Αναζήτηση στην Κοινότητα

Ο σκιτσογράφος Γιώργος Κωνσταντίνου, ένας σπάνιος συνδυασμός ευρυμαθούς καλλιτέχνη, εκπαιδευτικού και ακτιβιστή, με αφορμή την έκθεση του «Εικονοπλαστείου» του στη γενέτειρά του Θεσσαλονίκη, μας μίλησε για το χρέος μας να μη σωπαίνουμε ποτέ μπροστά σε φαινόμενα αδικίας, ρατσισμού και κάθε μορφής αντισημιτισμού. Σε έναν κόσμο κατακερματισμένο, όπου μεσουρανούν η κοινωνική και οικονομική αδικία, η ταξική εκμετάλλευση, οι ανταγωνιστικές σχέσεις, ο ρατσισμός, ο σεξισμός, ο αποκλεισμός των πιο φτωχών και αναγκεμένων κομματιών της κοινωνίας και ένα σωρό άλλα δεινά, το να εκφράζεται κάποιος ανοιχτά (με τον λόγο, την τέχνη, τη δράση του) ενάντια σε αυτή τη συνθήκη μοιάζει σαν πράξη «ηρωική». Δεν πρόκειται όμως διόλου για κάτι τέτοιο. Είναι η ελάχιστη ηθική υποχρέωση κάθε ενσυνείδητου ανθρώπου απέναντι στον Άλλον. Μια τέτοια περίπτωση συνιστά το παράδειγμα του σκιτσογράφου Γιώργου Κωνσταντίνου (γνωστού και ως Υorgos/ ËΡΓΟC). Γέννημα-θρέμμα Σαλονικιός (γενν. το 1967), ο Γ.Κ. είναι απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών του Βερολίνου. Έχει ζήσει πολλά χρόνια στο Βερολίνο και στην Καταλονία και έχει ταξιδέψει πολύ, πάντα όμως με το (διεθνιστικό) βλέμμα του στραμμένο στην Ελλάδα και στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Θεσσαλονίκη, στην οποία πάντα «επιστρέφει». Πολυτάλαντος, βαθιά πολιτικοποιημένος και δημιουργικά ανήσυχος, είναι πρωτοπόρος στον τομέα της οπτικής επικοινωνίας, την ανάπτυξη ιδεών και την εκπαίδευση. Εργάζεται ως εικονογράφος, σχεδιαστής κόμικς και δημιουργός κινουμένων σχεδίων. Στο παρελθόν επιδόθηκε σε πάμπολλες καινοτόμες δράσεις όπως η ίδρυση της αυτόνομης «τάξης των κόμικς» στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, της πρωτοβουλίας πολιτών «Stop Mare Mortum» και συλλόγου για τη φύση και τον πολιτισμό στη Σαμαρίνα. Επίσης είναι ιδρυτικό μέλος της εκπαιδευτικής ομάδας Irenia στην Καταλονία (μέσα από την οποία προώθησε τη δημιουργία επιτραπέζιων μη ανταγωνιστικών παιχνιδιών) και συνεργάζεται με ένα σωρό καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ άλλων συντονίζει και τη συμμετοχική καλλιτεχνική πλατφόρμα #MEDfaces, η οποία καταγγέλλει τη θανατοπολιτική στο απέραντο υγρό νεκροταφείο που ονομάζεται Μεσόγειος. Τα τελευταία χρόνια παρεμβαίνει στην επικαιρότητα ανεβάζοντας στο διαδίκτυο δεκάδες σκίτσα του που στηλιτεύουν τον ρατσισμό, τον φασισμό και τον καπιταλισμό, καθώς και πολιτικές αυταρχισμού και ανισότητας. Το προηγούμενο Σάββατο (10 Ιουνίου 2023) εγκαινιάστηκε στη Θεσσαλονίκη η έκθεση πολιτικών σκίτσων του. Με την αφορμή αυτή είχαμε τη χαρά να επικοινωνήσουμε μαζί του και να συζητήσουμε για τη δημιουργική πορεία του, τον καλλιτεχνικό του ακτιβισμό, αλλά και για ζητήματα γύρω από τον εθνικισμό, τον αντισημιτισμό κ.