Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ερζέ: όλα τα δικαιώματα αυστηρά κατοχυρωμένα [?, Τα Νέα, 18/08/2012]


leonidio

Προτεινόμενες Καταχωρήσεις


  • Member ID:  12189
  • Group:  Veterans
  • Topic Count:  848
  • Content Count:  3050
  • Reputation:   41670
  • Achievement Points:  3061
  • Days Won:  28
  • With Us For:  5135 Days
  • Status:  Offline
  • Last Seen:  
  • Age:  51

Προφανώς μετάφραση ή διασκευή από άρθρο της Le Monde. Συγγραφέας ή μεταφραστής δεν αναφέρεται. Έγχρωμη φωτοτυπία από την εφημερίδα, συνεπώς, δείξτε επιείκια...
 

img059.jpg img060.jpg

Σύνδεσμος για σχολιασμό
Μοιραστείτε με άλλους ιστότοπους


  • Member ID:  1271
  • Group:  Veterans
  • Topic Count:  715
  • Content Count:  3477
  • Reputation:   20237
  • Achievement Points:  3534
  • Days Won:  16
  • With Us For:  6259 Days
  • Status:  Offline
  • Last Seen:  

ΑΠΌ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

 

 

[Μορφές του 20ού αιώνα] Ερζέ: όλα τα δικαιώματα αυστηρά κατοχυρωμένα

 

ΤΑ ΝΕΑ / LE MONDE

 

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 18 Αυγούστου 2012

 

 

Μεταφρασμένες σε 77 γλώσσες, οι 24 περιπέτειες του Τεντέν, που γεννήθηκε το 1929 από το πενάκι του Ερζέ, εξακολουθούν να πουλάνε περισσότερα από ένα εκατομμύριο αντίτυπα τον χρόνο. Η Φανί, η χήρα του δημιουργού, και ο νέος σύζυγός της Νικ Ρόντγουελ διαχειρίζονται την κληρονομιά με σιδερένια πυγμή εκνευρίζοντας αφάνταστα τους θαυμαστές του

 

Ο Ζορζ Ρεμί έγινε διάσημος με το ψευδώνυμο Ερζέ, το οποίο είχε εφεύρει αντιστρέφοντας τα αρχικά του ονόματός του (R.G). Σήμερα, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά τον θάνατό του το 1983, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της 9ης τέχνης και είναι ο μόνος σκιτσογράφος που διαθέτει στο Βέλγιο μουσείο αντάξιο του ονόματός του. Το έργο του για το οποίο έχουν εκδοθεί περισσότερα από 80 βιβλία μέχρι σήμερα, αποτελεί αντικείμενο μελέτης από καλλιτέχνες, φιλοσόφους και ψυχαναλυτές και τα σκίτσα του πωλούνται σε τιμές ρεκόρ σε αίθουσες πλειστηριασμού. Τον περασμένο Ιούνιο, π.χ., ένα γκουάς που έγινε το 1932 για το πρώτο εξώφυλλο του άλμπουμ «Ο Τεντέν στην Αμερική» πουλήθηκε περισσότερο από 1,3 εκατ. ευρώ, τιμή ρεκόρ για κόμικς. Ο Ερζέ «ανακάλυψε τη "γραμματική" των κόμικς, ασκώντας με τον καλύτερο τρόπο το σύνολο των ιδιοτήτων που χρειάζονται. Ηταν εξαιρετικός σκιτσογράφος, τυπογράφος με μεγάλο ταλέντο και δεξιοτέχνης της αφήγησης και της αρχιτεκτονικής της. Είμαστε όλοι παιδιά, εγγόνια ή δισέγγονα του Ερζέ», λέει για τον κομίστα ο πολυπράγμων συγγραφέας και σεναριογράφος Μπενουά Πέτεερς στη βιογραφία του με τον σιβυλλικό τίτλο «Ερζέ, ο γιος του Τεντέν». Ο γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Σερ διακηρύσσει ότι ο Ερζέ «είναι ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές του εικοστού αιώνα» και «Το σπασμένο αυτί» του η καλύτερη πραγματεία που έχει γραφτεί ποτέ για τον φετιχισμό.

