Αναζήτηση στην Κοινότητα

26 ολόκληρα χρόνια, εκεί στη Λιβαδειά, ο Γιάννης Γερούλιας και οι συνεργάτες του στήνουν στο τέλος κάθε άνοιξης και την αρχή κάθε καλοκαιριού μια πανέμορφη έκθεση γελοιογραφίας με τη συμμετοχή επαγγελματιών και ερασιτεχνών καλλιτεχνών από ολόκληρη την Ελλάδα, ενίοτε κι από το εξωτερικό. Και συγκεντρώνουν πολλούς επισκέπτες που θαυμάζουν τα έργα και δίνουν κουράγιο στη διοργάνωση να συνεχίζει και να συνεχίζει και να συνεχίζει, παρά τις αντιξοότητες. Παλαιότερα η έκθεση διεξαγόταν στο σχολείο του Λαφυστίου, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Λιβαδειά, αλλά εδώ και χρόνια έχει μεταφερθεί στο κέντρο της πόλης. Φέτος τα εγκαίνια έχουν προγραμματιστεί για αύριο, Κυριακή 1 Ιουνίου 2025 στις 8 το βράδυ, στο ισόγειο του Νερόμυλου στις υπέροχες Πηγές της Κρύας, και η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 8 Ιουνίου (καθημερινά 7.00-10.00 μ.μ., είσοδος ελεύθερη). Τιμώμενος δημιουργός για το 2025 στην 26η Έκθεση Γελοιογραφίας του Δήμου Λεβαδέων με τίτλο «Η ζωή στην πόλη με χιούμορ» είναι ο δικός μας John Antono, κατά κόσμον Γιάννης Αντωνόπουλος, που έχει σχεδιάσει και την αφίσα της διοργάνωσης, ενώ συμμετέχουν 40 ακόμα δημιουργοί (Νίκος Τριανταφύλλου, Κώστας Βουτσάς, Φώτης Φωτίου, Νίκος Φουστέρης, Απόστολος Πλαχούρης, Πάνος Ιατρίδης, Γρηγόρης Γεωργίου, Ζήσης Παπαγεωργίου κ.ά.) καθώς και πολλά νέα παιδιά από τα σχολεία της περιοχής σε μια προσπάθεια, όπως γράφει ο Γιάννης Γερούλιας, «να τους μυήσουμε στη γελοιογραφία και να καθιερώσουμε ένα κομμάτι της έκθεσης με σχέδια μαθητών, ευελπιστώντας σε λίγα χρόνια να έχουμε νέους γελοιογράφους στην πόλη μας». Πάντα υπάρχουν λόγοι για μια, έστω και σύντομη, εκδρομή στη Λιβαδειά, αλλά η ετήσια έκθεση γελοιογραφίας αποτελεί τον καλύτερο από αυτούς! Και το σχετικό link...

Πώς να μιλήσεις στα παιδιά για το Πολυτεχνείο και τη μαζική εξέγερση των νέων ανθρώπων του ’73; «Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια», γραμμένο από τον Γιώργο Κτενά και εικονογραφημένο από τον John Antono δίνει τις απαντήσεις για μια πραγματικότητα που έγινε μύθος. «Τι σημαίνει εξέγερση; Τι είναι το Πολυτεχνείο; Πώς μπορεί κάποιος να σκοτώσει ένα πεντάχρονο;» ρωτά τον παππού του ο μικρός πρωταγωνιστής του «Ένα Παραμύθι που δεν λέει Παραμύθια» (εκδόσεις Red N’ Noir, 48 σελίδες) βλέποντας το μνημείο για τον πεντάχρονο Δημήτρη Θεοδώρα, τον μικρότερο νεκρό του Πολυτεχνείου που πέθανε από πυρά στρατιωτικής περιπόλου στου Ζωγράφου, το μεσημέρι της 17ης Νοεμβρίου του 1973. «Ο Παππούς πήρε από το χέρι το μικράκι. “Πάμε μια βόλτα, έναν περίπατο, δεν μπορώ να καθίσω άλλο εδώ πέρα”. Τα μάτια του παππού γυάλιζαν. Έτοιμα να εκραγούν από τα δάκρυα. Μέχρι και το παιδί το κατάλαβε» γράφει ο Γιώργος Κτενάς στο ωραίο παραμύθι του για τις δραματικές μέρες του Νοέμβρη. Ένα παραμύθι υπό την έννοια των φανταστικών χαρακτήρων, όχι όμως και φανταστικών γεγονότων. Όλα όσα αφηγείται ο παππούς στον εγγονό είναι πέρα για πέρα αληθινά. Τα θύματα του Νοέμβρη του ’73 ήταν αληθινοί άνθρωποι που εξεγέρθηκαν ενάντια στη δικτατορία διεκδικώντας «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία» όσο κι αν οι δράστες προσπάθησαν να υποβαθμίσουν το έγκλημα, να σβήσουν τα ίχνη, να αποσιωπήσουν την πραγματικότητα, να συσκοτίσουν τις έρευνες, να θάψουν την αλήθεια. «Πέσαμε για ύπνο την 20ή Απριλίου το βράδυ του 1967 και το πρωί της 21ης ξυπνήσαμε με χούντα. Υπήρχε παράξενος θόρυβος έξω από τα παραθύρια μας, ήταν ο ήχος από τα τανκς που είχαν βγει στους δρόμους. Δύο συνταγματάρχες, ο