στο Δημοτικό για 15η χρονιά, η Γιάννα είναι και ερασιτέχνις σκιτσογράφος – έχοντας έτσι την ευχέρεια να μεταφέρει με χιουμοριστικό τρόπο στο χαρτί το κλίμα της σχολικής αίθουσας. «Ιστορίες από το σχολείο» ονομάζονται τα δύο πρώτα φανζινάκια που εξέδωσε πρόσφατα (υπογράφοντάς τα ως Jo The Dino), συλλογές σκίτσων και κόμικ στριπ τα οποία δημοσίευε στον λογαριασμό της στο instagram. Σε αυτά, η δασκάλα-σκιτσογράφος αφηγείται τις καθημερινές σχολικές της «περιπέτειες» με πρωταγωνιστές τους ίδιους τους μαθητές της. Ατάκες που κινούνται μεταξύ αθωότητας και προβοκατόρικης διάθεσης, πειράγματα, φάρσες και απροσδόκητες υπαρξιακές στιχομυθίες συνθέτουν μια σουρεαλιστική καθημερινότητα, η οποία ξεπερνάει τη συμβατική σχολική διαδικασία εμπλέκοντας την εκπαιδευτικό σε άκρως κωμικές καταστάσεις. Είχαμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε τις δουλειές της στο Comicdom Con Athens 2023, όπου προμηθευτήκαμε τα φάνζιν της, κονκάρδες, αυτοκόλλητα, καθώς και υπέροχα αφισάκια (με θέματα από επιδέξια τεχνική ακουαρέλας). Αν και πρωτοεμφανιζόμενη δημιουργός στον χώρο των κόμικς, η Γιάννα Ασημακοπούλου δεν ανακάλυψε τώρα την αγάπη της για το σκίτσο. Ως έφηβη είχε την τύχη να σπουδάσει στο παιδικό τμήμα σκίτσου του εργαστηρίου εφαρμοσμένων τεχνών Ορνεράκης, στην τάξη του αείμνηστου εικονογράφου Χρήστου Δήμου. Τα τελευταία χρόνια επανήλθε στη σχολή, όπου παρακολουθεί μαθήματα σκίτσου και εικονογράφησης για ενήλικες. Ενώ εκτός από δασκάλα και εκπαιδευόμενη εικονογράφος, παίζει ντραμς στην post grunge μπάντα ForeverBox και τον τελευταίο χρόνο ξεκίνησε μαθήματα θεατρικού παιχνιδιού και αφήγησης παραμυθιού. Το μέσο των κόμικς αποδεικνύεται σημαντικό εργαλείο στα χέρια μιας δασκάλας η οποία ξέρει να το χειρίζεται στην εκπαιδευτική διαδικασία προς όφελος των παιδιών. Με τις «Ιστορίες από το σχολείο» της, η Jo The Dino (όπως και άλλοι συνάδελφοί της-δημιουργοί κόμικς όπως ο Αντώνης Βαβαγιάννης και ο Ντένης Φάκος) αποδεικνύει ότι η αλληλεπίδραση αυτή είναι αμοιβαία, καθώς και τα παιδιά ως αστείρευτη πηγή έμπνευσης προσφέρουν μεγαλειώδεις υπηρεσίες στο σουρεαλιστικό χιούμορ. ▍ Βρείτε την στο instagram: @jo_the_dinosaur Και το σχετικό link...

Στο ComicDom 2017,η JEMMA κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος της δουλειάς φαντασίας της Αγγελικής Σαλαμαλίκη,με τίτλο "Η μητρόπολη του χρυσού"...!Το τεύχος αυτό φέρει τον τίτλο "Ο Σκλάβος"...! Εντύπωση κάνει το λιγοστό κείμενο που υπάρχει στις σελίδες ,ενώ οι σκηνές μάχης είναι χορταστικές...!Το σχέδιο είναι πολύ εκφραστικό και με πολλές γωνίες...! Αντιγραφή από το οπισθόφυλλο...! Να θυμίσουμε ότι η δημιουργός,πρόσφατα κατάφερε να εκδώσει,μέσω crowdfunding το έργο της MONSIEUR CHARLATAN...! Αφιέρωμα στην Αγγελική Σαλαμαλίκη Ευχαριστούμε για τα υπόλοιπα εξώφυλλα τους Βασιλεύς των Κόμικς & albertus magnus.

Τα συνεχόμενα φεστιβάλ κόμικς του τελευταίου μήνα απέδειξαν πως η ακμή των ελληνικών κόμικς, που φαινομενικά «μπήκε στον πάγο» κατά την πανδημία, είναι πολύ σκληρή για να πεθάνει. Τhe Comic Con στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο Τις τελευταίες δύο δεκαετίες τα ελληνικά κόμικς βρίσκονται σε μια αναμφισβήτητη δημιουργική άνθηση. Οι Έλληνες δημιουργοί και οι εκδοτικοί οίκοι πληθαίνουν, όπως και το αναγνωστικό κοινό. Τα φεστιβάλ κόμικς μετατράπηκαν σε βασικό πυλώνα για την προβολή των δημιουργιών και για την επαφή με τους αναγνώστες. Το 2019, τη χρονιά πριν από την πανδημία, στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν 8 φεστιβάλ κόμικς: δύο στην Αθήνα, δύο στη Θεσσαλονίκη, δύο στην Κρήτη (Χανιά και Ηράκλειο) και δύο σε Λάρισα και Δράμα. Ήταν η χρονιά με τα περισσότερα φεστιβάλ κόμικς στη χώρα και για πρώτη φορά σε τέτοιο βαθμό εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Μόνο κλίμα αισιοδοξίας έπνεε το 2019 στην εγχώρια σκηνή. Το 2020 η πανδημία και τα μέτρα «πάγωσαν» κάθε διοργάνωση. Ακολούθησε φεστιβαλική σιωπή. Η οικονομική στήριξη της σκηνής από τα φεστιβάλ κλονίστηκε και το μοντέλο που κυριάρχησε τα τελευταία χρόνια δοκιμάστηκε. Όμως η δημιουργικότητα και η αγορά δεν έσβησαν. Οι δημιουργοί συνέχισαν μέσω ίντερνετ να δημοσιεύουν τα έργα τους, να στέλνουν μηνύματα μέσα σε μπουκάλια στη θάλασσα των σόσιαλ μίντια, ενώ το κοινό στράφηκε στο διάβασμα και στη διαδικτυακή αγορά περισσότερο απ’ ότι πριν από την πανδημία – λόγω του υποχρεωτικού εγκλεισμού. Με το 1ο φεστιβάλ Comics N’ Beer του Ιουλίου 2021 έρχεται και η επιστροφή των φεστιβάλ σε ένα πανηγυρικό κλίμα επανένωσης στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με μεγάλη προσέλευση κόσμου. Από τότε, δειλά δειλά με μέτρα και υπαίθριες εκδηλώσεις, επιστρέφουν και οι υπόλοιπες διοργανώσεις σαν να μην είχαν διακοπεί ποτέ. Cretan Comic Con Φτάνοντας στο σήμερα, από τις 5 Μαΐου μέχρι τις 4 Ιουνίου έλαβαν χώρα τέσσερα ξεχωριστά φεστιβάλ κόμικς σε Θεσσαλονίκη (7ο The Comic Con), Αθήνα (17ο Comicdom Con Athens), Λάρισα (5ο LA Comics Festival) και Ηράκλειο (3ο Cretan Comic Con), τα οποία παρουσιάστηκαν εκτενώς σε προηγούμενα φύλλα του Καρέ Καρέ. Τα φεστιβάλ αυτά, που διοργανώθηκαν κυριολεκτικά το ένα Σαββατοκύριακο μετά το άλλο, δημιούργησαν για πρώτη φορά την αίσθηση μιας πανελλήνιας μεθυστικής γιορτής κόμικς διάρκειας ενός μήνα! Το The Comic Con έγινε για άλλη μία φορά στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο με πλήθος κόσμου να το κατακλύζει και να επισκέπτεται τις δράσεις του, όπως και το Cretan Comic Con στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου και το LA Comics Festival στον Μύλο του Παππά, το οποίο εξαιτίας πρόβλεψης για βροχή πραγματοποιήθηκε στον εσωτερικό χώρο του Μύλου αντί για το προαύλιο όπως είχε κανονιστεί. To φετινό Comicdom Con στο Γκάζι Το αποκορύφωμα ήταν ίσως το Comicdom Con, το οποίο για πρώτη χρονιά πραγματοποιήθηκε στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων με περισσότερες δράσεις και καλεσμένους καλλιτέχνες από ποτέ. Παρά τον πόλεμο που δέχτηκε από ακροδεξιά μέσα εξαιτίας του αποκλεισμού ακροδεξιού σχεδιαστή, οι απειλές για «μποϊκοτάζ» εναντίον της διοργάνωσης αποδείχτηκαν κενές μιας και το φεστιβάλ είχε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του. Η υψηλή προσέλευση φάνηκε ειδικά στον χώρο τού Artists ’s Alley που ασφυκτιούσε σε μια πνιγηρή για όλους ατμόσφαιρα (λόγω του κλειστού του χώρου, του κόσμου και της ζέστης), μοναδικό ίσως ατόπημα της φετινής διοργάνωσης. Παρ’ όλα αυτά το φετινό Comicdom Con έγραψε Ιστορία και για ακόμα έναν συνειρμό που προκάλεσε: για πρώτη φορά μετά τα φεστιβάλ της Βαβέλ τα κόμικς επέστρεψαν στο Γκάζι. Και θα ήταν ευχή όλων μας να συνεχίσει το Comicdom Con να πραγματοποιείται σε αυτόν τον κεντρικό, ευρύχωρο και ιστορικό για τα ελληνικά κόμικς χώρο της πρωτεύουσας. Το LAComics Festival στον Μύλο του Παππά Φυσικά αυτές οι μεγάλες εκδηλώσεις δεν σημαίνουν πως η ελληνική σκηνή κόμικς δεν έχει οικονομικές δυσκολίες, δυσπιστία από μερίδα του κοινού, ακόμα και προβλήματα εντός της. Και παρά τον δημιουργικό οργασμό και την αύξηση της καλλιτεχνικής ποιότητας, ελληνικά κόμικς στη συνείδηση του ευρύτερου κοινού είναι μόνο ο Αρκάς. Και ούτε βεβαίως η άνθηση των φεστιβάλ σημαίνει ταυτόχρονα και άνθηση των κόμικς, μιας και αρκετές φορές βρίσκονται στο περιθώριο των «παρελκόμενων» της ποπ κουλτούρας (φιγούρων, παιχνιδιών, cosplayers και αφισών με γνωστούς ήρωες) . Τα κόμικς ανήκουν στα βιβλιοπωλεία, στα περίπτερα, στο διαδίκτυο, στα χέρια του κοινού οποτεδήποτε και οπουδήποτε. Αλλά τα φεστιβάλ παραμένουν ένας πνεύμονας ζωής για τη σκηνή, γιατί τότε μπορούν οι δημιουργοί, οι εκδότες και οι αναγνώστες να έχουν ώσμωση μεταξύ τους. Για αυτό και τα χρειαζόμαστε σε όλη τη χώρα, σε πρωτεύουσα, συμπρωτεύουσα και στις πόλεις της επαρχίας. Πολλά μπορούν ακόμα να βελτιωθούν, όπως και πολλά βελτιώνονται ακατάπαυστα τα τελευταία χρόνια. Η ελληνική σκηνή κόμικς ζει την άνθησή της και το Καρέ Καρέ θα την προβάλλει, όπως κάνει αδιάκοπα εδώ και 9 χρόνια. Για να γνωρίσει το αναγνωστικό κοινό τους καρπούς της άνοιξης της ελληνικής 9ης Τέχνης, μιας άνοιξης που άντεξε και αντέχει. Και το σχετικό link...

Την Παρασκευή 12 Μαΐου 2023, στο πλαίσιο του φεστιβάλ κόμικς Comicdom Con Athens 2023, έγινε η απονομή των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς στο αμφιθέατρο «Μιλτιάδης Έβερτ» της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων. Ο θεσμός των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς μετασχηματίζεται και εξελίσσεται διαρκώς αναδεικνύοντας μεταξύ άλλων τα οξυμένα αντανακλαστικά της Ελληνικής Ακαδημίας Κόμικς, η οποία έχει εμφανώς θέσει σε προτεραιότητα την εξωστρέφεια της ελληνικής παραγωγής κόμικς και την εγχώρια προώθηση της συγκεκριμένης μορφής τέχνης. Η βραδιά της απονομής, χορηγούμενη φέτος από το κατάστημα Comicstrip και παραδοσιακά τοποθετημένη στο πλαίσιο του μεγάλου φεστιβάλ Comicdom Con Athens, αποτέλεσε αδιαμφισβήτητα μία από τις πιο ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις που έγιναν το προηγούμενο τριήμερο: φιλικός και κατάλληλα εξοπλισμένος χώρος με μαζική προσέλευση κόσμου, ζεστό και ευχάριστο κλίμα στο οποίο συνετέλεσε η ζωηρή παρουσίαση του κωμικού Δημήτρη Δούκογλου, οργάνωση και προετοιμασία των συμμετασχόντων, είναι μερικά από τα στοιχεία που έδωσαν στη βραδιά μια ξεχωριστή ποιότητα. Στον πυρήνα βρέθηκαν τα έργα που ξεχώρισαν σε μια ολοένα και αυξανόμενη ποσοτικά και ποιοτικά παραγωγή κόμικς στην Ελλάδα τη χρονιά που μας πέρασε. Νέο στοιχείο φέτος ήταν ο διαχωρισμός του βραβείου για το καλύτερο σενάριο στα δύο με τις νέες κατηγορίες να αφορούν διασκευασμένα και πρωτότυπα σενάρια – μια επιλογή η οποία αποτυπώνει πλέον την καθιερωμένη τάση δημιουργιών που εμπνέονται από κλασικά λογοτεχνικά έργα. Το βραβείο του καλύτερου κόμικς, αλλά και αυτό του πρωτότυπου σεναρίου, απέσπασε ο Θανάσης Πέτρου για το εξαιρετικό «1923: Εχθρική Πατρίδα» (Ίκαρος) με θέμα τη Μικρασιατική Καταστροφή και τις συνέπειές της. Καλύτερο διασκευασμένο σενάριο ψηφίστηκε η παραλλαγή του μύθου της γοργόνας, αδερφής του Μ. Αλεξάνδρου, που υπογράφει ο Δημήτρης Βανέλλης στη «Μοναξιά της Αβύσσου» (Jemma Press), με τον σχεδιαστή του έργου Νίκο Κούρτη να διακρίνεται για το καλύτερο εξώφυλλο. Καλύτερος σχεδιαστής για τη χρονιά που μας πέρασε αναδείχτηκε ο Αλέκος Παπαδάτος, ο οποίος επέστρεψε με το γκράφικ νόβελ «Αριστοτέλης» (Ίκαρος) σε κείμενα του Τάσου Αποστολίδη αποσπώντας και το βραβείο για την καλύτερη καλλιτεχνική επιμέλεια. Καλύτερη αυτοέκδοση ψηφίστηκε το «Kuro: Bakeneko» του Tasmar, στο οποίο πρωταγωνιστικό ρόλο ως «κακός» έχει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, καλύτερη μεταφρασμένη έκδοση το «No Pasarán» (Jemma Press) του κορυφαίου Ιταλού δημιουργού Vittorio Giardino, όπως το απέδωσε στα ελληνικά ο Γαβριήλ Τομπαλίδης, και καλύτερο διαδικτυακό κόμικς – σε μια κατηγορία με δυστυχώς περιορισμένες συμμετοχές – οι «Μπαμπαδοϊστορίες» του Νικόλαου Στεφαδούρου. Το βραβείο κοινού απέσπασε το δημοφιλέστατο κατά τα φαινόμενα «Athens Dark» (Nerdula) των Ζήση Ρούμπου και Χρήστου Μαρτίνη, ενώ καλύτερος πρωτοεμφανιζόμενος ψηφίστηκε ο ταλαντούχος Γιώργος Γανίδης για την – υποψήφια και για καλύτερο εξώφυλλο – αυτοέκδοση «Θηρία». Για τελευταίο (και καλύτερο!) κρατήσαμε ένα βραβείο για το οποίο είμαστε ως μέσο περήφανοι, ενθουσιασμένοι και πλήρως υποκειμενικοί. Το «Λεξικό της Κρίσης», το οποίο διαβάζετε τα τελευταία οχτώ χρόνια στις σελίδες τού Καρέ Καρέ και φιλοτεχνούν διαδοχικά ανά εβδομάδα οι Γιάννης Αντωνόπουλος, Περικλής Κουλιφέτης, Γαβριήλ Παγώνης και Θανάσης Πέτρου, κέρδισε το βραβείο του καλύτερου ένθετου κόμικς για τη χρονιά που μας πέρασε. Στα επόμενα! Και το σχετικό link...

Η ελληνική σκηνή των κόμικς έχει τα δικά της βραβεία. Κι όμως, η ελληνική σκηνή των κόμικς έχει τα δικά της βραβεία σε περίπτωση που δεν το γνωρίζατε. Κάθε χρόνο, στα πλαίσια του Comicdom Con Athens, της μακροβιότερης γιορτής των κόμικς στην Αθήνα, κομίστες, εκδότες, σεναριογράφοι, δημοσιογράφοι και κάθε σχετικός με το metier συγκεντρώνονται για την τελετή απονομής της σημαντικότερης διάκρισης για δουλειές κόμικς που εκδόθηκαν στη χώρα μας. Ο θεσμός ξεκίνησε το 2005 και συνεχίζει δυναμικά εξελισσόμενος υπό την αιγίδα της Ελληνικής Ακαδημίας Κόμικς, τα μέλη της οποία ψηφίζουν τα καλύτερα κόμικς κάθε χρονιάς για να αναδείξουν τους νικητές. Φέτος η τελετή έλαβε χώρα στο αμφιθέατρο Μιλτιάδης Έβερτ στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων την Παρασκευή 12 Μαΐου με οικοδεσπότη τον κωμικό Δημήτρη Δούκογλου (φήμες λένε ότι του χρόνου θα αντικατασταθεί από ΑΙ ολόγραμμα του ίδιου). Η τελετή είναι ευτυχώς σύντομη, συνεπώς κανένας κομίστας δεν έσπασε τα πενάκια του, κανένας σεναριογράφος δεν έσπασε το πληκτρολόγιό του, κανένας εκδότης δεν έκαψε το στοκ στην αποθήκη του από την αγωνία. Από την άλλη, όπως με πληροφορούν, νύχια φαγώθηκαν... Στις δώδεκα κατηγορίες υποψηφιοτήτων αναδείχθηκαν νικητές εννέα κόμικς, με δύο από αυτά να παίρνουν σπίτι από δύο βραβεία έκαστο. Τα βραβεία του Καλύτερου Κόμικ και του Καλύτερου Σεναρίου κέρδισε το ιστορικό – ηθογραφικό κόμικς του Θανάση Πέτρου «1923 – Εχθρική Πατρίδα» (Εκδόσεις Ίκαρος). Πέρυσι γράφαμε στην Athens Voice γι’ αυτό το κόμικς: «Νομίζω ότι είναι το καλύτερο δείγμα σεναρίου που έχουμε δει από τον Πέτρου. Ένα σενάριο ζωντανό, γρήγορο και γεμάτο δράση. (...) Ο Πέτρου ξέρει πολύ καλά τα κόμικς ως μέσο, χειρίζεται τις σελίδες και τα πάνελ του με αριστοτεχνικό τρόπο, σε μια αφήγηση ταυτόχρονα ακριβή και λιτή. Ξεφεύγει από τα καρέ, περνά στο περιθώριο της σελίδας επιστρέφοντας και πάλι σ’ αυτά, δείχνοντάς μας πως ξέρει να πει Ιστορία σε πολύχρωμες σελίδες με καρέ». Τα βραβεία του Καλύτερου Σχεδίου και της Καλλιτεχνικής Επιμέλειας κέρδισε ο «Αριστοτέλης» των Τάσου Αποστολίδη (σενάριο) και Αλέκου Παπαδάτου (σχέδιο) (Εκδόσεις Ίκαρος). Για τη μεταφορά της ζωής του μεγαλύτερου στοχαστή όλων των εποχών σε κόμικς, η οποία μεταφράζεται ήδη σε επτά γλώσσες, γράφαμε ότι: «Με εντυπωσιακά πάνελ, συνδυασμό πεζού κειμένου και εικόνων, στακάτες προτάσεις (όπου η αφήγηση είναι δραματοποιημένη), με καρέ που υπηρετούν άριστα το μέσο και τις σελίδες γεμάτες με κάθε λογής τεχνικές εικονογραφικής απεικόνισης, ο “Αριστοτέλης”, των Τάσου Αποστολίδη και Αλέκου Παπαδάτου, είναι μία από τις πιο εκλεκτικές και σίγουρα καλύτερες ελληνικές κυκλοφορίες κόμικς των τελευταίων ετών. Ο χρωματισμός του κόμικς κατόρθωσε να ξεφύγει από το να το κάνει απλά ομορφότερο, συνεισφέροντας ουσιαστικά, καθώς με τα χρώματα που επιλέχθηκαν έγινε ευδιάκριτη η χρονική εναλλαγή της αφήγησης από τριτοπρόσωπη σε δραματοποιημένη». Δύο ακόμη βραβεία, αυτά του Καλύτερου Εξωφύλλου και του Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου απέσπασε «Η μοναξιά της Αβύσσου» των Δημήτρη Βανέλλη (σενάριο) και Νικόλα Κούρτη (σχέδιο) (Εκδόσεις Jemma Press). Στη «Μοναξιά της Αβύσσου» οι δύο δημιουργοί αφηγούνται μια ιστορία τρόμου βασισμένη σ’ έναν από τους γνωστότερους θρύλους της ελληνικής λαογραφίας, αυτόν της γοργόνας αδελφής του βασιλιά Αλέξανδρου, που ρωτά τους ναυτικούς αν ζει ο αδελφός της. Με αφετηρία αυτόν τον θρύλο, ο Δημήτρης Βανέλλης διασκευάζει το διήγημά του «Γοργόνα» και με τον Νικόλα Κούρτη το μετατρέπει σε ένα κόμικς απόκοσμου τρόμου. Καλύτερη Μεταφρασμένη Έκδοση αναδείχθηκε το «No Pasarán» του ζωντανού θρύλου των ευρωπαϊκών κόμικς Ιταλού Vittorio Giardino (εκδόσεις Jemma Press). Η μετάφραση έγινε από τον Γαβριήλ Τομπαλίδη και η μεταφραστική επιμέλεια από τον Γιάννη Μιχαηλίδη. Εξ αφορμής της κυκλοφορίας, πέρυσι, του πρώτου μέρους της ομώνυμης τριλογίας με ήρωα τον κατάσκοπο Μαξ Φρίντμαν και τοποθετημένο στον Ισπανικό Εμφύλιο λίγο καιρό πριν το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο «μαέστρο» των ιταλικής σκηνής και ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της λεγόμενης καθαρής γραμμής (ligne claire) στα κόμικς μίλησε στην Athens Voice και σχεδίασε το εξώφυλλο του τεύχους 824. ● Καλύτερος Πρωτοεμφανιζόμενος αναδείχθηκε ο Γιώργος Γανίδης με τα «Θηρία» του ● Το βραβείο για την Καλύτερη Αυτοέκδοση κέρδισαν οι Tasmar – Kuro για το «Βakeneko» ● Καλύτερο Διαδικτυακό Κόμικ ο Νικόλας Στεφαδούρος με τις «Μπαμπαδοϊστορίες» του (κυκλοφορούν επίσης από τις εκδόσεις Μικρός Ήρως) ● Με το βραβείο για το Καλύτερο Ένθετο βραβεύθηκαν οι: Γιάννης Αντωνόπουλος (John Antono), Περικλής Κουλιφέτης, Γαβριήλ Παγώνης, Θανάσης Πέτρου για «Το Λεξικό της Κρίσης» που φιλοξενείται στο Καρέ-Καρέ της Εφημερίδας των Συντακτών ● Το Βραβείο Κοινού κέρδισαν οι Ζήσης Ρούμπος (ναι, ο ηθοποιός) και Χρήστος Μαρτίνης για το «Athens Dark» (Εκδόσεις Nerdula) Αυτά για φέτος και ανυπομονούμε ήδη για την απονομή του 2024. Αν κρίνω από τις δουλειές που έχουν κυκλοφορήσει ήδη φέτος, θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Νικόλας Κούρτης, Δημήτρης Βανέλλης Θανάσης Πέτρου, Νίκος Αργύρης (εκδότης Ικάρου) και Αλέκος Παπαδάτος Και το σχετικό link...

Τι νέο ετοιμάζει ο σχεδιαστής κόμικς Θανάσης Καραμπάλιος μετά το «1800»; Για περισσότερα από τέσσερα χρόνια ο σχεδιαστής κόμικς Θανάσης Καραμπάλιος μας παίρνει από το χέρι και μέσα από τις σελίδες της σειράς κόμικς «1800» (εκδόσεις Jemma Press) μας ταξιδεύει στον θεσσαλικό κάμπο και τα χωριά της Ελασσόνας. Στη σειρά που χωρίζεται σε 6 απολαυστικά μέρη-άλμπουμ, μεταφερόμαστε στο 1800 λίγο πριν την Ελληνική Επανάσταση, εποχή της φουστανέλας, των καπεταναίων, των κλεφτών και αρματολών. Το «1800» είναι ένα διαφορετικό «αγροτικό western», γεμάτο δράση και μοναδικούς χαρακτήρες χωρίς να λείπει ο ρεαλισμός. Ο Θανάσης Καραμπάλιος γνωρίζει καλά την Ελασσόνα και τη θεσσαλική γη. Το 2019 βραβεύτηκε ως ο καλύτερος πρωτοεμφανιζόμενος καλλιτέχνης από την ακαδημία Ελληνικών κόμικς για το πρώτο μέρος της σειράς «1800». Λίγες ώρες πριν από το φεστιβάλ κόμικς της Αθήνας Comicdom Con που φέτος διεξάγεται στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων στις 12, 13 & 14 Μαΐου, ο Θανάσης Καραμπάλιος παίρνει τη θέση του στο Artist Alley, σας περιμένει όλους και απαντάει στις ερωτήσεις του Platform. - Τι νέο να περιμένουμε από εσένα στο φετινό Comicdom Con; Πώς πήρε σάρκα και οστά η «Σκιά του Ολύμπου» και πώς ήταν η συνεργασία σου με τον Νίκο Σταυριανό; Πολλές ερωτήσεις και πρέπει να απαντηθούν μία μία με τη σειρά. Φέτος θα έχω δύο νέες εκδόσεις στο Comicdom Con, το «Στη σκιά του Ολύμπου» από τις εκδόσεις Jemma Press και μία αυτοέκδοση που έβγαλα σε περιορισμένα αριθμημένα αντίτυπα, το «Mousetrap». Ας ξεκινήσουμε με το πρώτο λοιπόν, το «Στη σκιά του Ολύμπου» είναι ιστορίες που άκουγα από παιδί στο χωριό μου αλλά και στην περιοχή που μεγάλωσα από τους παππούδες μου, τη μεγάλη νονά μου και ανθρώπους που οι περισσότεροι δεν είναι πια στη ζωή. Με απασχολούσε ότι αυτοί οι άνθρωποι μιας άλλης εποχής με το φευγιό τους θα «πάρουν» μαζί τους και τις ιστορίες τους. Το συζήτησα μαζί με τον εκδότη μου, του άρεσε ως ιδέα αλλά ήθελα εξ’ αρχής το σχέδιο να το κάνει ο Νίκος. Πίστευα ότι θα «έλεγε» καλύτερα την ιστορία από εμένα, γιατί κατά την ταπεινή μου γνώμη ο σχεδιαστής παίρνει ένα σενάριο και το αφηγείται και αυτός αναγεννημένο μέσα από τη δικιά του ματιά. Έχοντας πλέον στα χέρια μου το βιβλίο μπορώ να το πω με σιγουριά ότι ο Νίκος το σχεδίασε καλύτερα από ότι θα το είχα κάνει εγώ και θεωρώ ότι ήταν η καλύτερη επιλογή. Όσον αφορά την αυτοέκδοση τώρα. Θέλησα να κάνω μια ιστορία για ένα μικρό ποντίκι μέσα στον Μεγάλο Πόλεμο και καθώς τα ποντίκια δε μιλάνε είναι μία ιστορία χωρίς λόγια. Έτσι σε ένα βιβλιαράκι μικρό των 22 σελίδων δεν υπάρχει ούτε μία λέξη. Ήταν ένα στοίχημα και πείραμα ταυτόχρονα για μένα, τόσο σχεδιαστικά όσο και αφηγηματικά. Θέλω να πιστεύω ότι πέτυχε, θα περιμένω το feedback από τους αναγνώστες που θα το πάρουν. - Είναι ιστορίες με έμπνευση από τη λαογραφία και την παράδοση της Θεσσαλίας; Είναι ιστορίες από τα χωριά της Ελασσόνας, της επαρχίας του Νομού Λάρισας που είναι κυκλωμένη από τον Όλυμπο, τα Χάσια και τη Μελούνα. Είμαι από εκεί καθώς και η σύντροφός μου, που είναι και ο άνθρωπος με τον οποίο συζητάω και με βοηθάει περισσότερο από τον καθένα να αντλήσω έμπνευση. Η κάθε ιστορία είναι αυτοτελής και παίρνει το όνομα της από το χωριό στο οποίο διαδραματίζεται. Έτσι μία αφορά το χωριό μου, το Παλιόκαστρο, και μία άλλη την Καρυά που είναι ένα από τα χωριά καταγωγής της συντρόφου μου. - Γιατί επέλεξες να γράψεις τις ιστορίες του βιβλίου αλλά όχι να τις σχεδιάσεις; Για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι δεν προλαβαίνω να σχεδιάσω όλες τις ιστορίες που έχω μέσα μου και πραγματικά θέλω να τις βγάλω προς τα έξω. Έτσι έχω αποφασίσει να δίνω σενάρια σε άλλους και κάποια βρίσκονται ήδη στο δρόμο. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι θεώρησα ότι ο Νίκος Σταυριανός θα έλεγε την ιστορία καλύτερα από εμένα. Κάποιες ιστορίες διαλέγουν το σχέδιο τους και κάποιες φορές το σχέδιο διαλέγει τις ιστορίες. Ο σχεδιαστής δεν είναι εκτελεστικό όργανο του σεναριογράφου, σαφώς θα υπάρξουν κάποιες οδηγίες και γραμμές αλλά ως εκεί. Το σενάριο όταν θα φύγει από τα χέρια σου παίρνει σάρκα και οστά από τον σχεδιαστή. Τουλάχιστον, εγώ πατώντας και στις δύο «βάρκες» το βλέπω έτσι. - Πηγαίνοντας πίσω, πότε άρχισες να σχεδιάζεις κόμικς και πώς εξελίχθηκε αυτό στη συνέχεια; Έμαθα να διαβάζω μέσα από τα κόμικς, πολύ μικρός μαζί με τον δίδυμο αδερφό μου. Μαζί ξεκινήσαμε να σκιτσάρουμε και να προσπαθούμε να κάνουμε τα δικά μας κόμικς σε παλιά σημειωματάρια. Δεν σταμάτησα να διαβάζω κόμικς ποτέ στη ζωή μου και πάντα σχεδίαζα. Δούλευα για χρόνια στην εστίαση και σε μπαρ, οπότε τα πρωινά μου και τα μεσημέρια μου ήταν ελεύθερα. Κάπως έτσι έβρισκα χρόνο και σχεδίαζα. Κάποια στιγμή το 2008 μετακόμισα στη Θεσσαλονίκη και βρέθηκα στη σχολή COMINK του Βαγγέλη Ματζίρη για ένα χρόνο. Αυτό με βοήθησε πολύ και με έφερε σε επαφή με την ελληνική σκηνή. Για να μη μακρηγορώ, 10 χρόνια αργότερα, το 2018, εκδόθηκε το πρώτο βιβλίο του 1800. - Η πρώτη σου μεγάλη δουλειά ήταν το «1800». Τι σου άφησε αυτή η δουλειά; Ολοκληρώθηκε ο κύκλος ή να περιμένουμε κάποια συνέχεια στο μέλλον; Το «1800» δεν ήταν η πρώτη μου μεγάλη δουλειά... ήταν η πρώτη μου δουλειά. Πριν από αυτό δεν είχα ξαναεκδώσει τίποτα και δεν με ήξερε κανένας. Και χρωστάω πολλά στον Λευτέρη Σταυριανό της Jemma Press που ήταν αρκετά τρελός για να ποντάρει πάνω μου. Πήγα με το πρώτο βιβλίο ολοκληρωμένο και τίποτα άλλο, του είπα θέλω να κάνω άλλα πέντε για να ολοκληρωθεί η ιστορία και αυτός είπε απλά «Nαι! Θα το βγάλω» και έτσι ξεκίνησε. Το «1800» μου άλλαξε τη ζωή. Από σερβιτόρος (και δε το λέω καθόλου υποτιμητικά, ήταν η δουλειά μου για 17 χρόνια και μου άρεσε πραγματικά) έγινα δημιουργός κόμικς. Γνώρισα πολλούς ανθρώπους που δεν θα μπορούσα να γνωρίσω αλλιώς και έκανα καινούριες φιλίες. Ο πρώτος κύκλος του «1800» ολοκληρώθηκε και φυσικά και θα συνεχίσει με νέο άλμπουμ του 2ου κύκλου. Τον χειμώνα λοιπόν θα κυκλοφορήσει το έβδομο βιβλίο του «1800». - Ποια ήταν η έμπνευση για τη δημιουργία του «1800»; Έκανες κάποιου είδους έρευνα για το σενάριο, ιστορικά γεγονότα, τις ενδυμασίες της εποχής; Η έμπνευση ήρθε από την αγάπη μου για την ιστορία. Καθώς και από την κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα το 2012-14. Με πείραζε που ότι πιο σιχαμένο και δειλό είχε καπηλευτεί τα σύμβολα και τους αγώνες του λαού μας, που είχαμε φτάσει στο σημείο αυτός που ενδιαφέρεται για την ιστορία της πατρίδας του και μελετάει την παράδοση να ταυτίζεται με το φασίστα. Θεωρώ ότι τόσο η ιστορία μας όσο και η παράδοση είναι τόσο γοητευτικές που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από ιστορίες π.χ. με Βίκινγκς, με ιππότες ή καουμπόηδες. Και σαφώς πρέπει να τις δούμε καθαρά, χωρίς εθνικιστικές και μισαλλόδοξες παρωπίδες. Όσον αφορά την έρευνα, από το 2013 έως και σήμερα συνεχίζω χωρίς να έχω σταματήσει. Έχω διαβάσει την βιβλιογραφία που παραθέτω σε κάθε άλμπουμ του «1800», και συνεχίζω προσπαθώντας κάθε φορά να διασταυρώσω πηγές για να είμαι όσο το δυνατό πιο ακριβής, γιατί αντικειμενικός στην ιστορία δεν υπάρχει. Τα γεγονότα είναι αδιαμφισβήτητα αλλά η ερμηνεία τους είναι κάτι καθαρά υποκειμενικό. Π.χ. όταν ένας ακροδεξιός ιστορικός βλέπει την «άλωση» της Τριπολιτσάς σαν μεγάλο επίτευγμα εγώ βλέπω μία, αν και αναγκαία, σφαγή αμάχων γυναικόπαιδων. - Μέσα από το «1800» ανακάλυψες – και ανέδειξες – στοιχεία από την αθέατη πλευρά της ιστορίας. Τι σου έκανε μεγάλη εντύπωση και δεν έχει γραφτεί στα σχολικά βιβλία; Θα μπορούσα να μιλάω με τις ώρες, αλλά ας πω ένα στοιχείο που όντως με συγκλόνισε. Το πως αυτός ο τόπος υπήρξε σταυροδρόμι πολιτισμών και δεχόταν και αφομοίωνε πολιτισμούς και εξελισσόταν πάντα σε κάτι καλύτερο, πάντα προς τα μπροστά, όχι πάντα δίκαια ούτε χωρίς πισωγυρίσματα, αλλά προχωρούσε αφομοιώνοντας και συμπεριλαμβάνοντας το νέο και διαφορετικό. Χωρίς κέντρα «φιλοξενίας» στα νησιά και περιπολίες στις θάλασσες που εξαφανίζουν φουκαράδες. - Υπάρχει κάποιο βιβλίο που διάβασες τελευταία, ακόμα και αν δεν είναι κόμικς, και σου έκανε εντύπωση; Σε ενδιαφέρει το κομμάτι της ιστορίας και της λαογραφίας; Το 2021 η σύντροφός μου και εγώ δώσαμε πανελλήνιες εξετάσεις ξανά μετά από 20 χρόνια, και πλέον είμαστε περήφανοι φοιτητές του τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Βόλο. Νομίζω ότι από αυτό μπορείτε να καταλάβετε πόσο με ενδιαφέρει η ιστορία και η λαογραφία, και η συγκεκριμένη σχολή προσφέρει πολλές δυνατότητες για ουσιαστική εμβάθυνση στο αντικείμενο. Όσον αφορά το βιβλίο που διάβασα τελευταία, πριν από μια βδομάδα τελείωσα το «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος» του Πρίμο Λέβι και πριν από αυτό είχα διαβάσει στα πλαίσια της εξεταστικής το «Οι Ρίζες της Ναζιστικής Βίας» του Έντσο Τραβέρσο. Η αίσθηση φρίκης που μου αφήσαν και τα δύο βιβλία με κάναν να πάρω μία απόφαση, ως άνθρωπος, ως πατέρας, ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ. Και το σχετικό link...

