Μετάβαση στο περιεχόμενο

Η παλίρροια Logicomix [ Παπαγιανίδου Μαίρη, tovima.gr, 15/11/2009 ]


The_Sandman

Προτεινόμενες Καταχωρήσεις


  • Member ID:  10460
  • Group:  Veterans
  • Topic Count:  340
  • Content Count:  5714
  • Reputation:   52789
  • Achievement Points:  5714
  • Days Won:  38
  • With Us For:  5386 Days
  • Status:  Offline
  • Last Seen:  
  • Age:  40

Η παλίρροια Logicomix

Το κόμικ των Απόστολου Δοξιάδη και Χρίστου Παπαδημητρίου με θέμα τα μαθηματικά κυκλοφόρησε στα ελληνικά τον Σεπτέμβριο του 2008 για να γίνει σε έναν χρόνο παγκόσμια επιτυχία με χιλιάδες αντίτυπα, δεκάδες μεταφράσεις και διθυραμβικές κριτικές


post-556-0-99425700-1326984024_thumb.jpg


Η πρώτη σελίδα του «Logicomix», σχεδιασμένη από τον Αλέκο Παπαδάτο και την Αννι ντι Ντόνα,που εικονίζει τον συγγραφέα Απόστολο Δοξιάδη

Ο αρχαίος Αθηναίος Ευβουλίδης είχε πει: «Συμπολίτες μου, τώρα σας λέω ψέματα». Και δημιούργησε θέμα: Αν όντως λέει ψέματα, λέει την αλήθεια. Αλλά αν λέει την αλήθεια, λέει ψέματα. Με αυτό το παράδειγμα Λογικής στην αρχή του βιβλίου του Logicomix και με το συμπέρασμα «Είναι τρελοί αυτοί οι Λογικοί!» στο βίντεο που ακολούθησε στο Ιnternet, ο Απόστολος Δοξιάδης βάλθηκε πέρυσι να μας τρελάνει- ή να μας λογικέψει- μέσα από την εξιστόρηση της ζωής του Μπέρτραντ Ράσελ, του «σταρ της Αναζήτησης», ενός ανθρώπου που ερωτεύτηκε, παντρεύτηκε τέσσερις φορές, φυλακίστηκε, παραφρόνησε, και το μόνο που τον κρατούσε από την αυτοκτονία ήταν η αγάπη του για τα μαθηματικά. Μπορούμε όλοι να επωφεληθούμε από το παράδειγμα του Ευβουλίδη ή του Μπέρτραντ Ράσελ; Γιατί όχι; Ο Δοξιάδης πιστεύει ακράδαντα ότι το μεγαλοφυές είναι συγχρόνως απλό. Το βιβλίοLogicomix, που υπογράφει μαζί με τον Χρίστο Παπαδημητρίου και το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος τον Σεπτέμβριο του 2008, εξάντλησε την πρώτη έκδοση των 10.000

αντιτύπων, έκανε άλλες δύο εκδόσεις των 15.000 αντιτύπων και ετοιμάζεται τώρα για τέταρτη έκδοση. Αυτό ήταν μόνο μια παγκόσμια πρώτη, όπως είχε ανακοινωθεί εξ αρχής. Δεν είχαμε δει τίποτε ακόμη από αυτά που θα ακολουθούσαν.

Παρ' ότι τοLogicomixγράφηκε αρχικά στα αγγλικά από τον εμπνευστή του, σε συνεργασία με τον γνωστό θεωρητικό της Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας Χρίστο Χ. Παπαδημητρίου και τους κομίστες και καλλιτέχνες του κινούμενου σχεδίου Αλέκο Παπαδάτο και Αννι ντι Ντόνα- ήταν δηλαδή ο καρπός μιας συλλογικής δημιουργικής διάθεσης και ενός γενικευμένου κεφιού που απαίτησε επτά χρόνια σχεδιασμού και συγγραφής -, η Ελληνίδα εκδότρια του Ικάρου κυρία Κατερίνα Καρύδη ανέκοψε την ορμή της παρέας με μία ακόμη φαεινή ιδέα: να πρωτοβγεί το βιβλίο στην Ελλάδα. Ο Δοξιάδης ανταποκρίθηκε ασμένως στο αίτημα, έκανε ο ίδιος τη μετάφραση στα ελληνικά, το βιβλίο έγινε μπεστ σέλερ πρώτα στη χώρα του και τον Σεπτέμβριο του 2009 ήρθε η ώρα να κυκλοφορήσει πια στην Αγγλία και στην Αμερική από τον βρετανικό οίκο Βloomsbury, τον περίφημο εκδότη τού Χάρι Πότερ.

