9ο Chaniartoon σε… “κρίση”: Τα κόμικ ως αντίδοτο [Βρέκα Νικολέτα, haniotika-nea.gr, 20/09/2025]

[Θοδωρής Καραπάνος]

9ο Chaniartoon σε… “κρίση”: Τα κόμικ ως αντίδοτο

 

 

Νικολέτα Βρέκα

 

Η ώρα για τη µεγάλη γιορτή της 9ης τέχνης στην πόλη µας έφθασε! Από σήµερα, 20 Σεπτεµβρίου, έως και τις 28, τα Χανιά θα φιλοξενήσουν την 9η διοργάνωση του Chaniartoon – International Comic & Animation Festival, όπου λάτρεις των κόµικς και animation, διεθνείς κι εγχώριοι καλλιτέχνες, δηµοσιογράφοι, οµιλητές κ.ά. θα δώσουν ραντεβού µε την… 9η τέχνη στο ενετικό λιµάνι.

 

Η αφίσα για το 9ο Chaniartoon σε… κρίση, από την σκιτσογράφο Έφη Θεοδωροπούλου

 

Στην επίσηµη πρεµιέρα του φεστιβάλ, που πραγµατοποιείται µε τη στήριξη του υπουργείου Πολιτισµού, της Περιφέρειας Κρήτης και του ∆ήµου Χανίων, οι «διαδροµές» συνοµίλησαν µε τον εµπνευστή και δηµιουργό, τον διευθυντή Μάριο Ιωαννίδη, µε τον καλλιτέχνη Θανάση Πέτρου, τον δηµοσιογράφο και εκδότη Γιάννη Ιατρού αλλά και τον γελοιογράφο – σκιτσογράφο Nick Galifianakis για τη φετινή διοργάνωση, την πορεία των κόµικς στην Ελλάδα, τη σηµασία φεστιβαλικών δράσεων στην περιφέρεια, αλλά και τους κινδύνους που ελλοχεύουν µε τη δυναµική έλευση κι ανάπτυξη της τεχνητής νοηµοσύνης.

 

Ο διευθυντής του φεστιβάλ, Μάριος Ιωαννίδης, μας ξεναγεί στην φετινή διοργάνωση.Ο διευθυντής του φεστιβάλ, Μάριος Ιωαννίδης, μας ξεναγεί στην φετινή διοργάνωση.

 

Το Chaniartoon κάθε χρόνο εξελίσσεται κι όπως υπόσχεται ο διευθυντής του φεστιβάλ Chaniartoon Μάριος Ιωαννίδης µιλώντας στις “διαδροµές” για τη φετινή διοργάνωση, αυτό που θα δει κάποιος µε το που µπει στον χώρο της διοργάνωσης είναι το αναβαθµισµένο εκθεσιακό κοµµάτι. «Φέτος φιλοξενούµε έντεκα θεµατικές εκθέσεις, κάθε µία µε το δικό της ενδιαφέρον. Αξίζει να σηµειωθεί ότι όλες οι εκθέσεις είναι πρωτότυπες και στήνονται για πρώτη φορά αποκλειστικά για το Chaniartoon». Έτσι, ο θεατής δεν βλέπει απλά έργα στη σειρά, αλλά παρακολουθεί ένα συνολικό αισθητικό αποτέλεσµα, στο οποίο συνυπάρχει η αφήγηση των ιστοριών µε τη µουσειακή εµπειρία.

 

Μικροί και μεγάλοι από τα Χανιά και την υπόλοιπη Ελλάδα γεμίζουν το ενετικό λιμάνι για να περιηγηθούν στον εκθεσιακό χώρο, να γνωρίσουν τους καλλιτέχνες στο artist alley αλλά και να παρακολουθήσουν κάποιο εργαστήρι, ομιλία ή και παρουσίαση.)

 

ΕΚ∆ΟΤΙΚΗ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Ένα επιπλέον στοιχείο που είναι αρκετά πιο εµφανές φέτος, σύµφωνα µε τον κ. Ιωαννίδη, είναι αυτό της εκδοτικής δραστηριότητας, η οποία άρχισε πέρυσι µε την ανθολογία τρόµου «Ανάµεσά µας». «Φέτος, οι εκδόσεις του φεστιβάλ, γνωστές και ως Chaniartoon Press, µπαίνουν δυναµικά στον χώρο και παρουσιάζουν τρία νέα βιβλία κόµικς. Το πρώτο έρχεται από την Ιταλία και γίνεται σε συνεργασία µε τις εκδόσεις DocMZ Publishing κι είναι το έργο “Η προφητεία του Αρµαντίλλο” από τον Ιταλό δηµιουργό Zerocalcare. Μια ιστορία που έχει µεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, ενώ σχετικά πρόσφατα µεταφέρθηκε και σε σειρά από την πλατφόρµα του Netflix – η σειρά θα προβληθεί το Σάββατο 20 Σεπτεµβρίου, στις 21.00, στο θέατρο “Μίκης Θεοδωράκης”».