Μετά τον θάνατο του Ζορζ Ρεμί, οι περιπέτειες του Τεντέν γνώρισαν καινούργια επιτυχία. Σύμφωνα με τον εκδότη του Σιμόν Κάστερμαν, οι 24 τίτλοι πουλάνε περισσότερο από ένα εκατομμύριο αντίτυπα τον χρόνο, κάτι πρωτοφανές για δημιουργό που έχει πεθάνει εδώ και τριάντα χρόνια. Οι χρονιές 1979, 1980, 1981, 1982 και 1983 ήταν οι πιο «ένδοξες» με πάνω από 4 εκατ. αντίτυπα τον χρόνο, ενώ οι πωλήσεις αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο το 2011 μετά την κυκλοφορία της ταινίας του Σπίλμπεργκ «Οι περιπέτειες του Τεντέν: το μυστικό του μονόκερου».

Τα έργα του Ερζέ έχουν μεταφραστεί σε 77 διαφορετικές γλώσσες, ακόμη και στα αλσατικά, τα βρετονικά, τα κινέζικα και στη γλώσσα των Χμερ και μέχρι σήμερα έχουν πουλήσει συνολικά 220 εκατ. αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Ποιος θα το φανταζόταν αυτό στην αρχή της καριέρας του Ερζέ; Ούτε καν ο ίδιος, που τότε ακόμη έλεγε για τα κόμικς ότι «δεν ήταν παρά ψωραλέα ξέφτια από τα οποία εκπορεύονται όλα τα κακά».

Ο Ζορζ Ρεμί δεν είχε παιδιά. Ετσι όταν πέθανε, μοναδική κληρονόμος του ορίστηκε η δεύτερη γυναίκα του η Φανί, με την οποία έζησε από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 μέχρι τον θάνατό του. Είχαν γνωριστεί όταν η νεαρή καλλιτέχνις πήγε να δουλέψει στα Στούντιο Ερζέ. Σύμφωνα με τον Πέτεερς ο οποίος έχει αφιερώσει περισσότερα από τριάντα χρόνια στη συλλογή στοιχείων για τον καλλιτέχνη, εκείνη την εποχή ο Ερζέ είχε απομακρυνθεί από τον κύκλο των σκιτσογράφων. Με τη Φανί, «έκαναν παρέα κυρίως με διανοούμενους, συγγραφείς και ζωγράφους».

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 ο Ερζέ δούλευε μια καινούργια περιπέτεια, την οποία δεν πρόλαβε όμως να ολοκληρώσει. Τελικά ύστερα από πολλούς δισταγμούς, η Φανί έδωσε το υλικό στους συνεργάτες του στα Στούντιο Ερζέ και έτσι το 1986 κυκλοφόρησε το «Αλφ-Αρτ», η μοναδική περιπέτεια του Τεντέν που έγινε μετά τον θάνατο του δημιουργού της. Τα σκίτσα είναι ασπρόμαυρα όπως ακριβώς τα είχε αφήσει ο Ερζέ. Πολλοί είναι πάντως αυτοί που θα ήθελαν να συνεχιστούν οι περιπέτειες του Τεντέν έστω και από άλλο πενάκι, κάτι που άλλωστε συνηθίζεται στον κόσμο των κόμικς, όπως έχει γίνει π.χ. με τον Λούκι Λουκ, τα Στρουμφάκια, τον Γκαστόν Λαγκάφ, τους Μπλέικ και Μόρτιμερ. Η Φανί όμως αντιτίθεται, μένοντας πιστή στην τελευταία θέληση του Ερζέ. Πράγματι, «η συνέχεια του Τεντέν θα ήταν δύσκολη, δεδομένου ότι ο Ερζέ δημιούργησε ένα πολύ προσωπικό έργο εισάγοντας την έννοια του συγγραφέα στον κόσμο των κόμικς», υπογραμμίζει ο Πέτεερς.

Με απόφαση της Φανί Ρεμί, λοιπόν, οι περιπέτειες του Τεντέν περιορίζονται στις 24 και οι ρόλοι ξεκαθαρίζονται. Ο εκδοτικός οίκος Κάστερμαν, με τον οποίο συνεργαζόταν ο Ερζέ από το 1932, εκδίδει τις περιπέτειες του Τεντέν, το Ιδρυμα Ερζέ που δημιουργήθηκε το 1986 διαχειρίζεται τα αρχεία του και εξασφαλίζει την προστασία του έργου, ενώ η εταιρεία Moulinsart έχει αναλάβει την εμπορική εκμετάλλευση. Αλλωστε το σύμπαν του Τεντέν και του κάπτεν Χάντοκ προσφέρεται ιδανικά για παράγωγα εμπορεύματα. Τι πιο γραφικό από τον ασπροκόκκινο πύραυλο στην «Αποστολή στη Σελήνη», το ξόανο των Αρουμπάγια, του πιο άγριου ινδιάνικου λαού της Νότιας Αμερικής στο «Σπασμένο αυτί» ή το υποβρύχιο του καθηγητή Τουρνεσόλ με το σχήμα καρχαρία στον «Θησαυρό του Κόκκινου Ράκαμ»;

