Μετάβαση στο περιεχόμενο

«Ένα φως πιο λαμπερό και από χίλιους ήλιους» [Αντωνόπουλος Γιάννης, efsyn.gr, 6/08/2022]


ramirez

Προτεινόμενες Καταχωρήσεις


  • Member ID:  2298
  • Group:  Members
  • Topic Count:  1596
  • Content Count:  5019
  • Reputation:   34448
  • Achievement Points:  5027
  • Days Won:  14
  • With Us For:  6160 Days
  • Status:  Offline
  • Last Seen:  

Ο πυρηνικός όλεθρος στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, η εθνική μνήμη και το συλλογικό τραύμα στα ιαπωνικά manga και anime.
 
 
01.thumb.jpg.2f3004e6c7168ed587f61542f28e0b79.jpg
Barefoot Gen (1983)
 
 

Χιροσίμα, 6 Αυγούστου 1945. Στις 8:15 το πρωί, το αμερικανικό βομβαρδιστικό «Ενόλα Γκέι» απελευθερώνει μια βόμβα ουρανίου-235 πάνω από την ιαπωνική πόλη με τις περίπου 320.000 ψυχές. Από την έκρηξη, η καταστροφική δύναμη της οποίας ισοδυναμεί με 15 κιλοτόνους ΤΝΤ, σκοτώνονται ακαριαία 80.000 άνθρωποι. Από την αδιανόητη θερμότητα της έκρηξης, που φτάνει τα πολλά εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου, εξαϋλώνονται σχεδόν τα πάντα σε ακτίνα τριών χιλιομέτρων. Ο αριθμός των θυμάτων που θα πεθάνουν αργότερα από την έκθεση στην ακτινοβολία, ανέρχεται σε αρκετές ακόμα δεκάδες χιλιάδες. Μετά από τρεις μέρες, στις 9 Αυγούστου, ένα δεύτερο Β-29 ρίχνει μια βόμβα πλουτωνίου στο Ναγκασάκι σκοτώνοντας 40.000 ανθρώπους. Στις 15 Αυγούστου ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας Χιροχίτο θα ανακοινώσει με ραδιοφωνικό του μήνυμα την άνευ όρων παράδοση της χώρας του στους Συμμάχους.

 

Ήταν η τελευταία πράξη του δράματος που έβαλε τέρμα στην πιο ανθρωποκτόνο σύρραξη της παγκόσμιας Ιστορίας: τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν επίσης και το πρώτο επεισόδιο που εισήγαγε βίαια την ανθρωπότητα από την εποχή των συμβατικών πολέμων στην Πυρηνική Εποχή. Σε μια ευρύτερη οπτική, το τρομακτικό αυτό όπλο – στην κατασκευή του οποίου είχαν συμμετάσχει φυσικοί απ’ όλον τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και ο Αϊνστάιν – κατέδειξε τα όρια της επιστήμης, όταν οι ηθικοί της φραγμοί ξεπερνιούνται για την εξυπηρέτηση πολιτικοστρατιωτικών σκοπιμοτήτων. Οι ρίψεις των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, μαζί με τους βομβαρδισμούς στο Τόκιο και σε δεκάδες άλλες πόλεις, συνιστούν μέχρι σήμερα τραυματικές εμπειρίες για τον ιαπωνικό λαό και ταυτοτικά στοιχεία της συλλογικής του μνήμης. Αποτέλεσαν όμως και τη βασική πηγή έμπνευσης για κινηματογραφικά, λογοτεχνικά και μουσικά έργα, τα οποία υπήρξαν μέρος μιας θεραπευτικής διαδικασίας μέσω της τέχνης. Σε πολλά βέβαια από τα έργα αυτά, εμφανής είναι η απουσία αυτοκριτικής για τα εγκλήματα που είχαν προηγηθεί από τον ιαπωνικό μιλιταρισμό, αλλά και ο μονοδιάστατος ρόλος του «θύματος» που κατά κανόνα προορίζει η Ιαπωνία για τον εαυτό της.

