Αναζήτηση στην Κοινότητα

"Krazy Kat": το επαναστατικό κόμιξ του Herriman που ερωτεύτηκαν πολλοί Η ιστορία ξεκινάει μ’ έναν σκιτσογράφο με μόνιμη διάθεση για φάρσες και πολλών ειδών αστεία όπου κάποτε σχεδίασε μια γάτα αλλιώτικη απ’ τις άλλες. Kαι μαζί με την γάτα, σύντομα ένας σκύλος κι ένα ποντίκι εμφανίστηκαν κι εκείνοι στο χαρτί, ως συντροφιά της μέχρι τότε μοναχικής του γάτας. Το Κοκονίνο, που ήταν η πατρίδα των ινδιάνων Νάβαχο στην Αριζόνα, είχε γοητεύσει τον σχεδιαστή έπειτα από μια επίσκεψη σε αυτήν, άρα τι πιο λογικό να επιλέξει να τοποθετήσει τα καινούρια του δημιουργήματα μέσα στο μερος αυτό. Έτσι έχουμε μια γάτα, ένα σκύλο και ένα ποντίκι ως κατοίκους της επαρχίας του Κοκονίνο. Την γάτα θα την ονομάσει Κrazy, τον ποντικό Ιgnatz και τον σκύλο Pupp. Ο Κrazy θα επιλεγεί απ’ τον δημιουργό του να είναι αμφιβόλου φύλου, ανέμελος, άδολος και τρυφερών αισθημάτων. Η γλώσσα που θα χρησιμοποιεί, ας θυμίζει την μητρική γλώσσα του σχεδιαστή, την διάλεκτο της Νέας Ορλεάνης και θα είναι μια κάπως στυλιζαρισμένη αργκώ: "The sky is klee", "S’funna, but i dun’t see no stomm". Θα έχει μεγάλη αδυναμία στον ποντικό με τον οποίο είναι και θα δηλώνει ερωτευμένος. Ο Ιgnatz θα είναι ο "κακός" της ιστορίας του. Δεν θα φέρεται και τόσο καλά στον Krazy, γεγονός που φαίνεται από την απόκρισή του στην αγάπη του. H κύρια ασχολία του ας είναι να του πετάει τούβλα στο κεφάλι, κάτι που θα χαροποιεί την διαρκώς αθώα γάτα, κάνοντάς την να πιστεύει πως όλα αυτά είναι δείγματα έρωτα και αγάπης. O Pupp θα είναι αστυνομικός στο επάγγελμα και θα αγαπά παθολογικά τον Krazy. Σκοπός του να τον προστατέψει συλλαμβάνοντας τον ποντικό και βάζοντάς τον στην φυλακή. Για να τονίσει την ειρωνία της λατρείας της γάτας του για τον ποντικό, θα δημιουργήσει περιστατικά όπως τον Ιgnatz να πείθει τον Krazy να βγουν βόλτα πιασμένοι χέρι-χέρι και ο αστυνομικός να παρακολουθεί προβληματισμένος την εξέλιξη του ειδυλλίου, γνωρίζοντας στην ουσία το σίγουρα απογοητευτικό αποτέλεσμα. Ο Krazy δεν θα έχει την παραμικρή επίγνωση της πικρής αντιπαλότητας μεταξύ του Ignatz και του Pupp. Με τον τρόπο αυτό, ο σχεδιαστής μας θα δημιουργήσει μια ιστορία, ένα δικό του, ολόδικό του σύμπαν όπου οι χαρακτήρες του, αναπόσπαστα μέρη του κόσμου αυτού, θα παίξουν έναν ιδιαιτέρως σημαντικό ρόλο στα μηνύματα που εκείνος επιθυμεί να μεταδώσει στους αναγνώστες του. Γιατί το "Krazy Kat", όπως και ονομάστηκε το κόμιξ του George Herriman, το 1910 θα κάνει την πρώτη του δημόσια εμφάνιση αρχικά στο περιοδικό Family Upstairs και πολύ σύντομα ως αυτόνομο κόμικ στριπ. Θα γνωρίσει τεράστια ανταπόκριση από το αναγνωστικό κοινό και θα εγκωμιαστεί ευρέως από τους διανοούμενους της εποχής οι οποίοι και θα το αντιμετωπίσουν ως αυτό που ονομάζουμε: "serious art". Το 1944, ο Herriman πεθαίνει όντας