[Mια εικόνα, 347 λέξεις [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 25/11/2023]]

Δεν ξέρω τι μπορεί να σκεφτόταν η μάνα μου όταν σε ηλικία 7 χρόνων, το καλοκαίρι του 1976, με πήρε μαζί της να δούμε τα «Σαγόνια του Καρχαρία» και μάλιστα σε θερινό σινεμά κατά τη διάρκεια των μηνιαίων (τι εποχές…) διακοπών μας, έχοντας την απαίτηση την επόμενη μέρα να κάνουμε μπάνιο στη θάλασσα του Ωρωπού σαν να μην τρέχει τίποτα. Όχι μπάνιο δεν έκανα, ούτε να κατέβω στην παραλία δεν τολμούσα για εβδομάδες. Δεν ξέρω αν η ταινία του Σπίλμπεργκ ήταν τόσο τρομακτική για όλους, αλλά για έναν επτάχρονο της εποχής ήταν σοκαριστική. Σε αυτό συνέτεινε η νευρώδης σκηνοθεσία, η αγχωτική μουσική, το ρεαλιστικό «τέρας», το αίμα που απλωνόταν στα νερά σε κάθε επίθεση, αλλά πάνω απ’ όλα η αφίσα της ταινίας με τον πελώριο καρχαρία να εφορμά κατακόρυφα προς μια ανύποπτη λουόμενη.

 

Και αυτή η καταραμένη διαφημιστική αφίσα υπήρχε σε διάφορα σημεία του θέρετρου από τα οποία όσο παιζόταν η ταινία έβρισκα κάθε δικαιολογία για να μην περάσω ούτε από απέναντι. Δημιουργός της ήταν ο Roger Kastel, ο οποίος πέθανε την περασμένη εβδομάδα σε ηλικία 92 ετών έχοντας μια σπουδαία καριέρα ως εικονογράφος και σχεδιαστής αφισών, εξωφύλλων και διαφημίσεων. Την πρώτη εκδοχή με τον θηριώδη καρχαρία και την άτυχη κοπέλα είχε σχεδιάσει το 1974 για το εξώφυλλο του μυθιστορήματος «Jaws» του Peter Benchley που γρήγορα έγινε μπεστ σέλερ και στο οποίο βασίστηκε η ταινία του Spielberg έναν χρόνο αργότερα. Σε κατάμαυρα νερά και χωρίς τα κοφτερά του δόντια όμως, ο καρχαρίας του βιβλίου δεν φαινόταν και τόσο απειλητικός.

 

 

Πριν και μετά

 

 

Ο εκδότης ζήτησε από τον Kastel για τις επόμενες εκδόσεις να ξανασχεδιάσει τον καρχαρία αποδίδοντάς τον πιο τρομακτικό. Μετά από επισκέψεις σε μουσεία φυσικής ιστορίας και προσθέτοντας επιπλέον οδοντοστοιχίες στο πεινασμένο σαρκοβόρο, ο Kastel φιλοτέχνησε το εμβληματικό εξώφυλλο που λίγο αργότερα έγινε η αφίσα της ταινίας (και το αντικείμενο του τρόμου μου). Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Kastel σχεδίασε πολλές ακόμα επιτυχημένες αφίσες όπως αυτές για τις ταινίες «Η Μεγάλη Ληστεία του Τρένου» και «Η Αυτοκρατορία Αντεπιτίθεται», ενώ αντιμετώπιζε πάντα με έκπληξη τις αμέτρητες παρωδίες για το «Jaws». Παρωδίες που ξορκίζουν τα παιδικά τραύματα αλλά τα υπενθυμίζουν κιόλας…

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Που ειναι τα κόμικς; [ Αναφορές στα κόμικς στον καθημερινό δημόσιο λόγο. ]]

Οι Fantastic 4+1 της «πράσινης» περιφέρειας

 

 

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[«Πώς λες “μπορώ” όταν το γράφεις λάθος;»: Ένα ελληνικό graphic novel για τη δυσλεξία [Αθανασιάδης Κυριάκος, athensvoice.gr, 21/11/2023]]

Ο εικονογράφος και δημιουργός κόμικς Τόμεκ Γιοβάνης μιλάει στην Athens Voice για το παιδικό graphic novel του Γιώργου Καβούκα, σε εικονογράφηση Τόμεκ Γιοβάνη, «Πώς λες “μπορώ” όταν το γράφεις λάθος;» (32 σελίδες, Εκδόσεις Παπαδόπουλος).

 

 

 

 

Αυτό το graphic novel μάς άρεσε πολύ, και όχι μόνο επειδή είναι τόσο διαφορετικό από τα άλλα. Μας άρεσε γιατί μιλά για ένα θέμα που αρκετοί θεωρούν ταμπού, με μια αμεσότητα και μια δροσιά τέτοια που σε αιφνιδιάζει. Είναι πανέμορφα σχεδιασμένο. (Ο Τόμεκ βέβαια είναι ένας από τους καλύτερους σχεδιαστές μας — και μακράν ο πιο βιβλιοφιλικός). Έχει ένα, ή και περισσότερα, «νοήματα» και «διδάγματα», αλλά καταφέρνει να ΜΗΝ είναι διδακτικό. Επίσης, είναι ευχάριστο και με πολύ χιούμορ. «Ναι, οκέι: δυσλεξία — αλλά πάμε παρακάτω, έχουμε και δουλειές». Επίσης, προτείνει λύσεις και δη δοκιμασμένες. Με δυο λόγια, είναι ένα βιβλίο που θα θέλαμε να διαβαστεί όχι μόνο από δυσλεκτικά παιδιά και από τους γονείς τους — που φυσικά θα το προμηθευτούν άμεσα —, αλλά και από παιδιά που έρχονται σε επαφή με δυσλεκτικούς: ουσιαστικά, τέτοιου είδους βιβλία έχουν πάντα ένα «διπλό» κοινό.

 

 

 

Το κείμενο είναι γραμμένο από έναν πολύ νεαρό συγγραφέα: είναι μαθητής λυκείου. Και ο ίδιος ο Τόμεκ μάς διηγείται πώς έφτασε στα χέρια του — τον ευχαριστούμε τρομερά για τον χρόνο του! Διαβάστε τον:

 

Την πρώτη επαφή με το κείμενο την είχα όταν επικοινώνησε μαζί μου η Μαρκέλλα Δήμου, η εκδότρια του περιοδικού «Ταλκ» όπου δημοσιεύονται οι ιστορίες της Νιανιάς, και μου ζήτησε να διαβάσω ένα κείμενο που είχε γράψει ο γιος της ο Γιώργος, μαθητής λυκείου, ο οποίος πάσχει από δυσλεξία. Επειδή με αγγίζουν τέτοια ευαίσθητα και δύσκολα θέματα, είπα οκέι, ας του ρίξουμε μια ματιά. Εκεί άρχισαν τα δύσκολα, αλλά ταυτόχρονα απολαυστικά. Βρέθηκα μπροστά σ’ ένα κείμενο το οποίο με την πρώτη ανάγνωση μου πρόσφερε ελάχιστες εικόνες. Ήταν από τις λίγες φορές που δεν μπορούσα να φανταστώ τη μορφή της εικονογράφησης και γενικά το στήσιμο του βιβλίου. Η γραφή του Γιώργου όμως μου τράβηξε το ενδιαφέρον. Μία προσωπική κατάθεση ψυχής όμορφα δομημένη, με καλό ρυθμό, εύστοχες φράσεις και πάνω απ’ όλα με χιούμορ. Σημαντικό σημείο ήταν ότι στην πρώτη συνάντησή μας με τις εκδόσεις ήταν παρών και ο Γιώργος κι έτσι μπόρεσα να ξεκαθαρίσω πολλά θολά ζητήματα που είχα σχετικά με τη δυσλεξία. Στην ουσία εκείνη την ημέρα ο Γιώργος, με την αίσθηση του χιούμορ που τον διακρίνει και με μεγάλη διάθεση αυτοσαρκασμού, με «ξεκλείδωσε» και μου έδωσε το πράσινο φως να λειτουργήσω ελεύθερα. Ταυτόχρονα προστέθηκε και η πίεση χρόνου, μιας και το βιβλίο έπρεπε να κυκλοφορήσει πολύ σύντομα.

 

 

 

 

Μην έχοντας καθόλου εικόνες στο μυαλό μου, για αρχή πρότεινα στις εκδόσεις δύο βασικά πράγματα: να πολλαπλασιάσουμε τον αυτοσαρκασμό ώστε να απογειώσει το χιούμορ χωρίς να χάσουμε τη βαρύτητα του προβλήματος και δεύτερο, να μη χρησιμοποιήσουμε typography για το κείμενο, αλλά να γραφτούν όλα τα κείμενα στο χέρι. Από τους δύο μήνες που κράτησε όλη η δουλειά, τον πρώτο δεν ασχολήθηκα ουσιαστικά με το βιβλίο σχεδόν καθόλου. Διάβαζα το κείμενο τακτικά και το άφησα να ωριμάζει μέσα μου. Κάτι σαν να φτιάχνεις ψωμί με προζύμι. Άπαξ και ανακατέψεις τα υλικά, μετά δεν μπορείς να κάνεις και πολλά πράγματα: το αφήνεις να φουσκώσει μόνο του. Όταν βρήκα τις τρεις πρώτες εικόνες της αρχής και είχα πλέον στο μυαλό μου μία κάπως ολοκληρωμένη πρόταση, έστειλα το δείγμα στην ομάδα για να πάρω feedback. Από εκεί και πέρα ακολούθησε η χιονοστιβάδα. Οι ιδέες κατέβαιναν η μία μετά την άλλη, τα μολύβια πήραν φωτιά και δεν σταμάτησαν μέχρι να φύγει το βιβλίο για το τυπογραφείο.

 

 

 

 

ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Πώς γίνεται να μην μπορείς να φτιάξεις ένα παζλ ή έναν πύργο από τουβλάκια; Γιατί δεν μπορείς να σταματήσεις να μιλάς και να κάνεις σκανταλιές; Πού πάει το μυαλό όταν δραπετεύει από την τάξη; Πού βρίσκεις τη δύναμη να συνεχίσεις ενώ έχεις πάντα τους χειρότερους βαθμούς; Τελικά, πώς είναι να έχεις δυσλεξία; Τώρα που ο Γιώργος μεγάλωσε αρκετά, ξέρει ότι μπορεί να κάνει ένα σωρό πράγματα, ακόμα κι αν κάποια από αυτά τα γράφει λάθος. Στο βιβλίο αυτό τα λέει ένα-ένα ΔΥΝΑΤΑ, για να τ’ ακούσεις κι εσύ. Διότι όλα όσα κάνει σωστά είναι πολύ περισσότερα από όσα γράφει λάθος.

 

 

 

 

ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΟ: Ο Τόμεκ Γιοβάνης είναι εικονογράφος και δημιουργός κόμικς. Γεννήθηκε στην Πολωνία και είναι απόφοιτος του τμήματος Γραφιστικής της Σχολής Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών του ΤΕΙ Αθήνας, με ειδικότητα το animation. Δημιουργός του άλμπουμ «Ωχ Θεέ Μου!!!» και της κόμικς σειράς «Κουλούρι» (Jemma Press , βραβείο ΕΒΓΕ). Εικονογραφεί βιβλία για παιδιά και νέους. Έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και τα έργα του έχουν βραβευθεί στα ΕΒΓΕ, στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς και σε διεθνείς διαγωνισμούς. Ιδρυτικό μέλος της ομάδας The Very Closed Circle. Για πολλά χρόνια εργάστηκε στο χώρο του animation σαν animator, storyboard artist, layout supervisor και σκηνοθέτης, συμμετέχοντας σε σειρές κινουμένων σχεδίων, ταινίες μεγάλου μήκους, διαφημιστικά και τίτλους τηλεοπτικών σειρών και προγραμμάτων. Σχεδιάζει τις κόμικ στριπ σειρές «Οι Αναγνώστες» (Εκδόσεις Πατάκη) και την «Αστυνόμο Νιανιά» (Ταλκ free press). Και τα δύο βραβεύθηκαν στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς 2022. Το 2022 άνοιξε τον προσωπικό του πολυχώρο Tomek*SPACE όπου εργάζεται, δημιουργεί και εκθέτει τα έργα του, και παραδίδει μαθήματα κόμικς για παιδιά και νέους.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Η Fiat, το Topolino και ο Μίκι Μάους [Μπιτσικώκος Κώστας, gazzetta.gr, 22/11/2023]]

Η Fiat συνεργάστηκε με την Disney για τη δημιουργία πέντε συλλεκτικών εκδόσεων του οχήματος μικροκινητικότητας.

 

 

 

 

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Disney, της πρωτοπόρου εταιρείας στο αμερικάνικο animation. Συμμετέχοντας στους εορτασμούς για τα γενέθλια της Disney, η Fiat δημιούργησε πέντε μοναδικά Topolino. Πρόκειται για την παραλλαγή του Citroen Ami, με το σήμα της ιταλικής μάρκας. Το ιδιαίτερο με το Topolino είναι ότι στα ιταλικά σημαίνει «ποντικάκι» και έτσι αποκαλούν στη χώρα τον Μίκι Μάους, τον πιο γνωστό ήρωα της Disney. Επίσης, οι Ιταλοί αποκαλούσαν «Τοπολίνο» το πρώτο Fiat 500.

 

 

 

 

 

Τα τέσσερα συλλεκτικά Topolino δημιουργήθηκαν από τους σχεδιαστές της Fiat με έμπνευση από τα Disney Creatives, ενώ το πέμπτο δημιουργήθηκε από τον καλλιτέχνη της Disney Τζιόρτζιο Καβατζάνο. Το παρών στην εκδήλωση έδωσαν ο Πρόεδρος της Stellantis Τζον Έλκαν (είναι ο εγγονός του Τζιάνι Ανιέλι), ο Διευθύνων Σύμβουλος της Fiat Ολιβιέ Φρανσουά, ο διευθυντής της Disney Ιταλίας Ντανιέλ Φρίγκο και ο Καβατζάνο.

 

 

 

 

Τα πέντε Topolino θα εκτίθενται στην ιστορικό έδρα Lingotto της Fiat, στο Τορίνο.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Ακίνδυνος Γκίκας: Μου λένε “Σε ευχαριστώ, μεγάλωσα με τη φωνή σου”. Δεν είναι σπουδαίο; [Μανιάτης Κώστας, news247.gr, 19/11/2023]]

Η φωνή πίσω απ’ τους Θάντερκατς, τα Στρουμφάκια, τον Γουίνι και τόσους ακόμη ήρωες μιλάει στο Magazine για τα δικά του παιδικά χρόνια, το θέατρο και τη μεταγλώττιση.

 

 

 

 

Κάπου στην αρχή της κουβέντας μας, ο Ακίνδυνος Γκίκας με σταμάτησε και μου ζήτησε να του μιλάω στον ενικό. Ήταν σαν να μου το ζητάει κάποιος καθηγητής που είχα στο Λύκειο. Θα έπρεπε να παριστάνω τον ενήλικο, με το να είμαι ασεβής απέναντι σε κάποιον που με ήξερε σε όλη τη ζωή του ως παιδάκι – χωρίς πράγματι να με ξέρει φυσικά. Κάποιες στιγμές το έκανα, τις περισσότερες όχι – ασχέτως αν το κείμενο που ακολουθεί έχει αποδοθεί εξ ολοκλήρου στον ενικό. Θα ‘ταν μια τρέλα διαφορετικά. Άσε που αυτή η γνώριμη φωνή που έβγαινε μέσα από ένα άγνωστο – σε μένα – πρόσωπο, με βραχυκύκλωνε και μου έφερνε μία ασυνείδητη αίσθηση οικειότητας από το παρελθόν. Και θα έπρεπε αυτό να το αφήσω στην άκρη και να κάνω ότι δεν συμβαίνει τίποτα όσο τον ρωτούσα για τα δικά του παιδικά χρόνια, τα καρτούν που έχει μεταγλωττίσει, το Εθνικό Θέατρο, τα αστεία λατινοαμερικάνικα σίριαλ και γενικά τις προκλήσεις της δουλειάς του.

 

 

Είδα ότι ήταν και ο πατέρας σου ηθοποιός.

(σ.σ. μου δείχνει τη φωτογραφία του στον τοίχο). Είναι πολύ νέος εκεί. Και πέθανε και πολύ νέος. 35 χρονών.

 

 

 

 

Είχε παίξει σε κάποιες ταινίες ή ήταν θεατρικός;

Ήταν κυρίως θεατρικός. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του “Αμφι-Θέατρου” του Σπύρου Ευαγγελάτου. Πρόλαβε και έπαιξε στον “Ερωτόκριτο”, την πρώτη παράσταση που έκανε ο Ευαγγελάτος, έπαιξε και στη “Λυσιστράτη” και μετά “έφυγε”.

 

Από τι αν επιτρέπεις;

Ηλεκτροπληξία. Είχε διαρροή ένα πορτατίφ που ήταν δίπλα στο κρεβάτι του. Ετοιμαζόταν να πάει να πάρει την αδερφή του που ερχόταν απ’ το Κονγκό και εμένα με είχε αφήσει σε μία θεία μου. Μάλιστα, εκείνο το πρωί είχαμε πάει στο Μοναστηράκι να πάρουμε ρελέ διαφυγής γιατί φοβόταν που έπαιζα εγώ με τις πρίζες.

 

Φοβόταν για σένα και το έπαθε ο ίδιος;

Ναι. Και μόλις είχε κάνει μπάνιο, πήγε ο αδερφός του να τον πάρει για να πάνε στο αεροδρόμιο, του χτύπησε το κουδούνι, του λέει ο πατέρας μου “βάζω παπούτσια και κατεβαίνω” και δεν κατέβηκε ποτέ. Ακούμπησε στο πορτατίφ που ήταν μεταλλικό και τον χτύπησε το ρεύμα.

 

Πόσο χρονών ήσουν;

Δώδεκα.

 

Α, τον είχες προλάβει.

Ναι, τον έχω ζήσει.

 

Και η μητέρα σου αν επιτρέπεις;

Ο πατέρας μου ήταν χωρισμένος, ζούσα μαζί του. Η μητέρα που μεγάλωσα μαζί, που ζούσε μαζί με τον πατέρα μου και ήταν να παντρευτούν κιόλας, είναι η ηθοποιός Τιτίκα Βλαχοπούλου.

 

Είχα διαβάσει ότι μεγάλωσες μέσα στο θέατρο. Ότι ήσουν συνέχεια μέσα στα παρασκήνια.

Ναι, ο μπαμπάς μου με έπαιρνε συνέχεια στο θέατρο.

 

Και τα βράδια όμως;

Και τα βράδια. Αν δεν μπορούσε να με αφήσει κάπου γιατί έπαιζε και η Τιτίκα, με έπαιρνε στο καμαρίνι, και εκεί ο Ρήγας Αξελός, ο Ηλίας Λογοθέτης και άλλοι, μου ένωναν τις καρέκλες για να ξαπλώσω. Τους έβλεπα όσο άντεχα και μετά κοιμόμουν.

 

Όπως κάνουν στα παιδάκια όταν τα παίρνουν οι γονείς μαζί σε κάτι ταβέρνες, σε κάτι γάμους και νυστάζουν;

Το έκανε και αυτό γιατί με έπαιρνε έξω μαζί του. Και επειδή ήθελα την παρέα των μεγάλων, ήμουν τύπος και υπογραμμός. Θυμάμαι επί χούντας που έκαναν το “Παραμύθι χωρίς όνομα” που ήταν αντίσταση κανονική και με έπαιρνε στις ταβέρνες και σε κάτι καταγώγια που τραγουδούσαν, και στο τέλος κατέληγα να κοιμάμαι πάνω σε καρέκλες.

 

 

 

 

Εντάξει, εγώ δεν μπορώ τώρα να κάνω ότι αυτό που συμβαίνει είναι φυσιολογικό, να ακούω δηλαδή αυτήν τη φωνή και να κάνω ότι δεν συμβαίνει τίποτα.

