Αναζήτηση στην Κοινότητα

Πολλοί πιστεύουν ότι «Η ιστορία της θεραπαινίδας», το δυστοπικό μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Άτγουντ, που κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1985, συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αριστουργήματα του είδους, όπως το «1984» του Τζορτζ Όργουελ και ο «Θαυμαστός καινούργιος κόσμος» του Άλντους Χάξλεϊ. Και πράγματι, αρκεί κάποιος να ξεκινήσει την ανάγνωση μερικών σελίδων για να συνειδητοποιήσει ότι η Καναδή συγγραφέας έχει δημιουργήσει έναν εφιαλτικό κόσμο, απ’ τον οποίο δύσκολα μπορείς να αποδράσεις. Το μυθιστόρημα της Άτγουντ έτυχε θερμής υποδοχής απ’ την πρώτη στιγμή και τιμήθηκε με πλήθος βραβείων. Στη συνέχεια, μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες, διασκευάστηκε για το θέατρο, το ραδιόφωνο, την όπερα, τον κινηματογράφο, το χοροθέατρο και γνώρισε έναν ακόμη κύκλο δημοφιλίας με την πρόσφατη μεταφορά του στη μικρή οθόνη απ’ την πλατφόρμα Hulu, η οποία βρίσκεται στην έκτη και τελευταία της σεζόν. Ένα τόσο δυνατό βιβλίο, με μια τόσο δυνατή αφήγηση κι ένα τόσο δυνατό προφητικό μήνυμα, δεν μπορεί παρά να εξάπτει το ενδιαφέρον των δημιουργών από διαφορετικά καλλιτεχνικά πεδία και να τους προκαλεί να το μεταφέρουν στο κοινό με νέα μορφή. Κάτι τέτοιο συνέβη και στην Καναδή εικαστικό Ρενέ Νο. Όταν ο Καναδός εκδότης της Άτγουντ πρότεινε στη Νο τη δημιουργία ενός γκράφικ νόβελ με θέμα την «Ιστορία της θεραπαινίδας», εκείνη έπιασε αμέσως δουλειά. Έστειλε κάποια δείγματα, τα ενέκριναν, και ξεκίνησε. Επειδή τα σχέδιά της προηγήθηκαν της τηλεοπτικής σειράς, επέλεξε συνειδητά να μην παρακολουθήσει τα επεισόδια για να μην επηρεαστεί. Το ίδιο, δήλωσε σε συνέντευξή της στο The Hollywood Reporter, έκανε και με την ταινία του 1990, με πρωταγωνίστριες τη Νατάσα Ρίτσαρντσον και τη Φέι Ντάναγουεϊ. Βεβαίως, στις ασυνείδητες αναφορές της υπήρχε πάντα η δανική όπερα, που είχε δει πριν από αρκετά χρόνια, και την είχε λατρέψει. «Η ιστορία της θεραπαινίδας σε κόμικς» της Μάργκαρετ Άτγουντ σε σχέδιο και διασκευή της Ρενέ Νο, κυκλοφόρησε πρόσφατα και στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Λητούς Ανδρέου. Το βιβλίο έρχεται να εμπλουτίσει την γκάμα ενός είδους, των γκράφικ νόβελ, το οποίο αναπτύσσεται διαρκώς, προσεγγίζοντας ένα αρκετά διαφορετικό κοινό από εκείνο των παραδοσιακών αναγνωστών της λογοτεχνίας. Η μεταφορά ενός κλασικού πλέον μυθιστορήματος στη μορφή του γκράφικ νόβελ δίνει την ευκαιρία σε νεότερα άτομα, αλλά και σε κάποιους πιο οκνηρούς ενδεχομένως αναγνώστες, να έρθουν σ’ επαφή μ’ ένα έργο που έχει χαρακτηριστεί ως και αριστούργημα της σύγχρονης φεμινιστικής λογοτεχνίας. Η «Τουφρέντ» Για καλή του τύχη το μυθιστόρημα έπεσε σε καλά κι επιδέξια χέρια, γεγονός που επιβεβαιώθηκε απ’ την ίδια την Άτγουντ. Στο εικονογραφημένο βιβλίο παρακολουθούμε την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της θεραπαινίδας Τουφρέντ (αυτή που ανήκει στον Φρεντ), στην