ήδη άρρωστος για μεγάλο χρονικό διάστημα, και η κυκλοφορία του Krazy Kat σταματάει λίγο αργότερα, μετά από 34 χρόνια διαδρομής. Στην Ελλάδα το Krazy Kat δημοσιεύτηκε πολύ πολύ αργότερα, το 1980 στο περιοδικό Μαμούθ Comix. Ο κύριος σκοπός αυτού του άρθρου είναι να κινηθεί στα πλαίσια της εννοιολογικής, σημειολογικής και μορφολογικής ανάλυσης του συγκεκριμένου κόμιξ οι οποίες και είναι πάντα, προσωπικά μιλώντας, τα πιο ενδιαφέροντα κομμάτια να καταπιαστεί κανείς για να μπορέσει να "μπει" στον αφανή κόσμο του σχεδιαστή, να αναρωτηθεί τι ήταν αυτό που τον ώθησε να εξωτερικεύσει τις σκέψεις και τους προβληματισμούς του, και τι κρύβεται πίσω από μια ίσως φαινομενικά απλή και χαρούμενη ιστορία για παιδιά. Αρχικά, ένα μείζων θέμα στο κόμιξ του Herriman που απασχόλησε πολλούς, θεωρείται η προσέγγιση της ταυτότητας του φύλου του Krazy. Είναι πιστεύω σαφές πως δεν μπορεί να οριστεί απ’την στιγμή που ήταν κάτι που επέλεξε ο ίδιος ο Herriman. Το φύλο για τον Krazy είναι ότι και η φυλή και το έθνος για τον Ηerriman: ανεξιχνίαστο, επικίνδυνο αλλά και ενδιαφέρον. Προτιμούσε να αποκαλεί τον Krazy είτε ξωτικό, είτε νάνο, είτε οτιδήποτε το ακαθόριστο, παρά να του προσδώσει την ταυτότητα ενός συγκεκριμένου φύλου. Έτσι, κανένας δεν θα μπορούσε να αποκαλέσει τον χαρακτήρα του με μια συγκεκριμένη ονομαστική αντωνυμία. Εξάλλου το άλυτο αίνιγμα πάντα προκαλεί ατέρμονη περιέργεια και αμείωτο ενδιαφέρον. Περνώντας σε μια γενικότερη εικόνα ας μιλήσουμε για τις έννοιες που αναπτύσσονται στο περιεχόμενο του Krazy Kat. Μίξη εκκεντρικού σουρεαλισμού, αθώας παιδικότητας και μιας ποιητικής και ιδιοσυγκρασιακής γλώσσας είναι κάποια εκ των βασικών χαρακτηριστικών του κόμικ. Ο Herriman έδωσε χιουμοριστικές πινελιές στις αέναες ποικιλίες μιας σεξουαλικής παντομίμας που αμφισβητούσε τα όρια του φύλου, της φυλής και του είδους, μέσα από το επαναλαμβανόμενο μοτίβο του σαδομαζοχισμού και των μονομερών αισθημάτων. Το ερωτικό τρίγωνο κάνει την εμφάνισή του μεταξύ του Krazy, του Ignatz και του Pupp, μέσα σε μια μινιμαλιστική τραγωδία που αναπτύσσεται κατά το συνεχές μεταβαλλόμενο μπακγκράουντ μιας ονειρικής ερημιάς, κάτι το οποίο και επιτείνει τον σουρεαλισμό του στριπ. Ιστορικό γεγονός που συνδέει την πιθανή επιρροή του εν λόγω κόμικ πάνω στον σουρεαλισμό, θεωρείται η αφοσίωση σε αυτό απ΄τον Εduardo Paolozzi o oποίος και δώρισε το αρχείο του Krazy Kat στο Victoria and Albert Museum το 1980. Μεταξύ των επευφημιών της δουλειάς του Herriman απ’ το κίνημα του σουρεαλισμού και της avant-garde υπήρξαν εικαστικοί όπως ο Ad Reinhardt, o Pablo Picasso και ο Willem de Kooning. Ο Ηerriman μέσω των σκίτσων του, μας παρουσιάζει μία από τις πιο δημοφιλείς σουρεαλιστικές πτυχές του Krazy Kat που αποτελεί ο σχεδιασμός των τοπίων του καθώς κατά μία έννοια παραπέμπουν στα