Αναζήτηση στην Κοινότητα

Κόμικς για τα δικαιώματα των ζώων Σήμερα γιορτάζεται η Παγκόσμια Μέρα των Ζώων. Οχι μόνο των ζώων συντροφιάς αλλά όλων των ζώων. Στα κόμικς, τα ζώα κρατούν πρωταγωνιστικούς ρόλους εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα. Ορισμένοι δημιουργοί, για να ανταποδώσουν αυτή την αφοσίωση, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, υπερασπίζονται μαχητικά τα δικαιώματα των δίποδων και. Αντίσταση στη βαρβαρότητα! Στο «Pride of Baghdad» τα φυλακισμένα ζώα ενός ζωολογικού κήπου στο Ιράκ «ελευθερώνονται» ( ; ) μετά τους βομβαρδισμούς Ντόναλντ Ντακ, Σκρουτζ, Μίκυ Μάους, Γκούφι, Σνούπι, Μπαγκς Μπάνι, Ρότζερ Ράμπιτ… Αμέτρητα ζώα έχουν κρατήσει μέχρι σήμερα πρωταγωνιστικούς ρόλους στον κόσμο των κόμικς. Στη συντριπτική τους πλειονότητα, όμως, είναι ζώα με ανθρώπινες συμπεριφορές, ζώα που μιλάνε, που περπατούν με τα δυο τους πόδια, που σκέφτονται δυνατά, που πράττουν σαν άνθρωποι, που εκδικούνται, που βιαιοπραγούν, που έχουν αδυναμίες και συμφέροντα, που μεταγράφουν τον κόσμο των ανθρώπων σε πιο φιλικό προς τον αναγνώστη περιτύλιγμα για να περιγράψουν την ανθρώπινη κατάσταση με αλληγορίες, μεταφορές, μετωνυμίες και παρομοιώσεις. Υπάρχουν όμως και τα «άλλα» ζώα, τα πραγματικά. Που υποφέρουν, φυλακίζονται, δολοφονούνται, πωλούνται, εκτίθενται, γίνονται πειραματόζωα. Γι’ αυτά τα ζώα που δεν ζουν ανάμεσά μας αλλά σε συνθήκες σκλαβιάς και αιχμαλωσίας, που τα φοράμε σαν αξεσουάρ, που καταλήγουν τεμαχισμένα στο τραπέζι μας και πολτοποιημένα στα καλλυντικά μας, ποιος θα μιλήσει; Πολλοί καλλιτέχνες των κόμικς ανέλαβαν να υπερασπιστούν αυτά τα ζώα, τα αληθινά, τα σάρκινα. Φανατικός υπέρμαχος των δικαιωμάτων των ζώων, ενεργός ακτιβιστής και ευαίσθητος καλλιτέχνης, ο Patrick McDonnell εδώ και χρόνια δημιουργεί τη χιουμοριστική σειρά Mutts, με πρωταγωνιστές τον σκύλο Earl και τη γάτα Mooch, δυο συμπαθέστατα οικόσιτα ζώα που βιώνουν μοναδικά την υπέροχη φιλία τους και τη συμβίωση με τους ανθρώπους που τα φροντίζουν. Στα στριπ του, ωστόσο, ο McDonnell συχνά παρεμβάλλει και μια παρένθετη σειρά με τίτλο Shelter Stories (Ιστορίες από το Καταφύγιο), όπου πρωταγωνιστές είναι ζώα υπό αιχμαλωσία και υπό αναμονή για υιοθεσία. Στις ιστορίες αυτές παρουσιάζει τη θλιβερή ζωή των άστεγων τετράποδων που περιμένουν το «θαύμα» για να μην οδηγηθούν στην ευθανασία ή περάσουν όλη τη ζωή τους πίσω από τα κάγκελα. Σε άλλα από τα κόμικς του, ο McDonnell καυτηριάζει επίσης την τακτική ιδιοκτητών ζώων να τα έχουν μονίμως φυλακισμένα ή δεμένα με κοντά λουριά, εκτεθειμένα και νηστικά σε καύσωνα, κρύο και