Γιώργος Παπαδόπουλος και ο Νικόλας Μακαρέζος, κι ένας ταξίαρχος, ο Στυλιανός Παττακός, στρατιωτικοί όλοι τους δηλαδή, ήταν επικεφαλής της χούντας» συνεχίζει ο παππούς. Ο μικρός όμως αρχίζει να μπερδεύεται. Πολλές άγνωστες λέξεις, δύσκολες έννοιες, ακατανόητα λόγια. Ο παππούς δεν το βάζει κάτω. Συνεχίζει γιατί όσο δύσκολο και κουραστικό κι αν είναι να περιγράψεις σε έναν πεντάχρονο τι ήταν η δικτατορία και τι έκανε στην Ελλάδα, άλλο τόσο απαραίτητο είναι να μάθουν από μικρά τα παιδιά τι σημαίνει δημοκρατία και ποια ήταν η ιστορία του τόπου τους. Η δικτατορία «βασάνιζε τους αναρχικούς, τους κομμουνιστές, όποιον ήταν εχθρός της τον έβαζε στη φυλακή, τον έστελνε εξορία σε ξερονήσια, τον έπαιρνε από την οικογένειά του, τους φίλους του, τη ζωή του. Στο τέλος φυλάκισαν ακόμη και τους δικούς τους. Καταλαβαίνεις;». Ο μικρός δεν καταλαβαίνει πολλά αλλά έχει μια ακόρεστη δίψα να μάθει, όπως όλα τα παιδιά. Το μεγαλύτερο λάθος των ενηλίκων είναι να αφήνουν αναπάντητες τις ερωτήσεις των παιδιών θεωρώντας τες ανόητες, επαναλαμβανόμενες, παιδιάστικες. Και το αμέσως επόμενο είναι να μη λένε στα παιδιά την αλήθεια γιατί τάχα δεν θα καταλάβουν. Υπάρχουν τρόποι να πεις όλη την αλήθεια και να ανταποκριθείς σε κάθε απορία του παιδιού βοηθώντας το να κατανοήσει καλύτερα τον κόσμο και να αποκτήσει από νωρίς τα εφόδια για να γίνει ενεργός και ευαίσθητος πολίτης. Αυτό επιδιώκει ο παππούς του «Παραμυθιού» και το ίδιο ακριβώς προσπαθούν ο Γιώργος Κτενάς και ο John Antono. Και τα καταφέρνουν περίφημα να περιγράψουν μια από τις πιο μελανές σελίδες της νεοελληνικής ιστορίας, αυτήν της επταετούς δικτατορίας, η οποία γύρισε όμως με μια από τις πιο ηρωικές κινητοποιήσεις μιας σημαντικής μερίδας του πληθυσμού και, κυρίως, της νεολαίας. Ο Κτενάς, μέσω του παππού, δεν αρκείται μόνο στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Μιλά για τον Μεταξά, τον Χίτλερ, τον Μουσολίνι και τη Χρυσή Αυγή για να δείξει ότι ο φασισμός δεν είναι προϊόν παρθενογένεσης και δεν εμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1967 από το πουθενά, ούτε και έσβησε με την πτώση της χούντας. Δεν χαρίζεται στους «νοικοκυραίους» και τους «νομοταγείς» πολίτες που ανέχθηκαν τη χούντα ή και συντάχθηκαν μαζί της γοητευμένοι από το τρίπτυχο «ησυχία, τάξη και ασφάλεια» και κραυγάζοντας υπέρ «πατρίδος, θρησκείας και οικογένειας». Γι’ αυτό και στους ηθικούς αυτουργούς του επταετούς εγκλήματος αντιπαραβάλλει τις ηρωικές προσωπικότητες των αγώνων του λαού που κράτησαν ψηλά τη σημαία της αντίστασης και της αξιοπρέπειας, τον Κώστα Περρίκο, τον Γρηγόρη Λαμπράκη, τον Περικλή Κοροβέση. Και καταλήγει στα τραγικά γεγονότα της νύχτας του Πολυτεχνείου, τα οποία αφηγείται με όση ακρίβεια και όση έκταση απαιτείται για να τα κατανοήσει ένα μικρό παιδί. Σε ολόκληρο το «Παραμύθι» την αφήγηση υπηρετούν ιδανικά τα σκίτσα του John Antono σε χρώματα της Crispy Shift, ενώ η έκδοση συνοδεύεται από ένα σύντομο «Χρονολόγιο της Δικτατορίας» και την πλήρη λίστα των αποδεδειγμένα νεκρών των γεγονότων του Πολυτεχνείου. ● Παρουσίαση του βιβλίου «Πολυτεχνείο: ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια» Σάββατο 16 Νοεμβρίου, 20.30, Red n’ Noir, Δροσοπούλου 52, Αθήνα. Ομιλητές: John Antono (σκιτσογράφος), Μπάμπης Μπαλτάς (μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας Σκασιαρχείο), Γιώργος Οικονόμου (διδάκτορας Φιλοσοφίας, μέλος του αντιδικτατορικού κινήματος) και ο Γιώργος Κτενάς. Συντονίζει η δημοσιογράφος Ελευθερία Κουντουρά. Είσοδος ελεύθερη. Και το σχετικό link...