ά. «Η Ελλάδα με κάνει να ντρέπομαι» Τα ζητήματα, σύμφωνα με τον συνομιλητή μας, είναι πολλά και κακοφορμισμένα. Όταν μιλάει για το ελληνικό κράτος, ο Γ.Κ. δεν μασάει τα λόγια του: «Αν μένεις στην Ελλάδα, όλα αυτά κάπως τα συνηθίζεις, είναι η καθημερινότητά σου. Όταν όμως ζεις έξω, εξοργίζεσαι. Η απόσταση με κάνει να βλέπω τα πράγματα με μια καθαρότητα: η Ελλάδα με κάνει να ντρέπομαι. Για τη συμπεριφορά της απέναντι στην πολιτισμική διαφορετικότητα, για τη θεσμική υποκρισία της, για τα ασύστολα ψέματά της». Ένας βασικός λόγος αυτής της ντροπής είναι η ελληνική (αντι)μεταναστευτική πολιτική. Μια πολιτική που δεν ενδιαφέρεται να διαχειριστεί με ορθολογικό τρόπο κάτι που συνέβαινε ανέκαθεν, δηλαδή η αέναη μετακίνηση ανθρώπινων πληθυσμών στον πλανήτη, αλλά αντιμετωπίζει τους μετανάστες και τους πρόσφυγες ως «απειλή». Ταυτόχρονα ο Γ.Κ. αρνείται την κρατική αυτοθυματοποίηση: «Έχω βαρεθεί να ακούω ότι για τις άθλιες συνθήκες εγκλεισμού των προσφύγων και των μεταναστών σε camp, για τις επαναπροωθήσεις κ.λ.π. φταίει αποκλειστικά η Ευρώπη. Η Ε.Ε. έχει σαφώς το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης, όμως η Ελλάδα δεν μπορεί να κρύβεται για πάντα πίσω από αυτήν. Η χώρα μας θέλει να εμφανίζεται ως θύμα των ευρωπαϊκών πολιτικών, ωστόσο η ίδια εφαρμόζει οικειοθελώς πρακτικές απόκρουσης των προσφύγων και μια απαράδεκτη τιμωρητική συμπεριφορά απέναντί τους ωσάν να συνιστούν απειλή. Δεν είναι θέμα π.χ. των Ευρωπαίων η απαίσια διαχείριση εκ μέρους του Λιμενικού, το ότι οι εξαθλιωμένοι πρόσφυγες και μετανάστες τρώνε “σκουπίδια”, το ότι αντιμετωπίζονται ως όχι και τόσο άνθρωποι. Είναι επίσημη κρατική πολιτική». Συμπτώματα δυσανεξίας παρουσιάζει το ελληνικό κράτος γενικότερα και απέναντι στην πολιτισμική ετερότητα: «Δεν είναι μόνο οι “ξένοι” μετανάστες που αντιμετωπίζονται σαν απειλή, και καλά επειδή έρχονται απ’ έξω. Είναι και οι γλωσσικές και εθνοτικές μειονότητες με τις οποίες συνυπάρχουμε αιώνες τώρα, αλλά δεν θέλουμε καν να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν. Μας αρέσει να τις κρύβουμε κάτω από το χαλί. 400.000 συμπολίτες μας μιλάνε ρομάνικα, σεφαρδίτικα, μακεδόνικα, βλάχικα και αρβανίτικα αλλά θεωρείται… προδοσία να το παραδεχτούμε». Η συζήτησή μας μοιραία στράφηκε στον «ελέφαντα στο δωμάτιο», που δεν είναι άλλος από τον αντισημιτισμό. Όπως τονίζει ο Γ.