Έτσι έχουμε το φαινόμενο του εφετινού εκδοτικού φθινοπώρου: ένα ελληνικό βιβλίο ξεπούλησε την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας του στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Μεγάλη Βρετανία, περιελήφθη στις προ τάσεις των καλύτερων βιβλίων της χρονιάς από το Νew Statesman, ακολούθησε εμφάνισή του στις κριτικές του «Sunday Βook Review» των Νew Υork Τimes, βρέθηκε στην πρώτη θέση της graphic novel λίστας των Νew Υork Τimes, στην τέταρτη θέση στον κατάλογο των graphic novel του βρετανικού ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου Αmazon και στην έκτη θέση των μπεστ σέλερ όλων των κατηγοριών του αμερικανικού Αmazon. Στην Ολλανδία, όπου κυκλοφόρησε στις αρχές Οκτωβρίου, πούλησε 12.000 αντίτυπα στις πρώτες πέντε ημέρες. Στην Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης που ακολούθησε πωλήθηκαν τα δικαιώματα του βιβλίου σε πολλές άλλες χώρες, τα ονόματα των οποίων- από την Κίνα ως την Τουρκία και από το Ισραήλ ως την Ιταλία- η κυρία Καρύδη αδυνατεί πλέον να θυμηθεί. Η ξέφρενη πορεία του βιβλίου στη διεθνή εκδοτική αγορά έκανε τον διευθυντή μεγάλου βιβλιοπωλείου στην Αθήνα να πει «κανένα ελληνικό βιβλίο δεν έκανε τόσες πωλήσεις τα τελευταία 30 χρόνια», και η φράση αυτή πέρασε στο wikipedia όπου το Logicomixκατέχει ήδη ξεχωριστό λήμμα. Στη λίστα με τα καλύτερα βιβλία του 2009 της έγκυρης αμερικανικής έκδοσης των επαγγελματιών του εκδοτικού χώρου Ρublishers Weeklyυπάρχει η αγγλική έκδοση των ποιημάτων του Καβάφη Τhe Collected Ρoems of C.Ρ. Cavafyσε μετάφραση του Ντάνιελ Μέντελσον και τοLogicomixτων Απόστολου Δοξιάδη και Χρίστου Παπαδημητρίου.

Η Λογική και η τρέλα

Οι παιάνες στον διεθνή Τύπο γι' αυτή την παρουσίαση της ιστορίας της μοντέρνας Λογικής και της γένεσης των υπολογιστών σε βιβλίο με τη μορφή κόμικς δεν έχουν τέλος. Μία εβδομάδα πριν από την κυκλοφορία του βιβλίου στο Λονδίνο, ένα δημοσίευμα στον Ιndependentστις 2 Σεπτεμβρίου 2009 από τον Τζον Γουάλς έδωσε μια πρώτη εικόνα των δεδομένων της επιτυχίας: «Το βιβλίο είναι πνευματικό τέκνο δύο Ελλήνων. Ο Απόστολος Δοξιάδης, 55 χρόνων, το έχει βάλει πείσμα να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στην επιστήμη και στις τέχνες: είναι μαθηματικός, αλλά και μεταφραστής, ηθοποιός, συγγραφέας και κινηματογραφικός παραγωγός. Το τρίτο του μυθιστόρημα, Ο Θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλμπαχ, υπήρξε διεθνές μπεστ σέλερ και κυκλοφορεί εδώ από τον Faber & Faber. Ο ίδιος έγραψε και σκηνοθέτησε ένα θεατρικό μουσικό έργο για τον Τζάκσον Πόλοκ και ένα θεατρικό με τίτλο Δεκάτη εβδόμη νύχτα για το θεώρημα του Κουρτ Γκέντελ. Συνεργάτης του τώρα στο εγχείρημα Ράσελ είναι ο Χρίστος Παπαδημητρίου, καθηγητής της επιστήμης των κομπιούτερ στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας. Ο Μπιλ Γκέιτς συγκαταλέγεται στους πρώην μαθητές του». Όσον αφορά το «πνευματικό τέκνο» τους, συστήνεται ανεπιφύλακτα: «Αν και το θέμα του βιβλίου μοιάζει λίγο άνυδρο, με τις θεωρίες των τύπων, τα παράδοξα και τη δυσνόητη γλώσσα, και παρ' ότι η παράλληλη ιστορία για το πώς διαπλέκονται η λογική με την τρέλα φαντάζει κάπως σκοτεινή, μην πτοηθείτε. ΤοLogicomixαφηγείται το ηρωικό έπος της ανθρώπινης διαμάχης τόσο μελοδραματικά και με τόσο ζωηρά χρώματα, που κάνει το διάσημο graphic novel300του Φρανκ Μίλερ για τη μάχη των Θερμοπυλών να μοιάζει με παιδικό κόμικς της σειράς Εagle Αnnual. [...] Είναι ενθαρρυντικό το ότι μια τόσο εκλεπτυσμένη διαλεκτική μπορεί να επιζήσει της μετεξέλιξής της στο ιδίωμα του Μπάτμαν και των Σίμπσονς».