Το εντυπωσιακό είναι ότι κατά έναν περίεργο λόγο ξέρουν και το όνομά μου. Δεν περίμενα ποτέ ότι η μεταγλώττιση θα μου φέρει και αναγνωρισιμότητα. Παρότι έχω κάνει πολλά άλλα πράγματα και στην τηλεόραση και ως παρουσιαστής παιδικών εκπομπών που ο άλλος θα μπορούσε από εκεί να με θυμάται, όχι, με αναγνωρίζει απ’ τη φωνή. Αν είναι δυνατόν.

 

Έχει τύχει αυτό σε ντελίβερι; Ενώ έχεις πάρει τηλέφωνο για να παραγγείλεις φαγητό;

Σε πάρα πολλά, όχι μόνο σε ντελίβερι αλλά και στο περίπτερο, και στον δρόμο και τώρα που έχω και μια υπέροχη κόρη 14άρων μηνών μού συμβαίνει και στην παιδική χαρά που την πηγαίνω.

 

Γενικά η δουλειά σου έχει να κάνει πάρα πολύ με παιδιά και αναρωτιέμαι αν σε έχει βοηθήσει να τα καταλάβεις καλύτερα, να μπεις στον ψυχισμό τους. Νιώθω ότι και είσαι και δεν είσαι ηθοποιός για παιδιά, ότι είναι κάπου ανάμεσα αυτό που κάνεις.

Είμαι ηθοποιός.

 

Πάνω απ’ όλα.

Ναι. Και σκηνοθέτης. Αυτό έχω σπουδάσει. Από εκεί και ύστερα η ενασχόληση με τα παιδιά και η τριβή αυτή σε κάνει να έρχεσαι πιο κοντά, σε κάνει να σέβεσαι και να μαθαίνεις κώδικες. Έχω μιλήσει πάρα πολύ με παιδοψυχολόγους για το πώς αντιμετωπίζεις ένα παιδί.

 

Οπότε μπήκες κάπως στη ψυχολογία του παιδιού;

Εννοείται, αν δεν μπεις μέσα στη ψυχολογία δεν μπορείς να μιλήσεις την αλήθεια του. Η τέχνη της υποκριτικής έτσι κι αλλιώς δεν είναι μέθοδοι. Ζήσαμε πολλές μεθόδους μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια και τελικά δεν έχουν να προσδώσουν τίποτα παραπάνω από τη βασική μεθοδολογία που είναι η αλήθεια. Όσο βγάζεις την αλήθεια τόσο μιλάει στον απέναντί σου. Πόσο μάλλον σε ένα παιδί που δεν επεξεργάζεται τα πράγματα, είναι direct. Ή το κερδίζεις ή το χάνεις.

 

 

 

 

Θυμάμαι μία συνέντευξη που είχε δώσει ο Γιάννης Μπέζος και τον ρώτησαν “γιατί σε αγαπάνε τόσο πολύ τα παιδιά, βλέπουν πολύ τα σήριαλ σου” και τους είπε κάτι του τύπου γιατί “δεν τους συμπεριφέρομαι σαν να είναι χαζά, σαν να μην καταλαβαίνουν. Τους συμπεριφέρομαι όπως σε έναν μεγάλο άνθρωπο”.

Έχει απόλυτο δίκιο ο Γιάννης, εμείς αντιμετωπίζουμε τα παιδιά σαν να είναι νοητικά κατώτερα από μας. Όχι. Στροφάρουν πάρα πολύ γρήγορα. Αυτό που πρέπει εμείς να τους δώσουμε είναι το σεβασμό μας, την αλήθεια μας και από εκεί και ύστερα, διαπαιδαγωγώντας, τα όρια που υπάρχουν γενικά. Δηλαδή να μην κάνεις ένα παιδί να νομίζει ότι είναι ο Θεός και μετά να βγει έξω στην κοινωνία και να τρώει συνέχεια σφαλιάρες. Στον κινηματογράφο που έχω κάνει πολλές ταινίες και για να δω αν θα “έπιανε” η ταινία πήγαινα στην πρώτη προβολή και έλεγα δύο είναι τα τινά: ή τα πιτσιρίκια θα μείνουν με το στόμα ανοιχτό και θα παρακολουθούν ή στο πρώτο πεντάλεπτο έχουν πάρει τα πατατάκια και έχουν αρχίσει και τρέχουν γύρω-γύρω, που σημαίνει ότι η ταινία είναι αδιάφορη. Ή υπάρχουν ταινίες που απευθύνονται στη μαμά και τον μπαμπά και είναι καθηλωμένη η μαμά και ο μπαμπάς και τα πιτσιρίκια τρέχουν γύρω τριγύρω.

 

Ναι, ο Σρεκ ας πούμε νομίζω ότι είναι πιο πολύ για μεγάλους παρά για παιδιά.

Ναι, έχει ηλικιακές διαφοροποιήσεις το καρτούν. Να φέρω και ένα πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα: τα ιαπωνικά τα άνιμε τα κάψαμε παλιά στην Ελλάδα γιατί τα παίζαμε σαν να απευθύνονται σε εξάχρονα, ενώ υπάρχουν ηλικιακές διαφορές εκεί. Κάποια είναι για παιδιά πάνω από οκτώ χρονών, άλλα είναι για παιδιά πάνω από 14 και άλλα είναι πλέον και για μεγάλους. Τώρα με τη σήμανση μπορούμε να το κάνουμε σωστά.

 

Ο Καμπαμαρού για τι ηλικία ήταν;

Νομίζω ότι είναι για παιδιά πάνω από 10 χρονών.

 

Το κάψαμε;

Ναι γιατί υπήρχαν κάποια παιδιά που αγαπούσαν τα άνιμε και πιθανότατα να τα διάβαζαν κιόλας. Υπήρχαν κυρίως φανς γονείς, αυτοί δηλαδή που διάβαζαν Βαβέλ, Παρά Πέντε και όλα αυτά, και όταν ξαφνικά ήρθαν στην Ελλάδα τα άνιμε προσπάθησαν να τα περάσουν και στα παιδιά τους. Αλλά ήταν κακά παιγμένα.

 

Υπήρχε και ένα άλλο, το “Τζουμαρού”, το θυμάσαι;

Όχι, αν και έχω παίξει και εγώ σε κάποια – παρότι νόμιζα ότι δεν είχα. Έχει τύχει να μου στείλουν μήνυμα “θυμάσαι ποια φωνή είχες κάνει σ’ αυτό”, να τους λέω “δεν έχω παίξει ποτέ σε γιαπωνέζικο” και να μου απαντούν “μα πώς; Δες το” και να μου στέλνουν ένα με τη φωνή μου. Δεν το θυμόμουν καν.

 

 

 

 

Το πρώτο παιδικό που μεταγλώττισες, ο πρώτος ήρωας που έδωσες τη φωνή σου;

Ήταν στα “Στρουμφάκια” και νομίζω ήταν ο Χαχανούλης. Τώρα πια είμαι εγκεκριμένος Δρακουμέλ, στην τελευταία ταινία που βγήκε με τα Στρουμφάκια αυτόν κάνω.

 

Χοντρικά, πόσα κινούμενα σχέδια έχεις κάνει;

Δεν θυμάμαι. Σκέψου ότι τη δεκαετία του ‘90 έμπαινα μέσα σε ένα στούντιο το πρωί στις 10:00 και έφευγα στις 10:00 το βράδυ. Ή ήμουν τη μισή μέρα σε αυτό και έφευγα να πάω σε ένα άλλο στούντιο να δουλέψω. Ένα μικρόφωνο θυμάμαι.

 

Πώς προετοιμάζεται κάποιος για να το κάνει αυτό; Δηλαδή τα διάβαζες τα κείμενα εκείνη τη στιγμή; Σου τα έδιναν, άκουγες τον ξένο ηθοποιό πώς τα έπαιζε και έλεγες “θα το κάνω παρόμοιο”; Πώς πήγαινε;

Το μεγάλο σχολείο ήταν η ΕΡΤ, όταν κάναμε τα “Στρουμφάκια” και ό,τι άλλο πρόλαβα να κάνω εκεί, π.χ. τον “Πινόκιο”. Αυτή ήταν μια συγκλονιστική ιταλική παραγωγή, εγώ έκανα την αλεπού σ’ αυτό. Η διαδικασία ήταν: πήγαινες, έκανες πρώτα δύο πρόβες το κείμενο, ποιος πάει στο μικρόφωνο και ποιος φεύγει μαζί με τις ατάκες έτσι ώστε να μην υπάρχει στοπ, γιατί τότε γράφαμε στην ίντσα, και απαγορευόταν το στοπ. Αν έκανες λάθος δηλαδή στο 19ο λεπτό, ξαναγράφατε όλο το επεισόδιο απ’ την αρχή. Θάνατος.

 

Το είχες κάνει αυτό πολλές φορές, τους είχες κάψει;

Ποτέ.

 

Ήσουν απ’ τους καλούς;

Όλοι ήταν έτσι αλλιώς δεν γράφαμε. Δηλαδή οι σκηνοθέτες εκείνης της εποχής, όπως ο Γιώργος Πρωτόπαππας και ο Τάσος Μασμανίδης, σε καλούσαν για να σε δοκιμάσουν και σε καταλάβαιναν απ’ την πρόβα. Έκανες σαρδάμ; Κόλλαγες; Πιθανότατα να σε έδιωχναν. “Δεν πειράζει, άστο, θα κάνει ο άλλος συνάδελφος και τους δικούς σου ρόλους”. Γιατί έβλεπαν ότι θα το κάψεις.

 

Εσύ έκανες ποτέ ορθοφωνία;

 

Βέβαια, στη σχολή του Εθνικού και είχαμε και τον καλύτερο δάσκαλο, τον Νίκο Παπακωνσταντίνου. Έχει γράψει και το βιβλίο “Η αγωγή του λόγου” που είναι ευαγγέλιο πλέον.

 

Το είχες και από μόνος σου φαντάζομαι το να μιλάς σωστά.

Δεν ξέρω, πάντως το εξάσκησα πολύ εκεί. Δεν μπορούσες να βγεις ηθοποιός τότε – και όχι μονάχα ηθοποιός αλλά και δημοσιογράφος. Για να παρουσιάσεις δελτίο ειδήσεων στην ΕΡΤ έπρεπε να παρακολουθήσεις μαθήματα στη σχολή του Εθνικού. Θυμάμαι ερχόταν η Μαρία Χούκλη για να πάρει το OK από τον Νίκο Παπακωνσταντίνου.

 

 

 

 

Τότε στις αρχές του ‘90 όταν έκανες αυτές τις μεταγλωττίσεις, τα λεφτά ήταν καλά; Δηλαδή σε σύγκριση με έναν ηθοποιό που τότε θα έπαιζε σε ένα σίριαλ.

Τα λεφτά ήταν πάρα πολύ καλά όταν ήμασταν στην ΕΡΤ. Όταν όμως άνοιξε η ιδιωτική τηλεόραση πατήσαμε την μπανανόφλουδα και δεν το καταλάβαμε. Στην ΕΡΤ πηγαίναμε δύο φορές τη βδομάδα και γράφαμε κάθε φορά από ένα επεισόδιο μέσα σε τρεις ώρες, παίρνοντας ασύλληπτα ποσά για την εποχή εκείνη. Όταν άνοιξαν τα ιδιωτικά κανάλια, μας είπαν “ελάτε και θα βγάζετε πέντε επεισόδια στις ίδιες ώρες”.

 

Έδιναν τα ίδια λεφτά;

Ήταν λίγο παραπάνω αλλά δεν σκεφτήκαμε ότι αφού η σεζόν είναι 22-24 επεισόδια θα την τελειώναμε πολύ γρήγορα, θα παίρναμε αυτό το κάτι παραπάνω αλλά μετά από ένα χρονικό διάστημα θα μέναμε χωρίς δουλειά.

 

Δεν έπεφτε και το επίπεδο της δουλειάς αφού γινόταν σε τόσο πυκνό χρόνο;

Εννοείται.

 

Δεν ήταν το ίδιο καλές οι μεταγλωττίσεις δηλαδή μετά στην ιδιωτική τηλεόραση;

 

Τα ιδιωτικά κανάλια πήραν τους ανθρώπους που δούλευαν στην ΕΡΤ. Αυτό τι σήμαινε; Ότι ήμασταν όλοι εξασκημένοι και βγάζαμε παραγωγή νον στοπ. Δεν υπήρχε πρόβα, μπαίναμε μέσα και γράφαμε πρίμα βίστα. Εκείνη την εποχή υπήρχε ένα στοιχείο που σήμερα σιγά σιγά φεύγει: το παίξιμο. Ήμασταν όλοι θεατρικοί ηθοποιοί και ακουμπούσαμε τον εαυτό μας, το ευχαριστιόμασταν και αυτό περνούσε και στα πιτσιρίκια. Το lip sync ερχόταν σε δεύτερη μοίρα. Κάθομαι δηλαδή τώρα και βλέπω τον Λάιονο και λέω “πωωω, στου Κουτρούλη τον γάμο” μιλάμε.

 

Είχε σταματήσει δηλαδή να μιλάει ο Λάιονο, είχε κλείσει το στόμα του και εσύ συνέχιζες;

Λίγο. Μικρές διαφοροποιήσεις υπήρχαν, δεν ήταν όπως τώρα στο ψηφιακό που το κάνεις ό,τι θέλεις. Τότε έλεγες “έλα, περνάει”. Το “περνάει” όμως είχε τέτοιο παίξιμο μέσα που κανένα πιτσιρίκι δεν θα ‘λεγε “μαμά, ο κύριος Γκίκας μίλαγε τέσσερα καρέ μετά αφού είχε κλείσει το στόμα του ο Λάιονο”.

 

Ενώ τώρα κοιτάνε δηλαδή το αντίθετο;

Τώρα ένα μεγάλο κομμάτι είναι φλατ, χωρίς ενέργεια, χωρίς να καταλαβαίνουν τι λένε, με αποτέλεσμα το ίδιο να αισθάνεται και ο θεατής.

 

 

 

 

Η γενιά μου λέμε μεταξύ μας ότι τα κινούμενα σχέδια του ‘90 ήταν τα καλύτερα, ότι δεν βγαίνουν αυτά σήμερα κ.λ.π. Προσπαθώ να καταλάβω αν είναι κάτι νοσταλγικό που το λέμε όπως κάνουν οι μπαρμπάδες ή αν έχει κάποια βάση, δηλαδή αν όντως ήταν καλύτερα απ’ τα αντίστοιχα που βλέπουν τα παιδάκια σήμερα.

Ούτε εγώ μπορώ να αποστασιοποιηθώ γιατί μπάρμπας είμαι, κακά τα ψέματα. Νομίζω όμως όσο μου επιτρέπει ο εγκέφαλος μου να δημιουργήσω αυτήν την όποια επαγγελματική αποστασιοποίηση ότι μπορεί σήμερα να έχουμε – τεχνολογικά – συγκλονιστικά καρτούν, λείπουν όμως πάρα πολλά στοιχεία από εκείνα που κάναμε παλιότερα. Και έρχεται να συμπληρώσει αυτή μου την άποψη το ότι δεν είναι τυχαίο που βλέπουμε πολλά remake. Κάτι συμβαίνει. Γιατί; Δεν έχουν ιδέες; Οι άνθρωποι είναι πολύ πιο μορφωμένοι από την εποχή που μεγάλωνα εγώ. Δεν έχουν ιδέες για να φτιάξουν νέους ήρωες, νέες ιστορίες, και επιστρέφουν σε αυτά που έγιναν παλιά με άλλη τεχνολογική μεθοδολογία; Νομίζω ότι όντως κάτι συμβαίνει αν και δεν μπορώ να το προσδιορίσω ακριβώς.

 

Εσείς που διαβάζετε τα σενάρια, διαβάζετε τα αστεία που έχουν μέσα, πώς τα βλέπετε σήμερα; Είναι καλύτερα ή χειρότερα;

Να ρωτήσω κάτι εγώ; Και θα παρακαλούσα να βάλεις τη δική σου απάντηση. Monty Python υπάρχουν σήμερα;

 

Όχι.

Νομίζω μου απάντησες. Γιατί; Δεν θα μπορούσαν; Πού είναι;

 

Τώρα το μυαλό μου πήγε κατευθείαν στην πολιτική ορθότητα. Υπάρχει στα καρτούν; Ή πάντα ήταν πολιτικώς ορθά, αναγκαστικά, λόγω των ηλικιών που απευθύνονταν;

Πάντα είχαν πολιτική ορθότητα, νομίζω ότι τώρα δεν την έχουν. Και μεγάλη ευθύνη φέρουν τα video games. Πλέον τα παιδιά παίζουν έναν ρεαλισμό τον οποίο δεν οφείλουμε να τους τον δώσουμε. Αυτή η δυνατότητα κάποιου να μπορεί να μπαίνει σε ένα παιχνίδι και να σκοτώνει είτε ζώα είτε κύβους είτε ανθρώπους κατά χιλιάδες προκειμένου να περάσει στην επόμενη πίστα, τι σε διδάσκει; Το ότι αν κάποιον τον απομακρύνω από μπροστά μου, μέχρι και να τον σκοτώσω, με οδηγεί στο να προχωρήσω. Δεν θέλω να το παίξω ψυχολόγος αλλά δεν είναι τυχαίο που βλέπουμε σήμερα αυτήν την έξαρση της παιδικής βίας.

 

Σήμερα τα παιδάκια κάθονται το πρωί του Σαββάτου να δουν έξι ώρες καρτούν όπως κάναμε εμείς το ‘90;

Δεν νομίζω, είναι σε ένα κινητό από ότι βλέπω.

 

Πιο πολύ βλέπουν παιδικά εκεί δηλαδή πια;

Ναι, βλέπουν το κάθε αμφιβόλου προϊόν το οποίο ανεβαίνει στο YouTube. Οι γονείς μέσα σε αυτόν τον φαύλο κύκλο του να μπορέσω να επιβιώσω οικονομικά, να μπορέσω να προσφέρω κάτι στο παιδί μου, δεν έχουν τις αντοχές να διαπαιδαγωγήσουν λόγω της κούρασής τους, αφήνουν τα παιδιά μπροστά από ένα κινητό.

 

 

 

 

Εσένα σου έχουν γκρινιάξει ποτέ γονείς ότι “τι είναι αυτό που μεταγλωττίζεις, δεν θέλω το παιδί μου να βλέπει τέτοια”.

Όχι, δεν μου έχει τύχει γιατί είχα τη δυνατότητα πάντα να επιλέγω τι κάνω. Έχω επιλέξει π.χ. και δεν έχω κάνει ποτέ λατινοαμερικάνικο.

 

Α, έχεις γλιτώσει αυτές τις αστείες μεταγλωττίσεις του ‘90;

Έκαναν κακό και εξαιτίας τους είμαστε μία χώρα που δεν μεταγλωττίζει ούτε ταινίες ούτε σειρές, γεγονός που θα έδινε τη δυνατότητα σε ανθρώπους που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν αγγλόφωνο/γαλλόφωνο/ρωσόφωνο προϊόν ή δεν μπορούν να διαβάσουν υπότιτλους λόγω ηλικίας π.χ., να δουν και αυτοί κάποιες ταινίες. Μία γιαγιά σε οποιοδήποτε χωριό της δυτικής Ευρώπης ξέρει ποιος είναι ο Κουροσάβα, εδώ γιατί να μην τον ξέρει; Γιατί να μη δίνουμε τη δυνατότητα σε αυτούς τους ανθρώπους να παρακολουθήσουν άνετα και όμορφα στον καναπέ τους το Game of Thrones; Μπορούμε να κάνουμε καλή δουλειά.

 

Αυτό που θα σου πει κάποιος είναι ότι αν δούμε το GOT στα ελληνικά δεν θα είναι λίγο αστείο;

Δεν θα είναι. Μου το έχουν πει και αντιπαραθέτω: τον “Υπαστυνόμο Ρεξ” γιατί τον παρακολουθούσαν όλοι; Γιατί ήταν καλή μεταγλώττιση. Αν κάνεις καλή μεταγλώττιση και όχι λατινοαμερικάνικη – “Χουάνα η παρθένα” – τότε πραγματικά ο άλλος θα το παρακολουθήσει.