 

Τα manga και τα anime διαδραμάτισαν και αυτά τον δικό τους ρόλο μεταπολεμικά στην αποτύπωση του τραύματος της Ιαπωνίας. Ο πρωτοπόρος των ιαπωνικών κόμικς, γνωστός και ως ο «πατέρας και θεός των manga» Osamu Tezuka (1928-1989), ήταν έντονα επηρεασμένος από τα εφηβικά του βιώματα. Το σύνολο του εξαιρετικά παραγωγικού έργου του διακρίνεται από μια προσκόλληση στην επιστημονική φαντασία, από την αγάπη του στη φύση και στον άνθρωπο και από έναν στοχασμό για τις αμοραλιστικές πτυχές της τεχνολογίας. Στο πιο γνωστό του έργο, το «Astro Boy», ένας επιστήμονας δημιουργεί ένα ανθρωπόμορφο ρομπότ για να καλύψει το κενό που άφησε η απώλεια του γιου του. Ο Astro Boy είναι ένα σκεπτόμενο ρομπότ με ανθρώπινα αισθήματα και ασύλληπτες δυνάμεις τις οποίες χρησιμοποιεί για την καταπολέμηση του κακού και της αδικίας, μαχόμενος ενάντια σε άλλα ρομπότ. Οι υπερηρωικές δυνάμεις του οφείλονται στη σωστή χρήση της ατομικής ενέργειας, που εκείνη την εποχή προτασσόταν για ειρηνικούς σκοπούς. Το «Astro Boy» ξεκίνησε το 1952 ως manga, ενώ μεταξύ 1963-1966 μεταφέρθηκε ως anime στην τηλεοπτική οθόνη.

 

Όπως ο Tezuka, έτσι και ο διάδοχός του Hayao Miyazaki (1941-) ήταν μάρτυρας των καταστροφικών αεροπορικών επιδρομών στο τέλος του πολέμου. Εικόνες ατομικών βομβών εμφανίζονται συχνά στα έργα του, παράλληλα με τις εκκλήσεις για ανθρώπινη αυτοσυγκράτηση. Στην πιο χαρακτηριστική manga σειρά του με τον τίτλο «Nausicaä of the Valley of the Wind» (1982-1994), προσαρμοσμένη από τον ίδιο στο ομώνυμο anime του 1984, ο Miyazaki περιγράφει έναν μετα-αποκαλυπτικό κόσμο που κατοικείται από ραδιενεργά μεταλλαγμένα όντα, ως συνέπεια της κακής χρήσης της πυρηνικής τεχνολογίας.

 

Το manga ωστόσο που καταπιάνεται πιο άμεσα με την ατομική βόμβα είναι το αυτοβιογραφικό «Barefoot Gen». Στη σειρά καταγράφονται με φρίκη και ωμότητα οι συνέπειες της πυρηνικής έκρηξης μέσα από τα μάτια του εξάχρονου Gen Nakaoka – ο οποίος δεν είναι παρά η περσόνα του ίδιου του δημιουργού Keiji Nakazawa (1939-2012), επιζώντα της Χιροσίμα. Ο Barefoot Gen δημοσιεύτηκε σε διάφορα περιοδικά μεταξύ 1973 και 1987, μεταφέρθηκε σε τρεις κινηματογραφικές παραγωγές (μεταξύ 1976 και 1980), σε δυο ταινίες anime (1983 και 1986), καθώς και στην ιαπωνική τηλεόραση (2007). Την αμείωτη δημοφιλία της η σειρά την οφείλει, εκτός των άλλων, και στα μηνύματα ελπίδας και ανθεκτικότητας που αντικατοπτρίζονται στους χαρακτήρες της, συμβολίζοντας την αναγέννηση της Ιαπωνίας. Όπως είχε δηλώσει ο Nakazawa για την επιλογή του ονόματος Gen (που στα ιαπωνικά σημαίνει «πηγή» ή «προέλευση»): «Ονόμασα τον κύριο χαρακτήρα μου Gen με την ελπίδα ότι θα γινόταν η πηγή δύναμης για μια νέα γενιά, που θα μπορούσε να πατήσει ξυπόλητη το απανθρακωμένο έδαφος της Χιροσίμα έχοντας τη δύναμη να πει ΟΧΙ στα πυρηνικά όπλα».