Με την ευκαιρία του έργου των Δοξιάδη- Παπαδημητρίου, ο αρθρογράφος του Ιndependentέκανε μια σύντομη αναδρομή στο ζήτημα κατά πόσο τα κόμικς είναι το κατάλληλο μέσο για τη μετάδοση σοβαρής λογοτεχνίας ή ιδεών. Κάποτε υπήρχε η αντίληψη ότι είναι εντάξει να έχουμε τον Τεν Τεν ή τον Σπάιντερμαν σε κόμικς, αλλά τους Άθλιους και τον Αμλετ όχι. Όταν ο Αλμπερτ Κάντερ δημιούργησε τα Κλασικά Κόμικς (αργότερα Κλασικά Εικονογραφημένα) το 1941, οι εικονογραφημένες εκδοχές του Ιβανόη και του Δον Κιχώτη έκαναν τους γονείς να φρίττουν στη σκέψη ότι μπορεί τα παιδιά τους να μάθαιναν οτιδήποτε μέσα από ένα κόμικ. Μετά το 1976 όμως τα κόμικς διαδόθηκαν στον κόσμο, ξαναβαφτίστηκαν, «graphic novel»- ας πούμε γραφικό μυθιστόρημα στα ελληνικά-, και έκαναν τον Νιλ Γκέιμαν, έναν από τους επιφανέστερους εκπροσώπους τους εκείνη την εποχή να πει: «Αισθάνομαι σαν κάποια που πληροφορήθηκε ξαφνικά ότι δεν ήταν πόρνη. Ήταν απλώς μια κυρία του απογεύματος». Μεγαλύτερο σέβας αποκτήθηκε με τον όρο bande dessin e, σαν να ήταν τα κόμικς μέρος της γαλλικής παράδοσης της τέχνης (που δεν ήταν). Αφότου άρχισε το Χόλιγουντ να γυρίζει κόμικς σε ταινίες με αληθινούς ηθοποιούς (Road to Ρerdition, League of Εxtraordinary Gentlemen, Sin City), τα κινούμενα σχέδια περιεβλήθησαν με νέο κύρος. Το Περσέπολις της ιρανής συγγραφέως Μαριάνε Σατράπι, με τις γυμνές ασπρόμαυρες εικόνες του, πούλησε μισό εκατομμύριο αντίτυπα και ακολούθως έγινε ταινία. ΤοWaltz with Βashir, εικονογραφημένο ντοκυμαντέρ του Αρι Φόλμαν για τη φρίκη του πολέμου το 1982 στον Λίβανο, ήταν υποψήφιο για Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και κέρδισε σειρά από διεθνή βραβεία.