βροχή, ασχολείται με τα ζώα υπό εξαφάνιση, με τα βασανιστήρια ζώων, με τα άγρια ζώα που κινδυνεύουν, με όλα τα ζώα που υποφέρουν από την ανθρώπινη ξιπασιά. Ακόμα πιο ριζοσπαστική στην κριτική της απέναντι στη συμπεριφορά του ανθρώπου προς τα ζώα είναι η Sue Coe, μια από τις συνεργάτιδες της δραστήριας καλλιτεχνικής ομάδας του περιοδικού World War 3. Η Βρετανίδα δημιουργός κόμικς, ζωγράφος και εικονογράφος έχει αφιερώσει τα τελευταία χρόνια της ζωής της στον αγώνα υπέρ των ζώων, με τις δημόσιες δηλώσεις της, τις εκθέσεις που πραγματοποιεί και τα έργα της. Στα άλμπουμ της (Dead Μeat, Sheep of Fools, Pit’s Letter, Cruel κ.ά.) οι περιγραφές δίνονται με ποιητικό τρόπο συνδυασμένο με ωμότητα και σκληρότητα και οι εικόνες της αφηγούνται με εξπρεσιονιστικές πινελιές την ανθρώπινη αγριότητα και την κυνική βαρβαρότητα απέναντι στα ζώα. Οι σκηνές από σφαγεία, από βιομηχανίες τροφίμων, από εκτροφεία ζώων είναι αδύνατο να αφήσουν ασυγκίνητο τον θεατή τους, ωθώντας την Ingrid Newkirk, πρόεδρο της PETA (People for the Ethical Treatment of Animals), να δηλώσει για το έργο της Sue Coe: «Εκρηξη στο μυαλό. Τολμηρό, αληθινό, υπνωτιστικό, βασανιστικό. Η πιο ενδελεχής εξέταση της τέχνης πάνω στο τι κάνει το ανθρώπινο είδος στα υπόλοιπα ζώα. Διαβάστε το και θρηνήστε αλλά, πιο σημαντικό, διαβάστε το και κάντε κάτι για να βάλετε ένα τέλος σ’ αυτό το όνειδος». Τα «βραχύβια» Πειραματόζωα του Αρκά ήταν η πιο σκληρή σάτιρα του κορυφαίου καλλιτέχνη με αντικείμενο τα ιατρικά εγκλήματα ενάντια στα ζώα Ακόμα και σε πιο δημοφιλή κόμικς έχουν θιχτεί, και μάλιστα επί μακρόν, θέματα που σχετίζονται με τα δικαιώματα και την ανελευθερία των ζώων. Οι Brian Vaughan – Niko Henrichon, στο σπαρακτικό Pride of Baghdad, ορμώμενοι από ένα πραγματικό περιστατικό (την «απόδραση» τεσσάρων λιονταριών από έναν ζωολογικό κήπο της Βαγδάτης κατά τη διάρκεια των αμερικανικών βομβαρδισμών το 2003), αφηγούνται την περιπέτεια ζώων που μένουν «ελεύθερα» όταν γκρεμίζεται η φυλακή τους. Στο Swamp Thing, που δημιουργήθηκε από τους Len Wein – Bernie Wrightson και απογειώθηκε από τους Alan Moore, Grant Morrison και Mark Millar μεταγενέστερα, το πλάσμα του βάλτου υπήρξε πάντα ένας σύμμαχος των ζώων και προστάτης της φύσης γενικότερα. O Morrison, σε συνεργασία με τον Frank Quitely, βρήκε την αφορμή να μιλήσει για τη βαρβαρότητα εναντίον των ιατρικών πειραμάτων σε ζώα με το συγκλονιστικό We 3, με πρωταγωνιστές έναν σκύλο, μια γάτα και ένα κουνέλι, πειραματόζωα του αμερικανικού στρατού που μετατρέπονται σε φονικές μηχανές. Ενθερμος υποστηρικτής των ζώων, αγωνιστής για τα