A Small Killing: Σκοτώνοντας λίγο-λίγο τα ιδανικά σου [Κολαξής Λάζαρος, thedirectorscut.gr, 10/05/2021]

[ramirez]

Αν και η καριέρα του Alan Moore έχει συνδεθεί με τον όρο των γράφικ νόβελ, στην πραγματικότητα μόνο μια ιστορία του μπορεί να περιγραφεί με αυτό τον όρο, αφού όλες οι υπόλοιπες κυκλοφόρησαν σε συνέχειες. Ο λόγος λοιπόν για το παραγνωρισμένο «A Small Killing» για το οποίο θα μιλήσουμε στην (αργοπορημένη) συνέχεια του αφιερώματος μας για τον εκκεντρικό, μουσάτο κύριο που έχει επηρεάσει όσο λίγοι την ένατη τέχνη.

 

 

 

 

Τη δεκαετία του ’80 ο Moore ήταν ένα από τα δυνατότερα χαρτιά της DC, παραδίδοντας την μια εκπληκτική ιστορία μετά την άλλη. Η συνεργασία τους φάνταζε ιδανική προσφέροντας στο κοινό κλασικές ιστορίες, ωστόσο στα τέλη της δεκαετίας συνέβη το απροσδόκητο – ήρθε το ξαφνικό διαζύγιο. Ειρωνικά, η αφορμή για το ρήγμα στη σχέση τους αποτέλεσε το Watchmen και η συμφωνία που είχαν συνάψει οι δημιουργοί με την εταιρία. Βλέπετε, εκείνα τα χρόνια η ανατύπωση ιστοριών ήταν ανήκουστη, οπότε όλα τα συμβόλαια προέβλεπαν πως αν ένα κόμικ δεν επανακυκλοφορήσει για ένα έτος, τότε τα δικαιώματα θα περάσουν στους δημιουργούς. Το συγκεκριμένο κόμικ όμως έκανε πρωτόγνωρη επιτυχία, οπότε η εταιρία προφανώς δεν ήθελε να το αποχωριστεί, προκαλώντας τον εκνευρισμό του Moore ο οποίος αποχώρησε άμεσα από την εταιρία, ορκιζόμενος να μην ξανασυνεργαστεί μαζί της.

 

Έκτοτε ακολούθησε έναν πολύ πιο ήσυχο και προσωπικό δημιουργικό δρόμο, μένοντας εμμονικά πιστός στην υπόσχεση του με αποτέλεσμα καμιά από τις κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές των διασημότερων έργων του να μην αναγράφει το όνομα του στους συντελεστές (και λογικά στερώντας από τον τραπεζικό του λογαριασμό αξιόλογα χρηματικά ποσά). Και κάπως έτσι κατέληξε να μοιάζει με ανέκδοτο, να αντιμετωπίζεται από το αναγνωστικό κοινό ως ένας γεροξεκούτης που δεν αντέχει άλλους να πειράζουν τις δουλειές τους, παρ’ ότι – θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς – έκτισε μια ολόκληρη καριέρα κάνοντας ακριβώς το ίδιο.

 

 

 

 

Προτού αρχίσετε να αναρωτιέστε προς τι όλη αυτή η εισαγωγή, ας περάσουμε σιγά σιγά στο θέμα του σημερινού άρθρου, το A Small Killing, με την ελπίδα πως οι προηγούμενες παράγραφοι σύντομα θα βγάλουν περισσότερο νόημα. Έχοντας μόλις ολοκληρώσει το σημαντικότερο υπερηρωικό κόμικ της εποχής ο Moore έψαχνε κάτι διαφορετικό, κάτι το οποίο βρήκε στο πρόσωπο του καλλιτέχνη Oscar Zarate με τον οποίον γνωρίζονταν ήδη από τη συμμετοχή του δεύτερου στο Aargh!, μια ανθολογία με ιστορίες διάφορων καλλιτεχνών ενάντια στην ομοφοβική πολιτική της Thatcher. Κάποια στιγμή ο Oscar μοιράστηκε με τον Moore μια ιδέα για έναν άντρα που τον κυνηγά ένα πιτσιρίκι. Πάνω σε αυτή την ιδέα και βασιζόμενος σε εκτενείς συζητήσεις, όπου κατέληξαν πως η πλοκή θα έπρεπε να τοποθετηθεί σε πολύ συγκεκριμένα μέρη (ένα αεροπλάνο, μια πόλη, ένα αυτοκίνητο κ.λ.π), ο Moore άρχισε να πλάθει μια ιστορία που ξέφευγε απ’ ότι είχε κάνει μέχρι τότε, αποτελώντας μάλιστα την πρώτη (και μοναδική) φορά που βασίστηκε σε ιδέα άλλου για να γράψει σενάριο.