Ο αποκλεισμός ενός νεαρού καλλιτέχνη από το Artists Alley του Comicdom Con Athens 2023 προκάλεσε σεισμό αντιδράσεων. Έργα του Κωνσταντίνου Παππά «Υπέπεσε στην αντίληψή μας ότι έργα δημιουργού που συμμετέχει στον τομέα αυτοεκδόσεων – Artists Alley του φετινού Comicdom CON Athens είναι φορείς ιδεών που δεν συνάδουν με τις αρχές της διοργάνωσης και ξεφεύγουν από το πλαίσιο της ιστορικής αναφοράς γεγονότων, όπως είχε αφήσει να εννοηθεί από το δείγμα του έργου που έστειλε, προκειμένου να κριθεί για τη συμμετοχή του. Ως εκ τούτου η διοργάνωση ανακαλεί τη θέση του εν λόγω καλλιτέχνη στο Artists Alley […]». Αυτή είναι η ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε στη σελίδα της διοργάνωσης στο Facebook, ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου. Το πρωτοσέλιδο της «Εστίας» Από τη μία, καλλιτέχνες και φίλοι των κόμικς έσπευσαν να στηρίξουν την απόφαση των διοργανωτών με θέρμη και έντονο συναισθηματισμό. Από την άλλη, θαυμαστές του επίμαχου καλλιτέχνη αλλά κυρίως, των απόψεων που ασπάζεται ο ίδιος και τα μέσα με τα οποία συνεργάζεται, επιτέθηκαν συντονισμένα στην εκδήλωση και στους υποστηρικτές της, φτάνοντας στο σημείο να στοχοποιούν προσωπικά με υβριστικούς χαρακτηρισμούς δημιουργούς κόμικς όπως ο Τάσος Μαραγκός (Tasmar), γνωστός για την έντονα αντιφασιστική δουλειά του. Σύντομα οι ύβρεις μετατράπηκαν σε χυδαίες υπόνοιες και απειλές πάσης φύσεως, τόσο έναντι των διοργανωτών όσο και συνεργαζόμενων καλλιτεχνών, οι οποίοι εύλογα επιφυλάσσονται για τις περαιτέρω ενέργειές τους. Το ζήτημα της απομάκρυνσης του δημιουργού από το φεστιβάλ έφτασε να γίνει πρωτοσέλιδο μέχρι και στην εφημερίδα «Εστία», με τον πηχυαίο τίτλο «Ούτε στα κόμικς δεν αντέχουν την ελληνική σημαία», ενώ το θέμα απασχόλησε και άλλα έντυπα και ραδιοφωνικά μέσα τα οποία πρόσκεινται στη Δεξιά, όπως η «Ελεύθερη Ώρα» και τα «Παραπολιτικά». Προσπερνώντας τη γραφικότητα και τη σκόπιμη διαστρέβλωση του ζητήματος, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως το συγκεκριμένο περιστατικό στάθηκε αφορμή για μια ιδεολογική αντιπαράθεση, στην οποία οι αντίπαλοι δεν ήταν απαραίτητα οι ίδιοι για τον καθένα που συμμετείχε σε αυτή: άλλοι κατήγγειλαν τον φασισμό και άλλοι την «ιδεολογική ηγεμονία» της Αριστεράς στην Τέχνη, άλλοι μίλησαν για Χρυσή Αυγή και ναζί και άλλοι για τη νέα τάξη πραγμάτων, άλλοι αναφέρθηκαν σε λογοκρισία και άλλοι στο παράδοξο της ανοχής, άλλοι επεσήμαναν την ελευθερία της αγοράς του ιδιωτικού κεφαλαίου και άλλοι την υποχρέωση λογοδοσίας που συνεπάγεται μια κρατική επιχορήγηση. Πριν επιχειρήσει κανείς να αναζητήσει το σωστό και το λάθος, θα πρέπει πρώτα να σιγουρευτεί ότι συμμετέχει στην ίδια συζήτηση με τους υπόλοιπους. Ο Κωνσταντίνος Παππάς δεν απεβλήθη από τη συμμετοχή του στον χώρο των αυτοεκδόσεων επειδή «ζωγράφιζε την ελληνική σημαία». Με απάντησή τους στα κοινωνικά δίκτυα άλλωστε, οι διοργανωτές του Comicdom Con Athens ανέδειξαν τον πλούσιο αριθμό εκδόσεων κόμικς τα οποία προσεγγίζουν την ιστορική μνήμη με σοβαρότητα, ακρίβεια και τεκμηρίωση. Η απομάκρυνση του εν λόγω καλλιτέχνη οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην επιλογή του να εξωραΐσει εφιαλτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ιστορίας με σαφείς εθνικιστικές αναφορές, όπως φέρ’ ειπείν τον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά ή τον Γεώργιο Γρίβα τον Διγενή. Ακόμα, στο έργο του κανείς εντοπίζει συνθήματα αλυτρωτικού χαρακτήρα, όπως το «Θα ξαναγυρίσουμε να την λειτουργήσουμε!» με φόντο την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, ή αφίσες αφιερωμένες στην ΕΟΚΑ. Ενδεχομένως όλα αυτά να είχαν απλά αποφευχθεί αν η αρμόδια επιτροπή της διοργάνωσης είχε ελέγξει ενδελεχώς τις συμμετοχές μεταξύ των οποίων κλήθηκε να επιλέξει, ή αν είχε ενημερώσει εγκαίρως τον αιτούντα για την ανάκληση της αρχικής έγκρισης, εφόσον το αρχικό δείγμα ήταν παραπλανητικό. Το γεγονός παραμένει ότι η κάθε διοργάνωση δικαιούται και υποχρεούται να θέτει σαφή όρια στα χαρακτηριστικά της. Δεν απαγόρευσε κανείς την ελεύθερη κυκλοφορία των έργων του οποιουδήποτε δημιουργού επειδή δεν του διέθεσε τον χώρο να τα εκθέσει στο φεστιβάλ που διοργανώνει – με αυτήν την έννοια, οι μομφές περί λογοκρισίας είναι κενές νοήματος. Υπήρξε μάλιστα η μέριμνα να μην ονοματίζεται ο καλλιτέχνης στην ανακοίνωση των διοργανωτών, προστατεύοντάς τον από τυχόν στιγματισμό. Τελικά όμως φαίνεται να τον αναζήτησε ο ίδιος. Αυτό υποδεικνύουν όχι μόνο οι διαστάσεις που έλαβε το ζήτημα, σε σημείο κάποια στιγμή να φιγουράρει στην κορυφή των trends στο Twitter το hashtag #μετονΚωνσταντίνοΠαππά, αλλά κυρίως η δημοσιότητα που έκτοτε ο ίδιος απολαμβάνει με προθυμία από συγγενείς ιδεολογικά χώρους στους οποίους δίνει συνεντεύξεις κατά ριπάς και η αμέριστη συμπαράσταση από αμφιλεγόμενες προσωπικότητες, όπως μεταξύ άλλων και ο Κωνσταντίνος Μπογδάνος και λοιποί ομοϊδεάτες του, επώνυμοι ή ανώνυμοι. Η ζέση με την οποία αποδέχεται την υποστήριξη… απ’ όπου κι αν προέρχεται, αποτυπώνεται γλαφυρά στην ακόλουθη φράση που ακούστηκε σε πρόσφατη διαδικτυακή συνέντευξή του στο YouTube κανάλι Simple Man: «Κοιμήθηκα σκιτσογράφος, ξύπνησα σύμβολο». Το Καρέ Καρέ επεδίωξε την επικοινωνία για λόγους δεοντολογίας με τον ίδιο μέσω του λογαριασμού που διατηρεί στο κοινωνικό μέσο Instagram για την πληρέστερη καταγραφή της πλευράς κάθε εμπλεκόμενου μέρους, ωστόσο μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν υπήρξε ανταπόκριση. Και το σχετικό link...

Ο ρόλος του σκιτσογράφου στη δικαστική αίθουσα και η πολύτιμη συνεισφορά του στην κάλυψη πολύκροτων δικών, ειδικά όταν τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα έχουν αποκλειστεί, είναι το θέμα ενός από τα πιο ενδιαφέροντα πάνελ του 27ου ComicDom Con (Τεχνόπολη 12-14/5). Πόσο βοηθά το κοινό η σκιτσογράφηση των πρωταγωνιστών μιας δίκης; Ποιες δίκες στην Ελλάδα «σκιτσαρίστηκαν» περισσότερο; Τι δυνατότητες έχει ο καλλιτέχνης να εκφραστεί δημιουργικά και ταυτόχρονα να αποτυπώσει πιστά χαρακτήρες και στιγμιότυπα με δεδομένα τα στενά περιθώρια που του δίνονται μέσα σε μια δικαστική αίθουσα; Υπάρχουν κόμικ εκδόσεις σχετικές με το σκιτσορεπορτάζ και πώς προσδιορίζεται η σχέση του με την ποπ κουλτούρα; Αυτά τα ερωτήματα απηύθυνα στους συντελεστές του πάνελ «Δικαιοσύνη στην πένα – Η τέχνη του σκιτσορεπορτάζ» (στην Αθηνά Κακλαμάνη, δικηγόρο και συντάκτρια του «Smassing Culture», τον Τάσο Θεοφίλου από τις εκδόσεις Red ‘n’ Noir, τον σκιτσογράφο John Antono και τη δημοσιογράφο Ελευθερία Κουμάντου, με τον Πάνο Παπαγεωργίου της ComicDom Team στον συντονισμό) και ιδού κάποιες απαντήσεις που πρόλαβα να σταχυολογήσω λίγο προτού ανοίξει πανηγυρικά στην Τεχνόπολη η αυλαία του φετινού 27ου Comicdom Con. «Ο σκιτσογράφος μιας δίκης οφείλει να κινείται στα όρια που υπάρχουν και για τον δημοσιογράφο, συγκεκριμένα να σέβεται το τεκμήριο της αθωότητας του κατηγορουμένου και να μην προσβάλλει την προσωπικότητά του. Έχουμε, για παράδειγμα, νομολογιακό προηγούμενο κατά το οποίο μια καρικατούρα σχετικά με μια δημόσια σύμβαση στα όρια της νομιμότητας απεικόνιζε μια δικαστή στα χέρια ενός δημάρχου, με λεφτά στην τσέπη. Η δικαστής ήταν παντρεμένη και κατά τη γνώμη της άφηνε στον αναγνώστη την εντύπωση ότι είχε παράνομη ερωτική σχέση με τον δήμαρχο. Στο πρωτόβαθμο δικαστήριο ο σκιτσογράφος καταδικάστηκε, κάτι που ανατράπηκε στον δεύτερο βαθμό μετά την άσκηση έφεσης, καθώς το δικαστήριο έκρινε ότι παραβιαζόταν η ελευθερία της έκφρασής του. Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Είναι έπειτα γεγονός ότι η καλλιτεχνική φύση του δικαστικού σκιτσορεπορτάζ το κάνει να αποκτά τα δικά του φτερά, ξεφεύγοντας από τις δημοσιογραφικές τυπικότητες», θα πει η δικηγόρος Αθηνά Κακλαμάνη. Αθηνά Κακλαμάνη, δικηγόρος και συντάκτρια του «Smassing Culture» «Η σκιτσογράφηση μιας δίκης καλύπτεται και εξυπηρετεί το άρθρο 93 του Συντάγματος, το οποίο καθιστά τη δημοσιότητα θεμελιώδη αρχή της δίκης μέσα από τον δημόσιο χαρακτήρα των συνεδριάσεων και τη δημόσια απαγγελία των δικαστικών αποφάσεων, έτσι ώστε το έργο της δικαστικής εξουσίας να ελέγχεται από τον κυρίαρχο λαό. Πρόκειται για τη λεγόμενη άμεση δημοσιότητα ή “λαϊκή δημοσιότητα”, δηλαδή τη δυνατότητα, όποιος το επιθυμεί, να παρακολουθήσει από κοντά την εξέλιξη της διαδικασίας με τις δικές του αισθήσεις, μέσα από την αυτούσια παρουσία στο ακροατήριο. Παράλληλα, γίνεται λόγος και για την έμμεση δημοσιότητα, δηλαδή τη δημοσιογραφική κάλυψη των δικών. Στην ελληνική περίπτωση εφαρμόζεται μια ενδιάμεση άποψη, σύμφωνα με την οποία η δημοσιότητα καλύπτει τα έντυπα μέσα, ενώ αποκλείει τα ηλεκτρονικά, δηλαδή τη μετάδοση της δίκης από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, καθώς και την κινηματογράφηση ή τη μαγνητοσκόπησή της. Αυτό ακριβώς το κενό έρχεται και καλύπτει το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ, το οποίο αφενός δίνει τη δυνατότητα στον απλό πολίτη να αποκτήσει μέσω αυτού εικόνα μιας δίκης χωρίς να είναι ο ίδιος παρών, αφετέρου καταφέρνει να αποτυπώσει το κλίμα της, βοηθώντας και τους ίδιους τους δημοσιογράφους στο έργο τους». «Ο λόγος που αυτή η μορφή δημοσιογραφικής τέχνης ή καλλιτεχνικής δημοσιογραφίας αναπτύχθηκε είναι η κατά περιόδους και περιπτώσεις απαγόρευση λήψης φωτογραφιών εντός των δικαστικών αιθουσών. Παρά το κενό που αναμφισβήτητα καλύπτει ο σκιτσογράφος, μεταφέροντας με το πενάκι του σκηνές από την εξέλιξη μιας δίκης, δεν θεωρώ ότι υποκαθιστά τη δουλειά του φωτογράφου. Ακόμα όμως και όταν επιτρέπεται η φωτογραφική κάλυψη, το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ διατηρεί μια αυτοτελή δημοσιογραφική και καλλιτεχνική αξία. Τάσος Θεοφίλου, εκδόσεις Red ‘n’ Noir Από τις δικαστικές υποθέσεις που είχαν αξιόλογη σκιτσογραφική κάλυψη είναι σίγουρα το πρωτόδικο της Χ.Α. (Απρίλης 2015 – Οκτώβρης 2020) και η εκδίκαση της επίθεσης με βιτριόλι εναντίον της Ιωάννας Παλιοσπύρου (Σεπτέμβρης 2021), όπου ο John Antono διέσωσε με το πενάκι του στιγμιότυπα από τη διαδικασία. Ο συγκεκριμένος δημιουργός ήταν και ο πρώτος που κάλυψε σκιτσογραφικά τη δίκη για τον φονικό ξυλοδαρμό του Ζακ Κωστόπουλου/της Zackie Oh. Ακολούθησαν οι Kanellos Cob, Chrispy Shift, Παναγιώτης Μητσομπόνος και Αλεξία Οθωναίου», λέει ο Τάσος Θεοφίλου. «Η περίοδος του Μεσοπολέμου παρουσιάζει αξιόλογη ποσοτική και ποιοτική παραγωγή, παρότι δεν απαγορευόταν η λήψη φωτογραφιών στις δικαστικές αίθουσες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα πλούσια από κάθε άποψη ρεπορτάζ από τη δίκη των Φούλας Αθανασοπούλου και Αρτέμιδας Κάστρου (Φλεβάρης – Μάρτης 1932), κατηγορούμενες για τη δολοφονία και τον τεμαχισμό του εργολάβου Μίμη Αθανασόπουλου, που αποτέλεσε μία από τις πιο πολύκροτες υποθέσεις της ελληνικής δικαστικής ιστορίας συνολικά. Υπάρχουν πολύ σημαντικές ιστορικές υποθέσεις των οποίων στιγμιότυπα διασώζονται αποκλειστικά χάρη στο δικαστικό σκιτσορεπορτάζ, όπως η Δίκη των Εξ (Οκτώβριος – Νοέμβριος 1922), η δίκη των κομμουνιστών φαντάρων του Ουλαμού Καλπακίου (Γενάρης 1931) και οι δυο δίκες για την αιματηρή Ληστεία της Πέτρας (φθινόπωρο 1927 και φθινόπωρο 1929)», συνεχίζει κάνοντας μια ενδιαφέρουσα ιστορική αναδρομή. John Antono, σκιτσογράφος «Το σκίτσο είναι από μόνο του μια ολόκληρη τέχνη. Στην περίπτωση της καταγραφής μιας δικαστικής διαδικασίας, η καλλιτεχνική απεικόνιση συμβαδίζει με ένα είδος ρεπορτάζ. Ειδικά σε περιπτώσεις δικών με μεγάλο κοινωνικό ενδιαφέρον, που για διάφορους λόγους δεν επιτρέπεται η φωτογραφική τους κάλυψη, τα σκίτσα υποκαθιστούν αυτή την ανάγκη, βοηθώντας το κοινό να έχει μια εικόνα μέσα από τη δικαστική αίθουσα, διαμεσολαβημένη από την καλλιτεχνική οπτική του σκιτσογράφου. Μήπως όμως και οι φωτογραφίες δεν έχουν ένα καλλιτεχνικό “φίλτρo”; Θεωρώ ότι το σκιτσορεπορτάζ και το φωτορεπορτάζ έχουν αρκετές ομοιότητες ως προς το αισθητικό κριτήριο. Το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ τώρα, δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Απαιτεί καταρχάς στοιχειώδεις γνώσεις των διαδικασιών μέσα σε μια αίθουσα: ποιος είναι ο εισαγγελέας, ποιοι οι ένορκοι, πού κάθονται οι συνήγοροι υπεράσπισης και πού οι συνήγοροι κατηγορίας, τι διαμείβεται και τι είναι σημαντικό να καταγραφεί με το πενάκι. Οι συνθήκες δεν είναι πάντα ιδανικές: περιορισμένος χώρος, περίεργα βλέμματα, στενά χρονικά πλαίσια. Υπάρχουν επίσης τα απρόοπτα, οι εντάσεις, οι θεατρινισμοί και πρέπει να είσαι σε διαρκή εγρήγορση για να τα καταγράψεις», λέει ο John Antono. «Παρότι φαινομενικά ο σκιτσογράφος των δικών δεν θεωρείται δημοσιογράφος, η δουλειά του είναι εξίσου δημοσιογραφική. Πρόκειται για καταγραφή οπτικών πληροφοριών. Για μένα όμως, πιο σημαντική είναι η μελλοντική αξία αυτών των σκίτσων ως ιστορικών τεκμηρίων. Για να παραφράσω το κλισέ, μια εικόνα τεκμηριώνει χίλιες λέξεις. Η επικαιρότητα κυλάει και ξεχνιέται σε λίγες μέρες ή και ώρες, χωρίς να εκτιμήσουμε τη σημασία κάποιων γεγονότων στις πραγματικές τους διαστάσεις. Ύστερα όμως από πολλές δεκαετίες τα σκίτσα μεγάλων δικών μπορεί να αξιοποιηθούν ως πρωτογενείς ιστορικές πηγές», συμπληρώνει. Το εξώφυλλο της συλλογής «Βλέπουμε με τα χέρια τους» Υπάρχουν άραγε ή προγραμματίζονται εκδόσεις με τέτοιο περιεχόμενο; «Ως Red 'n’ Noir θεωρήσαμε σκόπιμο να διασωθεί το υλικό από τη σκιτσογραφική κάλυψη της δίκης για τον φονικό ξυλοδαρμό της Zackie Oh/του Ζακ Κωστόπουλου. Έτσι, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ και του ZackieOh Justice Watch εκδώσαμε τη συλλογή “Βλέπουμε με τα χέρια τους: Το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ της δίκης για τον φονικό ξυλοδαρμό της/του Zackie Oh/Ζακ Κωστόπουλου”, στην οποία περιλαμβάνονται σκίτσα των John Antono, Kanellos Cob, Chrispy Shift, Παναγιώτη Μητσομπόνου και Αλεξίας Οθωναίου. Τα έσοδα θα διατεθούν για την οικονομική ενίσχυση του δικαστικού αγώνα της οικογένειας. Το εξώφυλλο της συλλογής «Η φονική τριάς» Εκδώσαμε επίσης τη συλλογή “Η φονική τριάς”. Πρόκειται για το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ του Εγκλήματος στου Χαροκόπου (1932) και περιλαμβάνει 129 (κυρίως ανυπόγραφα) σκίτσα από συνολικά έξι εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας της εποχής (Βραδυνή, Ελεύθερος Άνθρωπος, Ελληνική, Ακρόπολις, Πατρίς, Εσπερινή). Υπό έκδοση είναι και η συλλογή 110 σκίτσων από τη Δίκη των Εξ του ’22 από τις εφημερίδες Έθνος, Εμπρός, Εσπερινή, Πατρίς και Πολιτεία», θα πει ολοκληρώνοντας ο Τάσος Θεοφίλου. Το πάνελ «Δικαιοσύνη στην πένα – Η τέχνη του σκιτσορεπορτάζ» θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 13/5, 18:40-20:00 στο Innovathens της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων. Και το σχετικό link...

Το ελληνικό queer comic έχει την τιμητική του στο φετινό 17ο ComicDom Con που φιλοξενείται στην Τεχνόπολη το τριήμερο 12-14/5, και υπάρχουν καλοί λόγοι γι’ αυτό. Ρωτούσε για την Ποιότητα, Δημήτρης Αναστασίου Τα πρώτα queer κόμικ που θυμάμαι, αντιγραφές από ξένα έντυπα κυρίως αλλά και εγχώριες απόπειρες – ανάμεσά τους δουλειές των κορυφαίων Ralf König και Tom of Finland αλλά και του «δικού μας» Δημήτρη Παπαϊωάννου – τα είχα πετύχει αρχές της δεκαετίας του '80 σε περιοδικά όπως το «Αμφί» και η «Βαβέλ». Σε εποχές κιόλας που οι queer εικόνες και αναφορές σπάνιζαν τόσο στον δημόσιο λόγο όσο και στις τέχνες και τα γράμματα, τέτοια κόμικς ήταν παραπάνω από ευπρόσδεκτα στο ατομικό και στο συλλογικό φαντασιακό των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων και ειδικά των νέων, οι οποίοι όντες περισσότερο εξοικειωμένοι με αυτήν τη γλώσσα, μπορούσαν για παράδειγμα να υποψιαστούν ότι η σχέση του Μπάτμαν με τον Ρόμπιν στο πασίγνωστο κόμικ της Marvel ήταν ενδεχομένως κάτι παραπάνω από φιλική, πολύ προτού κυκλοφορήσει η «επίσημη» queer εκδοχή της! «Δυνάμει queer» θα χαρακτήριζε κανείς και την αισθητική κάποιων σκίτσων σε εκλαϊκευμένα βιβλία ιστορίας, μυθολογίας όπως και σε κλασικά εικονογραφημένα. Χρειάστηκε όμως να περάσουν αρκετά χρόνια ώστε το queer κόμικ να καθιερωθεί, να αναδείξει σημαντικούς δημιουργούς που δεν φοβούνται να πουν και να σχεδιάσουν τα πράγματα με το όνομά τους, είτε μιλάμε για βιβλία, περιοδικά, άλμπουμ και κάθε λογής έντυπα είτε για ιντερνετικούς ιστότοπους, φανζίν και αυτοεκδόσεις. Και όπως συνέβη αντίστοιχα στο εξωτερικό, ήταν ο εναλλακτικός underground χώρος αυτός στον οποίο καταρχάς ευδοκίμησε, προτού ακόμα διαχυθεί στο mainstream. Επιπλέον το κόμικ ήταν και παραμένει ένα εκφραστικό μέσο συγκριτικά ανέξοδο, εύκολα προσβάσιμο και το κυριότερο αλογόκριτο, γνωρίσματα που του επιτρέπουν να αναπτυχθεί ακόμα και σε αντίξοα περιβάλλοντα. Μια ενδιαφέρουσα ιστορική αναδρομή στην ιστορία του είδους από τη δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα με επίκεντρο τις ΗΠΑ αποτυπώνεται στο ντοκιμαντέρ της Βίβιαν Κλέιμαν, «No straight lines – The rise of queer comics» (2021). Leader, Δημήτρης Γαβαλάς «Οι μεγάλες εταιρείες όπως η Marvel και η DC υπήρξαν για δεκαετίες το λιγότερο επιφυλακτικές με οτιδήποτε παρέπεμπε σε ΛΟΑΤΚΙ+, βλέπουμε όμως ότι και αυτές πλέον, ειδικά η πρώτη, σπεύδουν να καβαλήσουν το “κύμα της εγρήγορσης” και να το εκμεταλλευτούν εμπορικά», λέει ο Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου. «“Κωδικοποιημένοι” queer χαρακτήρες υπήρχαν ανέκαθεν ακόμα και σε εμπορικά κόμικ όπως οι “X-Men” της Marvel, απλώς παλιότερα δεν επιτρεπόταν να το πούμε ή να τους χαρακτηρίσουμε έτσι… πλέον όμως το ομολογούν οι ίδιοι οι δημιουργοί τους!», συμπληρώνει ο Μανώλης Βαμβούνης. Ο λόγος για τους δύο επιμελητές της έκθεσης «LGBT Art – Η άνθηση της εγχώριας queer εικονογράφησης», μίας από τις τέσσερις επιμέρους ενότητες του φετινού ComicDom Con. Σε αυτήν παρουσιάζονται δεκατέσσερις εικονογράφοι που είτε αυτοπροσδιορίζονται ως queer είτε δηλώνουν σύμμαχοι της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και κλήθηκαν «να μιλήσουν μέσα από τα έργα τους για την αγάπη, τη σεξουαλικότητα, την αποδοχή και την υποκειμενικότητα της ταυτότητας». Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που queer καλλιτέχνες δίνουν το «παρών» στο εν λόγω φεστιβάλ, φέτος όμως έχουν κανονικά την τιμητική τους. «Με χαροποιεί πολύ η εξέλιξη της ελληνικής queer κόμικ σκηνής και των εκπροσώπων της, οι οποίοι ξεδιπλώνουν πια περισσότερο ελεύθερα το ταλέντο τους, βρίσκουν το κοινό τους, αναγνωρίζονται ευρύτερα και προχωρούν σε εκδόσεις πιο “glam”, πιο επαγγελματικές», λέει ο Μανώλης. «Η ελληνική κόμικ σκηνή δεν ήταν πάντοτε ο ορισμός του “gay friendly”. Χάρη όμως και στις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις που μεσολάβησαν άλλαξε αισθητά τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα και οι queer δημιουργοί να νιώσουν ότι κινούνται σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον. Αυτό είχε αποτέλεσμα να απελευθερωθούν και οι θεματικές τους. Ένα άλλο στοιχείο που εντυπωσιάζει είναι η μεγάλη ποικιλία τεχνοτροπιών, την οποία προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε και στην έκθεση», καταλήγουν οι δύο επιμελητές οι οποίοι φιλοδοξούν να παρουσιαστεί η σκηνή και σε άλλα φεστιβάλ στην περιφέρεια, ενώ στο σκεπτικό τους είναι και μια έκθεση πάνω στην ιστορία του ελληνικού queer κόμικ. Wumaan – Φτιάξτε το δικό σας κοριτσάκι, Harry Saxon Οι Δημήτρης Αναστασίου, Δημήτρης Γαβαλάς, Ντέννις Γιατράς, Έλενα Γώγου, Μιχάλης Διαλυνάς, Αύγουστος Κανάκης, Δημήτρης Κάσδαγλης, Θεμιστοκλής Λιονέτης, Σμαράγδα Μάγκου, Σιαδώρα Παπαθεοδώρου, Αριάδνη Τζουνάκου, Degphilip, Harry Saxon και Steve Stivaktis είναι οι κομίστες που συμμετέχουν στην έκθεση είτε ως εκπρόσωποι είτε ως αλληλέγγυοι σε μια σκηνή η οποία τα τελευταία χρόνια γνωρίζει πράγματι μεγάλη άνθηση: οι λατρεμένα ανατρεπτικές «Μαλάκα, Λεσβίες!» της Σμαρ-άγδας, το πρώτο εγχώριο «in-yer-face» queer κόμικ άλμπουμ, η ξεκαρδιστική «Σπαζοραχούλα» του Steve, ο οποίος ανέλαβε και το animation στο ντοκιμαντέρ του Σήφη Βαρδάκη «ΑΚΟΕ-Αμφί: Η ιστορία μιας επανάστασης» (2023), το καλοφτιαγμένο – και διόλου πληκτικό! – φανζίν «Πλήττω» του Δ. Γαβαλά, το εξαιρετικό «Wynd Book» των βραβευμένων από την GLAAD Μιχάλη Διαλυνά – James Tynion IV που κάνει διεθνή καριέρα (ο Διαλυνάς συμμετέχει στην έκθεση και με μια εικονογράφηση queer χαρακτήρων), το υπέροχο «When I was me» της Αριάδνης και οι ιστορίες των δύο νεαρών queer «υπερηρώων» στο «Equidistance» των Α. Κανάκη – Ντ. Γιατρά συγκαταλέγονται στα «διαμαντάκια» μιας σκηνής που φαίνεται να έχει πολύ μέλλον. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στο «Τσοντοκόμικ 2», όπου γυναίκες και queer καλλιτέχνιδες επιχειρούν τη δική τους προσέγγιση σε ένα θεωρούμενο ως κατεξοχήν «ανδρικό» σπορ, το πορνό. Embrace, Degphilip Αξιοσημείωτη είναι εξάλλου η συμπεριληπτικότητα αναφορικά τόσο με τους ποικίλους ερωτικούς προσανατολισμούς, τις εκφράσεις και ταυτότητες φύλου των queer δημιουργών που λαμβάνουν μέρος στο φεστιβάλ όσο και με την πλούσια θεματολογία τους, που ξεκινά από τον ομοερωτισμό και την αμφισβήτηση των έμφυλων δίπολων και στερεοτύπων και φτάνει μέχρι την επιστημονική φαντασία, με κοινά γνωρίσματα την ελευθερόφρονα, ακτιβιστική διάθεση και το καυστικό χιούμορ. Το 17ο Comicdom Con Athens θα πραγματοποιηθεί στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων την Παρασκευή 12, το Σάββατο 13 & την Κυριακή 14 Μαΐου 2023, με ελεύθερη είσοδο. Και το σχετικό link...