Απρόσμενο υλικό

Είναι αυτή η προδιαγεγραμμένη πορεία και για το Logicomix; Οι Νew Υork Τimesστις 25 Σεπτεμβρίου 2009 με ένα άρθρο του Τζιμ Χολτ υπερθεμάτισαν: «Να κάτι αναπάντεχο- ένα κωμικό βιβλίο για την αναζήτηση της λογικής βεβαιότητας στα μαθηματικά. Η ιστορία διατρέχει τις δεκαετίες από τα τέλη του 19ου αιώνα ως τον Β Δ Παγκόσμιο Πόλεμο, μια περίοδο όπου η φύση της μαθηματικής αλήθειας έγινε αντικείμενο λυσσώδους διαμάχης. Το καστ των πρωταγωνιστών, με τον Μπέρτραντ Ράσελ να ηγείται, περιλαμβάνει μεγάλους φιλοσόφους, Λογικούς και μαθηματικούς της εποχής, μαζί με ακαθόριστο αριθμό συζύγων και ερωμένων, έναν- δυο μανιακούς αυτόχειρες, έναν αποκρυφιστή κουρέα και τον Αδόλφο Χίτλερ. Απρόσμενο υλικό για κόμικς; Όχι ακριβώς...».

Ας επαναφέρουμε στη μνήμη την πλοκή του Logicomix, η οποία θυμίζει ρωσική κούκλα ματριόσκα: τρεις ιστορίες βγαίνουν η μία μέσα από την άλλη. Πρώτα παρακολουθούμε τον Απόστολο Δοξιάδη και τους συνεργάτες του να κινούνται σαν σύγχρονοι μυθιστορηματικοί ήρωες στη σημερινή Αθήνα και να διαφωνούν όσον αφορά το νόημα της ιστορίας τους, προβάλλοντας ως πρωταρχικό το αίτημα της εποχής μας, την αναζήτηση βεβαιοτήτων. Έπειτα ο Μπέρτραντ Ράσελ γίνεται ο ήρωας αλλά και ο αφηγητής της ιστορίας του καθώς εξιστορεί την περιπέτεια της αναζήτησης των Θεμελίων των Μαθηματικών και τη δική του πολύχρονη και αγωνιώδη προσπάθεια να εντοπίσει στη Λογική την απάντηση στα βαθύτερα ερωτήματα της ανθρώπινης σκέψης, αλλά και να τη χρησιμοποιήσει ως αντίδοτο στην παραφροσύνη που συχνά επικρατεί στον κόσμο των διακεκριμένων επιστημόνων των μαθηματικών. Και στο τρίτο μέρος παρακολουθούμε τη συνάντηση του Ράσελ με τους μεγάλους διανοητές που πρωταγωνίστησαν σε αυτή την αναζήτηση, τον Φρέγκε, τον Χίλμπερτ, τον Πουανκαρέ, τον Βιτγκενστάιν, τον Γκέντελ και τον Τούρινγκ. Οι περισσότεροι πλήρωσαν βαρύ τίμημα για τη γνώση τους, την τρέλα. Ωστόσο ο Δοξιάδης- άξιος επίγονός τους - μοιάζει να βγήκε αλώβητος από τη διαδικασία. Την περασμένη εβδομάδα ήταν στο Λονδίνο για την παρουσίαση του βιβλίου του εκεί.

ΜΑΙΡΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ | Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2009

πηγή

Σύνδεσμος για σχολιασμό
Μοιραστείτε με άλλους ιστότοπους

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Επισκέπτης
Απάντηση σε αυτό το θέμα ...

×   Έχετε επικολλήσει περιεχόμενο με μορφοποίηση.   Κατάργηση μορφοποίησης

  Επιτρέπονται μόνο 75 emoticons maximum.

×   Ο σύνδεσμός σας έχει ενσωματωθεί αυτόματα.   Εμφάνιση ως σύνδεσμος

×   Το προηγούμενο περιεχόμενό σας έχει αποκατασταθεί.   Διαγραφή εκδότη

×   Δεν μπορείτε να επικολλήσετε εικόνες απευθείας. Ανεβάστε ή εισάγετε εικόνες από URL

×
×
  • Δημιουργία νέου...

Σημαντικές πληροφορίες

Χρησιμοποιώντας αυτή τη σελίδα, αποδέχεστε τις Όρους χρήσης μας.