Τα τέρατα του Φρανκενστάιν [Κουκουλάς Γιάννης, efsyn.gr, 19/09/2020]

[ramirez]

Με αφορμή τη σημερινή προσφορά της «Εφ. Συν.», μια εξαιρετική προσαρμογή του Φρανκενστάιν της Μαίρη Σέλεϊ σε κόμικς από τον Marion Mousse, ρίχνουμε μια ματιά σε παλαιότερες εκδοχές του κλασικού έργου, άλλες «νόμιμες» και άλλες «βλάσφημες».

 

 

 

 

Η Μαίρη Σέλεϊ (1797-1851) έγραψε το «Φρανκενστάιν ή ένας μοντέρνος Προμηθέας» σε ηλικία περίπου 20 ετών στο πλαίσιο της ρομαντικής μυθιστοριογραφίας μπολιασμένης με γοτθικά και ιστορικά στοιχεία, αλλά και στοιχεία μιας πρώιμης και δυστοπικής επιστημονικής φαντασίας που υπηρέτησε στο σύνολο σχεδόν των έργων της. Το βιβλίο θεωρείται σήμερα ένα από τα πιο επιδραστικά έργα των τελευταίων δύο αιώνων και τα βασικά του θέματα, όπως η επιστημονική και ιατρική ηθική, ο ρατσισμός απέναντι στη διαφορετικότητα, η εκδίκηση, η εμμονή στην επιτυχία, έχουν απασχολήσει αμέτρητους δημιουργούς, λογοτέχνες, σεναριογράφους, σκηνοθέτες. Αλλά και το ίδιο το έργο έχει μεταφερθεί πολλές φορές ως προσαρμογή στον κινηματογράφο, στα κόμικς, στο θέατρο, σε συντομευμένες εκδοχές κ.λ.π.

 

 

Ο «Φρανκενστάιν» του Marion Mousse

 

 

Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί η εξαιρετική μεταφορά του βραβευμένου Γάλλου δημιουργού κόμικς με σπουδές στην Ιστορία της Τέχνης, Marion Mousse (γεν. 1974), που ξεκινά σήμερα να προσφέρει η «Εφ. Συν.» και θα ολοκληρωθεί σε τρεις τόμους μέσω της άρτιας και πλήρως τεκμηριωμένης με ιστορικά στοιχεία, πληροφορίες, βιογραφίες κ.λ.π. έκδοσης από τις εκδόσεις Μικρός Ήρως. Ο Mousse με τα υπέροχα σχέδιά του έχει καταφέρει να αποδώσει απόλυτα το κλίμα της εποχής του πρωτοτύπου αλλά και τον υπόγειο τρόμο που διατρέχει το σύνολο του έργου μπρος στη συνειδητοποίηση της ύβρεως του δόκτορος Φρανκενστάιν. Έχει ωστόσο καταφέρει και κάτι ακόμα, ίσως πιο σημαντικό: να παραμείνει περισσότερο πιστός στο πνεύμα της Μαίρη Σέλεϊ και να απαλλαγεί από την κυρίαρχη στη μαζική κουλτούρα εικόνα του τέρατος ως συρραφής ετερόκλητων ανθρώπινων μελών, επιλέγοντας να παρουσιάσει ένα πλάσμα με χαρακτηριστικά που δεν το καθιστούν αποκρουστικό στην όψη αλλά ούτε και με μη δικαιολογημένη επιθετικότητα.

 

 

Ο «Φρανκενστάιν» του Marion Mousse

 

 

Η κατά τεκμήριο μέχρι σήμερα γνωστότερη εικόνα του τέρατος είναι αυτή του έντονα μακιγιαρισμένου Μπορίς Καρλόφ από την εξπρεσιονιστική κινηματογραφική εκδοχή του Φρανκενστάιν του Τζέιμς Γουέιλ το 1931. Παρά τις σύγχρονες απόπειρες να αποδοθεί το τέρας με πιο ανθρώπινα χαρακτηριστικά, όπως στην εκδοχή του Κένεθ Μπράνα με τον Ρόμπερτ ντε Νίρο ή την πιο πρόσφατη του Ντάνι Χιούστον με τον Εξέβιερ Σάμιουελ, η εικόνα που έρχεται στον νου στο άκουσμα του ονόματος Φρανκενστάιν (έστω κι αν αυτό στην πραγματικότητα ήταν το όνομα του επιστήμονα και όχι του τέρατος) είναι ένα θηριώδες ον με κουρέλια για ρούχα και τεράστιο κεφάλι και ορατά τα σημάδια από τις ραφές ξεχωριστών ανθρώπινων μελών.