Λίγες ώρες πριν την έναρξη του Comicdom CON Athens 2023, μια απολαυστική συνέντευξη με τον δημιουργό του "Μυστήρια Πράγματα" γύρω από την 9η τέχνη, τον Αστερίξ, τον Ισοβίτη του Αρκά, το Βαβέλ, το Netflix, τις ταινίες τρόμου, το θέατρο, το ραδιόφωνο, τη μαγεία του κινηματογράφου και πολλά άλλα. Με τον Θανάση Πετρόπουλο, ηθοποιό, δημιουργό comics και ραδιοφωνικό παραγωγό μεταξύ άλλων, βρεθήκαμε ένα απόγευμα στα Εξάρχεια για να μιλήσουμε για τη νέα του δουλειά «Μυστήρια Πράματα – Σκυλιά Μαύρα», η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Jemma Press. Αρκετές μπύρες αργότερα η κουβέντα πήγε στον Αρκά, στον Goscinny, στο Jaws, στον John Carpenter, στην Comicdom, στο Netflix, στη μέθοδο του Stanislavski, στα φοιτητικά χρόνια, στους κινηματογράφους Άστορ και Ιντεάλ, στην ελληνική σκηνή comics και φυσικά στον Simon Pegg. Αρχίζοντας απολύτως αναμενόμενα λοιπόν την κουβέντα μας, πότε ξεκίνησε η σχέση σου με τα comics; Κοίτα, οι περισσότεροι άνθρωποι που ασχολούνται με τον χώρο των comics, είτε αυτοί που τα δημιουργούν είτε εκείνοι που τα συλλέγουν, θα πούνε ότι άρχισαν την ενασχόλησή τους αυτή πριν αρχίσουν καν να μάθουν να διαβάζουν – ειδικά αυτοί που σχεδιάζουν. Εγώ νομίζω ότι πρώτα ξεκίνησα να σχεδιάζω και μετά άρχισα να γράφω – θυμάμαι όμως περιπτώσεις μικρότερος όπου μπορεί να έκανα ένα τύπου comic, στο οποίο δεν μπορούσα να γράψω μέσα κάτι, γιατί δεν ήξερα ακόμα να γράφω! Οι βασικές σου επιρροές μεγαλώνοντας; Δεν θα πρωτοτυπήσω εδώ γιατί για εμάς, την γενιά των τωρινών σαραντάρηδων, δεν υπήρχε μέχρι τα 18 εύκολη πρόσβαση σε μεγάλα ξένα περιοδικά του χώρου. Είχες μια επιλογή αρχικά στα κλασσικά «Μίκυ Μάους» και τα συναφή της Disney, με ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο να αποτελεί το περιοδικό «Κόμιξ»: εκεί, οι ιστορίες του Carl Barks και μετά του Don Rosa με ενέπνευσαν και με επηρέασαν πάρα πολύ. Σκέψου ότι όταν διάβαζα το «Κόμιξ» είχα φτιάξει μια ιστορία-αντιγραφή μιας περιπέτειας της οικογένεια των Duck, με τη διαφορά ότι οι δικοί μου ήρωες ήταν απλώς… κουνάβια αντί πάπιες. Δηλαδή υπήρχε ο ζάμπλουτος Σκωτσέζος θείος ή ο οξύθυμος ανιψιός, με τα ίδια ρούχα και αξεσουάρ, απλώς ήταν κουνάβια – δεν ξέρω πως θα πήγαινε αυτό τώρα με τα copyright (γέλια)! Από τη στιγμή βέβαια που καταλάβαινες ότι αυτό το πράγμα σου αρέσει πάρα πολύ, η κατανάλωση των comics γινόταν πάρα πολύ γρήγορα. Δεν μπορώ να μην αναφέρω στη συνέχεια τον Lucky Luke, τον Asterix και γενικότερα τα comics της Μαμούθ κόμιξ. Τελείωνες τα Lucky Luke και πήγαινες γρήγορα στον Αχιλλέα Ταλόν, στον Tin Tin, στον Iznogoud, Blake and Mortimer κ.ο.κ. Είχα μεγάλη αδυναμία από τότε στον Goscinny και παρά το φοβερό πενάκι πχ. του Morris (από τους αγαπημένους μου καλλιτέχνες), η άποψή μου παραμένει μέχρι και σήμερα ότι η ιστορία είναι ένα τσικ παραπάνω σε σημασία από το σχέδιο. Αυτά που έγραψε ο Goscinny για τον Asterix και τον Lucky Luke δεν υπήρχε περίπτωση να μην σε τραβήξουν. Πάρε για παράδειγμα ιστορίες σαν την «Κατοικία των Θεών» και το σχόλιο για την καταστροφή του περιβάλλοντος ή την αστικοποίηση. Αυτά δεν έχουν ηλικία, είναι τόσο αριστουργηματικά γραμμένα που δεν τα αγγίζει ο χρόνος. Στη συνέχεια δεν μπορώ να μην αναφέρω τον Αρκά. Ο «Ισοβίτης», το αγαπημένο μου μάλλον έργο του, καταπιάνεται πετυχημένα με ένα σωρό θέματα όπως η ελευθερία, η καταπίεση και η εξουσία, ενώ δεν θεωρώ ότι έχει ξεπεραστεί από καμία άλλη δική του δουλειά. Υπάρχει ένα θέμα στο πως εξελίχθηκε – ή στο πως ίσως δεν ανταποκρίθηκε σε αυτό που εμείς περιμέναμε από εκείνον – αλλά παραμένει ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο και δεν νομίζω να υπάρχει άνθρωπος της γενιάς μας που να ασχολείται με τα comics και να μην έπεσε με τα μούτρα στο έργο του – γιατί το χιούμορ του Αρκά είναι πιο ενήλικο από τα προαναφερθέντα έργα του Carl Barks, τον Lucky Luke, τoν Asterix ή τον Tin Tin. Στην εφηβεία τώρα, αρχίζαμε να κρυφοκοιτάζουμε τα Βαβέλ και Παρά Πέντε. Δεν θα πρωτοτυπήσω πάλι γιατί δεν μπορώ κιόλας, όπως είπαμε και αρχικά η πρόσβασή μας σε ευρύτερο υλικό ήταν κάπως περιορισμένη. Όλα αυτά όμως ήταν μια ωραία μετάβαση που μας άνοιξε και την όρεξη για να πάμε στο επόμενο βήμα – ενδεικτικά αναφέρω και τους Charles Schulz ή τον Bill Waterson, οι οποίοι ήρθαν μετά. Έχεις κάνει άπειρα πράγματα («Ζουλάπια», «Καμένα Βούρλα», «Προτελευταίοι», «Πλασματικά Νούμερα», «Μπαίνει ένας σε ένα Μπαρ», «Μυστήρια Πράγματα») και συνεχίζεις ακάθεκτος. Είναι κάποιο από αυτά που θα το χαρακτήριζες ως πιο προσωπική δουλειά ή που για κάποιο δικό σου λόγο αγαπάς περισσότερο; Θα σου πω εξαρχής ότι εγώ προσωπικά έχω ένα soft spot για τα «Καμένα Βούρλα». Θα πω τα Βούρλα και εγώ, το θεωρώ πάρα πολύ δικό μου – και τα άλλα βέβαια δικά μου είναι (γέλια). Αυτό είναι όμως ένα βιβλίο που στις τελευταίες του σελίδες με πιάσανε τα κλάματα. Δεν είχα αμφιβολία, από την αρχή που ξεκίνησε αυτό το strip, τι θα γίνει στο φινάλε και το έχτιζα έτσι μέχρι αυτό το τέλος. Παρ’ όλα αυτά, όταν έφτασαν οι μέρες που σχεδίασα τις τελευταίες σελίδες – που δεν είναι και κάτι τρομερό σχεδιαστικά – δεν μπορείς να καταλάβεις… Έχω θέμα με τους αποχωρισμούς και την απώλεια και το comic αυτό μου χτύπησε μια πολύ ευαίσθητη χορδή – και για αυτό το έκανα δηλαδή. Ήταν μετά τα 30 όταν το ξεκίνησα, γιατί με απασχολεί πολύ το κομμάτι του πώς περνά ο χρόνος πάνω από εσένα αλλά και πάνω από τους ανθρώπους που αγαπάς. Και επίσης είχε άλλο ένα στοιχείο το οποίο το βάζω πολύ στα comic μου, εκείνο της φιλίας. Οπότε ναι, θα σου πω αυτό! Αναφορικά τώρα με τα «Μυστήρια Πράγματα», είναι εμφανής ο τρόπος με τον οποίο ενσωμάτωσες τις επιρροές σου (Χ-files, Sherlock Holmes, Νικόλαος Πολίτης και Hellboy μεταξύ άλλων) σε ένα πιο προσωπικό αφηγηματικό ύφος, φέρνοντας με τις περιπέτειες των Φιλήμονα Καρτέρη και Σερ Ζάκαρυ Νίκολσον μια φρέσκια πρόταση στο κομμάτι του λαογραφικού comic με στοιχεία τρόμου. Ισχύει το ίδιο και στη νέα σου δουλειά; Πες μας δύο λόγια για αυτήν και πως συνεχίζει την ιστορία των προκατόχων της. Οι επιρροές αυτές υπάρχουν και δεν τις κρύβω κιόλας. Μπορεί να θέλεις να κάνεις κάτι και να μην μοιάζει με οτιδήποτε άλλο – κάτι πάρα πολύ δύσκολο, σχεδόν αδύνατον – αλλά μπορεί και να μην θέλεις να φαίνεται καμία σου επιρροή. Στο τέλος όμως θεωρώ θα φανεί, γιατί το μέσα σου είναι ένα σύνολο ερεθισμάτων που έχεις πάρει από εδώ και από εκεί. Δεν θα πω το κλασσικό με την παρθενογένεση αλλά είναι αλήθεια. Δεν θα μπορούσα όμως ποτέ να ξεκινήσω αυτό το comic εάν δεν «έφτιαχνα» τους χαρακτήρες. Kαι για εμένα, από τότε που μπήκα στη δραματική σχολή και κάναμε τη μέθοδο του Stanislavski, για να φτάσεις να παίξεις ένα χαρακτήρα πρέπει να φτάσεις να τον ξέρεις μέσα έξω. Να κάνεις τον «φάκελο» του ρόλου. Όταν φτάσεις στο σημείο να ολοκληρώσεις αυτό το κομμάτι και αρχίζεις να παίζεις, αυτό είναι ένας δείκτης για να σε προστατεύει από παντού και να είσαι αληθινός. Αυτό μου έμεινε από το θέατρο και όταν άρχισα να μπαίνω στη διαδικασία να δημιουργώ χαρακτήρες για comics, το είχα πάντα στο μυαλό μου. Aν καταφέρεις λοιπόν να φτιάξεις τους χαρακτήρες σου πριν αρχίσει η ιστορία και να ξέρεις ο κάθε ένας από αυτούς π.χ. πως μεγάλωσε, που πήγε σχολείο, με ποιους έκανε παρέα, πότε και αν ερωτεύτηκε, πως έχει φτάσει στο σημείο που ξεκινά η ιστορία, τους κάνεις δηλαδή τον φάκελο που προ-ανέφερα και τους ολοκληρώνεις στο μυαλό σου, η ιστορία που θα τους πετάξεις μετά μπορεί να είναι απλά ένας σκελετός. Αν έχουν σάρκα και οστά και είναι πλέον πραγματικοί άνθρωποι, θα σε πάρουν από το χέρι, θα σε περπατήσουν αυτοί και θα σου πουν εκείνοι τι θα έκαναν. Είναι λίγο αναρχικός ο τρόπος που κάνω ιστορίες γιατί βρίσκω την ιδέα, έναν βασικό σκελετό και πετάω μέσα τους χαρακτήρες. Αυτούς τους χαρακτήρες όμως, τους ξέρω τόσο καλά, γνωρίζω πως θα αντιδρούσαν ανά πάσα στιγμή και περίπτωση και με πάνε αυτοί. Το μόνο που χρειάζεται να ξέρω είναι η αρχή η μέση και το τέλος – που και αυτό καμιά φορά το αφήνω φλου, αν και συνήθως ξέρω την κατάληξη. Δεν με ενδιαφέρει τόσο το «τέρας» που θα κυνηγάνε κάθε φορά, με ενδιαφέρουν και αυτοί να μην μείνουν στάσιμοι – με κάθε περιπέτεια να μαθαίνεις σαν αναγνώστης όλο και περισσότερα για αυτούς. Το τρίτο βιβλίο λοιπόν περιλαμβάνει μια περιπέτεια – αν και αρχικά ήθελα να είναι δύο – η οποία έχει κάτι το καινούριο, το οποίο το φοβάμαι: δεν είναι περιπέτεια που εκτυλίσσεται στην Ελλάδα. Το φοβόμουν από την αρχή γιατί είναι μια σειρά η οποία βασίζεται στην Ελληνική λαογραφία – και αυτή ήταν η αρχική της έμπνευση. Αποφάσισα στη νέα περιπέτεια το βάρος να πέσει στο πως γνωρίστηκαν αυτοί οι δύο. Η αρχική ιδέα ήταν να εκτυλίσσεται το μισό βιβλίο στο εξωτερικό και μετά να γίνει ένα flash-forward εκεί που τους είχαμε αφήσει στη τελευταία τους περιπέτεια, ξανά εντός του ελληνικού χώρου. Δεν είχα όμως ούτε τον χρόνο ούτε τον χώρο να τα κάνω και τα δύο, οπότε είπα να «θυσιάσω» – όχι απόλυτα – το ελληνικό κομμάτι και να πάω 15 χρόνια πίσω, στο πώς συναντήθηκαν για πρώτη φορά και πώς κατέληξαν να είναι στην Ελλάδα και να κάνουν αυτό που κάνουν. Κρατάω προφανώς πάλι το λαογραφικό στοιχείο τρόμου και αυτή τη φορά έχει να κάνει το Αγγλικό folklore. Ουφ, ευτυχώς δεν είπες Νορβηγία, γιατί αν άκουγα πάλι για Vikings, Thor, Loki και σφυριά θα τρελαινόμουν! (γέλια) Είπα να είναι εκεί γιατί ήθελα να τους βάλω σε ένα ουδέτερο έδαφος: ο ένας είναι Έλληνας, ο άλλος Ιρλανδός και δεν ήθελα κανένας από τους δύο να παίζει στην έδρα του. Ο ένας βέβαια είναι λίγο πιο κοντά και μιλάει τη γλώσσα – όλη η ιστορία εκτυλίσσεται στα Αγγλικά τα οποία έχουν μεταφραστεί στα Ελληνικά για τον αναγνώστη. Η ιστορία λοιπόν αυτή ρίχνει το βάρος στους χαρακτήρες και πως γνωρίστηκαν. Με πρόλαβες πάντως νωρίτερα όσο αφορά τους χαρακτήρες, μιας και πέρα από το στοιχείο του horror, στα «Μυστήρια Πράγματα» αναδεικνύεται το folklore στοιχείο μιας γεωγραφικής περιοχής όπως στα έργα του Carl Barks, του Don Rosa αλλά και του μεγάλου Hugo Pratt, ως μέσο ανάπτυξης κάποιων πτυχών της προσωπικότητας των ηρώων. Όλο αυτό το setting είναι αφορμή για τους χαρακτήρες. Η άποψή μου είναι ότι αν δεν σε ενδιαφέρουν οι χαρακτήρες – που είναι το Α και το Ω μιας ιστορίας – η ιστορία δεν κινείται με τον ίδιο τρόπο, ούτε σαν αναγνώστης την διαβάζεις με το ίδιο ενδιαφέρον. Πρέπει να σε ενδιαφέρει όχι τι θα γίνει τώρα, αλλά τι θα πει, τι θα κάνει, πως θα αλληλοεπιδράσει με κάτι ο πρωταγωνιστής. Πρέπει να είναι τρισδιάστατοι, με βάθος και σάρκα και οστά. Ένας γνώμονας που έχω στο μυαλό μου πάντα είναι να μην μπορείς να σκεφτείς την ιστορία με άλλους χαρακτήρες. Αν στη θέση π.χ. του Καρτέρη μπορείς να σκεφτείς τον Indiana Jones, κάτι δεν πάει καλά. Το ίδιο και με τις ιστορίες του Hugo Pratt. Δεν μπορείς να δεις κάποιον άλλον σε αυτές πέρα του Corto Maltese. Ειδικά στις τελευταίες του περιπέτειες, όπως π.χ. «Το Χρυσό Σπίτι της Σαμαρκάνδης» που είναι τεράστιο σε όγκο, στο τέλος όταν βρίσκουν τον θησαυρό είναι ελάχιστες σελίδες στην ουσία. Αυτό είναι από εκείνα τα πράγματα που με ιντριγκάρουν πάρα πολύ: σημασία δεν έχει ο «τίτλος», αλλά τι θα γίνει όταν φτάσει εκεί ο χαρακτήρας – και ο Corto είναι τόσο σύνθετος χαρακτήρας που είσαι μαζί του συνεχώς. Έχω παρεμπιπτόντως τόση αγάπη για αυτόν τον χαρακτήρα, που υπάρχουν τόσες επιρροές του στο δικό μου έργο μου τις οποίες ασυνείδητα τοποθετώ και δεν το αντιλαμβάνομαι τη στιγμή που γράφω ή σχεδιάζω (π.χ. ο τρόπος που καπνίζει το τσιγάρο του ο Νίκολσον). Ο folklore-ικός τρόμος είναι διαχρονικά ένα από τα πιο γοητευτικά sub-genres του horror σε κάθε μέσο. Πρόσφατα δε στον κινηματογράφο με ταινίες σαν τα The Witch ή το Midsommar, ο τρόμος που πηγάζει από τα παραδοσιακά λαϊκά στοιχεία ενός τόπου δείχνει να έχει επιστρέψει δριμύτερος. Τι είναι εκείνο θεωρείς το οποίο κάνει τις τρομακτικές τοπικές δοξασίες και ιστορίες να ασκούν τέτοια έλξη στο κοινό; Είμαι τρελός θριλεράκιας και θα τις δω όλες αυτές τις ταινίες – αρκετές από αυτές παραπάνω από μία φορά. Το κοινό τους έχει αυξηθεί, αλλά δεν ξέρω αν είναι όντως τόσο μεγάλο ή εμείς είμαστε θριλεράκηδες και το βλέπουμε έτσι. Πλέον όμως γίνεται όντως ένα buzz παραπάνω, ενώ μπαίνουν σε αυτές τις παραγωγές και μεγάλοι ηθοποιοί, όπως στο Lighthouse καλή ώρα, το οποίο ξεχώρισε συν τοις άλλοις και για δύο πολύ σπουδαίες ερμηνείες – τον Dafoe τον ξέραμε, ενώ για τον Pattinson ήταν άλλη μια από τις ταινίες που είπαμε «ώπα, τι γίνεται εδώ». Εννοείται λοιπόν ότι έχει μεγαλώσει το κοινό τους, αλλά δεν νομίζω να φτάσει στον ίδιο βαθμό που είναι το κοινό που περιμένει π.χ. ένα νέο Halloween – και αυτά τα κλασσικά slasher έχουν το βάρος τους. Για το folk horror, το στοιχείο που για εμένα το κάνει τόσο ιδιαίτερο και ξεχωριστό είναι το γεγονός ότι είναι λίγο πιο down to earth, πιο «επίγειο». Έχει να κάνει με δυνάμεις οι οποίες είναι μεν στο σκοτάδι, αλλά δεν είναι τόσο εξωπραγματικές όπως π.χ. ο Freddy Krueger. Έχει μέσα του ένα αρχέγονο πράγμα, ένα σκοτάδι που υπήρχε σε περιόδους της ανθρωπότητας η οποία τότε είχε πολλές προκαταλήψεις – για αυτό και τα «Μυστήρια Πράγματα» εκτυλίσσονται αυτή την περίοδο της ιστορίας. Με ιντριγκάρει πώς έχει παντρευτεί αυτό με το κομμάτι της Ελληνικής Ορθοδοξίας και του Χριστιανισμού. Στα «Μυστήρια Πράγματα» υπάρχει μια κοινή γραμμή που δεν ξέρω πόσο ορατή είναι – συνήθως το τέρας των ιστοριών δεν είναι κάτι πολύ μακριά μας αλλά δίπλα μας. (προσοχή – ακολουθούν spoilers) Στην πρώτη ιστορία είναι ο παππούς μας, στη δεύτερη ο παπάς της ενορίας, στην τρίτη ιστορία είναι αυτοί που έχουν το πανδοχείο στο βουνό (τέλος των spoilers). Δεν έχω κάνει τυχαία το πόσο κοντά μας είναι αυτό το κακό – σε σχέση με το πόσο «κοντά» μας είναι ένας εξωγήινος ή ένα ζόμπι. Μου αρέσει το κομμάτι του πως προσπαθούσαν τότε να καλύψουν κάποια άλλα πράγματα μέσω μιας δοξασίας. Είναι πολύ πιο κοντινά σε εμάς όπως είπα, αλλά έχουν και μια απλότητα. Το «χωριάτικο», το λίγο πιο «χοντροκομμένο» και όχι το τόσο περίπλοκο είναι συνήθως πιο άμεσο. Πολλά ελληνικά comics έχουν άμεσες παραπομπές στην ελληνική πραγματικότητα, με τρόπο όμως που μια πιθανή έκδοση τους στο εξωτερικό ίσως δεν λειτουργήσει απόλυτα υπέρ τους. Από την άλλη, τα «Μυστήρια Πράγματα» είναι νομίζω σε μια θέση που μπορούν να αναδείξουν εξίσου πετυχημένα το υλικό τους και σε μια άλλη γλώσσα. Έχει περάσει από το μυαλό σου η σκέψη του να κάνεις το εκτός έδρας βήμα με την σειρά; Αυτό το έχω σκεφτεί, αλλά έχει να κάνει και με τον εκδότη – το έχει και αυτός κατά νου για δουλειές που θεωρεί ότι μπορούν να διαβαστούν από κάποιον ξένο αναγνώστη. Δεν έχει γίνει κάποια κίνηση, αλλά στο μυαλό υπάρχει. Ειδικά όμως για την Ευρωπαϊκή σκηνή comics και τις μεγάλες αγορές, με μια τεράστια παράδοση στο χώρο – π.χ. Γαλλία, Βέλγιο ή Ιταλία- αν πεις ότι θα βγεις προς τα εκεί, υπάρχει ο φόβος της «σταγόνας στον ωκεανό». Δεν είμαι σίγουρος ότι είναι κάτι απίθανο, αλλά έχω κάποιες επιφυλάξεις του κατά πόσο μπορεί να περπατήσει εκτός, λόγω του μεγέθους των αγορών. Θεωρώ παρ’ όλα αυτά σαν αναγνώστης ότι το Ευρωπαϊκό στυλ – στο σενάριο και στο σκίτσο – είναι πιο κοντά σε εμένα και τη δουλειά μου από π.χ. το Αμερικάνικο. «Μυστήρια Πράγματα» σε τηλεοπτική σειρά; Έχω δει στο όνειρό μου ότι το παίρνει το Netflix και βάζω ρήτρα στο συμβόλαιο μου ότι πρέπει να παίξω έναν από τους δύο χαρακτήρες (γέλια)! Και όλοι ξέρουμε ποιον, ξεκάθαρα Νίκολσον! Ο Νίκολσον όμως είναι γίγαντας και εγώ 1,75 (γέλια)! Πάντως και στα «Μυστήρια Πράγματα» και στα «Καμένα Βούρλα», επειδή μου αρέσει να δουλεύω με δυάδες χαρακτήρων, έχουν στοιχεία του εαυτού μου και οι δύο πρωταγωνιστές. Αν μου δινόταν όμως όντως η ευκαιρία ναι, θα ήθελα να γίνει σειρά και να παίζω τον Νίκολσον εγώ (γέλια)! Πάμε λοιπόν στον «άλλο» Θανάση τώρα, τον ηθοποιό του θεάτρου, της τηλεόρασης και του κινηματογράφου. Μπορείς να μας πεις μερικά λόγια για τις μέχρι τώρα δουλειές σου και πως προέκυψε η ενασχόλησή σου και με αυτό το κομμάτι; Ασχολήθηκα ουσιαστικά με το κομμάτι αυτό στο πανεπιστήμιο. Μπήκα στη σχολή μου, στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Ε.Κ.Π.Α, γιατί με ενδιέφερε η σκηνοθεσία και το σινεμά. Τότε όταν δίναμε εξετάσεις δεν υπήρχε ακόμα το τμήμα Κινηματογράφου του Α.Π.Θ. και οι πιο κοντινές σχολές σε σκηνοθεσία ήταν τα Μ.Μ.Ε. Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Πέρα από τα μαθήματα ταινιών μικρού μήκους που είχαμε – και στα οποία συμμετείχα σαν ηθοποιός – «έμπλεξα» παράλληλα με δύο θεατρικές ομάδες – και από εκεί κόλλησα το «μικρόβιο». Πριν καλά-καλά ορκιστώ, έδωσα εξετάσεις στο Υπουργείο Πολιτισμού για δραματική σχολή και πήγα με υποτροφία στην Ανωτέρα Δραματική Σχολή του Νέου Ελληνικού Θεάτρου του Γ. Αρμένη. Έφτασα λοιπόν να παίζω στο θέατρο πριν πάρω το πτυχίο. Από εκεί και μετά, από το 2004 μέχρι και 2013-2014 έπαιζα συνεχόμενα στο θέατρο. Μετά ήρθε η κρίση και κάπως όλα αυτά μπήκαν στον «πάγο». Να γίνει μια αναφορά εδώ και στη συμμετοχή σου στο Όντως Φιλιούνται του 2016 σε σκηνοθεσία Γιάννη Κορρέ, το οποίο ταξίδεψε σε διάφορα φεστιβάλ ανά τον κόσμο και εσύ απέσπασες το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Ηθοποιού στο 23ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας. Για την ταινία κάναμε σχεδόν 6 μήνες πρόβες – δεν έκανα κάτι στο θέατρο τότε. Μετά από αυτό υπήρξαν κάποιες συμμετοχές σε ταινίες ή τηλεοπτικές παραγωγές, όχι όμως κάτι θεατρικό, κυρίως γιατί απαιτούσε πολύ χρόνο και οι απολαβές ήταν αρκετά χαμηλές. Το Ελληνικό κράτος δείχνει ότι συνεχίζει να αντιμετωπίζει τους καλλιτέχνες σε μεγάλο βαθμό ως χομπίστες και όχι επαγγελματίες. Πώς βιώνεις γενικότερα εσύ την κατάσταση στο χώρο τα τελευταία χρόνια; Ο τρόπος που αντιμετωπίζει το κράτος τους καλλιτέχνες φάνηκε ακόμα περισσότερο στα χρόνια της πανδημίας και ιδιαίτερα κάτω από τη τωρινή Κυβέρνηση. Στο χώρο του θεάτρου, επειδή έχω μια απόσταση τα τελευταία χρόνια, δεν βιώνω απόλυτα την τρέχουσα κατάσταση. Βλέπω όμως δυστυχώς από φίλους ότι το επίπεδο δυσκολίας έχει πολλαπλασιαστεί. Παράλληλα βέβαια υπάρχει κοινό που στηρίζει και κόσμος που θέλει να δει παραστάσεις. Στο κομμάτι του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, πάλι βλέπω ότι μετά την πανδημία γίνονται πολλά πράγματα και πάλι ο κόσμος στηρίζει όσο μπορεί! Δεν στηρίζει το κράτος όμως. Δες και για παράδειγμα τι γίνεται όλο αυτό το διάστημα, με την περίπτωση των ιστορικών κινηματογράφων του κέντρου. Δεν στηρίζει αλλά δεν ξέρω και πότε στήριζε. Επειδή ανέφερα πριν τα τελευταία τέσσερα χρόνια και τη συγκεκριμένη Κυβέρνηση, με την αντιμετώπιση που έχει προς τους καλλιτέχνες έχει γίνει τώρα ακόμα πιο εξόφθαλμο το πόσο λίγη αξία δίνουν στους ανθρώπους που αυτή είναι η δουλειά τους, το πόσο λίγο θεωρούν αυτό το πράγμα εργασία και περισσότερο ως ένα χόμπι πλουσίων. Χωρίς να το έχω ψάξει ως προς το διαδικαστικό του κομμάτι, θεωρώ ότι όταν είσαι Κυβέρνηση ή Δημαρχεία Αθηναίων, αν θες να γίνει κάτι το κάνεις. Για τους κινηματογράφους συγκεκριμένα, βγήκαν οι πάντες και λέγαν ότι δεν πρέπει να χαθούν αυτές οι ιστορικές αίθουσες. Ποιος είναι πάνω από αυτούς και δεν μπορούν να λήξουν αυτό το ζήτημα υπέρ των αιθουσών άμεσα; (σημείωση: η συνέντευξη έγινε μερικές ώρες πριν βγει η απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τους κινηματογράφους Άστορ και Ιντεάλ) Άλλη μια από τις πολλές σου ενασχολήσεις, είναι και εκείνη με το ραδιόφωνο. Μπορείς να μας πεις μερικά λόγια και για αυτό; Ραδιόφωνο έκανα για αρκετά χρόνια. Στην αρχή είχαμε μια εκπομπή στο CR radio τρία άτομα, το «Προτελευταίοι». Τα δύο σταδιακά αποχώρησαν λόγω δουλειάς και έμεινα μόνος μου για 2-3 χρόνια. Επειδή λοιπόν δεν μου άρεσε να κάνω μόνος εκπομπή, συχνά έφερνα κόσμο. Μερικές φορές είχα φέρει τον Αντώνη τον Βαβαγιάννη – με τον οποίο γνωριζόμασταν από αρχές 2000. Έγινε και σε εκείνον πρόταση για εκπομπή και μιας και ούτε αυτός ήθελε να κάνει μόνος του, είπαμε να κάνουμε παρέα τους «Προτελευταίους». Τελευταία εκπομπή ήταν το 2019, όπου διάφορες επαγγελματικές υποχρεώσεις και η πανδημία της έβαλαν φρένο. Αυτή τη στιγμή το CR radio δεν λειτουργεί, αλλά όλες οι εκπομπές υπάρχουν ανεβασμένες online στο mixcloud ως «Προτελευταίοι». Από αυτή την κοινή μας εμπειρία με τον Αντώνη προέκυψαν και δύο συλλογές comic, οι… «Προτελευταίoι» που βασίζεται σε μικρές καθημερινές ιστορίες από την εκπομπή, από φίλους, δικές μας κτλ, όλες αληθινές. Ξέρω και πολύ κόσμο οι οποίοι μου έστελναν ότι στην πρώτη καραντίνα που ήμασταν όλοι κλεισμένοι περάσανε την περίοδο με ένα επεισόδιο ανά μέρα. Θα ήθελα να ξανακάνω ραδιόφωνο γιατί μου έχει λείψει πολύ, αλλά νομίζω λειτουργώ καλύτερα με παρέα – λίγο βαριέμαι μόνος μου. Ανάμεσα σε όλες σου τις ιδιότητες, τι προτιμάς εν τέλει περισσότερο; Η κάθε μια έχει τη δική της ομορφιά και παίρνω πολύ μεγάλη ικανοποίηση όταν κάνω κάτι από αυτά τα πράγματα, γιατί είναι διαφορετικοί τρόποι επικοινωνίας με τον έξω κόσμο. Επειδή το comic μου πήρε πολύ χρόνο τελευταία, παρότι μου αρέσει, μου είναι και ζόρικο επειδή είναι πολύ μοναχικό. Την ευχαρίστηση δεν την παίρνω τόσο όσο σχεδιάζω, αλλά περισσότερο στη φάση πριν ξεκινήσω – όταν αρχίζει η δημιουργική διαδικασία και το brainstorming με τον εαυτό μου – και όταν μετέπειτα τυπωθεί, το πάρει ο αναγνώστης να το διαβάσει και έρθει να το συζητήσουμε. Εγώ παρότι είμαι αρκετά μοναχικός άνθρωπος, κατά κάποιο τρόπο είμαι και πολύ κοινωνικός ταυτόχρονα και όλο αυτό το θεωρώ λίγο «βαρύ». Είναι ένα δύσκολο κομμάτι για εμένα, γιατί είσαι εσύ με τον εαυτό σου και υπάρχει μεγάλη απομόνωση. Εσύ με το χαρτί, για πολύ καιρό και αυτό – άντε και με μια μουσική. Το θέατρο, ο κινηματογράφος, η τηλεόραση είναι άλλες «πίστες». Έχεις να κάνεις με ανθρώπους και αυτό μου αρέσει πάρα πολύ. Είναι και ο λόγος που ασχολήθηκα εξαρχής με το θέατρο – αλλά και με το ραδιόφωνο στη συνέχεια – ότι έχεις δηλαδή ένα μόνιμο interaction για να πραγματοποιηθούν αυτά. Και στο σινεμά ακόμα περισσότερο. Το θέατρο είναι ομαδικό άθλημα, αλλά το σινεμά είναι ακόμα περισσότερο γιατί μέσα σε αυτό μπαίνει και το συνεργείο – το οποίο είναι άλλη φάση. Γενικά λατρεύω ούτως ή άλλως το σινεμά αλλά εδώ έχεις ηθοποιούς, ενδυματολόγους, υπεύθυνους για τα σκηνικά, μακιγιέρ, φωτιστές, σκηνοθέτες, κάμεραμεν, ηχολήπτες, φωτογράφους κτλ, μια ορχήστρα που δουλεύουν όλοι για τον ίδιο στόχο. Υπάρχουν άτομα που δεν φαίνονται – με το όνομά τους μόνο στα credits – που χωρίς αυτούς δεν γίνεται η δουλειά. Το σινεμά έχει «πίσω» του περισσότερους ανθρώπους από ότι το θέατρο και μπορώ να πω ότι από τα πιο ωραία και με απίστευτη αίσθηση του χιούμορ άτομα που έχω γνωρίσει στη ζωή μου είναι άτομα του κινηματογραφικού συνεργείου. Αν βάλεις π.χ. μια ταινία μεσαίου budget στο Netflix διάρκειας 1 ώρας και 40 λεπτών, στην 1 ώρα και 30 λεπτά θα έχει τελειώσει και θα μείνουν δέκα λεπτά τίτλοι τέλους. Οι ηθοποιοί σε αυτούς θα είναι στην καλύτερη το πρώτο λεπτό, ενώ όλοι οι υπόλοιποι θα είναι ένα σωρό άνθρωποι που δούλεψαν από πίσω. Για αυτό μου αρέσει το σινεμά, γιατί δεν είναι μόνο οι ηθοποιοί. Δεν είναι μόνο ο σκηνοθέτης. Είναι ένα αποτέλεσμα ορχήστρας, είναι σαν μουσική – την οποία θεωρώ την υπέρτατη μορφή τέχνης και μακάρι να μπορούσα να παίξω. Ως ηθοποιός τρέφω τεράστιο σεβασμό για αυτούς τους ανθρώπους – γιατί βρίσκονται εκεί, με όλα τα «εργαλεία» για να φανείς εσύ μπροστά όσο το δυνατόν καλύτερος γίνεται. Οπότε θα διαλέξω το σινεμά. Γεφυρώνοντας λοιπόν με έναν απόλυτα κλισέ τρόπο την κουβέντα που ξεκινήσαμε παραπάνω για τα «Μυστήρια Πράγματα» και το σινεμά, 5 αγαπημένες ταινίες τρόμου; Μια από τις αγαπημένες μου ταινίες τρόμου όλων των εποχών – αν και ίσως κάποιοι δεν το κατατάσσουν στην κατηγορία αυτή – είναι το Jaws. Τη θεωρώ μια από τις καλύτερες ταινίες που έχουν γυριστεί ποτέ, την καλύτερη ταινία του Spielberg και γενικότερα μια από τις αγαπημένες μου ταινίες όλων των εποχών. Και σχετικά με αυτό που λέγαμε νωρίτερα για τον Hugo Pratt και το «Το Χρυσό Σπίτι της Σαμαρκάνδης», το κάνει και ο Spielberg εδώ και το έχω προσπαθήσει και εγώ στο καινούριο comic: είναι μια ταινία 2 ωρών και το βασικό element της ταινίας, τον καρχαρία δηλαδή, τον βλέπεις δέκα λεπτά στο τέλος. Αυτό το θεωρώ μια από τις επιτομές του thriller, το πως τα έχεις κάνει πάνω σου και το τέρας το βλέπεις για λίγο και προς το φινάλε. Θα πω στη συνέχεια το The Thing του Carpenter, μια ταινία την οποία όποτε βλέπω μου δημιουργεί ένα τέτοιο περίεργο αίσθημα αμφιβολίας και κλειστοφοβίας, ενώ έχει επίσης και κάτι που αναφέραμε νωρίτερα όταν μιλούσαμε για το folklore στοιχείο του horror, ότι δηλαδή το πιο τρομακτικό είναι ότι αυτός που είναι δίπλα σου μπορεί να είναι το «τέρας». Θα πω μετά το Shining του Kubrick γιατί ο Jack Nicolson είναι ο αγαπημένος μου ηθοποιός και αυτό που κάνει εκεί είναι φανταστικό. Και επίσης για ένα περίεργο λόγο, η Λάμψη (όπως βασικά και οι άλλες δύο ταινίες παραπάνω) είναι στην κατηγορία εκείνη των comfort movies μου, παρότι αρκετά disturbing. Το Wicker Man είναι επίσης ανάμεσα σε αυτές τις ταινίες τρόμου που αγαπώ. Το είχα δει αρκετά μικρός, κάπου στο Λύκειο και μη εξοικειωμένος με τέτοιου είδους θεάματα – αγγλικό θρίλερ στα 70s – με είχε ξενίσει αρκετά, όπως και τους Άγγλους τότε που δεν ήξεραν αρχικά που να την κατατάξουν. Με είχε ξενίσει όλο αυτό το περίεργο, που τα πάντα είναι εξωτερικά φυσιολογικά αλλά γίνεται κάτι σε κάθε σκηνή που λες «εδώ κάτι δεν πάει καλά». Όλη αυτή η αίσθηση του αμήχανου που παράλληλα είναι και πολύ οικείο, με καθημερινούς ανθρώπους που κάνουν φυσιολογικά πράγματα αλλά ξαφνικά αποκτούν αυτήν την αίσθηση του άβολου που σε κάνει να τρομάζεις. Τέλος από τα κλασσικά, πάλι Carpenter και το original Halloween του 1978. Ξαναγυρνώντας στο κομμάτι της 9ης Τέχνης, μιας και νομίζω έχουμε ζήσει με τον ίδιο τρόπο το «ξεπέταγμα» του ελληνικού comic των αρχών του 2000 μέχρι σήμερα, πώς βλέπεις πλέον την εγχώρια σκηνή, τόσο από εμπορικής σκοπιάς όσο και από καλλιτεχνικής; Από την εποχή του «9» της Ελευθεροτυπίας και ειδικά τα δέκα τελευταία χρόνια η Ελληνική σκηνή comics υπάρχει, είναι πάρα πολύ δυνατή και έχει πολλούς ανθρώπους των οποίων οι δημιουργίες θεωρώ, σαν αναγνώστης, ότι θα μπορούσαν άνετα να σταθούν στο εξωτερικό. Το ότι υπάρχει βέβαια σκηνή και μάλιστα ζωντανή και πολύπλοκη το καταλαβαίνεις και από ένα άλλο πράγμα, εκτός από τις πολλές εκδόσεις και το πλήθος των καλλιτεχνών: την ποικιλία στο στυλ και στο περιεχόμενο των ιστοριών των νέων καλλιτεχνών. Όταν μπορείς να διαλέξεις μόνο ανάμεσα σε ελληνικά comics το είδος που σου αρέσει, αυτό κάτι δείχνει και κάτι σημαίνει. Πριν κάμποσα χρόνια δεν υπήρχε αυτό, ενώ πλέον τα άτομα που δημιουργούν comics είναι ένα μεγάλο πολύχρωμο ψηφιδωτό όλων των ηλικιών και υφών. Το θέμα είναι πόσο αυτό μπορεί να απορροφηθεί από τους Έλληνες αναγνώστες. Θεωρώ ότι υπάρχει κοινό, έχει αυξηθεί πολύ, αλλά και πάλι δεν είναι στο επίπεδο που θα βοηθήσει να βιοποριστούν όλοι όσοι αποφασίσουν να ασχοληθούν με το comic στην Ελλάδα. Κλείνοντας σιγά-σιγά, Comicdom CON Athens 2023: Υπάρχουν κάποιοι νέοι καλλιτέχνες, που έχεις ξεχωρίσει προσωπικά και θέλεις να διαβάσεις τις νέες τους δουλειές; Είναι πάρα πολλοί και όσες φορές κάνω βόλτα στις αυτοεκδόσεις βλέπω απίστευτα πράγματα. Είναι π.χ. άτομα είκοσι χρόνια μικρότερα από εμένα στα οποία βλέπω τεράστιο ταλέντο. Όχι ότι δεν το βλέπω αυτό και στους μεγαλύτερους ηλικιακά καλλιτέχνες, αλλά αναφέρω τους πιο μικρούς γιατί αυτοί είναι που έρχονται με φόρα. Δεν μπορώ να αναφέρω ονομαστικά κάποιον, γιατί δεν έχω προλάβει να τελειώσω το διάβασμα πάρα πολλών comic που αγοράζω από κόσμο που μου κέντρισε το ενδιαφέρον η δουλειά του και δεν θέλω να αδικήσω κανέναν. Θα πω μόνο ότι είναι πολλά τα άτομα και έρχονται δυνατά. Πώς ερμηνεύεις αυτό το ολοένα αυξανόμενο καλλιτεχνικό επίπεδο των νέων δημιουργών comics; Εμείς, όπως είπαμε και νωρίτερα, αν κάτσουμε πέντε 40άρηδες θα πούμε κοινά ερεθίσματα. Η νέα γενιά είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Πλέον έχεις είδη μέσα στα είδη, ελληνικά manga, ελληνικά horror, ελληνικά υπέρ-ηρωικά, comics που έχουν να κάνουν με την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, φεμινιστικά, συμπεριληπτικά, πολιτικά κτλ. Αν θες να βρεις κάτι συγκεκριμένο υπάρχουν πολλές επιλογές. Υπάρχει μεγαλύτερη πρόσβαση σε άπειρη πληροφορία για αυτά τα παιδιά – κάτι που εμείς δεν είχαμε επουδενί, ένα Βαβέλ ήθελες μικρός και συνήθως έπρεπε να κάνεις τον ανθρακωρύχο για να το ανακαλύψεις σε κάποιο περίπτερο. Πιο μικροί ειδικά, Βαβέλ και Παρά Πέντε π.χ. έπρεπε να τα κρύψεις κιόλας γιατί μπορεί να νόμιζαν οι γονείς σου ότι είναι και τσόντες (γέλια). Τελευταία ερώτηση και πιο κρίσιμη όλων: αγαπημένη ταινία Simon Pegg; (Σ.σ.: ο Θανάσης εμφανισιακά μοιάζει εντυπωσιακά στον Βρετανό κωμικό.) Μου βάζεις δύσκολα, αλλά δεν θα πω το Shawn of the Dead – η πρώτη που τον θυμάμαι – και θα πω το World ’s End. Ο χαρακτήρας του εκεί νιώθω ότι έχει πολλά κοινά στοιχεία με τον δικό μου χαρακτήρα και θυμάμαι όταν το είχα πρωτοδεί με φίλους, στα πρώτα 15 λεπτά γυρίζουν και μου λένε «Θανάση, το βλέπεις ότι είσαι αυτός έτσι;» (γέλια). Όταν μαζεύει τους παλιούς του φίλους να κάνουν αυτό το pub crawl ταυτίστηκα, γιατί και εμένα οι περισσότεροι μου φίλοι έχουν μεγαλώσει – λες και εγώ δεν έχω (γέλια) – και έχουν μπει σε μια άλλη φάση, ενώ εγώ νιώθω καμιά φορά ότι έχω πατήσει ένα pause και είμαι σαν αυτόν τον χαρακτήρα στη ταινία. Ενώ τα άλλα δύο είναι πιο fun, αυτό έχει εκείνο το στοιχείο που λέγαμε στην αρχή για τα «Καμένα Βούρλα», μιλάει για το πέρασμα του χρόνου, το πως έχουν μεγαλώσει όλοι πια, έχει περάσει ο χρόνος από πάνω τους και ο ήρωας είναι ο ίδιος σαν να είναι ακόμα στα 20 – και φαίνεται κάτι ξεπερασμένο στα μάτια τους, σε σημείο που κάποιες φορές βγάζει μια θλίψη. Στο Hot Fuzz από την άλλη ενώ μου αρέσει πάρα πολύ, δεν μπορώ να ξεπεράσω το γεγονός ότι οι πρωταγωνιστές είναι μπάτσοι (γέλια). Θανάση σε ευχαριστούμε πολύ, καλή επιτυχία με την νέα σου δουλειά και ραντεβού στο Comicdom CON Athens 2023! Tο Comicdom CON Athens, το μακροβιότερο διεθνές φεστιβάλ της χώρας για την τέχνη των comics, επιστρέφει στις 12, 13, 14 Μαΐου, στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων. Τα comics του Θανάση Πετρόπουλου κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις JEMMA PRESS. Περισσότερα για το Comicdom CON Athens 2023 εδώ. Και το σχετικό link...

