8 Μεγάλοι Αμερικάνοι Δημιουργοί Κόμικς [ Κανέλλης Ηλίας, Βήμα (Το):Οι 8 μεγαλύτεροι δημιουργοί κόμικς της Αμερικής, 10/2/2002 ]

[Bonadrug]

Ακόμα ένα ένθετο 16σέλιδο του Βήματος για τα κόμικς. Παρουσιάζονται 8 κλασικοί δημιουργοί κόμικς από την Αμερική. Ανάμεσα τους Jack Kirby, Alex Raymond, Robert Crumb, Hal Foster κλπ.

Το εξώφυλλο είναι αυτό:


Μπορείτε να το το κατεβάσετε από εδώ: To_Vima_10_2_2002__8_American_Comics_Creators_.zip

---------------------------------------------------------
Μπορείτε να το διαβάσετε και από εδώ:


Ποιοι είναι και γιατί αξίζει να τους θαυμάζουμε;

Οκτώ από τους πρωτοπόρους της Ενατης Τέχνης τίμησε το μεγάλο γαλλικό Φεστιβάλ της Ανγκουλέμ

Για 29η συνεχή χρονιά, στη μικρή πόλη Ανγκουλέμ (100 χιλιόμετρα από το Μπορντό της Γαλλίας) διεξήχθη (από τις 24 ως τις 28 Ιανουαρίου) ένα φεστιβάλ διαφορετικό από τα άλλα: το μεγάλο Φεστιβάλ Κόμικς, που οι ρέκτες της Ενατης Τέχνης το θεωρούν κορυφαίο γεγονός για την ευρωπαϊκή παραγωγή εικονογραφημένων αφηγήσεων, κάτι αντίστοιχο με το Φεστιβάλ των Καννών για την κινηματογραφική παραγωγή. Στην Αβινιόν, και εφέτος, προσήλθαν όλοι οι σημαντικοί εκδότες κόμικς ­ είναι θαυμάσια η ευκαιρία να προωθήσουν νέες και παλαιότερες εκδόσεις τους στις ξένες αγορές. Οι φίλοι των κόμικς, εξάλλου, συναντήθηκαν με τα είδωλά τους, τους σεναριογράφους και τους σχεδιαστές, που υπέγραψαν πρόθυμα τα βιβλία τους. Εστω και για τέσσερις ημέρες κυριάρχησε μια ευφορία πάνω από τη, σε κρίση, αγορά των εικονογραφημένων. Την αξία των καλλιτεχνών που διαγωνίζονται βεβαίως θα την κρίνει ο χρόνος. Εκείνο που έχει μεγαλύτερη αξία όμως είναι ότι στην Ανγκουλέμ τιμώνται με τον καλύτερο τρόπο εκείνοι τους οποίους ο χρόνος έχει ήδη κρίνει. Το Φεστιβάλ της Ανγκουλέμ όμως δεν λειτουργεί απλώς ως μια εμποροπανήγυρις που δίνει την ευκαιρία στους εκδότες να παρουσιάσουν τα νέα εκδοτικά προϊόντα τους. Κάθε χρόνο, οι υπεύθυνοι του Φεστιβάλ κουράζονται πολύ για να στήσουν τουλάχιστον μία σημαντική έκθεση από την ιστορία των κόμικς. Η εφετινή έκθεση είχε τίτλο «Οι αμερικανοί μετρ των κόμικς» και έρχεται ως συμπλήρωμα ανάλογης μεγάλης περυσινής έκθεσης στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, που είχε αφιερωθεί στους σημαντικούς ευρωπαίους πρωτοπόρους του είδους. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού προήλθε από τα αρχεία του Μουσείου των Κόμικς που λειτουργεί στην Ανγκουλέμ και περιλάμβανε παρουσιάσεις καλλιτεχνών όπως ο Τζορτζ Χέριμαν, ο Αλεξ Ρέιμοντ, ο Γουόλτ Κέλι, ο Γουίλ Αϊσνερ, ο Ρόμπερτ Κραμπ, ο Τσαρλς Σουλτς, ο Χαλ Φόστερ, ο Τζακ Κίρμπι.

Στις σελίδες που ακολουθούν παρουσιάζουμε τους μεγάλους αμερικανούς πρωτοπόρους των κόμικς. Αν μη τι άλλο, για να διαφανεί ότι οι σκαπανείς μιας τέχνης με τις αναζητήσεις τους αρνήθηκαν στην πράξη να υποταχθούν στο στερεότυπο που για πολλά χρόνια θεωρούσε ότι τα κόμικς ήταν φθηνές εικονογραφημένες αφηγήσεις που απευθύνονταν αποκλειστικά στα παιδιά. Και ότι, αντιθέτως, υπηρετούσαν μια ενήλικη τέχνη, τμήμα της μαζικής κουλτούρας αλλά και αφορμή για αισθητικούς πειραματισμούς που πολλές φορές θα τους ζήλευαν οι κινηματογραφιστές, οι λογοτέχνες, οι εικαστικοί. Ας δούμε λοιπόν ποιοι ήταν και τι πρόσφεραν αυτοί οι σκαπανείς.
 