 

Γιατί τα βραζιλιάνικα ήρθαν μεταγλωττισμένα στην Ελλάδα και όχι όπως όλα τα υπόλοιπα;

 

Γιατί αντικατέστησαν τις μεσημεριανές καθημερινές εκπομπές της εποχής εκείνης.

 

Του Φώσκολου δηλαδή;

Ναι.

 

Οπότε απευθύνθηκαν σε αυτόν τον κόσμο;

Στη νοικοκυρά δηλαδή που μαγειρεύει και δεν βλέπει τόσο τηλεόραση αλλά μόνο ακούει. Έτσι πίστευαν αυτοί που τα έκαναν. Τραγική άποψη.

 

Ακόμα θεωρούνται πολύ αστεία αυτά, κυκλοφορούν τέτοια κλιπάκια στο ίντερνετ.

Εννοείται. Τώρα είναι καλτ υποτίθεται, όπως καλτ ήταν και τα υποπροϊόντα βιντεοκασετών που βγήκαν το ‘80 και αντικατέστησαν τον ελληνικό κινηματογράφο.

 

Γιατί όμως έπαιζαν τόσο χάλια εκεί;

Δεν έπαιζαν χάλια, ήταν οι ίδιοι ηθοποιοί οι οποίοι έπαιζαν εξαιρετικά σε άλλες σειρές. Χάλια ήταν η παραγωγή και η κατεύθυνση που έδιναν οι σκηνοθέτες στους ηθοποιούς υπό την πίεση της παραγωγής. Ήταν μία πολύ λανθασμένη διαδικασία.

 

 

 

 

Οπότε πιστεύεις ότι αυτό ήταν ένα σημείο τομής στο αν θα μπορούσαμε αργότερα να μεταγλωττίζουμε σειρές για ενηλίκους; Ότι εκεί γύρισε ο διακόπτης και είπαν “όχι, δεν μπορούμε να το κάνουμε σε κανονικές σειρές”;

Ναι γιατί το ελληνικό κοινό προσεβλήθη – και πολύ καλά έκανε. Ήταν σαν να του έλεγαν “αυτό σου αξίζει”. Και το ξαναλέω: τον “Υπαστυνόμο Ρεξ” γιατί το παρακολουθούσαν και το απολάμβαναν; Γιατί αντιμετωπίστηκε με πολλή σοβαρότητα από την οικογένεια Σοφιανού και τον σκηνοθέτη όταν το έκαναν. Ο Αιμίλιος Χειλάκης που ήταν ο πρώτος ρόλος, έπαιζε δανείζοντας τη φωνή του χωρίς να προσπαθεί να αλλάξει τον Αυστριακό ηθοποιό που πρωταγωνιστούσε. Έλεγες ο πρωταγωνιστής μιλάει όντως ελληνικά. Και σε μια καλή μεταγλώττιση αυτό πρέπει να γίνει. Αν δανείσω τη φωνή μου στον Μάρλον Μπράντο πρέπει ο σκηνοθέτης να βρει τους κώδικες με τους οποίους παίζει και να καθοδηγήσει τον ηθοποιό του με τέτοιον τρόπο ώστε ο θεατής να μην πει “α, παίζει ο Γκίκας τον Μάρλον Μπράντο”. Αντίθετα να πει “ρε συ, μιλάει ελληνικά ο Μάρλον Μπράντο;”. Γιατί πάντα θα παίζει ο Μάρλον Μπράντο.

 

Εγώ πάντα θεωρούσα ότι είμαστε και λίγο τυχεροί εδώ που έχουμε δει π.χ. τον “Νονό” με τη φωνή του Αλ Πατσίνο και δεν έχουμε δει κάποιον Έλληνα στη θέση του, όπως π.χ. κάνουν στην Ιταλία. Δεν είναι καλύτερα έτσι;

Μα πάντα ο Αλ Πατσίνο θα είναι, αυτό προσπαθώ να σου πω, δεν αλλάζει σε τίποτα. Εγώ είδα τις “Γέφυρες του Μάντισον” στα γερμανικά και είπα “έμαθε ο Κλιντ Ίστγουντ γερμανικά;”. Και δεν είναι ότι μιμούνται τη φωνή, είναι η ενέργεια που βγάζουν, το ότι ο άλλος δεν προσπάθησε να δείξει τη δική του φωνή αλλά μπήκε στο πώς παίζει ο Κλιντ Ίστγουντ.

 

Και πώς και δεν έχεις καταφέρει να πείσεις κάποιον, να του πεις “πάμε να κάνουμε αυτή τη σειρά στα ελληνικά, και αν δεν βγει καλή, την αφήνουμε”;

Τώρα αυτό είναι πολιτικό θέμα. Πρέπει να το αποφασίσει το κράτος, να πει στην ΕΡΤ να το κάνει. Εγώ δεν λέω να μην μπορεί κανένας να ακούσει τον αγαπημένο του ήρωα στην κανονική του γλώσσα. Λέω να υπάρχει η επιλογή και στα ελληνικά. Πλέον με τα ψηφιακά μέσα βάζεις ό,τι γλώσσα θέλεις εσύ, μπορείς να επιλέξεις να το ακούσεις στα γαλλικά, στα τούρκικα, σε οτιδήποτε.

 

Μήπως είναι οικονομικός ο λόγος;

Είναι και οικονομικός. Γιατί όμως, μήπως ο υπότιτλος δεν τους στοιχίζει;

 

Φαντάζομαι θα είναι πιο φτηνός. Φαντάζομαι, δεν ξέρω.

Ε, δεν είναι όμως όλα στη ζωή οικονομικά, είναι και να φροντίζεις και τον λαό σου. Δεν πληρώνουμε φόρους; Α, επίσης και τα ΑΜΕΑ δεν τα βοηθάμε καθόλου. Τώρα αρχίζει να γίνεται κάτι. Και εδώ να πω και μια είδηση, ότι έχουμε την τύχη και τη χαρά να είμαστε το πρώτο στούντιο που θα συμμετάσχει σε ακουστική περιγραφή που θα γίνει για τη ΕΡΤ. Θα κάνουμε την πρώτη ελληνική σειρά όπου θα υπάρχει επιτέλους ακουστική περιγραφή για τους τυφλούς μας.

 

 

 

 

Έχω ξεφύγει τελείως απ’ αυτά που ήθελα να ρωτήσω και φοβάμαι ότι θα διαβάσει κανείς τη συνέντευξη και θα πει: τι θα γίνει τώρα, πότε θα πουν για τους Θάντερκατς”;

Ρώτα με ό,τι θες.

 

Κάπου είδα ότι αρχικά οι Θάντερκατς παίζονταν στην ΕΡΤ αργά το βράδυ.

Ναι, γιατί θεώρησαν ότι είναι για μεγάλους.

 

Εσύ ήσουν ήδη σ’ αυτό;

Όχι, ήμασταν οι αμέσως επόμενοι. Ήμουν ο δεύτερος άνθρωπος που έκανε στα ελληνικά τον Λάιονο.

 

Και πόσα χρόνια ήταν αυτό, εμείς έχουμε την αίσθηση ότι συνέβαινε δέκα χρόνια αλλά πόσο κράτησε;

Νομίζω ότι τα επεισόδια πρέπει να ήταν 45, κάπου εκεί.

 

Α, τόσο λίγα. Και παίχτηκαν όλα στην Ελλάδα;

Όλα.

 

Και στο τελευταίο τι γίνεται;

Δεν θυμάμαι πώς τελειώνει, αλήθεια. Να συμπληρώσω όμως κάτι εδώ; Ήταν τόσο λάθος η επιλογή που έκανε τότε η ΕΡΤ να τα βάλει βράδυ, γιατί αν το ψάξεις λιγάκι θα δεις ότι οι Θάντερκατς ήταν το πρώτο παγκοσμίως κινούμενο σχέδιο το οποίο είχε παιδοψυχολόγους. Τα σενάρια δηλαδή περνούσαν από ειδικούς προκειμένου οι εικόνες τους να μην προκαλούν εθισμό στην παρακολούθηση στα παιδιά. Και ταυτόχρονα, ό,τι λεγόταν μέσα να μην τους δημιουργεί την αίσθηση καλός-κακός, “πρέπει να εκδικηθώ τον κακό” ή “να τιμώ μόνο τον καλό”. Υπήρχε μία απόλυτη ισορροπία.

 

Το σκέφτομαι τώρα λίγο αυτό που λες γιατί με θυμάμαι μικρό να μη φοβάμαι τον Μαμ Ρα, ενώ μάλλον θα έπρεπε.

Ναι, ήταν ακόμη και συμπαθής μερικές φορές στις συναισθηματικές του στιγμές.

 

Απ’ αυτό το κινούμενο σχέδιο, ποιος ήταν ο ρόλος που είχε τη μεγαλύτερη πρόκληση;

Όλοι. Και όλοι διασκεδάζαμε ως team τόσο πολύ, το ευχαριστιόμασταν.

 

 

 

 

Έχεις βίντεο από τότε που να είστε όλοι εσείς μέσα στο στούντιο;

Στις εγγραφές; Ούτε καν το σκεφτόμασταν. Δεν υπήρχαν τα κινητά και δεν το σκεφτόταν κανένας να πάρει μία κάμερα και να έρθει στη δουλειά. Πάντως, ήταν ψυχανάλυση για μας η μεταγλώττιση.

 

Τι εννοείς;

Έβγαζε από μέσα σου αυτά τα στοιχεία που έχεις – και ειδικά ο καλλιτέχνης – όπως του εγωισμού και της φιλοδοξίας. Σε έκανε η ομάδα που δούλευες μαζί της να νιώθεις τόσο ίσος και προστατευτικός προς τον απέναντί σου που, ναι, ήταν ψυχανάλυση. Δούλευε ο ένας για τον άλλον. Πολλές φορές αν ξεχνούσε κανείς μια ατάκα, έμπαινε κάποιος άλλος με τη φωνή του για να τον καλύψει και να μη γίνει στοπ. Αν γινόταν παρατήρηση στον έναν, ήταν παρατήρηση σε όλους. Δεν υπήρχε σταρ, ούτε “είμαι ο καλύτερος, είναι ο χειρότερος”. Όλοι μας προσπαθούσαμε να προστατέψουμε ο ένας τον άλλον. Ήταν πολύ ωραίες εποχές.

 

Πώς εξηγείς ότι μάλλον είσαι ο πιο γνωστός από εκείνη την εποχή;

Δεν νομίζω ότι είμαι ο πιο γνωστός.

 

Ε, νομίζω ότι είσαι.

Ίσως φταίει το όνομά μου. Μόλις τελείωνε το επεισόδιο και λέγαμε “ακούστηκαν με αλφαβητική σειρά”, πάντα ήταν πρώτο το δικό μου. Μόνο όταν έπαιζε ο Μανώλης Γιούργος ήταν μπροστά από μένα. Αλλά είναι και άλλοι γνωστοί, δεν μπορώ να αφήσω απ’ έξω τον Αργύρη Παυλίδη, τον Τάσο Κωστή, τον Ντίνο Σούτη, τον Ηλία Ζερβό.

 

Απλά πολλούς απ’ αυτούς κάποια στιγμή τους είδαμε και πως ήταν, π.χ. τον Τάσο Κωστή, τον βλέπαμε παράλληλα και στα σίριαλ. Εσένα σε βλέπαμε πιο λίγο. Άραγε δημιουργήθηκε ένας μύθος, ότι “ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος που ακούμε”;

Ναι, έχει γίνει από ότι έμαθα και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο μία μελέτη για “Φωνές που τις ξέρουμε καλά αλλά δεν ξέρουμε πώς είναι το πρόσωπό τους”. Μα δούλευα συνέχεια. Και παρότι την ίδια εποχή έπαιζα και στην τηλεόραση και στο θέατρο, κανένας δεν έκανε τον παραλληλισμό. Μα κανένας. Την ίδια εποχή ήμουν ο παρουσιαστής του Disney Club για τα δύο τελευταία του χρόνια. Έπαιζα σε σίριαλ όπως “Ακριβή μου Σοφία”, “Φρουροί της Αχαΐας”, έπαιξα πολλές φορές στην “Ανατομία ενός εγκλήματος”, μετά ήμουν παρουσιαστής στο “οι Κουκλομέγαλοι και τα Πολυσπόρια”, που ήταν μία καθημερινή τρίωρη εκπομπή στην ΕΡΤ.

 

Και παρόλα αυτά συνέχιζαν να μην ταυτίζουν το πρόσωπο με αυτήν τη φωνή;

Ναι. Έφταιξε και το ότι πολλές φορές σε αυτά που παρουσίαζα με φώναζαν “Άκη” και έτσι δεν έκανε κανένας τον συσχετισμό.

 

Κανονικά πώς σε φωνάζουν;

“Ακίνδυνο”.

 

Δεν μπορώ να το αφήσω και να μη ρωτήσω πώς προέκυψε αυτό το όνομα. Υπάρχει γενικά;

Βεβαίως. Και είχα και πρόσφατα γιορτή, στις 2 Νοεμβρίου. Είναι των Αγίων Ακινδύνων.

 

Και ποια είναι η ιστορία τους;

Είναι Μυτιληνιοί άγιοι – η καταγωγή μου είναι από εκεί. Τους έσφαξαν οι Τούρκοι όταν μπήκαν στο νησί και έτσι αγιοποιήθηκαν. Από τον παππού μου το πήρα το όνομα.

 

 

 

 

Σε έχω δει πάρα πολλές φορές που μιλάς με πάρα πολύ καλά λόγια για τον Σπύρο Μπιμπίλα.

Τον γνωρίζω κοντά στα 35 χρόνια, αυτός με έβαλε στη μεταγλώττιση, του χρωστάω πολλά. Ο Σπυράκος ακόμα και λάθος να κάνει, θα πει “φταίω”. Σπάνια το έχουν άνθρωποι αυτό το προσόν.

 

Σε έχει υποτιμήσει ποτέ κάποιος ηθοποιός που δεν κάνει μεταγλώττιση αλλά κυρίως θέατρο ή κινηματογράφο; Να θεωρεί ότι δεν είστε 100% συνάδελφοι”.

Προσωπικά όχι, δεν το ‘χω νιώσει ποτέ. Και νομίζω ότι κάλλιστα θα μπορούσα να το αντιστρέψω αυτό γιατί βγήκα αριστούχος της υποκριτικής από τη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου με έναν πολύ μεγάλο βαθμό, που λίγοι τον έχουν. Έδωσα εξετάσεις και είχα την ικανότητα να είμαι ανάμεσα στους δώδεκα που έπαιρνε τότε η δραματική σχολή του Εθνικού.

 

Απλά αναρωτιόμουν αν κάποιος απ’ αυτούς που π.χ. κάνει κλασικό θέατρο, μπορεί να σνόμπαρε.

Μα πώς να με σνομπάρει; Όχι, γιατί είναι κομμάτι της δουλειάς μας. Το αν κάποιοι μπορούν να το κάνουν ή όχι, ναι, αυτό ισχύει. Υπάρχουν πολλοί σπουδαίοι θεατρικοί ηθοποιοί που δεν θέλουν να κάνουν τηλεόραση και δεν τους πάει. Υπάρχουν και κάποιοι οι οποίοι είναι πολύ καλοί στην τηλεόραση αλλά πάρα πολύ κακοί στο θέατρο. Υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που δεν μπορούν να κάνουν μεταγλώττιση και το σέβομαι απόλυτα.

 

Και μια δεύτερη έτσι λίγο “δύσκολη” ερώτηση: κάποιος καλλιτέχνης που κάνει μόνο μεταγλωττίσεις, οι οποίες νιώθω ότι κάπως σου βάζουν κάποια όρια, ότι δεν μπορείς να εκφραστείς 100% καλλιτεχνικά όπως εσύ θέλεις, του αρκούν για να τον “γεμίσουν”; Μπορείς δηλαδή ως καλλιτέχνης να πεις ότι “έχω εκφραστεί 100% κάνοντας τις μεταγλωττίσεις, έχω πει αυτό που ήθελα”;

Εννοείται. Εμείς εδώ κάνουμε πλέον και εργαστήριο πάνω στο live action. Βάζω στα παιδιά μου να παίξουν μία σκηνή του Τζουντ Λο με τον Μάλκοβιτς από το “Young Pope” όπου πρέπει να δουν τι έχουν κάνει οι συνάδελφοί τους. Αυτό είναι μελέτη, είναι σπουδή. Μου δίνει πράγματα, τα οποία εγώ μεθαύριο σε οποιοδήποτε άλλο κομμάτι της υποκριτικής μου ενασχόλησης θα τα χρησιμοποιήσω – όπως και όντως τα έχω χρησιμοποιήσει πολλές φορές, με τις τοποθετήσεις φωνής και τις εναλλαγές των συναισθημάτων. Γιατί ο ηθοποιός φωνής αυτό που κάνει είναι ότι προσπαθεί όλα τα συναισθήματα να τα βγάλει μέσα απ’ τη φωνή του. Ο ίδιος δεν φαίνεται, πρέπει όλα να βγουν απ’ τη φωνή του. Έχω παίξει σε θεατρική παράσταση όπου μόνο με τη φωνή έχω κλέψει τη μισή παράσταση.

 

Κατάλαβα, απλά σκεφτόμουν εντελώς απλοϊκά ότι κάποιος είναι τραγουδοποιός, θέλει να μιλήσει για τον έρωτα, θα γράψει ένα τραγούδι για τον έρωτα, θα το πει και πάει, εκφράστηκε. Ένας άνθρωπος που κάνει μεταγλώττιση πώς μπορεί να πει ότι “και εγώ σήμερα εκφράστηκα”;

Κάθε μέρα εκφράζομαι μέσα από τη μεταγλώττιση – με την παράνοια, με την τρέλα, με το πως φροντίζω να δίνω ένα υλικό που απευθύνεται σε παιδιά. Ε, δεν είναι σπουδαίο; Δεν είναι σπουδαίο όταν υπάρχουν τουλάχιστον τρεις γενιές που έρχονται και σου λένε “μεγαλώσαμε με τη φωνή σας, σας ευχαριστώ πολύ”; Δεν θέλω να ακούσω κάτι άλλο, ειλικρινά. Είναι τόσο πρόσκαιρα όλα γύρω μας, που όταν απολαμβάνω αυτό, μου αρκεί.

 

 

 

 

Μιας και είπες τώρα ότι θέλει τρέλα και παράνοια όλη αυτή η δουλειά, φαίνεται σαν ο πιο τρελός σου ρόλος να είναι ο Ταζμάνια. Ή όχι;

Όχι, έχουν υπάρξει πολλοί τρελοί ρόλοι. Έχω κάνει έναν οδηγό ταξί σε ένα διαστημικό καρτούν της Disney που ήταν σαν μεθυσμένος και ήταν απίστευτη παράνοια. Ο Ταζμάνια είναι μία φωνή όλο κι όλο (σ.σ. μου τον παριστάνει) και αν πέφτουν και κάποιες ατάκες, είναι επειδή τις προσθέτω εγώ. Κανονικά δεν έχει.

 

Αυτό που κάνατε και στα Μινιόν δηλαδή;

Αυτό το κάναμε στην πρώτη ταινία της σειράς, όπου τότε έλεγαν μόνο “νιενιενιενιε’. Αλλά είχε κάποιες σκηνές που όταν κάναμε τις εγγραφές λέγαμε ότι “εδώ πρέπει να μπει έστω μια ατάκα” και το δοκιμάσαμε. Και όντως πήγε πάρα πολύ καλά, κάτι που το εκτίμησε και η Universal και μετά είδατε τι έγινε.

 

Έβαλαν τα Μινιόν να έχουν όντως ατάκες στις υπόλοιπες ταινίες;

Ναι. Όταν έφυγε στο εξωτερικό το δείγμα εκτιμήθηκε η προσθήκη μας, πήραμε τα εύσημα. Υπάρχει και ένα e-mail με συγχαρητήρια γι’ αυτό που προτείναμε.