Χτες το βράδυ, 12 Μαΐου, στο πλαίσιο του τριήμερου Comicdom Con Athens που διεξάγεται στην Τεχνόπολη στο Γκάζι, απονεμήθηκαν τα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς από την Ελληνική Ακαδημία Κόμικς, οργανισμό που μεγαλώνει τα τελευταία χρόνια και διευρύνει το σημαντικό έργο του αναφορικά με την ανάδειξη και διάδοση της ελληνικής παραγωγής. Περίπου 70 επαγγελματίες του χώρου (δημιουργοί, σχεδιαστές, σεναριογράφοι, εκδότες, δημοσιογράφοι, μεταφραστές, ιστορικοί, θεωρητικοί κ.ά.) συνθέτουν την Ακαδημία, η οποία κάθε χρόνο ύστερα από μυστική ψηφοφορία επιλέγει τους νικητές και τις νικήτριες σε πολλές κατηγορίες (κόμικς, σχέδιο, σενάριο, εξώφυλλο, αυτοέκδοση, καλλιτεχνική επιμέλεια, διαδικτυακό κόμικς, νέος καλλιτέχνης, ένθετο, μεταφρασμένη έκδοση), ενώ απονέμεται και ένα Βραβείο Κοινού έπειτα από διαδικτυακή ψηφοφορία των αναγνωστών. Οι συνεργάτες του «Καρέ Καρέ» της «Εφ.Συν.», η οποία είναι και χορηγός επικοινωνίας της εκδήλωσης, ήταν υποψήφιοι σε διάφορες κατηγορίες, γεγονός που μας γεμίζει με χαρά ανεξαρτήτως του αν κατέκτησαν ή όχι τελικά κάποιο βραβείο. Αυτό που είναι σημαντικότερο όλων όμως, είναι η εκπληκτική περσινή παραγωγή, όπως αποδεικνύεται από μια έστω γρήγορη ματιά στις αμέτρητες εκδόσεις που ήταν υποψήφιες. Επειδή είναι δύσκολο να έχει κάποιος πλήρη εποπτεία των εκδόσεων και των πρόσφατων κυκλοφοριών, η Ακαδημία φροντίζει να διαθέτει στα μέλη της το σύνολο των υποψήφιων έργων προς ανάγνωση ώστε να είναι όσο το δυνατόν αντικειμενικότερη η επιλογή. Η επιλογή αυτή γίνεται κάθε χρόνο και δυσκολότερη. Και η ανάγνωση των έργων που κάποτε θα εξαντλούνταν σε λίγο χρόνο απαιτεί πια μέρες. Αλλά απολαυστικές μέρες! Τα ελληνικά κόμικς έχουν να επιδείξουν θαυμαστά έργα κάθε είδους: χιουμοριστικά, περιπέτειες, επιστημονική φαντασία, ιστορικού περιεχομένου, λογοτεχνικές μεταφορές, τρόμου, πολιτικά, αθλητικά, ανθολογίες κ.ά., ικανά να ικανοποιήσουν κάθε γούστο. Όλο και περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι δραστηριοποιούνται στην κυκλοφορία κόμικς, ελληνικών και ξένων. Όλο και περισσότερα βιβλιοπωλεία τοποθετούν κόμικς στα ράφια τους. Όλο και περισσότεροι δημιουργοί παρουσιάζουν τις δουλειές τους μέσω του διαδικτύου και σε δικές τους εκδόσεις. Και όλο και περισσότεροι αναγνώστες προσεγγίζουν τα κόμικς και απολαμβάνουν το περιεχόμενό τους. Τα πολλά φεστιβάλ στη χώρα μας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Δράμα, Κιλκίς, Λάρισα κ.α.) το επιβεβαιώνουν. Όποιοι απέσπασαν χτες τα βραβεία με τη μασκότ που έχει σχεδιάσει ο Τόμεκ θα είναι χαρούμενοι. Και η ελληνική σκηνή πρέπει να νιώθει υπερήφανη και δυνατή. Και το σχετικό link...

Το φετινό Comicdom Con Athens τιμά το ιταλικό κόμικ, όμως το ελληνικό στοιχείο δεν γίνεται να λείπει από το φεστιβάλ. Έτσι, μιλήσαμε με καλλιτέχνες τριών διαφορετικών γενεών για το σύγχρονο ελληνικό κόμικς και την εξέλιξή του μέχρι σήμερα. Αγγελική Σαλαμαλίκη Με άρωμα Ιταλίας έρχεται το Comicdom Con Athens 2023 στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, το τριήμερο 12-14/5. Η συμβολή των Ιταλών στην ένατη τέχνη είναι αδιαμφισβήτητη, έτσι το μεγαλύτερο φεστιβάλ κόμικς στην Αθήνα αποφάσισε να τιμήσει μερικούς από τους σημαντικότερους δημιουργούς του είδους με εκθέσεις και ειδικά αφιερώματα. Στη φετινή διοργάνωση θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον σεναριογράφο κόμικς Tito Faraci που, ως τιμώμενος διεθνής προσκεκλημένος, θα επισκεφτεί το φεστιβάλ για μία συζήτηση-αναδρομή στη μακρά καριέρα του και θα παραλάβει βραβείο για τη συνολική προσφορά του στην τέχνη των κόμικς. Παράλληλα, το Comicdom συνεργάζεται με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών για τη φιλοξενία δύο πρωτότυπων εκθέσεων: Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Ίταλο Καλβίνο, στήνεται η πολύπλευρη έκθεση "Calvino Immaginario – Οι Φανταστικοί Κόσμοι του Italo Calvino", που ζωντανεύει σε παγκόσμια πρεμιέρα στην Αθήνα τους φανταστικούς κόσμους του Ιταλού συγγραφέα, ενώ στην έκθεση "Fumetti dal Mare – Κόμικς από τη Θάλασσα", έξι διεθνείς καλλιτέχνες από Αλβανία, Ιταλία, Ελλάδα και Γαλλία παρουσιάζουν έργα εμπνευσμένα από τη θάλασσα. "Calvino Immaginario – Οι Φανταστικοί Κόσμοι του Italo Calvino" Φυσικά, από το πρόγραμμα δεν λείπουν τα αφιερώματα σε σύγχρονους Έλληνες δημιουργούς όπως η έκθεση για την Αγγελική Σαλαμαλίκη, καθώς και προβολές animation, εργαστήρια για κάθε ηλικία, διαγωνισμοί, πάνελ και πολλά άλλα events που γιορτάζουν τη διεθνή ένατη τέχνη. Σε αυτό το πλαίσιο, μιλήσαμε με Έλληνες δημιουργούς από τρεις διαφορετικές γενιές, τον Τάσο Αποστολίδη (1947), τον Γιάννη Ρουμπούλια (1982) και τη Μαρία-Όλια Ντακογιάννη (1995), για την πρώτη τους επαφή με τον κόσμο της ένατης τέχνης, τις επιρροές και τις αγαπημένες τους ιστορίες. Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με τον κόσμο των κόμικς; Τάσος Αποστολίδης: Ως αναγνώστης, τα "Μίκυ Μάους" στη δεκαετία του ΄50. Ως σεναριογράφος, στη δεκαετία του ΄80, οι "Κωμωδίες" του Αριστοφάνη σε κόμικς με εικόνες του Γιώργου Ακοκαλίδη, που φέτος συμπληρώνουν 40 χρόνια συνεχούς κυκλοφορίας. Γιάννης Ρουμπούλιας: Από πολύ μικρή ηλικία οι γονείς μου, βλέποντας το ενδιαφέρον που είχα για τις ιστορίες φαντασίας και τα κινούμενα σχέδια, φρόντιζαν να με τροφοδοτούν οι ίδιοι με πολύχρωμα κόμικς διαφόρων ειδών. Ειδικά την εποχή που άρχισα να μαθαίνω να διαβάζω, ο Σπάιντερμαν, ο Σούπερμαν και άλλοι, μου κρατούσαν συντροφιά μέσω των ιστοριών τους και με βοηθούσαν να σχηματίσω ξεκάθαρες εικόνες για το "καλό” και το "κακό”. Ωστόσο όταν ο πατέρας μου ένα καλοκαίρι μου αγόρασε ένα ελληνικό τεύχος "Super Conan", ήταν η καθοριστική στιγμή όπου τα κόμικς με κέρδισαν για πάντα και ο Κόναν ο Βάρβαρος έγινε ένας από τους πλέον αγαπημένος μου χαρακτήρες. Από μικρός είχα συνηθίσει τους πολύχρωμους, ατσαλάκωτους υπερήρωες με τα αδαμάντινα ιδανικά που έμοιαζαν με σύγχρονους ημίθεους. Ωστόσο ο Κόναν, σχεδόν ημίγυμνος και χωρίς υπερφυσικές δυνάμεις, είχε μια λαχτάρα για ζωή που στα μάτια μου τον έκανε να ξεχωρίσει από κάθε άλλον. Κάπου εκεί κατάλαβα πως θα ήθελα για πάντα να διαβάζω τις περιπέτειές του μα και να σκαρφίζομαι και δικές μου, ακονίζοντας τη φαντασία μου στο έπακρο. Μαρία-Όλια Ντακογιάννη: Η σχέση μου με τα κόμικς ξεκίνησε από τη θέση του αναγνώστη και μάλιστα ήταν από τα πρώτα μου ερεθίσματα στον κόσμο του διαβάσματος. Θυμάμαι να περνώ όλη μου την παιδική ηλικία με ένα κόμικ στο χέρι, προσπαθώντας να ξεφυλλίσω τις σελίδες κάποιας περιπέτειας με φόντο τη Λιμνούπολη ή το γαλατικό χωριό ενώ έτρωγα καρπούζι, κάποιο καλοκαίρι στη βεράντα των παππούδων μου. Είναι μια εμπειρία που έχω συνδέσει με την αθωότητα και την ανεμελιά, παρότι αυτή η συνήθεια δεν άλλαξε όσο μεγάλωνα, μάλλον φούντωνε μέσα μου την επιθυμία να διεισδύσω περισσότερο σε αυτό τον κόσμο που τόσο με είχε συγκινήσει. Τη δεκαετία του 1980 ξεκίνησε τη συγγραφική του πορεία ο Τάσος Αποστολίδης, μεταφέροντας τις "Κωμωδίες" του Αριστοφάνη σε κόμικς με εικονογράφηση από τον Γιώργο Ακοκαλίδη, που φέτος συμπληρώνουν 40 χρόνια συνεχούς κυκλοφορίας. Πώς βλέπετε τη σύγχρονη καλλιτεχνική σκηνή στην ένατη τέχνη; Τι έχει αλλάξει στις πεποιθήσεις και τις προσεγγίσεις των δημιουργών; Τ.Α.: Βλέπω μεγάλη εξέλιξη από τους δημιουργούς και μεγάλη τόλμη από τους εκδότες. Τα θέματα είναι πιο ψαγμένα, οι εικόνες το ίδιο. Επίσης είναι εμφανής η προσπάθεια προσωπικής γραμμής. Ευτυχώς ξεφύγαμε από το στάδιο των μιμήσεων. Υπάρχουν πολλοί ταλαντούχοι νέοι δημιουργοί και με τη δυνατότητα της τεχνολογίας μπορούν εύκολα πια να δείξουν τη δουλειά τους. Ένα άλλο χαρακτηριστικό που διαφαίνεται είναι ότι νέοι δημιουργοί παράγουν για το κοινό, για να διαβαστούν και όχι για να κάνουν το κέφι τους ή να δείξουν μόνο τις ζωγραφικές τους ικανότητες. Γ. Ρ.: Καθώς περνάει ο καιρός και μεγαλώνω σε ηλικία, διαπιστώνω πως οι νεότεροι δημιουργοί σφύζουν από ταλέντο και όρεξη για δουλειά. Είναι πολύ ελπιδοφόρο να βλέπεις όλο και περισσότερο νέο κόσμο να εκφράζεται μέσω της τέχνης. Ταυτόχρονα, σε αντίθεση με τα παλιότερα χρόνια που όσοι ασχολούνταν με καλλιτεχνικά επαγγέλματα κατά κάποιον τρόπο αντιμετωπίζονταν ως ταμπού ή παρίες, ενώ πλέον αντιμετωπίζονται σαν επαγγελματίες που κερδίζουν τα προς το ζην από την τέχνη τους. Ωστόσο οι σημαντικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε ως κλάδος σε διάφορους τομείς δεν παύουν να υπάρχουν. Όσο όμως μεγαλώνει η κοινότητά μας πιστεύω πως η ελληνική σκηνή κόμικς μόνο προς τα πάνω μπορεί να πάει. Είμαι της γνώμης πως μόνο η φαντασία μπορεί να κάνει τη διαφορά στο οτιδήποτε. Μ. Ν.: Σε σταθερά ανοδική πορεία και με αξιοσημείωτη συνέπεια στην ποιότητα παρά τη ραγδαία ποσοτική αύξηση των παραγόμενων έργων. Η σκηνή είναι ιδιαίτερα ενεργή και έχει αρχίσει να διεισδύει και σε διαφορετικούς χώρους μέσα από ένα δυναμικό δίκτυο συνεργασιών. Για τις πεποιθήσεις και προσεγγίσεις των δημιουργών δεν είμαι τόσο σίγουρη, έχω την εντύπωση πως παρουσιάζονται πιο ευέλικτοι και προσαρμοστικοί και ακολουθούν τις εξελίξεις, τη ζήτηση και τις ανάγκες των αναγνωστών τους για πιο περίπλοκα ή και δύσκολα θέματα, και πιο συμπεριληπτικές ιστορίες. Εάν παρατηρώ κάτι είναι πως δίνεται πλέον ιδιαίτερη προσοχή σε ζητήματα τεκμηρίωσης και έρευνας ακόμη και σε ιστορίες μυθοπλασίας, όλες οι εκδόσεις είναι πολύ προσεγμένες και οι καλλιτέχνες επιχειρούν να αναλαμβάνουν δουλειές με εντυπωσιακό όγκο και μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Στα τέλη των 90s ο Γιάννης άρχισε να αναγνωρίζεται από την εγχώρια σκηνή και σήμερα είναι ένας από τους πιο καταξιωμένους Έλληνες εικονογράφους. Με τα social media και την αύξηση της απόσπασης προσοχής ειδικά στις μικρότερες ηλικίες, πολλοί παρατηρούν μια αποστροφή από την ανάγνωση. Τι ισχύει για τα κόμικς; Πιστεύετε ότι οι αναγνώστες τα προτιμούν αντί ένα λογοτεχνικό βιβλίο και γιατί; Τ.Α.: Αυτό άρχισε να διαφαίνεται από το 2000 και μετά, αλλά δεν είναι μόνο φαινόμενο ελληνικό. Τα κόμικς είναι πιο κοντά στην εικόνα που μας έχει κατακλύσει, αναπτύσσονται με λιγότερο λόγο και αυτό τα φέρνει πιο κοντά στις προτιμήσεις του νεανικού κυρίως κοινού. Η αισθητική των σχολικών βιβλίων έχει παίξει τον ρόλο της, απωθώντας τα παιδιά από το βιβλίο. Πάντως δεν συγκρίνονται τα είδη. Ο αναγνώστης που του αρέσει η λογοτεχνία θα την αναζητήσει, αυτό δεν εμποδίζει να διαβάζει και κόμικς ίσως μια άλλη στιγμή, με άλλη ευκαιρία. Γ. Ρ.: Προσωπικά πιστεύω πως όποιος θέλει να ασχοληθεί, θα το κάνει δίχως δεύτερες σκέψεις. Πριν τα social media ήταν η τηλεόραση, τα video games κ.τ.λ. Πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν μέσα που αποσπούν την προσοχή. Όλα είναι θέμα παιδείας, γούστου και προσαρμογής στα νέα δεδομένα της εκάστοτε εποχής. Δεν διαβάζουν όλοι βιβλία, όπως δε διαβάζουν όλοι κόμικς. Υπάρχουν και άνθρωποι που δεν ασχολούνται καν με τα social media. Μπορεί τα μικρά τεύχη των είκοσι σελίδων (comic books) να μην κάνουν τα εξωπραγματικά νούμερα που έκαναν κάποτε ανά εβδομάδα, μα οι μεγαλύτεροι τόμοι με ολοκληρωμένες ιστορίες (graphic novels) έχουν αναπτύξει μια δυναμική παρόμοια με αυτή των κλασικών βιβλίων τα τελευταία χρόνια. Πλέον έχουν μπει δυναμικά στο παιχνίδι και τα ψηφιακά κόμικς. Μια μορφή τέχνης μπορεί να επιβιώσει με την εξέλιξη και την ανάπτυξή της. Οτιδήποτε μένει στάσιμο και απαράλλαχτο, δυστυχώς είναι καταδικασμένο να εκλείψει κάποια στιγμή. Όσο παράγουμε ποιοτικές και πρωτότυπες ιστορίες που έχουν κάτι να πουν στο αναγνωστικό κοινό, η πεποίθησή μου είναι πως θα ανανεώνεται και το ενδιαφέρον του. Μ. Ν.: Είμαι από τους αναγνώστες που πιστεύουν πως η διαδικασία ανάγνωσης ενός κόμικ και ενός βιβλίου μπορεί να είναι το ίδιο ανάλαφρη και ευχάριστη, ανεξαρτήτως εάν απαιτεί τα ίδια επίπεδα συγκέντρωσης και προσήλωσης. Και στα δύο είδη η γραφή μπορεί να είναι πυκνή, ανιαρή, φλύαρη, να έχει καλή ή κακή ροή. Η εικόνα ενός κόμικ που κάπως διευκολύνει το μάτι και τη φαντασία δε σημαίνει πως δεν είναι επιφορτισμένη με πολλά επίπεδα πληροφορίας, πως δεν απαιτεί αντίστοιχη προσπάθεια από τον αναγνώστη για την αποκωδικοποίηση των νοημάτων της. Για την απόλαυση ενός κόμικ χρειάζεται παρατήρηση, κριτική σκέψη, συγκέντρωση, συνθετική ικανότητα κ.ά. Επίσης υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη κόμικς και αναγνωστικές προτιμήσεις, πολλές δημιουργίες χρειάζονται μέρες για να διαβαστούν και να αφομοιωθούν. Ίσως φαίνεται πιο εύκολο στην εποχή της εικόνας και της ταχύτητας να διαβάσει κανείς ένα κόμικ, όμως στην πραγματικότητα, η εικόνα δεν εξυπηρετεί την εξοικονόμηση χρόνου και ενέργειας, είναι απλώς ένας διαφορετικός τρόπος διαχείρισης και παρουσίασης της πληροφορίας, που δεν θα πρέπει να προσπερνάμε επιπόλαια ή βιαστικά. Η Μαρία-Όλια Ντακογιάννη ανήκει στη νέα φουρνιά Ελλήνων καλλιτεχνών. Τι συμβουλή θα δίνατε σε ένα νέο καλλιτέχνη που θέλει να ασχοληθεί με τα κόμικς; Τ.Α.: Να προσέξει πολύ το σενάριο και να μάθει πώς γράφεται. Να κάνει πολλή έρευνα γύρω από το θέμα του πριν τραβήξει την πρώτη του γραμμή. Να μη βιάζεται να ''απεικονίσει'', αλλά να είναι σίγουρος ότι η εικόνα του θα πατήσει πάνω σε ένα καλά δομημένο σενάριο. Τόσο στα κόμικς όσο και στα graphic novels το μοίρασμα της προσοχής και του ενδιαφέροντος ανάμεσα στο σενάριο και στην εικόνα είναι 50:50. Γ. Ρ.: Πρώτα απ’ όλα να αγαπάμε από τα βάθη της ψυχής μας αυτό που κάνουμε. Πρέπει να έχουμε υπομονή, επιμονή και να μελετάμε πολύ. Να εξασκούμαστε σταθερά κάθε μέρα, έστω και λίγο. Να μην απογοητευόμαστε από τα λάθη μας, μα να μαθαίνουμε από αυτά. Να επιχειρούμε με κάθε τρόπο να τελειώνουμε ένα έργο μας ακόμη κι αν δεν προέκυψε το καλύτερο αποτέλεσμα που θα θέλαμε. Είναι πάρα πολύ σημαντικό τα ολοκληρώνουμε ένα έργο πριν ξεκινήσουμε κάποιο άλλο. Έτσι αποκτάμε μεγαλύτερη εμπειρία. Θέλει γερό στομάχι ο καλλιτεχνικός χώρος, μα δεν πρέπει να τα παρατάμε ποτέ αν πιστεύουμε στη δουλειά και στο μεράκι μας. Να μη διστάζουμε να βοηθάμε ή και να προστατεύουμε λιγότερο έμπειρους από εμάς. Δίνοντας κάτι πίσω στην κοινότητα, έστω και μια συμβουλή, βοηθάμε στο να γίνουμε καλύτεροι σαν σύνολο. Αν τα κάνουμε όλα αυτά υπάρχει μια πάρα πολύ μεγάλη πιθανότητα να γίνουμε εξαιρετικοί και σεβαστοί καλλιτέχνες. Μ. Ν.: Να γράφει και να εικονογραφεί τις ιστορίες που θα ήθελε ο ίδιος να διαβάσει ως αναγνώστης. Τα θέματα που τον απασχολούν, τα συναισθήματα και τις σκέψεις που θα ήθελε να μοιραστεί. Η αυθεντικότητα είναι το παν σε κάθε τέχνη και είναι κατά την άποψη μου και αυτό που φέρνει την αναγνώριση και την επιτυχία. Το να δημιουργείς από την καρδιά σου και όχι με κριτήριο κάποια τάση ή τι πιστεύεις ότι είναι αρεστό ή δημοφιλές μεταξύ των αναγνωστών. Οι αναγνώστες σου θα σε ακολουθούν όσο είσαι πιστός στον εαυτό σου και δείχνεις ότι έχεις πάθος για αυτό που κάνεις. Στην τελική ο πρώτος και πιο δύσκολος αναγνώστης που πρέπει να "πείσεις” είναι ο ίδιος σου ο εαυτός, που διαβάζει κόμικς και αγαπάει αυτή την τέχνη και είναι απαιτητικός και τελειομανής, περιμένοντας να συγκινηθεί. Θα συμβούλευα ένα νέο δημιουργό να τολμά, να παίρνει ρίσκα, να εκτίθεται, να προσπαθεί ξανά και ξανά, να μην αποθαρρύνεται, να αποδέχεται με σεβασμό την κριτική όσο εξελίσσεται και βελτιώνεται, να μην το βάζει κάτω. Σταθμός για την καριέρα του Αποστολίδη υπήρξε το "Χαμένο φάσμα", ένα ατμοσφαιρικό κόμικ-άλμπουμ με καρέ βγαλμένα από φιλμ νουάρ. Το βρίσκετε δύσκολο να εντοπίσετε κοινά σημεία με έργα που δεν ανήκουν στη δική σας φουρνιά καλλιτεχνών; Τ.Α.: Μα το ''εικονογραφήγημα'' είναι η τέχνη της αφήγησης με λόγο και εικόνα. Προφανώς υπάρχουν κοινά σημεία. Μπορεί να προχώρησαν κάποια πράγματα αλλά η σωστή περιγραφή χαρακτήρων, η τοποθέτηση του μύθου σε τόπο και χρόνο κ.τ.λ. δε θα αλλάξουν, αφού αποτελούν δομικά στοιχεία της αφήγησης. Γ. Ρ.: Καθόλου! Ο δάσκαλός μου, Σπύρος Ορνεράκης, με έμαθε να κρατώ τους ορίζοντές μου ανοιχτούς και να κοιτώ με ενδιαφέρον ό,τι δίνει μια νέα, φρέσκια πνοή στην τέχνη μας ή να εκτιμώ κάθε τι παλιότερο που την εξέλιξε και την οδήγησε στο σημείο που βρίσκεται τώρα. Σίγουρα υπάρχουν άπειρα διαφορετικά γούστα σε τεχνοτροπίες, θεματικές και τρόπους αφήγησης που είναι αδύνατο να καλυφθούν απόλυτα σε ένα ευρύ φάσμα. Αυτό όμως πιστεύω πως είναι υγιές και δίνει την ευκαιρία σε πολύ κόσμο, καλλιτέχνες και αναγνώστες, να δοκιμάσουν διαφορετικά πράγματα. Αλίμονο αν άρεσαν όλα σε όλους. Μ. Ν.: Ακριβώς το αντίθετο! Θεωρώ πως το ποιοτικό επίπεδο των έργων πολλών νέων δημιουργών δεν υστερεί σε τίποτα από την αφηγηματική ωριμότητα καλλιτεχνών με περισσότερη εμπειρία στο χώρο. Αντίστοιχα, οι μεγαλύτεροι δημιουργοί τείνουν να πειραματίζονται, να δοκιμάζουν καινούρια πράγματα και να παραμένουν επίκαιροι τόσο θεματικά όσο και εικαστικά. Θα έλεγα πως η μια γενιά επηρεάζει και εμπνέει την άλλη. Στη σημερινή κόμικς κοινότητα οι νεότεροι δημιουργοί συνυπάρχουν με τους πλέον καταξιωμένους σε ένα κλίμα σύμπνοιας και αμοιβαίου σεβασμού. Την τελευταία περίοδο ο Γ. Ρουμπούλιας σχεδιάζει τις ιστορίες του "Μυθομάχου", εμπνευσμένες από την Ελληνική Επανάσταση. Τι θα λέγατε ότι εκφράζει περισσότερο τη δική σας γενιά ως δημιουργούς; Τ.Α.: Η πολιτική, οι ιδεολογίες, οι περιπέτειες, ο έρωτας και το χιούμορ. Γ. Ρ.: Η αλήθεια είναι πως δε μπορώ να απαντήσω γενικά για μια ολόκληρη γενιά. Κάθε καλλιτέχνης έχει διαφορετικά ερεθίσματα και προσλαμβάνουσες ως ξεχωριστή προσωπικότητα. Διαφορετικά κίνητρα και όνειρα. Προσωπικά πάντα είχα την ανάγκη να ψυχαγωγώ τον κόσμο γύρω μου με το να αφηγούμαι ενδιαφέρουσες φανταστικές ή κωμικές ιστορίες. Ιστορίες που θα αγαπούσα ο ίδιος αλλά και ιστορίες που θα έδιναν και κάτι πίσω στο κοινό. Για μένα η φαντασία είναι το άλφα και το ωμέγα. Μ. Ν.: Η πολυφωνία και το συνεργατικό πνεύμα. Ο κάθε δημιουργός διατηρεί το δικό του χαρακτήρα και προσπαθεί να διαμορφώσει μια ταυτότητα, χωρίς να εγκλωβίζεται σε αυτή και πάντοτε παρακολουθώντας τις τάσεις που κυριαρχούν στο χώρο και τις δουλειές των συναδέλφων του. Η ποικιλία των ιστοριών και των σχεδιαστικών στυλ είναι ενδεικτική των δυνατοτήτων του μέσου. Παρατηρείται επίσης έντονα η τάση των νέων δημιουργών να ενώνουν τις δυνάμεις τους, να εμπιστεύονται τα σενάρια τους σε άλλους σχεδιαστές ή να μοιράζονται μεταξύ τους τα στάδια της εικονογράφησης, τον χρωματισμό, τον σχεδιασμό των εξωφύλλων. Μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα συλλογικά κόμικς των τελευταίων ετών ανέδειξαν πολύ δυνατά δίδυμα ή ομάδες δημιουργών που ανυπομονούμε να ξαναδούμε σε σύμπραξη. Αναμφίβολα θα έχετε κάποιους αγαπημένους καλλιτέχνες που ίσως επηρέασαν και το έργο σας. Ποιοι είναι αυτοί; Τ.Α.: Προφανώς υπάρχουν κι άλλοι λαμπροί εκπρόσωποι του είδους, αλλά οι δημιουργοί της βελγικής σχολής μου άφησαν βαθύ αποτύπωμα και ίσως επηρέασαν τα πρώτα μου έργα. Γ. Ρ.: Frank Frazetta, John Buscema, Claudio Castellini, Σπύρος Ορνεράκης, Brian Bolland, Sergio Toppi, Jim Steranko, Kentaro Miura, Akira Toriyama, Sean O'Mailey, Bruce Timm, Alex Alice, Juanjo Guarnido και άλλοι πολλοί. Μ. Ν.: Ο πρώτος δημιουργός που λάτρεψα και με ενέπνευσε, όχι μόνο να ασχοληθώ με τα κόμικς αλλά και να σπουδάσω την επιστήμη μου, την αρχαιολογία, ήταν ο Ντον Ρόσα, ο δημιουργός του κόμικ "Ο Βίος και η Πολιτεία του Σκρουτζ Μακ Ντακ". Το "Περσέπολις" επίσης της Μαρζάν Σατραπί ήταν το πρώτο μου "ενήλικο” κόμικ, εκείνο που έστρεψε την προσοχή μου σε ωριμότερες αφηγηματικές φόρμες όπως το graphic novel, και με έκανε να συνειδητοποιήσω πως τα κόμικς μπορούν να είναι πολλά περισσότερα από χιουμοριστικές ιστορίες με παπιά και εκρηκτικούς γαλάτες. Έχω θαυμάσει το συγγραφικό και σχεδιαστικό έργο πολλών ξένων δημιουργών με μια προτίμηση για την ευρωπαϊκή σχολή, χωρίς αυτό να αποκλείει τους Αμερικάνους συγγραφείς και εικονογράφους. Μερικοί αγαπημένοι μου είναι οι Scott McCloud, Craig Thomson, Juan Díaz Canales και Juanjo Guarnido, Alan Moore και Neil Gaiman αλλά και οι Έλληνες Soloúp, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Θανάσης Πέτρου, Τάσος Ζαφειριάδης, Γιώργος Γούσης και πολλοί άλλοι. Έχετε αντλήσει στοιχεία και από άλλα είδη τέχνης για τις ιστορίες σας; Τ.Α.: Η λογοτεχνία αλλά και η μουσική βοήθησαν τις αφηγηματικές μου δυνατότητες. Γ. Ρ.: Φυσικά! Λατρεύω ιδιαίτερα τον κινηματογράφο και μάλιστα θεωρώ την κινηματογραφική τέχνη και την τέχνη των κόμικς ξαδέρφια. Η αλήθεια είναι πως ο τρόπος που γράφουμε το σενάριο για κόμικς είναι σχεδόν πανομοιότυπος με ένα κινηματογραφικό σενάριο αν εξαιρέσουμε μερικές μικρές διαφορές. Τόσο στα κόμικς όσο και στον κινηματογράφο παίζουν πάρα πολύ μεγάλο ρόλο το σενάριο\ο λόγος, η σκηνοθεσία, ο φωτισμός, η παλέτα χρωμάτων, ο τρόπος αφήγησης, τα πλάνα, η εκφραστικότητα των ηρώων και άλλα πολλά. Μ. Ν.: Το κόμικ μου "Musicoma: το κόμικ-μιούζικαλ" και η καινούρια μου ιστορία που θα κυκλοφορήσει στο φετινό Comicdom Con, ήταν μια απόπειρα να συνδυάσω τις δύο αγαπημένες μου τέχνες, το κόμικ και τη τζαζ μουσική σε ένα διαδραστικό αφηγηματικό περιβάλλον, όπου παράλληλα με την ανάγνωση του κόμικ μπορούσε κανείς να ακούσει και το πρωτότυπο soundtrack που γράφτηκε ειδικά για τη συγκεκριμένη ιδέα. Σκοπός μου ήταν να μεταφέρω το μουσικό θέατρο και το μιούζικαλ σε μια εμπειρία κόμικ, να δώσω μια ακόμη διάσταση στους χαρακτήρες μου και να προτείνω μια παράλληλη μουσική αφήγηση της ιστορίας μου. Το κόμικ μεταφέρθηκε μάλιστα στο θέατρο φέτος στη σκηνή του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός, όπου παρουσιάστηκε με τη μορφή μουσικοθεατρικής παράστασης σε συνδυασμό με video-art και animation. Το ενδιαφέρον της Μαρίας-Όλιας για την αρχαιολογία της έδωσε την έμπνευση για την αυτοέκδοση "Amorabilia". Υπάρχει κάποιος δημιουργός που θα θέλατε να συνεργαστείτε; Τ.Α.: Υπήρχε, ο Αλέκος Παπαδάτος! Συνεργαστήκαμε στον "Αριστοτέλη" και ίσως συνεχίσουμε. Εμένα με πήραν και τα χρόνια. Στα 76 μου δουλεύω στον "Πλάτωνα". Είμαι, λένε, ο γηραιότερος σεναριογράφος κόμικς στον κόσμο! Γ. Ρ.: Ανέκαθεν ήθελα να κάνω μια συνεργασία σε κάποιο πρότζεκτ με τον καλό φίλο μου Μάνο Λαγουβάρδο. Ο Μάνος είναι ένας από τους αρτιότερους και σπουδαιότερους κατ' εμέ δημιουργούς που δουλεύουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Το έργο του με εμπνέει να γίνομαι καλύτερος και να μην επαναπαύομαι σε μανιέρες. Ελπίζω στο πλαίσιο της νέας εκδοτικής εταιρείας μου, της Nerdula Creative Lab, να το καταφέρουμε σύντομα. Μ. Ν.: Θα ήθελα πάρα πολύ να συνεργαστώ με τη Γεωργία Ζάχαρη και τη Στέλλα Στεργίου. Θαυμάζω πολύ τη δουλειά τους και ελπίζω κάποτε να έχουμε την ευκαιρία να γράψουμε ή εικονογραφήσουμε από κοινού κάποια ιστορία. Ποια είναι η αγαπημένη σας ιστορία κόμιξ; Τ.Α.: Η "Περσέπολις". Γ. Ρ.: Με σιγουριά θα πω το "Berserk", το σκοτεινό έπος τρόμου και φαντασίας του πρόσφατα εκλιπόντα Kentaro Miura. Μ. Ν.: Αχ, ποτέ δεν μπορούσα να επιλέξω μία μόνο σε αντίστοιχη ερώτηση. "Ο γλύπτης" του McCloud είναι σίγουρα πολύ αγαπημένο μου κόμικ, όπως και το "Daytripper" των Fabio Moon και Gabriel Ba. Έχω και ελληνικά αγαπημένα, ο "Συλλέκτης" του Soloúp σίγουρα, το "Φεστιβάλ" των Γούση, Ζάχαρη και Πανταζή και το" Γρα-Γρού" των Ζαφειριάδη, Παλαβού και Πέτρου. Και το σχετικό link...