Τζορτζ Χέριμαν (1880-1944)
Ενας γάτος (ελληνικής καταγωγής) τρελός κι αδέσποτος

Τα πρώτα βήματα. Γιος έλληνα μετανάστη που δούλευε αρτοποιός στη Νέα Ορλεάνη, μπήκε στον κόσμο των εικονογραφημένων μετά την εγκατάστασή του στο Λος Αντζελες, όπου αναζητούσε καλύτερη τύχη. Βρέθηκε να εργάζεται κλητήρας στην εφημερίδα «Los Angeles Herald» αλλά η έφεσή του στη σκιτσογραφική, το 1901, τον έφερε στη Νέα Υόρκη και στο σχεδιαστικό τμήμα της εφημερίδας «New York World». Το πάλεψε καμιά δεκαετία στις εφημερίδες του μεγαλοεκδότη Χιρστ, έκανε φήμη και, το 1907, επέστρεψε στο Λος Αντζελες. Είχε ήδη στο ενεργητικό του την επιτυχία του κόμικς στριπ Major Ozone ­ ενώ ο ανταγωνισμός στις εφημερίδες τού είχε εξασφαλίσει ελευθερία να σχεδιάζει ακόμη και τις μεγαλύτερες τρέλες. Το κόμικς που τον έκανε άξιο θαυμασμού προέκυψε μέσα σε αυτή τη συνθήκη.

Η επιτυχία. Τον Ιούνιο του 1910 πρωτοσχεδίασε με τη μορφή ημερήσιου στριπ τη σειρά «Οικογένεια Ντίνγκμπατ». Σε αυτήν πρωταγωνιστούσαν ανθρωπόμορφα ζώα που ζούσαν σε μια φανταστική χώρα η οποία ονομαζόταν Κοκονίνο. Ανάμεσα στα ζώα εκείνα, υπήρχε και ο Krazy Kat (τρελόγατος, γραμμένος ανορθόγραφα), που σύντομα, το 1913, έγινε δημοφιλής ώστε να αναγκασθούν εκδότες και καλλιτέχνης να φιλοτεχνήσουν ξεχωριστό κόμικς στριπ με αυτόν πρωταγωνιστή. Το 1919 προστέθηκε και μια εβδομαδιαία, ολοσέλιδη και τετράχρωμη ιστορία του Krazy Kat στις εφημερίδες.

Γιατί τον θαυμάζουμε. Ο Krazy Kat ήταν ένας παράξενος γάτος. Ηταν φίλος του γάτου Ιγνάτιου, ίσως κρυφά ερωτευμένος μαζί του, και ο έρωτάς του εκφραζόταν με ένα τούβλο στο κεφάλι. Επαιζαν ακόμη αστυνομικοί και διάφορα άλλα παράξενα ζώα με φόντο ένα εντελώς σουρεαλιστικό τόπο όπου όλα μεταλλάσσονταν από καρέ σε καρέ. Λόγω του ανορθόδοξου της γραφής του ο Krazy Kat θεωρήθηκε το πιο διασκεδαστικό κόμικς όλων των εποχών που αγαπήθηκε κυρίως από τους διανοούμενους. Εκτός από καλαίσθητο κόμικς όμως ήταν πάντα και μια λαμπρή, απροσδόκητη πνευματική άσκηση, στην οποία η ποιητική του τρυφερότητα εναλλασσόταν με το υψηλής αισθητικής «κουφό» χιούμορ.

Στην Ελλάδα. Οι έλληνες αναγνώστες σχεδόν δεν γνωρίζουν τον Krazy Kat ­ ας ήταν ελληνικής καταγωγής ο δημιουργός του. Μόνο οι παλαιοί φίλοι των κόμικς έχουν δει ελάχιστες ιστορίες της σειράς που δημοσιεύονταν στο βραχύβιο περιοδικό «Μαμούθ», τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980.