 

Είναι και ένα άλλο καρτούν που εσύ είσαι περήφανος που το έκανες, το Duckula. Και εμένα μου άρεσε πάρα πολύ, δεν ξέρω γιατί έχει ψιλοξεχαστεί πια.

Ασύλληπτη σειρά. Κείμενα Monty Python. Ένα παρανοϊκό καρτούν το οποίο στην εποχή του δεν το κατάλαβαν. Ήταν ασύλληπτο και ως ιδέα το να έχεις ως ήρωα έναν πάπιο δράκουλα, ο οποίος να είναι όμως βετζετέριαν, να έχει κληρονομήσει απ’ τον πατέρα του έναν πύργο και όλα αυτά, αλλά να μην πίνει αίμα με τίποτα.

 

Ποιες άλλες σειρές κάνατε τότε;

Πάρα πολλές, μη με ρωτάς, δεν θυμάμαι, αλήθεια (σ.σ. επιμένω εγώ λίγο). Ντάρκγουινγκ Ντακ έκανα. Τον Κάπτεν Πλάνετ. Έκανα τον γάτο τον Σάλεμ στις “Μάγισσες”. Πάρα πολλά.

 

Δεν δημιουργήθηκε ποτέ πρόβλημα να σου πουν ότι “ξέρεις, έχουν ταυτίσει τη φωνή σου μ’ αυτούς τους ήρωες, δεν μπορώ να σε πάρω τώρα να κάνεις και αυτόν τον ήρωα”.

Όχι. Αν δίνεις την ενέργεια και κάνεις focus στον ρόλο τον οποίον ερμηνεύεις, μια φωνή δεν μπορεί να ταυτιστεί πολύ εύκολα. Η χροιά θα μοιάζει – ο Ακίνδυνος ή ο Αργύρης Παυλίδης θα είναι πάντα – όμως άλλη είναι η ενέργεια του κάθε ήρωα. Και είναι αναλόγως και πώς σου πάει ο κάθε ήρωας φωνητικά και ενεργειακά. Δηλαδή δεν με φώναξαν ποτέ να παίξω τον Χαλκ ή τον Κάπτεν Αμέρικα, έχουν άλλη ιδιοσυγκρασία. Δεν ήταν οι ήρωες που θα μπορούσα να ακολουθήσω και πολύ καλά έκαναν οι σκηνοθέτες.

 

Όλα αυτά τα κινούμενα σχέδια της Marvel που τώρα γίνονται ταινίες, πώς τα βλέπεις; Είσαι υπέρ ή κατά;

Δεν είμαι υπέρ και πλέον δεν υπάρχει και εναλλακτική. Γιατί πρέπει να βλέπω μόνο Marvel; Ποια είναι η εναλλακτική, δώσε μου μία, κάτι που να μιλάει για τον σεβασμό, για τον ρομαντισμό, για τη φιλία… Κάτι ουσιαστικό. Μόνο ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος το κάνει αυτό πια. Και προς τιμήν της η ΕΡΤ επιλέγει απ’ αυτά τα ευρωπαϊκά καρτούν που είναι εξαιρετικής ποιότητας.

 

 

 

 

Τα σημερινά παιδιά (οι σημερινοί 8χρονοι, 10χρονοι) από ποια παιδικά σε ξέρουν; Ποια μεταγλωττίζεις αυτά τα χρόνια που βλέπουν οι νέες γενιές;

Κοίτα, είμαι η φωνή του Γουίνι στην Ελλάδα, ό,τι βγαίνει το παίζω εγώ. Απ’ τον “Μίκι” που εξακολουθώ και κάνω τον φον Ντρέηκ, επίσης συμμετέχω σε πάρα πολλά που κάνουμε εδώ στο στούντιό μου, το Open, κυρίως για την κρατική τηλεόραση όπως το “Hey Duggee” που είναι του BBC. Κάναμε και τις ιστορίες του Andy, που είναι μια εξαιρετική σειρά όπου ενώνει ντοκιμαντέρ με CGI και έχω την τύχη να κάνω τον Andy εκεί.

 

Οπότε οι σημερινοί δεκάχρονοι όταν έρθουν στην ηλικία μου θα σε ξέρουν για αυτά;

Καλά, είναι πολλά ακόμη. Και είναι και κάποια άνιμε που σιγά σιγά τώρα μπαίνουν στην αγορά.

 

Είπατε ότι είχατε παρουσιάσει και το Disney Club στα δύο τελευταία του χρόνια στην Ελλάδα.

Ναι και είχα εμφανιστεί και στην πρώτη του σεζόν, στο πρώτο και δεύτερο επεισόδιο μαζί με τον Αργύρη Παυλίδη. Κάναμε δύο πειρατές για να βοηθήσουμε την Καρολίνα και τον Λυκούργο. Ήταν πολύ νέοι, δεν είχαν ενασχόληση με την υποκριτική ούτε ήξεραν τι είναι η τηλεόραση και μας έβαλαν ώστε να τους δώσουμε ένα πουσάρισμα.

 

Και μια τελευταία ερώτηση: αν κάποιος δεν νιώθει καλά εκείνη τη μέρα που έχει μεταγλώττιση (όχι δεν είναι καλά επειδή στραβοξύπνησε αλλά επειδή του έχει συμβεί κάτι πραγματικά σοβαρό, έχει πένθος π.χ.), πώς μπορεί να ανταπεξέλθει; Μου μοιάζει λίγο σαν να πρέπει στη δική σας δουλειά να είναι μονίμως χαρούμενος κάποιος. Σε σένα έχει υπάρξει τέτοια στιγμή;

Πολλές στιγμές. Χαίρομαι που θα κλείσουμε έτσι και θα απαντήσω με μια σπουδή που μας προσέφερε η δασκάλα μου στο Εθνικό Θέατρο, που την ευχαριστώ εκεί που ταξιδεύει τώρα και που θεωρώ ότι είναι μία από τις μεγαλύτερες Ελληνίδες ηθοποιούς που έχουν περάσει ποτέ: μιλάω για τη Μαίρη Αρώνη. Ως γνωστόν, είχε παίξει ίσως την καλύτερη Λυσιστράτη που έχει παιχτεί ποτέ στην Ελλάδα στο Ηρώδειο. Εκείνο το απόγευμα λοιπόν, έθαβε τον άντρα της και το βράδυ έδωσε αυτήν τη συγκλονιστική ερμηνεία. Όπως έχει πει η ίδια, αν δεν υπήρχε εκείνη η βραδιά που θα έπαιζε τον ρόλο ίσως να είχε μπει στην ίδια τρύπα που ήταν ο σύζυγός της. Αυτό της έδωσε τη δυνατότητα να ξεφύγει, να ψυχαναλυθεί η ίδια μέσα από έναν ρόλο, να ζήσει κάποιες άλλες στιγμές που έφεραν γαλήνη στην ψυχή της. Αυτή είναι η δουλειά του ηθοποιού.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Στου Δράκοντα τ’ αδόντι... [Κουλιφέτης Περικλής, efsyn.gr, 18/11/2023]]

Ο «Χαΐνης» Δημήτρης Αποστολάκης και ο Νίκος Μπράτος μιλούν στο Καρέ Καρέ για το κόμικς τους «Δρακοδόντι», ένα επικό παραμύθι για το νόημα της ζωής.

 

 

 

 

«Στου πόθου τα σκεπάσματα, νύχτα μ’ αστραποβρόντι έταξα στην αγάπη μου του Δράκοντα τ’ αδόντι». Με αυτούς τους στίχους ξεκινά η επική αναζήτηση ενός άνδρα να βρει το περίφημο αυτό αντικείμενο, καταλήγοντας σε ένα ψυχεδελικό αποκαλυπτικό ταξίδι γνώσης του εαυτού, του κόσμου και της μοιραίας σύνδεσής τους. Το «Δρακοδόντι» δεν είναι μόνο ένα κόμικς. «Το Δρακοδόντι μού δόθηκε, δεν το σκέφτηκα. Το έζησα αλλόκοτα, μεταφυσικά, όπως ακριβώς αναπαρίσταται στο βιβλίο, ένα φθινόπωρο ασκητεύοντας στην κρητική ενδοχώρα», γράφει ο Αποστολάκης, σεναριογράφος του κόμικς, τραγουδοποιός και «μπροστάρης» του συγκροτήματος «Χαΐνηδες». Κυκλοφόρησε πρώτη φορά σε δίσκο το 2005 από τους «Χαΐνηδες» και παρουσιάστηκε ως μουσικοχορευτική παράσταση από την ομάδα «Κι όμΩς κινείται» και το κρητικό συγκρότημα το 2019.

 

Τον περασμένο Νοέμβριο η ιστορία κυκλοφόρησε ως κόμικς από τις εκδόσεις Καστανιώτη, εικονογραφημένο από τα πινέλα του Νίκου Μπράτου, ενός νέου καλλιτέχνη με άλλα τρία κόμικς στο ιστορικό του, μεταφέροντας αξιέπαινα με το στιλ του το «Δρακοδόντι» στην 9η Τέχνη. Στο τέλος της έκδοσης υπάρχουν εκτενή κείμενα για το έργο από τους δύο δημιουργούς που εμπλουτίζουν την αναγνωστική εμπειρία. Στο Καρέ Καρέ όμως, θέλαμε να μάθουμε περισσότερα.

 

 

 

 

● Το «Δρακοδόντι» κυκλοφόρησε σε δίσκο το 2005. Τι σας έκανε να το επαναδιηγηθείτε 17 χρόνια μετά σε μορφή κόμικς;

 

Δ.Α.: Συμπληρώνω την παρατήρησή σας με την πληροφορία ότι το «Δρακοδόντι» έγινε και παράσταση, 14 χρόνια μετά την κυκλοφορία του δίσκου, σε σκηνοθεσία, χορογραφία και ερμηνεία της ομάδας χορού και ακροβασίας «Κι όμΩς κινείται» σε συνεργασία με τους «Χαΐνηδες». Κάθε αληθινό έργο τέχνης δεν είναι στατικό. Έρχεται αυτόκλητα από το συλλογικό ασυνείδητο και με τον ίδιο τρόπο αυτοκαθορίζει τη μεταβολή του, καλώντας μας να υπηρετήσουμε την έκφρασή της. Κάθε αληθινό δημιούργημα αλλάζει τον παρατηρητή. Αλλά και ο παρατηρητής αλλάζει το δημιούργημα κάθε στιγμή, με την ερμηνεία του. Μην ξεχνάτε την Κβαντομηχανική: «Δεν υπάρχει τρόπος ο παρατηρητής να μην επηρεάσει το παρατηρούμενο».

 

● Ως νέος δημιουργός που έχει συνηθίσει να δουλεύει μόνος, πώς ήταν η συνεργασία σου με έναν τραγουδοποιό που δεν έχει ξανασχοληθεί με τα κόμικς;

 

Ν.Μ.: Δεν θα πω πως το να δουλεύω μόνος δεν είναι βολικό, αλλά και η συλλογικότητα ενός έργου και η συνεργατικότητα, τσίγκλησαν το ενδιαφέρον μου. Ήταν σίγουρα σπουδαία εμπειρία το να συνδέονται δύο μυαλά κι ας με έβγαλε απ’ τα νερά μου. Ως παιδί μεγαλωμένο σε σπίτι μουσικών έπιασα σχεδόν αμέσως το «όραμα» και τη λογική πίσω απ’ το τραγούδι και τις εικόνες που ήθελε να μεταφέρουμε στο χαρτί. Υπάρχει ρυθμός στη μουσική, υπάρχει ρυθμός και στη ζωγραφική. Με χρωματισμούς, παύσεις, εντάσεις κι επαναλήψεις. Έχουμε τόσα κοινά με τον Δημήτρη που σμίξανε τα μυαλά μας σχεδόν μεταφυσικά. Ο Αποστολάκης με εμπιστεύτηκε στο να αποδώσω το έπος με πληθωρικές και πηχτές εικόνες, όσο πηχτός ήταν κι ο λόγος του.

 

 

 

 

● Tι προκλήσεις είχε η μεταφορά της μουσικής σε κόμικς, και μάλιστα σε ένα στιλ πιο παραδοσιακό, άπω ανατολίτικο, από το συνηθισμένο σου;

 

Ν.Μ.: Λέμε ότι το κόμικς είναι ένα βήμα πριν από τον κινηματογράφο. Έχει εικόνα και λόγο, αλλά του λείπει ο ήχος. Μπορεί όμως και όχι. Είναι στο χέρι του καθενός το τι βλέπει κι ακούει. Όπως ήχο έχουν οι λέξεις μέσα στο κεφάλι μας όταν διαβάζουμε, έτσι έχουν και τα σπαθιά όταν βγαίνουν απ’ το θηκάρι και οι δράκοι όταν φτύνουν φωτιές και γη σείεται. Μεταφέραμε τη μουσική σε ένα άλλο μέσο αφήγησης πολύ κοντινό σε εκείνη. Απ’ την άλλη, οι πολεμικές τέχνες είναι ένα απ’ τα βασικά μας κοινά. Το Ευρασιατικό ύφος βγήκε πολύ οργανικά. Με την κατάλληλη μελέτη και έρευνα αποφασίστηκε το στιλ αυτό. Έγιναν δοκιμές νέων υλικών (πινέλων, χαρτιών) για να βγει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Ένα ρευστό σύνολο γραμμών που συνεχώς αλλάζουν και μετατρέπονται σε κάτι άλλο ή επιστρέφουν στην αρχική τους μορφή.

 

● Η ιστορία διαδραματίζεται κάπου στην Άπω Ανατολή (όπως και το σχέδιο προσομοιάζει σε ασιατική ζωγραφική) ενώ η γλώσσα της αφήγησης είναι η κρητική ντοπιολαλιά των ριζίτικων. Τι σημασία έχει αυτό το σμίξιμο Ανατολής και Κρήτης για την ιστορία;

 

Δ.Α.: Η ιστορία δεν διαδραματίζεται στην Άπω Ανατολή. Αν παρατηρήσετε, όλα τα δημιουργήματα των «Χαΐνηδων» δεν έχουν προσδιορισμό τόπου και καιρού. Οι ιστορίες τους είναι άχωρες και άχρονες. Δεν υπάρχει καμιά αναφορά για το πού και το πότε λαμβάνουν χώρα. Συμφωνώ όμως ότι βασιστήκαμε στην παραδοσιακή ασιατική ζωγραφική και ότι ο λόγος είναι ελληνική γλώσσα με κρητικό ιδίωμα. Ασυνείδητα οδηγηθήκαμε σ’ αυτό το σμίξιμο. Τώρα που το σκέφτομαι, για διάφορους λόγους: α) Στην Ανατολή επιβιώνουν οι τελευταίοι παραμυθάδες όπως και στην Κρήτη των παιδικών μου χρόνων. β) Οι λαϊκοί κατά φύσιν πολιτισμοί των δύο μερών έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά και πάρα πολλούς κοινούς μύθους. γ) Μόνο με την όσμωση «δυτικής» λογικής και «ανατολικής» μαγείας μπορεί να βρει αρμονία ο άνθρωπος. δ) Τόσο ο Νίκος Μπράτος όσο κι εγώ λατρεύομε τις ασιατικές πολεμικές τέχνες, στις οποίες ασκούμαστε καθημερινά. Πάντως την ιδέα της ασιατικής απεικόνισης την έριξε πρώτη η Χριστίνα η Σουγιουλτζή και συμφωνήσαμε απολύτως κι εγώ κι ο Νίκος.

 

 

 

 

● Στον επίλογο του βιβλίου είστε αρκετά περιγραφικός ως προς τη φιλοσοφία σας. Πώς βλέπετε το σήμερα; Μπορεί να σωθεί η ανθρωπότητα αν οι καλλιτέχνες κι οι παραμυθάδες την «ξαναμαγέψουν» με αληθινή Τέχνη;

 

Δ.Α.: Η ανθρωπότητα μπορεί να σωθεί μόνο αν οι σπόροι από τα λουλούδια των παραμυθάδων φυτρώσουν στις καρδιές των ανθρώπων, ώστε καθένας από μας ανά πάσα στιγμή, όποτε το αισθανθεί, να μπορεί να γίνει κέντρο αφηγηματικής βαρύτητας. Γιατί μόνο όποιος μπορεί να αφηγηθεί – καθένας με τον τρόπο του –, μπορεί να λογάται ελεύθερος άνθρωπος.

 

● Το «Δρακοδόντι» έδειξε μια συνεργασία που λειτούργησε καλά. Υπάρχουν μελλοντικά πρότζεκτ για το δημιουργικό σας δίδυμο;

 

Ν.Μ.: Πολλά ακούγονται πίσω από κουρτίνες, πανιά και κουρτινόξυλα. Το μόνο σίγουρο είναι πως τώρα ξεκινά αυτή η συνεργασία και σίγουρα ετοιμάζονται φρέσκα πράγματα. Αφού στην τελική, παραμυθάδες είμαστε και οι δύο, μια κοινή γραμμή ακολουθούμε.

 

• Το κόμικς «Δρακοδόντι» κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

 

 

♦ Βιβλιοπαρουσίαση για το «Δρ. Παπ»

 

Τη Δευτέρα 20/11 στις 19.00 μια ιδιαίτερη βιβλιοπαρουσίαση θα γίνει στην αίθουσα εκδηλώσεων του Public Συντάγματος στην Αθήνα: η παρουσίαση του κόμικς «Δρ. Παπ – Η ζωή του πρωτοπόρου γιατρού Γ. Ν. Παπανικολάου» σε σενάριο και σχέδιο Πέτρου Χριστούλια που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Θα μιλήσουν ο ίδιος ο δημιουργός, ο συγγραφέας Πέτρος Τατσόπουλος, ο δημιουργός κόμικς και εικαστικός Γιώργος Μπότσος και ο δημιουργός κόμικς και εικονογράφος Αλέκος Παπαδάτος.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Mια εικόνα, 346 λέξεις [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 18/11/2023]]

Γράφαμε στο προηγούμενο τεύχος για τη σειρά comic strips «Inside Woody Allen» με πρωταγωνιστή φυσικά τον διάσημο Αμερικανό σκηνοθέτη, ηθοποιό, σεναριογράφο, συγγραφέα, κωμικό και μουσικό Γούντι Άλεν. Παρόμοια κόμικς με πρωταγωνιστές σούπερ σταρ από την πραγματική ζωή υπήρξαν αμέτρητα ήδη από το τέλος του 19ου αιώνα και το είδος αυτών των αναγνωσμάτων έχει ακόμα και το δικό του όνομα, «Celebrity Comics». Το πρώτο τέτοιο κόμικς ήταν το «Dan Leno ’s Comic Journal» του 1898, στο οποίο τη γενική εποπτεία αλλά και τον κεντρικό ρόλο είχε ο δημοφιλής κωμικός της εποχής Νταν Λένο. Δύο δεκαετίες αργότερα, ίσως σε ένα από τα πιο επιτυχημένα αντίστοιχα κόμικς της ιστορίας, πρωταγωνιστής έγινε ο Τσάρλι Τσάπλιν σε μια δημιουργία του Elzie Crisler Segar, μετέπειτα εμπνευστή του Ποπάι. Οι χρυσές δεκαετίες του ραδιοφώνου και ιδιαίτερα τα χρόνια από το 1930 ως και τη δεκαετία του 1970 ευνόησαν ιδιαίτερα αυτά τα κόμικς καθώς πρόσφεραν στους αναγνώστες την ευκαιρία να ψυχαγωγηθούν με λίγα χρήματα και ταυτόχρονα να μάθουν πολλά για τις ζωές των αγαπημένων τους προσώπων.