 

Όσον αφορά στην επόµενη έκδοση, η οποία µάλιστα όπως µαθαίνουµε θα κυκλοφορήσει µε την έναρξη του φεστιβάλ, είναι η µεταφορά σε κόµικς της γνωστής κωµικής ταινίας του Σταύρου Τσιώλη «Ας περιµένουν οι Γυναίκες». Μάλιστα, την Παρασκευή 26 Σεπτεµβρίου, θα γίνει προβολή της ταινίας στην πλατεία Κατεχάκη, µε ταυτόχρονη live µουσική όλων των κοµµατιών της ταινίας από την µπάντα του Μπάµπη Μπατµανίδη.

 

Πρωτότυπες εκθέσεις

Τέλος, µε πρώτη κυκλοφορία στο φεστιβάλ, είναι και η έκδοση «Η Μέρα της Κρίσης», η οποία αποτελεί µια ανθολογία από 55 δηµιουργούς µε µονοσέλιδες ιστορίες κόµικς, οι οποίες γράφτηκαν κατά την περίοδο της ελληνικής οικονοµικής κρίσης, αλλά είναι ακόµα επίκαιρες. «Έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτή η έκδοση, καθώς αποτυπώνει τόσο την κατάσταση στην Ελλάδα, αλλά και το δυναµικό των καλλιτεχνών εκείνης της περιόδου», επισηµαίνει ο συνοµιλητής µας σχετικά µε την έκδοση.

 

ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΟΜΙΚΣ ΓΙΑ… ΟΛΟΥΣ

«Οι Χανιώτες αλλά και ο κόσµος γενικότερα στην Ελλάδα έχει την τάση να θεωρεί τα κόµικς και το animation ως κάτι που αφορά τα παιδιά. Κάτι που δεν συµβαίνει σε χώρες του εξωτερικού, όπως π.χ. στην Γαλλία», σηµειώνει ο κ. Ιωαννίδης, υπογραµµίζοντας πως αυτό κάθε χρόνο αλλάζει και στα Χανιά αλλά και γενικότερα. Ο λόγος; Τα φεστιβάλ 9ης τέχνης και κινουµένων σχεδίων, τα οποία σύµφωνα µε τον ίδιο βοηθάνε προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς παρουσιάζουν αυτές τις δύο τέχνες στο κοινό και µέσα από την δυναµική τους καταφέρνουν να προσελκύσουν κόσµο που µπορεί σε άλλη συνθήκη να µην είχαν δώσει σηµασία. «∆ουλειές µε υψηλή ποιότητα, όπως π.χ. το κόµικς-βιογραφία για τη ζωή του Θανάση Βέγγου που βγήκε φέτος, η Μάχη της Πλατείας του Soloup, αλλά και αµέτρητα πλέον παραδείγµατα βοηθάνε στο να ανοίξει το αναγνωστικό κοινό. Από την άλλη βέβαια υπάρχουν και φεστιβάλ που ακολουθούν πιο πολύ το αµερικανικό µοντέλο, έχοντας ως target group µικρές ηλικίες», παρατηρεί ο ίδιος, ενώ συµπληρώνει πως «έτσι στο πρόγραµµά τους θα κυριαρχεί η σουπερηρωική θεµατική, τα manga και όλα αυτά µε έµφαση όχι στο έντυπο µέσο αλλά στο merchandising». Κάτι τέτοιο, ενώ φαινοµενικά µπορεί να τραβάει πολύ κόσµο, σε βάθος χρόνου φαίνεται να “κλείνει” το κοινό, καθώς παρουσιάζει µια κατάσταση πολύ συγκεκριµένη και προς αντίστοιχο κοινό.

