Ο Σούπερμαν ήταν Εβραίος; [ Χατζηαντωνίου Νάταλι, Ελευθεροτυπία, 29/10/2007 ]

[Bonadrug]

Ο Σούπερμαν ήταν Εβραίος

 

* Το υποστηρίζει μεγάλη έκθεση στο Παρίσι

 

Επιμέλεια: ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ

 

 

Τι δουλειά έχει ο «Σούπερμαν» στο Μουσείο Τεχνών και Ιστορίας του Ιουδαϊσμού της γαλλικής πρωτεύουσας; Μα... είναι στον φυσικό του χώρο, αφού «ο Σούπερμαν είναι Εβραίος», όπως επιμένει μεγάλη έκθεση που φιλοξενείται εκεί μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου.

 

Η αφίσα της έκθεσης του Μουσείου Τεχνών και Ιστορίας του Ιουδαϊσμού

 

 

Δημιουργία των εβραϊκής καταγωγής Τζο Σούστερ και Τζέρι Σίγκελ, ο «Σούπερμαν» πρωτοσυστήθηκε το 1938 στο 1ο τεύχος του περιοδικού «Action Comics». Ηταν ο πρώτος ήρωας με υπερφυσικές δυνάμεις στον κόσμο των κόμικς αλλά και στον μακρύ κατάλογο των υπερ-ηρώων που ακολούθησαν. Αποδείχτηκε ο δημοφιλέστερος και μακροβιότερος.

 

Η έκθεση στο εβραϊκό μουσείο του Παρισιού δεν ξεκινά ωστόσο με αυτόν, αλλά με τα πρώτα κόμικς στριπ Εβραίων σχεδιαστών, τα οποία εμφανίστηκαν στην Αμερική σχεδόν ταυτόχρονα με το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.

 

Ανάμεσα στους μετανάστες, που έφταναν στη νήσο Ελις από το 1910 έως το 1921, πολλοί ήταν Εβραίοι της κεντρικής Ευρώπης. Αργότερα θα αφηγούνταν στον Τύπο τις πρώτες τους εντυπώσεις από την Αμερική, αλλά και το πολιτισμικό σοκ που υπέστησαν ζώντας στις υποβαθμισμένες γειτονιές της Ανατολικής Ακτής, στο Μπρονξ ή στο Μπρούκλιν. Τα αμερικανικά έντυπα ήδη τότε δημοσίευαν κόμικς. Το παράδειγμά τους ακολούθησαν και οι πρώτες εφημερίδες στα γίντις, οι «Die Varhayt» και «Der Forverts», δημοσιεύοντας τα καρτούν των Samuel Zagat και Zuni Maud.

 

Σιγά σιγά οι Εβραίοι σκιτσογράφοι αποτέλεσαν πλειονότητα στη νέα κερδοφόρα βιομηχανία των κόμικς. Οι πόρτες των λογοτεχνικών εκδόσεων παρέμεναν ακόμα κλειστές. Το παρθένο εκδοτικό πεδίο των κόμικς δεν τους ζητούσε, όμως, ταυτότητα. Είναι η εποχή που γεννιέται ο «Σούπερμαν». Η εμφάνισή του, κατά τον σκιτσογράφο Γουίλ Αϊσνερ, «πατριάρχη» του αμερικανικού κόμικς, συνδεόταν άμεσα με την κοινωνική πραγματικότητα που ζούσε η εβραϊκή κοινότητα αλλά και με τους θρύλους της.

 

Ο Αϊσνερ θεωρούσε βέβαιο ότι ο «Σούπερμαν» είναι μια εκσυγχρονισμένη εκδοχή «του γκόλεμ, ενός πήλινου ειδωλίου φτιαγμένου, σύμφωνα με έναν εβραϊκό θρύλο του 16ου αιώνα, από έναν ραββίνο για να προστατεύει τους Εβραίους της Πράγας». Αν στο μέτωπο αυτής της κούκλας έγραφε κάποιος την εβραϊκή λέξη emet (αλήθεια), το αγαλματίδιο ζωντάνευε. Και ήταν άτρωτο μέχρι να σβήσει κάποιος από τη λέξη emet το αρχικό e (διότι met στα εβραϊκά σημαίνει θάνατος). «Οι Εβραίοι εκδιωγμένοι επί αιώνες χρειάζονταν», εξηγούσε ο Αϊσνερ, «ήρωες ικανούς να τους προστατεύουν από τις σκοτεινές δυνάμεις. Οι δημιουργοί του "Σούπερμαν" δεν έκαναν άλλο από το να επανεφεύρουν το "γκόλεμ"».

 

Αλλά και οι περισσότεροι δημιουργοί των άλλων υπερ-ηρώων ήταν εβραϊκής καταγωγής. Οι Γουίλ Αϊσνερ (Σπίριτ), Μπομπ Κέιν (Μπάτμαν), Τζο Σίμον (Κάπτεν Αμέρικα), Σταν Λι (Σπάιντερμαν), Τζακ Κίρμπι (Χουλκ, X-men).

 

Οσο για τον πρώτο διδάξαντα, τον «Σούπερμαν», φυσικό ήταν να διασταυρώσει τα πυρά του με τους ναζί την περίοδο που η εβραϊκή κοινότητα ευχόταν την εμπλοκή της Αμερικής στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Την ίδια εποχή λέγεται πως ο περιβόητος Γιόζεφ Γκέμπελς σε μία συνάντηση υψηλόβαθμων στελεχών των ναζί αναφώνησε «ο Σούπερμαν είναι Εβραίος»...

 

Πάντως ούτε το γκόλεμ ούτε ο Σούπερμαν προστάτευσαν τους Σούστερ και Σίγκελ όταν πούλησαν τα δικαιώματα του υπερ-ήρωά τους στην DC Comics έναντι 165 δολαρίων κι έμειναν κυριολεκτικά στην ψάθα. Τους αποζημιώνει μετά θάνατον η έκθεση στο Παρίσι.

 

 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 29/10/2007

[Thor21]

Για να σου πώ την αλήθεια, όταν είδα τον τίτλο νόμιζα οτι μας επισκέφτηκε στο site ο Λιακόπουλος!!!

 

Πάντως οι πληροφορίες σου ήταν πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσες!!!

 

Οι τύποι φάνηκαν πραγματικά άτυχοι στις επιλογές τους (165$ κέρδος ενώ στήθηκε χορός εκατομυρίων δολλαρίων στο βάθος χρόνου).

[derveniotis]

'Ενα εξαιρετικά καλογραμμένο βιβλίο πάνω στο θέμα είναι το "Men of Tomorrow" του Gerard Jones.

Φιλοτεχνεί άριστα όλο το origin story των αμερικάνικων superhero comics μέσα απο τις προσωπικές ιστορίες των δημιουργών, εκδοτών και εκμεταλευτών αυτού του είδους.

Και φυσικά, οι μετανάστες της νήσου Έλις έχουν κεντρική θέση στον καμβά της (απολαυστικής) αφήγησης.

Υπέροχο, υπέροχο βιβλίο.

Θα γινόταν και γαμάτο κόμικ.