Marjane Satrapi: Το κορίτσι του Persepolis μεγάλωσε και κάνει νέα επανάσταση [Καλογιάννης Μπάμπης, athensvoice.gr, 18/3/2024]

[Captain Cooper]

«Woman, Life, Freedom»: 17 Ιρανοί και διεθνείς κομίστες περιγράφουν τον αγώνα για ελευθερία στο Ιράν

 

_{© Eric Fougere/Corbis via Getty Images}

 

Marjane Satrapi: H ιρανή σκιτσογράφος, συγγραφέας και σκηνοθέτρια συντονίζει το comic project «Woman, Life, Freedom».

 

Η Μάρτζι είναι 10 ετών και μεγαλώνει στην Τεχεράνη κατά τη διάρκεια της Ισλαμικής Επανάστασης. Γύρω της ο κόσμος αλλάζει και αυτή προσπαθεί μέσα από τα παιδικά της μάτια να κατανοήσει αυτές τις αλλαγές. Οι κουβέντες της δασκάλας της, τα παιδικά βιβλία που πέφτουν στα χέρια της, τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ, όλα αποτελούν ερεθίσματα για τη μικρή Marji η οποία και συμμετέχει όλο και περισσότερο στις συζητήσεις που γίνονται γύρω της. Της αρέσουν οι πατάτες με κέτσαπ, ο ήρωας της είναι ο Μπρους Λι, ενώ έχει έμμονη ιδέα να γίνει η τελευταία προφήτισσα. Μοιράζεται την ιδέα της και τις αρχές που τη συνοδεύουν, με την αγαπημένη της γιαγιά:

• Όλοι πρέπει να φέρονται σωστά
• Όλοι πρέπει να λένε μια καλή κουβέντα
• Όλοι πρέπει να κάνουν καλές πράξεις
• Όλοι οι φτωχοί πρέπει να τρώνε ένα κοτόπουλο την ημέρα
• Οι ηλικιωμένοι θα σταματήσουν να υποφέρουν

 

Τα χρόνια περνούν και η Μάρτζι είναι πλέον έφηβη. Το σώμα της υφίσταται αλλαγές που τη ζορίζουν, αποκτά έτσι επαναστατικό και προκλητικό χαρακτήρα. Αναζητά την ανεξαρτησία της. Ωριμάζει, ταυτόχρονα όμως μαθαίνει να συνδυάζει το πάθος της για ελευθερία με τον σεβασμό στην πολιτιστικές παραδόσεις του τόπου της. Σταδιακά, η κοσμοθεωρία της Μάρτζι αλλάζει και γίνεται μέρος της επανάστασης. Ωστόσο, η σύλληψη του θείου της Ανούς για κατασκοπεία θα τη συγκλονίσει. Χάνει σταδιακά την πίστη της, αναρωτιέται πώς ταιριάζει το ελεύθερο πνεύμα της σε μια ολοένα πιο θεοκρατική και καταπιεστική χώρα. Ο πόλεμος με το Ιράκ έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων συμπατριωτών της, οι απαγορεύσεις και οι περιορισμοί είναι κάτι που δεν ανέχεται.

 

Η οικογένειά της καταλαβαίνει πως η σύγκρουση της Μάρτζι με τις αρχές είναι θέμα χρόνου. Πηγαίνει για σπουδές στη Βιέννη. Το Ιράν που γνώρισε σε μικρή ηλικία είναι πλέον ανυπόφορο.

 

Η Μάρτζι δεν είναι άλλη από τη Marjane Satrapi, συγγραφέα της αυτοβιογραφικής σειράς “Persepolis”. Η Satrapi ένιωθε από πολύ νωρίς το χρέος να γράψει τα απομνημονεύματά της, καθώς εδώ και πολλά χρόνια η συζήτηση για το Ιράν επικεντρώνεται κυρίως στις ενέργειες εξτρεμιστών, με τη φωνή των απλών πολιτών να παραμένει σιωπηλή.

Στην εισαγωγή του “Persepolis” γράφει μεταξύ άλλων: «Επίσης δεν θέλω η πατρίδα μου να ξεχάσει εκείνους τους Ιρανούς που έχασαν τη ζωή τους στις φυλακές υπερασπιζόμενοι την ελευθερία, που πέθαναν στον πόλεμο κατά του Ιράκ, που υπέφεραν από διάφορα καθεστώτα ή που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις οικογένειές τους και να τραπούν σε φυγή.»

