300: Τελικά αυτό το κόμικ αξίζει; [Zampano, fridge.gr, 11/2013]

[DJO]

Το επίτομο επανεκδόθηκε πλέον από την anubis:

 

http://www.anubis.gr/books.asp?BID=1415

 

Αν το έχει κανείς, ας κάνει την παρουσίαση

 

Αντιγράφω και το αφιέρωμα από το No Superheroes Allowed, την στήλη του Zampano στο fridge.gr:

 

300: Τελικά αυτό το κόμικ αξίζει;

 

 

θα έπρεπε να κάνω κι εγώ μια εισαγωγή δυο στρέμματα και να μιλήσω για το αυριανό party του Fridge, να γλείψω λίγο τους συναδέλφους μου (και ειδικά την Kristin στη γάμπα), να μωρολογήσω για ακόμα μία παράγραφο και να αναφέρω ένα άσχετο όνειρο που είδα ή ένα ακόμα πιο άσχετο βιβλίο που διάβασα (ίσως να βάλω κι ένα τσιτάτο από εκεί μέσα κάθε δέκα λέξεις) και voila, να παρουσιάσω ένα κείμενο 2000 λέξεων που πριν ακόμα ξεκινήσεις έχεις χασμουρηθεί περισσότερες φορές κι από θαλάσσιο ελέφαντα όταν τον τραβάει κάμερα του National Geographic. Τα άρθρα “Made by Πρόβατο (όχι αρνί)” δεν είναι το φόρτε μου, οπότε θα με συγχωρέσετε αν μπω κατευθείαν στο ζουμί. Άλλωστε σήμερα γράφω για ένα κόμικ που διαθέτει όχι μόνο ζουμί αλλά και μια πληθώρα άλλων υγρών όπως αίμα, ιδρώτα και ναι -δεν θα ντραπώ να το πω- σπέρμα. Όλα σε τεράστιες, μυθολογικές ποσότητες. Όπως ακριβώς ταιριάζει όταν περιγράφεις την πιο δημοφιλή μάχη της αρχαιότητας.

 

Ο Ζουρδός πιθανότατα ανακάλυψε στις σελίδες των “300“ τον Διάβολο και άλλους δαίμονες που σουλατσάρουν και κουβαλάνε στους ώμους τους (και τα σπαθιά τους) την κουλτούρα του φασισμού. Άλλοι είδαν την Αρχαία Ελλάδα όπως την φαντάζονται όταν αυνανίζονται μπροστά από τα βιβλία Ιστορίας που γράφουν οι αδερφοί Γεωργιάδη και τον αγκυλωτό σταυρό. Υπάρχουν οι οπαδοί των κόμικ που πίνουν νερό στο όνομα του (για λόγους που θα εξηγήσουμε παρακάτω) κι υπάρχει και ο ίδιος ο Miller (ο δημιουργός βρε κουτά) που την πετριά του την έχει φάει με τις Μεγάλες Ιδέες και την δεξιά που οπλοφορεί στις Η.Π.Α. και βρίσκει τέλεια τα ιδανικά που περιγράφονται στα τραγούδια των Manowar (κράτα το σπαθί ψηλά, μακέλεψε τους κακούς, πήδα την γκόμενα, πιες πολύ κρασί — επανέλαβε από την αρχή) και φτάνει να παρομοιάζει τους 300 του Λεωνίδα και την πτώση τους στις Θερμοπύλες με την επίθεση των Συμμάχων στο Ιράκ για να το ελευθερώσουν. “Fuck yeah” που θα έλεγαν και οι φίλοι μας, οι action heroes, του Hollywood.

 

 

^{Θρυλική σκηνή από τους 300}

Υποθέτω πως για να διαβάζετε το άρθρο, έχετε μια περιέργεια και για τη δική μου γνώμη πάνω στο θέμα. Να σας την πω λοιπόν για να μη σας κρατάω σε αγωνία και μετά άμα θέλετε την κάνετε και πηγαίνετε παρακάτω για να ρίξετε μία ματιά και στο σημερινό Χάσμα Κουλτούρων: το “300″ το διάβασα με ευχαρίστηση, δεν πήρα πρέφα τους κρυμμένους συμβολισμούς (που δεν είναι και τόσο κρυμμένοι εδώ που τα λέμε), οι περισσότεροι νεοτερισμοί του Miller μου άρεσαν (θεωρώ πως θα ήταν τελείως αχρείαστο να διαβάσω μία ιστορική αναπαράσταση του γεγονότος σε μορφή κόμικ — αχρείαστο και θανατερά βαρετό), κάποιοι με ξένισαν (εντάξει ρε μεγάλε, το Troll μπορούσες να το αποφύγεις, άσε κάτι για το “Lord of the Rings”), είδα ήρωες γαμάουα και δέρνουα (που μόνο και μόνο επειδή πεθαίνουν στο τέλος κατάφεραν να μην χαρακτηριστούν “Υπέρ-ήρωες” από την αυστηρή μου επιτροπή και τους επετράπη να εμφανιστούν σήμερα), οι καλοί είναι όλοι “σφίχτες με περηφάνια και κώδικα τιμής” και τέτοια κλισεδιάρικα, οι κακοί δύσμορφοι (με πιο τέρας απ’ όλους τον Προδότη) ή αδερφάρες του κερατά (βλέπε Ξέρξης). Γενικά το μοτίβο στήνεται πάνω σε όλες τις κλασικές φόρμες που διέπουν τα κόμικ με μανιχαϊστική αντίληψη, με τη μόνη διαφορά πως εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα αληθινό γεγονός που ο δημιουργός του κόμικ αποφασίζει να το “πειράξει” λίγο για να γίνει πιο εντυπωσιακό.