 

 

 

 

Τα κωμικά δίδυμα Χοντρός και Λιγνός, Άμποτ και Κοστέλο, Ντιν Μάρτιν και Τζέρι Λιούις, η ομάδα του Τρίο Στούτζες, ο πολυτάλαντος Μπομπ Χόουπ, oι θρύλοι των γουέστερν Ρόι Ρότζερς και Τζον Γουέιν, ο πρωταθλητής του μπέιζμπολ Τζάκι Ρόμπινσον έγιναν κόμικς και διαβάστηκαν από εκατομμύρια μικρά και μεγαλύτερα παιδιά. Τις τελευταίες δεκαετίες ωστόσο, αυτά τα κόμικς γίνονται όλο και λιγότερα και μόνο κάποιες περιστασιακές εκδόσεις τα θυμίζουν με πρωταγωνιστές τον άσο του καράτε Μπρους Λι, τον πυγμάχο Μοχάμεντ Άλι, ακόμα και τον Μπαράκ Ομπάμα και τον Ντόναλντ Τραμπ. Σχεδόν κάθε χώρα μέχρι πρότινος είχε ορισμένα τέτοια κόμικς με τους δικούς της «εθνικούς σταρ», στη Γαλλία τον Ζινεντίν Ζιντάν, στη Βραζιλία τον Ροναλντίνιο, στην Ιταλία την Τσιτσιολίνα κ.ά. Εδώ και 5-10 χρόνια όμως, αυτά τα κόμικς έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Και είναι λογικό καθώς όλη τη δουλειά την κάνουν το instagram, οι influencers, τα κανάλια και οι image makers. Κι έτσι χάνεται ακόμα και η όποια καλλιτεχνική διάσταση των Celebrity Comics, δίνοντας τη θέση της στα φίλτρα, τα reels, τα stories και τις καλά σκηνοθετημένες παρουσίες των σταρ στα social media.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Ο Καπετάν Μιχάλης του Νίκου Καζαντζάκη έγινε ένα αριστουργηματικό graphic novel από τον Pan Pan [Hulot M., lifo.gr, 16/11/2023]]

Το ιστορικό μυθιστόρημα του σπουδαίου Έλληνα λογοτέχνη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα σε έναν εξαιρετικά καλοφτιαγμένο τόμο, σε σχέδιο και σενάριο του Παναγιώτη Πανταζή.

 

 

 

 

Ο Καπετάν Μιχάλης, ένα από τα τελευταία έργα του Καζαντζάκη, είναι από τα κορυφαία μυθιστορήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Το βιβλίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1953, ενώ το 2022 κυκλοφόρησε σε μια εξαιρετική έκδοση από τη Διόπτρα με νέο εξώφυλλο, ειδικά σχεδιασμένη γραμματοσειρά, εισαγωγικά κείμενα και επίμετρο που προσφέρουν περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το ίδιο το έργο και την εποχή στην οποία γράφτηκε. Από τις εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορεί και το graphic novel που έφτιαξε ο Παναγιώτης Πανταζής (Pan Pan) σε δικό του σκίτσο και σενάριο, μία από τις πιο ολοκληρωμένες κυκλοφορίες του είδους που έχουν γίνει ποτέ στην Ελλάδα.

 

Ο Καπετάν Μιχάλης, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, είναι ένας άγριος και ανυπότακτος πολεμιστής που έχει ορκιστεί να είναι μαυροντυμένος, αξύριστος και αγέλαστος μέχρι να ελευθερωθεί η Κρήτη. Όταν όμως συναντά την Εμινέ, τη γυναίκα του αδελφοποιτού του, του Νουρήμπεη, τον κυριεύει «ένας δαίμονας» που παρά τις προσπάθειές του δεν καταφέρνει να τον βγάλει από το μυαλό του. Καθώς η τεταμένη κατάσταση μεταξύ Οθωμανών και χριστιανών στο νησί προκαλεί γεγονότα που θα οδηγήσουν στην επανάσταση του 1889, ο Καπετάν Μιχάλης βρίσκεται να αναζητά την ελευθερία σε έναν ακόμη τομέα…

 

 

Παναγιώτης Πανταζής (Pan Pan)

 

 

Η υπόθεση τοποθετείται το 1889, την περίοδο της Κρητικής Επανάστασης, σε έναν κόσμο αγριότητας, του οποίου η ηθική εντελώς διαφορετική από τη σημερινή, οι κανόνες του ορίζονται από τον αγώνα ενάντια στην υποδούλωση και τη βαναυσότητα, όπως επιβάλλει η έννοια της επανάστασης· τα γεγονότα είναι πραγματικά (ο Καπετάν Μιχάλης φτιάχτηκε κατ’ εικόνα του πατέρα του συγγραφέα), αρκετά είναι φανταστικά, όλα όμως δημιουργούν δυνατούς χαρακτήρες. Ως σύνολο, ο Καπετάν Μιχάλης είναι το πιο ολοκληρωμένο graphic novel που έχει δημιουργήσει μέχρι τώρα ο Pan Pan, με εκπληκτική ροή και καρέ συναρπαστικά που μεταφέρουν ιδανικά τον κόσμο και την ατμόσφαιρα που πλάθει στο βιβλίο του ο Καζαντζάκης.

 

 

 

 

— Έχεις μεταφέρει κι άλλα μυθιστορήματα στη φόρμα του graphic novel. Πόσο διαφορετικό ήταν αυτήν τη φορά;

H βασικότερη διαφορά είναι πως στα Μυστικά του Βάλτου έκανε τη σεναριακή διασκευή ο Γιάννης Ράγκος. Για τον Καπετάν Μιχάλη δούλεψα όχι μόνο το σχέδιο αλλά και το σενάριο με editor τον Γιώργο Γούση. Δεν υπάρχει λόγος σύγκρισης, ωστόσο απόλαυσα περισσότερο το να σχεδιάζω τα ρούχα των Ελλήνων και των Τούρκων.

 

— Ποια ήταν τα στοιχεία που σου τράβηξαν το ενδιαφέρον;

Η ευκολία του Καζαντζάκη να χτίζει χαρακτήρες μέσα από λεπτές αποχρώσεις της συμπεριφοράς τους. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη πρόκληση ως προς τη μεταφορά του μυθιστορήματος σε κόμικ: οι μύχιες σκέψεις, τα πάθη που δρουν παρασκηνιακά και κόντρα στις αρχές που διέπουν τις συμπεριφορές όλων σε πρώτο επίπεδο. Κάποιες σκηνές είναι τόσο πλούσιες που θα ήθελα να είχα την πολυτέλεια να τους αφιερώσω το δικό τους βιβλίο.

 

— Τι προετοιμασία έπρεπε να κάνεις για να σχεδιάσεις το σκηνικό της Κρήτης της εποχής;

Διάβασα για την περίοδο, για τη συμπεριφορά των ανθρώπων, την καθημερινότητά τους, για να καταλάβω τι είναι η fiction εκδοχή του Καζαντζάκη και τι ιστορικά ακριβές· όχι για να ακολουθήσω το δεύτερο, αλλά για να έχω μια πιο σφαιρική εικόνα ώστε να μπορέσω να φτιάξω το σύμπαν του κόμικ μου. Αναζήτησα βιβλία με φωτογραφίες της εποχής και ομάδες στο Facebook. Μεγάλη ανακούφιση μου έδωσε το γεγονός πως ο Κούλες και τα εντυπωσιακά τείχη του Ηρακλείου διατηρούνται σε εξαιρετική κατάσταση – το σχήμα των προμαχώνων θα μπορούσε να είναι βγαλμένο από κάποια καμπάνια του Aphex Twin. Και φυσικά επισκέφθηκα το Ηράκλειο δύο φορές, γιατί καμία έρευνα δεν συγκρίνεται με το να περπατάς και να ανασαίνεις τον αέρα της περιοχής.

 

 

 

 

— Τι ήταν αυτό που σου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση στον Καπετάν Μιχάλη ως χαρακτήρα; Είναι καλός ή κακός ήρως με τα σημερινά δεδομένα;

Με τα σημερινά δεδομένα είναι ένας... απαράδεκτος τύπος. Είναι μια ακραία πατριαρχική μορφή που ισοπεδώνει τα πάντα στο πέρασμά της. Έχει μόνο έναν κανόνα: είναι αποδεκτό μόνο ό,τι μπορεί να συμβάλει στην ελευθερία της Κρήτης, καμία απόλαυση δεν δικαιολογείται. Ο Καζαντζάκης δείχνει να μην μπορεί να αποφασίσει μεταξύ του θαυμασμού του για τους ηρωισμούς του πατέρα του και της κριτικής απέναντί του.

 

— Τι θέματα πραγματεύεται το έργο του Καζαντζάκη; Έκανες αλλαγές στο δικό σου έργο;

Βλέπουμε μια δραματοποιημένη εκδοχή του πατέρα του Νίκου Καζαντζάκη στο κατώφλι της Κρητικής Επανάστασης του 1889. Τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το γεγονός ότι η Κρήτη δεν είναι ελεύθερη, μέχρι που ο Καπετάν Μιχάλης γνωρίζει πρώτη φορά στη ζωή του τον έρωτα, που φυσικά ποτέ δεν κατονομάζεται ως τέτοιος αλλά ως «δαίμονας» στην καλύτερη. Εκεί περιπλέκονται τα πράματα γιατί ο πόθος του στρέφεται προς τη γυναίκα του «αδελφοχτού» και αντίπαλο δέους του στους Οθωμανούς, του Νουρήμπεη.

 

Στη συνέχεια γίνεται όλο και πιο πολύπλοκο. Το πρωτότυπο μυθιστόρημα δίνει ένα συνολικότερο context της κατάστασης στην Κρήτη της εποχής, εγώ, για λόγους οικονομίας – μία σελίδα μυθιστορήματος συνήθως αντιστοιχεί σε περισσότερες σελίδες κόμικ –, χρειάστηκε να μοντάρω αρκετά. Έμεινα πιστός στην πλοκή, απλώς κοιτάζω τα γεγονότα από το 2023 και επιλέγω να τα φωτίσω αναλόγως.

 

 

 

 

— Υπάρχει δική σου ερμηνεία στο βιβλίο του Καζαντζάκη;

Ναι, αλλά το μόνο που μπορώ να πω χωρίς να κάνω spoiler είναι πως για μένα είναι σαφές πως ο Καπετάν Μιχάλης δεν είναι ήρωας αλλά ένας καταπιεσμένος από την πατριαρχία άνθρωπος που με τη σειρά του καταπιέζει.

 

— Πόσο καιρό σού πήρε να το ολοκληρώσεις;

Περίπου δεκαπέντε μήνες.

 

 

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

 

 

 

 

[Αυτός ο κόσμος δεν θα με κάνει κακό [Ιατρού Γιάννης, efsyn.gr, 11/11/2023]]

Μετά τη μεγάλη επιτυχία που γνώρισε πέρυσι η σειρά κινουμένων σχεδίων «Κατά μήκος της διακεκομμένης γραμμής» του κορυφαίου Ιταλού δημιουργού κόμικς Zerocalcare, φέτος το καλοκαίρι επέστρεψε στο Netflix για νέο γύρο εντυπώσεων.

 

 

 

 

Όταν τριάντα πέντε πρόσφυγες από τη Λιβύη που μετανάστευσαν με βάρκα στην Ιταλία μεταφέρονται σε μια δομή φιλοξενίας δίπλα σε ένα σχολείο στα ανατολικά προάστια της Ρώμης, η τοπική κοινωνία διχάζεται. Ακροδεξιές ομάδες επιτίθενται στους ξένους και προσπαθούν να ξεσηκώσουν τη γειτονιά προκειμένου να επιτύχουν την απομάκρυνσή τους από τη γειτονιά, η οποία γεμίζει με αφίσες που μιλούν για «εισβολή» και «αλλοίωση πληθυσμού», παίρνοντας με το μέρος τους τον σύλλογο γονέων και κηδεμόνων που ανησυχεί για την ασφάλεια των παιδιών τους. Στον αντίποδα, οι ευαισθητοποιημένοι κάτοικοι – μεταξύ των οποίων και ο πρωταγωνιστής Τζεροκαλκάρε – αντιδρούν, υπερασπιζόμενοι τους κατατρεγμένους πρόσφυγες και τα δικαιώματά τους. Η αντιπαράθεση κλιμακώνεται στο δημοτικό συμβούλιο όπου πρόκειται να παρθεί η σχετική απόφαση για τη μετεγκατάστασή τους.

 

 

 

 

Την ίδια στιγμή, ένας παλιός φίλος του Τζέρο επιστρέφει στη γειτονιά ύστερα από αρκετά χρόνια απουσίας και προσπαθεί να αναγνωρίσει το μέρος στο οποίο μεγάλωσε και να βρει τη θέση του σε αυτό. Μέσα από την παράλληλη εξιστόρηση της σχέσης του Τζέρο με τον Σέζαρε από την παιδική τους ηλικία μέχρι σήμερα και της διαμάχης των ναζιστών με τους αντιφασίστες για το μέλλον της δομής φιλοξενίας, η σειρά καταφέρνει να αναδείξει μια σειρά από κοινωνικά, πολιτικά, αλλά και πολύ προσωπικά ζητήματα. Η αυτοαναφορική προσέγγιση του δημιουργού επιτρέπει στον θεατή να νιώσει εξ αρχής άνετα, αισθανόμενος ότι παρακολουθεί την εξομολόγηση σκέψεων και βιωμάτων ενός τρίτου – μέχρι που κάποια στιγμή τα σημεία ταύτισης, εν πολλοίς αποσπασματικά, γίνονται τόσα που η προβολή στα καθ’ ημάς γίνεται αναπόφευκτη.

 

Στη σειρά «Αυτός ο κόσμος δεν θα με κάνει κακό» (Movimenti Production, DogHead Animation, Bao Publishing), τη δεύτερη τηλεοπτική παραγωγή του δημοφιλούς Ιταλούς καλλιτέχνη η οποία κυκλοφόρησε στο Netflix τον Ιούνιο του 2023, οι συντελεστές παίρνουν τη σκυτάλη από το προηγούμενο πόνημα και το πάνε ένα βήμα παραπέρα. Η πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων και των κοινωνικοπολιτικών διεργασιών που λαμβάνουν χώρα σε μια κοινωνία, καθώς και η διασύνδεση των παραπάνω μεταξύ τους δημιουργούν έναν καμβά εντός του οποίου δεν χωρούν εύκολες λύσεις τύπου άσπρο-μαύρο. Η συναισθηματική ένταση και ο βαθύς προβληματισμός που προκαλείται αναπόφευκτα από τις θεματικές που αγγίζει, απαλύνονται και ταυτόχρονα αισθητοποιούνται αφήνοντας μεγαλύτερο αντίκτυπο μέσα από τη διαρκή ειρωνεία, τις υπερβολές και το σουρεαλιστικό χιούμορ της σειράς, συχνά διανθισμένα με αναφορές στην ποπ κουλτούρα της εποχής.

 

 

Από τη Ρώμη στη Γάζα μέσω… Λούκα

 

Την προηγούμενη εβδομάδα έλαβε χώρα το μεγαλύτερο φεστιβάλ κόμικς στη γειτονική Ιταλία, το περίφημο Lucca Comics & Games, με καλεσμένους τεράστιους καλλιτέχνες, όπως ο Frank Miller, ο Jim Lee, ο Naoki Urasawa, ο Craig Thompson, ο Garth Ennis, ο Hiro Mashima και ο Don Rosa. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες και τις πιο ιστορικές ευρωπαϊκές εκδηλώσεις του είδους. Παρά τα ανωτέρω, φέτος στην επικαιρότητα κυριάρχησε η απόφαση του Τζεροκαλκάρε να μη συμμετάσχει στην εκδήλωση, ανακοινώνοντας δημόσια την επιλογή του. Αιτία στάθηκε η χορηγία που έλαβε η διοργάνωση από την ισραηλινή πρεσβεία, η οποία εξώθησε τον καλλιτέχνη να προβεί σε αυτή τη συμβολική κίνηση. Βαθιά πολιτικοποιημένος ο ίδιος όσο και τα έργα του, ο Τζέρο έχει βρεθεί στη Γάζα και επιχειρεί τακτικά να προβάλλει τα σχετικά ζητήματα μέσω του βήματος και της διεισδυτικότητας που κατέχει από τη δουλειά του.

 

 

 

 

Η απόφασή του έγινε βορά πολιτικής εκμετάλλευσης και διαστρεβλώσεων ακόμη και από κεντρικά πολιτικά στελέχη όπως ο Ματέο Σαλβίνι, φτάνοντας να τον κατηγορούν δημόσια μέχρι και για αντισημιτισμό. Οι Ισραηλινοί δημιουργοί κόμικς Τόμερ και Ασάφ Χανούκα, λόγω της επίσκεψης των οποίων είχε δοθεί η σχετική επιχορήγηση, αναγκάστηκαν επίσης να ακυρώσουν την παρουσία τους εξαιτίας των αντιδράσεων που προκλήθηκαν. Αξίζει να αναφερθεί ότι παρά τη στοχοποίηση του Τζεροκαλκάρε από τους πολέμιους τόσο του ίδιου όσο και της Παλαιστίνης, τόσο η διοργάνωση του Lucca όσο και οι Εβραίοι δημιουργοί κόμικς τοποθετήθηκαν δημόσια υπέρ του καλλιτέχνη, ο οποίος τελικά δημοσιοποίησε ένα κόμικς είκοσι τεσσάρων σελίδων στην ιστοσελίδα του περιοδικού «Internazionale» με το οποίο συνεργάζεται προκειμένου να εξηγήσει περαιτέρω την επιλογή του και να απαντήσει στην κριτική που δέχτηκε. Κατά ένα ενδιαφέρον παιχνίδι της μοίρας, μια αντίστοιχη προβληματική εμφανίζεται και στη σειρά «Αυτός ο κόσμος δεν θα με κάνει κακό», με τη μορφή του ηθικού διλήμματος κατά πόσο οφείλεις να αξιοποιείς το βήμα που σου δίνεται για να παίρνεις δημόσια θέση σε θέματα αρχών.

 

 

«Ζορμπάς»

 

 

 

Η επίσημη παρουσίαση του ολοκαίνουργιου γκράφικ νόβελ του Soloup από τις εκδόσεις Διόπτρα με τίτλο «Νίκος Καζαντζάκης – ΖΟRΜΠΑΣ – Πράσινη πέτρα ωραιότατη», θα γίνει τη Δευτέρα 13 Νοεμβρίου και ώρα 19.00 στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138, Αθήνα). Για τη μεταφορά του λογοτεχνικού ήρωα του Νίκου Καζαντζάκη θα μιλήσουν ο καθηγητής Θανάσης Αγάθος, ο ηθοποιός Μανώλης Μαυροματάκης και φυσικά ο δημιουργός του κόμικς Soloup. Συντονίζει η δημοσιογράφος Ελεωνόρα Ορφανίδου και προλογίζει ο εκδότης Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος, ενώ την εκδήλωση πλαισιώνουν οι μουσικοί Στάθης Καραπάνος (φλάουτο), Αχιλλέας Γουάστωρ (πιάνο) και Jason Γουάστωρ (κρουστά).

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Mια εικόνα, 324 λέξεις [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 11/11/2023]]

Ο Γούντι Άλεν λίγο πριν κλείσει τα 88 του χρόνια (γενν. 30/11/1935) παραμένει ενεργός και δραστήριος γυρίζοντας ταινίες, παίζοντας μουσική, γράφοντας βιβλία και ταξιδεύοντας στον κόσμο δίνοντας συναυλίες. Σε ολόκληρη τη ζωή του δεν σταμάτησε ποτέ να δημιουργεί και να αντιμετωπίζει με ένα αιχμηρό, σαρκαστικό και αυτοσαρκαστικό χιούμορ τις σύγχρονες αστικές εμμονές και νευρώσεις. Γνήσιος Νεοϋορκέζος, σατιρίζει πάντα το άγχος της ζωής στις μεγαλουπόλεις, τα ψυχολογικά αδιέξοδα στο αδιάκοπο κυνήγι της επαγγελματικής και κοινωνικής καταξίωσης, τις σεξουαλικές ανασφάλειες, την απιστία, τον φόβο της αρρώστιας και του θανάτου. Και έχει μείνει συνεπής σ’ αυτή τη θεματολογία από όποια θέση κι αν υπηρετεί την τέχνη, ως σεναριογράφος, σκηνοθέτης, ηθοποιός, συγγραφέας, stand up κωμικός. Ακόμα και ως πρωταγωνιστικός χαρακτήρας σε κόμικς!

