Δύο (ή ένα;) πρόσωπα αναζητούν αγάπη [Γιάννης Κουκουλάς, efsyn.gr, 29/05/2015]

[Indian]

 

Αν και στη χώρα μας εκδίδονται και κυκλοφορούν πλέον πολλά και καλά κόμικς, ορισμένα από τα σημαντικότερα έργα των πιο σπουδαίων, παγκοσμίως, δημιουργών δεν έχουν ακόμα μεταφραστεί στα ελληνικά. Οι εκδόσεις Inkpress/Κορμοράνος, με την Αγάπη Μέσα στις Σκιές, παίρνουν την πρωτοβουλία να συστήσουν στο ελληνικό κοινό έναν από τους αντιπροσωπευτικότερους καλλιτέχνες των σύγχρονων εναλλακτικών κόμικς, τον Gilbert Hernandez.

 

Πάνε σχεδόν 35 χρόνια από τότε που οι αδερφοί Hernandez, ο Gilbert (γεν. 1957) που υπογράφει συχνά ως Beto, ο Jaime (γεν. 1959) και ο Mario (γεν. 1953), ξεκίνησαν να δημιουργούν τη σειρά κόμικς Love and Rockets, ένα πολύπλοκο σύμπαν από παράξενες ιστορίες και ετερόκλητους χαρακτήρες που συχνά διασταυρώνονται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σε σουρεαλιστικά σενάρια και δυστοπικά, φανταστικά μέρη. Το Love and Rockets σύντομα προκάλεσε το ενδιαφέρον της Fantagraphics Books, του μεγαλύτερου και ιστορικότερου ανεξάρτητου εκδοτικού οίκου εναλλακτικών κόμικς και από το 1982 απέκτησε περιοδικότητα και σταθερή κυκλοφορία.

 

Επαινέθηκε από κοινό και κριτικούς ως ένα από τα κόμικς που σηματοδοτούσαν την οριστική μετάβαση από το underground ρεύμα σε ένα υπό διαμόρφωση, νέο και συναρπαστικό είδος που, παράλληλα, έπαιρνε αποστάσεις από το υπερηρωικό genre και τα κόμικς μαζικής κατανάλωσης. Στην κόμικς – σαπουνόπερα Love and Rockets, ο Gilbert φιλοτεχνούσε ιστορίες γύρω από τις ζωές των κατοίκων ενός φανταστικού κεντροαμερικανικού χωριού με το όνομα Palomar, ο Jaime καταπιανόταν κυρίως με τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα στη νότια Καλιφόρνια ενώ ο Mario εμφανιζόταν σποραδικά με ποικίλη θεματολογία. Ο πατέρας τους ήταν Μεξικάνος και η μητέρα τους Τεξανή ενώ τα παιδιά γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο Oxnard της Καλιφόρνια. Από τη μητέρα τους, φανατική αναγνώστρια κόμικς, έλαβαν απόλυτη ενθάρρυνση να δημιουργήσουν τις δικές τους ιστορίες και η καταγωγή τους ήταν εν πολλοίς υπεύθυνη για τις επιρροές και τις εμμονές τους αναφορικά με τη σκιαγράφηση και την απόδοση των χαρακτήρων που διάγουν τους βίους τους πίσω από τις βιτρίνες και τα φώτα της δυτικής ευδαιμονίας. Ο Gilbert, περισσότερο παραγωγικός και προικισμένος με αχαλίνωτη φαντασία, φιλοτέχνησε επί σειρά ετών ένα πολυδαίδαλο μωσαϊκό Λατινοαμερικανών χαρακτήρων που με την πάροδο των ετών δεν έπαψε ποτέ να εμπλουτίζεται σε πρόσωπα.

 

 

Στις ιστορίες του πρωταγωνιστούν κατά συντριπτική πλειονότητα γυναίκες, άλλοτε δυναμικές και μαχητικές και άλλοτε θύματα των περιστάσεων, αποδοσμένες με θετικό τρόπο και σε θετικούς ρόλους, μακριά από στερεοτυπικές απεικονίσεις και αφηγηματικά κλισέ.

 

Η ατμόσφαιρα των κόμικς παραπέμπει στον μαγικό ρεαλισμό Λατινοαμερικάνων συγγραφέων όπως ο Γκάμπριελ Γκαρσία Μάρκες, ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες και η Ιζαμπέλ Αλιέντε όπου μεταφυσικά στοιχεία εισβάλλουν στην καθημερινότητα και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της καθιστώντας δυσδιάκριτα και ασαφή τα όρια μεταξύ φαντασίας, ονείρου και πραγματικότητας. Ταυτόχρονα, το πολιτικό στοιχείο είναι πάντα, έστω και υποδόρια, υπαρκτό με αιχμές για την άσχημη οικονομική και κοινωνική κατάσταση της Λατινικής Αμερικής και τη ζωή των μεταναστών στις ΗΠΑ ενώ δεν απουσιάζει το πικρό και σαρκαστικό χιούμορ.

 

Οι σημαντικότερες πρωταγωνίστριες του Hernandez είναι η Λούμπα, μια μεσήλικας που μεγάλωσε ως εξώγαμο παιδί στο Palomar, κατέληξε μετανάστρια στην Καλιφόρνια για να γλιτώσει από τη Μαφία και συχνά απεικονίζεται, για ανεξήγητους λόγους, κρατώντας και περιφέροντας ένα σφυρί στα χέρια και οι δυο ετεροθαλείς αδελφές της, η Πέτρα και η Φριτς. Η τελευταία είναι και ο κεντρικός χαρακτήρας της Αγάπης Μέσα στις Σκιές, μιας ιστορίας βγαλμένης από τον όχι-και-τόσο-φανταστικό κόσμο του Palomar.