«Τα στριπάκια του λευκώματος είναι προϊόν της νεοελληνικής πραγματικότητας, συνεπώς τυχόν ομοιότητα με αληθινά πρόσωπα και καταστάσεις είναι ηθελημένη». Έτσι περιγράφει ο John Antóno, κατά κόσμον Γιάννης Αντωνόπουλος («Το τεράστιο εγώ του κυρίου Μο», «Κωλοκύθια», «Όχι άλλο σώσιμο», «Homo Skepticus» κ.ά.), το περιεχόμενο του νέου βιβλίου του από την προμετωπίδα κιόλας. Αίροντας κάθε επιφύλαξη του/της αναγνώστη/τριας ως προς το ποιοι και ποιες πρωταγωνιστούν σε μια παρατεταμένη περίοδο πολλαπλών κρίσεων που διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς σταματημό. «Οι αυτοτελείς ιστορίες καταπιάνονται βασικά με την επικαιρότητα – και πρέπει να “διαβαστούν” στο εκάστοτε συγκείμενό τους -, όμως δεν περιορίζονται αυστηρά σε αυτήν· πολλές φορές, η εφήμερη ελληνική και διεθνής επικαιρότητα, κάποια επέτειος κ.λ.π., δεν είναι παρά η αφορμή για ένα γενικότερο βλέμμα στη “μεγάλη εικόνα”, για αναστοχασμό πάνω στο κοντινό ή μακρινότερο παρελθόν ή απλώς η ευκαιρία για διαρκή επιστροφή στις εμμονές μου με την Ιστορία» γράφει ο Αντωνόπουλος. Γιατί η «μεγάλη εικόνα» την οποία αντικατοπτρίζει και σατιρίζει το βιβλίο του δεν είναι άλλη από τη διαρκή κρίση που βιώνουμε, εξ ου και ο τίτλος «Από κρίση σε κρίση». Τα περισσότερα από τα στριπάκια προέρχονται από το «Λεξικό της Κρίσης» του «Καρέ Καρέ», τη σειρά που μοιράζονται κάθε εβδομάδα οι Γιάννης Αντωνόπουλος, Περικλής Κουλιφέτης, Γαβριήλ Παγώνης και Θανάσης Πέτρου προσφέροντάς μας πρωτότυπα οιονεί λήμματα ενός εφιαλτικού λεξικού της τελευταίας δεκαετίας. Σε ένα τέτοιο κόμικς-λεξικό βέβαια, οι λέξεις γίνονται ειρωνικά σχόλια για την εξουσία, αλλάζουν νόημα και περιεχόμενο, μετατρέπονται σε ψηφίδες μνήμης ώστε να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη, οι ίδιες κρίσεις. Που όμως επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά. Στο λήμμα «διάσωση» για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση πετά αμόνια και τορπίλες στη ναυαγισμένη Ελλάδα για να τη «σώσει», στο λήμμα «ξεσηκωμός» οι Έλληνες κάνουν ηλιοθεραπεία στην αυλή μιας φυλακής, στο λήμμα «εθνική υπερηφάνεια» ο Κολοκοτρώνης από τον ανδριάντα του κλείνει ντροπιασμένος τα μάτια του. Και πάει λέγοντας. Σε μια πορεία χωρίς (;) επιστροφή. Από κρίση σε κρίση. Και το σχετικό link...

Τρεις εικονογράφοι που έχουν «καλύψει» με το μολύβι τους πολύκροτες δίκες στην Ελλάδα μιλούν στην «Κ». Η δίκη για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι διά χειρός Γιάννη Αντωνόπουλου, γνωστού και ως John Antono. Ο ίδιος κατάγεται από την περιοχή και η τραγωδία τον επηρέασε βαθιά, ωστόσο όπως λέει, μέσα στην αίθουσα «πρέπει να κρατηθείς ψύχραιμος». «Κάποια στιγμή σκέφτηκα: “Ακούς όλα αυτά και ζωγραφίζεις;”». Ήταν στη δίκη σε πρώτο βαθμό για τον φονικό ξυλοδαρμό του Ζακ Κωστόπουλου, όταν κάποια στιγμή ο εικονογράφος και δημιουργός κόμικ Kanellos Cob, κατά κόσμον Κανέλλος Μπίτσικας, λύγισε. «Ήταν σαν να μη δικάζονταν οι κατηγορούμενοι αλλά ο Ζακ. Τόσο που είχε σηκωθεί η μαμά του και είχε πει “σας υπενθυμίζω ότι το παιδί μου είναι το θύμα”. Έπιανα τον εαυτό μου να τινάζεται, να θέλω να πω “τι είναι αυτά που λέτε;”». Δεν το έκανε. Αντιθέτως συνέχισε να σκιτσάρει με μανία, ασταμάτητα, καταγράφοντας εκφράσεις, κινήσεις, λεπτομέρειες που σε κάποιον άλλο θα περνούσαν απαρατήρητες. Αυτό ήταν το όπλο του, η πένα του. Πάνω, σκίτσο του Παναγιώτη Μητσομπόνου από τη δίκη για την υπόθεση της «Κιβωτού του Κόσμου». Κάτω, η κατάθεση ενός μάρτυρα για τον θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου από την πένα του Κανέλλου Μπίτσικα ή αλλιώς Kanellos Cob. Το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ έχει συνδεθεί κατά βάση με τα αμερικανικά δικαστήρια, αλλά έχει μεγάλη παράδοση και στην Ελλάδα. Πάμπολλες πολύκροτες δίκες έχουν καταγραφεί στη χώρα μας και από σκιτσογράφους, από τη Δίκη των Έξι και των πρωταιτίων της χούντας μέχρι του σκανδάλου Κοσκωτά, της 17N και της Χρυσής Αυγής, πιστά αν και όχι εντελώς αντικειμενικά, αφού η πένα του δημιουργού βουτάει πρώτα στην καρδιά του. Ο σκιτσογράφος Γιάννης Αντωνόπουλος, γνωστός στους περισσότερους ως John Antono, ξεκίνησε τη «θητεία» του στο δικαστικό σκιτσορεπορτάζ από τη δίκη της Χρυσής Αυγής, συνεχίζοντας μετά στου Ζακ, στη δίκη για το βιτριόλι, για