Αλεξ Ρέιμοντ (1909-1956)
Η Οδύσσεια του Διαστήματος

Τα πρώτα βήματα. Γεννήθηκε σε ένα προάστιο της Νέας Υόρκης, σπούδασε ζωγραφική και πολύ σύντομα βρέθηκε να σχεδιάζει εικονογραφημένα με τη μορφή στριπ σε εφημερίδες. Σύντομα έκανε και την πρώτη επιτυχία του, τις ιστορίες τού Τιμ Τάιλερ, σε συνεργασία με τον Λάιμαν Γιανγκ. Το 1933 πρόσεξαν το αδρό σχέδιό του οι υπεύθυνοι του μεγάλου συνδικάτου διανομής κόμικς στριπ στις εφημερίδες των ΗΠΑ, του King Features Syndicate, και του ανέθεσαν τη δημιουργία δύο εβδομαδιαίων ολοσέλιδων ιστοριών. Η μία ήταν ο Τζανγκλ Τζιμ, μια παραλλαγή του Ταρζάν, με πρωταγωνιστή έναν ήρωα στην άγρια ζούγκλα. Η άλλη αφορούσε τις περιπέτειες ενός κυβερνήτη διαστημόπλοιου στο διάστημα, του Φλας Γκόρντον.

Η επιτυχία. Αδρό σκίτσο με σινική και με έμφαση στη λεπτομέρεια, «σκληρό» ντεκουπάζ, ιστορίες που αναπαριστούν την αέναη πάλη του καλού με το κακό και, επιπλέον, όμορφες γυναίκες που πλαισίωναν τους ήρωες την ώρα της δράσης ήταν η συνταγή των κόμικς του Φλας Γκόρντον. Η επιτυχία του ήταν τόσο μεγάλη ώστε σύντομα, το 1934, του ανατέθηκε η σχεδίαση της σειράς Μυστικός Πράκτωρ Χ-9, τα σενάρια της οποίας έγραφε ο διάσημος αστυνομικός συγγραφέας Ντάσιελ Χάμετ. Τα κατοπινά χρόνια ο Ρέιμοντ δημιούργησε ένα ακόμη δημοφιλές αστυνομικό κόμικς, τον Ριπ Κίρμπι. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία ενώ το 1950 και το 1951 είχε εκλεγεί πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Σκιτσογράφων. Πέθανε ξαφνικά, σε αυτοκινητικό δυστύχημα, το 1956.

Γιατί τον θαυμάζουμε. Εν πρώτοις, επειδή ο Φλας Γκόρντον στην ουσία διαμόρφωσε τα κλισέ των διαστημικών ιστοριών που χρησιμοποίησαν και πολλοί μεταγενέστεροι. Κατά δεύτερον, επειδή η σχεδιαστική του δύναμη έκανε εξαιρετικά αληθοφανείς τις ιστορίες που επινοούσε, είτε ελάμβαναν χώρα στο εξωγήινο περιβάλλον είτε στη ζούγκλα είτε στη σκοτεινή πλευρά της αμερικανικής μεγαλούπολης. Ηταν ο μάγος της σινικής μελάνης και, επί της ουσίας, ο πρώτος καλλιτέχνης των κόμικς που απομάκρυνε την τέχνη του από το καρικατουρίστικο περιβάλλον στο οποίο ως τότε ανθούσε.

Στην Ελλάδα. Ελάχιστες είναι οι δημοσιεύσεις των κόμικς του Ρέιμοντ στην Ελλάδα. Ο Ριπ Κίρμπι δημοσιευόταν για πολλά χρόνια ως στριπ στην εφημερίδα «Βραδυνή» τη δεκαετία του 1970. Μια από τις κλασικές ιστορίες του Φλας Γκόρντον, «Ο τύραννος του Μόνγκο», κυκλοφόρησε το 1980 σε άλμπουμ από τις εκδόσεις Μαμούθ.

Γουόλτ Κέλι (1913-1973)
Ο διανοούμενος των παιδικών κόμικς

Τα πρώτα βήματα. Γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια. Υστερα από τη νεανική εμπλοκή του με τον κόσμο των εφημερίδων, πήγε στο Χόλιγουντ και από το 1935 άρχισε να εργάζεται στα στούντιο κινούμενων σχεδίων του Ντίσνεϊ ­ μεταξύ άλλων, ήταν στο επιτελείο ταινιών όπως ο «Ντάμπο, το ελεφαντάκι» και «Φαντασία». Η δουλειά του στα κόμικς άρχισε το 1943, όταν άρχισε να σχεδιάζει την κόμικς σειρά «Ο Μπουμπαζάιν και ο αλιγάτορας Αλμπερτ», που διηγούνταν τις κωμικές περιπέτειες ενός πιτσιρικά που, αντί για σκυλάκι ή γατάκι, είχε στο σπίτι έναν κροκοδειλάκο. Στη διάρκεια του Β´ Παγκόσμιου Πολέμου δούλεψε ως εικονογράφος σε προπαγανδιστικά κόμικς του στρατού και, μετά τον πόλεμο, δημιούργησε τον Πόγκο, από τα δημοφιλέστερα και πλέον πνευματώδη παιδικά κόμικς.