 

Το κορίτσι εκείνο του Persepolis μεγάλωσε. 24 χρόνια μετά την κυκλοφορία του λογοτεχνικού αυτού αριστουργήματος, η Marjane Satrapi, στα 55 της πλέον, απολαμβάνει τη φήμη μίας εκ των πλέον ευπώλητων συγγραφέων του Ιράν, καθώς και της πρώτης γυναίκας υποψήφιας για Όσκαρ ταινίας κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους. Τα τελευταία χρόνια δε, έγινε περαιτέρω γνωστή ως η σκηνοθέτιδα του φιλμ “Radioactive”, το οποίο εξιστορεί τη ζωή και καριέρα της Μαρί Κιουρί. Μέσω του έργου της, η Satrapi προσπαθούσε πάντοτε να εξανθρωπίσει του συμπατριώτες της, αντιδρώντας στα στερεότυπα τα οποία παρουσιάζει κατά καιρούς ο δυτικός κόσμος για τη χώρα της. Ταυτόχρονα, απαντούσε πολύ συχνά και με τον τρόπο της στη συνεχή απαίτηση του κοινού για επιστροφή της Μάρτζι. Όπως έλεγε χαρακτηριστικά «το κοριτσάκι αυτό μεγάλωσε». Ωστόσο, ο θάνατος της Mahsa Amini, το 2022, ήταν ένα γεγονός αρκετό για να κάνει τη Satrapi να ασχοληθεί ξανά με το σχέδιο. Η Amini πέθανε σε ηλικία 22 ετών, τρεις ημέρες μετά τη σύλληψή της από την ιρανική αστυνομία ηθών, επειδή δεν φορούσε τη μαντίλα της με τον τρόπο που προβλέπει ο αυστηρός ενδυματολογικός κώδικας που επιβάλλεται στις γυναίκες στο Ιράν.

 

Marjane Satrapi, σελίδα από το βιβλίο «Woman, Life, Freedom»

Η Marjane Satrapi συντονίζει το project «Woman, Life, Freedom»

Το “Woman, Life, Freedom” είναι ένα project που συντονίζεται από τη Satrapi και αποτελεί ένα συλλογικό βιβλίο, 17 Ιρανών και διεθνών καλλιτεχνών κόμικ. Με τη βοήθεια ερευνητών και ακαδημαϊκών, οι κομίστες περιγράφουν πώς ο θάνατος της Amini οδήγησε στο μεγαλύτερο κύμα λαϊκών διαδηλώσεων στη χώρα, τα τελευταία χρόνια. Οι διαδηλώσεις αυτές ξεκίνησαν λόγω της επιμονής των ιρανικών αρχών για το ότι η Amini πέθανε από φυσικά αίτια. Το project δημιουργήθηκε ώστε να τιμήσει αυτούς τους διαδηλωτές, ανάμεσα στους οποίους υπήρχαν και αρκετοί που εκτελέστηκαν, ενώ δανείζεται τον τίτλο του από το βασικό σύνθημα εκείνων των ημερών, το οποίο και φώναζαν αυτές οι γυναίκες αφαιρώντας και καίγοντας τις μαντίλες τους.

© «Woman, Life, Freedom», Marjane Satrapi

 

Σκοπός της συλλογής αυτής είναι η αποτύπωση των γεγονότων ώστε να τα καταλάβει και ο κόσμος που δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την ιρανική ιστορία, καθώς επίσης και η περιγραφή του κοινωνικού και πολιτικού πλαισίου της χώρας, μέσα από τις ιστορίες διαδηλωτών, γυναικών, ανδρών, φοιτητών κ.α. Μέσα στις σελίδες της συλλογής περιγράφονται επίσης οι δολοφονίες και οι φυλακίσεις κατά την αιματηρή καταστολή, οι οποίες είχαν το αντίθετο από το επιθυμητό για τις αρχές αποτέλεσμα, καθώς εξάπλωσαν το κύμα της αγανάκτησης σε ολόκληρη τη χώρα.

 

 

 

Πηγή: https://www.athensvoice.gr/politismos/vivlio/841740/marjane-satrapi-to-komik-woman-life-freedom-gia-to-iran/

Επεξεργασία Μαρτίου 20 από Captain Cooper