Ποντίκι στο καβαλέτο! [ Κοντογεωργίου Ειρήνη, Ελευθεροτυπία (Κυριακάτικη):7, 3/10/2004 ]

[Bonadrug]

Ποντίκι στο καβαλέτο!

 

της Ειρήνης Κοντογεωργίου

Σχετικά με το αφιέρωμα «Ο Μίκυ Μάους συναντά την τέχνη» για τα 2000 τεύχη του Μίκυ στην Ελλάδα

 

 

 

Το να μπλέξεις σε περιπέτεια με τον Μίκυ είναι όπως ξέρετε δύσκολη υπόθεση. Κι όχι βέβαια λόγω του αστυνόμου Ο' Χάρα. Οι ικανότητες και τα πολλά πρόσωπα του πολυμήχανου ποντικιού είναι που κάνουν δύσκολη την αντιμετώπισή του.

 

Οι 15 έλληνες ζωγράφοι π.χ. που κλήθηκαν να αποτυπώσουν τον Μίκυ Μάους, με αφορμή τα 2.000 τεύχη της ελληνικής έκδοσης του ομώνυμου παιδικού περιοδικού, είχαν να αντιμετωπίσουν αμείλικτα ερωτήματα: Είναι χαριτωμένος ή πονηρούλης; Είναι η φατσούλα που γλύκανε τις παιδικές μας νύχτες ή, ένας, κατά Ουμπέρτο Εκο, μηχανισμός πειθαναγκασμού στις αξίες και τους μύθους του καπιταλισμού; Ποπ ή μοντέρνο σχήμα; Λαϊκός ήρωας ή σύμβολο; Τελικά, οι καλλιτέχνες αντιμετώπισαν το ηρωικό ποντίκι ως σύμβολο και παιδική μνήμη μαζί, και η περιπέτεια θα παρουσιαστεί στην Ελληνοαμερικάνικη Ενωση από τις 20 Οκτωβρίου ώς τις 13 Νοεμβρίου.

 

Εδώ και αρκετές δεκαετίες, αυτός ο συνδυασμός των τριών κύκλων, με όλη την απλότητα και την αφαιρετικότητά του, αποτελεί μια ικανή αφορμή για τους θιασώτες της πτώσης της διαχωριστικής γραμμής μεταξύ ποπ κουλτούρας και μοντέρνας τέχνης. Ο Claes Oldenburg έφτασε να προτείνει το σχεδιασμό της πρόσοψης του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγο στο σχήμα του! (Αργότερα υλοποίησε την ιδέα του στο Maus Museum.) Το γνωστότερο βήμα το έκανε το '81 -ποιος άλλος; - ο Andy Warhol, απεικονίζοντας τον Μίκυ στο ομώνυμο έργο του, ως εικόνα-σύμβολο. Πώς, όμως, αυτό το καρτούν, που παρουσιάστηκε μόλις το 1928, έφτασε να θεωρείται σύμβολο; Κατά την επιμελήτρια της έκθεσης, Νατάσα Μπαλάσκα, «σε αντίθεση με άλλους δημοφιλείς ήρωες που ξεχάστηκαν, ο Μίκυ εγκαταστάθηκε μόνιμα στην παγκόσμια συλλογική συνείδηση. Η τεράστια απήχησή του στα παιδιά αλλά και τους ενήλικες σε όλο τον κόσμο ήταν ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο. Ισως, το μυστικό της επιτυχίας του να βρίσκεται στα λόγια του Ουόλτ: "Υπάρχουν πολλά από το Ποντίκι μέσα μου"».

 

Παρ' όλη την κατά καιρούς καλλιτεχνική του χρήση, είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται μια έκθεση με θέμα τον Μίκι αποτελούμενη αμιγώς από εικαστικούς καλλιτέχνες. Η ιδέα ήταν του ζωγράφου Σπύρου Βερύκιου: «Σκέφτηκα ότι αυτός ο αρχετυπικός χαρακτήρας, έχοντας αποκτήσει σημαντική δυναμική στη συλλογική μας συνείδηση, θα αποτελούσε μια γόνιμη αφορμή για τους σύγχρονους καλλιτέχνες».

 

Κριτήριο στην επιλογή τους ήταν το καταξιωμένο εικαστικό τους ιδίωμα και στόχος η ευρύτητα των προσεγγίσεων. Το ύφος κάποιων, όπως π.χ. των Διαμαντή Αηδίνη και Χαράλαμπου Λάμπερτ, είναι απόλυτα συμβατό με το θέμα, μια και οι δύο ζωγράφοι είναι και καλοί κομίστες. Στην περιπέτεια όμως ρίχτηκαν και ασύμβατοι με την ποπ κουλτούρα καλλιτέχνες όπως ο Μάριος Σπηλιόπουλος, με «όπλα» την άρτε ποβέρα και τη «θρησκευτικότητα»: «Δεν έχω ξανασχοληθεί με κόμικ κι αυτό ήταν για μένα μια μεγάλη πρόκληση. Ηταν μια πολύ ευχάριστη βουτιά στα παιδικά μου χρόνια. Το πρώτο μου ανάγνωσμα κόμικ! Ακολούθησαν ο "Μικρός Ηρωας" και τα υπόλοιπα. Γύρω στα 20 τον αμφισβήτησα, ως αντιπρόσωπο του αμερικάνικου ονείρου. Τον ξαναπροσέγγισα αργότερα.