Η επιτυχία. Η σειρά κόμικς με ήρωα τον Πόγκο ήταν μεγάλη επιτυχία, στον αντίποδα μάλιστα της επιτηδευμένης αφέλειας των κυρίαρχων κόμικς της βιομηχανίας Ντίσνεϊ. Εκτός από καλός αφηγητής, αποδείχθηκε και έξυπνος έμπορος, αφού είναι από τους πρώτους που προεξέτεινε τις επιχειρηματικές δραστηριότητές του από το χαρτί, στην παραγωγή διάφορων γκάτζετ από τον μυθολογικό κόσμο του ήρωά του. Μάλιστα έγραψε στίχους και μουσική για έναν δίσκο με τα «Τραγούδια του Πόγκο», που έγινε μεγάλη δισκογραφική επιτυχία στην Αμερική.

Γιατί τον θαυμάζουμε. Προτού αρχίσει να εργάζεται για τον Πόγκο, ο Κέλι διάβασε εκατοντάδες λογοτεχνικά κείμενα και μελέτησε το στυλ πολλών ζωγράφων. Γι' αυτό η σειρά των κόμικς που υπέγραψε, μολονότι έχει αποδέκτες παιδιά, είναι γεμάτη αυτό που λέμε διακειμενικές αναφορές. Ο ίδιος ήθελε να τον αποκαλούν «το μεγαλύτερο παιδί των εικονογραφημένων στην αγορά» ενώ τη διάσημη σειρά του τη συνοδεύει ακόμη η «ρετσινιά» τού πιο σοφιστικέ κόμικς. Κυριότερη συνεισφορά του στην τέχνη των εικονογραφημένων, ο πλέον πνευματώδης χάρτινος ήρωας που απεδείκνυε ότι η αφέλεια των περισσότερων κόμικς για παιδιά δεν ήταν παρά ευκολία και στερεότυπο.

Στην Ελλάδα. Δεν έχει ποτέ εκδοθεί ιστορία του Κέλι στην ελληνική γλώσσα.

Γουίλ Αϊσνερ (1917-2005)
Ο πατριάρχης

Τα πρώτα βήματα. Ηθελε να γίνει σκηνογράφος αλλά αλλιώς τα έφερε η ζωή. Νεοϋορκέζος, πέρασε ­ φοιτητής ακόμη ­ από τον κόσμο των εντύπων και σε ηλικία 19 χρόνων δημοσίευσε το πρώτο του κόμικς στο βραχύβιο περιοδικό «Wow, What a Magazine». Εναν χρόνο μετά, σε συνεργασία με τον Τζέρι Αϊγκερ, ίδρυσε δικό του στούντιο παραγωγής κόμικς στριπ για εφημερίδες, που το στελέχωσε με νεοεμφανιζόμενους στο επάγγελμα σχεδιαστές. Με ψευδώνυμο παρήγαγε μια σειρά στριπ, μεταξύ των οποίων το «Κ-51» με τις ιστορίες ενός μυστικού πράκτορα και το ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό Γεράκι των Θαλασσών, με θέμα τις περιπέτειες μιας δράκας πειρατών. Στις 2 Ιουνίου 1940 δημιούργησε και παρήγαγε ένα περιοδικό που περιείχε τρεις ιστορίες, μεταξύ των οποίων και μία ενός νέου μασκοφόρου ήρωα, του Σπίριτ. Οι ιστορίες αυτές αγοράσθηκαν από πολλές εφημερίδες για να δημοσιευθούν (κατά τα ειωθότα της εποχής) σελίδα σελίδα, στις κυριακάτικες εκδόσεις.

Η επιτυχία. Ο Σπίριτ, ο ντετέκτιβ με τη μάσκα και την απόλυτη αίσθηση της δικαιοσύνης, εισήγαγε στα κόμικς δύο σημαντικές καινοτομίες. Η μία: οι ιστορίες βγήκαν οριστικά από τις σελίδες των εφημερίδων, άρχισαν να εκδίδονται ξεχωριστά ­ και μάλιστα με ολοένα αυξανόμενους αποδέκτες στο κοινό. Η δεύτερη: ο Αϊσνερ εισήγαγε και στα κόμικς μεθόδους κινηματογραφικής μυθολογίας, αφού πάντα η πρώτη σελίδα των ιστοριών του Σπίριτ ήταν σχεδιασμένη με την αισθητική και τους στόχους οποιασδήποτε χολιγουντιανής κινηματογραφικής αφίσας. Η επιτυχία πάντως της συγκεκριμένης σειράς και οι αλλαγές που επέφερε στην αγορά των κόμικς αντέμειψαν τον Αϊσνερ πλουσιοπάροχα: εκτός των άλλων, τα μεγάλα ετήσια βραβεία κόμικς που δίδονται στην Αμερική κάθε χρόνο, αντίστοιχα των κινηματογραφικών Οσκαρ, έχουν το όνομα του δημιουργού του Σπίριτ.

