Ο Κόρτο Μαλτέζε πάει Χάρβαρντ [ Κανέλλης Ηλίας, Νέα (Τα), 1/11/2008 ]

[kostis7]

Άρθρο στην εφημερίδα ''ΤΑ ΝΕΑ''

Απόστολος Δοξιάδης. Στα ίχνη της ουτοπίας του Μπέρναρντ Ράσελ

Ο Κόρτο Μαλτέζε πάει Χάρβαρντ


Hλίας Κανέλλης, Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2008


Ο Μπέρτραντ Ράσελ σκιαγραφείται με αδρές γραμμές, με τη σαφήνεια και τη δύναμη της τεχνοτροπίας της βελγικής σχολής

ΠΟΣΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ Η ΖΩΗ ΕΝΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ ΠΟΥ ΞΟΔΕΨΕ ΔΕΚΑΔΕΣ ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙ
(ΑΝΕΠΙΤΥΧΩΣ) ΟΤΙ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΣΤΗΡΩΣ ΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ; ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ ΜΠΕΡΤΡΑΝΤ ΡΑΣΕΛ ΜΕ ΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΙ ΜΕ ΕΚΕΙΝΗ ΤΟΥ ΚΟΡΤΟ ΜΑΛΤΕΖΕ, ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΟΥΓΚΟ ΠΡΑΤ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΠΕΡΙΠΛΑΝΙΕΤΑΙ ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ (ΕΠΙΣΗΣ ΑΝΕΠΙΤΥΧΩΣ) ΤΗΝ ΟΥΤΟΠΙΑ ΠΟΥ ΘΑ ΔΩΣΕΙ ΝΟΗΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ;
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ GRΑΡΗΙC ΝΟVΕL ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΔΟΞΙΑΔΗ


Τι ξέρετε για τον Μπέρτραντ Ράσελ; Σίγουρα ότι ήταν διακεκριμένος άθεος. Επίσης σίγουρα ότι αν και διακεκριμένος ειρηνιστής, που μάλιστα καταδικάστηκε σε φυλάκιση ως υποκινητής σε άρνηση στράτευσης κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εργάστηκε για να μπει στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Αμερική εναντίον του ναζιστικού Άξονα. Όσες και όσοι, εξάλλου, έχουν στοιχειώδη σχέση με τα πράγματα της φιλοσοφίας, σίγουρα γνωρίζουν πώς η σχέση του με τα Μαθηματικά τον οδήγησε στη μελέτη της Λογικής. Ξέρουν ασφαλώς πόσο προσπάθησε να εκλαϊκεύσει την επιστήμη και τη φιλοσοφία. Ίσως επίσης γνωρίζουν ότι μαθητής του, για λίγο καιρό, υπήρξε ο Βιτγκενστάιν... Και ασφαλώς οι πιο πολιτικοποιημένοι θα γνωρίζουν πόσο πολύ αγωνίστηκε εναντίον των πυρηνικών εξοπλισμών και της «ισορροπίας του τρόμου» κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Η ζωή του Ράσελ ήταν μια περιπέτεια ιδεών. Αλλά όπως η αδυναμία της σκέψης του, να τιθασεύσει τα φαινόμενα και τους κανόνες σε μια, ενιαία και πλήρη ερμηνευτική μέθοδο, έτσι και η ζωή του τον οδήγησε σε πιο ευέλικτες και ταυτόχρονα περισσότερο περίπλοκες προσεγγίσεις. Αυτή την περιπέτεια έρχεται να περιγράψει ένα ελληνικό graphic novel, ένα κόμικς μυθιστόρημα, εξαιρετικά ασυνήθιστο εγχείρημα όχι μόνο για τα ελληνικά εκδοτικά ειωθότα. Το σενάριό του υπογράφεται από τον Απόστολο Δοξιάδη, το γνωστότερο μυθιστόρημα του οποίου Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ (Καστανιώτης) χρησιμοποιoύσε ως αφηγηματικό κίνητρο ένα, άλυτο για πολλά πολλά χρόνια, μαθηματικό πρόβλημα και ως φόντο μια κοινότητα πανεπιστημιακών.