το Μάτι (κατάγεται από την περιοχή και η τραγωδία τον επηρέασε βαθιά), στη δίκη Πισπιρίγκου. «Όλες υποθέσεις με ψυχικό πόνο και αγριότητα, που αυτά που ακούς στην αίθουσα δεν είναι εύκολα», λέει. «Πρέπει όμως να κρατηθείς ψύχραιμος. Παρότι η θέση μας είναι χωροταξικά και ηθικά με τα θύματα, πρέπει να δείξουμε την κατάσταση στο δικαστήριο όπως είναι συνολικά, από τους κατηγορουμένους μέχρι τους δικηγόρους και την έδρα». Το εγχείρημα είναι απαιτητικό, οι εναλλαγές κάδρων είναι συνεχείς. «Παρατηρώντας όμως τη γλώσσα του σώματος και τις εκφράσεις, καταγράφεις μια τάση. Αμηχανίας, θράσους, άνεσης. Πράγμα που ίσως δεν μπορεί να κάνει ο φακός με τον ίδιο τρόπο. Εμείς έχουμε περισσότερο χρόνο. Διαμεσολαβείται μέσα από την τέχνη μας η εικόνα, ανάλογα με το εικαστικό ύφος του καθενός». Η πρόκληση είναι ακόμη μεγαλύτερη στις δίκες που έχει απαγορευτεί η παρουσία φωτορεπόρτερ, όπως στη δίκη για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου. «Ένιωσα ότι είχε έναν ακτιβισμό αυτό που κάναμε», λέει ο John Antono. «Αν δεν υπήρχαν σκίτσα, δεν θα μπορούσε κάποιος να δει τίποτα. Ένιωσα ότι καταγράφουμε κάτι που έχει αξία για το μέλλον ως ιστορική πηγή, τεκμηρίωση ενός ιστορικού γεγονότος». Παρών σε εκείνη τη δίκη με τα μπλοκ, τα μολύβια και τα υπόλοιπα εργαλεία της δουλειάς, ήταν και ο Παναγιώτης Μητσομπόνος. «Με το που μπήκα στο δικαστήριο ανακάλυψα ότι γνωρίζω τον πατέρα του Ζακ. Είχαν μια ταβέρνα στην Ιτέα στην οποία πηγαίναμε πιτσιρικάδες. Πολύ συμπαθητικοί άνθρωποι». Αργότερα θα τους έβλεπε να κλαίνε. «Ήταν πολύ δύσκολο να το παρακολουθείς, Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν η ασέβεια των κατηγορούμενων αστυνομικών, που κάθονταν με τα πόδια πάνω στις καρέκλες, γελούσαν και ειρωνεύονταν τους μάρτυρες, και δίπλα τους κάθονταν οι γονείς του θύματος». (Η αίθουσα ήταν άδεια λόγω COVID-19.) Δυσκολεύτηκε να συγκρατήσει το συναίσθημά του. «Βγαίνει μόνο του πάνω στο σκίτσο. Επειδή τα σκίτσα είναι δίλεπτα, τρίλεπτα, αφού οι άνθρωποι κουνιούνται, φεύγουν, δεν είναι μια στημένη πόζα, αυτό που προλαβαίνεις είναι κυρίως το συναίσθημα». Ο Μητσομπόνος είχε εμπειρία από τη δίκη της Χ.Α., στην οποία πολλοί σκιτσογράφοι έβγαζαν φωτογραφίες για να διευκολυνθεί η δουλειά τους. Όταν όμως στις 18 Ιανουαρίου του 2024 στο Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο σήκωσε το κινητό να βγάλει φωτογραφία, κατέληξε όχι μόνο να του κατασχεθεί η συσκευή παρότι είχε σβήσει τη φωτογραφία, αλλά να συλληφθεί και να περάσει ένα βράδυ στο κρατητήριο. «Πιο βρώμικο μέρος δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου. Θυμάμαι είχε κάτι κουβέρτες πεταμένες κάτω, να βρέχονται από τα νερά της τουαλέτας. Όλο το βράδυ το πέρασα καθιστός σε μια γωνιά», λέει σήμερα. «Θα μπορούσα να το κάνω κόμικ». Πριν από δύο εβδομάδες ήταν και η δικάσιμος, στην οποία αθωώθηκε για το έγκλημά του. Το κινητό ακόμη να του επιστραφεί. Ο ίδιος επέστρεψε να καλύψει την υπόθεση και σε δεύτερο βαθμό. Η ατμόσφαιρα είναι διαφορετική, η αίθουσα αυτή τη φορά είναι γεμάτη κόσμο. Όμως η διαδικασία εξακολουθεί να είναι ψυχοφθόρα. «Δεν ξέρω τι έχει βγει από αυτά στα σχέδιά μου, αλλά κάθε φορά που φεύγω από το δικαστήριο είμαι διαλυμένος». Σκίτσα του Γιάννη Αντωνόπουλου, γνωστού και ως John Antono, από τη δίκη της Ρούλας Πισπιρίγκου. Κάτι αντίστοιχο θα μου πει και ο Kanellos Cob. «Θυμάμαι να φεύγω από αυτή τη δίκη (σ.σ. για το Ζακ) εντελώς άδειος. Στις 6 μ.μ. κοιμήθηκα». Ήταν η πρώτη του δίκη και ήταν χειρότερο από αυτό που φανταζόταν. «Δεν είχα προετοιμαστεί γι’ αυτά που θα άκουγα. Επειδή κάνω εικονογράφηση και η φαντασία μου καλπάζει, ήθελα να ζωγραφίσω τέρατα. Το φωτογραφικό κλικ είναι πολύ σημαντικό, αλλά στην εικονογράφηση πιάνεις ένα συναίσθημα που δεν μπορεί να αποσπαστεί από το δικό σου. Το πρόβλημα δεν ήταν το πόσο γρήγορα έπρεπε να ζωγραφίζουμε. Ήταν το αίσθημα της αδικίας». Προς το τέλος της δικασίμου, ο Κανέλλος ζωγράφιζε ακόμη με ένταση, όταν αισθάνθηκε ένα χτύπημα στον ώμο. Ήταν η γιαγιά του Ζακ που ήθελε να τον ευχαριστήσει για αυτό που κάνει. «Πήγα να κλάψω. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα ότι η δική μου δυσκολία δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτά που περνούν αυτοί οι άνθρωποι». Και το σχετικό link...