Με ένα πρόγραμμα πιο πλούσιο από ποτέ, το Comicdom Con Athens μας υποδέχεται το τριήμερο 12-13-14 Μαΐου στη 17η διοργάνωσή του, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Ενώ η χώρα βρίσκεται σε πυρετό εκλογών, χιλιάδες φίλοι και φίλες των κόμικς στην Αθήνα αλλά και σε όλη την Ελλάδα, περιμένουν παράλληλα με ανυπομονησία ένα άλλο γεγονός. Και αυτό γιατί λιγότερο από μία εβδομάδα μας χωρίζει από το μεγαλύτερο, κεντρικότερο και μακροβιότερο φεστιβάλ κόμικς της Αθήνας: το Comicdom CON Athens, το οποίο φέτος μετράει τη 17η διοργάνωσή του. Με μια ιδιαιτερότητα, καθώς πρόκειται για πρώτη φορά να διεξαχθεί σε έναν τελείως διαφορετικό χώρο από τις προηγούμενες χρονιές, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Όπως δηλαδή αρμόζει σε ένα τέτοιου βεληνεκούς διεθνές φεστιβάλ. Το πρόγραμμα της μεγάλης γιορτής των κόμικς αναμένεται πιο πλούσιο από ποτέ, με τη συμμετοχή 170 καλλιτεχνών (το μεγαλύτερο Artists Alley που έχει φιλοξενηθεί ποτέ σε εγχώριο φεστιβάλ), σχεδόν 40 καταστήματα και εκδοτικές, διεθνείς και ελληνικές εκθέσεις κόμικς και εικονογράφησης, προβολές animation, workshop για όλες τις ηλικίες, sketch events, διαγωνισμό cosplay, ομιλίες και πάνελ, καθώς και την Απονομή των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς. Και όλα αυτά βέβαια με ελεύθερη είσοδο. Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τι μας επιφυλάσσει το τριημέρο 12 έως 14 Μαΐου στην Τεχνόπολη. Με άρωμα Ιταλίας Στο φετινό φεστιβάλ την τιμητική της θα έχει η Ιταλία. Η φιλοξενία δύο σημαντικών εκθέσεων, σε συνεργασία με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, σκοπεύει να αναδείξει στο ελληνικό κοινό τον πλούτο της καλλιτεχνικής παραγωγής της γειτονικής μας χώρας. Η πρώτη έκθεση (Calvino Immaginario) θα είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη γέννηση ενός από τους πιο γνωστούς συγγραφείς, δοκιμιογράφους και δημοσιογράφους της Ιταλίας, του Italo Calvino. Θα περιλαμβάνει κόμικς, εικονογραφήσεις και γελοιογραφίες, εμπνευσμένες από τους φανταστικούς κόσμους του διάσημου συγγραφέα, με συμμετοχές καταξιωμένων δημιουργών όπως οι Giorgio Cavazzano, Sara Colaone, Lorenzo Mattotti και Vittorio Giardino. Η δεύτερη έκθεση (Fumetti dal Mare – Κόμικς από τη Θάλασσα), η οποία φιλοξενήθηκε το περασμένο φθινόπωρο στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο, θα παρουσιάσει τα έργα έξι διεθνών καλλιτεχνών (μεταξύ των οποίων της δικής μας Έλενας Γώγου) εμπνευσμένων από τη θάλασσα: το αρχέγονο και ζωτικής σημασίας στοιχείο που αποτελεί χώρο συνάντησης διαφορετικών λαών και πολιτισμών. Του Vittorio Giardino, από την έκθεση «Calvino Immaginario» Στο ίδιο πλαίσιο θα φιλοξενηθεί ο Tito Faraci, ένας από τους σημαντικότερους και πιο πολυβραβευμένους Ιταλούς σεναριογράφους κόμικς, ένας από τους πρώτους Ιταλούς συγγραφείς που εργάστηκαν σε χαρακτήρες αμερικανικών comics όπως ο Spider-Man, ο Daredevil και ο Captain America. Ο Faraci, ο οποίος έχει αφήσει το στίγμα του σε εμβληματικά κόμικς όπως Dylan Dog, Tex, Diabolik, Magico, Vento και Zagor, θα παραδώσει workshop και θα παραστεί σε ειδική εκδήλωση συζήτησης με το κοινό, όπου θα παραλάβει βραβείο για τη Συνολική Προσφορά του στην Τέχνη των Comics. Ελληνικές εκθέσεις Από τις ελληνικές εκθέσεις, ξεχωρίζει αναμφισβήτητα η έκθεση εικονογράφησης «LGBT Art – Η Άνθηση της Εγχώριας Queer Εικονογράφησης» με τη συμμετοχή 14 εγχώριων καλλιτεχνών (Δημήτρης Αναστασίου, Δημήτρης Γαβαλάς, Ντέννις Γιατράς, Γώγου, Μιχάλης Διαλυνάς, Αύγουστος Κανάκης, Δημήτρης Κάσδαγλης, Θεμιστοκλής Λιονέτης, Σμαράγδα Μάγκου, Σιαδώρα Παπαθεοδώρου, Αριάδνη Τζουνάκου, Degphilip, Harry Saxon και Steve Stivaktis), οι οποίοι παρουσιάζουν έργα με ελεύθερο μεν θέμα, αλλά επικεντρωμένα στην αγάπη, τη σεξουαλικότητα και την αποδοχή της ετερότητας. Ενώ η έκθεση «Spotlight on: Αγγελική Σαλαμαλίκη» είναι αφιερωμένη στη γνωστή δημιουργό, η οποία φιλοτέχνησε το εικαστικό για το φετινό φεστιβάλ. Μια εξαιρετική καλλιτέχνιδα με αξιοπρόσεκτη πορεία στον χώρο των κόμικς, της εικονογράφησης και του animation, την οποία η εν λόγω έκθεση αναδεικνύει μέσα από σημαντικά έργα της. Του Δημήτρη Γαβαλά, από την έκθεση «LGBT ART» Ακόμη δύο – ψηφιακές – εκθέσεις ολοκληρώνουν το εκθεσιακό πρόγραμμα του Comicdom Con Athens: η μία (10 Χρόνια «Σχεδία» – Οι Εικονογραφήσεις) παρουσιάζει για πρώτη φορά τις δημιουργίες που πρόσφεραν αφιλοκερδώς σκιτσογράφοι και δημιουργοί κόμικς για το περιοδικό δρόμου «Σχεδία», το οποίο εδώ και μια δεκαετία δίνει τη δυνατότητα σε εκατοντάδες άστεγους συμπολίτες μας να εργαστούν και να σταθούν στα πόδια τους με ένα αξιοπρεπές εισόδημα. Η δεύτερη ψηφιακή έκθεση με τίτλο «Κλασσικά Εικονογραφημένα: Οι Αθάνατες Ελληνικές Δημιουργίες», θα παρουσιάσει δείγματα από την ελληνική παραγωγή κόμικς της σειράς για τα οποία δούλεψαν κορυφαίοι Έλληνες σχεδιαστές και συγγραφείς, μεταξύ των οποίων οι Γιώργος Βακαλό, Μποστ, Κώστας Γραμματόπουλος και Νίκος Καστανάκης, στο πλαίσιο της θεματικής «Από τη Μυθολογία και την Ιστορία της Ελλάδος». Και οι δύο αυτές εκθέσεις θα είναι προσπελάσιμες στο Ψηφιακό Μουσείο Comics (comicsmuseum.gr) και θα παραμείνουν διαθέσιμες για το κοινό και μετά το πέρας του φεστιβάλ. Προβολές animation Οι φίλες και οι φίλοι του animation θα μπορούν να παρακολουθήσουν ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα με προβολές ταινιών κινουμένων σχεδίων εγχώριας παραγωγής. Ξεχωρίζει η προβολή επιλεγμένων ελληνικών έργων animation από την περσινή 15η διοργάνωση του Animasyros. Θα προβληθεί επίσης για πρώτη φορά σε φεστιβάλ η «Λυσιστράτη», το έργο των Τάσου Αποστολίδη και Γιώργου Ακοκαλίδη, της διεθνώς αναγνωρισμένης σειράς «Κωμωδίες του Αριστοφάνη σε Κόμικς» το οποίο έγινε animation 20 χρόνια πριν. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει και στην προβολή της βιντεοσκοπημένης μουσικοθεατρικής μεταφοράς του κόμικ «Musicoma» της Μαρίας-Όλιας Ντακογιάννη, μιας τρυφερής ιστορίας που συνδυάζει αφήγηση, τζαζ μουσική και video-art. Τέλος, θα υπάρχει πρόγραμμα σπουδαστικών ταινιών animation μικρού μήκους από το Τμήμα Γραφιστικής και Εικαστικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Αφίσα της ταινίας animation «Mine» της Δάφνης Ξουράφη Φέτος θα εγκαινιαστεί επίσης για πρώτη φορά ο θεσμός της Agora, ο οποίος φιλοδοξεί να συμβάλει στην εξωστρέφεια της ελληνικής σκηνής κόμικς: εγχώριοι δημιουργοί και εκδότες θα έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν τα έργα τους σε εκδότες από χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ισπανία, αυξάνοντας τις πιθανότητες για την έκδοσή τους στο εξωτερικό. Παράλληλα με όλα τα παραπάνω θα υπάρξει πρόγραμμα ειδικά διαμορφωμένο για παιδιά (σε επιμέλεια της Athens Comics Library), διαγωνισμός Cosplay, Sketch Event (με θεματική: Avengers VS X-Men), θεματικές συζητήσεις και εργαστήρια/masterclasses από έμπειρους σκιτσογράφους, απευθυνόμενα τόσο σε αρχάριους όσο και σε πιο απαιτητικό κοινό. Τελετή Απονομής Ελληνικών Βραβείων Κόμικς Όπως τις προηγούμενες χρονιές, έτσι και φέτος το ενδιαφέρον όλων αναμένεται να στραφεί στην τελετή Απονομής Ελληνικών Βραβείων Κόμικς, κατά την οποία θα βραβευτούν τα κόμικς της προηγούμενης χρονιάς στις παρακάτω κατηγορίες: Καλύτερου Κόμικ, Σχεδίου, Πρωτότυπου Σεναρίου, Διασκευασμένου Σεναρίου, Εξωφύλλου, Καλλιτεχνικής Επιμέλειας, Αυτοέκδοσης, Ένθετου, Πρωτοεμφανιζόμενου Καλλιτέχνη, Μεταφρασμένης Έκδοσης, Βραβείου Κοινού. Οι υποψήφιοι τίτλοι προέκυψαν από τις ψήφους των μελών της Ελληνικής Ακαδημίας Κόμικς, αποτελούμενης από άτομα που δραστηριοποιούνται (ως καλλιτέχνες, σεναριογράφοι, αρθρογράφοι, θεωρητικοί κ.ο.κ.) στον χώρο της Ένατης Τέχνης. Τις πεντάδες των υποψήφιων έργων, που έχουν ήδη διακριθεί στον πρώτο γύρο ψηφοφορίας των μελών της Ακαδημίας, μπορείτε να τις βρείτε στο www.ebk.gr. Οι φετινοί νικητές και νικήτριες θα ανακοινωθούν στην τελετή των ΕΒΚ την Παρασκευή 12/5 στις εγκαταστάσεις της Τεχνόπολης, ενώ την επόμενη ημέρα (Σάββατο 13/5) θα λάβει χώρα εκδήλωση παρουσίασης και συζήτησής τους με το κοινό. Comicdom CΟΝ Athens 2023 Διοργάνωση: Comicdom Press Πότε: Παρασκευή 12, Σάββατο 13 και Κυριακή 14 Μαΐου, 11.00-21.30 Πού: Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων (Πειραιώς 100). Είσοδος από ΜΕΤΡΟ Στάση Κεραμεικός (Οδός Ιάκχου) Πόσο: Είσοδος Ελεύθερη Για πιο αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα, καθώς και για εξασφάλιση θέσεων στα workshop, επισκεφθείτε το www.comicdom-con.gr Και το σχετικό link...

Αν προκαλεί εντύπωση η ενασχόληση μερίδας του ελληνικού Ίντερνετ και Τύπου τις τελευταίες μέρες με το αν η ελληνική σημαία καταργήθηκε από τα κόμικς ή ξαφνιάζει η παράξενη συνύπαρξη του Άρη Βελουχιώτη, του Ιωάννη Μεταξά, του Γεωργίου Γρίβα, του Ελευθέριου Βενιζέλου και της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας σε αναρτήσεις στα social media και σε βίντεο καναλιών του YouΤube, υπάρχει εξήγηση. Αφορμή είναι η απόφαση των διοργανωτών του 17ου Comicdom CON Athens να ανακαλέσουν τη συμμετοχή του κομίστα Κωνσταντίνου Παππά στο φεστιβάλ, καθώς – όπως σημειώνουν στην ανακοίνωσή τους – τα έργα του «είναι φορείς ιδεών που δεν συνάδουν με τις αρχές της διοργάνωσης και ξεφεύγουν από το πλαίσιο της ιστορικής αναφοράς γεγονότων». Ποια είναι όμως η Ιστορία που αναπαράγεται στα σκίτσα του Κωνσταντίνου Παππά, και γιατί ο αποκλεισμός του ξεσήκωσε τις αντιδράσεις της Ακροδεξιάς εναντίον του φεστιβάλ και όσων στηρίζουν την απόφαση των διοργανωτών; Ιστορικός αναθεωρητισμός Ο εν λόγω σκιτσογράφος αντλεί την έμπνευσή του από περιόδους και θεματικές της ελληνικής Ιστορίας. Ανάμεσα στα σκίτσα του μπορεί κανείς να συναντήσει έναν οπλίτη της πρώιμης κλασικής εποχής μέχρι τον Ελευθέριο Βενιζέλο με φουσκωμένα μπράτσα και τατουάζ. Ιδιαίτερη αγάπη φαίνεται να τρέφει ο καλλιτέχνης για τον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά. Σκίτσα που αναπαριστούν σκηνή με τον Ιταλό πρέσβη να δίνει ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου το τελεσίγραφο στον Μεταξά, συνοδεύονται με σχόλια στο Instagram στα οποία μεταξύ άλλων αναφέρει: «Αυτή είναι η αφιέρωσή μου στο αθάνατο ΟΧΙ και στον ερμηνευτή του, που ένωσε ένα έθνος και ύψωσε τα ιδανικά του, διότι χωρίς τους Μεταξάδες τα ΟΧΙ δεν υπάρχουν». Σε άλλο σκίτσο του απεικονίζει τον μετανοημένο κομμουνιστή – όπως τον αποκαλεί – στρατιώτη Τζίμα από την κορυφή του Γράμμου να αναγγέλλει τη νίκη του Εθνικού επί του Δημοκρατικού Στρατού, τονίζοντας στο σχόλιό του που συνοδεύει το σκίτσο στο Instagram πως «σήμερα είναι η ημέρα μνήμης των ηρώων που έπεσαν στον Γράμμο, η νίκη που τελείωσε τον εμφύλιο στην Ελλάδα». Αντίστοιχης σκοπιάς είναι οι τοποθετήσεις του για τον Γεώργιο Γρίβα και την ΕΟΚΑ, για τη Μικρασιατική Εκστρατεία κ.ά. Και μπορεί η ιστορική αφήγηση που επιλέγει να κάνει για γεγονότα και πρόσωπα να πλασάρεται ως «αντικειμενική», με πληροφορίες που φαίνεται να έχει αντλήσει από βιβλιογραφία, ωστόσο βρίθει ιστορικού αναθεωρητισμού. Πολλοί έσπευσαν να κάνουν λόγο για λογοκρισία στην Τέχνη και αποκλεισμό ενός σκιτσογράφου επειδή αποτυπώνει την «ιστορική πραγματικότητα». Τις ώρες μάλιστα που γράφονται αυτές οι γραμμές, το hashtag #μετονΚωνσταντινοΠαππα περιλαμβάνεται στα πρώτα trends του Twitter. Ψάχνοντας κανείς τα τιτιβίσματα μπορεί εύκολα να συμπεράνει την πολιτική τοποθέτηση των υποστηρικτών του hashtag: πάσης φύσεως ακροδεξιοί διεξάγουν πόλεμο κατά του Comicdom στην πλατφόρμα, κάνοντας λόγο για αριστερόστροφο φασισμό. Μεταξύ αυτών και γνωστοί εκπρόσωποι της ελληνικής Ακροδεξιάς και alt-right όπως ο Φαήλος Κρανιδιώτης και ο Κωνσταντίνος Μπογδάνος. «Αριστερόστροφος φασισμός χρηματοδοτούμενος από την Περιφέρεια Αττικής» έγραψε η Ελεύθερη Ώρα, ενώ η Εστία κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο «Δεν αντέχουν ούτε στα κόμικς την ελληνική σημαία». Απάντηση στις παραπλανητικές κραυγές περί μίσους για την ελληνική σημαία που υποτίθεται ότι τρέφει η ελληνική κοινότητα των κομικάδων αλλά και το φεστιβάλ έδωσε το ίδιο το Comicdom από την επίσημη σελίδα του στο Facebook, δημοσιεύοντας εξώφυλλα μερικών από τα «ανθελληνικά κόμικς», όπως τα χαρακτηρίζει περιπαικτικά, που μπορεί κανείς να βρει στα καταστήματα και στις εκδοτικές του αλλά και στα τραπέζια του φεστιβάλ, και τα οποία αποτυπώνουν γεγονότα της ελληνικής Ιστορίας. Επικίνδυνες αντιδράσεις κατά των διοργανωτών Οι αντιδράσεις της Ακροδεξιάς δεν περιορίστηκαν στην κατασυκοφάντηση του Comicdom CON Athens και σε καλέσματα στα social media για αρνητικά σχόλια και αναφορές στην επίσημη ιστοσελίδα του με σκοπό να πληγεί η δημοφιλία του, αλλά έλαβαν ακόμα πιο επικίνδυνες διαστάσεις. Πηγές του φεστιβάλ έκαναν λόγο στην ΑΥΓΗ της Κυριακής για οργανωμένο κρεσέντο υβριστικών, χυδαίων και απειλητικών σχολίων, που στρέφονταν τόσο κατά της διοργάνωσης και των ατόμων που εργάζονται για αυτή όσο και κατά της ευρύτερης καλλιτεχνικής κοινότητας των κόμικς, με στοχευμένες προσωπικές επιθέσεις σε καλλιτέχνες. Υπογραμμίζεται ότι, όπως σημειώνει η διοργάνωση, σύσσωμη η κοινότητα των καλλιτεχνών, των εκδοτών και των φορέων του χώρου συντάχθηκε με την απόφαση για την αποβολή του Κωνσταντίνου Παππά, την οποία υπογράφει ολόκληρη η ομάδα του φεστιβάλ. Επιπλέον, η διοργάνωση τονίζει πως η αποβολή – σε οποιαδήποτε στιγμή – συμμετέχοντα που το έργο του έχει κριθεί ότι δεν συνάδει με τις αρχές της παραμένει αναφαίρετο δικαίωμα και υποχρέωση μίας διοργάνωσης ιδιωτικής πρωτοβουλίας όπως το Comicdom CON Athens. Οι αντιδράσεις έφτασαν και σε νομικό επίπεδο, καθώς την Τετάρτη επιδόθηκε σε νόμιμο εκπρόσωπο της Comicdom εξώδικη δήλωση-διαμαρτυρία-καταγγελία του Κωνσταντίνου Παππά. Μάλιστα, ο δικηγόρος Γιώργος Κοτλίδας που υποστήριξε τη σύνταξη του εξώδικου έγραψε ότι «ως μία γενιά ανθρώπων που μεγαλώσαμε ακούγοντας φρικτές χυδαιότητες και ύβρεις και βιώνοντας περιθωριοποίηση και στιγματισμό, επειδή “τολμούσαμε” να αγαπούμε και να εξαίρουμε την πατρίδα και την Ιστορία της, πλέον λέμε “ως εδώ!”». Στη δήλωση γίνεται λόγος για... σπίλωση της τιμής και της υπόληψής του, όπως και για περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης. INFO Το 17ο Comicdom CON Athens θα διεξαχθεί από τις 12 έως και τις 14 Μαΐου (11 π.μ.-9.30 μ.μ.) στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων με ελεύθερη είσοδο. Καλωσορίσατε στη νέα ψηφιακή εθνικοφροσύνη Του Χρήστου Τριανταφύλλου Ο κομίστας Κωνσταντίνος Παππάς δεν φαίνεται να είναι τέκνο της παραδοσιακής Ακροδεξιάς, ούτε να ενστερνίζεται τις αναφορές της Χρυσής Αυγής. Θα έλεγα πως ανήκει βασικά στην ελληνική alt-right: αντί για τσεκούρια, κουβαλάει πληκτρολόγιο. Αντί να εμπνέεται από τις ναπάλμ στον Γράμμο, εμπνέεται από το «εθνικό έργο» του Ιωάννη Μεταξά και από τις εκστρατείες του Κωνσταντίνου Α’. Αντί για τις επιχειρήσεις στο Βίτσι, θαυμάζει τον «Μακεδονικό Αγώνα». Στο ηλεκτρονικό κατάστημα όπου διατίθενται τα σχέδιά του θα συναντήσει κανείς προσωπογραφίες του Κωνσταντίνου Α’, του Βενιζέλου, του Γρίβα και των μακεδονομάχων ως «chads», δηλαδή, στην ιντερνετική σλανγκ, ως alpha males (τυπική εμμονή της alt-right). Θα συναντήσει πόστερ για τα «χίλια χρόνια αμύνης του ευρωπαϊκού πολιτισμού» με την εικόνα του Βυζαντίου. Θα συναντήσει μια αφαιρετική, αλλά σαφέστατη εικόνα για τη νίκη του Εθνικού Στρατού στον Εμφύλιο. Καλωσορίσατε στη νέα ψηφιακή εθνικοφροσύνη. Μια βασική του συνεργασία είναι η εικονογράφηση των επεισοδίων του καναλιού στο youtube «Πρακτική Σκέψη». Το κανάλι αυτό χρησιμοποιεί έξυπνα τις συμβάσεις των διεθνών προτύπων της ψηφιακής εκλαϊκευτικής ιστορίας για να δώσει μια σαφώς εθνικόφρονα αφήγηση της ελληνικής Ιστορίας. Καλοστημένα βίντεο με σωστό μοντάζ, χάρτες, χιούμορ, memes, τεκμηρίωση και βιβλιογραφία (μείγμα σοβαρών μελετών και ακροδεξιάς παραγωγής), που έχουν ως αποτέλεσμα να ξεγελιέται πολύς κόσμος που απλώς δεν έχει άλλη επιλογή ή δεν είναι αρκετά υποψιασμένος. Η επιλογή του Comicdom είναι διπλά σημαντική, γιατί εκτός από το ότι βάζει φραγμό στην Ακροδεξιά στο πεδίο του, συνεισφέρει στο να μην έρθουν σε επαφή ανυποψίαστοι άνθρωποι με αυτό το ύπουλο έργο. Διότι υπάρχει και ένα τεράστιο δυναμικό ανθρώπων που δεν ξέρει τι καταναλώνει: όταν η σχολική Ιστορία είναι η αποθέωση του αλυτρωτισμού, με φυσικό επακόλουθο μορφές όπως ο Βενιζέλος και ο Κωνσταντίνος Α’ να γίνονται memes, το επόμενο βήμα είναι πολύ εύκολα η αθέλητη υιοθέτηση κωδίκων που μιλούν στο σήμερα: από την ύλη της σχολικής Ιστορίας για τα «εθνικά μας δίκαια» στο virality της απεικόνισης του βασιλιά ως υπερήρωα ένα ινσταγκραμικό λάικ δρόμος. Η έννοια του κοινότοπου εθνικισμού (banal nationalism) δεν αφορά πλέον μόνο σημαίες και εμβατήρια, αλλά και νέες μορφές virality που επενδύουν στην Ιστορία ως meme, σε οπτικούς και αφηγηματικούς κώδικες που στα χέρια ανθρώπων όπως ο Παππάς έχουν την ικανότητα να δώσουν νέα δυναμική σε παραδοσιακές εθνικιστικές αφηγήσεις που το ελληνικό κράτος θεωρεί ακόμα απλώς αυτονόητες. Και αν κάτι έχει τη μεγαλύτερη δύναμη στο συλλογικό φαντασιακό των ανθρώπων, είναι να κάνεις κάτι να φαίνεται αυτονόητο. Αν η (κακώς εννοούμενη) αναθεώρηση της Ιστορίας είναι επικίνδυνη, άλλο τόσο επικίνδυνος είναι ο εμπλουτισμός του αυτονόητου με νέους κώδικες, η υπόκωφη δημιουργία νέων αυτονόητων που δένουν οργανικά στα παλιά. * Ο Χρήστος Τριανταφύλλου είναι διδάκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας (ΕΚΠΑ) και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, περιοδικό ΣΚΡΑ-punk. Περί υποτιθέμενης λογοκρισίας Του Αντώνη Βαβαγιάννη Η όλη συζήτηση περί λογοκρισίας, η οποία ξεκίνησε στα σχόλια της ανακοίνωσης του comicdom για να συνεχίσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι τουλάχιστον αστεία και φυσικά προέρχεται από τα γνωστά οργανωμένα ακροδεξιά τρολ του Διαδικτύου που βλέπουμε εδώ και χρόνια να περιφέρονται στο συγκεκριμένο χώρο και να αναμασάνε τις ίδιες καραμέλες. Κάθε φεστιβάλ μπορεί να διαλέγει ποιοι καλλιτέχνες του ταιριάζουν και ποιοι όχι. Το comicdom έχει αυτή τη δυνατότητα επιλογής όπως όλα τα άλλα φεστιβάλ. Με την ίδια – τελείως αλλοπρόσαλλη - λογική τους, θα μπορούσα κι εγώ να πω ότι τόσα χρόνια με λογοκρίνει το φεστιβάλ comics του Σαν Ντιέγκο, μιας και ποτέ δεν με έχει καλέσει. Παρατηρώ ότι αυτά τα διαδικτυακά τρολ ακολουθούν μια τυπική τακτική: να δημιουργούν μια δική τους πραγματικότητα και να προσπαθούν να την περάσουν στο κοινό τους στα δικά τους μέσα και κοινωνικά δίκτυα. Αυτή τη φορά η εικονική πραγματικότητα που έφτιαξαν ήταν ότι το comicdom «δεν αντέχει την ελληνική σημαία και την ελληνική Ιστορία». Παρεμπιπτόντως, όσο μάταιο και να είναι να προσπαθείς να αντικρούσεις ένα τόσο βλακώδες επιχείρημα, στο comicdom εκτίθεται μεγάλος αριθμός βιβλίων και άλλων έργων που περιέχουν την ελληνική σημαία και την ελληνική Ιστορία, φέτος και άλλες χρονιές, και φυσικά ποτέ δεν έχει ενοχληθεί κανένας. Για παράδειγμα, ιδιαίτερα αγαπητή στους κομιξάδες - και γι’ αυτό την έχουμε δει εικονογραφημένη μπόλικες φορές - είναι μια συγκεκριμένη ιστορία με την ελληνική σημαία: εκείνη που υψώνεται στην Ακρόπολη τον Μάιο του 1941 για να αντικαταστήσει το ναζιστικό πατσαβούρι με τη σβάστικα. * Ο Αντώνης Βαβαγιάννης είναι κομίστας, δημιουργός του κόμικ «Κουραφέλκυθρα». Και το σχετικό link...

Όπως σε κάθε Comicdom Con τα τελευταία χρόνια, έτσι και φέτος ο Γιάννης Ρουμπούλιας εξέδωσε ένα κομικσάκι-παρωδία του κόσμου του Κόναν, παρόμοιας τεχνοτροπίας με την τριλογία του Πόναν του Μάρμαρου. Μόνο που σε αυτή την περίπτωση το περιοδικό είναι καθαρή τσόντα και όχι το σύνηθες sword & sorcery περιβάλλον. Πρωταγωνίστρια προφανώς είναι η πολεμίστρια Νταρντάνα που πολεμά όχι για πλούτη ή δόξα, αλλά για τη σεξουαλική της ικανοποίηση. Απλά έχετε το υπ' όψιν πριν ξεφυλλίσετε αυτό το κόμικ, γιατί μαντεύω πως θα δούμε κι άλλα τεύχη απ' αυτή τη σειρά...

Στα πλαίσια του ComicDom 2017,η JEMMA κυκλοφόρησε την δουλειά του ταλαντούχου δημιουργού Κωνσταντίνου Σκλαβενίτη με τίτλο,"Ανώνυμος ο Αθηναίος - Στην σκιά της Ακρόπολης"...!Πρόκειται για μονοσέλιδα,χιουμοριστικά στριπάκια,με θέμα την αρχαιότητα,τα οποία τα είχαμε συναντήσει για πρώτη φορά στις οθόνες των υπολογιστών μας από το Socomic...! Η έκδοση έχει στενόμακρο φορμάτ και καλό γυαλιστερό χαρτί...!Στην τελευταία σελίδα βρίσκουμε και μερικές ιστορικές σημειώσεις...!Το σχέδιο είναι πολύ λιτό κι απέριττο,προφανώς για να αναδεικνύεται καλύτερα το σενάριο...! Αντιγραφή από το οπισθόφυλλο...! Αφιέρωμα στον Κωνσταντίνο Σκλαβενίτη

Βρίσκονται σχεδόν σε κάθε γωνία της πόλης, προσφέρουν θαλπωρή και την εκτόνωση που είναι απαραίτητη στους ανθρώπους, για να αντιμετωπίσουν τα πολλά τους προβλήματα και υποχρεώσεις. Ο λόγος για τις καφετέριες, τα μέρη, όπου ο καθένας μπορεί ν΄ απολαύσει το καφεδάκι του, να αλληλεπιδράσει με τον διπλανό του ή ακόμα και να κάνει την αυτοκριτική του. Ένα τέτοιο καφέ, μας παρουσιάζει η Διονυσία Δεδούση στο φανζίν της, με τίτλο “Cafe in Situ”, που κυκλοφόρησε στα πλαίσια του Comicdom Con Athens 2022. Στο παρόν κόμικ, ο αναγνώστης θα μπορέσει να “παρεισφρήσει” εικονικά στις διάφορες συζητήσεις που γίνονται σε μία συμπαθητική και cozy καφετέρια και να αφουγκραστεί τα προβλήματα, αλλά και τις χαρές των πελατών, που γίνονται παρέα με μία κούπα αχνιστό καφέ. Πρωταγωνιστές είναι καθημερινοί άνθρωποι, χωρίς υπερδυνάμεις και ιδιαίτερες ικανότητες. Άνθρωποι σαν όλους εμάς, σαν εκείνους που πηγαίνουν στις καφετέριες και ζουν μία φυσιολογική (πλην κουραστική τις περισσότερες φορές) καθημερινότητα. Το κόμικ, λοιπόν, δεν περιλαμβάνει μία ενιαία ιστορία, αλλά χωρίζεται σε αρκετά “σκετσάκια” ενός ή δύο ατόμων, πάντα όμως, με τοπικό πλαίσιο το καφέ. Προσωπικά μού άρεσε η συγκεκριμένη δουλειά. Βγάζει ρεαλισμό, αλλά και βρίσκεται μακριά από τα απαισιόδοξα - μακάβρια - Sci-Fi σενάρια, που είναι της μόδας στις τάξεις των φανζινάδων. Όσον αφορά τον εικαστικό τομέα, έχουμε ένα σχέδιο ικανοποιητικό, αλλά σίγουρα επιδέχεται πολλών βελτιώσεων. Χωρίς να είμαι ο ειδήμων του χώρου, νομίζω ότι το βρήκα κάπως επίπεδο και χωρίς μεγάλο βάθος. Ήταν περισσότερο 2D. Εννοείται, πάντως, ότι ήταν ευχάριστο στο μάτι και δεν αντιμετώπισα πρόβλημα με την ανάγνωση. Πολύ ωραίο βρήκα τον χρωματισμό, ο οποίος περιέχει μία πολύχρωμη παλέτα απαλών χρωμάτων, που φέρνουν γαλήνη! Η έκδοση είναι αρκετά τίμια για φανζίν. Το χαρτί στο εσωτερικό είναι γυαλιστερό και η εκτύπωση ποιοτικότατη. Παράπονο έχω από το εξώφυλλο, το οποίο είναι λεπτό, με αποτέλεσμα το τευχάκι να είναι επιρρεπές στα τσαλακώματα και τα “στραβώματα” λόγω υγρασίας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το κόμικ κυκλοφόρησε σε 150, αριθμημένα αντίτυπα. Στο συνοδευτικό υλικό θα βρούμε μερικά fan arts καθώς και μία κάτοψη της καφετέριας. Μάλιστα ένα από τα σχέδια αυτά, ανήκει στον Βαγγέλη Χατζηδάκη, γνωστό από την δουλειά του στα Phat Comicz, με τον οποίο η Διονυσία έχει συνεργαστεί στα κόμικς: “Μπαλανταφάν, ροκφόρ και σαλμονέλα” και “Ιστορίες για σιέστα”. Τα εξτραδάκια θα κλείσουν με ένα σύντομο, αλλά περιεκτικό βιογραφικό σημείωμα (που συνοδεύεται και με φωτογραφία) της δημιουργού. Ευχαριστούμε τον φίλο @ nikos99 για την διάθεση του κόμικ.