 

ΜΙΑ ANGOULEME ΣΤΑ… ΧΑΝΙΑ

Το Chaniartoon είναι ένα φεστιβάλ που επισκέπτεται σταθερά τα τελευταία χρόνια την αντίστοιχη διοργάνωση της Angouleme, µια µικρή γαλλική πόλη που κατάφερε να διοργανώνει το µεγαλύτερο φεστιβάλ της Ευρώπης µε χιλιάδες εκθέτες και δηµιουργούς. Όπως σηµειώνει ο διευθυντής του χανιώτικου φεστιβάλ «σαφώς υπάρχει µια επιρροή από το φεστιβάλ αυτό, κυρίως στο αισθητικό κοµµάτι. Όσο µεγαλώνει το φεστιβάλ, τόσο αυξάνονται και οι ανάγκες, οπότε χρειάζεται και µεγαλύτερη στήριξη από τους δηµόσιους φορείς, που ευτυχώς στηρίζουν αρκετά χρόνια τώρα την διοργάνωση». Με το βλέµµα στο µέλλον της 9ης τέχνης στην πόλη µας, όπως µας λέει «σίγουρα τα Χανιά, ειδικά τα επόµενα χρόνια µε τις πολιτιστικές υποδοµές που ετοιµάζονται, έχουν την δυναµική να προσελκύσουν και να φιλοξενήσουν χιλιάδες κόσµου και να µπορέσουν να γίνουν ένα ευρωπαϊκό επίκεντρο των κόµικς».

 

«Να κερδίσουµε τον κόσµο»

 

Ο δημιουργός κόμικς Θανάσης Πέτρου συμμετέχει διπλά στη φετινή διοργάνωση.

 

Μια έκθεση και παρουσίαση έργου για τον αγαπηµένο στο ελληνικό κοινό Θανάση Βέγγο θα λάβει χώρα στο ενετικό λιµάνι. Πώς όµως ο Θανάσης Βέγγος έγινε… κόµικς; Την απάντηση δίνει ο δηµιουργός κόµικς Θανάσης Πέτρου: «Ήταν µια ιδέα του Λ. Ανεµοδουρά από τις εκδόσεις Μικρός Ήρωας, ο οποίος πρότεινε να γίνει η βιογραφία του Βέγγου σε κόµικς. ∆εν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο και µας ενδιέφερε η καλλιτεχνική του ζωή, µε τον Σπύρο ∆ερβενιώτη που έχει γράψει το σενάριο. Κάναµε έρευνα, συνεντεύξεις, συγκεντρώσαµε πληροφορίες και όλο αυτό ξεκίνησε να παίρνει µορφή. Στην αρχή δυσκολεύτηκα, αλλά µετά κύλησε σε ρυθµό… Βέγγου!», εξηγεί ο καλλιτέχνης. Σχολιάζοντας το αποτύπωµα που έχει αφήσει πίσω του ο “καλός µας άνθρωπος”, αναφέρει κι εκείνος πως «δεν υπάρχει άνθρωπος που να έχει πει κακή κουβέντα για τον Βέγγο. Ήταν όπως τον βλέπαµε στην οθόνη και δεν το λέµε εµείς, αλλά άνθρωποι που τον έζησαν και συνεργάστηκαν µαζί του». Τον ρωτάµε για την πρωτοτυπία του εγχειρήµατος κι αν ανοίγουν νέοι δρόµοι στην 9η τέχνη, για να µας πει µε σιγουριά πως η ίδια η τέχνη των κόµικς προσφέρει όλες αυτές τις δυνατότητες: «Μπορούµε να ασχοληθούµε µε πράγµατα που δεν έχουµε δει στα ελληνικά δεδοµένα. Βέβαια, να τονίσω ότι δεν θέλαµε να µπούµε από την “κλειδαρότρυπα”, παρόλο που ούτως ή άλλως δεν υπήρχε κάτι σκοτεινό στη ζωή του Βέγγου».

 

Ο Σαλονικιός δηµιουργός κόµικς θα έχει διπλή παρουσία στην 9η διοργάνωση του φεστιβάλ, καθώς θα παρουσιάσει για πρώτη φορά ολοκληρωµένα µια σειρά ιστορικών κόµικς, την πενταλογία «Η τέχνη των κόµικς στην υπηρεσία της µικρής και µεγάλης Ιστορίας» όπου – ξεκινώντας από ένα σχετικά άγνωστο ιστορικό γεγονός του Α’ Παγκοσµίου Πολέµου – διατρέχει την περίοδο του Ελληνικού Μεσοπολέµου µέχρι και την Κατοχή της Ελλάδας από τις δυνάµεις του Άξονα.