Γιατί τον θαυμάζουμε. Για τις καινοτόμες ιδέες του. Για την τόλμη του να αναγάγει σε μύθο τον δικό του χάρτινο ήρωα. Επειδή είναι ηθικολόγος χωρίς ούτε μια στιγμή να καταντά ηθικολογικός. Κυρίως όμως επειδή διεκδίκησε και κατέκτησε την καταξίωση του σχεδιαστή κόμικς ως δημιουργού ­ και όχι πλέον ως απρόσωπου εργάτη στο πλαίσιο ενός παραγωγικού μηχανισμού.

Στην Ελλάδα. Το ελληνικό κοινό γνώρισε τη δουλειά του Αϊσνερ πολύ αργά: κυρίως από τις ασπρόμαυρες δημοσιεύσεις ιστοριών του Σπίριτ στο περιοδικό «Βαβέλ» στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς του πάντως παραμένει αδημοσίευτο.

Ρόμπερτ Κραμπ (1943-)
Στο κινούμενο έδαφος της αμφισβήτησης

Τα πρώτα βήματα. Εζησε την έκρηξη του αντεργκράουντ περιπλανώμενος συνεχώς και σχεδιάζοντας ακαταπαύστως ώσπου, το 1967, εξέδωσε το δικό του κόμικς περιοδικό: το «Zap». Το στυλ του, η σάτιρά του και, κυρίως, η ανταπόκρισή του στα αντισυμβατικά και αντιεξουσιαστικά αιτήματα του αντεργκράουντ της εποχής τον έκαναν σύντομα εκφραστή μιας παράλληλης σκηνής των κόμικς που διαλεγόταν με την εναλλακτική κουλτούρα

Η επιτυχία. Δύο κυρίως ήταν τα βασικά θέματα του Κραμπ. Το ένα, η γυναικεία σεξουαλικότητα σε σχέση με τα όλο και πιο μαζικοποιούμενα φεμινιστικά κινήματα· εχθρός των κοινωνικών στερεοτύπων, συχνά σάρκασε την υπερβολή στο όνομα της κοινωνικής επανάστασης ­ γι' αυτό άλλωστε σήμα κατατεθέν των κόμικς του ήταν μια εύσωμη, ιδιαίτερα σεξουαλική γυναίκα. Το άλλο, ο φιλοσοφίζων τόνος των ιστοριών του· εκφράζεται κυρίως στον σαρκασμό του ιδανικού γκουρού όσων «την έψαχναν» στις ανατολικές φιλοσοφίες, στο ζεν και στον βουδισμό, στα χαρακτηριστικά του Mr Natural. Η επιτυχία του στυλ του πάντως ξύπνησε το ενδιαφέρον και του κινηματογράφου. Το 1972, ο Ραλφ Μπάγκσι μετέφερε στον κινηματογράφο, σε κινούμενα σχέδια, τις ιστορίες του Φριτς του Πονηρόγατου ενώ, το 1994, ο Τέρι Σβίγκοφ γύρισε ένα ντοκυμαντέρ για τη ζωή και το έργο του καλλιτέχνη.

Γιατί τον θαυμάζουμε. Για τη λεπτή ειρωνεία και το σαρκαστικό πνεύμα με το οποίο αντιμετώπισε την έκρηξη του αντεργκράουντ τη δεκαετία του 1960 ­ και μετά. Για το χαρακτηριστικό καρικατουρίστικο στυλ των σχεδίων του, που κατόρθωνε να συγκεράζει το στυλ ορισμένων κλασικών των κόμικς: του Σέγκαρ (Ποπάι), του Βολβερτόν (σπουδαίος γάλλος καρικατουρίστας), του Μπαρκς (Ντόναλντ Ντακ), του Χέριμαν (Krazy Kat). Κυρίως όμως επειδή εξέφρασε με τον πιο ιδιοφυή, κατεδαφιστικό, σαρκαστικό τρόπο την κουλτούρα των κινημάτων της αμφισβήτησης.

Στην Ελλάδα. Κραμπ πρωτοδημοσίευσε τα πρώτα μεταδικτατορικά χρόνια το πρωτοπόρο κόμικς περιοδικό «Κολούμπρα» και αργότερα η βραχύβια «Πράσινη Γάτα». Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980 το περιοδικό «Μαμούθ» δημοσίευσε ιστορίες του Φριτς του Πονηρόγατου, από τις εκδόσεις του μάλιστα κυκλοφόρησε και ένα άλμπουμ με ιστορίες του συγκεκριμένου ήρωα. Τα περιοδικά «Βαβέλ» και «Παρά Πέντε», αργότερα, τύπωσαν πολλές ακόμη ιστορίες του.