 

 

02.thumb.jpg.f3e1b9acf0596b16333726643d6addfa.jpg

Akira (1988)

 

 

Άλλη κλασική περίπτωση manga που έγινε anime με διεθνή επιτυχία είναι το το μετα-αποκαλυπτικό cyberpunk «Akira» (1982-1990) του Katsuhiro Otomo. Όπως στο κόμικς, έτσι και στην ομότιτλη ταινία του 1988 εξυφαίνεται το σενάριο ότι το έτος 1988 το Τόκιο καταστράφηκε από μια έκρηξη παρόμοια με εκείνη μιας πυρηνικής βόμβας. Αυτή η έκρηξη οδήγησε τελικά στην έναρξη του Γ΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι συσχετισμοί με τους βομβαρδισμούς της Ιαπωνίας τον Αύγουστο του 1945 είναι ηθελημένοι. Η ταινία μάς μεταφέρει 31 χρόνια μετά όταν το Τόκιο (ανακατασκευασμένο από τους αντιπάλους με φουτουριστικά πρότυπα και μετονομασμένο σε Νεο-Τόκιο) γίνεται το επίκεντρο μιας τεράστιας κοινωνικοπολιτικής αναταραχής.

 

 

03.thumb.jpg.2f693fc8ec4e93246bac37070abbbbf3.jpg

Grave of the Fireflies (1988)

 

 

Ίσως η πιο ανθρώπινη και συγκινητική ταινία anime με θέμα τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από ιαπωνική σκοπιά είναι το «Grave of the Fireflies» (1988) του Isao Takahata, βασισμένη στο ομότιτλο ημι-αυτοβιογραφικό διήγημα του Akiyuki Nosaka (1967). Η ταινία δείχνει την τραγική καθημερινότητα του έφηβου Σάιτα και της μικρής αδελφής του Σετσούκο. Με τον πατέρα τους να υπηρετεί στο Αυτοκρατορικό Ιαπωνικό Ναυτικό και μετά από τον θάνατο της μητέρας τους στον βομβαρδισμό της πόλης τους, Kabo, τα δυο αδέλφια καταβάλλουν έναν ασύμμετρο αγώνα να επιβιώσουν σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης και ευθραυστότητας της ζωής. Συμπερασματικά, τα manga και τα anime στη μεταπολεμική περίοδο λειτούργησαν ως ένα μέσο διά του οποίου η ηττημένη Ιαπωνία προσπάθησε να επανεφεύρει τον εαυτό της, εκφράζοντας τη θλίψη της και αναζητώντας την αξιοπρέπειά της. Χωρίς βέβαια να κρύβει πάντοτε επιτυχώς, πίσω από το τεράστιο πυρηνικό μανιτάρι, τον ρεβιζιονισμό της...

 

 

 

 

Και το σχετικό link...

 

Σύνδεσμος για σχολιασμό
Μοιραστείτε με άλλους ιστότοπους

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Επισκέπτης
Απάντηση σε αυτό το θέμα ...

×   Έχετε επικολλήσει περιεχόμενο με μορφοποίηση.   Κατάργηση μορφοποίησης

  Επιτρέπονται μόνο 75 emoticons maximum.

×   Ο σύνδεσμός σας έχει ενσωματωθεί αυτόματα.   Εμφάνιση ως σύνδεσμος

×   Το προηγούμενο περιεχόμενό σας έχει αποκατασταθεί.   Διαγραφή εκδότη

×   Δεν μπορείτε να επικολλήσετε εικόνες απευθείας. Ανεβάστε ή εισάγετε εικόνες από URL

×
×
  • Δημιουργία νέου...

Σημαντικές πληροφορίες

Χρησιμοποιώντας αυτή τη σελίδα, αποδέχεστε τις Όρους χρήσης μας.