 

 

^{Εικόνα από τους 300}

Πώς έφτασαν λοιπόν οι “300″ να θεωρούνται ως ένα από καλύτερα κόμικ του καινούργιου αιώνα (έστω κι αν γράφτηκε το 1998); Μην ξεχνάμε πως το hype υπήρχε πολύ πριν μεταφερθεί στον κινηματογράφο, προφανώς όχι στους ανεξέλεγκτους αριθμούς που επέβαλε η ταινία, αρκούσε όμως για να χρήσει τον Frank Miller ίσο μεταξύ τιτάνων της Ένατης Τέχνης όπως τον Gaiman, τον Moore και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις.

 

 

^{Frank Miller}

Καταρχήν, πέρα από την υπόθεση, έχουμε να κάνουμε με ένα κόμικ που πρωτοπορεί στους περισσότερους τεχνικούς τομείς. Ο Miller παρουσιάζει ένα σχέδιο που το έχει εξελίξει μίλια παραπάνω από εκείνο με το οποίο πειραματιζόταν στο “Sin City”. Βυθίζει τους χαρακτήρες του στην υπερβολή και η εικόνα του δανείζεται κάτι από τον επικό λόγο του Αισχύλου. Κορμιά σμιλεμένα στον θεϊκό τόρνο (οκ, αυτό ακούστηκε κάπως gay), μάχες βγαλμένες από τη φαντασία του Άρη και των υπολοίπων Ολύμπιων θεών, θάνατοι που τονίζονται σα να βλέπουμε τη δολοφονία του τελευταίου καλού ανθρώπου. Τη μέγιστη διαφορά κάνουν οι χρωματισμοί της συχνής συνεργάτιδας του Miller (και γυναίκας του τότε — χώρισαν το 2005), Lynn Varley. Η Lynn παίζει με το σκοτάδι και χαρακώνει τα καρέ με το κόκκινο. Επαναλαμβάνω πως, από τεχνικής άποψης, οι “300″ είναι άρτιοι.

 

Τα περί “παραποίησης της Ιστορίας” τα ακούω βερεσέ. Προφανώς και ο Miller πατάει χαλαρά πάνω στα γεγονότα. Περισσότερο μοιάζει να επηρεάστηκε από την ταινία “The 300 Spartans”, που ο ίδιος παραδέχθηκε πως την έβλεπε συχνά μικρός, παρά από τις ιστορικές πηγές. Οι Θερμοπύλες είναι η αφορμή και η τέλεια δικαιολογία για να γράψει μια θυσία απροσδιόριστων διαστάσεων. Τα τσιτάτα δίνουν και παίρνουν στους διαλόγους και ναι, ακόμα και στρατόκαυλος να μην είναι είσαι, μια συγκίνηση θα σε πιάσει.

 

 

^{Εικόνα από τους 300}

Οι ”300″ είναι ένα κόμικ. Αν το δεις απλά σαν ένα τέτοιο “τα σπάει” και θα το λατρέψεις και θα φιλήσεις τα χεράκια του Miller. Αν το βάλεις κάτω και αρχίσεις να φιλοσοφείς, τότε σημαίνει πως δεν καταδέχεσαι να δεχθείς τον πρώτο ρόλο του κόμικ: τη ψυχαγωγία.

 

Προφανώς και μπορείς να το χρησιμοποιήσεις σαν βάση για μια πολύ σοβαρή συζήτηση, μπορείς να αποδοκιμάσεις τον Miller και τις θέσεις του (και καλά θα κάνεις), όμως οι “300″ καλό θα ήταν να μείνουν έξω από τη συζήτηση.

 

Οι φανατικοί αριστεροί κατηγορούσαν τον Μίκι Μάους ως φορέα καπιταλιστικών και αντικομουνιστικών ιδεών. Οι “300″ κατηγορούνται για καπήλευση μιας θυσίας ώστε να προωθήσουν φιλοπολεμικές ιδέες. Κι εγώ ρωτάω: μπορώ να τα δω όλα αυτά χωρίς να κάνω τέτοιες σκέψεις;

 

 

 

 

Προσωπική κριτική: Αυτό το κόμικ είναι από τους βασικότερους λόγους που δε μου αρέσει το σχέδιο του Miller. Ούτε αυτό, ούτε το sin city, ούτε το Dark Knight μου αρέσουν, γιατί μου θυμίζουν τα απαίσια, σπαστικά, γεμάτα τετραγωνάκια σχέδια του Romita Jr όπου όλοι έχουν τετράγωνη φάτσα. Αντιθέτως, σεναριακά μου αρέσει σε κάποια ο Miller, όπως στο Daredevil: Born Again και στο Batman: Year One αλλά όχι στο εκτρωματικό Holy Terror. Οπότε ναι, βάζω την ταινία των 300 πολύ παραπάνω από αυτό το κόμικ και τη θεωρώ μία από τις πολύ βαρβάτες μεταφορές κόμικ στη μεγάλη οθόνη.

 

Πρόεδρος αντι-Romita Jr. club