Τσαρλς Σουλτς (1922-2000)
Ο πατέρας των πιο οικείων τεράτων

Τα πρώτα βήματα. Γεννήθηκε στη Μινεάπολη και, έπειτα από σύντομες σπουδές στο σχέδιο, βρέθηκε να εργάζεται στα εικονογραφημένα στριπ για εφημερίδες. Η πρώτη σειρά που ανέλαβε, το 1950, είχε τίτλο «Li'l Folks», ωστόσο την ίδια κιόλας χρονιά άρχισε να σχεδιάζει τα «Peanuts», τις ιστορίες δηλαδή του σκύλου Σνούπι και της παρέας του, που σχεδόν αμέσως τον έκαναν διάσημο.

Η επιτυχία. Ο Σνούπι πρωτοδημοσιεύθηκε στις αμερικανικές εφημερίδες στις 2 Οκτωβρίου 1950. Εκτοτε και ως σήμερα τα Peanuts έχουν δημοσιευθεί σε περίπου 2.600 εφημερίδες και υπολογίζεται ότι έχουν διαβαστεί από 355 εκατομμύρια αναγνώστες σε 75 χώρες. Το κόμικς ολοκλήρωσε τον κύκλο του στις 13 Φεβρουαρίου 2000, οπότε και δημοσιεύθηκε η τελευταία ολοσέλιδη ιστορία του. Ο καλλιτέχνης, που έπασχε από σοβαρή ασθένεια, είχε προαναγγείλει την απόσυρσή του περίπου δύο μήνες νωρίτερα, από σύμπτωση όμως πέθανε μία ημέρα προτού δημοσιευθεί η τελευταία περιπέτειά του την οποία είχε παραδώσει αρκετά νωρίτερα. Στην τελευταία εκείνη ιστορία η βινιέτα απεικόνιζε τον Τσάρλι Μπράουν στην κορυφή του σκυλόσπιτου να γράφει στην εμβληματική γραφομηχανή του. «Ηταν μια σκοτεινή και αγριεμένη νύχτα... Ο Τσάρλι Μπράουν, ο Σνούπι, ο Λάινους, η Λούσι... Πώς μπορώ να τους ξεχάσω».

Γιατί τον θαυμάζουμε. Διότι με όχημα την παιδική τρυφερότητα ο Σουλτζ έφερνε κάθε ημέρα τους ενήλικους αναγνώστες του αντιμέτωπους με ένα διανοητικό παιχνίδι. «Αυτά τα παιδιά μάς ενδιαφέρουν επειδή είναι τέρατα. Είναι οι τρομακτικές, εφιαλτικές προβολές όλων των νευρώσεων του σύγχρονου πολίτη της βιομηχανικής εποχής» γράφει για τους επινοημένους ήρωες του Σουλτς ο Ουμπέρτο Εκο. Ως προϊόν μαζικής κουλτούρας ο Σουλτζ υπήρξε περισσότερο πολιτικός από συναδέλφους του οι οποίοι επιδίωξαν να είναι αποκλειστικά πολιτικοί. Η στρατηγική του δημιουργού να μην προσαρμοσθεί στο πνεύμα της εποχής έδωσε στη σειρά την απαραίτητη διαχρονικότητα ­ και για άλλη μια φορά απέδειξε ότι η μαζική κουλτούρα δεν είναι ένας ενιαίος πολτός που συμφιλιώνει με τη φτήνια των πραγμάτων.

Στην Ελλάδα. Η πρώτη δημοσίευση των Peanuts στην Ελλάδα έγινε από το περιοδικό «Ταχυδρόμος», τη δεκαετία του 1970. Εκτοτε, έχει δημοσιευθεί σε αρκετά ακόμη έντυπα .

Χαλ Φόστερ (1892-1982)
Ο μεγάλος επικός

Τα πρώτα βήματα. Γεννήθηκε στο Χάλιφαξ της Νέας Σκωτίας, στον Καναδά. Εκανε πολλές χειρωνακτικές εργασίες ώσπου, το 1921, βρέθηκε, με μια μοτοσικλέτα, στο Σικάγο για να σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών. Μετά τις σπουδές του άρχισε να εργάζεται ως εικονογράφος διαφημιστικών καταχωρήσεων ως το 1929, οπότε και του ανατέθηκε να αναλάβει τον σχεδιασμό των περιπετειών του Ταρζάν σε μορφή κόμικς στριπ. Δέχθηκε, σχεδίασε μάλιστα και το πρώτο επεισόδιο (από τον Ιανουάριο ως τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς) αλλά κατόπιν προτίμησε να επιστρέψει ξανά στη διαφήμιση. Η ολική επαναφορά έγινε δύο χρόνια μετά, οπότε και ανέλαβε ξανά την εικονογράφηση του Ταρζάν, μόνο όμως την ολοσέλιδη τετράχρωμη κυριακάτικη βινιέτα της περιπέτειας. Ωσπου, το 1937, να του ανατεθεί η εμψύχωση στο χαρτί ενός άλλου ήρωα: του Πρίγκιπα Βάλιαντ, ενός ιππότη οι περιπέτειες του οποίου συμπλήρωναν τους περιπετειώδεις μύθους της σάγκα του Βασιλιά Αρθούρου.