Ο δρόμος άνοιξε όταν ο Ερζέ έδωσε την άδεια της παραγωγής διαφόρων αντικειμένων σε κατασκευαστές από όλο τον κόσμο. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όμως, η Φανί και ο νέος της σύζυγος, ένας βρετανός επιχειρηματίας ονόματι Νικ Ρόντγουελ, αποφάσισαν να αλλάξουν τη στρατηγική των πωλήσεων, εκτιμώντας ότι τα έσοδά τους ήταν πολύ μικρά και ότι τα διάφορα προϊόντα δεν σέβονταν τα γραφικά και τα χρώματα των κόμικς. Εσπασαν λοιπόν όλα τα παλαιά συμβόλαια και ανέλαβαν οι ίδιοι την εκμετάλλευση μέσω της Moulinsart.

Εν ονόματι της προστασίας του έργου του Ερζέ, όμως, η Φανί και ο Νικ Ρόντγουελ γίνονται όλο και πιο αδιάλλακτοι. Το 2003 έφτασαν να απαγορεύσουν μια μικρή ιστοσελίδα φίλων του Τεντέν στον Καναδά επειδή ανέβαζαν online βινιέτες και σκίτσα του Ερζέ χωρίς την άδειά τους, ενώ μερικά χρόνια αργότερα αρνήθηκαν να δώσουν άδεια στον Μισέλ Ντελίν να χρησιμοποιήσει σχεδία του Τεντέν στο βιβλίο του για τη σχέση ανάμεσα στα έργα του Ερζέ και του Ιουλίου Βερν. Παρεμπιπτόντως ο ίδιος ο Ερζέ, παρότι δεχόταν ότι έχει επηρεαστεί από διάφορους συγγραφείς, είχε αρνηθεί κάθε επιρροή από τον Βερν. Σε νομικές περιπέτειες οδήγησαν και τον Γκόρντον Ζολά, όπως είναι το ψευδώνυμο του γάλλου κωμικού συγγραφέα Ερίκ Μογκί, ο οποίος μεταξύ των άλλων έχει γράψει παρωδίες για τον «Κώδικα Ντα Βίντσι» και τον «Χάρι Πότερ». Οταν κυκλοφόρησε το πέμπτο επεισόδιο από τις «Περιπέτειες του Σεν Τεν και του φίλου του Λου», ένα χιουμοριστικό μυθιστόρημα σε συνέχειες που παραπέμπει απευθείας στον Τεντέν και τον σκύλο του τον Μιλού, οι κληρονόμοι του Ερζέ κατέφυγαν στα δικαστήρια. Δύο χρόνια αργότερα όμως το Εφετείο του Παρισιού αθώωσε τον Ζολά, ο οποίος υποστήριξε: «Ο Τεντέν είναι ένα έργο αναφοράς, του οποίου οι χαρακτήρες είναι βαθιά ριζωμένοι στη συλλογική μνήμη και οι παρωδίες γίνονται για να μας διασκεδάζουν με κώδικες που όλοι γνωρίζουμε».

Η αδιάλλακτη πολιτική της Moulinsart έχει προκαλέσει εντάσεις στον μικρόκοσμο των φίλων του Τεντέν.

Ωστόσο εκτός από τις διώξεις, οι κληρονόμοι του Ερζέ προχώρησαν και σε κάτι πιο εποικοδομητικό, με τη δημιουργία εκδοτικού οίκου αλλά και μουσείου, το οποίο χρηματοδότησε η Φανί Ρόντγουελ. Το μουσείο φόρος τιμής στον Ερζέ που εγκαινιάστηκε το 2009, στεγάζεται σε ένα μοντέρνο κτίριο του αρχιτέκτονα Κριστιάν ντε Πορτζαμπάρκ στη Λουβέν λα Νεβ, μία ώρα με το τρένο έξω από τις Βρυξέλλες και ήδη έχει βρει το κοινό του αφού οι επισκέπτες του ξεπερνάνε τους 80.000 κάθε χρόνο. Στις αίθουσές του εκτίθενται όλα τα έργα του Ερζέ, από τα πρώτα του σχέδια το 1926 όταν είχε δημοσιεύσει το «Τοτόρ, αρχηγός της περιπόλου των σκαθαριών» και λίγο αργότερα όταν έκανε το ντεμπούτο του στην καθολική - εθνικιστική εφημερίδα του Βελγίου «Ο 20ός αιών», διαφημιστικές αφίσες από τη δεκαετία του 1930, ταινίες, αλληλογραφία, πρωτότυποι πίνακες αλλά και το απίστευτο καστ των χαρακτήρων που δημιούργησε (περισσότεροι από 200) για τις περιπέτειες του Τεντέν.