 

 

 

 

Από το 1976 ως το 1984 ο Γούντι Άλεν υπήρξε ο πρωταγωνιστής στη σειρά comic strips του Stuart Hample (1926-2010) με τίτλο Inside Woody Allen η οποία δημοσιευόταν σε δεκάδες εφημερίδες με μεγάλη επιτυχία. Ο ίδιος ο Hample μάλιστα πριν ξεκινήσει τη σειρά, όπως έχει δηλώσει, φοβόταν ότι δεν θα καταφέρει να εξασφαλίσει την άδεια του σπουδαίου κωμικού και δεν θα μπορέσει να φανεί αντάξιος του μεγάλου του ταλέντου. Ευτυχώς διαψεύστηκε. Όταν συνάντησε τον Γούντι Άλεν και του περιέγραψε την ιδέα του, ο τελευταίος με επιφυλάξεις στην αρχή ζήτησε να δει τα σχέδια και κάποια δείγματα. Και τελικά όχι απλώς ενέκρινε την προσπάθεια, αλλά ουσιαστικά έγινε συνδημιουργός της παρέχοντας στον Hample μια τεράστια ποσότητα από σελίδες και κείμενα με αστεία των παραστάσεών του και από ιδέες που εφάρμοζε στις ταινίες, τα σενάρια και τις ερμηνείες του. Έδινε συμβουλές στον Hample, τον ενθάρρυνε και τον προέτρεπε να μην παραμένει προσκολλημένος στο πρόσωπό του, αλλά να διευρύνει τα θέματά του καθώς η πραγματικότητα ήταν πάντα τόσο αστεία ώστε να μην επαρκεί για να τη σατιρίσει ένας μόνο πρωταγωνιστής. Και πάντα του ζητούσε: «Μη με δείχνεις τόσο μαζοχιστή, σε παρακαλώ. Δεν είμαι έτσι στη ζωή. Το να προσπαθείς και να αποτυγχάνεις έχει πλάκα. Ο μαζοχισμός όχι».

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[«Αντίο Μπάτμαν» του Τάσου Θεοφίλου στο ΠΛΥΦΑ [?, efsyn.gr, 11/11/2023]]

Η παράσταση «Αντίο Μπάτμαν» βασίζεται στο ομώνυμο αστυνομικό διήγημα του Τάσου Θεοφίλου, το οποίο γράφτηκε λίγους μήνες πριν τη σύλληψη του και εκδόθηκε ενώ ήταν κρατούμενος στις φυλακές Δομοκού το 2013.

 

 

 

 

Οι τρεις ηθοποιοί εναλλάσσονται ασταμάτητα σε αλλόκοτους χαρακτήρες και μας μεταφέρουν συνεχώς σε παράδοξες καταστάσεις που εξελίσσονται στη Γκόθαμ Σίτι. Η ηλεκτρονική μουσική που διαπερνά όλο το έργο, εστιάζει σε αλλοιωμένους ήχους και στις παραμορφωμένες φωνές των χαρακτήρων, ενώ η αισθητική της παράστασης κυμαίνεται μεταξύ κόμικς, ποπ αρτ, σουρεαλισμού και σύγχρονης τέχνης.

 

 

 

 

Ο Γιάννης Αγγελάκης επιχειρεί, τόσο με τη σκηνοθεσία του όσο και με τη μουσική του, να φωτίσει αυτό το έντονα πολιτικό και σατυρικό κείμενο, να αναδείξει με χιουμοριστικό τρόπο το παράλογο στο οποίο είναι εγκλωβισμένοι οι ήρωες της πόλης και, τελικά, να αποδομήσει τον Μπάτμαν ως σούπερ ήρωα των κόμικς και της χολιγουντιανής παράδοσης μαζί με ό,τι αυτός συμβολίζει.

 

 

 

 

Λίγα λόγια για το έργο

 

Η ιστορία ξεδιπλώνεται μέσα από τα μάτια της Δ., μιας κοπέλας η οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια παραγκούπολη της Γκόθαμ Σίτι, εργάστηκε σε πολλές τυχοδιωκτικές δουλειές, συνελήφθη και φυλακίστηκε για τις πολιτικές της απόψεις και επιστρατεύτηκε από συμμορίες της Μαφίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Μέσω αυτής της διαδρομής της ζωής της, όπου συνδιαλέγεται με αλλόκοτους χαρακτήρες από τα υπόγεια της κοινωνίας ως τα υψηλότερα κοινωνικά στρώματα, η Δ. έρχεται συνεχώς αντιμέτωπη με τους παρακρατικούς μηχανισμούς της Γκόθαμ Σίτι. Συνειδητοποιεί τον πραγματικό ρόλο του Μπάτμαν, ο οποίος αποκαλύπτεται όχι πλέον ως ένας σούπερ ήρωας που σώζει την ανθρωπότητα ή ένας άγιος των σύγχρονων μητροπόλεων, αλλά ως μια μεταμοντέρνα εκδοχή του παρακράτους, που απολαμβάνει εξέχουσας κοινωνικής και πολιτικής νομιμοποίησης. Η Δ. σχεδιάζει ένα φιλόδοξο εγχείρημα…

 

 

 

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Ερμηνεύουν: Θεοδώρα Καμπόσου, Νικόλας Μπράβος και Μαίρη Ντίνου

Κείμενα: Τάσος Θεοφίλου

Σκηνοθεσία, Διασκευή, Μουσική: Γιάννης Αγγελάκης

Σκηνικά: Ελλάδα Δαμιανού

Κοστούμια: Μαρία Φωτιάδου

Κίνηση: Νίκος Καλύβας

Σχεδιασμός Φωτισμού: Γιώργος Αγιαννίτης

Βοηθός Σκηνοθεσίας: Ιόλη Εξάρχου

Φωτογραφία/Αφίσα/Βίντεο: Ιωάννης Καμπάνης

Παραγωγή: Ars Nova Experimentalis Εταιρεία Τέχνης και Πολιτισμού ΑΜΚΕ

 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Διάρκεια: 80 λεπτά

Για 10 παραστάσεις

Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος 15€, Μειωμένο 12 €

Πρεμιέρα 11 Νοεμβρίου 2023

Κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 20:30

ΠΛΥΦΑ (Κτήριο 7Α)

Διεύθυνση: Κορυτσάς 39, Αθήνα 104 47

Τηλέφωνο: 6987142735

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είσοδος μόνο με ηλεκτρονική αγορά μέσω more.ge, καθώς στο θέατρο δεν θα υπάρχει η δυνατότητα για αγορά εισιτηρίου.

Προπώληση: https://www.more.com/theater/antio-mpatman/

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Η κλειστοφοβία για αρχάριους [Κουλιφέτης Περικλής, efsyn.gr, 11/11/2023]]

To κόμικς «ΓΚΑΓΧ!» του Κωνσταντίνου Κάτσου είναι μια χιουμοριστική αυτοβιογραφική εξομολόγηση για την κλειστοφοβία του και την πάλη ενός καθημερινού ανθρώπου με τη φοβία του.

 

 

 

 

Η αυτοαναφορικότητα στα κόμικς, όπως και σε κάθε μορφής τέχνη, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Από το «Περσέπολις» της Μαρζάν Σατραπί έως το «Δεύτερη Γενιά» του Michel Kichka, πολλά είναι τα κόμικς στα οποία ο δημιουργός αποκαλύπτει στον αναγνώστη ένα προσωπικό του βίωμα, πότε με χιουμοριστικό και πότε με δραματικό τρόπο. Ανάμεσα στην κατηγορία των χιουμοριστικών αυτοβιογραφικών κόμικς ήρθε να μπει φέτος ένα νέο ελληνικό κόμικς, το «ΓΚΑΓΧ!» του Κωνσταντίνου Κάτσου. Ο Κάτσος δραστηριοποιείται στον χώρο των κόμικς από το 2018 με δημιουργίες-αυτοεκδόσεις σε δικό του σενάριο και σχέδιο, όπως τη βραβευμένη με το βραβείο ΕΒΚ Κοινού 2022 «Πριγκίπισσα», με κύριο γνώρισμα το απλό, καρτουνίστικο σκίτσο του και το μαύρο χιούμορ. Το «ΓΚΑΓΧ!», το πιο πρόσφατο έργο του που κυκλοφόρησε τον φετινό Μάιο στο Thessaloniki Comic Con, είναι η κορύφωση αυτών των χαρακτηριστικών του.

 

 

 Το κόμικς «ΓΚΑΓΧ!» κυκλοφορεί στο κατάστημα κόμικς Solaris

 

 

Πρόκειται για ένα μικρό σε έκταση κόμικς οριζόντιου φορμάτ, το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του οποίου καταλαμβάνει μια δίχρωμη σπείρα – η εικονοποίηση του κλειστοφοβικού επιφωνήματος «ΓΚΑΓΧ» ή μήπως μια οπτική επίθεση στον ανέμελο αναγνώστη; Ανοίγοντάς το, ο αναγνώστης συναντά τον ίδιο τον δημιουργό σχεδιασμένο, ο οποίος αφηγείται με διασκεδαστικό τρόπο μια χαρτογράφηση των φοβιών και το δικό του βίωμα με την κλειστοφοβία. Με ένα καρτουνίστικο, πολύχρωμο σχέδιο, σκηνοθετικά τρικ με την οριζόντια διάταξη των καρέ και με μπόλικη δόση χιούμορ και αναφορών στην ποπ κουλτούρα, ο Κάτσος πιάνει τον αναγνώστη από το χέρι και τον οδηγεί σε μια εξομολογητική ιστορία που, παρά τη ζόρικη θεαματική, παρουσιάζεται γεμάτη χιούμορ και αυτοσαρκασμό.

 

Στα δικά του λόγια «το ΓΚΑΓΧ! φτιάχτηκε για 2 λόγους: 1) να ξορκίσω το δαιμόνιο από μέσα μου (δεν πέτυχε και πολύ ακόμα) και 2) αν υπάρχει έστω και ένα ακόμα άτομο που ταυτίζεται με το δικό μου θέμα (που τελικά είναι παραπάνω από ένα) ίσως, λέω ίσως, να διαβάσει το τευχάκι και να πάρει θάρρος, να αντιμετωπίσει λίγο καλύτερα την κατάσταση». Σίγουρα το «ΓΚΑΓΧ!», παρά το μικρό του μέγεθος, είναι ένα από τα φετινά ελληνικά κόμικς που διαβάζεται μονορούφι και ψυχαγωγεί όσο λίγα τον αναγνώστη με το γλυκόπικρο χιούμορ του.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[«Pluto» στο Netflix: Ένα φιλοσοφικό anime για τα όρια της τεχνητής νοημοσύνης [Παππά Μαρία, lifo.gr, 7/11/2023]]

Σκοτεινή, πεσιμιστική και, βέβαια, εντελώς επίκαιρη, η σειρά βασίζεται σε ιστορία του θρυλικού πατέρα των manga Oσάμου Tεζούκα.

 

 

 

 

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι παντού αυτές τις ημέρες. Για πολλά χρόνια ήταν ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Ως όρο και ως κόνσεπτ τη συναντούσες στα βιβλία του Iσαάκ Ασίμοφ ή, ακόμη πιο παλιά, στον κινηματογράφο και στο θρυλικό «Metropolis» του Φριτς Λανγκ. Ο Ασίμοφ μάλιστα, είναι αυτός που εμπνεύστηκε τους τρεις βασικούς νόμους της ρομποτικής που μέχρι σήμερα έχουν καθορίσει τη γενικότερη συζήτηση στη Δύση σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη και οι οποίοι, λίγο πολύ, λένε ότι ένα ρομπότ δεν επιτρέπεται να κάνει κακό σε άνθρωπο.

 

Περιέργως, την ίδια περίοδο που ο Ασίμοφ οραματιζόταν τους ρομποτικούς νόμους του, ένας άλλος σπουδαίος δημιουργός έθετε τα δικά του όρια μεταξύ μηχανών και ανθρώπων. Δεν είναι ακριβώς επιβεβαιωμένο αν ο πατέρας των manga και των anime, Oσάμου Tεζούκα, γνώριζε το έργο του Ασίμοφ όταν παρουσίαζε στο παιδικό αναγνωστικό κοινό στην Ιαπωνία τις περιπέτειες του Astro Boy. Μεταπολεμικά δεν ξέρουμε αν τα αμερικανικά περιοδικά του φανταστικού, όπου κυκλοφορούσαν οι μικρές ιστορίες του, έφταναν στην Ιαπωνία.

 

Τo manga «Tetsuwan Atom» («Ο τρομερός Άτομ»), στο οποίο βασίστηκε το μετέπειτα anime «Astro Boy», πρωτοκυκλοφόρησε το 1951. Οι ρομποτικοί νόμοι του Aσίμοφ εμφανίζονται για πρώτη φορά σε ένα διήγημα που εκδόθηκε το 1942 στο «Astounding Science Fiction» και αργότερα στη συλλογή «Ι, Robot» το 1950. Αν και Ασίμοφ και Τεζούκα συγκλίνουν στο γεγονός ότι ένα ρομπότ δεν μπορεί να βλάψει ή να σκοτώσει έναν άνθρωπο, οι νόμοι του δεύτερου ήταν σχεδιασμένοι ώστε να αφορούν μόνο την ιαπωνική κοινωνία και κουλτούρα. Σε αυτούς ένα ρομπότ υπηρετεί την ανθρωπότητα, πρέπει να αποκαλεί τον δημιουργό του «πατέρα» και δεν μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του με αντάλλαγμα τα χρήματα.

 

Τα ανδροειδή του Tεζούκα είναι στην πλειοψηφία τους ανθρωπόμορφα. Στην ουσία του το Astro Boy είναι μια μεταφορά του Πινόκιο στον 21ο αιώνα. Ο Atom είναι ένα ρομπότ που μοιάζει στον νεκρό γιο του εφευρέτη του, Tobio, και έχει κληρονομήσει την αθωότητα και την αφέλεια ενός μικρού παιδιού. Όταν ο πατέρας του, δρ. Τένμα, που δουλεύει στο υπουργείο Επιστήμης, συνειδητοποιεί ότι δεν πρόκειται να μεγαλώσει ποτέ, τον απαρνείται και τον διώχνει. Ένας άλλος συνάδελφός του τον υιοθετεί και τον κάνει μέλος της δικής του ρομποτικής οικογένειας, την οποία ο Atom ορκίζεται να προστατέψει, ιδιαίτερα τη μικρή του αδελφή-ρομπότ Uran. Σε αυτό το σύμπαν κινείται το «Pluto» του Nαόκι Ουρασάουα, το οποίο βασίζεται στην ιστορία του «The Greatest Robot on Earth» του Tεζούκα.

 

 

Ο Nαόκι Ουρασάουα

 

 

Ο Gesicht, ένας ντετέκτιβ-ρομπότ που δουλεύει για τη Europol, προσπαθεί να εξιχνιάσει μια σειρά φόνων ανθρώπων και ρομπότ σε όλο τον κόσμο. Η υπόθεση περιπλέκεται περισσότερο όταν τα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί ένα ρομπότ ίσως κρύβεται πίσω από αυτή την ιστορία – και θα είναι η πρώτη φορά μετά από οκτώ χρόνια που ένα ρομπότ σκοτώνει άνθρωπο. Όπως όλα δείχνουν, στόχοι του δολοφόνου είναι τα επτά πιο εξελιγμένα ανδροειδή στον πλανήτη – ανάμεσά τους και ο Atom –, τα οποία μπορούν να μετατραπούν σε όπλα μαζικής καταστροφής, ενώ στο στόχαστρο μπαίνουν και οι επιστήμονες που τα δημιούργησαν και όσοι είναι υπέρμαχοι των ίσων δικαιωμάτων των ρομπότ. Η σειρά παίρνει το όνομα της από τον βασικό ανταγωνιστή και είναι πολύ πιο σκοτεινή και πεσιμιστική από το ορίτζιναλ υλικό, από το οποίο δανείζεται στοιχεία.

 

Υπάρχουν πολλά επίπεδα στην υπόθεση του Ουρασάουα, o οποίος δεν διηγείται απλώς εκ νέου την κλασική ιστορία του Tεζούκα. Για όσους δεν γνωρίζουν το έργο του, είναι ένας από τους σημαντικότερους mangaka της γενιάς του. Δημιουργός του «Monster», ενός από τα σπουδαιότερα manga της σύγχρονης εποχής – το οποίο έγινε anime το 2004 και παίζεται επίσης στο Netflix –, στο οποίο προσπαθούσε να απαντήσει στο ερώτημα ποια είναι η πραγματική φύση του κακού, εδώ αναρωτιέται ποια είναι η πραγματική φύση του ανθρώπου. Για το είδος του anime, οι σειρές που βασίζονται σε έργα του θεωρούνται σπάνιες. Είναι πιο σοβαρές σε ύφος ενώ απουσιάζει κάθε ίχνος fan service. Διαφορετικό στη δομή από το «Monster», που ολοκληρωνόταν σε 74 μισάωρα επεισόδια, το «Pluto» μετράει 8 ωριαία επεισόδια. Η αρχή του είναι κάπως αργή και χρειάζεται χρόνο μέχρι να βρει τον ρυθμό του ανάμεσα σε τόσους χαρακτήρες. Αν αντέξει κανείς μέχρι το τέταρτο επεισόδιο, ανταμείβεται με ένα roller coaster έντασης και συναισθημάτων.

 

 

 

 

Οι δυο σειρές, που μοιάζουν να συνδιαλέγονται, έχουν αρκετά κοινά στοιχεία, γεγονός που οφείλεται στον τρόπο που δουλεύει ο Ουρασάουα τα πρότζεκτ του – σχεδόν ταυτόχρονα. Π.χ. o βασικός πρωταγωνιστής του «Monster» ονομάζεται Tένμα και είναι γιατρός. Επιπλέον, αν στο «Monster» ο Ουρασάουα εξετάζει την επίδραση του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και του ναζισμού στη μεταπολεμική Ευρώπη, στο «Pluto» φαντάζεται την Αραβία ως μια απέραντη έρημο, εντελώς ρημαγμένη μετά από έναν καταστροφικό πόλεμο – ξεκίνησε να το γράφει το 2001 ως αντίδραση στον πόλεμο του Ιράκ. Εκείνη την εποχή σίγουρα δεν περίμενε ότι το έργο του θα παρέμενε επίκαιρο μέχρι σήμερα, και όχι μόνο λόγω της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά θα κάνουμε spoiler αν πούμε περισσότερα.

 

 

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Ο βίος και η πολιτεία του Ζορμπά σε graphic novel από τον Soloup [Δρουκοπούλου Μαρία, lifo.gr, 9/11/2023]]

Ο Soloup συστήνει τον Ζορμπά στο σύγχρονο κοινό μέσα από μια νέα αφήγηση λόγου και εικόνας.

 

 

 

 

— Το graphic novel είναι μια σύγχρονη αφηγηματική τέχνη. Πώς μπορεί να προσεγγίσει τους κλασικούς κώδικες της πεζογραφίας;

Τα graphic novels είναι, όπως λέτε, μια αυτόνομη αφηγηματική τέχνη που συνδυάζει και χρησιμοποιεί στοιχεία από τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία, το θέατρο, τη γραφιστική, τη ζωγραφική. Έτσι, η δυνατότητα που έχουν να χρησιμοποιούν στοιχεία από όλες αυτές τις τέχνες, συνδυάζοντας ταυτόχρονα τον λόγο και την εικόνα στην αφήγηση, είναι και η δύναμή τους να προσεγγίζουν δημιουργικά τις άλλες μορφές τέχνης, προσθέτοντας στοιχεία σε αυτές.