Η επιτυχία. Ο Πρίγκιπας Βάλιαντ συνδύαζε την καθαρόαιμη περιπέτεια με την άρτια εικονογράφηση. Ο Φόστερ, εξαιρετικός γνώστης της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος, με αδρό σκίτσο, χωρίς τη χρήση «μπαλονιών» αλλά πάντα με επεξηγηματικό πλάγιο λόγο να συνοδεύει τις εικόνες του υπό τη μορφή μικρών κειμένων και με την εντελώς ξεχωριστή χρήση των τεσσάρων χρωμάτων της λιθογραφίας, φιλοτέχνησε πραγματικά εικαστικά αριστουργήματα ­ που διαβάζονταν. Τελειομανής, λέγεται ότι κάθε σελίδα των ιστοριών του του έπαιρνε περί τις 50 ώρες δουλειά την εβδομάδα! Η επιμονή του πάντως επιβραβεύθηκε. Οι ιστορίες του Πρίγκιπα Βάλιαντ θεωρήθηκαν κλασικές ­ και ανατυπώνονται ακόμη.

Γιατί τον θαυμάζουμε. Επειδή είναι από τους βιρτουόζους της καθαρής γραμμής και του χρώματος αλλά και από τους καλύτερους κολορίστες στην ιστορία των κόμικς. Και επιπλέον, διότι με τη σκληρή εργασία του ανέδειξε το απόλυτο πάθος του για την αναπαράσταση αδιευκρίνιστων ιστορικά περιόδων και των αυθεντικών λεπτομερειών τους. Μαζί με τον Αλεξ Ρέιμοντ και τον Μπερν Χόγκαρθ θεωρούνται οι μεγάλοι επικοί στη σύντομη ιστορία των εικονογραφημένων αφηγήσεων.

Στην Ελλάδα. Στο περιοδικό «Ταρζάν» (Δραγούνης), που κυκλοφορούσε στη χώρα μας τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, έχουν τυπωθεί ελάχιστες από τις κλασικές ιστορίες του, χωρίς την υπογραφή του. Πριν από δύο χρόνια όμως κυκλοφόρησαν μερικά άλμπουμ των ιστοριών του Πρίγκιπα Βάλιαντ από τις εκδόσεις Modern Times, με εξαιρετική φροντίδα και στην τυπογραφική εμφάνιση και στην απόδοση των κειμένων. Δυστυχώς, η μικρή ανταπόκριση της ελληνικής αγοράς δεν επέτρεψε στην έκδοση να ολοκληρωθεί.

Τζακ Κίρμπι (1917-1994)
Ο βασιλιάς

Τα πρώτα βήματα. Αρχισε την πολυκύμαντη διαδρομή του στον χώρο των εικονογραφημένων το 1935 ως εικονογράφος για το στούντιο κινούμενων σχεδίων του Μαξ Φλάισερ. Εργάστηκε μάλιστα σε σειρές που σήμερα θεωρούνται θεμελιώδεις στην ιστορία του animation: τον Ποπάι και την Μπέτι Μπουπ. Δύο χρόνια μετά όμως τον γοήτευσε η δουλειά στα κόμικς στριπ για εφημερίδες και μεταπήδησε στα κόμικς. Εργάστηκε για αρκετές σειρές και, το 1941, φιλοτέχνησε και τύπωσε το πρώτο τεύχος του Κάπτεν Μάρβελ, ενώ λίγο αργότερα, τον ίδιο χρόνο, από το πενάκι του, κατευθείαν στην αγορά, προέκυψε ο εμβληματικός ήρωας του αμερικανικού πατριωτισμού κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου: ο Κάπτεν Αμέρικα. Αλλά αυτά ήταν μόνο η αρχή.