μεταφυσικά τοπία του Georgio de Chirico που τόσο πολύ επηρέασαν τους σουρεαλιστές ζωγράφους. Ακόμη, μια δεκαετία μετά τον θάνατο του Ηerriman, o Jack Kerouac μίλησε για το κόμικ θεωρώντας το άμεσο πρόγονο της γενιάς των μπήτνικ η οποία και αποτελούσε κληρονόμο του σουρεαλισμού και του ντανταïσμού. Τέλος για να επισημάνουμε εντονότερα την επίδραση του στριπ στο καλλιτεχνικό κίνημα του σουρεαλισμού, αρκεί να πούμε πως το 1990, στην έκθεση: "Ηigh and Low: Modern Art and popular culture" του μουσείου Μoma της Νέας Υόρκης, αντιπαραβλήθηκαν πίνακες του Krazy Kat από την εποχή του 1919, με πίνακες λαδιού του υπερρεαλιστή Joan Miró! Τα κρυμμένα αλλά παραταύτα "ισχυρά χαρτιά" του φαινομένου: "Krazy Kat", απ’ ότι φαίνεται είναι αρκετά. Παρ’όλο που η πλοκή στα τόσα χρόνια κυκλοφορίας του στριπ δεν άλλαξε σε μεγάλο βαθμό, το περιεχόμενο του Krazy και της παρέας του ορίζεται ως πολύπλοκο, βαθύ, ενεργητικό και παιχνιδιάρικο. Ίσως η επανάληψη της ίδιας ιστορίας να είναι και το ατού του κόμικ. Επιπρόσθετα, υποθέτουμε πως υπάρχει ακόμη ένα μυστικό στην συνταγή του δημοφιλούς έργου που δεν είναι άλλο απ’ τους ίδιους τους χαρακτήρες του, τα ζώα. Κι όλ’ αυτά διότι ως πρωταγωνιστές ενός καρτούν, τα ζώα δεν "λήγουν" με τον ίδιο τρόπο και τόσο εύκολα όσο οι ανθρώπινοι οι οποίοι και ορισμένες φορές παρατηρούμε να χάνουν την ρευστότητά τους. Στην πιθανή ερώτηση εάν το Krazy Kat φέρει πολλαπλές ομοιότητες με τα διάφορα άλλα κόμικ-στριπς, επιτρέψτε μου να απαντήσω αρνητικά. Δεν επιθυμώ σε καμία περίπτωση να πω ότι δεν υπήρξαν και δεν εξακολουθούν να υπάρχουν καρτούν με εκτιμητέο και εντυπωσιακό σχεδιαστικό - νοηματικό περιεχόμενο. Η αλήθεια είναι πως κι εγώ σχετικά πρόσφατα ανακάλυψα το συγκεκριμένο κόμιξ και δεν μπορώ παρά να ομολογήσω πως με άγγιξε ιδιαίτερα κυρίως η χρήση της απόκρυψης καθώς και η γοητεία των υπονοούμενων του. Έτσι, καθαρά υποκειμενικά θα εκφέρω την άποψή μου λέγοντας πως στην ποιότητα ναι, πιστεύω πως διαφέρει αρκετά απ‘ τα υπόλοιπα και δεν μπορώ παρά να το ξεχωρίσω, τοποθετώντας το στην λίστα με τα πιο αγαπημένα, ιδιόμορφα, γιατί όχι και ιδιόρρυθμα, κόμιξ που έχω διαβάσει. Κόμιξ με αντίληψη, νομίζω βρήκα τον σωστό χαρακτηρισμό. Μια απλή συνειδητοποίηση ότι ένα ξεχωριστό έργο τέχνης δύναται ν’ αποτελέσει φορέας σπουδαίων μηνυμάτων και ιδεολογιών. ***Η γενιά των μπήτνικ: Λογοτεχνικό κίνημα στην Αμερική μεταξύ του’50 και του ‘60 που επηρέασε σε μέγιστο βαθμό τα επερχόμενα κινήματα του πανκ και των χίπις καθώς και η έκφραση ενός τρόπου σκέψης που παρέπεμπε στην μποέμικη ζωή της Ν.Υόρκης και του Σαν Φρανσίσκο. Σημαντικός εκπρόσωπος του κινήματος υπήρξε ο Allen Ginsberg(Αμερικανός ποιητής) ο οποίος όταν ρωτήθηκε τι υπήρξε η γενιά των μπήτνικ απάντησε: "Μια παρέα φίλων με τον ίδιο τρόπο σκέψης". Krazy Kat Goes A Wooing πηγή