οποία η Δημοκρατία της Γαλαάδ έχει προσφέρει μόνο μία επιλογή: την αναπαραγωγή. Όπως αναφέρει ο εκδότης, «αν παρεκκλίνει απ’ τον σκοπό της, θα καταλήξει όπως όλοι οι αντιφρονούντες, κρεμασμένη στο Τείχος, ή θα σταλεί στις Αποικίες όπου θα βρει αργό και μαρτυρικό θάνατο. Αλλά ακόμα κι ένα απολυταρχικό καθεστώς δεν μπορεί να αφανίσει τον πόθο – ούτε της Τουφρέντ ούτε και των δύο ανδρών απ’ τους οποίους κρέμεται η μοίρα της. Έχοντας χάσει τον σύζυγο, το παιδί, την ελευθερία της, αλλά και το ίδιο της το όνομα, η Τουφρέντ γατζώνεται από τις αναμνήσεις της και τη θέλησή της να επιβιώσει». Αυτή είναι συνοπτικά η τρομερή ιστορία της θεραπαινίδας, μια ιστορία πολιτική, ανθρώπινη και απολύτως ανεπιθύμητη. Για το βιβλίο της, η Άτγουντ έχει γράψει στους New York Times ότι υπάρχουν δύο είδη αναγνωστών της μαρτυρίας της Τουφρέντ: «Το ένα είδος είναι εκείνο στο τέλος του βιβλίου, στο ακαδημαϊκό συνέδριο του μέλλοντος, όπου ο αναγνώστης είναι ελεύθερος να το διαβάσει όπως θέλει αλλά δεν δείχνει πάντα την ίδια ενσυναίσθηση, όσο τουλάχιστον θα το επιθυμούσε κάποιος – και υπάρχει ο μεμονωμένος αναγνώστης του βιβλίου την κάθε δεδομένη στιγμή. Αυτός είναι ο “πραγματικός” αναγνώστης, είναι ο Αγαπητός Αναγνώστης για τον οποίο γράφει κάθε συγγραφέας. Πολλοί απ’ αυτούς τους Αναγνώστες θα γίνουν με τη σειρά τους συγγραφείς. Έτσι ξεκινήσαμε όλοι εμείς οι συγγραφείς: διαβάζοντας. Ακούσαμε τη φωνή ενός βιβλίου να μας μιλάει». Κάπως έτσι δούλεψε και η δημιουργός κόμικς. Χρώμα και λυρισμός Το εικαστικό αποτέλεσμα της δουλειάς της Νο είναι άρτιο, εμπνευσμένο και πολύ ελκυστικό. Όπως συμβαίνει με τα καλά γκράφικ νόβελ, είναι σαν να βλέπεις το στόριμπορντ μιας σπουδαίας κινηματογραφικής ταινίας. Τα σχέδιά της αποτυπώνουν την ατμόσφαιρα του ολοκληρωτικού καθεστώτος, τη φωνή και το αδιέξοδο των καταπιεσμένων γυναικών, την υποβόσκουσα και τη φανερή βία της Δημοκρατίας της Γαλαάδ, χωρίς όμως να σοκάρουν με την κυριολεξία τους. Στις εικόνες υπάρχουν ποίηση, χρώμα και λυρισμός. Ο τόμος είναι ένα κομψοτέχνημα, που δίνει μεγάλη σημασία στη λεπτομέρεια. «Νομίζω ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους επιλέχθηκα ως καλλιτέχνις ήταν το μη κυριολεκτικό στυλ της αφήγησής μου», είπε στη συνέντευξή της στον Γκράμι Μακμίλαν η Νο, «καθώς και το ενδιαφέρον μου για την απεικόνιση των σκέψεων και των συναισθημάτων των χαρακτήρων. Μου αρέσουν πολύ οι ήσυχες, στοχαστικές στιγμές μιας ιστορίας – υπάρχουν πολλές ευκαιρίες εκεί ώστε να μεταδοθεί η ψυχική κατάσταση των χαρακτήρων μέσω οπτικών ερεθισμάτων, τόσο φανερών όσο και ανεπαίσθητων». Το ανοιχτό τέλος του μυθιστορήματος έχει εικονογραφηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, και πιο συγκεκριμένα με τη φράση «υπάρχουν ερωτήσεις;». Η αλήθεια είναι ότι οι δυστοπικές αφηγήσεις δημιουργούν πολλά ερωτήματα, κυρίως σχετικά με την αποφυγή τους. Σε αυτό ακριβώς οφείλεται διαχρονικά και η μεγάλη τους δύναμη. Και το σχετικό link...