Η επιτυχία. Ο Κίρμπι δεν επαναπαύτηκε στις δάφνες του. Με τον συνεργάτη του, σεναριογράφο Τζόε Σάιμον, προσπάθησαν να κάνουν νέα κόμικς, επιχειρώντας παράλληλα να ιδρύσουν και έναν εκδοτικό οίκο που να ειδικεύεται στα κόμικς (τους). Απέτυχαν. Αλλά ο Κίρμπι προσπάθησε ξανά. Το 1959, με συνεργάτη πλέον τον Σταν Λι, που γράφει τα σενάρια των ιστοριών του, ίδρυσαν μια νέα εταιρεία έκδοσης εικονογραφημένων, τη Marvel Comics, η οποία επέπρωτο να καθορίσει τις εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα της έκφρασης τα επόμενα 40 χρόνια. Το 1961 εκδόθηκε το περιοδικό «Τέσσερις Φανταστικοί», που θεωρείται η κορυφαία στιγμή της αφηγηματικής ιδιοφυΐας του Κίρμπι και το οποίο, στην ουσία, είναι η απαρχή του μετέπειτα πληθωρισμού σε κόμικς με υπερήρωες. Το 1962 ο Κίρμπι αρχίζει να σχεδιάζει τον Θορ και το 1964 αναβιώνει τις ιστορίες τού Κάπτεν Αμέρικα. Η νέα εταιρεία βρίσκεται πλέον στην κορυφή της βιομηχανικής παραγωγής κόμικς με υπερήρωες. Η θαλερή περίοδος κράτησε ως το 1970. Τότε ο Κίρμπι διαφώνησε με τον συνεταίρο του Λι και βρέθηκε, ως πιονέρος, να προσπαθεί ξανά να συστήσει μια νέα εταιρεία κόμικς. Δεν τα κατάφερε. Ως το τέλος της ζωής του προσπαθούσε να εισέλθει, ως καλλιτέχνης και επιχειρηματίας, ξανά στην πρώτη γραμμή της τέχνης που λάτρεψε. Ωστόσο πέθανε σχεδόν φτωχός. Τα ηρωικά χρόνια δεν είχε φροντίσει για κάτι που σήμερα μοιάζει στοιχειώδες: την εξασφάλιση αμοιβής από τις συνεχείς ανατυπώσεις των δικών του ιστοριών αλλά και δικαιωμάτων για τίτλους που εκείνος επινόησε. Βλέπετε, είχε βάλει τη βιομηχανία των κόμικς στη νέα εποχή, εκείνος όμως δεν κατάφερε πραγματικά να προσαρμοσθεί σε αυτή.

Γιατί τον θαυμάζουμε. Διότι «χωρίς αυτόν» ­ όπως έχει επισημάνει ο αμερικανός ιστορικός της Ενατης Τέχνης ­ «ίσως σήμερα να μην είχαμε κόμικς να γράφουμε γι' αυτά» . Αλλά και επειδή υπήρξε πραγματικά πρωτοπόρος σχεδιαστής. Το σχέδιό του, η καθαρή γραμμή του και το κινηματογραφικό ντεκουπάζ των αφηγήσεών του θεωρούνται εμβληματικά. Εμβληματικές είναι και κάποιες λύσεις που, με τη μορφή γραφιστικών εφέ, ενέταξε στις αφηγήσεις του για να αναπαραστήσει ήχους, εκρήξεις, μεταφορές στον χρόνο κτλ. Ο άνθρωπος που κρύβεται πίσω από τις δημοφιλέστερες (ακόμη) μυθολογίες των κόμικς ήταν, πριν από όλα, ένας αφιερωμένος οραματιστής στη δουλειά του .

Στην Ελλάδα. Οι πρώτες του δουλειές τυπώθηκαν στη χώρα μας ήδη από τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του 1960 στις εκδόσεις Kabanas - Hellas. Οταν η Μαμούθ ανέλαβε την έκδοση, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1990, των Marvel, κυκλοφόρησαν σε εξαιρετικά φροντισμένες εκδόσεις οι πρώτες ιστορίες του από τη σειρά των «Τεσσάρων Φανταστικών».

[Valtasar]

Σε ευχαριστούμε πολύ για την αξιόλογη προσφορά φίλε μου

 

Αυτά τα άρθρα πρέπει να υπάρχουν στην κοινότητά μας

 

[GreekComicFan]

Πολλές ανακρίβειες και χρονικές μετατοπίσεις που αλλάζει την ροή των γεγονότων έχει το άρθρο. Ιδίως στον Jack Kirby (που είμαι και περισότερο ενήμερος) γίνονται τα όργια!

[AndreasD]

"Το 1959, με συνεργάτη πλέον τον Σταν Λι, που γράφει τα σενάρια των ιστοριών του, ίδρυσαν μια νέα εταιρεία έκδοσης εικονογραφημένων, τη Marvel Comics".

 

Οκ αυτό είναι κορυφαίο ατόπημα, αλλα τες πα. Το έβαλα για αρχειακούς και μόνο λόγους......

[GreekComicFan]

Και καλά έκανες και το έβαλες! Δεν φταίς εσύ που εν έτι 2002 ο άλλος έκατσε και έγραψε άλλο ένα άρθρο φτηνού εντυπωσιασμού!

[AndreasD]

Ωπ, σορρυ Μανόλη, δεν είχα δεί το δικό σου ποστ!

[Bonadrug]

no problem