δικαιώματά τους και υπέρμαχος της χορτοφαγίας ήταν και ένας από τους πιο πρωτότυπους χαρακτήρες των κόμικς, ο Animal Man, ιδιαίτερα κατά την περίοδο που τον ανέλαβε ο Grant Morrison. Ο Animal Man, κατ' επέκταση και ο Morrison, έφτασε στο σημείο να υποστηρίξει ακόμα και ομάδες οικοτρομοκρατών ενάντια στην καταπίεση και την κακομεταχείριση των ζώων! Το έργο μιας ομάδας ακτιβιστών αφηγείται και η μίνι σειρά Liberator των Matt Miner – Javier Aranda. Οι πρωταγωνιστές φορούν το βράδυ τις μάσκες τους και απελευθερώνουν κακοποιημένα ζώα, εισβάλλουν σε σφαγεία και σε ιατρικά εργαστήρια και γλιτώνουν τα ζώα από τα βασανιστήρια, τιμωρώντας αυστηρά τους δράστες των εγκλημάτων. Την ίδια τιμωρία θα έπρεπε να έχουν και οι απρόσωποι και ανώνυμοι υπεύθυνοι του εργαστηρίου στο οποίο ζουν τα Πειραματόζωα του Αρκά. Ο κορυφαίος Ελληνας δημιουργός παρουσιάζει το πιο μακάβριο έργο της καριέρας του, ποτισμένο από πικρό, μαύρο χιούμορ με πρωταγωνιστές ποντίκια, πιθήκους και άλλα αθώα αλλά ξεκοιλιασμένα, τεμαχισμένα, τυφλά, ταριχευμένα, κατακρεουργημένα, ναρκωμένα ζώα, που περιμένουν την επόμενη πειραματική ένεση, το επόμενο δοκιμαστικό φάρμακο, την επόμενη μεταμόσχευση. Αν και πρόκειται για μια από τις πλέον σημαντικές δουλειές του Αρκά, υπήρξε βραχύβια, πιθανώς και λόγω των αντιδράσεων των αναγνωστών που δεν μπορούσαν να διαχειριστούν τόση σκληρότητα και να έρθουν αντιμέτωποι με τις τύψεις τους. Μεγάλη επιτυχία σημείωσε και το εικαστικά πρωτοποριακό και πολυβραβευμένο Duncan the Wonder Dog του Adam Hines, στο οποίο τα ζώα, νοήμονα και σκεπτόμενα, συμμαχούν και αντιδρούν απέναντι σε όσα έχουν υποστεί από τους ανθρώπους. Στις κότες και στην αποτρόπαιη συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντί τους (αλλά και στη δικαιολογημένη και βίαιη αντίδραση των πτηνών) εστιάζει το Elmer του Φιλιππινέζου Gerry Alanguilan, στο οποίο οι κότες έχουν αποκτήσει ανθρώπινη ευφυΐα και γλώσσα, αναλογίζονται με πόνο τη ζωή των προγόνων τους και διεκδικούν ίσα δικαιώματα ως μια νέα «ανθρώπινη» φυλή. Η λίστα με τα κόμικς που μάχονται για τα δικαιώματα των ζώων δεν σταματά εδώ καθώς όλο και περισσότεροι δημιουργοί τα τελευταία χρόνια, θορυβημένοι από την ανθρώπινη κτηνωδία, καταγγέλλουν με την τέχνη τους την ντροπιαστική κατάσταση της (σύντομης και οδυνηρής) ζωής των ζώων. Με την ανάγνωση αυτών των κόμικς και μόνο δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. Απαιτείται δράση. EDIT: Κανονικά ο Γ.Κ. γράφει το καρε-καρε, αλλά το όνομα του δεν αναγράφεται στην ηλεκτρονική έκδοση. Μπορεί κάποιος με την έντυπη να το επιβεβαιώσει;