 

Κάτι τέτοιο συμβαίνει λοιπόν και με τη μεταφορά λογοτεχνικών έργων σε κόμικς, μεταφορές που είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς τα τελευταία χρόνια. Όμως σε κάθε τέτοια μεταφορά θα πρέπει αφηγηματικά να ακολουθούμε τις δυνατότητες και τους κώδικες του νέου μέσου, για παράδειγμα των κόμικς ή του κινηματογράφου, αν θέλουμε να κάνουμε κάτι πραγματικά ενδιαφέρον και πρωτότυπο και όχι ένα «υποπροϊόν» του πρωτότυπου κειμένου. Τα κόμικς και η φόρμα των graphic novels δεν είναι «λογοτεχνία». Είναι μια αυτόνομη τέχνη κι έτσι, με τα δικά της μέσα και τη συνδυαστική δυνατότητα αφήγησης που έχει, θα πρέπει να τα προσεγγίζουμε. Όχι ως μια «σχεδόν-λογοτεχία», «εικονογραφημένη-λογοτεχνία» ή «παρα-λογοτεχνία».

 

 

 

 

— Δεν είναι η πρώτη φορά που ασχολείστε με τη μεταφορά μυθιστορημάτων στη φόρμα του graphic novel. Στο συγκεκριμένο, ποια είναι τα στοιχεία που σας τράβηξαν το ενδιαφέρον; Ποιος είναι ο στόχος, το αποτέλεσμα που επιθυμείτε να πετύχετε;

Πράγματι, κάτι τέτοιο είχα αρχικά επιχειρήσει με λογοτεχνικά κείμενα των Κόντογλου και Βενέζη στο Αϊβαλί. Αλλά και τότε, το ζητούμενο για μένα δεν ήταν να μεταφέρω το Νούμερο 31328 ή το Αϊβαλί, η πατρίδα μου σε κόμικ. Ήταν να συνομιλήσω με τα κείμενα, τοποθετώντας τα μάλιστα παράλληλα και σε αντιπαράθεση, παράγοντας έτσι μια νέα αφήγηση και νέες προσλήψεις, παραπέμποντας στα αρχικά κείμενα και όχι παρακάμπτοντας ή διασκευάζοντάς τα. Αυτό, νομίζω, μπορεί να παράγει στις κόμικ μεταφορές λογοτεχνικών έργων κάτι πραγματικά νέο και ενδιαφέρον.

 

Με την ίδια λογική κινούμαι και τώρα στον Ζορμπά. Εδώ η πρόκληση ήταν να πάρω το πλέον διάσημο έργο του Καζαντζάκη και, ακολουθώντας το πνεύμα αλλά και τις διακειμενικές παραπομπές του, να φτιάξω κάτι οικείο για το σύγχρονο κοινό. Ουσιαστικά επιχείρησα μια επαναφήγηση του έργου, προτείνοντας μια νέα ματιά για το έργο του Καζαντζάκη στους σημερινούς αναγνώστες, σίγουρα μακριά από τα στερεότυπα που έχει προσθέσει η, κατά τα άλλα, αδιαμφισβήτητα επιτυχημένη κινηματογραφική μεταφορά του Κακογιάννη. Σε αυτό το σημείο είμαι πραγματικά ευγνώμων γιατί οι εκδόσεις Διόπτρα με άφησαν να κινηθώ ελεύθερα στην αναζήτηση μιας τέτοιας επαναφήγησης. Ο Ζορμπάς είναι ένα πολυεπίπεδο έργο με πολλές διακειμενικές αναφορές, που απαιτεί έναν αντίστοιχο χειρισμό, αν θέλουμε να αναδείξουμε τον πλούτο του.

 

 

 

 

— Το μυθιστόρημα «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» πραγματεύεται έννοιες όπως ο έρωτας, η ζωή, ο θάνατος, ο Θεός. Πώς έχουν αποτυπωθεί στον δικό σας «Zoρμπά»;

Προσπάθησα να μείνω πιστός στο πνεύμα και τις ανησυχίες του συγγραφέα, εκμεταλλευόμενος ταυτόχρονα τις σύνθετες δυνατότητες οπτικής και λεκτικής αφήγησης των κόμικς. Έννοιες όπως ο έρωτας, ο θάνατος, ο Θεός, αποδόθηκαν με διάφορους τρόπους οπτικών μεταφορών ή παραπομπών σε πολιτισμικά φορτισμένες εικόνες. Για παράδειγμα, στον σχεδιασμό των ερωτικών σκέψεων του «αφεντικού» για τη Χήρα εκμεταλλεύτηκα τις αναφορές του Καζαντζάκη στα γλυπτά του Ροντέν. Έτσι η αποτύπωση των γραμμών των αγαλμάτων του συγκεκριμένου γλύπτη έγιναν το οπτικό όχημα για μια τέτοια εικαστική απόδοση. Απαιτήθηκαν μάλιστα δύο ταξίδια στο μουσείο Ροντέν στο Παρίσι για να μπορέσω να αντλήσω το υλικό αυτό, με φωτογραφίες, επιτόπια σκίτσα αλλά και τη σχετική βιβλιογραφία.

 

 

 

 

— Ο «Ζορμπάς», όπως και συνολικά ο Καζαντζάκης, έχει μελετηθεί εκτενώς. Στην κινηματογραφική του μεταφορά το έργο έχει δεχθεί την ερμηνεία της σκηνοθετικής ματιάς του Μιχάλη Κακογιάννη. Στην εκδοχή του graphic novel επιχειρείτε κι εσείς, ως δημιουργός, μια δική σας ερμηνεία;

Ναι, βέβαια. Ζητούμενο και σ’ εμένα από την αρχή ήταν η δημιουργία ενός νέου πρωτότυπου έργου που θα συνομιλεί με το κείμενο του Καζαντζάκη, όχι αποτελώντας ένα πάρεργο αλλά, αντίθετα, προσθέτοντας στοιχεία, σκέψεις και αναφορές σε αυτό, προσδίδοντάς του ταυτόχρονα μια πιο σύγχρονη ροή αφήγησης.

 

— Είχατε προηγούμενη επαφή με το έργο του Καζαντζάκη; Ποια ήταν η προετοιμασία σας, σε θεωρητικό ή άλλο επίπεδο, προκειμένου να ασχοληθείτε με τον «Ζορμπά»;

Στη νεότητά μου είχα διαβάσει τα περισσότερα βιβλία του Καζαντζάκη, και εκείνα τα χρόνια με είχαν επηρεάσει σημαντικά. Τώρα βέβαια, για τη δημιουργία του δικού μου Ζορμπά, χρειάστηκε κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή ανάγνωση. Έτσι, όπως και σε όλα μου τα graphic novels, προηγήθηκε σοβαρή έρευνα και μελέτη. Και σε αυτό το κομμάτι είμαι ιδιαίτερα τυχερός γιατί, λόγω και της ακαδημαϊκής μου εμπειρίας, η συστηματοποίηση της έρευνας και η διαχείριση της βιβλιογραφίας μού είναι ιδιαίτερα οικείες διαδικασίες.

 

 

 

 

Ανέτρεξα έτσι σε φιλολογικά ή άλλα σχετικά κείμενα (για παράδειγμα, για την κινηματογραφική αφήγηση του Ζορμπά), στην αλληλογραφία του ίδιου του συγγραφέα αλλά και σε πλήθος άλλων έργων που αναφέρονται ή υπονοούνται στο μυθιστόρημα του Καζαντζάκη. Αναφέρω ενδεικτικά την Τρικυμία του Σαίξπηρ ή τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Είναι δουλειά επίπονη και χρονοβόρα αλλά ταυτόχρονα και μια εξαιρετικά όμορφη εμπειρία, αφού σε ταξιδεύει σε τόπους και σου γνωρίζει πράγματα που ούτε καν φανταζόσουν όταν ξεκινούσες. Και αυτό ίσως είναι το μεγαλύτερο προσωπικό κέρδος απ’ όλη ετούτη την καταβύθιση σε ένα τόσο πλούσιο κείμενο, όπως το συγκεκριμένο του Ζορμπά.

 

 

 

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Από το Dune στο Ινκάλ [Ιατρού Γιάννης, efsyn.gr, 4/11/2023]]

Αναμφίβολα ένα από τα κορυφαία έργα της 9ης Τέχνης, «Το Ινκάλ» επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Anubis και μας εισάγει εκ νέου στον επικό κόσμο των Jodorowsky και Moebius.

 

 

 

 

Ήδη από τις υπογραφές των δημιουργών στο εξώφυλλο, ο αναγνώστης προδιαθέτεται με προσδοκίες για ένα ανάγνωσμα με ισχυρό καλλιτεχνικό αντίκτυπο. Άλλωστε, τόσο ο Alejandro Jodorowsky όσο και ο Moebius – κατά κόσμον Jean Giraud – έχουν αφήσει το στίγμα τους στην ιστορία της Τέχνης, ωθώντας τη διαρκώς σε νέα καλλιτεχνικά, εικαστικά και αφηγηματικά μονοπάτια, εφευρίσκοντας νέους τρόπους να εκφράσουν τις πρωτοποριακές ιδέες τους και τολμώντας να παρουσιάσουν και να εξερευνήσουν το νέο, το άγνωστο.

 

Αφετηρία για τη δημιουργία του «Ινκάλ» στάθηκε η απόπειρα του Jodorowsky να μεταφέρει το 1974 στη μεγάλη οθόνη το βιβλίο επικής επιστημονικής φαντασίας του Αμερικανού συγγραφέα Frank Hebert, «Dune» (1965). Στο ντοκιμαντέρ που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Κανών το 2013 με τίτλο «Jodorowsky ’s Dune», παρουσιάζεται λεπτομερώς η μεγαλεπήβολη πρόταση του Γάλλοχιλιανού δημιουργού: μεταξύ του καστ συγκαταλέγονταν ονόματα όπως ο Salvador Dalí, ο Orson Welles, ο Mick Jagger και η Amanda Lear, ενώ τη μουσική επρόκειτο να επιμεληθούν τα συγκροτήματα Pink Floyd και Magma. Η απύθμενη έμπνευση του Jodorowsky ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που το έργο έμεινε ανολοκλήρωτο, για να ολοκληρωθεί τελικά μία δεκαετία αργότερα, όταν το 1984 κυκλοφόρησε τελικά η ταινία σε σκηνοθεσία David Lynch.

 

 

 

 

Η απαγορευτική διάρκεια της ταινίας, η οποία υπολογιζόταν σε 10 με 14 ώρες, καθώς και ο απαιτητικός προϋπολογισμός (μόνο ο Σαλβαδόρ Νταλί ζητούσε 100.000 δολάρια την ώρα για να συμμετάσχει) λειτούργησαν ανασταλτικά για την παραγωγή μιας ταινίας, η οποία θα άφηνε ανεξίτηλο στίγμα στην ιστορία του κινηματογράφου – άλλωστε, το κατάφερε και χωρίς να ολοκληρωθεί. Το υλικό αναφοράς, στο οποίο συμπεριλαμβάνονταν τα σχέδια του Moebius για ένα στόριμπορντ τριών χιλιάδων σελίδων, επηρέασε τελικά την παραγωγή πολλών μεταγενέστερων κινηματογραφικών παραγωγών επιστημονικής φαντασίας, μεταξύ των οποίων οι σειρές ταινιών «Star Wars», «Terminator» και «Alien». Στην παραγωγή του Alien άλλωστε εργάστηκε σχεδόν σύσσωμη η ομάδα του Jodorowsky, όταν πλέον το όνειρό του για τη μεγαλύτερη ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου είχε καταρρεύσει.

 

 

 

 

Το υλικό όμως υπήρχε. Το ίδιο και η ανάγκη των καλλιτεχνών να επινοήσουν έναν πρωτότυπο φανταστικό κόσμο και να τον εξερευνήσουν σε βάθος, σε μία διαστημική οδύσσεια γεμάτη επιστημονική φαντασία και τεχνολογία, πολιτική ίντριγκα και συνωμοσίες, μυστικιστικές και ψυχεδελικές εσωτερικές αναζητήσεις, δράση, έρωτα, σάτιρα. Κι έτσι γεννήθηκε «Το Ινκάλ». Κάνοντας την πρώτη του εμφάνιση στο γαλλικό περιοδικό «Métal Hurlant» το 1980, η ιστορία δημοσιεύτηκε σε συνέχειες και ολοκληρώθηκε το 1988. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε σε συνέχειες στο περιοδικό «Μικρό Παρά Πέντε» τη δεκαετία του ’80 και αργότερα εκδόθηκε σε έξι τεύχη από τις εκδόσεις Μαμούθ Κόμιξ, ακολουθώντας την επίσημη διαίρεση σε κεφάλαια της εκδοτικής εταιρείας Les Humanoides Associes. Η έκδοση της Anubis, «Το Ινκάλ – Μέρος Πρώτο» παρουσιάζει τα τρία κεφάλαια, συστήνοντάς μας σε αυτό το διαγαλαξιακό έπος απ’ την αρχή.

 

 

 

 

Ο Τζον Ντιφούλ, ένας ντετέκτιβ κλάσης «Ρ» σε έναν εκφυλισμένο, δυστοπικό κόσμο, βλέπει τη ζωή του να ανατρέπεται όταν ανακαλύπτει ένα αρχαίο μυστικιστικό τεχνούργημα που ονομάζεται «Ινκάλ». Οι περιπέτειες του Ντιφούλ θα τον φέρουν σε σύγκρουση με τον μεγαλύτερο πολεμιστή του γαλαξία, τον Μεταβαρόνο, αλλά και αντιμέτωπο με τις φοβερές δυνάμεις του Τεχνοποντίφικα. Αυτές οι αναμετρήσεις είναι λίγες από τις πολλές που συνθέτουν μια ιστορία κωμικών και κοσμικών διαστάσεων, όπου ο Ντιφούλ θα χρειαστεί να παλέψει όχι μόνο για τη δική του επιβίωση αλλά και για εκείνη ολόκληρου του σύμπαντος. Οι περιπέτειες του πρωταγωνιστή, ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν θυμίζει το ηρωικό και ηθικό στερεότυπο του «εκλεχτού» που συναντάται σε αυτού του είδους τις επικές αφηγήσεις, χαρακτηρίζονται από μία εκ πρώτης όψεως αφαιρετική, συνειρμική πορεία, δίχως να γίνεται αντιληπτό το διακύβευμα και ο ρόλος του Τζον σε αυτό. Βουτηγμένος στα πάθη, στις εξαρτήσεις και στην… ανεμελιά, ο Τζον δείχνει με κάθε ευκαιρία πόσο δειλός και φυγόπονος είναι, αναζητώντας βοήθεια για να ξεπεράσει τις διαρκείς προκλήσεις που εμφανίζονται στο διάβα του από τρίτους ή από το Ινκάλ, το οποίο παραμένει το μεγαλύτερο μυστήριο στην αλλόκοτη και συνάμα σαγηνευτική ιστορία των δύο τεράστιων καλλιτεχνών.

 

Εκτός από την κεντρική ιστορία, η οποία θα ολοκληρωθεί με τον δεύτερο τόμο, «Το Ινκάλ» πλαισιώνεται από τις ιστορίες «Πριν το Ινκάλ» (Jodorowsky – Zoran Janjetov), «Μετά το Ινκάλ» (Jodorowsky – Moebius) και «Το Τελευταίο Ινκάλ» (Jodorowsky – José Ladrönn), καθώς και μερικές spin-off σειρές μεταξύ των οποίων «Το Έπος των Μεταβαρόνων», το οποίο έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά μέσω του περιοδικού «9» της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία».

 

 

Νέες εκδόσεις

 

 

 

 

Εκτός από το «Ινκάλ», του οποίου ο δεύτερος τόμος αναμένεται να κυκλοφορήσει εντός Νοεμβρίου, από τις εκδόσεις Anubis επανακυκλοφορούν τα εμβληματικά κόμικς «V for Vendetta» των Alan Moore και David Lloyd και «Joker» του Brian Azzarello, αλλά και η ολόφρεσκη ιστορία «Spider-Men» του Brian Michael Bendis και της Sara Pichelli, όπου ο κλασικός, φιλικός Σπάιντερ-Μαν της γειτονιάς Πίτερ Πάρκερ συναντάται με τη νέα, Ultimate εκδοχή του, την οποία ενσαρκώνει ο νεαρός Μάιλς Μοράλες.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Mια εικόνα, 304 λέξεις [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 4/11/2023]]

«Όλα είναι κόμικξς!» ήταν ο τίτλος του βιβλίου του Τάσου Μαραγκού (εκδ. Jemma Press, 2014). Στην εποχή μας ίσως θα έπρεπε να αλλάξει ο τίτλος σε «Όλα είναι manga». Κι αυτό γιατί η δημοφιλία των σύγχρονων ιαπωνικών κόμικς, των γνωστών manga, έχει σπάσει πια κάθε ρεκόρ. Ιδιαίτερα για τις νεαρότερες ηλικίες, κόμικς=manga. Δεν γνωρίζω ποια θα είναι η εξέλιξη των κόμικς και αν σε μερικές δεκαετίες από σήμερα οι καλλιτέχνες και οι αναγνώστες θα ασχολούνται μαζί τους, είναι σχεδόν σίγουρο ωστόσο ότι η σημερινή γενιά των εφήβων θα μεγαλώσει γνωρίζοντας μία γλώσσα, μία μανιέρα, μία τεχνοτροπία, αυτήν των mainstream manga. Και δεν το κρίνω ούτε ως θετικό ούτε ως αρνητικό. Απλώς το επισημαίνω.

 

Αυτήν την τεράστια διείσδυση των manga στο αναγνωστικό κοινό επιχείρησε να σχολιάσει μεταξύ άλλων μια εμβληματική πολυεπίπεδη παράσταση που ξεκίνησε να παίζεται πριν από σχεδόν είκοσι χρόνια και συνεχίστηκε για αρκετά ακόμα σε διαφορετικές εκδοχές, με τροποποιήσεις και προσαρμογές που κάθε φορά προσέθεταν κάτι νέο. Αναφέρομαι στην «Gόλfω» σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα, μια μοναδική για την εποχή της παράσταση-διασκευή της «Γκόλφως» του Σπύρου Περεσιάδη. Το πεντάπρακτο δραματικό ειδύλλιο, που ανέβηκε πρώτη φορά από ερασιτέχνες ηθοποιούς το 1893 και από τότε διασκευάστηκε αμέτρητες φορές στο θέατρο, στα χέρια του Κακάλα και των πολυπληθών συνεργατών του απέκτησε μια εντελώς νέα διάσταση.

 

 

 

 

Από μια παραδοσιακή βουκολική ηθογραφία, η Γκόλφω μετατράπηκε σε ένα απολαυστικό πολυθέαμα με ένα σετ εξαιρετικών ηθοποιών, με παράλληλη προβολή anime και manga αισθητική, με λίγο θέατρο σκιών και Καραγκιόζη, με φοβερά σκηνικά και με ένα καταπληκτικό συνοδευτικό πρόγραμμα γεμάτο manga με πρωταγωνιστές την Γκόλφω και τον Τάσο με φουστανέλες σε περιπέτειες γεμάτες καταδιώξεις, γκριμάτσες και επιφωνήματα βγαλμένα από τα ιαπωνικά κόμικς. Όσα χρόνια κι αν περάσουν, είναι βέβαιο πως η εικόνα της δακρυσμένης manga Γκόλφως με τατουάζ τη γαλανόλευκη στο μπράτσο θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη των θεατών.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Η πόλη των κόμικς στο Κιλκίς [Ιατρού Γιάννης, efsyn.gr, 4/11/2023]]

Το καλλιτεχνικό και πολιτιστικό σύνολο «η πόλις» παρουσιάζει για τρίτη συνεχή χρονιά το πολυθεματικό φεστιβάλ κόμικς «Comicsville» στο Κιλκίς.