Με το κόμικς «Ο Χας και η Ταγκ: Το AvRiO μας καλεί» των Παναγιώτη Ε. Αράπη και John Antono τα παιδιά γνωρίζονται με την αρχαία ελληνική επιστήμη και τεχνολογία. Είχαν οι αρχαίοι Έλληνες τεχνολογία; Μπορεί ένα σημερινό ταξίδι στο χθες να δημιουργήσει το αύριο; Σύμφωνα με τους Παναγιώτη Αράπη και John Antono, δημιουργούς του κόμικς «Ο Χας και η Ταγκ: Το AvRiO μας καλεί», η απάντηση και στα δύο ερωτήματα είναι «ναι»! Σε συνεργασία με το Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά, το κόμικς ξεναγεί τα παιδιά και τους νέους στον κόσμο της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας. Όλα ξεκινούν ένα βράδυ όταν ένα ρομπότ από το μέλλον, ο AvRiO, επισκέπτεται δύο αδέλφια, τον Χας και την Ταγκ. Σκοπός του AvRiO είναι να γνωρίσει στους ανθρώπους τού σήμερα, που ξεχνούν την Ιστορία, τα τεχνολογικά επιτεύγματα του αρχαίου παρελθόντος. Τα παιδιά, πρόθυμοι δέκτες, ακολουθούν το ρομπότ σε ένα ταξίδι στον χρόνο: από την κατασκευή του Παρθενώνα από τους Ικτίνο και Καλλικράτη και τις εφευρέσεις του Αρχιμήδη μέχρι το υδραυλικό ρομπότ του Φίλωνα του Βυζάντιου και τις ατμομηχανές του Ήρωνα του Αλεξανδρινού, οι πρωταγωνιστές του κόμικς γνωρίζουν από κοντά και συνομιλούν με τους αρχαίους επιστήμονες. Το κόμικς χωρίζεται σε κεφάλαια όπου στο καθένα ο αναγνώστης γνωρίζει με εύληπτο και διασκεδαστικό τρόπο έναν αρχαίο Έλληνα επιστήμονα και τις εφευρέσεις του, περιλαμβάνοντας στο τέλος μία δραστηριότητα, παιχνίδι ή κατασκευή βασισμένο στην εφεύρεση. Ο συγγραφέας Παναγιώτης Αράπης, καθηγητής Φυσικής και Χημείας αλλά και ηθοποιός και συγγραφέας παιδικού θεάτρου, πλάθει ένα συναρπαστικό ταξίδι μέσω του οποίου φέρνει στα μάτια των παιδιών τις αρχαίες προσωπικότητες και τα επιτεύγματά τους. Αυτό δεν θα γινόταν φυσικά χωρίς τα σχέδια του John Antono, ιστορικού, σκιτσογράφου, αρθρογράφου και δημιουργού κόμικς εδώ στο Καρέ Καρέ, που δίνει μορφή στους ήρωες και εικονοποιεί την ιστορία σε ένα χορταστικό κόμικς. Το κόμικς αυτό μάλιστα έχει ταξιδέψει και σε αρκετά σχολεία, στα οποία οι δύο δημιουργοί μιλούν για τους ήρωές τους και τις εφευρέσεις που περιλαμβάνονται σε αυτό. Μέσα στις 100 σελίδες του τα παιδιά κάνουν ένα απολαυστικό εκπαιδευτικό ταξίδι στον χρόνο και μαθαίνουν πως η γνώση είναι κάτι που με σταδιακά βήματα και αγώνα αποκτάται και διαιωνίζεται. 📌 Το κόμικς «Ο Χας και η Ταγκ: Το AvRiO μας καλεί» κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Υδροπλάνο. Και το σχετικό link...