Τα ερωτήματα που τέθηκαν εξαρχής ήταν πολλά και σύνθετα. Πώς μπορούσε να χωρέσει η περιπέτεια της λογικής σε μια αφήγηση;

Πώς τα αναπόδεικτα (αποδεκτά επειδή φάνταζαν αυταπόδεικτα) αξιώματα του Ευκλείδη, που κίνησαν το ενδιαφέρον προσωπικοτήτων των Μαθηματικών όπως ο Φρέγκε, ο Ράσελ, ο Ουάιτχεντ προκειμένου να τους ωθήσουν στην προσπάθεια θεμελίωσης των Μαθηματικών στη Λογική, μπορούσαν να γίνουν αφορμή μιας αφήγησης με ενδιαφέρον ακόμα και για όσους δεν σκαμπάζουν γρυ μαθηματικά; Και όλα αυτά σε ένα αφηγηματικό είδος, τα κόμικς, τις τεχνικές των οποίων ο Δοξιάδης (παρά την κινηματογραφική προϋπηρεσία του ως σκηνοθέτης κινηματογράφου) πρέπει να τις γνωρίσει;

Επικαιροποίηση

Αν η λογοτεχνία ασκείται κατά μόνας, τα κόμικς πολύ συχνά θέλουν ομάδα. Εκτός από τον Αλέκο Παπαδάτο που ανέλαβε να αφηγηθεί την ιστορία με εικόνες, την ομάδα συμπλήρωσαν η Αnnie di Donna που προσέθεσε το χρώμα στα σχέδια και ο Χρίστος Χ. Παπαδημητρίου, καθηγητής στο Μπέρκλεϊ με ειδίκευση στη Θεωρία των Υπολογιστών, χάρη στον οποίο η παλιά αναζήτηση βρήκε την επικαιροποίησή της στις τεχνολογικές αναζητήσεις του παρόντος. Για να συμβεί αυτό, όμως, ο Δοξιάδης συνέθεσε μια ιστορία που κινείται σε δύο επίπεδα. Το πρώτο, το βασικό, είναι ένα φλας μπακ στη ζωή, στους προβληματισμούς, στις σχέσεις και στις συναντήσεις του Ράσελ, η περιπέτεια του οποίου στην προσπάθειά του να τιθασεύσει τη Λογική αποκτά διαστάσεις ανάλογες της περιπέτειας ενός άλλου κόμικς ήρωα, του Κόρτο Μαλτέζε, που παλεύει με την ουτοπία. Το δεύτερο είναι η ιστορία της δημιουργίας του κόμικς- και σε αυτό ήρωες είναι οι συγγραφείς και το σχεδιαστικό επιτελείο-, που δίνει την αφορμή της σύνδεσης των παλιών προβλημάτων με τα σύγχρονα, αλλά και εξηγεί πώς και στα Μαθηματικά ένα μέρος της λύσης μπορεί να υπάρχει στην τέχνη. Εν προκειμένω σε ένα αριστούργημά της, στην Ορέστεια του Αισχύλου, χάρη στην οποία το βιβλίο καταλήγει στο ηθικό επιμύθιο: «Η αληθινή σοφία θέλει και μια γερή δόση από αυτά που συνήθως τα πετάμε ως μη σοφά»- είναι το τελικό συμπέρασμα της καλλιτεχνικής ομάδας του Logicomix. Μια ομάδα που αναμετρήθηκε με τον Αριστοτέλη, τον Ευκλείδη, τον Λάιμπνιτς, τον Ράσελ, τον Βιτγκενστάιν, τον Φρόυντ και την ψυχανάλυση, τον Τούρινγκ, τον «πατέρα» των υπολογιστών, και με τα δημιουργήματά του, αλλά και με τον φονικό Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με την άνοδο του ναζισμού, με τον αντισημιτισμό (τον πιο ακραίο παραλογισμό της Ιστορίας τον οποίο επιδοκίμασε ο Φρέγκε, μολονότι υπήρξε ο θεμελιωτής της σύγχρονης Λογικής) κατάφερε να τακτοποιήσει όλο αυτό το ετερόκλητο υλικό σε μια αφήγηση που κερδίζει τον αναγνώστη με την ευστροφία, την πνευματικότητα και τη γοητεία της.

