Search the Community

Πλησιάζοντας η 28η Οκτωβρίου, επέτειος της εισόδου της χώρας μας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, του οποίου οι αναπαραστάσεις, τουλάχιστον στην τηλεόραση, είναι αν μη τι άλλο προβληματικές ή/και γραφικές, έρχεται στον νου μας το εμβληματικό βιβλίο της Susan Sontag με τον εύγλωττο τίτλο «Παρατηρώντας τον πόνο των άλλων» (μετάφραση: Σεραφείμ Βελέντζας, εκδόσεις Scripta, 2003). H Sontag, με πολλά και διαφορετικά παραδείγματα, εξετάζει τους τρόπους περιγραφής και μετάδοσης της καταστροφής, του δράματος, της τραγωδίας, του πολέμου μέσω διαφόρων αναπαραστατικών συστημάτων, φυσικά και μέσω της τέχνης. Δυστυχώς, όμως, στη μελέτη της δεν περιλαμβάνει τα κόμικς και τους πολλαπλούς τρόπους που μετέρχονται οι δημιουργοί τους για να αφηγηθούν τον «πόνο των άλλων». Η Hillary Chute, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και πολυγραφότατη σε θέματα θεωρίας και ιστορίας των κόμικς, συμπληρώνει αυτό το κενό με το βιβλίο της «Disaster Drawn – Visual Witness, Comics, and Documentary Form» (εκδόσεις Belknap, 2016). Από ένα τέτοιο βιβλίο δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν τα μεγάλα έργα των κόμικς των τελευταίων δεκαετιών, όπως το εν μέρει βιογραφικό και αυτοβιογραφικό «Maus» του Art Spiegelman για το Ολοκαύτωμα, το «Palestine» και άλλα ντοκουμέντα του Joe Sacco με τον δημιουργό ως αυτόπτη μάρτυρα του παλαιστινιακού δράματος, το «I Saw It» του Keiji Nakazawa για την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα κ.λ.π. Με τα δεκάδες παραδείγματά της η Chute εξηγεί με απόλυτα πειστικό τρόπο ότι τα κόμικς αποτελούν ένα ιδανικό μέσο καταγραφής των μεγάλων και των μικρότερων στιγμών της ιστορίας, ιδιαίτερα των τραγικών. Οι δημιουργοί των κόμικς, πότε ως αυτόπτες μάρτυρες, πότε ως βιογράφοι, δημοσιογράφοι και ρεπόρτερ, πότε ως αφηγητές γεγονότων, έχουν εμπλουτίσει σημαντικά την ιστορική γνώση και έχουν καταφέρει να προσελκύσουν σε αυτήν ένα πολυπληθές κοινό, μέρος του οποίου δύσκολα θα διάβαινε τον Ρουβίκωνα της ανάγνωσης βιβλίων για την Ιστορία. Τέτοια βιβλία κόμικς με θέμα τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, την Κατοχή και την Αντίσταση κυκλοφορούν πλέον αρκετά και στην Ελλάδα («Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα» των Ζαφειριάδη και Πέτρου, «Αμανίτα Μουσκάρια» των Μεθενίτη και Πέτρου, το συλλογικό «Ένα γλυκό ξημέρωμα» κ.ά.). Αυτές τις μέρες (και κάθε μέρα) επιλέξτε τα, διαβάστε τα, δωρίστε τα! Και το σχετικό link...