Με μεγάλο αφιέρωμα στα 80 χρόνια της Wonder Woman έρχεται το φεστιβάλ των κόμικς "Comicdom Con Athens" και το NEWS 24/7 μίλησε σε δυο πρόσωπα που ασφαλώς θα συμβάλλουν στη φετινή επιτυχία του! Τo Comicdom Con Athens, το μεγαλύτερο και μακροβιότερο ελληνικό φεστιβάλ αποκλειστικά αφιερωμένο στα κόμικς, επιστρέφει με πολλή ενέργεια και ένα γκράντε αφιέρωμα στον θρύλο της Wonder Woman, που κλείνει φέτος ογδόντα χρόνια περιπέτειας! Πρόκειται για την πιο αναγνωρίσιμη υπερηρωίδα που έχει αποτελέσει – στο δικό της σύμπαν και με τον τρόπο της – πηγή έμπνευσης, χειραφέτησης και ενδυνάμωσης για εκατομμύρια γυναίκες ανά τον κόσμο. Το Φεστιβάλ ανοίγει τις πύλες του στις 15, 16 και 17 Απριλίου 2022 για την 16η διοργάνωσή του, που πραγματοποιείται στους χώρους της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης και στην Πλατεία Κλαυθμώνος. "Είμαστε σε περίοδο άνθισης" δηλώνει στο NEWS 24/7 για τον κόσμο των κόμικ η διευθύντρια Επικοινωνίας, Καλλιτεχνικών και Εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Comicdom Press και ιδρύτρια της Athens Comics Library Λήδα Τσενέ. Tιμώμενος Έλληνας καλλιτέχνης του φετινού Φεστιβάλ είναι ο Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης ο οποίος επιμελήθηκε και το εικαστικό της 16ης διοργάνωσης, ενώ το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει και μία αναδρομική έκθεση με περισσότερα από 40 έργα του. Και οι δύο μας μίλησαν για τα κόμικς που διαβάζουν, τη Wonder Woman και τη φετινή διοργάνωση, την οποία περιμένουν οι θιασώτες των κόμικς με μεγάλη ανυπομονησία. Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης: "Αγαπημένος μου ήρωας είναι ο Λούκυ Λουκ" Ο Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης γεννήθηκε το 1984 στη Λευκάδα. Αγαπούσε το σχέδιο από πολύ μικρός και διάβαζε ένα σωρό κόμικς – έχοντας πάντα σαν όνειρο να κάνει κάποια στιγμή τα δικά του. Οι σπουδές του στο τμήμα Εικαστικών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ήταν η αρχή όπου, επιτέλους, μπορούσε να ζωγραφίζει όλη μέρα! Αφού σπούδασε στο τμήμα Πλαστικών Τεχνών & Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, συνέχισε με Master of Arts in Design στον ΑΚΤΟ-Middlesex University. To 2009 ξεκίνησε να εργάζεται ως εικονογράφος/σκιτσογράφος. Έχει συνεργαστεί, μεταξύ άλλων, με το περιοδικό Ταχυδρόμος, την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ και τις εκδόσεις Έννοια. Από το 2010 είναι σκιτσογράφος στην εφημερίδα Τα Νέα. Έχει εκδώσει τα κόμικς: Σαν Όνειρο (εκδ. webcomics), Σπάρτακος (2 τεύχη σε συνεργασία με τον Δ. Σαββαΐδη, εκδ. addart), Εικόνες στα Σύννεφα και Στη Σκιά της Ακρόπολης (jemma press). Έχει συμμετάσχει σε διάφορες εκθέσεις και φεστιβάλ, στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Athens Video Art Festival 2008 και 2010, Milano Film Festival 2008, Leskovac Comics Festival 2013, όπου κέρδισε το β΄ βραβείο για την καλύτερη σύντομη ιστορία στα Βαλκάνια κ.α.) Ποιο ήταν το πρώτο κόμικ που διαβάσατε; Ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά; Το πρώτο που θυμάμαι να αγόρασα πριν καν μάθω να διαβάζω ήταν το περιοδικό ΚΟΜΙΞ της Disney, που είχε την ιστορία Στην Αρχαία Περσία του Carl Barks. Το θυμάμαι σαν τώρα γιατί μου είχε κάνει πολύ εντύπωση το εξώφυλλο. Στη συνέχεια, ποια είναι τα κυριότερα κόμικ που σας επηρέασαν και γιατί; Ο αγαπημένος μου ήρωας είναι ο Λούκυ Λουκ, αλλά μου αρέσει γενικότερα η ΓαλλοΒελγική σκηνή, κόμικς όπως ο Τεν Τεν ή το Σπιρού και Φαντάζιο. Λατρεύω την γραμμή του Morris που είναι συνάμα ανάλαφρη και δυνατή και πάντα με συνάρπαζε το είδος αυτό της χιουμοριστικής περιπέτειας. Από μικρό παιδάκι, πριν μάθω να διαβάζω, αγόραζα κόμικς και χανόμουν μέσα στις σελίδες τους και φυσικά στο μυαλό μου, σαν όνειρο πάντα, είχα κάποια στιγμή να κάνω κι εγώ τα δικά μου. Πώς εξελίχθηκε η πρώτη αυτή αγάπη σε επάγγελμα και φτάσατε να σχεδιάζετε σε εφημερίδα; Μεγάλωσα σε ένα σπίτι όπου η εφημερίδα ήταν για εμάς καθημερινή συνήθεια. Το πρώτο πράγμα που διάβαζα πάντα ήταν τα σκίτσα και τα κόμικ στριπ – όταν αυτά υπήρχαν. Δεν είχα όμως ποτέ τολμήσει να φανταστώ ότι θα κατάφερνα κάποια στιγμή να είμαι κι εγώ μέρος αυτής της συνήθειας. Σχεδόν τυχαία, λίγο μετά τις σπουδές μου, βρέθηκα για ένα δοκιμαστικό στο Βήμα, το ένα έφερε το άλλο και να ‘μαι, μετά από σχεδόν μια δεκαπενταετία να δημοσιεύω καθημερινά στην εφημερίδα Τα Νέα. Είστε σεναριογράφος και σχεδιαστής κόμικ. Γράψιμο και σχέδιο πάνε πάντα μαζί για εσάς; To σχέδιο όπως και το γράψιμο για μένα είναι τρόπος έκφρασης αλλά και ανάγκη για επικοινωνία και δημιουργία. Είναι δύσκολο να τα διαχωρίσω και παρόλο που συχνά κάνω σκίτσα χωρίς λόγια, πάντα σκέφτομαι με εικόνες και λέξεις. Και στο πρότζεκτ «Εικόνες στα σύννεφα» υπάρχει η ανάγκη να πείτε ιστορίες – να πετάξετε στα σύννεφα! Το συγκεκριμένο ξεκίνησε να δημοσιεύεται σε συνέχειες στην εφημερίδα Τα Νέα, χωρίς να ξέρω πόσο θα κρατήσει ή πώς θα τελειώσει. Ήθελα όμως να γράψω κάτι που να είναι περισσότερο εσωτερικό, ποιητικό και ταξιδιάρικο. Μου αρέσουν οι περιπετειώδεις ιστορίες, τα πιστολίδια, οι γρήγορες εναλλαγές στην πλοκή, αλλά ένιωθα ότι μου έλειπε κάτι που θα πετάει στα σύννεφα και θα μπλέκεται με τον κόσμο των ονείρων, γι’ αυτό και όλα αυτά υπάρχουν μέσα σε αυτό το κόμικ. Πόση σημασία έχουν τα «σύμβολα» στη δουλειά σας; Μου αρέσει να υπάρχουν στις ιστορίες μου, είναι κάτι που νιώθω πως με συνδέει περισσότερο με τον αναγνώστη από την στιγμή που τα εντοπίσει. Και μου αρέσει να δίνει ο καθένας τη δική του ερμηνεία σε αυτά, έχει ενδιαφέρον και από τις δυο πλευρές νομίζω. Τα σκίτσα σας σχολιάζουν (και) την επικαιρότητα – Πόσο… στενάχωρο είναι να χειρίζεστε πολύ σοβαρά θέματα όπως π.χ. οι φωτιές, ο πόλεμος… προτιμάτε ίσως το γλυκόπικρο χιούμορ για θέματα όπως η πολιτική; Δυστυχώς η καθημερινότητά μας είναι γεμάτη από άσχημες ειδήσεις, συμβαίνουν γύρω μας τόσα πολλά. Αυτό που με στεναχωρεί περισσότερο είναι πως κανείς δεν νοιάζεται και δεν ασχολείται μέχρι να γίνει το κακό. Από τη μεριά μου μέσα από τα σκιτσάκια προσπαθώ να δίνω το στίγμα της ημέρας με χιούμορ αν γίνεται, να σχολιάζω ό,τι με ενοχλεί και ιδανικά να κάνω τον αναγνώστη να χαμογελάσει, να προβληματιστεί ενδεχομένως ή έστω να δει την πραγματικότητα με μια πιο εύθυμη ματιά. Πότε για σας ένα κόμικ πετυχαίνει τον... σκοπό του; Όταν με ταξιδέψει, με κάνει να χαθώ στις σελίδες του και να ανυπομονώ για τη συνέχειά του! Οι Αρχαίοι μου φιλοσοφούν για τα πάντα, για τη ζωή, για τον χρόνο για τον θάνατο, για τον έρωτα και παράλληλα βγαίνουν προβλήματα του καθημερινού ανθρώπου, η φορολογία, η απογοήτευση, η απόρριψη από τις γυναίκες και όλα τα αστεία προκύπτουν από αναχρονισμούς. Πώς ήρθε στη… ζωή σας η Comicdom CΟΝ Athens; Θα δούμε φέτος και αναδρομική σας έκθεση. Από τις πρώτες χρονιές ήμουν εκεί ως επισκέπτης και στην συνέχεια ως δημιουργός. Φέτος έχω την τιμή και τη χαρά να είμαι ο τιμώμενος καλλιτέχνης και στην έκθεση θα υπάρχει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα από το σύνολο της δουλειάς μου, εικονογραφήσεις, σκίτσα και κάποια αδημοσίευτα κόμικς σε πρώτη παρουσίαση! Wonder Woman φέτος 80 χρόνων. Είναι ένα κόμικ που διαβάζατε; Αποτελεί πιστεύετε και μια φιγούρα γυναικείας ενδυνάμωσης; Είναι μια ηρωίδα σύμβολο που μάχεται για το δίκαιο, την ελευθερία και κυρίως την αγάπη. Ανυπομονώ κι εγώ για την έκθεση, να μάθω περισσότερα γι’ αυτή γιατί δεν μπορώ να πω ότι έχω μεγάλη επαφή με τα υπερηρωικά κόμικς, πέρα από τις κινηματογραφικές μεταφορές τους. Κάποια φετινή συμμετοχή που ανυπομονείτε να δείτε; Το φεστιβάλ είναι μια πολύ καλή αφορμή για να γνωρίσεις νέους καλλιτέχνες και το έργο τους. Έχω ξεχωρίσει κάποιες συμμετοχές από τις αυτοεκδόσεις όπου συμμετέχουν και πολλοί φίλοι μου που με μεγάλη χαρά θα συναντήσω ξανά αυτό το τριήμερο! Ποιον καλλιτέχνη θαυμάζετε αυτή την περίοδο (ή γενικά) και γιατί; Θα έλεγα τον μεγάλο Ιταλό χιουμορίστα Altan. Μεγάλωσα με τα σκίτσα του και πάντα θαύμαζα τη δουλειά του. Είχα και την ευκαιρία να τον γνωρίσω από κοντά και να ανταλλάξουμε σκίτσα στην επίσκεψή του στην έκθεση που κάναμε στο Σύνταγμα το 2019 με τη Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων. Χαμηλών τόνων και συμπαθητικός από κοντά, αστείρευτος και διαχρονικός στα σκίτσα του. Ταξιδεύετε μόνο και μόνο για να δείτε εκθέσεις στο εξωτερικό; Από πού έρχονται νέα στοιχεία έμπνευσης; Σχεδόν πάντα συνδυάζω κάθε ταξίδι μου με εκθέσεις και μουσεία και ποτέ δεν παραλείπω να επισκεφτώ τα τοπικά κομικσάδικα! Είναι βασικό για εμένα. Η έμπνευση βρίσκεται παντού, στις βόλτες, στις κουβέντες, στα αναγνώσματά μου. Διαχρονικά, τα προβλήματα και οι ανησυχίες του ανθρώπου είναι τα ίδια: ο φόβος για τον θάνατο, το νόημα της ζωής, αν αυτό που κάνουμε έχει αντίκτυπο στον διπλανό μας και ποιο είναι αυτό το αντίκτυπο. Προσπαθώ όλα αυτα να τα δείξω μέσα από ένα χιουμοριστικό στριπάκι με τρία καρέ. Επόμενα... σχέδιά σας; Μόλις ολοκλήρωσα την τριλογία του Ανώνυμου του Αθηναίου που κάνει την πρώτη εμφάνιση της στο τριήμερο του Comicdom CON Athens! Ένα κύκλος κλείνει και ανοίγει ένας νέος με καινούργιες αναζητήσεις και ιστορίες. Φυσικά συνεχίζω καθημερινά με σκίτσα και εικονογραφήσεις για Τα Νέα και ανυπομονώ για το φεστιβάλ που ξεκινάει! Θα τα πούμε εκεί! Λήδα Τσενέ: Wonder Woman – Η πρώτη γυναίκα υπερηρωίδα, η οποία εισέβαλε σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο Στο NEWS 24/7 για τη φετινή διοργάνωση μίλησε και η Διευθύντρια Επικοινωνίας, Καλλιτεχνικών και Εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Comicdom Press και ιδρύτρια της Athens Comics Library Λήδα Τσενέ. Μιλήστε μας για τα φετινά θέματα της Comicdom CON Athens. Πώς επιλέχθηκαν; Κάθε χρόνο προσπαθούμε να παρουσιάσουμε ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα, τονίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη δυναμική και πλούσια γλώσσα των comics. Όπως χαρακτηριστικά λέει και το μότο της ομάδας μας "Celebrating Comic Book Diversity" θέλουμε να δείξουμε ότι η 9η Τέχνη έχει πολλά πρόσωπα και μπορεί να ικανοποιήσει όλες τις προτιμήσεις και ταυτόχρονα μπορεί να είναι κλασική, αλλά συνάμα επίκαιρη. Για φέτος έχουμε επιλέξει δύο διεθνείς εκθέσεις, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. "Ο Θρύλος της Wonder Woman" είναι μια έκθεση φόρος τιμής στην 80χρονη παρουσία της εμβληματικής ηρωίδας και μια αφορμή για σκέψη και προβληματισμό για όσα εκείνη συμβολίζει. Από την άλλη πλευρά, η έκθεση "Οι Ιστορίες μας, μας Έφεραν Εδώ" υπογραμμίζει πώς ο συνδυασμός δυνατών λέξεων και εικόνων μπορεί να δημιουργήσει ένα αποτέλεσμα που ευαισθητοποιεί, αλλά και κινητοποιεί για ένα τόσο επίκαιρο ζήτημα όσο το προσφυγικό, ενώ η έκθεση "Window Comics" φέρνει στο προσκήνιο ένα ακόμα κρίσιμο θέμα, την κλιματική αλλαγή. Και φυσικά, το πρόγραμμα του CCA δεν σταματά εκεί. Στη διάρκεια και των τριών ημερών του φεστιβάλ, μικροί και μεγάλοι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν εργαστήρια, συζητήσεις, προβολές και διαδραστικά events, πάντα έχοντας στο επίκεντρο την τέχνη που αγαπάμε. Τι να αναμένουμε από τους διεθνείς προσκεκλημένους φέτος; Οι διεθνείς προσκεκλημένοι μας φέτος αντιπροσωπεύουν ένα διαφορετικό ύφος, στυλ αλλά και αποτέλεσμα μέσα στο μεγάλο εύρος της 9ης Τέχνης. Ο Esad Ribic φέρνει την πιο mainstream προσέγγιση έχοντας εργαστεί σε δημοφιλείς τίτλους, όπως Secret Wars, Conan κ.α. Η Eva Hilhorst με τη σειρά της έρχεται να μας δείξει μια ανερχόμενη τάση,αυτή της δημοσιογραφίας με comics με έναν ρεαλισμό στην αποτύπωση της πραγματικότητας, ενώ η Tania Cardoso συνδυάζει τα comics με την έρευνα και το αστικό τοπίο. Παράλληλα ο Andrew Farago εκπροσωπεί την πιο θεωρητική και ιστορική μελέτη των comics με τη χρόνια εμπειρία του επιμελητή του Cartoon Art Museum,ενώ η Tea Rozman υπογραμμίζει μέσα από τη δουλειά του οργανισμού της τη δύναμη των comics ως εργαλείο ενδυνάμωσης κοινοτήτων. Wonder Woman ετών 80. Είναι ένα κόμικ που διαβάζατε; Αποτελεί πιστεύετε και μια φιγούρα γυναικείας ενδυνάμωσης; Νομίζω, ή τουλάχιστον θέλω να νομίζω, ότι όλοι έχουν διαβάσει τουλάχιστον μια ιστορία της Wonder Woman. Μια ηρωίδα με ελληνικές ρίζες, Αμαζόνα γαρ, η οποία από την πρώτη της εμφάνιση κέρδισε τις εντυπώσεις. Δεν θα μπορούσα και εγώ να μην διαβάζω τις ιστορίες της και αργότερα να τις μελετώ, με την άλλη μου ιδιότητα την πιο ακαδημαϊκή και φυσικά να τις εντάσσουμε στο εκπαιδευτικά προγράμματα του φεστιβάλ και της βιβλιοθήκης μας. Ούσα η πρώτη γυναίκα υπερηρωίδα η οποία εισέβαλε σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο και δεν χρειαζόταν κάποιον για να την σώσει, αλλά αντίθετα έσωζε η ίδια τον κόσμο, η Wonder Woman σίγουρα αποτελεί φιγούρα γυναικείας ενδυνάμωσης, δίνοντας φωνή αργότερα και σε πολλές γυναίκες δημιουργούς comics. Είναι η ελληνική δημιουργία στον χώρο των κόμικ πολλά υποσχόμενη και αναπτυσσόμενη; Αν σκεφτεί κανείς ότι κάθε χρόνο στο φεστιβάλ μας παρουσιάζουν τις δουλειές τους περισσότεροι από 100 δημιουργοί, νεότεροι και πιο καταξιωμένοι, και ότι κάθε χρόνο οι δουλειές που βλέπουμε είναι όλο και καλύτερες, ότι αρκετοί πια κάνουν διεθνή καριέρα, ότι όλο και περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι επιλέγουν να εκδώσουν έλληνες δημιουργούς, ότι τα ράφια και οι βιτρίνες των βιβλιοπωλείων γεμίζουν με comics, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ναι, είμαστε σε μια περίοδο άνθησης και περιμένουμε να δούμε ακόμα περισσότερα. Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Φεστιβάλ; Όπως όλοι οι μικροί οργανισμοί που δραστηριοποιούμαστε στο χώρο του πολιτισμού στις μέρες μας, έτσι και εμείς έχουμε ως προτεραιότητα τη βιωσιμότητα μας, αναζητώντας τρόπους οι οποίοι θα μας επιτρέψουν να συνεχίσουμε για άλλα 16 χρόνια και όχι μόνο. Και φυσικά έχουμε και δημιουργικές προκλήσεις, καθώς επιδιώκουμε να παραμένουμε πάντα επίκαιροι, σε σύνδεση με το κοινό μας και πρωτότυποι, παρουσιάζοντας πάντα περιεχόμενο το οποίο είναι ενδιαφέρον και αναδεικνύει ακόμα περισσότερο την 9η Τέχνη. Ποια είναι τα δικά σας αγαπημένα κόμικ; Τα υπερ-ηρωικά τα ξαναδιαβάζω πλέον με το γιο μου, αλλά και εδώ είμαι αρκετά επιλεκτική καθώς προτιμώ τις παλαιότερες, κλασικές εκδοχές και ιστορίες των αγαπημένων υπερηρώων. Μου αρέσει περισσότερο να διαβάζω comics τα οποία ασχολούνται με θέματα καθημερινά. Το El Defeo της CeCe Bell, το Χαλασμένο Τηλέφωνο του Morten Durr (από τις εκδόσεις Ηλίβατον), αλλά και η επερχόμενη έκδοση από την Comicdom Press, Μια Χούφτα Γης του Γιώργου Τσαρδανίδη είναι αυτά που ξεχωρίζω αυτές τις ημέρες. Προτρέπετε τους γονείς να φέρουν τα παιδιά τους στην έκθεση; To Comicdom CΟΝ Athens από την πρώτη κιόλας διοργάνωσή του, το 2006, συμπεριέλαβε στο πρόγραμμά του μια σειρά ειδικά σχεδιασμένων εργαστηρίων για παιδιά. Και σίγουρα μια από τις πιο αγαπημένες μας στιγμές είναι να βλέπουμε μεγαλύτερους σε ηλικία να φέρνουν παιδιά στο φεστιβάλ και να γνωρίζουν μαζί, ξανά από την αρχή, αγαπημένους ήρωες. Σε συνεργασία με την Athens Comics Library και μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρουμε όλο το χρόνο, φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε την επόμενη αναγνωστική γενιά. Και για φέτος λοιπόν, εκτός από τις διεθνείς μας εκθέσεις οι οποίες αποτελούν ένα ερέθισμα για τους νεότερους φίλους της 9ης Τέχνης όχι μόνο να έρθουν σε επαφή με το εύρος του Μέσου, αλλά για να προβληματιστούν πάνω σε επίκαιρα ζητήματα, τα πρωινά του Σαββάτου και της Κυριακής είναι αφιερωμένα σε αυτούς. Επόμενες σκέψεις και σχέδια; Όπως είπα και πιο πάνω, θέλουμε το φεστιβάλ μας να συνεχιστεί πιο δυνατό και πιο δημιουργικό, να εμπλουτίσουμε το υλικό του Ψηφιακού Μουσείου Comics και να συνεχίσουμε να ενδυναμώνουμε τις κοινότητες μέσα από το έργο της Athens Comics Library. Info: Comicdom CΟΝ Athens 2022 / Παρασκευή 15, Σάββατο 16 και Κυριακή 17 Απριλίου, 11:00 - 21:30 / Ελληνοαμερικανική Ένωση, Μασσαλίας 22, Αθήνα και Πλατεία Κλαυθμώνος (είσοδος από Σταδίου), Είσοδος ελεύθερη / Πλήρες πρόγραμμα στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ. * Φράσεις του Κωνσταντίνου Σκλαβενίτη χρησιμοποιήθηκαν και από το αφιέρωμα "Εικόνες στα σύννεφα" της σειράς ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ1, "Ες αύριον τα σπουδαία". Και το σχετικό link...

Τι είδους ιστορίες βγάζει μία σκηνή που δουλεύει σκληρά μακριά από τα φώτα των προβολέων; Αστικούς μονόλογους σπάνιας ομορφιάς και ενήλικα παραμύθια για τη δύναμη της αγάπης. Δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα, μαραθώνια ZOOM meetings με ατζέντηδες του εξωτερικού, πυρετώδεις συσκέψεις για θέματα marketing και προώθησης. Ακόμα και στο μικρό εκδοτικό χωριό που λέγεται Ελλάδα, οι τζίροι των εκδόσεων – τουλάχιστον για τα πιο εμπορικά είδη – αρκετές φορές άγγιξαν δυσθεώρητα ύψη, ακολουθώντας μοιραία τους κανόνες της αγοράς. Καλώς ή κακώς, έτσι είναι γιατί έτσι πάει. Την ίδια όμως στιγμή η εκδοτική παραγωγή των ελληνικών κόμικς κινείται με τρομερά αργούς ρυθμούς. Για το ευρύ κοινό παραμένουν «μικι-μάου» για μωρά παιδιά. Άσχετα βέβαια αν τα τελευταία αρκετά χρόνια έχουν εισχωρήσει όσο δεν πάει – βλέπε Marvel Cinematic Universe – στη νόρμα της ποπ κουλτούρας. Ας είναι, στην Ελλάδα συνήθως αργούμε να πάρουμε μπρος με κάτι τέτοια. Αφήνοντας όμως στην άκρη την παραδοσιακή γκρίνια για την έλλειψη κατανόησης που δείχνουν οι (ελληνικές) μάζες απέναντι στην 9η τέχνη, υπάρχουν κάποια πολύ ελπιδοφόρα μηνύματα. Πέρα από το πολύ ζωντανό Comicdom Con που παρακολουθήσαμε φέτος, φαίνεται πως το ελληνικό underground δουλεύει σκληρά μακριά από τα φώτα των προβολέων. Σε μία σκηνή που σχεδόν ολόκληρη κινείται υπογείως, υπήρξαν δουλειές που ξεχώρισαν τους τελευταίους μήνες. Επιλέξαμε όσες ακολουθούν: άλλες για το χιούμορ, άλλες για την τόλμη τους και άλλες επειδή έχουν κάτι δυνατό να πουν. Ο Βουνός | Το ελατήριο Είναι κόμικ, εκτενές διήγημα, graphic novel, παραμύθι, δημοτικό τραγούδι ή μήπως σκληρή αλληγορία; Θα έλεγα ότι είναι όλα τα παρακάτω και ακόμα και περισσότερα. Ο γράφων οργανισμός που κυκλοφορεί στο ελληνικό ίντερνετ και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία με το παρατσούκλι το ελατήριο μας έδωσε ένα διαμαντάκι (και την καλύτερη απόδειξη ότι δε χρειάζεται να εκδίδεσαι σε μεγάλο εκδοτικό οίκο για να βγάλεις κάτι σπουδαίο). «Μόνα μας αδέρφια ο χρόνος και η ιστορία» διαβάζουμε ήδη από την πρώτη σελίδα αυτού του παράξενου και πολύπλοκου παραμυθιού, το οποίο συνοδεύεται από σκίτσα του Themis Hatz Vasconcleos, για ένα βουνό που θέλει να βουτήξει στη θάλασσα. Λίγο αργότερα, σε ένα κλίμα το οποίο φέρνει στο μυαλό το ανεξάρτητο αμερικανικό σινεμά οι εικόνες μιλούν από μόνες τους: «Ισχυρίζονται πως τριγυρνά μετά τα μεσάνυχτα ανάμεσα στους φωσφορίζοντες σκελετούς των ινδιάνων σκαρώνοντας από μία οδύσσεια για κάθε κουφάρι». Ο Βουνός θα ήταν ένα εξαιρετικό δείγμα δουλειάς ακόμα και αν σταματούσε εκεί, στη σελίδα 14. Τελικά όμως στη συνέχεια έρχονται ακόμα μεγαλύτερες εκπλήξεις. Ύστερα από μία αλληγορία κομμένη και ραμμένη για τις δύσκολες εποχές που ζούμε, ακολουθεί ένας πραγματικός ύμνος στην αγάπη – την πραγματική και όχι αυτή την «τσιχλοφουσκέ» που βλέπουμε συχνά στο Netflix και το Χόλιγουντ. Η συγκλονιστική ιστορία της Χου, μίας νεαρής Κινέζας που τα κοινωνικά ταμπού χαράκωσαν την καρδιά της μία για πάντα φέρνει αβίαστα δάκρυα στα μάτια. Κάτι δηλαδή το ανεκτίμητο για τον παγωμένο μας πια εγκέφαλο. Θύελλα: Prequel | Νίκος Καμπασελέ Από τη μακρινή και μάλλον ξεχασμένη από την πολιτεία Θράκη μας ήρθε μία πολύ ευχάριστη έκπληξη: η ιστορία της «Καπετάνισσας», ενός παιδιού της οικονομικής κρίσης (μήπως σου θυμίζει κάτι αυτό;) που ζει σε έναν φανταστικό κόσμο γεμάτο εξωγήινους, ο οποίος όμως τελικά μόνο «φανταστικός» δεν είναι καθώς φαίνεται να έχει χάσει τα ιδανικά του (μήπως σου θυμίζει κάτι αυτό; vol. 2). Τι είναι όμως με λίγα λόγια η Καπετάνισσα; Μία πειρατίνα του διαστήματος που εμπνέει – τι άλλο; – επαναστάσεις σε κάθε γωνιά του Γαλαξία. Αισιόδοξο μήνυμα, αν μην τι άλλο. Το πενάκι του 36χρονου δημιουργού, μόνιμου κατοίκου της ακριτικής περιοχής, δείχνει ξεκάθαρα ότι έχει ακονιστεί στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας πριν λάβει έξτρα εμπειρία επί γαλλικού εδάφους. Εκτός όμως από το πολύ ενδιαφέρον σκίτσο, αυτό εδώ το prequel της ιστορίας μοιάζει να έχει και κάτι άλλο πιο σημαντικό: ψυχή. Έγκλημα στο πάρτυ ανταλλαγής ερωτικών συντρόφων | Σταύρος Κιουτσιούκης Γνωστός και μη εξαιρετέος για αναιδή στριπάκια που σηκώνουν το μεσαίο δάχτυλο σε κάθε είδους καθωσπρεπισμούς, ο Σταύρος Κιουτσιούκης παραδίδει άλλο ένα δείγμα της δουλειάς του: τολμηρό, διασκεδαστικά αναιδές, χιουμοριστικό, ολόγυμνο, σαρκαστικό αλλά σε καμία περίπτωση σοκαριστικό. Άλλωστε γιατί να μας σοκάρει το σεξ όταν βλέπουμε κάθε βράδυ πόλεμο σε live μετάδοση χωρίς να μας σηκώνεται η τρίχα κάγκελο; Απλά, αυτή τη φορά ο Κιουτσιούκης βάζει λίγο ακόμη πιπέρι στα πιπεράτα καρέ που στήνει: ένας δαιμόνιος ντετέκτιβ και η βοηθός του προσπαθούν να διαλευκάνουν ένα έγκλημα στα πλαίσια ενός swinging party. Γιατί όπως είναι γνωστό, στα πάρτι ανταλλαγής συντρόφων μπορούν να συμβούν τα πάντα. Λεωφορείο 550 | Χρήστος Χαντζής – Γαβριήλ Μελισσουργάκης Η πιο βαρετή και ίσως κουραστική αθηναϊκή διαδρομή λεωφορείου, αυτή του 550, μεταμορφώνεται σε έναν αστικό μονόλογο γεμάτο εντυπωσιακά σκαριφήματα, ο οποίος ανακαλύπτει την ομορφιά στις πιο κοινότυπες – και τελικά πιο ανθρώπινες – στιγμές των επιβατών. Ένας καθαριστής τζαμιών γίνεται Δον Κιχώτης με δόρυ, ένας ράφτης μεταμορφώνεται σε μορφή από Αρχαία Τραγωδία καθώς κρατά με απόγνωση (ή μήπως κούραση;) το κεφάλι του, τα μαλλιά μία κοπέλας γίνονται η απόδειξη της απεραντοσύνης των ανθρώπινων συναισθημάτων. Όλα αυτά σε μία διαδρομή που υπό κανονικές συνθήκες όλοι περιμένουν με ανυπομονησία να τελειώσει – σαν να πρόκειται για κάποιο σύγχρονο βασανιστήριο. Μύχιες σκέψεις, πνευματώδεις σημειώσεις, γενναίες παραδοχές και παρατηρήσεις, παρατηρήσεις, παρατηρήσεις. Ο εσωτερικός μονόλογος του αφηγητή δεν σταματά ποτέ καθώς το ένα σκίτσο διαδέχεται το άλλο, με μόνο κάποιες εντυπωσιακές χρωματιστές πινελιές (κόκκινα φώτα, κίτρινα χερούλια) να διακόπτουν αυτό το ασπρόμαυρο, ξεκάθαρα αθηναϊκό και σε κάθε περίπτωση απολαυστικό φιλμ. Τι άλλο σταματά την ονειροπόληση του αφηγητή αλλά και του αναγνώστη που μοιραία παρασύρεται σε αυτήν; Ατάκες που μένουν βαθιά χαραγμένες στο μυαλό όπως αυτή: «Όλα θα πηγαίνουν σκατά και εμείς θα κρατιόμαστε από αυτό το φως, το ψεύτικο σχεδόν». Και το σχετικό link...

Με αφορμή την κεντρική έκθεση του φετινού Comicdom Con Athens στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, μια αναδρομή στις απαρχές του μύθου της Wonder Woman. Τιμώμενη υπερηρωίδα της φετινής κεντρικής έκθεσης του Comicdom Con Athens, η Wonder Woman. Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά: φέτος συμπληρώθηκαν ογδόντα χρόνια από τις πρώτες εμφανίσεις της εμβληματικής Αμαζόνας στα τεύχη #08 του All-Star Comics (Δεκέμβριος 1941) και #01 του Sensation Comics (Ιανουάριος 1942). Η ανταπόκριση του κοινού υπήρξε τόσο θερμή, ώστε σύντομα (Ιούνιος 1942) να αποκτήσει δικό της κόμικς με τον ομώνυμο τίτλο. Δημιουργημένη από τον ψυχολόγο William Moulton Marston (1893-1947), η Wonder Woman αποτελεί τον πρώτο γυναικείο υπερηρωικό χαρακτήρα της DC, μετά τον Superman, τον Batman και μια πληθώρα άλλων ανδρών υπερηρώων (Hawkman, The Flash, Captain America, Green Lantern κ.ά.), αλλά και την αδιαμφισβήτητα πρώτη φεμινίστρια ηρωίδα της 9ης Τέχνης. Η μακροβιότητά της και η περίοπτη θέση που κατέχει μέχρι σήμερα η μορφή της στην ποπ κουλτούρα, είναι ενδεικτικά της επιτυχίας της αλλά και της έμπνευσης που συνεχίζουν να προκαλούν οι περιπέτειές της. Το ιστορικό εξώφυλλο του τεύχους 1 του «Sensation Comics» (Ιανουάριος 1942) με την πρώτη εμφάνιση της ηρωίδας Η πραγματική ιστορία πίσω από τη δημιουργία της Wonder Woman είναι εφάμιλλη του μύθου της. Και αυτό γιατί ο «πατέρας» της υπήρξε μια περίπτωση ακαδημαϊκού με προχωρημένες για την εποχή του ιδέες. Έχοντας εκπονήσει το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και με πλούσια ακαδημαϊκή καριέρα σε Πανεπιστήμια όπως τα Ράντκλιφ, Ταφτς, Κολούμπια, Νέας Υόρκης, Τέξας, Νότιας Καλιφόρνιας, ο Marston εισήλθε στη βιομηχανία των κόμικς σε ηλικία σαράντα οκτώ ετών με το ψευδώνυμο Charles Moulton, όντας ήδη διακεκριμένος ψυχολόγος. Επίσης ήταν σύμβουλος του γυναικείου περιοδικού Family Circle της DC Comics και διευθυντής της εταιρείας Universal Studios στο Χόλιγουντ. Το πιο σημαντικό δεδομένο ωστόσο, είναι ότι υπήρξε ο εφευρέτης μιας συσκευής μέτρησης της πίεσης του αίματος, της πρώτης μορφής ανιχνευτή ψέματος, που αργότερα θα χρησιμοποιούνταν στο τεστ αλήθειας. Αρχικά ως γραμματέας της Justice League Society (της πρώτης ομάδας υπερηρώων που είχε κάνει το ντεμπούτο της τον χειμώνα του 1940) και στη συνέχεια ως αυτόνομη πρωταγωνίστρια, η Wonder Woman φιλοδοξούσε να εξελιχθεί σε σύμβολο γυναικείας ενδυνάμωσης, ένα θηλυκό αντίβαρο του Superman, στοχεύοντας ευθύς εξαρχής στο γυναικείο αναγνωστικό κοινό. Ταυτόχρονα όμως, εξαιτίας του απροκάλυπτου ερωτισμού της, κέρδισε αμέσως τα αγόρια. Τελικά κατάφερε να κατακτήσει το ανδρικό κοινό σε τέτοιο βαθμό ώστε οι πωλήσεις της ανάμεσα στους άρρενες αναγνώστες ξεπέρασαν και αυτές του Superman και του Batman. Ο William Marston διεξάγει ένα πείραμα, ενώ η βοηθός και ερωμένη του Olive Bryne κρατάει σημειώσεις Για το «χτίσιμο» του σύμπαντος της πιο αναγνωρίσιμης υπερηρωίδας των κόμικς, ο Marston άντλησε την έμπνευσή του από την αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία: η Diana Prince, η μετέπειτα γνωστή ως Wonder Woman, είναι η κόρη της βασίλισσας Ιππολύτης. Κατάγεται από το «αχαρτογράφητο» Νησί του Παραδείσου κάπου στο Τρίγωνο των Βερμούδων, τη μυστική πατρίδα των ειρηνικού έθνους των Αμαζόνων του 20ού αιώνα, έναν τόπο που αποτελεί «άβατο» για τους άντρες. Η αναπάντεχη συνάντησή της με τον γοητευτικό Αμερικανό αεροπόρο Steve Trevor, του οποίου το ανιχνευτικό αεροπλάνο έπεσε στο νησί της, θα είναι η αφορμή που θα «εισαγάγει» την Diana στην εποχή των αναγνωστ(ρι)ών της, και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ της περιόδου οι οποίες, μετά την ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, είχαν εισέλθει επίσημα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχοντας τη σύμφωνη γνώμη της θεάς Αφροδίτης και της θεάς Αθηνάς, η Diana ακολουθεί τον Trevor στη χώρα του για να βοηθήσει τον αμερικανικό λαό, και ιδίως τις Αμερικανίδες, και να οδηγήσει τους στρατιώτες στον πόλεμο κατά των ναζί και των Ιαπώνων. Η εντυπωσιακή Wonder Woman, λευκή νεαρή γυναίκα με ασυναγώνιστη σωματική ρώμη και μια χρυσή τιάρα με κόκκινο αστέρι να στεφανώνει τα σκούρα μπλε μαλλιά της, γίνεται σύμβολο του αμερικανικού πατριωτισμού ενάντια στην κακόβουλη επιβουλή του Άξονα. Μπόουλινγκ με τα κεφάλια των ηγετών του Άξονα (Χίτλερ, Χιροχίτο, Μουσολίνι) ως κορίνες (Ιανουάριος 1943) Μοναδικά της όπλα η στολή της, στα χρώματα της αμερικανικής σημαίας, ο μαγικός κορσές, τα ασημένια της μπρασελέ (εμπνευσμένα, καθώς φαίνεται, από τα ινδιάνικα μπρασελέ που φορούσε στα χέρια της η βοηθός και ερωμένη του Marston, Olive Byrne) και το χρυσό λάσο της. Ειδικά ως προς το τελευταίο, είναι προφανής η σύνδεση με τη μηχανή του ανιχνευτή ψέματος του Marston, μια και όποιος πιάνεται από αυτό αναγκάζεται να αποκαλύπτει τα κίνητρά του και τις πιο ενδόμυχες σκέψεις του και να την υπακούει. Ως γέννημα-θρέμμα μιας εποχής κατά την οποία η αμερικανική κοινωνία βίωνε ένα πρωτοφανές αίσθημα συσπείρωσης, κοινωνικής αλληλεγγύης και ομοψυχίας για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ελευθερίας, η Wonder Woman ταυτίστηκε με τα εκατομμύρια των γυναικών (μητέρων, συζύγων, αδελφών των στρατευμένων ανδρών) που εντάχθηκαν σε διάφορα πόστα στην πολεμική βιομηχανία. Παράλληλα, η χάρτινη δράση της τόνιζε εμφατικά τον ρόλο των ΗΠΑ ως «τελευταίου οχυρού» των ίσων δικαιωμάτων για τις γυναίκες, απέναντι σε εχθρούς που, εκτός όλων των άλλων, εκπροσωπούσαν ιδεολογικά την πατριαρχία, την ανδρική ισχύ και την αρσενική επιβολή επί των γυναικών. Η αξιοσημείωτα προοδευτική – για την εποχή της – θεωρία του Marston σχετικά με τη γυναικεία φύση ως συνδεδεμένης με την τρυφερότητα και την αγάπη, τον ώθησε να οραματιστεί μια υπερηρωίδα που θα αποτελούσε την εναλλακτική λύση στη διάχυτη «αρρενωπή» βία των ανδροκεντρικών κόμικς. Η εικόνα των ανδρών στις πρώτες ιστορίες δεν είναι ιδιαίτερα τιμητική, καθώς αυτοί παρουσιάζονται είτε ως μισογύνηδες (όπως ο κακός «Dr. Psycho») είτε, σε μια πλήρη αντιστροφή των κυρίαρχων ακόμη και ως σήμερα στερεοτύπων, ως αδύναμα πλάσματα που μπλέκουν σε διάφορες καταστάσεις και έχουν ανάγκη κάποιον να τους σώσει. Η Wonder Woman χρησιμοποιεί την υπερηρωική της δύναμη όχι για να προκαλέσει τον όλεθρο και τον θάνατο, αλλά για να τα ανακόψει. Προτεραιότητά της είναι η αναμόρφωση και όχι η τιμωρία των εγκληματιών. Μήνυμα γυναικείας χειραφέτησης από το 1972 Ο θάνατος του Marston το 1947 δεν ανέστειλε τη δράση της δημοφιλούς ηρωίδας, καθώς στη συγγραφή τον διαδέχτηκε ο Robert Kanigher. Ωστόσο η αρχική της αίγλη χάθηκε, εν μέρει λόγω και της ραγδαίας πτώσης της δημοτικότητας των κόμικς κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Από τότε μέχρι σήμερα η Aμαζόνα έχει προσλάβει στην εκάστοτε εποχή ποικίλα χαρακτηριστικά (φεμινίστρια, υπόδειγμα αρχαιοελληνικής αρετής και αντικείμενο αμφιφυλόφιλης φαντασίωσης), έχει μεταφερθεί στη μικρή οθόνη (1974: Cathy Lee Crosby, 1975: Lynda Carter, 2011: Andrianne Palicki), αλλά και στη μεγάλη (με την Gal Gadot να την υποδύεται στις πρόσφατες κινηματογραφικές αναβιώσεις του μύθου της από το 2016 με ιδιαίτερη επιτυχία). Ένα μέρος της εξέλιξης αυτού του 80χρονου θρύλου της DC Comics έχουμε την ευκαιρία να δούμε μέχρι αύριο στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, μέσα από κόμικς, αντικείμενα και πρωτότυπες εικονογραφήσεις, στην έκθεση που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Cartoon Art Museum του Σαν Φρανσίσκο και σε επιμέλεια Andrew Farago και Λήδας Τσενέ. Και το σχετικό link...