Κ.: «Ο αντισημιτισμός, συγκαλυμμένος ή μη, είναι ενδημικός στην Ελλάδα. Σοκάρομαι από την αδιαφορία της ελληνικής κοινωνίας απέναντί του. Συχνά δεν τον συνειδητοποιούμε καν, και αυτό είναι χειρότερο, γιατί δείχνει ότι έχουμε μειωμένα έως ανύπαρκτα αντανακλαστικά. Ο αντισημιτισμός δεν αφορά μόνο μια πολιτική παράταξη, είναι διακομματικός. Σε μια χώρα που αναλογικά έχασε τόσο μεγάλο πληθυσμό Εβραίων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν υπάρχει ένα μουσείο για το Ολοκαύτωμα. Η απώλεια του ελληνικού εβραϊσμού δεν διδάσκεται καν στις σωστές της διαστάσεις, αντιμετωπίζεται ως ταμπού. Είμαστε μια χώρα που κοιτάζει επιλεκτικά το παρελθόν της. Έχουμε χάψει την εθνική μας παραμύθα χωρίς διάθεση αναστοχασμού». Γιώργος Κωνσταντίνου Στη Θεσσαλονίκη, την πόλη που έχασε στο Άουσβιτς το 96% του εβραϊκού πληθυσμού της, η πλατεία Ελευθερίας είναι ταυτόσημη με το «μαύρο Σάββατο» της 11ης Ιουλίου 1942. Αυτή η πλατεία που θα έπρεπε να έχει αναδειχθεί εδώ και δεκαετίες χώρος ιστορικής μνήμης, έχει μετατραπεί από την τρέχουσα δημοτική αρχή σε πάρκινγκ! Κόντρα στην αδιαφορία, ο καλλιτέχνης ανέλαβε δράση: στις 24/12/2022 ζωγράφισε εκεί ως διαμαρτυρία ένα τεράστιο Αστέρι του Δαβίδ. Ο δήμαρχος βέβαια έδωσε αμέσως εντολή να το σβήσουν. Ο Γ.Κ. δεν έμεινε όμως εκεί, καθώς τύπωσε και κόλλησε σχετικές αφίσες και αυτοκόλλητα σε όλη την περιοχή, ενώ έγραψε και αντιφασιστικό σύνθημα στο πυροβολείο της Γκεστάπο επί της Βασ. Όλγας. Ο Γιώργος Κωνσταντίνου δεν ενστερνίζεται την απελπισία και την απόσυρση, ακόμη και όταν όλα φαίνονται μάταια. Και αυτό γιατί το να μιλάμε δυνατά για όλα εκείνα που καταπατούν την ανθρωπινότητα είναι το ελάχιστο ηθικό μας χρέος. Όπως μας είπε κλείνοντας: «Όλα αυτά που συζητήσαμε δεν προβάλλονται στα μεγάλα ελληνικά media. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Ο πιο πολύς κόσμος στην Ελλάδα ζει στην αφασία του, παρότι δίπλα του συμβαίνουν τα μύρια όσα. Κι αυτό κάνει ακόμη μεγαλύτερη την ανάγκη να ακούγονται. Δεν έχει κανένα νόημα όμως να τα λέμε ύστερα από χρόνια, πρέπει να καταγγέλλονται ενόσω συμβαίνουν». 📌 Το Eικονοπλαστείο στη ΒΙΟΜΕ Οπτική Ρητορική - Πολιτικές εικόνες του YORGOS Πότε: 10 Ιουνίου – 2 Ιουλίου Πού: Cantina Solidaridad, Ανακτημένο εργοστάσιο ΒΙΟΜΕ, Λαέρτου 21-25. Ωράριο: Παρ. & Σάββ. 7 μ.μ.-1 π.μ., Κυρ. 7 μ.μ.-10 μ.μ. Και το σχετικό link...