 

Τελικά έκανα ένα τρίπτυχο 50Χ53, που θυμίζει ίσως βυζαντινή εικόνα. "Ο Μίκυ παρουσιάζει τον Μίκυ", είναι ο τίτλος, αφού παρουσιάζει ο ίδιος διάφορες εκδοχές του. Τον ζωγράφισα πάνω σε άσπρο φόντο με ασημί μπογιά ώστε υπό κάποιες γωνίες να φαίνεται και υπό άλλες να "εξαφανίζεται", όπως συμβαίνει στις βυζαντινές εικόνες κι όπως τελικά έχει λειτουργήσει στη ζωή μου, στη συνείδησή μου. Επέλεξα να βάλω δίπλα του την Μίνι, την ποντικίνα, η σχέση του με την οποία δεν ήταν καθόλου ξεκαθαρισμένη. Ηταν εραστές; Ηταν όπως ο μπαμπάς και η μαμά; Ποτέ δεν μάθαμε».

Μίκυ καλεί Καραγκιόζη

 

Οι συντηρητικές απόψεις του «πατέρα» του Μίκυ είναι γνωστές. Λέγεται ότι απέρριψε από συνεργάτη τον Τσάπλιν ως κομμουνιστή και τον Νταλί ως αναρχικό! Ως πολιτικό σχόλιο θα μπορούσε κανείς να δει το έργο του Μιχάλη Μανουσάκη «Θέατρο Σκιών και Τρυφερότητας»: Ο καλοβαλμένος Αμερικανός Μίκυ συναντά τον κακομοίρη Καραγκιόζη και του προσφέρει ένα απεριτίφ! Αλληγορία για τις σχέσεις των δύο χωρών; Ειρωνεία για τη «βοήθεια» των ΗΠΑ στην Ελλάδα του '50 που έζησε ο Μανουσάκης;

 

Ο ίδιος πάντως επικεντρώνει το σχόλιό του στην παιδική μνήμη: «Ο Μίκυ είναι ο ήρωας που μας δίδαξε και μας διασκέδασε. Συναντά τον άλλο ήρωα των παιδικών μου χρόνων, τον Καραγκιόζη. Κατά βάση είναι ένα τρυφερό έργο, που δείχνει τη χαρά της ζωής, την προσφορά».

 

Η γενική εντύπωση πάντως είναι ότι ο Μίκυ αντιμετωπίστηκε καλόπιστα και με σεβασμό, με κυρίαρχη την προσέγγιση που είχαν οι καλλιτέχνες ως μικροί αναγνώστες. Οπως π.χ. ο εμπνευστής της έκθεσης. Ο Βερύκιος, υπό τον τίτλο «Το τυρί στον ουρανό», βάζει το ποντίκι να προσπαθεί να κατακτήσει το φεγγάρι που έχει το σχήμα φέτας τυριού! Ενας συνδυασμός μνήμης και παιδικής αφέλειας που γίνεται τρυφερή απεικόνιση. Οι προσεγγίσεις είναι όντως πολλές και διαφορετικές. Του Τάσου Παυλόπουλου π.χ. είναι καθαρά χιουμοριστική. Η έκθεση διαθέτει κι έναν τρισδιάστατο Μίκυ που φιλοτέχνησε η Αφροδίτη Λίτη, ενώ συμμετέχουν ακόμη οι Αγγελος Αντωνόπουλος, Ελλη Γρίβα, Μαριλένα Ζαμπούρα, Στέφανος Ζανής, Γιώργος Καζάζης, Γιάννης Λασηθιωτάκης, Ξενοφώντας Μπίτσικας, Γιάννης Παπαγιάννης, Αγγελος Παπαδημητρίου και Λάζαρος Ζήκος.

 

Στο συνολικό αφιέρωμα που έχει τίτλο «Ο Μίκυ Μάους συναντά την τέχνη», πολύ σημαντικό κομμάτι κατέχει και η έκθεση λιθογραφιών του μεγάλου σχεδιαστή της Ντίσνεϊ Καρλ Μπαρκς και αυθεντικών σκίτσων του Ντον Ρόσα. Θα εκτεθούν επίσης φωτογραφίες και ζωγραφιές παιδιών από διαγωνισμό του περιοδικού, ενώ από τις 23 έως και τις 31 Οκτωβρίου, στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης θα προβάλλονται κάθε μέρα με ελεύθερη είσοδο δύο ταινίες Ντίσνεϊ. Για πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα ταινιών και τις κρατήσεις θέσεων επικοινωνήστε με το Πολιτιστικό Τμήμα της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης στο τηλέφωνο 210-3680052.

 

 

 

 

7 - 03/10/2004

[DJO]

Μιας και είχα πάει στην έκθεση (και δεν πιστεύω ότι είμαι ο μόνος από εδώ! ), ήταν όντως πολύ καλή, με αποκορύφωμα τις σκιτσάρες του Ντον όπου με το κολλητάρι ψάχναμε να βρούμε το κρυμμένο DUCK!

 

Όσον αφορά τα δημιουργήματα των ελλήνων καλλιτεχνών, κάποια βλεπόντουσαν, κάποια όχι, με χειρότερα κατ'εμέ ο Μίκυ Καραγκιόζης (!?) & το απίστευτα αντιαισθητικότατο "ποντίκια στο ψυγείο"!

 

[AndreasD]

Μοδερνα τέχνη DJO....μοδέρνα τέχνη.....