Αναζήτηση στην Κοινότητα

Στις 29 Οκτωβρίου του 1929, γνωστή και ως «Μαύρη Τρίτη», κατέρρευσε το χρηματιστήριο της Wall Street. Οι ΗΠΑ εισήλθαν σε μια δεκαετία βαθιάς οικονομικής ύφεσης και έντονης κοινωνικής κρίσης. Και στα κόμικς άρχισαν να ξεπηδούν οι ήρωες – σωτήρες ο ένας μετά τον άλλον. Μέχρι τις αρχές του 1929, η συντριπτική πλειονότητα των κόμικς που παράγονταν και δημοσιεύονταν στις ΗΠΑ είχαν το χιούμορ στο επίκεντρο των ιστοριών τους. Κυριαρχούσαν οι ηθογραφίες, οι οικογενειακές κωμωδίες, τα funny animals, οι σαπουνόπερες, τα μελοδραματικά θέματα κ.λπ. Αλλά ήταν ιστορίες που εξελίσσονταν σε αυτόν εδώ τον κόσμο, με πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες που ήταν κυρίως γκαφατζήδες και θύματα των καταστάσεων, κάθε άλλο από ήρωες με τετράγωνα πηγούνια και φουσκωμένα μπράτσα. Και ξαφνικά όλα άλλαξαν. Η χρηματιστηριακή κατάρρευση που έμεινε στην Ιστορία ως το Μεγάλο Κραχ είχε δραματικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία και στις ζωές των ανθρώπων. Ξεκίνησε μια μακρά περίοδος ύφεσης και αβεβαιότητας, γνωστή ως η «Μεγάλη Κρίση» (The Great Depression). Στα αγγλικά, όμως, η λέξη «depression» εκτός από οικονομική κρίση, σημαίνει και κατάθλιψη. Εκατοντάδες δημιουργοί κόμικς, επιχειρώντας να προσφέρουν μια διέξοδο, μια διαφυγή από το καταθλιπτικό περιβάλλον, επινόησαν μια σειρά ηρώων που πρόσφεραν στους αναγνώστες μερικές στιγμές ξεγνοιασιάς και ελπίδας. Περιγράφοντας την κατάσταση, ο Brian Walker στο έξοχο βιβλίο του «The Comics Before 1945» αναφέρει: «Στα μέσα του 1932, η συνολική αξία των μετοχών της Wall Street ήταν μόλις το 11% αυτής του 1929. Στα τρία πρώτα χρόνια της Κρίσης, τα ωρομίσθια μειώθηκαν κατά 60%, ογδόντα έξι χιλιάδες επιχειρήσεις έκλεισαν, πέντε χιλιάδες τράπεζες ανέστειλαν τις εργασίες τους, η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 50% και οι άνεργοι ανέρχονταν στα δεκαπέντε εκατομμύρια[…] Η Μεγάλη Κρίση προκάλεσε καταστροφικές κοινωνικές συνέπειες. Πρώην τραπεζίτες πουλούσαν μήλα στις γωνιές των δρόμων και συνωστίζονταν σε ουρές για λίγο ψωμί». Οι άστεγοι και όσοι δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στα στεγαστικά δάνεια που είχαν πάρει κατά το παρελθόν συγκεντρώθηκαν σε αυτοσχέδιες παραγκουπόλεις στις παρυφές των μητροπολιτικών κέντρων, οι γάμοι και οι γεννήσεις μειώθηκαν δραματικά ενώ τα εγκλήματα και οι αυτοκτονίες έσπασαν κάθε ρεκόρ. Στο κλίμα αυτό, τα κόμικς ανταποκρίθηκαν με ηρωισμούς από πρώιμους vigilante που, προϊόντος του χρόνου, γίνονταν όλο και πιο δυνατοί, πιο έξυπνοι, πιο μυώδεις, αλλά και πιο τυχοδιώκτες, πιο περίπλοκοι ως χαρακτήρες και με ευρύτερο πεδίο δράσης. Όλοι τους, άλλωστε, δημοσιεύονταν σε εφημερίδες και απευθύνονταν στο ευρύ κοινό που αδυνατούσε να έχει πρόσβαση σε κάθε άλλη μορφή ψυχαγωγίας και διασκέδασης. Οι εφημερίδες της εποχής έπαιξαν και αυτό τον ρόλο: της διαφυγής των αναγνωστών μέσω της φαντασίας. Ήδη από τις αρχές του 1929 είχαν εμφανιστεί στις σελίδες των κόμικς τρεις ηρωικές φιγούρες: o Ταρζάν, ως αγαθός άγριος στις ζούγκλες της Αφρικής, ο Μπακ Ρότζερς που ήταν ο πρώτος διαστημικός ταξιδευτής σε έναν μελλοντικό κόσμο με εξωγήινους, ρομπότ και αποκρουστικά τέρατα, και ένας αντιήρωας, ο στραβομούτσουνος και κακότροπος ναυτικός Ποπάι. Ο τελευταίος, μάλιστα, με την έλευσή του στη σειρά κόμικς «The Thimble Theater» του Elzie Segar παραγκώνισε σταδιακά το υπόλοιπο πρωταγωνιστικό καστ που αποτελούνταν από τα μέλη της οικογένειας της Όλιβ Όϊλ και κέρδισε με τις γροθιές του τον πρώτο ρόλο αλλά και τον τίτλο της σειράς που μετονομάστηκε σε «Ποπάι». Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με τη σειρά «Wash Tubbs» του Roy Crane που αν και είχε ξεκινήσει το 1924 με πρωταγωνιστή έναν γκαφατζή υπάλληλο οπωροπωλείου με τη μορφή του κωμικού του βωβού κινηματογράφου Χάρολντ Λόιντ, από το 1929 άλλαξε πρωταγωνιστή και τίτλο. Ο αφελής και αστείος Wash Tubbs έδωσε τη θέση του σε έναν γοητευτικό και μάτσο ναυτικό με το «βαρύ» όνομα «Captain Easy» και έγινε κομπάρσος. Από μια ηθογραφία αστείων καταστάσεων, η σειρά μετατράπηκε σε μια ξέφρενη περιπέτεια αχαλίνωτης δράσης στα πέρατα της Γης. Ο ασκός του Αιόλου είχε πια ανοίξει και από μέσα του ξεπηδούσαν όλο και πιο ευφάνταστοι ήρωες με όλο και πιο μεγάλες ικανότητες και δυνάμεις. Κάποιοι ήταν μεσαιωνικοί ιππότες σε περιπέτειες με βασιλιάδες, ξίφη και σπαθιά όπως ο «Πρίγκιπας Βάλιαντ» του Hal Foster και κάποιοι άλλοι όπως ο «Φλας Γκόρντον» του Alex Raymond ταξίδεψαν στο διάστημα για να σώσουν τους καταπιεσμένους όλου του σύμπαντος από μοχθηρούς εξωγήινους βασιλιάδες. Κάποιοι όπως ο «Jungle Jim» του ίδιου δημιουργού πήραν μέρος σε εξωτικές περιπέτειες σε απάτητες ζούγκλες και κάποιοι άλλοι όπως ο «Φάντομ» των Lee Falk και Ray Moore, φόρεσαν ολόσωμες φόρμες και κολάν, προσθέτοντας μέσω της μυστικής ταυτότητάς τους και το απαραίτητο φανταστικό στοιχείο. Ο ερωτισμός και οι υπαινικτικές αναφορές στη σεξουαλικότητα και τις ακατανίκητες ορμές των ηρώων – που έμοιαζαν όλο και περισσότερο στους σύγχρονούς τους χολιγουντιανούς αστέρες - αλλά και στην έλξη που ασκούσαν σε πανέμορφες και κατάξανθες τολμηρές γυναίκες – δηλητήριο ήρθε με σειρές όπως το «Terry and the Pirates» του αριστοτέχνη του σχεδίου, Milton Caniff που περιέγραφε τον εαυτό του ως ο «Μάρκο Πόλο της πολυθρόνας» καθώς δεν είχε επισκεφτεί ποτέ, κανέναν από τους τόπους που απεικονίζονταν στις ιστορίες του αν και τα κατάφερνε με αξιοζήλευτη ακρίβεια μέσω φωτογραφιών, εικονογραφήσεων, ρεπορτάζ, κινηματογραφικών ταινιών, βιβλίων γεωγραφίας, ιστορίας κ.λ.π. Εξωθώντας στα άκρα την επινοητικότητά τους και την ανάγκη για ακόμα περισσότερους και διαφορετικούς ήρωες, αρκετοί δημιουργοί φιλοτέχνησαν αλλόκοτους χαρακτήρες. Ο «Μαντρέικ ο Μάγος» των Lee Falk και Phil Davis ήταν μια τέτοια περίπτωση. Με το σμόκιν του, το ημίψηλο καπέλο του και το μπαστούνι του, εφάρμοσε την τέχνη της ταχυδακτυλουργίας και τα “μαγικά” του κόλπα σε μέρη μακρινά αλλά και στις πόλεις των ΗΠΑ απέναντι σε κακοποιούς και εγκληματίες. Οι πιλότοι και οι αεροπόροι ήταν μια ξεχωριστή κατηγορία που προέκυψε ως φυσικό επακόλουθο της πρώτης υπερατλαντικής πτήσης από τον Τσαρλς Λίντμπεργκ το 1927. Κύριοι εκπρόσωποι, ο «Tim Tyler» της ομώνυμης σειράς του Lyman Young, ο «Tailspin Tommy» των Glenn Chaffin και Hal Foster, ο «Smilin Jack» του Zack Mosley, και η «Connie», μια από τις πρώτες γυναίκες ηρωίδες, του Frank Godwin. Εκτός από το διάστημα, τους αιθέρες, τις ζούγκλες και τις θάλασσες, ένα μεγάλο μέρος των ηρωικών περιπετειών της εποχής εξελίχθηκαν και στην Άγρια Δύση με πιο διάσημο και τολμηρό καουμπόι τον «Red Ryder» του Fred Harmon. Όλοι αυτοί οι, μέχρι πρότινος αλλόκοτοι για τα έως τότε συνηθισμένα στην μαζική κουλτούρα, χαρακτήρες αντί να ξενίζουν το κοινό, προσέλκυαν ολοένα και περισσότερους αναγνώστες. Η κυκλοφορία των εφημερίδων στις ΗΠΑ προς τα τέλη της δεκαετίας του 1930 έφτανε ορισμένες φορές τα σαράντα εκατομμύρια σε πωλήσεις. Και ένα από τα βασικά θέματα ήταν τα εγκλήματα, οι ληστείες, η μαφία, οι κακοποιοί που λυμαίνονταν τις γειτονιές. Δράση απέναντί τους, ανέλαβαν οι αστυνομικοί και οι ντετέκτιβ των κόμικς. Σε αυτούς αλλά και στα υπόλοιπα κόμικς ηρωισμών και περιπέτειας της δεκαετίας μετά το Κραχ και πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο θα αναφερθούμε στο επόμενο τεύχος. Και το σχετικό link...