Ο ρόλος του σκιτσογράφου στη δικαστική αίθουσα και η πολύτιμη συνεισφορά του στην κάλυψη πολύκροτων δικών, ειδικά όταν τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα έχουν αποκλειστεί, είναι το θέμα ενός από τα πιο ενδιαφέροντα πάνελ του 27ου ComicDom Con (Τεχνόπολη 12-14/5). Πόσο βοηθά το κοινό η σκιτσογράφηση των πρωταγωνιστών μιας δίκης; Ποιες δίκες στην Ελλάδα «σκιτσαρίστηκαν» περισσότερο; Τι δυνατότητες έχει ο καλλιτέχνης να εκφραστεί δημιουργικά και ταυτόχρονα να αποτυπώσει πιστά χαρακτήρες και στιγμιότυπα με δεδομένα τα στενά περιθώρια που του δίνονται μέσα σε μια δικαστική αίθουσα; Υπάρχουν κόμικ εκδόσεις σχετικές με το σκιτσορεπορτάζ και πώς προσδιορίζεται η σχέση του με την ποπ κουλτούρα; Αυτά τα ερωτήματα απηύθυνα στους συντελεστές του πάνελ «Δικαιοσύνη στην πένα – Η τέχνη του σκιτσορεπορτάζ» (στην Αθηνά Κακλαμάνη, δικηγόρο και συντάκτρια του «Smassing Culture», τον Τάσο Θεοφίλου από τις εκδόσεις Red ‘n’ Noir, τον σκιτσογράφο John Antono και τη δημοσιογράφο Ελευθερία Κουμάντου, με τον Πάνο Παπαγεωργίου της ComicDom Team στον συντονισμό) και ιδού κάποιες απαντήσεις που πρόλαβα να σταχυολογήσω λίγο προτού ανοίξει πανηγυρικά στην Τεχνόπολη η αυλαία του φετινού 27ου Comicdom Con. «Ο σκιτσογράφος μιας δίκης οφείλει να κινείται στα όρια που υπάρχουν και για τον δημοσιογράφο, συγκεκριμένα να σέβεται το τεκμήριο της αθωότητας του κατηγορουμένου και να μην προσβάλλει την προσωπικότητά του. Έχουμε, για παράδειγμα, νομολογιακό προηγούμενο κατά το οποίο μια καρικατούρα σχετικά με μια δημόσια σύμβαση στα όρια της νομιμότητας απεικόνιζε μια δικαστή στα χέρια ενός δημάρχου, με λεφτά στην τσέπη. Η δικαστής ήταν παντρεμένη και κατά τη γνώμη της άφηνε στον αναγνώστη την εντύπωση ότι είχε παράνομη ερωτική σχέση με τον δήμαρχο. Στο πρωτόβαθμο δικαστήριο ο σκιτσογράφος καταδικάστηκε, κάτι που ανατράπηκε στον δεύτερο βαθμό μετά την άσκηση έφεσης, καθώς το δικαστήριο έκρινε ότι παραβιαζόταν η ελευθερία της έκφρασής του. Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Είναι έπειτα γεγονός ότι η καλλιτεχνική φύση του δικαστικού σκιτσορεπορτάζ το κάνει να αποκτά τα δικά του φτερά, ξεφεύγοντας από τις δημοσιογραφικές τυπικότητες», θα πει η δικηγόρος Αθηνά Κακλαμάνη. Αθηνά Κακλαμάνη, δικηγόρος και συντάκτρια του «Smassing Culture» «Η σκιτσογράφηση μιας δίκης καλύπτεται και εξυπηρετεί το άρθρο 93 του Συντάγματος, το οποίο καθιστά τη δημοσιότητα θεμελιώδη αρχή της δίκης μέσα από τον δημόσιο χαρακτήρα των συνεδριάσεων και τη δημόσια απαγγελία των δικαστικών αποφάσεων, έτσι ώστε το έργο της δικαστικής εξουσίας να ελέγχεται από τον κυρίαρχο λαό. Πρόκειται για τη λεγόμενη άμεση δημοσιότητα ή “λαϊκή δημοσιότητα”, δηλαδή τη δυνατότητα, όποιος το επιθυμεί, να παρακολουθήσει από κοντά την εξέλιξη της διαδικασίας με τις δικές του αισθήσεις, μέσα από την αυτούσια παρουσία στο ακροατήριο. Παράλληλα, γίνεται λόγος και για την έμμεση δημοσιότητα, δηλαδή τη δημοσιογραφική κάλυψη των δικών. Στην ελληνική περίπτωση εφαρμόζεται μια ενδιάμεση άποψη, σύμφωνα με την οποία η δημοσιότητα καλύπτει τα έντυπα μέσα, ενώ αποκλείει τα ηλεκτρονικά, δηλαδή τη μετάδοση της δίκης από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, καθώς και την κινηματογράφηση ή τη μαγνητοσκόπησή της. Αυτό ακριβώς το κενό έρχεται και καλύπτει το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ, το οποίο αφενός δίνει τη δυνατότητα στον απλό πολίτη να αποκτήσει μέσω αυτού εικόνα μιας δίκης χωρίς να είναι ο ίδιος παρών, αφετέρου καταφέρνει να αποτυπώσει το κλίμα της, βοηθώντας και τους ίδιους τους δημοσιογράφους στο έργο τους». «Ο λόγος που αυτή η μορφή δημοσιογραφικής τέχνης ή καλλιτεχνικής δημοσιογραφίας αναπτύχθηκε είναι η κατά περιόδους και περιπτώσεις απαγόρευση λήψης φωτογραφιών εντός των δικαστικών αιθουσών. Παρά το κενό που αναμφισβήτητα καλύπτει ο σκιτσογράφος, μεταφέροντας με το πενάκι του σκηνές από την εξέλιξη μιας δίκης, δεν θεωρώ ότι υποκαθιστά τη δουλειά του φωτογράφου. Ακόμα όμως και όταν επιτρέπεται η φωτογραφική κάλυψη, το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ διατηρεί μια αυτοτελή δημοσιογραφική και καλλιτεχνική αξία. Τάσος Θεοφίλου, εκδόσεις Red ‘n’ Noir Από τις δικαστικές υποθέσεις που είχαν αξιόλογη σκιτσογραφική κάλυψη είναι σίγουρα το πρωτόδικο της Χ.