Παραλογοτεχνίας το ανάγνωσμα. [ Γκιώνης Δημήτρης, Ελευθεροτυπία, 10/5/2003 ]

[Bonadrug]

Το κείμενο αυτό φιλοξενήθηκε στην Ελευθεροτυπία εν είδει νεκρολογίας για το Δημήτρη Χανό, έναν από τους μεγαλύτερους συλλέκτες και μελετητές της παραλογοτεχνίας και των παιδικών περιοδικών στην Ελλάδα.

 

-------------------------------------

 

 

 

Παραλογοτεχνίας το ανάγνωσμα ...

 

Στα 75 του έσβησε ο Δημήτρης Χανός

 

Ηταν ένας από τους πιο αντιπροσωπευτικούς συγγραφείς, αλλά και ερευνητής αναγνωσμάτων της λεγόμενης παραλογοτεχνίας, ο Δημήτρης Χανός, που έφυγε αθόρυβα τη Μεγάλη Τρίτη, χτυπημένος από καρκίνο, στα 75 του, και κηδεύτηκε την επομένη στο νεκροταφείο Βύρωνα. Αθόρυβα με την έννοια ότι οι δικοί του (η σύζυγος και οι δύο κόρες του) δεν κατάφεραν να επικοινωνήσουν, μέρες που ήταν, με κάποιες εφημερίδες που θα τους έλεγε κάτι τ' όνομα του Χανού. Και μόλις στην αρχή αυτής της εβδομάδας, η κόρη του Κατερίνα, σε τηλεφωνική επικοινωνία μού ανακοίνωσε το θάνατό του, υποθέτοντας ότι θα ενδιαφερόμουν, καθώς πριν από μερικά χρόνια (το 1988) του είχα πάρει μια μεγάλη συνέντευξη για την «Κυριακάτικη Ε».

 

Ο Δημήτρης Χανός υπήρξε συγγραφέας-ερευνητής (κυρίως απ' τις εκδόσεις «Αίολος») των βιβλίων «Η λαϊκή λογοτεχνία - το λαϊκό μυθιστόρημα» (που ολοκληρώθηκε σε επτά τόμους), «Τα λαϊκά περιοδικά» (δύο τόμοι) και «Το παιδικό λαϊκό». Συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά του είδους ως συντάκτης και στέλεχος, έγραψε εκατοντάδες αναγνώσματα, ταξίδεψε στην Αμερική και γνώρισε πολλούς εκπροσώπους του είδους και υπήρξε διευθυντής της «Μάσκας» (του πρωτοπόρου Απόστολου Μαγγανάρη), στην Ε' και τελευταία της περίοδο (1986-1988).

 

Τα τελευταία χρόνια ασχολούνταν με την επανέκδοση τόμων της «Μάσκας» και φρόντιζε για την τύχη της τεράστιας συλλογής του, για την οποία έχουν ενδιαφερθεί αρκετοί συλλέκτες. Οπως μου είπε η κόρη του, δώρισε αρκετούς τόμους στην Εθνική Βιβλιοθήκη, ενώ γνωστός συλλέκτης έχει δείξει ενδιαφέρον για την αξιοποίηση μέρους της συλλογής για τη δημιουργία ενός ιδρύματος, ενός Αρχείου Ελληνικής Λαϊκής Λογοτεχνίας.

 

«Τα έργα του Δημήτρη Χανού ανήκουν στη λαϊκή και την αστυνομική γραφή, θεωρούνται δε παραλογοτεχνία και μη δόκιμη παραγωγή. Κατόπιν αυτού η Επιτροπή θεωρεί ότι δεν στοιχειοθετείται η άποψη ότι πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στην ανάπτυξη της Εθνικής Λογοτεχνίας και δεν του απονέμει την προβλεπόμενη από το νόμο σύνταξη», του είχε απαντηθεί τον Δεκέμβριο του 1989 από την αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Πολιτισμού, στην οποία είχε κάνει αίτηση για τιμητική σύνταξη.

 

Ο Χανός, στη συνομιλία μας, διαφωνούσε με το χαρακτηρισμό παραλογοτεχνία και καλούσε οποιονδήποτε από τους λεγόμενους σοβαρούς λογοτέχνες να γράψει «έστω και μία επιφυλλίδα σαν την "Κασσιανή"» του Αριστείδη Κυριακού, που ανέβασε την κυκλοφορία της εφημερίδας «Χρόνος», για να βγει στη συνέχεια σε βιβλίο 1.200 σελίδων, που μέσα σε πέντε χρόνια πούλησε 60.000 αντίτυπα».

 

Ηταν η εποχή των «χάρτινων ηρώων», που κυριάρχησαν σχεδόν έναν αιώνα. Αρχισαν να φθίνουν όταν μεταβλήθηκαν σε κινούμενους, στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη, αφήνοντας πάντα τεράστια κέρδη στους παραγωγούς τους.

 

Ανυπολόγιστοι τόνοι χαρτιού χρειάστηκαν για να χωρέσουν τα κατορθώματα των ηρώων αυτών (εισαγόμενων εξ Αμερικής στην αρχή, ώσπου αποκτήσαμε τους δικούς μας), που έτερψαν κόσμο και κοσμάκη, έδωσαν ζωή σε ημιθανή έντυπα και δουλειά σε συγγραφείς και εκδότες. Και δεν μιλάμε μόνο για αστυνομικά αναγνώσματα σε εφημερίδες και περιοδικά («Μάσκα», «Αράχνη», «Νυχτερίδα» ΠΑΜΕΜ κ.ά.) και ληστρικά («Νταβέλης, «Κίτσος και Λαφαζάνης», «Ο λήσταρχος Μπαμπάνης κ.ά.), αλλά και αισθηματικά (από το «Ζέφυρο» ώς τα «Αρλεκιν») και παιδικά («Γκαούρ-Ταρζάν», «Υπεράνθρωπος», «Μικρός Ηρως» κ.ά.).

 

Ο Δημήτρης Χανός διέπρεψε περισσότερο στο αστυνομικό ανάγνωσμα όπου, εκτός από μεταφραστής, έγραφε με ψευδώνυμα Ντάγκλας Στιλ, Τζιμ Μπράντον, Μπραντ Κάνον, Μάρτιν Λάντον κ.ά. (γιατί τα αμερικάνικα είχαν μεγαλύτερη πέραση).

 

«Οι λαϊκοί συγγραφείς έμειναν άγνωστοι, έσβησαν και σβήνουν χωρίς το όνομά τους ν' αναφερθεί πουθενά, ούτε σε εγκυκλοπαίδειες, ούτε σε βιογραφίες λογοτεχνών», μου είχε πει με πικρία ο Χανός.

 

Οσοι, πάντως, «ταξίδεψαν» μέσα απ' τη γραφή τους, τους είναι ευγνώμονες.

 

 

 

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΙΩΝΗΣ

 

 

--------------------------------------------------------------------------------

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 10/05/2003