 

 

Από αριστερά: 1. Dan Abnett - Andy Lanning - Anthony Williams, 2. Mark Wheatley, 3. Tony Tallarico - Bill Fracchio

 

 

Την προσπάθεια να απαγκιστρωθούν από αυτή την εικόνα και να δώσουν τις δικές τους εκδοχές του τέρατος αλλά και να το προσαρμόσουν σε νέες παρωδιακού τύπου αφηγήσεις που αποτίουν φόρο τιμής στη Μαίρη Σέλεϊ επιχείρησαν πολλοί δημιουργοί, με πιο ξεχωριστές ίσως περιπτώσεις αυτές της σειράς Elseworlds της DC. Στην εκδοχή των Dan Abnett, Andy Lanning, Tom Palmer και Anthony Williams με τίτλο «The Superman Monster» (1999), που τοποθετείται στα τέλη του 19ου αιώνα στη Γερμανία, τον ρόλο του δόκτορος Φρανκενστάιν παίζει ο Βίκτορ Λούθορ ο οποίος απογοητευμένος από την ελλιπή χρηματοδότηση που έχει δεν μπορεί να ολοκληρώσει τα πειράματά του ως προς τη δημιουργία ζωής. Μέχρι που βρίσκει μια διαστημική κάψουλα η οποία έχει μόλις μεταφέρει στη Γη τα απομεινάρια ενός νεκρού μωρού αλλά και οδηγίες μιας εξωγήινης τεχνολογίας. Τα πειράματά του προχωρούν με βάση τις οδηγίες και χρησιμοποιώντας σώματα νεκρών από το νεκροταφείο. Το αποτέλεσμα είναι η «συναρμολόγηση» ενός αποκρουστικού τέρατος με τη μορφή, έστω και ως κακέκτυπου, του Σούπερμαν.

 

 

Από αριστερά: 1. Dick Briefer, 2. Jack Harris - Bo Hampton, 3. Geof Darrow - Steve Skroce - Wachowskis

 

 

Αντίστοιχα στην εκδοχή των Jack Harris και Bo Hampton με τίτλο «Batman: Castle of the Bat» (1994) που τοποθετείται το 1819, o Μπρους Γουέιν είναι ο δόκτορ Φρανκενστάιν που καταφέρνει να τοποθετήσει τον εγκέφαλο του νεκρού πατέρα του σε σώμα φτιαγμένο από πτώματα για να δημιουργήσει τη δική του εφιαλτική μορφή ενός τέρατος. Παλαιότερος και πάλι ως παρωδία των Tony Tallarico και Bill Fracchio ήταν ο Φρανκενστάιν της εταιρείας Dell (1966) που θύμιζε πολύ τη μορφή του Καρλόφ, ενώ ο Φρανκενστάιν τού Dick Briefer (1940) θεωρείται το πρώτο κόμικς τρόμου της ιστορίας, έστω και με πολλά χιουμοριστικά στοιχεία. Παρόμοιος στη μορφή αλλά εντελώς διαφορετικός στο περιεχόμενο ήταν ο Φρανκενστάιν των Geof Darrow, Steve Skroce και των αδελφών Wachowski (2004). Αυτός υποτίθεται πως είχε επιβιώσει από τα γεγονότα του βιβλίου της Σέλεϊ και έκτοτε είχε καταφέρει να σπουδάσει, να αποκτήσει διδακτορικό και με την κτηνώδη δύναμή του αλλά και τις γνώσεις του, ως αθάνατος, να εμπλακεί ενεργά σε κάθε κρίσιμη στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας από την Άγρια Δύση μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο παίζοντας καθοριστικό ρόλο. Παράδοξη είναι και η προέλευση του Φρανκενστάιν στο «Frankenstein Mobster» του Marc Wheatley (2003), καθώς σύμφωνα με το σενάριο το τέρας συναρμολογείται από τα μέλη ενός νεκρού αστυνομικού και τριών πεθαμένων μαφιόζων με αποτέλεσμα να ακροβατεί επικίνδυνα μεταξύ του καλού και του κακού, μεταξύ του νομοταγούς και του εγκληματικού μέρους της ταυτότητάς του.

 

 

Harvey Kurtzman - Will Elder (περιοδικό MAD, 1954)

 

 

Απ’ όλες τις εκδοχές και παραλλαγές ωστόσο του βασικού μύθου, πιο ρηξικέλευθη – και γι’ αυτό πιο χιουμοριστική – είναι αυτή των Harvey Kurtzman και Will Elder από το περιοδικό MAD της δεκαετίας του 1950 με τίτλο «Frank N. Stein». Σε αυτήν το τέρας εμφανίζεται μόνο σε μια σελίδα αλλά αρκεί για να δηλωθεί η κτηνώδης μορφή του και η αποτροπιαστική συμπεριφορά του. Γιατί αν και θυμίζει πολύ τη μορφή του Φρανκενστάιν από τον Μπόρις Καρλόφ και το σώμα του αποτελείται από μέλη νεκρών, το κεφάλι του προέρχεται από τον Χίτλερ. Και, όπως περιγράφουν και οι δημιουργοί του, είναι ένα απόλυτα φρικιαστικό και τρομακτικό πλάσμα.

 

 

 

 

Και το σχετικό link...