 

 

 

 

Το τριήμερο από την Παρασκευή 10 έως και την Κυριακή 12 Νοεμβρίου στην Καπναποθήκη της Αυστροελληνικής στο Κιλκίς, το κοινό των κόμικς – και όχι μόνο – θα έχει την ευκαιρία να περιηγηθεί δωρεάν και να παρακολουθήσει τις δραστηριότητες που θα λάβουν χώρα στο φεστιβάλ κόμικς «Comicsville», για τρίτη χρονιά με την υποστήριξη του Δήμου Κιλκίς. Τα εγκαίνια του 3ου Πολυθεματικού Φεστιβάλ «Comicsville» θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή 10 Νοεμβρίου στις 20.00 στην Καπναποθήκη της Αυστροελληνικής. Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων οι επισκέπτες θα μπορέσουν να απολαύσουν την παράσταση αφήγησης «Λιόστρες» με την Ανθή Θάνου στην αφήγηση και την Κατερίνα Δούκα στο τραγούδι και τη μουσική. Πρόκειται για μια εισαγωγή στο φετινό θέμα της εκδήλωσης που είναι οι αφηγήσεις, τα παραμύθια και οι θρύλοι, σε συνάφεια πάντα με το μέσο των κόμικς και τη διαδικασία παραγωγής τους.

 

 

 Απόσπασμα από το έργο των Μάρκο Στογιάνοβιτς

(σενάριο) και Κοράλ Ιλχάν (σχέδιο)

 

 

Η επιλεγείσα θεματική αντικατοπτρίζεται στο σύνολο των εκθέσεων και των δραστηριοτήτων, αλλά και των καλεσμένων που θα φιλοξενηθούν το επόμενο τριήμερο στο «Comicsville». Εκτός από την κεντρική έκθεση κόμικς σύγχρονων Ελλήνων και ξένων δημιουργών, θα φιλοξενηθούν οι εκθέσεις «…κι εμείς καλύτερα» με περισσότερα από 50 έργα κόμικς σε συνάφεια με θρύλους και παραμύθια, η έκθεση «Σταχτοπούτες του Κόσμου» όπου επτά σχεδιαστές κόμικς από τη Θεσσαλονίκη αποδίδουν κάποια υπαρκτή παραλλαγή του μύθου της Σταχτοπούτας, σε συνεργασία με τη «The Basket Gallery», καθώς και η έκθεση με έργα του Ιταλού εικονογράφου Tony Wolf και φυσικά η έκθεση κόμικς μαθητών του εργαστηρίου κόμικς τού «πόλις» και νέων δημιουργών του Κιλκίς. Οι συζητήσεις που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του φεστιβάλ το απόγευμα του Σαββάτου παραμένουν στην ίδια θεματική. Η πρώτη με τίτλο «Κόμικς, θρύλοι και παραμύθια» με τους δημιουργούς κόμικς Πάνο Ζάχαρη, Θανάση Πετρόπουλο και Νίκο Σταυριανό με σημείο αναφοράς τα έργα τους «Scary Tales», «Μυστήρια Πράγματα» και «Στη σκιά του Ολύμπου» αντίστοιχα, ενώ η δεύτερη με τίτλο «Βαμπίρ και βρικόλακες: θρύλοι των Βαλκανίων και των κόμικς» θα επικεντρωθεί στο έργο του συγγραφέα κόμικς Marko Stojanovic (Vekovnici).

 

 

 

 

Ακόμη, όπως συνηθίζεται σε φεστιβάλ του είδους, κατά τη διάρκεια του «Comicsville» θα παρατεθεί το εργαστήριο κόμικς για εφήβους και ενήλικες «Χάρτες του φανταστικού: η πόλη του Κιλκίς» από τις Σταυρούλα Ανθηροπούλου και Σοφία Σπυρλιάδου. Τα παιδικά εργαστήρια θα ανοίξουν τις πόρτες τους ακόμη νωρίτερα για να εξυπηρετήσουν τμήματα Δημοτικών σχολείων από Δ’ τάξη και πάνω, με το εργαστήριο «Παραμύθια και αφηγήσεις με χάρτινους ήρωες» της Μαρίας Τζαμπούρα να ξεκινάει από την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου. Επιπλέον όσων αναφέρθηκαν, καλεσμένοι είναι οι δημιουργοί κόμικς Tiberiu Beka (Le Culte des Ténèbres), Νίκος Δαλαμπύρας, Δημήτρης Καμένος, καθώς και οι εκδοτικοί οίκοι Jemma Press και Ένατη Διάσταση. Για περισσότερα επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.ipolis.gr.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Ο γελοιογράφος που φίλησε τον Μουσολίνι [Κουλιφέτης Περικλής, efsyn.gr, 27/10/2023]]

80 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τον θάνατο του μποέμ μουσικού και σκιτσογράφου Κώστα Μπέζου, του ανθρώπου που τυποποίησε τη φιγούρα του Μουσολίνι στις γελοιογραφίες του ’40.

 

 

 

 

O Γενάρης του ’43 ήταν από τους δυσκολότερους της σύγχρονης Αθήνας. Ανάμεσα στους δεκάδες της νεκρούς εκείνο τον μήνα βρισκόταν κι ένας που υπέκυψε στη φυματίωση, εκείνος που ο συνεργάτης του Κώστας Βάρναλης αποκάλεσε «τελευταίο της γενεάς των βοημών»: ο μόλις 38 χρόνων τραγουδοποιός, ηθοποιός, αρθρογράφος και σκιτσογράφος Κώστας Μπέζος.

 

 

 Κώστας Μπέζος (1905-1943)

 

 

Ο Μπέζος ήταν μια πολυτάλαντη προσωπικότητα που ασχολήθηκε με πολλές τέχνες, έζησε μια ξέφρενη ζωή και σημείωσε λαμπρή πορεία στη γελοιογραφία, τυποποιώντας τη γελοιογραφική φιγούρα του Μουσολίνι. Σε αυτό το αφιέρωμα το Καρέ Καρέ ιχνηλατεί το σκιτσογραφικό του έργο.

 

 

Ένας μποέμ σίφουνας

 

H ζωή και το έργο του Κώστα (ή Κωστή) Μπέζου είναι γεμάτα γοητεία κι ερωτηματικά, γιατί ενώ πέρασε σαν σίφουνας και σάρωσε την καλλιτεχνική ζωή της Ελλάδας της δεκαετίας του ’30, μετά τον θάνατό του ξεχάστηκε παντελώς. Πτυχές του έργου του ανακαλύπτονται ακόμα και σήμερα. Γεννήθηκε το 1905 στο Μπολάτι Κορινθίας και σπούδασε στην ΑΣΚΤ, την οποία δεν ολοκλήρωσε ποτέ για χάρη της μουσικής. Το 1930 ηχογραφεί με το ψευδώνυμο Α. Κωστής τα περίφημα 12 ρεμπέτικά του, όπως το «Ήσουνα ξυπόλητη» – τη διάσημη «Παξιμαδοκλέφτρα». Ύστερα, παρατά εντελώς το ρεμπέτικο και συστήνει το συγκρότημα «Άσπρα Πουλιά» που ερμηνεύει ελαφρά τραγούδια και χαβάγιες. Περιοδεύει σε όλη την Ελλάδα και την ανατολική Μεσόγειο και συνεργάζεται με καλλιτέχνες του θεάματος όπως οι Αττίκ, Νίκος Χατζηαποστόλου κ.ά. Παράλληλα εργάζεται στις εφημερίδες «Ακρόπολη» και «Πρωία» ως αρθρογράφος/ευθυμογράφος και σκιτσογράφος. Τέλος, μέσα στην Κατοχή, εμφανίζεται ως ηθοποιός στις χαμένες πια ταινίες «Μάγια η Τσιγγάνα» και «Διπλή Θυσία». Αεικίνητος χαρακτήρας, γοητευτικός και κομψός, ζούσε στο τώρα και ποτέ στο αύριο. Η ζωή του ήταν γεμάτη δημιουργία, γλέντι, γυναίκες και ταξίδια.

 

 

 «Ο σκιτσογράφος μας κ. Μπέζος στρατευθείς αποχαιρετά

τους προσωπικούς του… φίλους» γράφει η λεζάντα της γελοιογραφίας.

 

 

Για τη συνεργασία του με την εφημερίδα «Πρωία», μας πληροφορεί ο Δημήτρης Σαπρανίδης στο βιβλίο του «Η Ιστορία της Ελληνικής Γελοιογραφίας». Ο εκδότης της «Πρωίας» Στέφανος Πεσμαζόγλου, ενδιαφέρθηκε προσωπικά για τον Μπέζο και τον προσέλαβε ως βασικό σκιτσογράφο με μισθό 5.000 δραχμών. Στις γελοιογραφίες του πρωταγωνιστούσαν καθημερινοί χαρακτήρες σε κωμικές καταστάσεις αποδομένοι με γραμμή απλή, μοντέρνα, μερικές φορές «βρόμικη», γεμάτη καμπύλες.

 

Ο Βάρναλης στο επικήδειο άρθρο του για τον Μπέζο διασώζει τη διαδικασία γέννησης των σκίτσων του: «Όταν ερχότανε τα βράδια στα γραφεία της “Πρωίας” για να φκιάσει το καθημερινό του σκίτσο, ήτανε άθυμος σα να τον είχανε καταδικάσει σε καταναγκαστικά έργα.

– Τι να φκιάσω; έλεγε, το κεφάλι μου είναι άδειο.

– Κάτσε και πάρε χαρτί και πένα. Κάτι θα βγει.

Και πραγματικά, σε λίγη ώρα το σκίτσο ήτανε έτοιμο, φρέσκο και σπαρταριστό κι απορούσες πούθε βγήκε όλο αυτό το κέφι».

 

Ο ίδιος δεν ήταν και ο τυπικότερος συνεργάτης. Η τραγουδίστρια Δανάη Στρατηγοπούλου ανέφερε πως κάποτε στην εφημερίδα τον αναζητούσαν επί εβδομάδες για τη γελοιογραφία του ενώ αυτός βρισκόταν – χωρίς να ενημερώσει – σε περιοδεία στη Βηρυτό! Σημειώνει και ο Βάρναλης πως «αυτήν τη δουλειά (σ.σ. τη σκιτσογραφία) τη θεωρούσε ρουτινιέρικη. Κι αν μπορούσε, θα πλήρωνε όσα είχε για να την αποφύγει!» Σίγουρα το μπρίο των σκίτσων του περνάει αντίθετο μήνυμα.

 

 

Γελοιογραφώντας το ’40

 

Ο Σαπρανίδης σημειώνει πως ο Μπέζος δημιουργούσε γελοιογραφίες του Μουσολίνι πριν από το 1940, τις οποίες η μεταξική λογοκρισία που απαγόρευε «καθ’ οιονδήποτε τρόπον προσβολή αρχηγών μεγάλων δυνάμεων» έκοβε συνεχώς. Αναφέρει πως μέχρι την ιταλική εισβολή είχαν κοπεί 40 γελοιογραφίες του! Όταν πια ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ήταν γεγονός και στους γελοιογράφους επιτράπηκε από τη λογοκρισία να διακωμωδήσουν τον εχθρό, ο Μπέζος έγινε πρωτοστάτης του «γελοιογραφικού έπους του ’40».

 

 

 Αυτοπορτρέτο του Κώστα Μπέζου με την κιθάρα του

 

 

Στον Κορίνθιο σκιτσογράφο χρεώνει ο Σαπρανίδης τη γελοιογραφική τυποποίηση του Μουσολίνι: κοντό σώμα, στρογγυλό πρόσωπο με προγούλι, προτεταμένα χείλη και μικρά ολοστρόγγυλα μάτια. Η λιτή του γραμμή αποδόμησε ευφυώς την άγρια όψη που ο φασίστας δικτάτορας διαφήμιζε για τον εαυτό του και τον μετέτρεψε σε γελοίο ανθρωπάκο. Αυτή τη μορφή μιμήθηκαν οι περισσότεροι γελοιογράφοι συντελώντας στο εύθυμο κλίμα των ελληνικών μετόπισθεν. Στα χέρια του Μπέζου ο Μουσολίνι πέρασε τα πάνδεινα: έγινε Τσάρλι Τσάπλιν, τσοπάνης, ημίγυμνος «ναυαγός της Μεσογείου» και φυσικά έφαγε πολλές κλοτσιές, τσαρούχια, ακόμα και ολόκληρη την ιταλική χερσόνησο! Γελοιογραφικό του αποκορύφωμα είναι, αναμφίβολα, το σκίτσο στο οποίο απεικονίζει τον ίδιο του τον εαυτό, ντυμένο φαντάρο, να φιλά τον Ντούτσε στο μάγουλο. Η λεζάντα γράφει: «Ο σκιτσογράφος μας κ. Μπέζος στρατευθείς αποχαιρετά τους προσωπικούς του… φίλους». Τι χειρότερο να πάθει ο «νέος Καίσαρας» από το να φιληθεί από τον ίδιο του τον γελοιογράφο;

 

 

 Ο Μουσολίνι υπό τους στίχους του «Τραγουδιού του φθινοπώρου» του Βερλέν.

Όλως τυχαίως, τρία χρόνια μετά, το ποίημα αποτέλεσε το κωδικοποιημένο

μήνυμα για την ημερομηνία της απόβασης στη Νορμανδία.

 

 

Απρίλη του ’41 ο Μπέζος με τον Μιχάλη Παπαγεωργίου σχεδίασαν μια σειρά γελοιογραφικών καρτ ποστάλ με τους Μουσολίνι και Χίτλερ οι οποίες με την κάθοδο των Γερμανών καταστράφηκαν από τον εκδότη τους λίγο πριν κυκλοφορήσουν. Στην Κατοχή, ο Μπέζος συνέχισε να σκιτσάρει και να αρθρογραφεί – φυσικά χωρίς πολιτική χροιά.

 

 

Άδοξο τέλος

 

«Αυτή η μποέμικη αταξία της ζωής του τον έφαγε. Διαρκώς αδυνάτιζε. Έβηχε» γράφει ο Βάρναλης. Το 1938 διαγνώστηκε με φυματίωση. Δεν σταματά εξαιτίας της την ξέφρενη ζωή του ώσπου το 1942 χειροτερεύει κρίσιμα. Φτάνει 14 Ιανουαρίου του 1943. Μέσα στο σκοτάδι της Κατοχής, ο φωτεινός Μπέζος ξεψυχά σε ένα υγρό δωμάτιο νοσοκομείου. Μεγάλη η θλίψη στον καλλιτεχνικό κόσμο της Αθήνας, με επικήδειους στις εφημερίδες από τον Βάρναλη, τον θεατρικό συγγραφέα Σπύρο Μελά και τον γελοιογράφο και φίλο του Φωκίωνα Δημητριάδη, ενώ η Ένωση Σκιτσογράφων διοργάνωσε «έκθεση καλλιτεχνικών ενθυμημάτων» του. Περιττό να αναφερθεί πως δεν εκτέθηκαν οι πολεμικές του γελοιογραφίες.

 

 

 Ο Μουσολίνι τσοπάνης του στόλου του αναρωτιέται «Με τον ήλιο

τα βγάζω, με τον ήλιο τα μπάζω, τι τα πιάνει τα έρμα και βουλιάζουνε;»

 

 

Πριν από 80 χρόνια η Ελλάδα στερήθηκε έναν ταλαντούχο καλλιτέχνη που είχε μύρια τόσα ακόμα να προσφέρει. Ενόν καλλιτέχνη που, τουλάχιστον, πρόλαβε να αποδείξει πως οι Έλληνες γελοιογράφοι είχαν το θράσος ακόμα και να φιλούν υποτιμητικά τον ιδρυτή του φασισμού στο μάγουλο.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Mια εικόνα, 262 λέξεις [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 27/10/2023]]

Σαν αύριο, 28 Οκτωβρίου του 1940, η Ελλάδα μπήκε και επίσημα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έναν πόλεμο που ήταν καταστροφικός και κόστισε εκατομμύρια ζωές σε ολόκληρο τον κόσμο. Νωρίτερα βέβαια είχαν μπει άμεσα ή έμμεσα στον πόλεμο και μια σειρά από άλλες χώρες της Ευρώπης. Ήδη από το 1939 η Γερμανία είχε εισβάλει στην Πολωνία και είχε δείξει ξεκάθαρα ποιες ήταν οι προθέσεις της, οι οποίες λίγο αργότερα έγιναν πράξη. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης θα έπεφταν η μία μετά την άλλη, άλλες με μεγαλύτερη αντίσταση, άλλες με μικρότερη και άλλες με μηδενική. Αυτή την αμφιθυμία με την οποία αντιμετωπίστηκε η χιτλερική επέλαση από τις ηγεσίες αλλά και από μεγάλο μέρος του πληθυσμού ορισμένων ανατολικών κρατών, σατιρίζει με πικρό χιούμορ η γελοιογραφία του Bernard Partridge με έναν σχεδόν προφητικό τρόπο από το 1938.

 

 

 

 

Έναν χρόνο νωρίτερα είχε μαγέψει τους κινηματογραφόφιλους η Χιονάτη του Walt Disney, ένα σπάνιο τεχνικό και αισθητικό επίτευγμα του animation για την εποχή του. Λέγεται μάλιστα ότι η Χιονάτη μαζί με τον Κινγκ Κονγκ ήταν οι αγαπημένες ταινίες του Χίτλερ. Ε, δεν θέλει και πολύ. Ο Partridge αποδίδει τη Χιονάτη ως Χίτλερ να επιδεικνύει το καθρεφτάκι της σαν χάντρα σε ιθαγενείς. Μόνο που το καθρεφτάκι έχει πάνω του τη σβάστικα και οι ιθαγενείς είναι οι Επτά Νάνοι. Σε πρώτο πλάνο φαίνεται η Πολωνία (Γκρινιάρης) ενώ η Χιονάτη-Χίτλερ κρατά από το χεράκι την Τσεχία (Χαζούλης). Ανάμεσά τους κοιτούν με περιέργεια και απορία η Ουγγαρία, η Γιουγκοσλαβία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Λιθουανία. Πολύ σύντομα θα καταλάβαιναν με τον πιο σκληρό τρόπο ποιες ήταν οι πραγματικές επιδιώξεις των ναζιστών.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[Διπλή παρουσίαση στο Match Point [Κουλιφέτης Περικλής, efsyn.gr, 27/10/2023]]

Την Πέμπτη 2/11, η καφετέρια Match Point στην Αθήνα θα φιλοξενήσει την κοινή παρουσίαση Mix & Match των κόμικς «Ιστορίες #μέσα από τη βαλίτσα» και «Μεφίστο – Το Πλήρες Έπος» των Μαρία Τζαμπούρα και Δημήτρη Καμένου αντίστοιχα. Το «Μεφίστο» του συνεργάτη μας Δημήτρη Καμένου είναι γνωστό στους αναγνώστες μας καθώς δημοσιευόταν στο Καρέ Καρέ επί 7 χρόνια, ενώ οι «Ιστορίες #μέσα από τη βαλίτσα» παρουσιάστηκαν πρόσφατα στο ένθετό μας. Θα προλογίσει ο αρθρογράφος του Καρέ Καρέ και δημιουργός κόμικς John Antono. To Καρέ Καρέ εύχεται καλή επιτυχία!

 

 

 

 

♦ Mix & Match
Match Point, Αινιάνος 1, Αθήνα. Πέμπτη 2/11, ώρα 18.30

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

[ΚΟΜΙΣΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ [ ερωτήσεις γνωσεων πανω στα κομικς ]]

Εντάξει, αστειευόμουνα (αν δεν είχε γίνει προφανές). Η σειρά σου να βάλεις...  

 

[ΚΟΜΙΣΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ [ ερωτήσεις γνωσεων πανω στα κομικς ]]

Το έχεις όντως το κόμικ ή το βρήκες μέσω google images; 

[ΚΟΜΙΣΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ [ ερωτήσεις γνωσεων πανω στα κομικς ]]

 

 

Μετά τις παλιατζούρες, κάτι πιο σύγχρονο...

 

[ΚΟΜΙΣΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ [ ερωτήσεις γνωσεων πανω στα κομικς ]]

Τα 'χω πακεταρισμένα, δεν γίνεται να τα ψάχνω ένα-ένα...

[ΚΟΜΙΣΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ [ ερωτήσεις γνωσεων πανω στα κομικς ]]

Μήπως είναι εκδόσεις Πηδάλιο; Το Ετήσιο Κόμικς 1972;

 

 

Άκυρο. Είναι από Αγόρι, καρεδάκι της σειράς Ιππότης της Ασφάλτου (ΚΙΤ)...