Η ζωή του Ερζέ βεβαίως δεν ήταν πάντοτε στρωμένη με ρόδα. Την περίοδο του πολέμου, από φόβο μην ξεχαστεί συνεργάστηκε χωρίς τύψεις με βελγικές εφημερίδες που υμνούσαν τους Ναζί. Ωστόσο αργότερα αθωώθηκε, καθώς ο κόσμος είχε ανάγκη από λαϊκούς ήρωες για να ξεχάσει όσα έζησε. Η καλλιτεχνική του κληρονομιά πάντως είναι τεράστια. Το στυλ Ερζέ, η «καθαρή γραμμή» (la ligne claire) όπως λέγεται, που συνδυάζει τη σαφήνεια των γραμμών με τα πλακάτα χρώματα χωρίς σκιάσεις ή αποχρώσεις και τα ευανάγνωστα κείμενα επηρέασε στη συνέχεια πολλούς εκπροσώπους του γαλλοβελγικού κόμικς, με επιφανέστερο τον 65χρονο σήμερα Τεντ Μπενουά. Οπως λέει και ο Ενκι Μπιλάλ, «Ο Ερζέ αποτελεί βασικό πυλώνα των κόμικς. Τελειοποίησε ένα σύστημα αφήγησης που δημιουργεί το όνειρο. Στα άλμπουμ του, τα συννεφάκια με τα λόγια των ηρώων, η κίνηση του σχεδίου, η λογική της ανάγνωσης, ο ελλειπτικός λόγος, τα πάντα είναι εξαιρετικά δουλεμένα. Ολα τα συστατικά μιας ιστορίας απόλυτα ελεγχόμενης είναι εκεί».

 

 

 

 

Η διαδρομή του Ερζέ

1907

Γεννιέται στις 22 Μαΐου στο Ετερμπεεκ του Βελγίου

1925

Προσλαμβάνεται στην υπηρεσία συνδρομών της εφημερίδας «Le XXe siècle» («Ο 20ός αιών»)

1929

Δημοσιεύεται η πρώτη του περιπέτεια, «Ο Τεντέν στη χώρα των Σοβιέτ», στον «Μικρό Εικοστό» («Le Petit Vingtième»), ένθετο του «20ού αιώνα» για παιδιά

1931

Εκδίδονται «Ο Τεντέν στο Κονγκό» και «Ο Τεντέν στην Αμερική»

1945

Αρχίζει η έρευνα για συνεργασία του Ερζέ με ναζιστικές εφημερίδες

1946

Γεννιέται το εβδομαδιαίο περιοδικό «Τεντέν»

1950

Δημιουργούνται τα Στούντιο Ερζέ

1976

Κυκλοφορεί το τελευταίο άλμπουμ του Ερζέ, «Ο Τεντέν και οι Πίκαρος»

1983

Πεθαίνει στις 3 Μαρτίου στις Βρυξέλλες

1986

Εκδίδονται τα σκίτσα του και το άλμπουμ, «Ο Τεντέν και το Αλφ-Αρτ»

2011

Προβάλλεται η ταινία του Σπίλμπεργκ, «Οι περιπέτειες του Τεντέν: το μυστικό του μονόκερου»

Σύνδεσμος για σχολιασμό
Μοιραστείτε με άλλους ιστότοπους

  • Valtasar changed the title to Ερζέ: όλα τα δικαιώματα αυστηρά κατοχυρωμένα [?, Τα Νέα, 18/08/2012]

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Επισκέπτης
Απάντηση σε αυτό το θέμα ...

×   Έχετε επικολλήσει περιεχόμενο με μορφοποίηση.   Κατάργηση μορφοποίησης

  Επιτρέπονται μόνο 75 emoticons maximum.

×   Ο σύνδεσμός σας έχει ενσωματωθεί αυτόματα.   Εμφάνιση ως σύνδεσμος

×   Το προηγούμενο περιεχόμενό σας έχει αποκατασταθεί.   Διαγραφή εκδότη

×   Δεν μπορείτε να επικολλήσετε εικόνες απευθείας. Ανεβάστε ή εισάγετε εικόνες από URL

×
×
  • Δημιουργία νέου...

Σημαντικές πληροφορίες

Χρησιμοποιώντας αυτή τη σελίδα, αποδέχεστε τις Όρους χρήσης μας.