 

 

Γιατί όμως οι Ελληνες εκδότες επέλεξαν το συγκεκριμένο βιβλίο του Gilbert Hernandez και όχι κάποιο άλλο από το τεράστιο corpus του; «Από το ξεκίνημα της Inkpress, οι αδερφοί Hernandez ήταν από τους καλλιτέχνες που οι εμπνευστές της σειράς, Ιλάν Μανουάχ και Χάρης Λαγκούσης, ήθελαν οπωσδήποτε κάποια στιγμή να μεταφράσουν. Πρακτικοί κυρίως λόγοι, όπως το μέγεθος και το κόστος, είναι που μας οδήγησαν να επιλέξουμε το συγκεκριμένο βιβλίο και όχι κάποια ανθολογία από τo Love and Rockets, αλλά μας άρεσε πολύ και το γεγονός ότι για πρώτη φορά θα εκδίδαμε κάποιο βιβλίο τόσο κοντά - χρονικά - στην αρχική του κυκλοφορία καθώς το Love From the Shadows πρωτοκυκλοφόρησε το 2011» εξηγεί στην «Εφ.Συν.» ο Δημήτρης Ρόκος, ένας εκ των δυο επιμελητών του βιβλίου.

 

Και ο έτερος επιμελητής και καλλιτέχνης, Ιλάν Μανουάχ, επισημαίνει ευσύνοπτα τις ιδιαιτερότητες του έργου των αδερφών Hernandez: «επικά λαβυρινθώδεις κωμικοτραγικές ιστορίες, μια σύγχρονη, μπορχεσιανά τηλεοπτική Σεχραζάντ γεμάτη πάθος, μίσος και αιμομιξίες με φόντο τα λατινoαμερικανικά προάστια».

 

Σε ένα σενάριο που όσο προχωρούν οι σελίδες θυμίζει όλο και περισσότερο τις ταινίες του David Lynch, τα πρόσωπα μεταμορφώνονται μεταφορικά και κυριολεκτικά σε βαθμό που ο αναγνώστης δυσκολεύεται να καταλάβει εντέλει ποιος είναι ποιος. Οι παραισθήσεις, τα όνειρα και η πραγματικότητα γίνονται ένα και τα παιχνίδια του μυαλού γίνονται παιχνίδια των σωμάτων.

 

 

Δυο αδέρφια, ο παρηκμασμένος συγγραφέας πατέρας τους, μια κληρονομιά, μια συμμορία εμπόρων ελπίδας με «μεταφυσικές» απάτες, μια αμφίβολη αλλαγή φύλου, μια (συμβολική;) σπηλιά που το σκοτάδι της καλύπτει τα ίχνη του παρελθόντος αλλά λειτουργεί πάντα ως μαγνήτης και μια εκδίκηση με το σεξ σε πρώτο πλάνο. Είναι όμως ένα απαθές σεξ με αποστασιοποιημένα και ανέκφραστα πρόσωπα που απλώς διεκπεραιώνουν σωματικές ανάγκες. Καμιά συναισθηματική έξαρση δεν μπορεί να διεισδύσει πια στις κατεστραμμένες ζωές τους και δεν είναι ικανή να διαταράξει τη βολική τους απάθεια. Ούτε καν οι «επόπτες» που ενσαρκώνουν ένα κινούμενο δυσλειτουργικό «πανοπτικόν» που εξοργίζει τους πάντες αλλά ως υπόμνηση διατηρεί ακέραιο τον εξουσιαστικό ρόλο ενός αποτυχημένου Μεγάλου Αδερφού.

 

Στο ύφος της μεγάλης σχολής των alternative, άτυπα μέλη της οποίας είναι ο Dan Clowes, ο Adrian Tomine, ο Chris Ware, ο Charles Burns κ.ά., ο Gilbert Hernandez επιλέγει μια αφήγηση που φαινομενικά εξελίσσεται γραμμικά αλλά με την ολοκλήρωσή της αναρωτιέσαι πόσα flash-back και πόσα flash-forward διάβασες και είδες, ενώ όλα τα συναισθήματα, ο τρόμος, ο έρωτας, η οργή, το μίσος, ο οργασμός, η εκδίκηση αναπαριστώνται και περιγράφονται χωρίς κορυφώσεις, σαν απλές, καθημερινές, επαναλαμβανόμενες κινήσεις ρουτίνας. «Πέρασα άλλο ένα συναρπαστικό βράδυ πλένοντας το μαγιό μου στο νιπτήρα. Εσύ;» ρωτά η Φριτς. Και ο Ζιμ της απαντά: «Ω, έμεινα στο κρεβάτι κοιτάζοντας άλλο ένα λευκό ταβάνι ξενοδοχείου για χιλιοστή φορά».

 

Η Αγάπη Μέσα στις Σκιές (μετάφραση: Νίκη Προδρομίδου) αποτελεί ένα σπουδαίο εκδοτικό βήμα από τις εκδόσεις Inkpress/Κορμοράνος και μια ιδανική γνωριμία με τα εναλλακτικά κόμικς για ενήλικους του Gilbert Hernandez.Κόμικς που δεν είναι «εύκολα» ούτε πάντα λογικά ερμηνεύσιμα αλλά για όσους αφεθούν στη μαγεία τους είναι «εθιστικά» και απολαυστικά.

 

ΠΗΓΗ