Το Comicdom CON Athens 2022 επιστρέφει για 16η χρονιά και 5 Έλληνες και ξένοι δημιουργοί μάς μιλούν για το ταξίδι τους στον κόσμο των comics και για τη συμμετοχή τους στη φετινή διοργάνωση. Σήμερα ανοίγει τις πόρτες του το 16ο Comicdom CON Athens και ένα τριήμερο γεμάτο comics, events και ξεχωριστά workshops ξεκινά. Μέχρι και την Κυριακή 17 Απριλίου οι επισκέπτες του Φεστιβάλ θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν νέα comics, να γνωρίσουν ανερχόμενους καλλιτέχνες και να κάνουν μία αναδρομή στον θρύλο και τη ζωή της φετινής τιμώμενης σουπερ-ηρωίδας του θεσμού, Wonder Woman. Οι επισκέπτες όμως θα έχουν και την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τα workshops του Comicdom CON Athens, με τους φετινούς εισηγητές του Φεστιβάλ που κλήθηκαν να μας «μεταλαμπαδεύσουν» τις γνώσεις τους. Τα highlights του φετινού φεστιβάλ είναι πολλά! Εμείς μιλήσαμε με 5 Έλληνες και ξένους δημιουργούς για το ταξίδι τους στον κόσμο των comics και φυσικά για τη συμμετοχή τους στο φετινό Comicdom CON Athens. Δημήτρης Σακαρίδης: Τα comics είναι τρόπος ζωής Για το πώς ξεκίνησε το δικό του ταξίδι στον κόσμο των comics μας μίλησε ο Δημήτρης Σακαρίδης, συνδημιουργός του Comicdom CON Athens: «Διαβάζω comics από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου και η αγάπη μου για αυτά έγινε σύντομα λατρεία και τρόπος ζωής. Αναπόφευκτα, κάποια στιγμή αποφάσισα να εμπλακώ πιο ενεργά με τα comics ξεκινώντας το 1996 με το ενημερωτικό fanzine Comicdom το οποίο το 2004 μετακόμισε στο διαδίκτυο ως ενημερωτικό site». Η ιδέα του να δημιουργηθεί ένα μικρό Φεστιβάλ αφιερωμένο στα comics έγινε πραγματικότητα το 2006 με τη συνεργασία της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Όπως αναφέρει ο ίδιος: «Τότε ξεκίνησε ένα δύσκολο, επίπονο, κουραστικό, κάποιες φορές εξαντλητικό και άκρως απογοητευτικό ταξίδι που είχε παράλληλα άπειρες ευχάριστες στιγμές, άφθονη δημιουργικότητα, ενδιαφέρουσες προκλήσεις, σημαντικές γνωριμίες και επιτυχίες και ατελείωτη ικανοποίηση! Άλλωστε η χαρά και μόνο του να δουλεύεις με ανθρώπους που εκτιμάς και έχετε τα ίδια όνειρα και τους ίδιους στόχους, πολλές φορές είναι αρκετή για να σε κάνει να αγνοήσεις την όποια δυσκολία». Φέτος δεν ξέρει τι να ξεχωρίσει από το «παιδί» του. Και η αλήθεια είναι πως δεν θέλει να ξεχωρίσει κάποιο συγκεκριμένο event, αλλά την πολυσυλλεκτικότητα της εκδήλωσης και την ποικιλία των θεματικών και προσεγγίσεων της. Έτσι, εύχεται στους επισκέπτες του Comicdom CON Athens 2022 να περάσουν κυρίως καλά και να ζήσουν μία αξέχαστη εμπειρία που θα θέλουν να επαναλαμβάνουν κάθε χρόνο. Όπως μας τονίζει «τα comics είναι, και πρέπει να είναι, για όλους και για αυτό η φετινή διοργάνωση μοιράζεται ανάμεσα στην Ελληνοαμερικανική Ένωση με τις ενδιαφέρουσες εκθέσεις, τα panels και τα workshops, και στην Πλατεία Κλαυθμώνος, που φιλοξενεί το φετινό πολύχρωμο και ελκυστικό bazaar comics». Tânia Cardoso: Τα comics μπορούν να ευαισθητοποιήσουν το κοινό Πρώτη ομιλήτρια του Comicdom CON Athens 2022 είναι η Tânia Cardoso, εικονογράφος και θεωρητικός πόλεων. Στον κόσμο των comics μπήκε το 2010 και από τότε έγινε ζωντανό κομμάτι του. Το ταξίδι της εκεί άρχισε σε ένα πρακτορείο εικονογράφησης στη Λισαβόνα, όπου έκανε comics και ταυτόχρονα μεταπτυχιακό στον Αστικό Σχεδιασμό. Εμπνέεται κυρίως από την καθημερινότητα και όσα την κάνουν ξεχωριστή. Η Tânia παρατηρεί πως τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία στροφή στα μη φαντασιακά comics, σε αυτά που ισορροπούν σε έναν λεπτό πάγο μεταξύ της φαντασίας και της πραγματικότητας. Όμως πάνω από όλα πιστεύει πως τα comics μπορούν να ευαισθητοποιήσουν το κοινό. Τα χαρακτηρίζει, παραφράζοντας τον graphic journalist Dan Archer, «παράθυρα σε ένα συγκεκριμένο θέμα, τα οποία αποκαλύπτουν με ένα πιο ευχάριστο τρόπο την δημοσιότητα αλλά και πτυχές της που έχουν επισκιαστεί». Η πόλη ήταν πάντα ένα θέμα που την συνάρπαζε και αποφάσισε ότι τα κόμικς και η πόλη θα ήταν το κύριο θέμα της έρευνάς της. Αυτό της το πάθος θα προσπαθήσει να μας μεταλαμπαδεύσει και στο φετινό Comicdom με ένα workshop, ή μάλλον καλύτερα walkshop, στο οποίο θα μάθουμε να ανακαλύπτουμε ιστορίες στους δρόμους της Αθήνας και να τις μετατρέπουμε σε σκίτσα. Στους επίδοξους δημιουργούς comics προτείνει δύο πράγματα: «Να είναι ανοιχτοί σε νέες και διαφορετικές συνεργασίες αλλά κυρίως να πειραματίζονται, καθώς το να κάνεις συνέχεια το ίδιο πράγμα καταντάει βαρετό». * Το walkshop της Tânia Cardoso με τίτλο «Graphic Wanderings: Ανακαλύπτοντας Ιστορίες Στο Αστικό Τοπίο» θα ξεκινήσει το Σάββατο 16 Απριλίου από το Ολλανδικό Ινστιτούτο (Μακρή 11, Αθήνα) και θα διαρκέσει από τις 11:00 έως τις 13:30. Andrew Farago: Η Wonder Woman έχει σχέση με την ελληνική μυθολογία Ο Andrew Farago είναι επιμελητής του Cartoon Art Museum στο Σαν Φρανσίσκο και έχει γράψει σενάρια για την Marvel Comics, το Comics journal και το Animation World Network, ενώ είναι και συγγραφέας του βιβλίου The Looney Tunes Treasury. Τον εμπνέει όταν οι γύρω του είναι το ίδιο παθιασμένοι με τα comics και τα έργα τέχνης όσο και ο ίδιος και πιστεύει πως τα comics έχουν πλέον μεγάλη δυναμική και εύρος, που καλύπτει κάθε αναγνώστη. Η παρουσίασή του στο Comicdom 2022 είναι αφιερωμένη στην 80η επέτειο της Wonder Woman. Η πρωτότυπή έκθεση που είχε παρουσιαστεί λίγο νωρίτερα στο Cartoon Art Museum του Σαν Φρανσίσκο, ταξίδεψε μαζί του και προσγειώθηκε στο Comicdom και είναι εμπνευσμένη από την ιστορία και την καταγωγή της Wonder Woman, αλλά και τη σχέση της με την ελληνική μυθολογία, συνεπώς δεν θα μπορούσε να λείπει από τη φετινή διοργάνωση. Όσο για τη συμβουλή που θα έδινε στους επίδοξους δημιουργούς comics, μία λέξη έχει κυρίως στο μυαλό του, το διάβασμα. Όχι μόνο των comics φυσικά, κάθε λογοτεχνικού είδους. Για τους εικονογράφους έχει μία άλλη λέξη, τη ζωγραφική, ενώ μοιράζεται ένα ακόμα μυστικό με τους επίδοξους καλλιτέχνες, πως αν μία φορά κεράσουν φαγητό ή καφέ σε έναν δημιουργό comics θα έχουν κερδίσει έναν φίλο για πάντα. Στην ουσία, σύμφωνα με τον Andrew, αν θες να ασχοληθείς με κάτι πρέπει να το παλεύεις συνεχώς, να ασχολείσαι με αυτό, να αποκτήσεις όση περισσότερη εμπειρία μπορείς και να θεωρείς πάντα καλοδεχούμενες τις συμβουλές. * Το event που θα παρουσιάσει ο Andrew Farago ονομάζεται «The Legend Of Wonder Woman» και θα λάβει χώρα το Σάββατο 16 Απριλίου, 12:00 με 13:00, στη γκαλερί Χατζηκυριάκος Γκίκας της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Eva Hilhorst: Η παρατήρηση είναι σημαντική για έναν καλλιτέχνη Η Eva Hilhorst είναι εικονογράφος, ιδρύτρια και αρχισυντάκτης του site Drawing the Times. Όταν το 2007 ο σύζυγός της έπιασε δουλειά ως ανταποκριτής στις Βρυξέλλες μετακόμισε μαζί του στην πρωτεύουσα των comics, όπως την ονομάζει, και έτυχε να διασταυρωθούν οι δρόμοι της με δύο καλλιτέχνες comics οι οποίοι την μύησαν στον κόσμο τους. Έτσι ειδικεύτηκε στο comics journalism και το ποικιλόμορφο αυτό μέσο την κέρδισε. Σύμφωνα με την ίδια, στα comics η γραφή του καλλιτέχνη κάνει τις ιστορίες προσωπικές και ελκυστικές και για αυτό επηρεάζουν άμεσα τον αναγνώστη. Άρα, εκτός από πληροφορίες μεταφέρουν και συναισθήματα και έτσι μπορούν να ευαισθητοποιήσουν το κοινό για σοβαρά θέματα. Με τη σειρά της λοιπόν η Eva Hilhorst στο φετινό Comicdom θα μας παρουσιάσει ένα workshop αφιερωμένο στο comics journalism, την κλιματική αλλαγή και την κλιματική μετανάστευση. Τελικά πόσοι ξέραμε πως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής φαίνεται ότι θα οδηγήσουν περισσότερα από 143 εκατομμύρια ανθρώπους στην Αφρική, στην Ασία και τη Λατινική Αμερική να γίνουν περιβαλλοντικοί μετανάστες μέχρι το 2050 και τι μπορούμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε αυτή την προοπτική; Στους νέους καλλιτέχνες δεν ξεχνάει να τονίζει πως η καθημερινή εξάσκηση, η παρατήρηση και η καθημερινή ανάγνωση comic είναι ζωτικής σημασίας εργαλεία της δουλειάς τους. * Η Eva Hilhorst θα παρουσιάσει το workshop «Window Comics» το Σάββατο 16 Απριλίου από τις 17:00 έως τις 18:00 στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης και 4 δίωρα workshop με τον τίτλο «Breathe: Reconnect, Respond And Reclaim – Εργαστήριο Δημοσιογραφίας Με Comics», από την Παρασκευή μέχρι και την Κυριακή. Αναλυτικό πρόγραμμα υπάρχει αναρτημένο στο site του Comicdom. Θανάσης Πέτρου: Το storyboard είναι μία από τις πιο βασικές φάσεις της δημιουργίας ενός comic Ο Θανάσης Πέτρου είναι καταξιωμένος δημιουργός comics, ο οποίος έχει δει δημοσιευμένα 15 βιβλία με τα comics του και ξέρει σίγουρα πώς να οργανώσει την δουλειά του αλλά και πώς να δημιουργήσει ένα comic με ολοκληρωμένο σενάριο. Το ταξίδι του στον κόσμο των comics ξεκίνησε στην ηλικία των 5 ετών όταν διάβασε το πρώτο του comic. Τα πρώτα του σχέδια γεννήθηκαν λίγο αργότερα και η πρώτη του ιστορία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «9» το 2002. Έπειτα ακολούθησαν άλμπουμ, βιβλία και πολλά comics. Η λογοτεχνία και η ιστορία τον εμπνέουν αρκετά, όμως η καθημερινότητα και η φαντασία όχι τόσο. Φέτος στο Comicdom έρχεται με σκοπό να μας εισάγει στην τέχνη του storyboard, που είναι όπως μας λέει μία από τις πιο βασικές φάσεις της δημιουργίας ενός comic, καθώς αν δεν υπάρχει προσεγμένο σενάριο και οργάνωση σε μία δημιουργία, τότε αυτή είναι ετοιμόρροπη. Από τη φετινή διοργάνωση ξεχωρίζει τις δύο εκθέσεις της («Οι Ιστορίες μας, μας έφεραν εδώ» και το “The Window Comics Project”), καθώς τον ενθουσιάζει η θεματική τους και εμείς συμφωνούμε απόλυτα. Σε κάποιον που ξεκινάει τώρα την ενασχόλησή του με τα comics θα έλεγε να οπλιστεί με πολλή υπομονή και να αρχίσει να βλέπει τα πάντα από την πλευρά του δημιουργού και όχι του αναγνώστη. Τέλος, σύμφωνα με τον Θανάση, εμείς οι ίδιοι πρέπει να είμαστε οι πιο αυστηροί κριτές του εαυτούς μας. * Το workshop του Θανάση Πέτρου με τίτλο «Τα Μυστικά Του Storyboard» θα παρουσιαστεί το Σάββατο 16 Απριλίου, από τις 16:00 έως τις 16:50 στο Seminar Room της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Ιωάννης Μάνος: Οι πιο φανταστικές ιστορίες είναι εντέλει αυτές που ζούμε Ο Ιωάννης Μάνος είναι αρχιτέκτονας, όμως η γνωριμία του με τον κόσμο των comics έγινε από νωρίς διαβάζοντας τα comic strips των κυριακάτικων εφημερίδων που αγόραζαν οι γονείς του, και στη συνέχεια με τα περιοδικά comics του εκδοτικού οίκου “Δραγούνη“. Τελικά η ανακάλυψη του περιοδικού ΒΑΒΕΛ αποτέλεσε εφαλτήριο για μια πιο ουσιαστική και αισθαντική ενασχόλησή του με τα comics. Εμπνέεται από την καθημερινότητα και τον τρόπο με τον οποίο μας επηρεάζει ο χώρος, ο χρόνος και οι ανθρώπινες σχέσεις. Το workshop του αφορά στην αλληλεπίδραση ανθρώπου και πόλης. Πώς διαμορφώνουμε και πώς μας διαμορφώνουν τα δομημένα περιβάλλοντα δηλαδή, μία θεματική που θα έπρεπε να έχει μελετήσει και κατανοήσει κάθε σχεδιαστής comics για να μπορέσει να τις μεταφέρει στη δουλειά του. Φέτος από το Comicdom CON Athens ο Ιωάννης ξεχωρίζει το workshop “Graphic Wanderings” της Tânia Cardoso και το panel “War (What Is It Good For?)” – Πόλεμος και Comics”, το οποίο είναι δυστυχώς πολύ επίκαιρο. Σε όσους τώρα κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην «βιομηχανία των comics» υπενθυμίζει να μην σταματήσουν ποτέ να δια-μορφώνονται και να εμπνέονται από τα πάντα γύρω τους, καθώς όπως λέει, οι πιο φανταστικές ιστορίες είναι εν τέλει αυτές που ζούμε. * Ο Ιωάννης Μάνος είναι ο εισηγητής του workshop «Υπάρχει Ο Batman Χωρίς Την Gotham City;», το οποίο θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 17 Απριλίου, από τις 16:00 έως τις 16:50, στο Seminar Room της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Και το σχετικό link...

To Comicdom φέτος επέλεξε πέντε από τους πιο ανερχόμενους δημιουργούς κάτω των τριάντα ετών που κάνουν τα πρώτα τους βήματα μέσα από τις αυτοεκδόσεις ή παρουσιάζουν τώρα το πρώτο τους επίσημο εκδοτικό εγχείρημα. Για τρεις ημέρες το κέντρο της Αθήνας γεμίζει κόμικς. Από τις 15 έως 17 Απριλίου το Comicdom Con Athens θα παρουσιάσει τη δέκατη έκτη έκδοσή του κι αυτό το καθιστά το μακροβιότερο διεθνές φεστιβάλ που πραγματοποιείται στην Αθήνα και αφορά τα κόμικς. Η φετινή διοργάνωση μάς δίνει ραντεβού σε δύο χώρους, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, που παραδοσιακά φιλοξενεί τα τελευταία χρόνια τις εκθέσεις του φεστιβάλ, τα πάνελ, τα workshops, τις προβολές και τα events, όπως η απονομή των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς και ο διαγωνισμός cosplay, και στην πλατεία Κλαυθμώνος, στον υπαίθριο χώρο της οποίας έχουν μεταφερθεί για λόγους ασφαλείας τα καταστήματα κόμικς, οι εκδοτικοί και περισσότεροι από 100 δημιουργούς κόμικς, το σύνολο σχεδόν της ελληνικής σκηνής, που θα παρουσιάσουν τις νέες τους δουλειές. Πέρα από τα βραβεία, το cosplay, τις νέες εκδόσεις και το πιο πρόσφατο έργο των Ελλήνων δημιουργών, ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τρεις ενδιαφέρουσες διεθνείς εκθέσεις. Η κεντρική έκθεση, που φέτος έχει τίτλο «Ο θρύλος της Wonder Woman» και γιορτάζει τα ογδόντα χρόνια από την εμφάνιση της πιο εμβληματικής σούπερ ηρωίδας στην ιστορία των κόμικς, πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Cartoon Art Museum και τη συνεπιμέλεια του Andrew Farago, ο οποίος θα βρεθεί στην Αθήνα για να μιλήσει για την πιο διάσημη αμαζόνα της DC. Στο «Οι ιστορίες μας μάς έφεραν εδώ», τη δεύτερη διεθνή έκθεση, έντεκα μετανάστες και πρόσφυγες από το Τσαντ, τη Γουατεμάλα, την Τζαμάικα, το Καζακστάν, τη Λιθουανία, το Μεξικό, τη Μιανμάρ, το Πακιστάν, τις Φιλιππίνες, το Βιετνάμ και την Υεμένη, που ζουν σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, συναντιούνται μέσα από δέκα ιστορίες και εξετάζουν θέματα όπως η φυλή, η θρησκεία, η τάξη, η εκπαιδευτική ανισότητα, η συστηματική εκτόπιση, οι διακρίσεις, η ψυχική υγεία, η αναπηρία και ο ακτιβισμός. Η τρίτη έκθεση του φεστιβάλ έχει τίτλο «The Window Comics Project» και αφορά την κλιματική αλλαγή. Σε αυτήν, καλλιτέχνες απ’ όλη την Ευρώπη καλούνται να σχεδιάσουν σε μια σελίδα τις επιπτώσεις της στο δικό του περιβάλλον. Το Comicdom Con τιμά τον σκιτσογράφο των «Νέων» Κωνσταντίνο Σκλαβενίτη, ο οποίος επιμελήθηκε την αφίσα της φετινής διοργάνωσης, ενώ μεταξύ των διεθνών προσκεκλημένων είναι και ο Κροάτης Esad Ribić, σχεδιαστής τίτλων κυρίως της Marvel Comics. Σε συνεργασία με το Ψηφιακό Μουσείο Comics (comicsmuseum.gr) θα παρουσιαστούν και τρεις διαδικτυακές εκθέσεις, μία από αυτές θα είναι η αναδρομική του Κωνσταντίνου Σκλαβενίτη. Τέλος, επειδή το Comicdom Con Athens φημίζεται όχι μόνο για τον diverse χαρακτήρα των εκδηλώσεών του όλα τα χρόνια της διοργάνωσής του αλλά κυρίως για την ανάδειξη νέων ταλέντων στον χώρο της ένατης τέχνης, φέτος επέλεξε πέντε από τους πιο ανερχόμενους δημιουργούς κάτω των τριάντα ετών που κάνουν τα πρώτα τους βήματα μέσα από τις αυτοεκδόσεις ή παρουσιάζουν τώρα το πρώτο τους επίσημο εκδοτικό εγχείρημα. Ευγενία Βερελή (27 ετών) Μου άρεσαν αρκετά τα κόμικς από μικρή, αλλά άρχισα να τα δουλεύω στα είκοσι δύο μου. Αυτοπροσδιορίζομαι ως non-binary. Οnline με λένε Βαμπιροπούλα και στο δημοτικό θυμάμαι πως το αγαπημένο μου κόμικ ήταν το «W.I.T.C.H.» και στο γυμνάσιο το «Fables». Νομίζω ότι γύρω στα δεκαεφτά-δεκαοκτώ μου αποφάσισα ότι θα ασχοληθώ με τα κόμικς, όταν παράτησα τις Πανελλήνιες. Πάντα μου φαινόταν πολύ κουλ ως είδος έκφρασης και ως έντυπο. Μου αρέσει το daydreaming και τα κόμικς νιώθω πως είναι ο πιο εύκολος τρόπος για να δώσω μορφή σε αυτά τα όνειρα. Εμπνέομαι από το βαλκανικό φολκλόρ, τα παραμύθια, teen ταινίες/σειρές ’90s/’00s και μου αρέσει πολύ η αισθητική των shojo beat manga. Στα είκοσι δύο έκανα μια μικρή ιστορία για ένα κορίτσι που αγοράζει ένα βινύλιο (αν θυμάμαι καλά των Carpenters) από έναν δαίμονα, πληρώνοντας με μια τούφα από τα μαλλιά της. Δεν νομίζω ότι έχω κάποιο συγκεκριμένο αγαπημένο είδος. Ίσως να επέλεγα ευκολότερα πιο indie ή underground κόμικς. Οι φίλοι μου έχουν χαρακτηρίσει τα κόμικς μου ως ποιήματα και μου αρέσει αυτό. Από επιρροές θα επέλεγα τον «Frankenstein» του Dick Briefer, γιατί αγαπώ το ότι ζωγραφίζει τη μύτη πάνω από τα μάτια, και μετά θα έλεγα ότι επηρεάζομαι πολύ από τη μουσική που ακούω. Μέχρι στιγμής μού αρέσει να ζωγραφίζω βαμπίρ βοσκοπούλες και τα συναισθήματά τους. Ήθελα πολύ να παρουσιάσω την πρώτη μου συνεργασία με εκδοτική, τη Z2 Comics, μια ιστορία που έκανα για την ανθολογία της τεσσαρακοστής επετείου δύο άλμπουμ της Joan Jett & The Blackhearts, αλλά η κυκλοφορία του δυστυχώς έχει καθυστερήσει. Θα έχω όμως φανζίν, αφισάκια, αυτοκολλητάκια, tote bags και άλλα πραγματάκια. Τα κόμικς δεν είναι το χόμπι μου, είναι η δουλειά μου. Για χόμπι μου αρέσει γενικά να ακούω πολλή μουσική και τον τελευταίο καιρό προσπαθώ να μάθω να φροντίζω σωστά τα φυτά μου. Νομίζω ότι θα ήθελα κάποιον indie εκδοτικό που να στηρίζει και νέους καλλιτέχνες, ΛΟΑΤΚΙ+ και γυναίκες δημιουργούς ‒ και να τυπώνει σε risograph μηχάνημα. Χρύσα Χαρτσά (23 ετών) Αυτή την περίοδο ολοκληρώνω τις σπουδές μου στο Τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, ενώ αποφοίτησα και από το Τμήμα Σκίτσου-Κόμικς-Καρτούν του ΑΚΤΟ το 2020. Είμαι σε μια μεταβατική φάση στην οποία προσπαθώ να χωρέσω λίγο απ’ όλα, διάσπαρτες δουλειές, πρακτική, εθελοντισμό στην Athens Comics Library και όσο περισσότερη ζωγραφική μπορώ. Με τα κόμικς άρχισα κυρίως να ασχολούμαι στο λύκειο, λίγο πιο αργά απ’ ότι το μέσο comic artist, σε μια περίοδο που συνέβησαν πολλά πράγματα και με έκαναν να ενδιαφερθώ για τον χώρο. Τότε ξεκίνησα να τα διαβάζω, πειραματίστηκα με αυτά στο πλαίσιο σχολικών εργασιών και συνειδητοποίησα ότι μπορώ να συνδυάσω τη ζωγραφική με το storytelling. Γενικά όμως θυμάμαι να χαζεύω με χαρά τη μεταφορά ταινιών Ντίσνεϊ σε κόμικς και να προσπαθώ δειλά να ζωγραφίσω τους χαρακτήρες. Προσαρμόζω το στυλ μου στο περιεχόμενο της ιστορίας που γράφω κάθε φορά, αλλά θα έλεγα ότι στοιχεία κωμωδίας μπλεγμένα με πιο δραματικά και βαριά θέματα είναι ένα σύνηθες μοτίβο στα έργα μου. Τα κομικς μου αφορούν κυρίως κοινωνικά θέματα, την εκπροσώπηση μειονοτήτων, των γυναικών, της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας αλλά και την ανθρώπινη ύπαρξη γενικότερα, την προσωπική ταυτότητα, τις κοινωνικές σχέσεις, τη σύγχρονη πραγματικότητα. Προσπαθώ από τη θέση μου να σχολιάζω όλα αυτά τα θέματα με σεβασμό και ευαισθησία, επιδιώκοντας παράλληλα να τους δώσω διδακτικό περιεχόμενο, απευθυνόμενη στις νεότερες ηλικίες. Φέτος είναι η πρώτη φορά που θα πάρω μέρος στο φεστιβάλ με το κόμικ μου «Μονόχρωμα». Είναι μια ιστορία που διαδραματίζεται σε μια δυστοπική πραγματικότητα, όπου όλα είναι λευκά, ομοιογενή και οτιδήποτε αποκλίνει τιμωρείται άμεσα ή έμμεσα. Μια κριτική του ρατσισμού και του πώς πολλά πράγματα που μεγαλώνοντας τα θεωρούμε δεδομένα χρήζουν αναθεώρησης και αμφισβήτησης. Το κανάλι μου στο YouTube θα μπορούσα να πω ότι συνδυάζει τα χόμπι μου. Κυρίως κάνω covers από τραγούδια της Ντίσνεϊ ή μεταφράζω τραγούδια από anime στα ελληνικά. Πού και πού χώνω και κάποιο ασύνδετο βίντεο με animation ή πιάνο. Το ξεκίνησα περίπου όταν μπήκα στο γυμνάσιο και από τότε ανεβάζω πολύ αραιά και πολύ ερασιτεχνικά. Θαυμάζω πολλούς Έλληνες δημιουργούς αλλά έχω ξεχωρίσει το έργο του Μιχάλη Διαλυνά και της Αγγελικής Σαλαμαλίκη. Η δουλειά τους έχει πολλά στοιχεία που εκτιμώ και με κινητοποιεί ώστε να εξελίξω το έργο μου και να πλησιάσω κάπως το δικό τους επίπεδο. Αν και ο χώρος των κόμικς ξεκίνησε ανδροκρατούμενος, τον τελευταίο καιρό η κατάσταση έχει ανατραπεί. Υπάρχουν πάρα πολλές γυναίκες στον χώρο και εγώ, ως μία από αυτές, δεν έχω βιώσει ιδιαίτερες διακρίσεις. Σταδιακά εδραιώνεται και στο μυαλό των μεγαλύτερων γενεών η ύπαρξη των γυναικών στον κλάδο και υπάρχει θετικό κλίμα όσον αφορά την προώθηση και εκτίμηση του έργου τους. Όλια Ντακογιάννη (26 ετών) Είμαι απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ και μεταπτυχιακή φοιτήτρια Μουσειολογίας στο ίδιο πανεπιστήμιο. Ασχολούμαι αρκετά χρόνια με τη μουσική, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, γι’ αυτό και αποφάσισα να δώσω εισαγωγικές εξετάσεις στο Μουσικό Γυμνάσιο-Λύκειο Αλίμου. Το πρώτο μου κόμικ το τύπωσα στην Πέμπτη Δημοτικού! Ήταν μια πολυσέλιδη περιπέτεια με τους τότε συμμαθητές μου. Χαρακτηριστικά θυμάμαι πως δεν μπορούσα να χωρέσω τις φιγούρες μου στα μικρά καρέ που έβλεπα στα αγαπημένα μου κόμικς, έτσι κάθε σκηνή καταλάμβανε μια ολόκληρη σελίδα Α4! Με μια μεγάλη παύση αρκετών χρόνων τα κόμικς επανήλθαν στη ζωή μου το 2017, όταν πια έβγαλα την πρώτη μου αυτοέκδοση με τίτλο «Starman». Θυμάμαι έντονα τις καλοκαιρινές διακοπές στο εξοχικό μας στην Επίδαυρο με τους παππούδες μου. Τον παππού μου να διαβάζει εφημερίδα κι εγώ κόμικς, τρώγοντας καρπούζι. Το σχέδιο μου θα ήθελα πολύ να το χαρακτηρίσω «ευρωπαϊκίζον»! Οι ιστορίες μου είναι «ερωτοκεντρικές». Ο έρωτας όμως είναι απλώς η αφορμή για να φέρω κοντά διαφορετικούς κόσμους, την τζαζ και την αρχαιολογία, όπως συμβαίνει όταν δύο άνθρωποι ερωτεύονται. Οι χαρακτήρες μου είναι πάνω απ’ όλα ερωτευμένοι με τη ζωή και με την τέχνη. Φέτος στο τραπέζι μου στο Artists Alley θα υπάρχει το «Musicoma», το κόμικ-μιούζικαλ, η πρώτη μου επίσημη δουλειά με εκδοτική εκπροσώπηση (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κομνηνός), μαζί με το ομώνυμο σάουντρακ που αποτελείται από πρωτότυπες τζαζ συνθέσεις. Το σκεπτικό πίσω από τη δημιουργία του «Musicoma» ήταν η παράλληλη ανάγνωση-ακρόαση, μια σκυταλοδρομία μεταξύ εικόνας και μουσικής. Όπως και σε ένα μιούζικαλ, η πρόζα, τα τραγούδια, ακόμη και o χορός διαδέχονται το ένα το άλλο, δίνοντας στον αναγνώστη μια αίσθηση διαδραστικότητας και μια εμπειρία πολυαισθητηριακή. Το χρώμα υπογράφει ο Theodore Duck, τη μουσική ο Στέφανος Κοζάνης και τους στίχους η Καρίνα Rubinstein. Επίσης στη διοργάνωση θα μπορεί κανείς να βρει την τελευταία μου δουλειά με τίτλο «Amorabilia», μια αυτοέκδοση που θα κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στο πλαίσιο του φεστιβάλ, σε συνεργασία με τον Theodore Duck και τη Μυρτώ Κοκκαλιά. Φυσικά στον πάγκο θα υπάρχουν και όλων των ειδών τα prints, εμπνευσμένα από τα κόμικς. Όταν δεν ασχολούμαι με τα κόμικς ή τις σπουδές μου βρίσκομαι με φίλους και παίζουμε μουσική. Το βασικό μου όργανο τα τελευταία χρόνια είναι η τζαζ τρομπέτα. Αν και υπάρχει το καταπληκτικό «Mercy on me» του Reinhard Kleist, θα ήθελα πολύ να κάνω ένα κόμικ για τον Νικ Κέιβ. Λατρεύω τη μουσική του, λατρεύω και τον ίδιο. Εάν δεν κάνω ένα κόμικ εστιασμένο στον ίδιο σίγουρα, θα βρω τρόπο να τον «εμφανίσω» σε κάποια από τις επόμενες δουλειές μου. Έχω την αίσθηση πως και το κοινό των κόμικς έχει διευρυνθεί αρκετά σε σχέση με παλιότερα, αν και παραμένει μικρό, με λίγους πιστούς φαν. Ευκαιρίες υπάρχουν, γίνονται άφθονα φεστιβάλ μικρής και μεγαλύτερης εμβέλειας που δίνουν και σε νέους ή ανερχόμενους καλλιτέχνες τη δυνατότητα συμμετοχής. Δεν έχω άποψη για τη δυνατότητα βιοπορισμού ενός καλλιτέχνη, αρχαιολόγος είμαι, σίγουρα είναι δύσκολο να ζήσεις από τα κόμικς στην Ελλάδα, όμως όχι ακατόρθωτο. Πάντως, προσπαθώ να φέρω κοινό και από άλλους χώρους, ήδη έφερα, ελπίζω, τους τζαζίστες και τους αρχαιολόγους! Γιώργος Τσαρδανίδης (28 ετών) Άρχισα να φτιάχνω ιστορίες με βάση έναν χαρακτήρα που είχαμε δημιουργήσει με τον αδελφό μου πιο μικροί, τον Ψαρούλη, ένα ανθρωπόμορφο ψάρι-ντετέκτιβ. Συνδύαζε στοιχεία Μίκυ με κομμάτια από τον ατελή χαρακτήρα του Ντόναλντ. Μόνο μια ιστορία τελείωσα, παρόλο που άρχισα πάρα πολλές, η οποία ήταν για μια άσκηση στα αγγλικά. Ίσως αντιπροσωπεύει πλήρως την παιδική ηλικία, μια όμορφη αρχή που όμως δεν ολοκληρώνεται. Άρχισα να ασχολούμαι πιο εντατικά με τα κόμικς στο λύκειο, όταν άρχισε να μπαίνει στο μυαλό μου, όπως και σε όλων, η έγνοια του επαγγελματικού προσανατολισμού. Ακόμα μου κάνει εντύπωση πως σε αυτήν τη ηλικία έφτιαχνα τόσες ιστορίες χωρίς να υπάρχει η προοπτική έκδοσης. Τις έφτιαχνα μόνο για μένα και τους γύρω μου. Όλοι φτιάχνουν ιστορίες για τη ζωή τους στο μυαλό τους. Έχουν σημεία αναφοράς. Σίγουρα λοιπόν αυτό είναι η βάση της έμπνευσης. Κάτι που παλιότερα δεν με απασχολούσε και τώρα με απασχολεί, και φάνηκε και στη δουλειά που παρουσιάζω τώρα, είναι η έννοια της πολιτισμικής ταυτότητας. Ένα από τα αγαπημένα μου κόμικς είναι το «Persepolis» της Marjane Satrapi, που στην εφηβεία το διάβαζα ξανά και ξανά. Αναρωτιόμουν αν «επιτρέπεται» να έχει ένα κόμικ τέτοιο θέμα και τέτοιο σχέδιο! Από τότε όλα αυτά που προσπαθώ να διαβάσω ή να φτιάξω είναι μια επέκταση ή και αναπαραγωγή αυτού του συναισθήματος που ένιωσα. Φέτος θα παρουσιάσω στο φεστιβάλ ένα κόμικ που ονομάζεται «Μια χούφτα γης» που εκδίδεται από την Comicdom Press. Πρόκειται για σπονδυλωτές ιστορίες σε ένα οικόπεδο στην Αθήνα περίπου τον τελευταίο αιώνα. Αφετηρία της ιστορίας είναι η άφιξη των προσφύγων το 1922. Με ενδιέφερε πολύ το θέμα της ταυτότητας μιας πόλης, της Αθήνας εν προκειμένω. Από μικρό μου έκανε μεγάλη εντύπωση η εικόνα της, κυρίως τα σποραδικά νεοκλασικά ανάμεσα σε άσχημες πολυκατοικίες, η ιδέα ότι όλα τα ιστορικά κτίρια του κέντρου θα μπορούσαν να έχουν διασωθεί αλλά και η διαπίστωση ότι υπήρχε η ανάγκη για στέγαση που οδήγησε στην αντιπαροχή μεταπολεμικά. Αρχικά ήθελα πάντα να κάνω μια ιστορία για ένα νεοκλασικό. Η ιστορία πραγματικά ξεκλειδώθηκε όταν αποφάσισα ότι θα είναι για ένα οικόπεδο. Αυτό αλλάζει πολλά πράγματα στην αντίληψη του θέματος. Το χτίσιμο είναι το ίδιο σημαντικό με το γκρέμισμα. Από την ελληνική σκηνή σίγουρα λείπει μια πιο επαγγελματική κατάσταση στην εκδοτική πραγματικότητα. Μεγαλύτερο κοινό, το οποίο βλέπω ωστόσο ότι έχει βελτιωθεί κατά πολύ σε μια εποχή που υπάρχει κρίση και το ίντερνετ. Είναι εντυπωσιακό. Κάτι άλλο που πιάνει το μάτι μου σε άλλα κόμικς εκτός Ελλάδας είναι ότι κάποια τείνουν να είναι πιο πειραματικά ή εικαστικά, αφαιρετικά. Μου αρέσουν πάρα πολύ τα ελληνικά κόμικς, αλλά θα είχε πλάκα να υπήρχαν και κάποια ανοίγματα σε πεδία λιγότερο παραδοσιακά, και στην εικόνα και στην αφήγηση. Νομίζω ότι κάποιος θα μπορούσε να εκπλαγεί από το τι μπορεί να γίνει. Ένα παράδειγμα είναι το «Διακοπές στην ακτή» του Ευάγγελου Ανδρουτσόπουλου, που ζει στην Φινλανδία. Νίκος Σταυριανός (19 ετών) Από μικρός μου άρεσαν πολύ τα κόμικς. Διάβαζα κυρίως υπερ-ηρωικά και μου άρεσαν πολύ οι ιστορίες του Carl Barks της Ντίσνεϊ. Μου άρεσε επίσης πολύ να ζωγραφίζω. Αυτό δεν άργησε να συνδυαστεί με την αγάπη μου για τα κόμικς και τη δημιουργία δικών μου ιστοριών. Δεν θα έλεγα πως υπάρχει κάποιο είδος που προτιμώ. Μου αρέσουν τα πιο περίεργα, underground κόμικς, θαυμάζω πολύ τον Alan Moore για τις ιστορίες του, τον Neil Gaiman και τον Mike Mignola, ο οποίος είναι μία από τις μεγαλύτερες εμπνεύσεις μου στο σχέδιο. Όπως και ο Alex Toth και ο Guido Crepax που ανακάλυψα πρόσφατα, καθώς και πολλοί άλλοι. Μόλις τελείωσα ένα κομικ που θα κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στο φετινό Comicdom. Λέγεται «Living like skeletons: Thoughts from beyond the grave». Πολύ περιληπτικά περιγράφει τις σκέψεις και τις εμπειρίες ενός νεκρού, ένα ημερολόγιο μέσα στην κάσα, από τη στιγμή που θάβεται ο νεκρός μέχρι που είναι πλέον σκελετός. Όταν δεν φτιάχνω κόμικς ασχολούμαι κυρίως με τη μουσική. Η μουσική παίζει τεράστιο ρόλο στη δουλειά μου. Συνήθως τα άλμπουμ που ακούω μια περίοδο διαμορφώνουν σημαντικά την ατμόσφαιρα αυτού που σχεδιάζω τότε. Επίσης παίζω κιθάρα και προσπαθώ να φτιάξω δικά μου κομμάτια. Για να πετύχει το οποιοδήποτε έργο θεωρώ ότι είναι σημαντικό να υπάρχει μια καλή ιδέα. Είναι πολύ δύσκολο να φτιάξεις ένα κόμικ. Πολύ πιο δύσκολο απ’ ότι κάποιος που δεν έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα ενδεχομένως νομίζει. Είναι μια διαδικασία πολύ απαιτητική και χρονοβόρα. Απαιτεί πολλές ώρες δουλειάς πάνω από λευκά χαρτιά που πρέπει κάπως να γεμίσεις με τις ιδέες και τα σχέδιά σου, διατηρώντας συνοχή, ροή και σίγουρα ενδιαφέρον. Μου αρέσουν πολλές δουλειές στον χώρο των αυτοεκδόσεων, κάθε χρόνο είναι από τα αγαπημένα μου κομμάτια του Comicdom. Μεγάλη έμπνευση στη δουλειά μου δίνει το σχέδιο του Βασίλη Λώλου και του Δημήτρη Πανταζή. Η σκηνή θεωρώ ότι συνεχώς βελτιώνεται. Όλο και πιο πολλά άτομα αποφασίζουν να παρουσιάσουν τη δουλειά τους επιλέγοντας το μέσο της αυτοέκδοσης και των φανζίν. Γι’ αυτό και φεστιβάλ κόμικς όπως το Comicdom είναι πολύ σημαντικά, αφού για κάποιον/-α που επιθυμεί να μοιραστεί τη δουλειά του/της με τον κόσμο, οι αυτοεκδόσεις είναι από τους καλύτερους τρόπους να ξεκινήσει. Από την άλλη, μπορεί η σκηνή να μεγαλώνει στη χώρα μας, αλλά είναι ακόμα πολύ δύσκολο κάποια/-ος να ζήσει αποκλειστικά από τα κόμικς. Η αγορά στην Ελλάδα, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν μπορεί να το στηρίξει. Και το σχετικό link...