 

Έχοντας συµµετάσχει σε πολλές διοργανώσεις και δράσεις γύρω από την 9η τέχνη, ζητάµε από τον έµπειρο καλλιτέχνη να σχολιάσει την διεξαγωγή τέτοιων πολιτιστικών γεγονότων στην επαρχία. «Γίνεται πολύ καλή δουλειά κι έχω µόνο θετικά να πω για το Chaniartoon Festival. Μάς δίνεται η δυνατότητα να έχουµε αλληλεπίδραση µε τους ανθρώπους που µας διαβάζουν στην περιφέρεια. Όλα είναι επικοινωνία, δεν τα κάνουµε για την “πάρτη” µας τα βιβλία» αναφέρει ο συνοµιλητής µας. Σχολιάζοντας, τέλος, την ελληνική σκηνή κόµικς, υπογραµµίζει πως γνωρίζουν µια καλή περίοδο. «Συνεχώς βγαίνουν νέες και νέοι δηµιουργοί, ενώ και οι κλασικοί εκδότες ανακαλύπτουν τον κόσµο των κόµικς και επενδύουν σε αυτά βλέποντας µια κινητικότητα. Υπάρχει µεγάλη παραγωγή και παρουσία, αλλά πρέπει να κερδίσουµε το κοινό, να υπάρξει δηλαδή κι εµπορικός αντίκτυπος. Τα κόµικς πάνε καλά στην Ελλάδα σιγά – σιγά, δεν έχουµε φτάσει όµως στο peak µας».

 

Ο ρόλος της επαρχίας

«∆ιαβάζω κόµικς από πιτσιρικάς, ειδικά Disney, οπότε µεγαλώνοντας κι έχοντας επαγγελµατική ενασχόληση πια µε τον χώρο, αποφάσισα να δηµιουργήσω έναν εκδοτικό οίκο όπου να µπορώ αρχικά να εκδίδω καλλιτέχνες τους οποίους γνώριζα µέσα από τη δουλειά τους και δεν είχαν εκδοθεί στην Ελλάδα» αναφέρει ο Γιάννης Ιατρού, µιλώντας για ένα τολµηρό εγχείρηµα, τη δηµιουργία των εκδόσεων “DocMZ Publishing”. Ο νέος εκδότης και δηµοσιογράφος φέρνει ιταλικό αέρα στην 9η διοργάνωση του Chaniartoon, καθώς θα παρουσιάσει µία από τις σηµαντικότερες Ιταλίδες δηµιουργούς κόµικς, γνωστή στο ελληνικό κοινό κυρίως από τις αµέτρητες ιστορίες της µε ήρωες της Disney, τη Silvia Ziche, µε αφορµή την ελληνική κυκλοφορία των άλµπουµ «Όλυµπος Α.Ε.» και «Όλυµπος Α.Ε. – Χοντρό Κυνήγι».

 

Ο Γιάννης Ιατρού, δημοσιογράφος και εκδότης, μιλά για τον εκδοτικό χώρο αλλά και τα έργα που θα παρουσιάσει στην 9η διοργάνωση

Υπάρχει όµως χώρος για νέα άτοµα στην έκδοση; «Ο χώρος του βιβλίου και των κόµικς αντιµετωπίζει κρίση χρόνια τώρα, η οποία φθίνει µε τον καιρό. Για να ασχοληθεί κάποιος µε κάτι τόσο ιδιαίτερο, που σίγουρα δεν είναι κι ο πιο επικερδής κλάδος, πρέπει να το αγαπάει. Συνήθως έτσι γίνεται, τους αρέσουν τα κόµικς και προσπαθούν να το µοιραστούν µε τον κόσµο. Το στοίχηµα είναι ένα κόµικς να προσεγγίσει διαφορετικά κοινά», σχολιάζει ο νέος εκδότης.

 

Στο θέατρο Μίκης Θεοδωράκης, µαζί µε τις πολλές εκθέσεις κι έργα, θα παρουσιαστεί και το περίφηµο Hard Rock του Τάσου Μαραγκού, γνωστού και ως Tasmar, το οποίο κλείνει φέτος 18 χρόνια! «Πρόκειται για ένα από τα πιο σηµαντικά ελληνικά κόµικς, το οποίο είναι από τα λίγα που είχαν αυτήν τη διάρκεια µε πρωτότυπους ήρωες», δηλώνει ο Γιάννης Ιατρού, ο οποίος µας αποκαλύπτει πως µε αφορµή την ενηλικίωση του Hard Rock, κυκλοφορεί στο φεστιβάλ πρώτη φορά µια νέα ιστορία, ένα σπέσιαλ τεύχος µε µια µικρή ιστορία που θα έχει και κάτι από… Χανιά!