Α. (Απρίλης 2015 – Οκτώβρης 2020) και η εκδίκαση της επίθεσης με βιτριόλι εναντίον της Ιωάννας Παλιοσπύρου (Σεπτέμβρης 2021), όπου ο John Antono διέσωσε με το πενάκι του στιγμιότυπα από τη διαδικασία. Ο συγκεκριμένος δημιουργός ήταν και ο πρώτος που κάλυψε σκιτσογραφικά τη δίκη για τον φονικό ξυλοδαρμό του Ζακ Κωστόπουλου/της Zackie Oh. Ακολούθησαν οι Kanellos Cob, Chrispy Shift, Παναγιώτης Μητσομπόνος και Αλεξία Οθωναίου», λέει ο Τάσος Θεοφίλου. «Η περίοδος του Μεσοπολέμου παρουσιάζει αξιόλογη ποσοτική και ποιοτική παραγωγή, παρότι δεν απαγορευόταν η λήψη φωτογραφιών στις δικαστικές αίθουσες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα πλούσια από κάθε άποψη ρεπορτάζ από τη δίκη των Φούλας Αθανασοπούλου και Αρτέμιδας Κάστρου (Φλεβάρης – Μάρτης 1932), κατηγορούμενες για τη δολοφονία και τον τεμαχισμό του εργολάβου Μίμη Αθανασόπουλου, που αποτέλεσε μία από τις πιο πολύκροτες υποθέσεις της ελληνικής δικαστικής ιστορίας συνολικά. Υπάρχουν πολύ σημαντικές ιστορικές υποθέσεις των οποίων στιγμιότυπα διασώζονται αποκλειστικά χάρη στο δικαστικό σκιτσορεπορτάζ, όπως η Δίκη των Εξ (Οκτώβριος – Νοέμβριος 1922), η δίκη των κομμουνιστών φαντάρων του Ουλαμού Καλπακίου (Γενάρης 1931) και οι δυο δίκες για την αιματηρή Ληστεία της Πέτρας (φθινόπωρο 1927 και φθινόπωρο 1929)», συνεχίζει κάνοντας μια ενδιαφέρουσα ιστορική αναδρομή. John Antono, σκιτσογράφος «Το σκίτσο είναι από μόνο του μια ολόκληρη τέχνη. Στην περίπτωση της καταγραφής μιας δικαστικής διαδικασίας, η καλλιτεχνική απεικόνιση συμβαδίζει με ένα είδος ρεπορτάζ. Ειδικά σε περιπτώσεις δικών με μεγάλο κοινωνικό ενδιαφέρον, που για διάφορους λόγους δεν επιτρέπεται η φωτογραφική τους κάλυψη, τα σκίτσα υποκαθιστούν αυτή την ανάγκη, βοηθώντας το κοινό να έχει μια εικόνα μέσα από τη δικαστική αίθουσα, διαμεσολαβημένη από την καλλιτεχνική οπτική του σκιτσογράφου. Μήπως όμως και οι φωτογραφίες δεν έχουν ένα καλλιτεχνικό “φίλτρo”; Θεωρώ ότι το σκιτσορεπορτάζ και το φωτορεπορτάζ έχουν αρκετές ομοιότητες ως προς το αισθητικό κριτήριο. Το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ τώρα, δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Απαιτεί καταρχάς στοιχειώδεις γνώσεις των διαδικασιών μέσα σε μια αίθουσα: ποιος είναι ο εισαγγελέας, ποιοι οι ένορκοι, πού κάθονται οι συνήγοροι υπεράσπισης και πού οι συνήγοροι κατηγορίας, τι διαμείβεται και τι είναι σημαντικό να καταγραφεί με το πενάκι. Οι συνθήκες δεν είναι πάντα ιδανικές: περιορισμένος χώρος, περίεργα βλέμματα, στενά χρονικά πλαίσια. Υπάρχουν επίσης τα απρόοπτα, οι εντάσεις, οι θεατρινισμοί και πρέπει να είσαι σε διαρκή εγρήγορση για να τα καταγράψεις», λέει ο John Antono. «Παρότι φαινομενικά ο σκιτσογράφος των δικών δεν θεωρείται δημοσιογράφος, η δουλειά του είναι εξίσου δημοσιογραφική. Πρόκειται για καταγραφή οπτικών πληροφοριών. Για μένα όμως, πιο σημαντική είναι η μελλοντική αξία αυτών των σκίτσων ως ιστορικών τεκμηρίων. Για να παραφράσω το κλισέ, μια εικόνα τεκμηριώνει χίλιες λέξεις. Η επικαιρότητα κυλάει και ξεχνιέται σε λίγες μέρες ή και ώρες, χωρίς να εκτιμήσουμε τη σημασία κάποιων γεγονότων στις πραγματικές τους διαστάσεις. Ύστερα όμως από πολλές δεκαετίες τα σκίτσα μεγάλων δικών μπορεί να αξιοποιηθούν ως πρωτογενείς ιστορικές πηγές», συμπληρώνει. Το εξώφυλλο της συλλογής «Βλέπουμε με τα χέρια τους» Υπάρχουν άραγε ή προγραμματίζονται εκδόσεις με τέτοιο περιεχόμενο; «Ως Red 'n’ Noir θεωρήσαμε σκόπιμο να διασωθεί το υλικό από τη σκιτσογραφική κάλυψη της δίκης για τον φονικό ξυλοδαρμό της Zackie Oh/του Ζακ Κωστόπουλου. Έτσι, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ και του ZackieOh Justice Watch εκδώσαμε τη συλλογή “Βλέπουμε με τα χέρια τους: Το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ της δίκης για τον φονικό ξυλοδαρμό της/του Zackie Oh/Ζακ Κωστόπουλου”, στην οποία περιλαμβάνονται σκίτσα των John Antono, Kanellos Cob, Chrispy Shift, Παναγιώτη Μητσομπόνου και Αλεξίας Οθωναίου. Τα έσοδα θα διατεθούν για την οικονομική ενίσχυση του δικαστικού αγώνα της οικογένειας. Το εξώφυλλο της συλλογής «Η φονική τριάς» Εκδώσαμε επίσης τη συλλογή “Η φονική τριάς”. Πρόκειται για το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ του Εγκλήματος στου Χαροκόπου (1932) και περιλαμβάνει 129 (κυρίως ανυπόγραφα) σκίτσα από συνολικά έξι εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας της εποχής (Βραδυνή, Ελεύθερος Άνθρωπος, Ελληνική, Ακρόπολις, Πατρίς, Εσπερινή). Υπό έκδοση είναι και η συλλογή 110 σκίτσων από τη Δίκη των Εξ του ’22 από τις εφημερίδες Έθνος, Εμπρός, Εσπερινή, Πατρίς και Πολιτεία», θα πει ολοκληρώνοντας ο Τάσος Θεοφίλου. Το πάνελ «Δικαιοσύνη στην πένα – Η τέχνη του σκιτσορεπορτάζ» θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 13/5, 18:40-20:00 στο Innovathens της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων. Και το σχετικό link...