Ένας πίθηκος με διάγνωση PTSD, η τελική μάχη Γκοτζίλα εναντίον Κιμ Γιονγκ Ουν και ένα κορίτσι που αναπτύσσει σεξουαλική σχέση με τα βουνά. Οι δημιουργοί πίσω από τις πιο τρελές ιστορίες μιλούν στο Oneman, λίγο πριν το μεγάλο αθηναϊκό φεστιβάλ της Ένατης Τέχνης. Το πείραμα της περσινής χρονιάς απέδωσε: με τη συμπλήρωση των δεκαπέντε χρόνων ιστορίας, το Comicdom Con Athens έκανε το επόμενο βήμα, αποφασίζοντας να επεκταθεί για πρώτη φορά σε δύο παράλληλες τοποθεσίες αντί για μία – στην Ελληνοαμερικανική Ένωση της οδού Σίνα παρέμεινε ο πυρήνας του φεστιβάλ, με το σύνολο των παράλληλων δράσεων και των εκθέσεων, ενώ όλοι οι πάγκοι των εκδόσεων-αυτοεκδόσεων που παραδοσιακά συγκεντρώνουν περισσότερο κόσμο, μεταφέρθηκαν στην Πλατεία Κλαυθμώνος ζωντανεύοντας μια υπαίθρια αγορά σαν γιορτή. Το ίδιο θα συμβεί και φέτος, από την Παρασκευή 14 έως την Κυριακή 16 Απριλίου, με πάνω από εκατό νέους, ανερχόμενους και καταξιωμένους δημιουργούς, εκδοτικές εταιρείες και καταστήματα, να πιάνουν πόστο στους πάγκους της πλατείας στο Κέντρο. Σε μια ζιγκ-ζαγκ διαδρομή θα δεις μαζεμένο το ακμαίο δυναμικό της ελληνικής σκηνής, που κόντρα στις προβλέψεις επιμένει να κάνει αυτό που αγαπά: να λέει ιστορίες. Ταυτόχρονα, το μακρόβιο φεστιβάλ κρατάει αμείωτη την όρεξή του να τιμήσει την Ένατη Τέχνη όπως μπορεί: φιλοξενεί μια μεγάλη έκθεση για στο θρύλο της Wonder Woman που έρχεται απευθείας από το Cartoon Art Museum του Σαν Φρανσίσκο, πρόκειται να προβάλλει στην οθόνη ισπανικά animation για τις σύγχρονες γυναίκες δημιουργούς του είδους, ενώ δεν γίνεται να λείπει η πασαρέλα για τα πιο φαντασμαγορικά κοστούμια cosplay. Τιμώμενος καλλιτέχνης για το 2022 είναι ο σκιτσογράφος Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης, από τον οποίον θα βρείτε 40 έργα κρεμασμένα. Όλα αυτά, όπως πάντα, με ελεύθερη είσοδο. Λίγο πριν δοθεί το σήμα εκκίνησης για το μεγάλο φεστιβάλ των κόμικς και η πλατεία Κλαυθμώνος γεμίσει από εκατοντάδες επισκέπτες, διψασμένους για ψάξιμο και περιπέτειες, κάναμε τη σκληρή δουλειά για να γλιτώσεις χρόνο: βρήκαμε τις πιο απίθανες ιστορίες και τους πιο απίθανους ανθρώπους που πρέπει (οπωσδήποτε) να ανακαλύψεις φέτος. Ιδού λοιπόν. Louise Truc Η ιστορία της Louise Truc έχει πολύ ενδιαφέρον: γεννήθηκε στη Γαλλία και μετακόμισε εδώ το 2018, δουλεύοντας τα πρώτα δύο χρόνια σε μια οργάνωση που βοηθάει πρόσφυγες. Στις αρχές του 2021 αποφασίζει κόντρα στην απαισιοδοξία των καιρών να ανοίξει συνεργατικά το Lalava στα Εξάρχεια, ένα καλλιτεχνικό εργαστήριο που είναι ανοιχτό στην κοινωνία, με μαθήματα, εκθέσεις, μπαζάρ και εκδηλώσεις. Έχει γνώσεις σε μεταξοτυπία, κεραμικά, σχέδιο κ.ά., ενώ στα κόμικς την τράβηξε η αμεσότητα: «τα εικονογραφημένα βιβλία έχουν τη δύναμη να απεικονίζουν την πραγματικότητα και ταυτόχρονα να εξερευνούν τη φαντασία και τις φαντασιώσεις», αναφέρει η ίδια. Στην πρώτη της αυτοέκδοση – ένα χειρόδετο τρίγλωσσο κόμικ – αφηγείται την ιστορία μιας γιγάντιας γυναίκας, που λατρεύει να κάνει έρωτα με βουνά και ξεκινάει ένα ταξίδι σε όλο τον κόσμο. «Αυτή η ιστορία είναι το αποτέλεσμα εξερεύνησης στοιχείων της δική μου γενεαλογίας που συνδέεται με πέτρες και βουνά», εξηγεί η Louise, «τo επώνυμό μου σημαίνει “πράγμα” στα γαλλικά, “βουνό” στην προβηγκιανή διάλεκτο, ενώ το άλλο στοιχείο είναι ότι στον Ιταλό προπάππου μου είχε δοθεί κατά τη γέννησή του το επώνυμο Γρανίτο, όπως λέμε πέτρα». Έτσι προέκυψε μια ιστορία αστεία, σέξι και παιχνιδιάρικη, που κρύβει πολλά επίπεδα ανάγνωσης αλλά και ένα ξεκάθαρο μήνυμα σεξουαλικής απελευθέρωσης: το ενδεχόμενο της ερωτικής πράξης όχι με ανθρώπους, αλλά στοιχεία της φύσης. Για την ίδια, «το σεξ με το βουνό είναι μια μεταφορά ενός ταξιδιού μύησης». Είναι το (μη γραμμικό) ταξίδι της ανακάλυψης του εαυτού και της θέσης μας στον κόσμο, γι΄ αυτό και το σχέδιο ακολουθά αντίστοιχα τον πειραματισμό, με εναλλαγές ανάμεσα σε ρεαλισμό, naive και αφαίρεση. Το αποτέλεσμα; «Κάτι ανάμεσα σε ερωτικό κόμικ και φιλοσοφικό παραμύθι». Orestix Κατά πώς φαίνεται, ο Ερμείδης Ορέστης έπεσε από μικρός μέσα στη μαρμίτα του René Goscinny με αποτέλεσμα να μάθει απ’ έξω όλες τις περιπέτειες του Αστερίξ, του Λούκυ Λουκ και του μικρού Νικόλα. Ως φανατικός αναγνώστης του Ιζνογκούντ, ο οποίος για όσους δεν το γνωρίζουν είναι γεμάτος λογοπαίγνια στο πρωτότυπο γαλλικό κείμενο, ο Ορέστης ανέπτυξε μια αγάπη για τα one liners. Κατά καιρούς επίσης πιάνει το μικρόφωνο του stand-up στη Θεσσαλονίκη, ενώ έχοντας για φίλους άτομα που είναι εθισμένα στα σύντομα αστεία δε θα μπορούσε να αποφύγει το κάλεσμα της μοίρας: να θέλει να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη Ιζνογκούντ και να εικονογραφήσει μερικά καμένα αστεία. Pun μέτρο άριστο είναι ο τίτλος του τεύχος με το οποίο επιστρέφει στο φεστιβάλ Comicdom, ύστερα από πέντε χρόνια απουσίας (και ώριμης σκέψης). «Η τελευταία μου αυτοέκδοση κυκλοφόρησε κατόπιν έγκρισης από stand-up κωμικούς με εξειδίκευση στο αντικείμενο», λέει ο ίδιος, «πρακτικά είναι ένα τεύχος που περιέχει μονοσέλιδες και δισέλιδες ιστορίες κόμικς και ολοσέλιδες γελοιογραφίες με μοναδικό θεματικό άξονα τα λογοπαίγνια». Δηλώνει έτοιμος να δεχθεί τον κοινωνικό διασυρμό για τα εγκεφαλικά κύτταρα που θα υποστούν ανάφλεξη. «Στο κάτω-κάτω, ένα πράγμα για το οποίο δεν φημίζομαι είναι η σοβαρότητά μου· εάν φάω ξύλο, θα ξέρω ότι ήταν κακή ιδέα τελικά». Νίκος Σκαμάγκας Ψάχνοντας για την επόμενη παράλογη ζωο-δυστοπία μετά το Κοτόπουλο της Αποκάλυψης, το μυαλό του 27χρονου κομιξά Νίκου Σκαμάγκα σκέφτηκε τους σκύλους αλλά τελικά κέρδισαν οι μαϊμούδες, διότι πολύ απλά «έχουν αντίχειρες και μπορούν να κρατήσουν όπλα», όπως λέει. Έτσι προέκυψε η σειρά Old world monkeys, από την οποία το τελευταίο τεύχος θα είναι φρεσκοτυπωμένο στο Comicdom. Ο ίδιος σπούδασε κόμικς πλάι στον Νίκο Κούτση στη σχολή Βακαλό, ενώ το πάθος του για τις ανεξάρτητες εκδόσεις τον ώθησε μέχρι και στη διοργάνωση μικρών φεστιβάλ φανζίν στην πόλη, το 2016 και το 2017. Όπως παραδέχεται, ακλόνητη εμμονή του παραμένουν τα ζώα και τα περίεργα πλάσματα, τα οποία ζωντανεύει στις σελίδες του. Στο τελευταίο τεύχος με τις φονικές μαϊμούδες, ο πρωταγωνιστής επιστρέφει από τον πόλεμο στη Cercopolis, τη μεγάλη πόλη των Κερκοπιθήκων. «Έχουμε να κάνουμε με έναν χαρακτήρα υπό μόνιμη πίεση», αναφέρει ο Νίκος, «αφού έχει να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα το PTSD του, τις παραισθήσεις από την αγωγή που παίρνει υποχρεωτικά, όπως και ένα φασιστικό καθεστώς το οποίο έχει μονίμως τα μάτια του επάνω στους πολίτες». Δημήτρης Αβραμόπουλος Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον της Ένατης Τέχνης, για τον κομίστα Δημήτρη Αβραμόπουλο, είναι η σχέση που αναπτύσσει ο αναγνώστης με το έργο: «Στα κόμικς είσαι ενεργητικός αποδέκτης, επεξεργάζεσαι με πλήρη αυτονομία τη σελίδα. Δεν έχεις περιορισμούς ούτε κατευθύνσεις μέσω της εικόνας ή του λόγου, όπως συμβαίνει π.χ. στον κινηματογράφο, αλλά υπάρχει η ελευθερία να προχωρήσεις στις σελίδες ή να τις ξαναδιαβάσεις, όποτε και με όποια σειρά θέλεις». Αυτό το μπρος-πίσω είναι σχεδόν απαραίτητο εάν θες να μπεις πραγματικά στο νόημα του Stop making sense, της ανθολογίας που φέρνει ο Δημήτρης στο φεστιβάλ. «Αποτελείται από έξι μικρές και μεγαλύτερες ιστορίες στις οποίες κυριαρχεί το ζήτημα της αντίληψης του χρόνου και του χώρου», αναφέρει ο ίδιος. Στο τέλος της κάθε ιστορίας αλλάζει ο προσανατολισμός κατά 90 μοίρες, μέχρι να ολοκληρωθεί ένας κύκλος. «Βασικός μου στόχος ήταν οι ιστορίες να έχουν τη δυναμική της δεύτερης ανάγνωσης. Υπάρχουν λεπτομέρειες και νοήματα που αποκαλύπτονται στον αναγνώστη μόνο εφόσον δει συγκριτικά τις ιστορίες, παρατηρώντας τα χρώματα, τα νοήματα κ.ά.». Πρόκειται για το πιο πειραματικό και out-of-the-box έργο που έχει βγάλει απ’ όταν ξεκίνησε να ασχολείται σοβαρά με τα κόμικς, φοιτώντας το 2019 στη σχολή Comink στη Θεσσαλονίκη. Ο μικρός Φ. Είναι γεγονός ότι τα κόμιξ είναι σαν μια low budget παραγωγή ταινίας: με χαρτί και μολύβι (ή μια γραφίδα, στην εποχή μας) φτιάχνεις πρακτικά το storyboard και ξετυλίγεις καρέ-καρέ τους ήρωες που φαντάστηκες. Βασικά, λες ιστορίες. Αυτό ήταν που τράβηξε στο κόμιξ τον Φώτη Τσελεπατιώτη, ο οποίος κρύβεται πίσω από τον Μικρό Φ. – έναν νεαρό κομίστα που θα μπορούσαμε να συνδέσουμε με τη γραφή του Ivan Brunetti. Τουλάχιστον αυτό μου θύμισε εμένα. Έξυπνος, κυνικός, αιχμηρός. Ο ίδιος λέει: «Γράφω εριστικά με έχουν ενημερώσει, αλλά δεν το κάνω σκόπιμα, είναι τέτοια τα ερείσματα που έχω από σειρές και καρτούν, ό,τι με κάνει να γελάω». Όσοι παίρνουν τα τεύχη του στα χέρια, λένε ότι τα κόμικ του είναι «σπάστικ». Ή πιο συγκεκριμένα: «εκνευριστικές μούρες που λένε εκνευριστικά πράγματα και συμμετέχουν σε εκνευριστικές περιπέτειες». Το χιούμορ είναι που τον παρακινεί, έστω το μαύρο. Η τελευταία του δουλειά είναι το Γκοτζίλα vs Κιμ Γιονγκ Ουν. «Το σενάριο είναι ακυρίλα ή improvised πιο ευγενικά: Ένας Έλληνας ελεγκτής εισιτηρίων πάει στη Βόρεια Κορέα (την πιο οικονομική από τις Κορέες) διακοπές και τον συλλαμβάνουν για παράνομο κούρεμα. Ύστερα από χρόνια τον παίρνει στην αυλή του ο Κιμ για να του μάθει ελληνικά και καταλήγουν να πάνε στην Ιαπωνία, να την κατακτήσουν, ώσπου να συναντήσουν τον Γκοτζίλα να χτυπιέται με τη Μόθρα – κλάσικ Ιαπωνία. Μετά γίνονται διάφορα». Και το σχετικό link...

Το Φεστιβάλ Comicdom Con Athens, με την «Εφ.Συν.» ως χορηγό επικοινωνίας, ξεκινά την ερχόμενη εβδομάδα με σημαντικές εκθέσεις, απονομές βραβείων, προβολές, ομιλίες και με την παρουσία σπουδαίων Ελλήνων και ξένων δημιουργών. Το Comicdom ξεκίνησε το 1996 ως ένα ασπρόμαυρο φανζίν για τα κόμικς από τους Ηλία Κατιρτζιγιανόγλου και Ηλία Σακαρίδη. Το μικρό περιοδικό άρχισε να μεγαλώνει αλλά δεν μπορούσε να καλύψει τις εξελίξεις, τα νέα, όλα όσα συνέβαιναν κυρίως στην αμερικανική σκηνή. Το 2004 ιδρύθηκε η Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Comicdom Press, με σκοπό της την προώθηση και διάδοση της ένατης τέχνης στη χώρα μας, ενώ λίγο αργότερα εγκαινιάστηκε ο ιστότοπος Comicdom.gr, στον οποίο μέχρι σήμερα έχουν δημοσιευτεί περισσότερες από 8.000 αναρτήσεις γύρω από τα κόμικς. Δυο χρόνια αργότερα, το 2006, πραγματοποιήθηκε το πρώτο Φεστιβάλ του Comicdom που είναι πλέον το μακροβιότερο διεθνές φεστιβάλ κόμικς της Αθήνας, έχοντας φιλοξενήσει εκατοντάδες Έλληνες και δεκάδες καταξιωμένους δημιουργούς από όλο τον κόσμο και έχοντας παρουσιάσει σημαντικές εκθέσεις και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις. «Wonder Women» Αποτελεί πλέον έναν σταθερό και αναγνωρισμένο θεσμό στο πολιτιστικό τοπίο της Αθήνας που κάθε χρόνο γίνεται το επίκεντρο της εκδοτικής και δημιουργικής έκφρασης συγκεντρώνοντας δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες. Την ερχόμενη Παρασκευή, το Φεστιβάλ του Comicdom ξεκινά για 16η χρονιά με ένα πλούσιο πρόγραμμα γεμάτο εκθέσεις, ομιλίες, παρουσιάσεις και workshops στην Ελληνοαμερικανική Ένωση και, παράλληλα, την παρουσία δημιουργών και εκδοτικών οίκων στον ανοιχτό χώρο της πλατείας Κλαυθμώνος. Μία ημέρα πριν από τα επίσημα εγκαίνια, το βράδυ της Πέμπτης 15 Απριλίου, στο θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης θα πραγματοποιηθεί η απονομή των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς από την Ακαδημία σε διάφορες κατηγορίες (Καλύτερο Κόμικς, Σενάριο, Σχέδιο, Εξώφυλλο, Αυτοέκδοση, Καλλιτεχνική Επιμέλεια, Μεταφρασμένη Έκδοση, Διαδικτυακό Κόμικς, Πρωτοεμφανιζόμενος Καλλιτέχνης, Ένθετο και Βραβείο Κοινού) και λίγες ώρες αργότερα αρχίζει η γιορτή. Έργο του Nate Powell από την έκθεση «Οι ιστορίες μας μάς έφεραν εδώ» Από τα γεγονότα που θα λάβουν χώρα στην Ελληνοαμερικανική Ένωση ξεχωρίζει η έκθεση «Οι ιστορίες μας μας έφεραν εδώ», στην οποία παρουσιάζονται έργα δημιουργημένα από μετανάστες και πρόσφυγες από το Τσαντ, τη Γουατεμάλα, τη Τζαμάικα, το Καζακστάν, τη Λιθουανία, το Μεξικό, τη Μιανμάρ, το Πακιστάν, τις Φιλιππίνες, το Βιετνάμ και την Υεμένη που ζουν σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι καλλιτέχνες με τις ιστορίες τους αναδεικνύουν περίπλοκα και δύσκολα ζητήματα γύρω από τις έννοιες της φυλής, της θρησκείας, της κοινωνικής τάξης, ενώ μιλούν για τις εκπαιδευτικές ανισότητες, τις συστηματικές εκτοπίσεις ανθρώπων και πληθυσμών, τις διακρίσεις, την ψυχική υγεία, την αναπηρία, την προσφυγιά, τον πολιτικό ακτιβισμό. Η κεντρική έκθεση του φεστιβάλ με τίτλο «Ο θρύλος της Wonder Woman» είναι αφιερωμένη στα 80 χρόνια από την πρώτη εμφάνιση της Αμαζόνας της DC Comics και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Cartoon Art Museum του Σαν Φρανσίσκο. Επινοημένη το 1940 από τον ψυχίατρο William Moulton Marston και προορισμένη να αναδείξει τη γυναικεία δύναμη στο ανδροκρατούμενο, τότε, στερέωμα των κόμικς, η Wonder Woman είναι αναμφισβήτητα η πιο αναγνωρίσιμη υπερηρωίδα, αποτελώντας πηγή έμπνευσης και χειραφέτησης. Στην έκθεση παρουσιάζονται πρωτότυπες σελίδες και εικονογραφήσεις καλλιτεχνών που φιλοτέχνησαν τη Wonder Woman κατά την πλούσια ιστορία της, αντικείμενα, εξώφυλλα, εμβληματικά τεύχη κ.ά. Το αφιέρωμα στην αρχετυπική ηρωίδα συμπληρώνεται από την παρουσίαση του Andrew Farago, επιμελητή του Cartoon Art Museum, την πρώτη πανελλαδική προβολή του ντοκιμαντέρ «Wonder Women – The Untold Story of American Superheroines», το παιδικό πρόγραμμα «Wonder Woman & Wonder Girl» και το live sketch event «80 χρόνια Wonder Woman» όπου εικονογράφοι σχεδιάζουν τις δικές τους εκδοχές της δημοφιλούς ηρωίδας μπροστά στο κοινό. «Wonder Woman» Το εκθεσιακό μέρος του φεστιβάλ συμπληρώνει η έκθεση «The Window Comics Project», στην οποία δημιουργοί κόμικς από όλη την Ευρώπη σχεδιάζουν σε μία σελίδα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, δημιουργώντας όλοι μαζί ένα μωσαϊκό από ιστορίες που προειδοποιούν και παρακινούν σε εγρήγορση και δράση. Μεταξύ των ονομάτων των πολλών διεθνών προσκεκλημένων της φετινής διοργάνωσης ξεχωρίζει αυτό του Κροάτη Esad Ribić, σχεδιαστή σε τίτλους κυρίως της Marvel Comics όπως «Loki», «Silver Surfer: Requiem», στο «Secret Wars», στη σειρά «Eternals» κ.ά. «Eternals» Τιμώμενος Έλληνας καλλιτέχνης του φετινού φεστιβάλ είναι ο Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης, δημιουργός κόμικς όπως τα «Σαν Όνειρο», «Εικόνες στα Σύννεφα» και «Ανώνυμος ο Αθηναίος», ο οποίος επιμελήθηκε και την αφίσα της φετινής διοργάνωσης. Η αφίσα του φεστιβάλ σχεδιασμένη από τον Κωνσταντίνο Σκλαβενίτη Τέλος, εκτός από τις φυσικές δράσεις, το φεστιβάλ πλαισιώνεται και από τρεις διαδικτυακές εκθέσεις σε συνεργασία με το Ψηφιακό Μουσείο Κόμικς (comicsmuseum.gr), έναν ιδιαίτερα δραστήριο online πολυχώρο για την Ένατη Τέχνη: «Πανελλήνιο Φεστιβάλ Κόμικς»: παρουσιάζονται τα έργα από τις ιστορικές και πρωτοποριακές εκθέσεις του Α΄ Πανελλήνιου Φεστιβάλ Κόμικς – «Νύχτα» (1994) και του Β΄ Πανελλήνιου Φεστιβάλ Κόμικς – «Μόνο τα νεκρά ψάρια πάνε με το ρεύμα» (2012) μαζί με τα έργα που επιλέχθηκαν από τον ομώνυμο διαγωνισμό σκίτσου, συγκεντρωμένα για πρώτη φορά. «Αναδρομική έκθεση του Κωνσταντίνου Σκλαβενίτη», τιμώμενου καλλιτέχνη του φεστιβάλ, με περισσότερα από 40 έργα του. «Μια μέρα με τον καλύτερό μου φίλο»: έκθεση των έργων που διακρίθηκαν στον πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό κόμικς που διοργανώθηκε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, την Athens Comics Library και το Ψηφιακό Μουσείο Κόμικς με αφορμή τη σειρά «Κουνέλι και Αλεπού». Κλείσαμε τα 8! Το φεστιβάλ του Comicdom συμπίπτει κάθε χρόνο με μια σπουδαία στιγμή για το «Καρέ Καρέ». Με τα γενέθλια μας! Τα γενέθλια του μοναδικού ένθετου για τα κόμικς σε ελληνική εφημερίδα! Φέτος συμπληρώνουμε 8 χρόνια κυκλοφορίας και δεν νιώθουμε καθόλου κουρασμένοι. Αντιθέτως, η φοβερή και διαρκώς αναπτυσσόμενη σκηνή των ελληνικών κόμικς μας ωθεί να προσπαθήσουμε ακόμα περισσότερο για να είμαστε αντάξιοί της. Στο πρώτο τεύχος μας το 2014, όπως και σήμερα, κεντρικό μας θέμα ήταν το φεστιβάλ του Comicdom. Πρόθεσή μας ήταν να δημοσιεύσουμε τα έργα κορυφαίων Ελλήνων δημιουργών που με το χιούμορ τους και την αιχμηρή τους κριτική κάνουν τη δική τους, εναλλακτική αλλά αποτελεσματική, πολιτική παρέμβαση. Και παράλληλα να καλύψουμε όσο το δυνατόν καλύτερα όλα όσα συνέβαιναν και συμβαίνουν στα ελληνικά κόμικς, ρίχνοντας πάντα ματιές και πιο μακριά. Ελπίζουμε να έχουμε πετύχει έστω και λίγα από αυτά που ονειρευόμασταν. Και να είμαστε εδώ για πολλά χρόνια ακόμη δίπλα σε όμορφα κόμικς σπουδαίων καλλιτεχνών. 16ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ COMICDOM CON ATHENS Πού: Ελληνοαμερικανική Ένωση (Μασσαλίας 22) και πλατεία Κλαυθμώνος, Αθήνα. Πότε: Παρασκευή 16, Σάββατο 17 και Κυριακή 18 Απριλίου, 11.00-21.30. Την Πέμπτη 15 Απριλίου το βράδυ θα πραγματοποιηθεί στο θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης η απονομή των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς, ενώ το Σάββατο 17 Απριλίου θα λάβει χώρα ο διαγωνισμός Cosplay με δεκάδες συμμετοχές. Είσοδος ελεύθερη www.comicdom-con.gr Και το σχετικό link...

Οι εκδηλώσεις του 16ο Comicdom CON Athens θα φιλοξενηθούν στην Ελληνοαμερικανική Ένωση και στην Πλατεία Κλαυθμώνος Το μακροβιότερο διεθνές Φεστιβάλ Kόμικς της Αθήνας, το Comicdom CON Athens, επιστρέφει για την 16η χρονιά με δύο διεθνείς εκθέσεις, σημαντικούς προσκεκλημένους κι ένα μεγάλο αφιέρωμα στην θρυλική Wonder Woman. Η διοργάνωση θα πραγματοποιηθεί από τις 15 έως τις 17 Απριλίου, σε δύο διαφορετικούς χώρους, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση και την Πλατεία Κλαυθμώνος. Στην Ελληνοαμερικανική Ένωση (Μασσαλίας 22, Αθήνα) θα φιλοξενηθούν οι διεθνείς και ελληνικές εκθέσεις του Φεστιβάλ, ενώ παράλληλα θα πραγματοποιηθούν panels, workshops, προβολές και events, πάντα με την πληρότητα που ορίζουν οι ισχύοντες υγειονομικοί κανόνες. Στην Πλατεία Κλαυθμώνος (είσοδος από Σταδίου) καταστήματα comics, εκδοτικές και περισσότεροι από 100 δημιουργοί κόμικς, θα βρεθούν μαζί με το κοινό στην ασφάλεια του υπαίθριου χώρου, με merchandise και φυσικά, πολυαναμενόμενες νέες (αλλά και παλαιότερες εκδόσεις). Μεταξύ των διεθνών προσκεκλημένων της φετινής διοργάνωσης είναι ο Κροάτης Esad Ribić σχεδιαστής σε τίτλους κυρίως της Marvel Comics, όπως LOKI, SILVER SURFER: REQUIEM, στο εμβληματικό event, SECRET WARS και τη σειρά ETERNALS. Η έναρξη του Comicdom CON Athens 2022, θα γίνει το βράδυ της Πέμπτης, 14 Απριλίου στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, με την Τελετή Απονομής των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς. Η κεντρική διεθνής έκθεση «Ο Θρύλος της Wonder Woman», γιορτάζει τα 80 χρόνια της εμβληματικής αμαζόνας της DC Comics και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Cartoon Art Museum του Σαν Φρανσίσκο. Η Wonder Woman είναι αναμφισβήτητα η πιο αναγνωρίσιμη υπερηρωίδα, με το αποτύπωμά της στην ψυχαγωγία να εκτείνεται όχι μόνο σε πολλές γενιές, αλλά και να υπερβαίνει τα γλωσσικά εμπόδια και τις ηλικίες, αποτελώντας πηγή έμπνευσης, χειραφέτησης και ενδυνάμωσης για εκατομμύρια γυναίκες ανά τον κόσμο. Η έκθεση περιλαμβάνει comics, αντικείμενα και πρωτότυπες εικονογραφήσεις πολλών από τους πιο εξέχοντες καλλιτέχνες της Wonder Woman, στην πλούσια 80χρονη ιστορία της. Στη δεύτερη διεθνή έκθεση του Φεστιβάλ «Οι Ιστορίες μας, μας Έφεραν Εδώ» (βασισμένη στην ομότιτλη ανθολογία Our Stories Carried Us Here: A Graphic Novel Anthology) συμμετέχουν έντεκα μετανάστες και πρόσφυγες από το Τσαντ, τη Γουατεμάλα, τη Τζαμάικα, το Καζακστάν, τη Λιθουανία, το Μεξικό, τη Μιανμάρ, το Πακιστάν, τις Φιλιππίνες, το Βιετνάμ και την Υεμένη που ζουν σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μέσα από δέκα ιστορίες, αναδεικνύουν περίπλοκα και προκλητικά ζητήματα φυλής, θρησκείας, τάξης, εκπαιδευτικής ανισότητας, συστηματικής εκτόπισης και διακρίσεων, ψυχικής υγείας, αναπηρίας, ακτιβισμού και πολλά άλλα, για την ανάκτηση μιας αφήγησης που τόσο συχνά έχει διαμορφωθεί από το μίσος, τον φόβο, και την ξενοφοβία. Τιμώμενος καλλιτέχνης του φετινού Φεστιβάλ ο , ο οποίος επιμελήθηκε το εικαστικό της φετινής διοργάνωσης. Φυσική έκθεση του καλλιτέχνη θα φιλοξενηθεί στο Φεστιβάλ, ενώ παράλληλα μία αναδρομική του θα βρίσκεται διαδικτυακά στο Ψηφιακό Μουσείο Comics - comicsmuseum.gr. Η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις θα είναι ελεύθερη για το κοινό. ΠΗΓΗ