Ο ίδιος, όντας παιδί της επαρχίας από τον Βόλο, σχολιάζει την σηµασία που έχουν τέτοιες διοργανώσεις για τα παιδιά αλλά και τους ενήλικες εκτός κέντρου: «Θυµάµαι τον εαυτό µου µε πολλές καλλιτεχνικές ανησυχίες, να µην αρκούµαι στο περίπτερο και στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς µου και να προσπαθώ να πείσω τους γονείς µου να µε πάνε στην πρωτεύουσα για να βρεθώ σε ένα φεστιβάλ κόµικς». Καταλήγοντας, επισηµαίνει ότι έτσι δίνεται η δυνατότητα σε πολλά παιδιά να έρθουν σε επαφή µε καλλιτεχνικά ερεθίσµατα, τα οποία διαφορετικά δεν θα µπορούσαν να έχουν.

 

Ζητούµενο η αυθεντική φωνή

 

 

Με ρίζες από Χανιά και Ηράκλειο λόγω των γονιών του, ο Ελληνοαµερικανός Nick Galifianakis ζει και δραστηριοποιείται πια – εξ αποστάσεως – στην πόλη µας, έναν χρόνο τώρα. Τα έργα του γνωστού σκιτσογράφου – γελοιογράφου εκδίδονται και κυκλοφορούν πάνω από δύο δεκαετίες στην εφηµερίδα Washington Post κι έπειτα σε όλες τις εφηµερίδες της Αµερικής κι όχι µόνο, ενώ τελευταία έχει επιστρέψει και στην ενασχόλησή του µε τη δηµιουργία χαρακτήρων σε ταινίες animation.

 

Ο ίδιος είναι πολύ χαρούµενος για τη συµµετοχή του στο φεστιβάλ, όπου θα παρουσιάσει µέσω µιας έκθεσης τη δουλειά του στο χανιώτικο κοινό. Ο γνωστός γελοιογράφος έχει µοιράσει την έκθεση σε τέσσερις κατηγορίες: 1) γελοιογραφίες που έχουν να κάνουν µε τις ανθρώπινες σχέσεις, 2) χαρακτήρες που έχει δηµιουργήσει για ταινίες, 3) εικονογραφήσεις και 4) έργα σχετικά µε τη φετινή θεµατική του φεστιβάλ, την κρίση. Επίσης, θα κάνει µια παρουσίαση – οµιλία για την αυθεντικότητα στην τέχνη, µε το µήνυµα «να βγει η δική µας αυθεντική φωνή, η οποία θα αποτυπωθεί στην τέχνη µας». Τον ρωτάµε κατά πόσο είναι εφικτό κάτι τέτοιο την εποχής της τεχνητής νοηµοσύνης κι όπως µας λέει, σχολιάζοντας τις εξελίξεις «πιστεύω ότι αυτό που έχει την ψυχή µας θα ξεχωρίσει. Φυσικά, όλοι µας αντιγράφουµε στη ζωή µας. Το ίδιο δεν κάνει κι ένα παιδάκι, το οποίο µιµείται κι αντιγράφει τις κινήσεις µας; Μετά όµως βρίσκει τον δικό του τρόπο. Το AI όµως παίρνει ένα ιδανικό, τέλειο υλικό από το διαδίκτυο. Αυτό, λοιπόν, δεν έχει µέσα του σκέψη και ψυχή». Όπως συµπληρώνει, ο φόβος από τη γρήγορη ανάπτυξη της τεχνητής νοηµοσύνης παραµένει, καθώς «βλέπω αυτό που θα χαθεί… αναρωτιέµαι, η κόρη µου θα µάθει ουσιαστικά να διαβάζει, να σκέφτεται και να κοπιάζει για κάτι; Αυτό που χάνεται µε την AI δεν είναι οι γνώσεις αλλά ο τρόπος σκέψης. Οι νέες γενιές θα υποφέρουν περισσότερο από αυτήν την άποψη».

 

Ο κρητικής καταγωγής γελοιογράφος, σκιτσογράφος και σχεδιαστής χαρακτήρων animation Nick Galifianakis ήρθε στα Χανιά και παρουσιάζει το έργο του.

 

Πηγούλα!