 

Πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο Timothy Hole, ένας διαφημιστής που μόλις ανέλαβε το σημαντικότερο πρότζεκτ της καριέρας του: τη διαφημιστική καμπάνια ενός αναψυκτικού στη Σοβιετική Ρωσία, η οποία βιαζόταν να ικανοποιήσει την υπερκαταναλωτική της δίψα. Παρ’ ότι ικανότατος στη δουλειά του ο Timothy δεν μπορεί να βρει την ιδανική ιδέα, διότι η βασική του έγνοια είναι να ανακαλύψει τον λόγο που ένα πιτσιρίκι τον έχει πάρει στο κατόπι, οδηγώντας τον λίγο λίγο στην παράνοια. Αυτή η αναζήτηση όμως θα αποτελέσει την αφορμή για έναν εσωτερικό αναστοχασμό που θα επαναφέρει ξεχασμένες αναμνήσεις από όλες τις αποτυχίες του σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο, καταλήγοντας στην πρώτη συνειδητά ανήθικη πράξη του, εκείνη τη στιγμή που ξεκίνησε να προδίδει λίγο λίγο τις προσωπικές του ιδέες, άρα και τον ίδιο του τον εαυτό. Τελικά η κλιμάκωση της ιστορίας θα τον οδηγήσει στην γενέτειρά του, την «σοσιαλιστική» πόλη της Βρετανίας, το Sheffield, όπου θα υποχρεωθεί να αποδεχθεί την σκληρή αλήθεια και να βγει από αυτή την εσωτερική σύγκρουση ως ένας άλλος, αναγεννημένος άνθρωπος.

 

 

 

 

Απ’ όλες τις ιστορίες του Moore με τις οποίες έχουμε καταπιαστεί μέχρι τώρα, τούτη εδώ είναι μάλλον η πιο ιδιαίτερη – η πιο εσωτερική, η πιο δύστροπη - και αυτό λέει πολλά για έναν δημιουργό σαν τον Moore. Από την πρώτη μέχρι και την τελευταία σελίδα ο Βρετανός συγγραφέας μας βυθίζει στις σκέψεις, τις ανησυχίες και τις ανασφάλειες του πρωταγωνιστή του, ακολουθώντας μια συνειρμική, σχεδόν ονειρική αφήγηση που μεταπηδά σε διάφορες χρονικές στιγμές, παραδίδοντας σκηνές βγαλμένες από την καθημερινότητα αλλά ενισχυμένες με μπόλικες δόσεις σουρρεαλισμού, που συνεχίζουν το γνώριμο παιχνίδι του συγγραφέα ανάμεσα στις λέξεις και τις εικόνες. Η σπουδαιότερη όμως αρετή του κόμικ είναι πως καταφέρνει να αποδώσει με αφηγηματικά δύσβατο αλλά συναισθηματικά προσβάσιμο τρόπο την αναμέτρηση του μέσου ανθρώπου με τον παρελθοντικό του εαυτό, με τα ιδανικά και τα όνειρα που χρειάστηκε να προδώσει προκειμένου να ακολουθήσει ένα μονοπάτι που ίσως να μην τον καλύπτει πλήρως, αποτελώντας έτσι μια από τις πιο ανθρώπινες ιστορίες του Moore. Μάλιστα είναι αυτή η βαθειά ανθρώπινη ιστορία που σώζει το σενάριο από την σχετικά προβλέψιμη κατάληξη, η οποία αν προσεγγιζόταν ως η ουσία της ιστορίας θα μείωνε αισθητά τη δυναμική της.

 

Όπως σχεδόν σε κάθε ιστορία με την συγγραφική υπογραφή του Moore, έτσι και εδώ το σχέδιο είναι εξίσου επιδραστικό για το τελικό αποτέλεσμα. Ωστόσο στην προκειμένη περίπτωση, όπως και σε πολλές από τις μεταγενέστερες δουλειές του συγγραφέα, η δουλειά του Zarate ίσως ξενίσει αρχικά αφού το κονστρουκτιβιστικό του ύφος μοιάζει εξωγήινο συγκριτικά με τα σχέδια των υπερηρωικών ιστοριών του Moore. Ωστόσο το ιδιαίτερο στυλ του με τις τετραγωνισμένες φιγούρες και ο πολύχρωμος, ανά στιγμές απόκοσμος και έντονα δραματικός χρωματισμός, ταιριάζουν ιδανικά στην ονειρική αφήγηση του σεναρίου καταφέρνοντας να υποστηρίξουν τη γραφή του Moore.

 

 

Οι διαφημίσεις και τα logo διάφορων πολυεθνικών αποτελούν ένα

επαναλαμβανόμενο μοτίβο που στοιχειώνει τον άλλοτε ιδεαλιστή διαφημιστή.

 

 

Η ρήξη του Moore με την DC μπορεί να τον απομάκρυνε από τα φώτα της σκηνής των κόμικ, ωστόσο δεν συνοδεύτηκε από κάποια καλλιτεχνική πτώση (τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια), αφού ο Βρετανός συγγραφέας συνέχισε να παραδίδει αφηγηματικά τολμηρές ιστορίες που αναδεικνύουν τις ικανότητες του μέσου. Μια από αυτές είναι και το «A Small Killing», το οποίο αν και μάλλον έχει στοιβαχτεί στις σκονισμένες γωνιές της βιβλιογραφίας του Moore, δεν έχει να ζηλέψει πολλά από τις υπόλοιπες, σαφώς πιο αναγνωρισμένες δουλειές του συγγραφέα.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...