Οι μετεωρίτες προκαλούν τρόμο και δέος. Και η παρατήρησή τους θαυμασμό. Οι επιστήμονες τους μελετούν και μαθαίνουν όλο και περισσότερα γι’ αυτούς. Ο Τάκης Θεοδοσίου και ο John Antono εξηγούν με απλό και κατανοητό τρόπο τι είναι οι μετεωρίτες, τι συμβαίνει όταν περνούν από κοντά μας και πόσο κινδυνεύουμε από κάποιον που θα μας πλησιάσει επικίνδυνα. Ο εσκεμμένα παραπλανητικός τίτλος του άρθρου δεν δηλώνει κάποια εσχατολογικού τύπου προφητεία ούτε την πιθανή τελική λύση ύστερα από μακρά απογοήτευση. Οι μετεωρίτες που μας «χρειάζονται» είναι οι «Μετεωρίτες» (εκδόσεις Λόγος Slovo Α – Ω) και είναι απαραίτητοι για να κατανοήσουμε τι είναι τα παράξενα ουράνια σώματα που συχνά-πυκνά πετούν πάνω από τα κεφάλια μας και ενίοτε πέφτουν στη Γη. Κόντρα στις δοξασίες και τις αντιεπιστημονικές προκαταλήψεις αλλά και ενάντια στον πανικό που σπέρνει η ιδέα και μόνο ότι ένας μετεωρίτης θα προσγειωθεί μια μέρα κάπου δίπλα μας, οι Τάκης Θεοδοσίου και John Antono φιλοτεχνούν ένα βιβλίο που είναι φιλικό τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικους αναγνώστες γύρω από τους μετεωρίτες. Και είναι οι κατά τεκμήριο ειδικοί για κάτι τέτοιο. Ο Τάκης Θεοδοσίου είναι φυσικός, μέλος του IMCA (International Meteorites Collectors Association) καθώς και υπεύθυνος συντονιστής για την Ελλάδα του παγκόσμιου οργανισμού «Ημέρα Αστεροειδών», ενώ από το 2018 είναι διευθυντής και επόπτης στο Ελληνικό Μουσείο Μετεωριτών. Ο John Antono (κατά κόσμον Γιάννης Αντωνόπουλος) είναι μάχιμος πολιτικός γελοιογράφος και δημιουργός κόμικς, συνεργάτης του «Καρέ Καρέ» στο οποίο συμμετέχει στη σειρά «Λεξικό της Κρίσης» και δημιουργός της σειράς «Homo Skepticus» που δημοσιεύεται στην πλατφόρμα socomic.gr με θέμα την επιστήμη, την ιστορία της και τα πρόσωπα που καθόρισαν την πορεία της. Η συνεργασία τους στους «Μετεωρίτες» οδηγεί σε ένα ιδιαίτερα ελκυστικό αποτέλεσμα εκλαϊκευμένης γνώσης που δεν αφορά μόνο όσους συναρπάζονται από όσα συμβαίνουν εκεί ψηλά, αλλά όλους όσοι ενδιαφέρονται για τις επιστήμες και την κατανόηση της λειτουργίας του Σύμπαντος και των φυσικών φαινομένων. «Από πού προέρχονται αυτοί οι εξωγήινοι εισβολείς; Πόσο μπορούν να βλάψουν τη Γη μας; Τι θέλουν να μας πουν οι κρατήρες στη Σελήνη για το παρελθόν και το μέλλον του πλανήτη μας; Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ αστεροειδών, κομητών, μετεώρων, μετεωριτών; Τι μας διηγούνται για την ιστορία του ηλιακού μας συστήματος, της Γης και της ίδιας της ζωής πάνω σ’ αυτήν; Με ποιους τρόπους θα αμυνθούμε στην απειλή τους αλλά και θα εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία τους;». Σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα απαντούν οι «Μετεωρίτες» με σαφή τρόπο, επιστημονική ακρίβεια, όμορφα σχέδια και, πάνω απ’ όλα, σεβασμό στον αναγνώστη ανεξαρτήτως γνώσεων και επιστημονικού υπόβαθρου. Και το σχετικό link...