-------------------------

Θεμελιωτής της «μαθηματικής λογοτεχνίας»

Ως κινηματογραφιστής ο Απόστολος Δοξιάδης σκηνοθετούσε τους ηθοποιούς. Στο πρώτο κόμικς το σενάριο του οποίου γράφει, εμφανίζεται σε ρόλο πρωταγωνιστή. Πίσω του ο καθηγητής Χρίστος Χ. Παπαδημητρίου
Αν και σπούδασε Μαθηματικά, ο συγγραφέας του Logicomix πέρασε από πολλές αντιφάσεις μέχρι να γίνει ο θεμελιωτής του είδους που αποκαλούμε πλέον «μαθηματική λογοτεχνία». Για πολλά χρόνια εργάστηκε ως σκηνοθέτης κινηματογράφου (με σημαντικότερη δουλειά του, το θρίλερ φαντασίας «Υπόγεια Διαδρομή», 1983). Ανακατεύ τηκε με τους κινηματογραφικούς θεσμούς, υπήρξε πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του 1980, παρά τη λογική συγκρότηση της σκέψης του, φλέρταρε με τη νεορθοδοξία- που εκείνα τα χρόνια ήταν εξαιρετικά δημοφιλής και σε τμήμα της Αριστεράς. Οι βασικές εμμονές του όμως παραμένουν τα Μαθηματικά και οι αφηγήσεις, ο συνδυασμός των οποίων τον ξαναέκανε καλλιτέχνη έπειτα από τουλάχιστον μια δεκαετία, κατά την οποία ήταν απορροφημένος στις άλλες επαγγελματικές του δραστηριότητες. Η έξοδός του στο κόμικς αποδεικνύει ότι και του αρέσει και ξέρει να ριψοκινδυνεύει. Η παγκόσμια κυκλοφορία της δουλειάς του από την εκδοτική εταιρεία του Χάρι Πότερ είναι μόνο η πρώτη ανταμοιβή του.
--------------------------------
ΒΕΛΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

Ο Αλέκος Παπαδάτος αυτοπροσωπογραφείται για τον ρόλο του στο Logicomix. Δίπλα η γυναίκα του που το χρωμάτισε
Ο Αλέκος Παπαδάτος, που υπογράφει τα σχέδια του Logicomix, προέρχεται από τα κινούμενα σχέδια.
Αν και είναι το πρώτο του κόμικς, αποδεικνύεται ένας από τους πιο επιδέξιους εικονογράφους, ο ρεαλισμός των σχεδίων του οποίου, οι στυλιστικές επιλογές και η κομψή πνευματικότητα που αποπνέουν παραπέμπουν στην τεχνοτροπία της βελγικής σχολής των κόμικς- της σχολής που, μεταξύ των άλλων, διαμόρφωσε ο δημιουργός του Τεντέν, ο Ερζέ. Η καθαρή γραμμή, το σκληρό ντεκουπάζ αλλά και η λιτότητα και η ακρίβεια στην εκμαίευση σασπένς από τον κόσμο της επιστήμης, των Μαθηματικών και της Φιλοσοφίας, κάνουν το συγκεκριμένο βιβλίο μοναδικό.


http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&...p;artId=1406977

Logicomix_tanea.pdf