Το «Κ» συγκέντρωσε ελληνικά (κυρίως) και μεταφρασμένα κόμικς μιας όλο και πιο δυναμικής σκηνής. Η ιστορία της θεραπαινίδας Δεν περιμένατε εμάς για να σας το πούμε, αλλά παρατηρείτε κι εσείς πως η ελληνική σκηνή κόμικς δεν σταματά να ανθίζει και να εξελίσσεται. Αν είστε λάτρεις της στατιστικής, κρατήστε στον νου σας πως οι πιο σημαντικές εκδόσεις των τελευταίων μηνών αποτελούνται κυρίως από έργα Ελλήνων δημιουργών και λιγότερο από μεταφρασμένα. Στις πρόσφατες κυκλοφορίες παρατηρείται έντονα το στοιχείο της μνήμης. Ας πάρουμε το παράδειγμα του Θανάση Πέτρου. Έναν χρόνο μετά το σκιτσογραφικό του οδοιπορικό στις μνήμες που απέκτησε ως παιδί στη Νεάπολη Θεσσαλονίκης, βάζει σε σειρά τις αναμνήσεις και τις εντυπώσεις του από την εσωτερική του μετανάστευση στην Αθήνα. Τα Αμπελοκηπιώτικα της Αθήνας (εκδ. Oblik) αποτελούνται από προσωπικά αφηγήματα, σύντομες βιογραφίες των ανθρώπων που συνέδεσαν το όνομά τους με την περιοχή και ξεναγήσεις στις οδούς πέριξ της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Παραμένουμε στην ίδια γειτονιά για το δεύτερο μέρος της σειράς 1908 (εκδ. Belle Epoque) των Κωνσταντίνου Ν. Κωλέτσου και Ανδρέα Οικονόμου, ένα Παναθηναϊκό γκράφικ νόβελ που αφορά τη δημοφιλία της αθηναϊκής ομάδας μετά την Καταστροφή της Σμύρνης. Με καταγωγή από τη Θεσσαλία, ο Θανάσης Καραμπάλιος προσπαθεί να θυμηθεί τα παραμύθια με τις νεράιδες και τις νύμφες που διηγούνταν η νονά του στο χωριό και συνθέτει τη Σκιά του Ολύμπου, με τέσσερις Ιστορίες και θρύλους απ’ τα χωριά της Ελασσόνας (εκδ. Jemma Press). Στο σχέδιο βλέπουμε το όνομα του 20χρονου Νίκου Σταυριανού, ο οποίος σκιτσάρει σκοτεινές φιγούρες και δημιουργεί μια απόκρυφη ατμόσφαιρα με ιαπωνικές επιρροές. Το λαογραφικό στοιχείο εμπνέει τον Θανάση Πετρόπουλο. Τα Σκυλιά μαύρα, η τρίτη περιπέτεια της σειράς κόμικς βουκολικού τρόμου Μυστήρια πράματα (εκδ. Jemma Press), διαδραματίζεται στην Ανατολική Αγγλία. Ο ακούραστος ερευνητής Φιλήμων Καρτέρης και ο παρορμητικός Ιρλανδός περιηγητής Σερ Ζάκαρυ Νίκολσον αναζητούν σε ερευνητικό και πρακτικό επίπεδο αντίστοιχα έναν δαιμονικό μαύρο σκύλο. Κακό σκυλί ψόφο δεν έχει, που λέμε. Για τον Πάνο Ζάχαρη η ιστορία έχει πολλή πλάκα. Οι χαριτωμένες φιγούρες με τις κατακόκκινες μύτες που απαρτίζουν τα 73 αυτοτελή επεισόδια του The Working Deadline (εκδ. Τόπος) ξεμυτίζουν σε γεγονότα της παγκόσμιας και ελληνικής ιστορίας με ατάκες του σήμερα, ενώ τα σκίτσα του Meliss και του Gounis σχολιάζουν χιουμοριστικά το «ευ ζην» μας στο Humour Sapiens (εκδ. Μικρός Ήρως) και στα Πλαστικά Όνειρα (εκδ. Black Zeus Books), αντίστοιχα. Συχνά ο όγκος του βιβλίου τρομάζει το εφηβικό αναγνωστικό κοινό. Ωστόσο οι διασκευές έργων της πεζογραφίας σε γκράφικ νόβελ αποτελούν μια τέλεια εισαγωγή στον κόσμο της ανάγνωσης. Η ιστορία της θεραπαινίδας (εκδ. Ψυχογιός) της Μάργκαρετ Άτγουντ διασκευάζεται από τη Ρενέ Νο, η οποία δίνει τη δική της οπτική στη δυστοπική ψευδο-δημοκρατία της Γαλαάδ που υποδουλώνει τις ικανές για αναπαραγωγή γυναίκες. Από την άλλη, ο Τζέισον Πάμεντ από την Αυστραλία δημιουργεί ένα ευαίσθητο εικονογραφικό παζλ με φόντο δύο φίλους που ανακαλύπτουν τον Θησαυρό της λίμνης (εκδ. Μεταίχμιο). Τα εννιά βιβλία της σειράς The Witcher του Αντρζέι Σαπκόφσκι έχουν δημιουργήσει καλτ κύμα και στην Ιαπωνία, σε βαθμό που μεταφέρεται και σε μορφή μάνγκα, όπως δείχνει το παράδειγμα του The Witcher – Ronin – O μοναχικός πολεμιστής (εκδ. Anubis). Έχοντας ως βάση το σύμπαν των βιβλίων, ο Ραφάου Γιάκι (κείμενο) και ο Χατάγια (εικονογράφηση) εμπνέονται από τους μύθους και τις παραδόσεις της περιόδου των Ίντο για την αντιμετώπιση των επικίνδυνων τεράτων. Τέλος, ο Σουεχίρο Μαρούο και το είδος του ερω-γκούρου συστήνονται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό με τους Σεληνιασμένους εραστές (εκδ. Jemma Press). Εδώ οι όμορφες φιγούρες έρχονται αντιμέτωπες με γκροτέσκα πλάσματα και ανείπωτες φρικαλεότητες, οι οποίες ακροβατούν ανάμεσα στον ερωτισμό και τον αποτροπιασμό. Τολμηρή προσπάθεια που αγγίζει τα όρια της ψυχεδέλειας, με φανατικό κοινό στις χώρες της Ευρώπης. Και το σχετικό link...